장음표시 사용
271쪽
LIBER s BCVNDVs ra esset, accusatione alterius , culpae depulone dempta, ceteris militer uti locis oportebit, oe ex concessioliis partibus , quae conuenient , assi ere , de quibus pose nobis dicendum erit. Loci autem com unes ijdem utrisque fere, qui siuperioribus assumptiuis incident; hi ta en certissimi. Accusatoris ,sam indignatio. Defensoris, cum in alio culpa sit , aut in imo non sit ,supplicio reum asci non
oportere. Ipsius autem rei sit remotio , cum id, quod datur crimini negat neque ad se, neque ad officium suum reus pertinuisse: nec, quod in eo sit delidium, sibi attribui oportere. Id genus caussae es bulumcdi: In eo foedere , quod DCIum est quondam cum Samnitibus , quidam adolescens nobilis porcam sustinuit iussu Imperatoris. Foedere autem ab senatu improbato, Imperatore Samnitibus
dedito, quidam in senatu eum quoque dicit, qui porcam tenuerit, dedi oportere. Intentio est, Dedi oportet. Depulpo est, Non oportet. Quaestio est, Oporteat ne . Ratio est, enim meum it oscium , nec mea potestas, cum id aetatis est priuatus essem,'esct summa cum auctoritate et potestate Imperator , qui uideret ut salis honestum foedus feriretur. Infirmatio est , Attamen, qu niam tu particeps factus es in turpissimo foedere symmae religionis,dedi te conuenit. Iudicatio est, Cum is , qui potestatis nihil habuerit, iussu IN ratoris in foedere, est in tanta religione intersu rit, dedendua nest hostibus, nec ne . Hoc genus
272쪽
caussae a superiore hoc differt, quod in illo concedit se rcus oportuis te facere id, quod feri dicat accusa tor oportuisse ,sed alicui rei, aut homini causi amati ribuit, quae uoluntati suae fuerit impedimento ne concessoriis partibus. Nam earum quaedam maior uis est, quod paullo post intelligetur. In hoc
autem non accusare alterum, nec culpam in alium
transferre debet, sed demonstrare eam rem nec ad se, nec ad poti statem, neque ad oscium suum per tinuisse, aut pei tinere. Atque in genere hoc accidit noui, quod accusator quoque saepe ex remoti ne criminationem conficit. Vt si quis eum accuset, qui cum Praetor efflet , in expeditionem ad arma populum uocarit, cum Consules adessent. P am ut insuperiore exemplo reus ab suo oscio ac pol estites Ectum dimouebat: sic in hoc ab eius oscio ac potesta te, qui accusatur, ipsi accusator fabium remouen- do,hac ipsa ratione confirmat accusationem. In hae ab utroque ex omnibus partibus honestatis, mnibus utilitatis partibus, exemplis ,signis, rotiocinando , quid cuiusque oscis , iuris , potestatis si, quaeri oportebit, O fuerit ne ei, de quo agitur, id iuris, o 'cii, potestatis attributum , nec ne. L cos autem communes ex ipsa re, si quid indignati nis ac conquestionis habebit , furni oportebit. Concessio est , per quam non sanctum ipsium improbatur ab reo , sed., ut ignoscatur, id petitur. Cuius partes sunt duae, purgatio, deprecatio. Purgatio es, per quam cius, qui acci satur , non fantum i
273쪽
Uum,sed uoluntas defenditur. Ea habet partes tres, imprudentiam, casi , necessitudin m. Imprudentia est, cum sicisse aliquid is, qui arguitiir , negat: ut apud quosdam lex erat, quis Dianae uitulum immolaret. Nautae quidam, cum adu D tempestate in alto iactarentur, uouerunt, si eo portu ,quem conspiciebant, potiti es sint, ei deo , qui ibi et set ,si uitulum immolaturos. Casu erat in eo portu fanum Dianae eius, cui uitulum immolari non licebit: Imprudentes legis, cum exissent, V
tulum immolauerunt. Accusantur. Intentio est,
uitulum immolastis ei deo, cui non licebat. D pullio est in concesone posita. Milo eri, Nesciui non licere. Infirmatio est, Tamen, quo uam ecilli quod non licebat, ex lege Dpplicio dignus es. Iudicatio est, Cum id fecerit, quod non oportuerit, O id non oportere nescierit,' nesupplicio dignus. Casius autem inferetur in concessionem, cum demous, abitur aliqua fortunae uis uoluntati obstitisse, ut in hac: Cum Lacedaemoni s lex esset , ut, hostias nisi ad sacrificium quoddam redemptor praebuisset, capitale esset: hostias is, qui redemerat, cum sacri scis dies instaret, in urbem ex arro coepit agere: tum subito magnis commotus tepestatibus fluuius Eurotas is, qui propter Lacedaemone in lyrest, ita magnus est uehemens se Ius en, ut eo traduci ui-Ectimae nullo modo possent. sed pior suae uoluntatis ostendendae caussa hostias constituit omnes in littore, ut, qui trans flumen essent, uidere possent.
274쪽
DE INVENTION Rcum omnes IIudio eius subitam faminis magnitu diium si irent suis se isnpedimento, tamen quidam cupitis accerscrAnt. Intcntio es, Hostiae, quas debuisti, ad sacrificium pratio non fuerunt. Depulso es conccssio. Ratio, Flumen enim subito accre
nit, et ea re traduci non potuerant. I i matio en,
Tamen, quoniam, quod lex iubet , adium non est,sipplicio digiliis es. Iudicatio is, Cum in ea re re demptor contra legem aliquid fecerit, qua in redis eius seubitasuminis obstiteait magnitudo,*pplicio ne dignus sit. nccestado autem insentiricum vi qMadam reus id, quod fecerit , iecisse des nditur, hoc modo: Lex est apud Ag odios, ut , i qua ronr tam portu nauis deprchensa sit, publicctur. Cum
metira in alto t repeklas es et, vis ventorum i setis nautis I hodiorum in pol tum nauta coegit. suae tornavim populi uocat. Navis duminus negat publicari oportere. Intentio tes, I strata na
vis in portu deprehensa ιβ. Depulpo est concesso . Hatio, Vio necessario sumus in portum coacti. Infirmatio est, Nauim ex lege tamen populi ese
portet. Iudicatio is, C m ro iratam navim in portu deprehensam lex publicarit, cumq. haec nauis inuitis nautis ui lcmplatis in portum coni Elast, oporteat ne eam publicari. Horum trium generum iccirco unum in locam contulimus excmpla, qMod milis in ea praeci ptio arg&mextorum traditur.
Nam in his omnibus primum ,s quid res ina dabit facultatis, conieLIuram ab accusatore induci
275쪽
op Ttibit, ut id, quod uoluntate factum negabitur, eon usto filium s pilione altili a demohstretur.D inde inducere definitionem nec situdinis, aut ca sus, aut imprudentiae,stexempla ad eam definitionem adimigere, in quibus imprudentiae fuissὸ uideatur, aut casus, aut necessitudo, ab his id, quod reus in te; at ,stparvi e , id est ostendere disimile , quod leuius, facilius, non ignorabile, non fortuit , non nece1 Sarium fuerit. Postea demon-frare , potuis=e euitari, O hac ratione prouideri
potuisse, si hoc aut illud fecissici, aut, nisi fecisset,
praecaueri definitionibus ostendere non bane imprudentiam, aut casum , aut necessitudinem edinertiam, negligentiam , fatuitatem nominario-poracre . Acsi qua necessitudo turpitudinem uidebitur habere, oportebit per locorum communium implicationem redarguentem demonstrare, qui
uis perpeti, mori denique satius fuisse, quam eiusmodi necessitudini obtemperare. hque tum ex his locis, de quibus in negotiali parte dictum est ,
iuris O aequitatis naturam oportebit quaerere, et
quasi in absoluta iuridiciali per se hoc ipsum ab r
Dus omnibus siparatim considerare . Atque hoc in
loco , facultas erit, exemplis uti oportebit, quiabus in mili excusatione non sit ignotum: O contentione , magis illis ignoscendum fulsie: ex d liberationis partibus, turpe, aut inutile esse concedi eam rem, quae ab aduersamio commissa sit: permia ran ebe, O magno futurum detrimento ,s ca
276쪽
res absis, qui potestatem habent iudicandi . me-gle ta sit. Defensior autem conuersis omnibus his
partibus poterit uti. maxime autem in uoluntate defendenda commoralitur, O in ea re adaugenda,
quae uoluntati fuerit impedimento ,.st, plus. qμam fecerit, facere non potuisse,.in omnibus rebus uoluntat spediari oportere: Ose conuinci non posse, quod non absit a culpa: est ex suo nomine communem hominum infirmitatem posse damnari . Deinde nihil indignius esse , quam eum , qui culpa
careat ,supplicio non carere. Loci autem communes accusatoris, unus in confessione, et alter, qua
ta potestas peccandi relinquatur ,si semel ii istitutumst , ut non defacto ,sed defasti caus a quaeratur. Defensioris autem , conquestio calamitatis e ius , quae non culpa,sed ut maiore quadam acciderit , ij de fortunae potestate, ict hominum in semitate, O uti Dum animum non euentum conside rent. In quibus omnibus conquestionem Drum aerumnarum, O crudelitatis aduersarioram indignationem inesse oportebit. Ac neminem mirari
conueniet, si aut in iis, aut in a s exemplis siripti quoque controuersiam adiunctam uidebit. Quo degenere post erit nobis siparatim dicendum : propterea qMod quaeda genera caressarum simpliciter et ex sua ui consederantur; quaedam autem sibi aliud q: ΟΤ ιe aliquod controuersiae genus asiumunt. uare omnibus cognitis , non erit discite in t vam tuamque caussam transferre, quod ex eo quoque
277쪽
que genere conueniet: ut in his exemplis concessi nis inest omnibus scripti controuersia ea, quae exscripto et sententia nominatur: sed quia de conces .mne loquebamur, in eam praecepta dedimus. Alio autem loco descripto Osententia dicemus. Nunc in altera concessionis partem considerationem in tendemus. Deprecatio est,in qua non des siofacti, ι, sed ignoscendi postulatio continetur. Hoc genus uix
in iudicio probari potest: ideo quod, concesso peccaro, docile est ab eo,qui peccarorum uindex esse debet, ut ignoscat impetrare. Quare parte eius generis, cum caussam non in eo constitueris, uti licebit . ut si pro aliquo claro, aut forti uiro , cuius in remp. multa sint beneficia, dixeris, po , cum uidearis
non uti deprecatione, uti tamen, ad hunc modum:
Quod si iudices hic pro suis benefici s, pro suostu
dio, quod in uos habuit semper, tali suo tepore multorumsuorum re Ie factorum caussa, uni delicto uti seretis, postularet, tamen dignum uestra mari suetudine, dignum uirtute huius esset iudices r u bis hanc rem hoc postulante impetrari. Deinde augere beneficia licebit, et iudices per locum conem ad ignoscendi uoluntatem ducere. Quare hoc genus, quamquam in iudici s no uersatur, nisi qua tam ex parte: tamen, quia pars ipsa inducenda nonnumquam est, ct in scitatu, aut consilio saepe omni in genere tractanda, in id quoque praecepta ponemus . nam in senatu, O in con lis de Siphace
diu deliberatum est, O de uo Numitorio Pullo apud
278쪽
apud L. Opimium, O eius consilium diu dicti est. Et magis in hoc quidem ignosiendi, quam cognoscendi, postulatio ualuit. nam semper animo bono se in populum R. fuisse non tam facile probabat, cum conte Iurali con litutione uteretur,qua
ut propter milerius beneficium sibi ignosceretur , cum deprecationis partes adiungeret. Oportebit igitur eum, qui, bi vi ignosiatur, postulabit,commemorare si qua sua poterit beneficia , si pol rit, sentire ea maiora esse, quam haec, quae deliquerit ,1 ut plus ab eo boni, quam mali profectum esse uideatur. Deinde maiorum suorum benefici siqua extabunt, proferre. Deinde, ostendzre, nota
odio, neque crudelitate fecise quod fecerit ,sed aut fultitia, i impusu alicuius, aut aliqua honena , aut probabili caussa. Tollea polliceri ἐν consit mare,st O hoc peccaro dodium, O beneficio eorum, qui sibi ignouerint, con*-atum, omni tempore a tali ratione abfuturum.Deinde stem ostendere,aΓ-
quo sie in loco magno iis, qui sibi concesserint, usui
futurum. postea, facultas erit, se aut consangu neum, aut iam a maioribus in primis amicum celedemonstrabit, O amplitudinem suae uoluntatis , nobilitatem generis eorum, qui se saluum v Ibit,indignitatem onendere, O cetera ea, quo personis ad benotatem, amplitudinem sunt attributa , cum conquestione, sine arrogantia in se es se demonstrabit; ut bonore potius aliquo quam ullo supplicio dignus ese uideatur. Deinde ceteros proferre ,
279쪽
proferre, quibus maiora deli ta conces a siret. multum proficiet, si se misericordem in potesate., O propensium ad ijsicendu fulse ostendet.
que ipsi in illud peccatum erit extenuandum, ut quamminimum fuisse uideatur, O aut turpe, aut inutile domonstrandum tali de homine supplicium ere. Deinde locis communibus miseericordiam captare oportebit ex iis praeceptis, quae in primo libro uni exposita. Aduersarius autem maloadia anebit, nihil imprudenter ,sed omnia ex crudelitate O malitia fasta dicet: ipsum immisericordem
saperbum fuisse: O,si poterit, ostende emper innmici fuisse, O micum feri nullo modo posse. Si
beneficia proferet , aut aliqua de causa facta., non propter beneuolentiam, demonstrabit, aut postea odium esse acre susceptum, aut illa omnia maleficiis esse deleta, aut leuiora beneficia quam maleficia, aut, cum benefici s honos habitus fit,pro maleficio pomam sumi oportere. Deinde turpe esse, aut inutile ignosci. Deinde, de quo ut potestas esset ,saepe Optarint, in eum potestate non uti, mam oestultitiam: O cogitne oportere, quem animum in et , vel quale odium haluerint. Locus autem com unis es it indignatio malefictis: O alter, e rum misereri oportere, qui propter fortunam, non propter malitiam in miseri r nt. suoniam igitur in genera i constitutione tamdiu propter eius par
tium multitudinem commoramum, ne forte uarietate , di similitudine rerum deda Ius alicis ius ani
280쪽
mus in quendam errorem deferatur, quid etiam nobis ex eo genere restet,'quare restet, admonen-. dum uidetur Iuridicialem caussam esse dicebamus, in qua aequi ct iniqui natura, praemii aut poenae ratio quaereretur. Eas causas in quibus de aequo est iniquo quaeritur, exposuimus. nunc renat ut de praemio et de poena explicemus. Sunt enim multae causae, quae ex praemii adiculus petitione constant. O apud iudices de praemio saepe a custorum quaeritur, O a senatu, aut concilio ali' quod praemium saepe petitur. Oec nemiuem conue. met arbitrari nos cum aliquod exemplum pona mus, quod in senatu agatur, ab iudiciali genemeexemplorum recedere. Qidquid enim de homine probando, aut improbando dicitur, cum ad eam dictionem sententiarum quoque ratio accommod tur , id non, si per sententiae dictionem agitur, d liberativum est; sed, quia de homine natuitur,ludiciale est habendum. Omnino autem qui diligen ter omnium caussarum vim, O naturam cognou rit, cum genere primo, tum etiam forma eas intelliget dissidere: cxteris autem partibus aptas inter se omnes, O esiam in aliam implicatam uidebit de praemijs consideremus. L. Licinius Cra sus consul quosdam in citeriore Gallia nullo illa stri, neque certo duce, neque eo nomine, neque numero praeditos, ut digni essent qui hostes popu li R. esse dicerentur ; quod tamen excursioni bus O latrocinijs infestam prouinciam reddercui, consediatus