장음표시 사용
71쪽
nerantur arteriae acuta atque attcnuata nimis a
cla atione , O siquis stlendor est uocis, consumi
tur clamore Mimnsus. Et uno spiritu continentia multa dicere in extrema comenit oratione . fauces enim calefiunt , O arteriae compicntur, , uox , quae uarie tractara est, reducitur in quendam I num aequabilem, atque constantem. Saepe rerum naturae gratia quaeda iure debetur , uelut ac dit in hac re. nam quae diximus ad uoc seruandam prodesse , eadem attinent ad suauitatem pronunciationis: ut , quod nonrae uoci prosit, idem uoluptate auditoris probetur. Vtile es ad firmitudinem uocis , sedata uox in principio. quid insuavius , quam clamor in exordio caussae ρ Interualla
uocem confirmant . eadem sententias conclamiores diuisone reddunt, auditori statium cogitandi relinquunt. Conseruat uocem continui clamoris remiso. O auditorem quidem varietas maxime dele Iat, cum sermone a jmam eius retinet, aut exussitat clamore. Acuta exclamatio uoce , et fauces uulnerat. eadem laedit auditorem. habet
enim quiddam illiberale , cst ad muliebrem potius vociferationem , qua ad uirilem dignitatem iudicendo accommodatum. In extrema oratione continens uox remedio est uocio quid ἰ haec eadem nonne animum uehementissime calefacit auditoris in totius con sirone caussae 8 ad Oniam igitur res eadem uocis firmitudini, O pronunciationis sua, uitudini
72쪽
mtudini proden; de utraque re simul erit in prae sentia dictura, de Armitudine, quae uisa fiunt,
de suauitate, quae coniuncta fuerunt:.cetera suo loco paullo poti dicemus. Mollitudo igitur uocis , quoniam omnis ad rhetoris praeceptionem pertinet , diligentius nobis consideranda est. Eare diuia dumus in femmonem , contraitioncm , amplificationem . Armo est oratio remis a ,. nitima quot dianae lacutioni. Contentio est oratio acris , O ad confirmandum O confutandum, accommodata'. Amplificatio est oratio,quae aut ad iracundiam inducit , aut ad misericordiam trabit auditoris animum . Sermo diuidisser in partes quattuor , dignitatem , demonmationem , narrationem , iocationem. Dignitas est oratio cum aliqua grauitate, vocis remissione. Demonstratio O, quae docet remissa uoce quo modo quid fieri potuerit, aut non potuerit. N arratio est rerum gestarum aut perinde ut gestarum expositio. Iocatis es oratio , quae ex aliqua re risu adentem O liberalem potest comparare . Contentio diuiditur in continuationem , O distributionem. Continuatio es orationis enunciaridae acceleratio cla os . Distributio est iu contentione oratio requens , cum raris et breuibus interuallis,acri vociferatione. A plificatio diuiditur in cohortationem,et conquestionem. Cohortatis est, quae aliquod peccatum amplificans, auditorem ad iracundiam adducit. Conquestio est oratio, quae inmmmodorum amplificatione animum raditoris
73쪽
admisericordiam perducit. Quoniam igitur mouitudo uocis in tres partes diissa est, O hae partes. ipsae in octo partes alias distributae; harum οἱ topartium quae cuiusque idonea pronunciatiosit,de- monstrandum uidetur. Sermo cum es in dignitate,
pirais faucibus qua edatissima O depressissima
uoce uti conveniet, ita tamen, ut ne ab oratoria consuetudine ad tragicam transeamus: autem
est in demonstratione, uoce paullulum attenuata, crebris interuallis O diuisionibus uti portet, ut ipsa pronunciatione eas: res,quas de 1 trabimus, instrere atque intemst me videri r in animis auditorum. clim autem sermo in narratiotae eIl, tum
vocum varietate opus es, ut, quo quidque padio gesum sit , ita narrari uideatur. Strenue quod uolumus ostendere DIIum, celerissule dicemus: at liud , otiose retardalimus. Deinde modo acriter, tum clementer, modeste, hilariter in omnes partes commutabimus , ut uerba: ita pronunciationem. Si qua inciderint in narratio ne dicta, rogata, restonsa ,s quae admirationes, de quibus nos narrabimus ; diligenter animaduertemus, ut omnium pers)narum sensus atque amimos uoce exni semus. Sin erit sermo in iocatione, leniter tremebunda uoce, cum parua significatione risius, me ulla fusticio ise nimia cachinnationis, leniter oportebit asemone serio torquere ad liberalem iocum uocem. Cum autem conteri re oportebit, quoniam id aut per continuasionem, aut per distributionem faciem dum
74쪽
ram LIBER TERTIV s. floram hoc est a natura datum, ut quamproxime tum, nullis admouea us ad auditores, si quam rem docere eos, O uehementer histigare uelimus. Sin erit in narratione sermo, idem motus poterit idoneus esse, qui paullo ante demonserabatur in dignitat e . Sin erit in iocatione, uultu quandam dcbebi reus hila tat significare , ne cornmutatione gelsus. Sin contendemus pcr continuationem, brachio celeri,Mobili uultu, acri aspectu utemur. Sin .contentis fiet per diItributionem citeri porrectione brachij , inambulatione, pedis dextri rarasupplo- sone, acri oe defixo astediis uti oportet. Sin ut Mur amplificatione per cobortationem,paullo tam disre,'consideratiorensu conueniet uti , misilibus ceteris rebus, atque in contentione per continnuationem. Sin ut tir amplificatione per conque-sionem , femineo plangore, O capitis i tu , non lxi quam fedato, ein constanti gestu, moeno, conturbato vultu uti oportebit. P.nsum nescius , quantum susceperim negotii, qui motus corporis primere uerbis, O imitari scriptura conatus
sm uoces. uerum nec hoc confisus sium posse fieri, ut de his rebus satis commode siribi posset: nec iid eri non posiet, hoc , quod feci, fore inutile putabam:
propterea quod hic admonere uoluimus, quod oporteret, reliqua trademus exercitationi. hoc scire tamen oportet, pronunciationem bonam id perficere, ut res ex animo agi uideatur. Phinc ad thesaurimm inuentorum, atque omnium partium rhetori i
75쪽
MEMORIA utrum habeat quiddam artificii, an omnis a natura proficissatur,aliud dicendi tem pus magis idoneum dabitur . nunc, perinde atque constet in hac re multum ualere artem, est praeceptionem, ita ea de re loquemur. placet enim nobis esse arti clam memoriam . quare placeat, altis sendemus: in praesentia, cuiusnodisi ea , aperiemus. Sunt igitur duae me oriae, una naturalis, aetera artificiosa. 2Vumralis es ea, quae nostris animis insita est, est smul cum cogitatione nata. Artificiosa en ea, quam confirmat inductio quaedam, ratio praecistionis Sed quia in ceteris rebus ingenis bonitas imitaturoe οἱ Dizram, ars mi
ro naturae commoda condirmat, O get: ita fit in hac re, ut nonnumquam naruralis memoria, si
cui data es eiregia, si ilis sit huic artificiose, porro haec arti ciosa naturae commoda rctineat,
amplificet ratione doctrinae. ac rapropter o naturalis memoria praeceptione conformanda est, nisi egregia: haec, quae do Dina , datur indiget ingeni .nec hoc magis aut minus in hac re,quam irrceteris artibus sit, ut ingenio, doctrina . praece ptione, natura nitescat. quare O illis, qui nati ramemor suns, utilis haec erit innitutio, quod
tute paullo post poteris intelligere. quod se illi steti
ingenio nostra praeceptione non indigerent, tamen iuuia caussa daretur, quare ijs, qui minus ingeni habent , adiumento uelimus esse. Nunc de arti ciosi
76쪽
mfam oria loquhmur Constat igitur Ensicio amemoria ex Iocis mi imaginibus. Locos appullam mus eos, qui breuiter perfecte , insignite aut natura, aut manu sunt abflati , ut eos facile naturalim moria comprehendere O amplecti queamus, ut aedra, intercolannuum, angulum, fornicem, crialia , quae bis similia sunt. Magines sinu formaeq actam , O notae, Osimulatam eius rei, quam ni in seviolumus: quod genus, equi,deones, aquilae: quorum memori limus halere, im Iines eorum cotis in locis collocare nos oportebit . ηc cuimodi locos inuehire, quo pacto reperire, O in locis ita ines constituere oporteat, o
pendemus . sci admota igitur ri litteras sciat. possunt id , quod dictum en , scribere,inrecitari: quodscripserunt: ita qui sal oνDiac didiceruae,possunt quae audierunt in locis ccllacare, et ex bis memoriter pronunciarcinori enim cerae aut chartae simillimi sunt, imagines litteris, dispositio edi colla cario imaginum scripturae, non clatio lectioni . Oportet igitur si uolumus multa meminisse,
tos nobis locos comparame, ut in multis locis mu&tas imagines cosio Te pigrius. Item putamus o portere ex ordinetos locos habere re quando pem turbatione ordinis lipediamur, quo sectus,qua pioqueloco libebit , uela superiore, uel ab inferi re, vel a media parte imagines secuti,. ea, quae. mandata locis eruaet,edere et proferre pos s. na At ,si in o inessantes notos complares uiderimus,
77쪽
nihil nostra intersit, utrum a s-- , ara at imo. at medio nomina eorum dicere incipiamus:item in locis ex ordine collocatis eueniet, ut in quamlibet partem, quotoquoque loco libebit,imaginibus commoniti dicere misimus id, quod locis mandauerimusta uare placet et ex ordine locos comparare locos, quos umpserimus, egregie con edii tari oportebit , ut perpetuo nobis haerere possint. nam imagines, sicut litterae, delentur, ubi nihil illis utimur: loci amquam cera,remanere debent.
Et ne forte in numero locorum falli possmus, quiuctum quemque locum placet notari: quod genus ,si in quincto loco maraum auream collocemus, O si indecimo aliquem notum, cui praenomen sit decimo: deinde facile erit similes notas quincto quoque i co colloca retatem commodius es in derelicta,quam in celebri regione locos comparare: propterea quod frequentia , obambulatio hominum conturbat,et . infirmat imaginum notas: solitudo conseruat int gras simulacrorum figuras. Praeterea dissimiles sorma atque natura loci comparandi sunt, ut distinctae inte jucere possint : nam quis multa intercolumnia sumpserit, conturbabitur militudine locorum, ut ignoret quid in quoque loco collocarit. Et magnitudine modica, O mediocres locos haberi portet. nam et praeter mota ampliusias imagines reddunt, nimis angusti saepe non uidentur posse: capere imaginu collocatione.iti nec nimis illustres, i nec uehementer obscuros locos haberi oportet ne aut
78쪽
, aut obcaecentur tenebris imagines, aut splendore 3 praefulgeant. Interualla locorum mediocria esse placitore paullo plus aut minus pedum tricenum.. nam ut Myectus, ita cogitatio minus ualet, ve nia mis procul amoueris , siue uehcmenter prope ad-t, moueris id , quod oportet uideri. Sed quamquam h facile est ei, qui paullo plura explorareerit, quamuis multos idoneos locos comparare: ta re, si quis ad ista satis idoneos inuenire se non putabit, ip se bi constituat quara uolet multos licebit. cogita-a tio enim quamuis regionem potest amplecti, Cr ini ea tum loci cuiusdam ad suum arbitrium fabricari, O architectari. quare licebit, si hac prompta c s pia contenti non erimus, no et ipsos nobis cogita, tione nostra regionem constituere, O idoneorum a locorum commodissimam di tinctionem compara-ὸ re. De locis satis dictum es: nunc ad imaginum ra tionem transeamus. Quoniam ergo reram simiales imagines esse oportet, O ex omnibus uerbis no a tas nobis similitudines eligere debemus: duplices α militudines esse debent, unae rerum, alterae ue Ir borum. R m similitudines exprimuntur, cum a summatim ipsorκm negotiorum imagines comparas mus. Verborum similitudines constituuntur, cum ν uniuscuiusique nominis oe uocabuli memoria imas gine notatur. Rei totius m oritam saepe una n ra, imaginesimplici comprehendemus, hoc mos, do: Visi accusator dixerit ab reo hiaminem uenenos necatum , O bereditatis caussa factum arguerit,
79쪽
O eius rei multos dixerit te les,'conscios P. Si hoc primum, ut ad defendendumnobis' ea pedi tum H,meminisse uolimus: in primo loco rei totis; imaginem conformabimus. a rotum in lecto cu b te faciemus ipsum illum,de quo agetur, si fommam eius detinebimus :si cum non agnouerimus , aliquem aegrotum non de minimo loco sumemus,ut cito in mentim uenire possit, O reum ad lectum ius adsit ut mus,dextera poculi , inra tabulas, medico testiculos arietinos tenentem. hoc modo et testium, G hereditatis,stu neno necati memoriam habere poterimus. Item deinceps cetera crimina ex ordine in locis pone us, et quotis cumque rem meminit e voLmres formarum d positione, timaginum diligίti notatione utemur,facile ea,quae
volemus, memoria consequemur. Cum verborum
militudines imaginibus exprimere volemus, plus negotii fuscipiemus, O magis ingenium nostrum
exercebimus.id nos hoc modo facere oportebit: Iam domuitionem Reges Atridae parant. In loco consinuere oportet manus ad caelum tollentem Domitium , cum a Regibus Marchs loris caedatur. Hoc erit,iam domuitionem Reges. In altero loco Aesb-pum et Cimbrum subornare Iphigeniam, Agamemnone, O Menelaim: hoc erit, Atridae parant. hoc modo omnia uerba erunt expressa. Sed haec imaginum conformatio tum ualetii naturalem in moriam ea resilatau rimus hac notatione, ut uersis
p sito, si nobisium primum transeamus bis aut
80쪽
tri eum uersum, deinde cis imaginibus uerba ex- priniamus. hoc modo naturae suppeditabitur doctrina: nam utrave altera Darata , minus erit firma, ita tamen, ut multo plus in doctrina atque arte pracsidiisit. quod docere non grauaremur , nim tueremus, ne, cum ab instituto nostro reces ii mus,minus commode siemaretur haec dilucida br uitas praecutionis. 2qunc, quoniam flet accide-r ut imagines p.rael, si ae,et acres,et ad mouendum idoneae sint , patim imbecilles O infirmae, quae uix memoriam po*nt excitare: qua de caussa utrumque at, considerandum est, ut, cogasta cal. i, quas vitemus,est quas sequamur imagines,m- rem smus. Docet igitur nos im natura,quid oporteat fieri . nam si quas res in uita videmus paruas , Uitatas, quotidianas eas meminisse non flemus rpropterea qVsed nulla nisi noua, aut admirabili recommouetur animus: at ,si quid uidem's, aut a dimus egregie turpe, aut honesti , lansitatum,magnum,incredibile, idiculum, id diu meminisse con Devimus , itaqtie quai res ante ora uid mus, aut audimus,obliuis imo plerunque e quae accideruntia pueritia, meminimus optime Depe: nec hoc alia
de caussa potest accidere , nisi quod usitatae res fac
lae memoria etabuntur, insignes 5 nouae manent
diutius. Solis exortus,cursus,occa sis nemo admiratur, propterea qβοd quctidie uni :as eclipses si
lis mirantur, quia raro accidunt :ψflis eclipsis magis miramur , qum senae, quoniam hae crω