장음표시 사용
81쪽
briores sunt. Docet ergost natura uulgari, O usitata re non e Vitari, nouitate uero est insigni quodam negotio commoue i. Imitetur igitur ars naturam, quod ea desiderat, inueniat; quod o- flendit ,sequatur . nihil est enim, quod aut natura extremum inuenerit, aut do Dina primum: βd rerum principia ab ingenio profecta punt, O exitus dissiplina comparantur. Imagines igitur nos in eo genere costituere oportebit, quod genus moere inmemoria diutissime potestat accidet, si quammaxime notas similitudines constituemus:si non mutas, nec uagas ,std aliquid notum agrates imagines ponemus: si egregiam pulchritudinem, aut unicam turpitudinem eis attribuemus: si aliqua re exornabimus, ut si coronis, aut ueste purpurea, quo nobis uotior sit similitudo: aut si qua re deformabimus , ut si cruentam, aut coeno oblitam' , aut rubrica delibatam inducamus, quo magis insignitast forma: aut si ridiculas res aliquas imaginibus a tr buamus. nam ea res quoque facitit, ut facilius meminisse posmus . nam quas res ueras fac lem minimus, easdem fictas, est diligenter notatas meminis se non est discite. Sed illud ficere oportebit, ut identidem primos quosique i
cos imaginum renouandarum caussa celeriter an - vis percurramus. Scio plerosique Graecos, quidem moria scripstrunt, fecisse, ut multorum uemborum imagines conscriberent, uti, qui eas edisiere Muciat, paratas haberent, nequid inquirendoc - cons erent
82쪽
L I E E R T E R T I V S. 6 eon umerent operae: quorum rarionem aliquod de caussis improbamus: primum, quod in uerborum innumeralilium multitudine ridiculum sit mille uerborum imagines comparare . quantulum enim poterunt haec ualere, cum ex inflaua uemborum copia , modo aliud, modo aliud nos uerbum meminisse oportebit ψ Deinde curuolumus ab industria quemquam remouere, ut ne quid ipsi qua rat , cum nos illi omnia parata quaesitaq. tradamus i Praeterea militudine alia alius magis commolicitur . nam ut saepe, formam si quam simit cuipiam dixerimus file,non omnes habemus asse fres,quod alis uidetur aliud: ita fit in imaginivus, ut, quae nobis d iligenter notaesint, eae parumvideantur insignes alsis. quare sibi quemque suo commodo conuenit imagines comparare. Postremo praeceptoris est docere, quemadmota quaeri qui que conueniat, aut unum aliquod aut alterum, non
omnia quae eius generis erunt, exhmpli caussas biicere, quo res possit 6ῆe dilucidior. ut cum de prooemi s quaerendis distulamus, ratione damus
quaerendi,non mille prooemiorum genera conscribimus : ita arbitramur de imaginibus scri conu nire . Planc ne forte uerborum memoriam aut niamis docilem, aut parum utilem arbitreris, O ipsarum memoria rerum contentus sis, quod ior utiliores sint, O plus habeant facilitatis; admonen
dus es, quare uerborum memoriam non impro bemus . nam putamus oportere eos qui uelint resi F' faciliores
83쪽
Dciliores fine labore O molestia facile membiis.st,in rebus dissicilioribus esse aηre exercitatos .Nec
nos hanc ne bor um memoriam inducimus', ut uomsus memisisse prismus,fod ut hac exercitatione i ta rerum memoria, quae Wrunti ad utilitat . confirmetur: ut ab hac dissicilias, subludinesine&Mre ad illum facilitatem Dux he φ inins . Sed cum in omni it iplina infirma in artis praeceptio
sine sui na ab ita exercitati,nis , tum uero in μνημtωνικοῖς minimum vales diatrina, industria sudio,labore, diligentiat probam. uesa plurimos locos Atlabeas, O quammaxime ad prae - ρta actarer dator , cui me debebiae. In imagi-ndus collocandis exerceri quotidie conueniet. nouenm, scut in cetreis sturiis abducimur nonnumquam oc patione, ita ab hac re nos potest causa deducere aliqua. numquam est enim, quisi aliquid m moriae tradere uelimus tum maxime, climaliquo maiore negotio detinemur . quare cum sit,
ntile facile imminisse, non te fallit, quo tanto p re utilest, quanto labore sit appetenduM r quod po
teris exictimare utilitate cognita. pluribus uerbis ad eam te hortari non est, sintnuia, ne aut tu notastro, aut nos tuosis dio, d dei e , aut minus, quam ires posulat, diis e Aideamur. De quinta parteriatoricae deinceps dicemus et tu primas quasque rei tes in aGimo frequenta , est quod moime ne- ic se Oi, exercitatione confirma. . .
84쪽
- tv o N I A u e in hoclibro Q Herenni de χτ. e sicutione con Um ς; rhu rebra ορος Di te uti, moliris exemplis psi sumus Mid fecimus praeter consuetudium Graecorum qui de hae rescripserunt: n cessaria fatiundi .esi, ut paucis rationem noΠrii consili destrus .ais e hoc nos nec tudine facere, studiq; sitis erit igni , quod insuperioribus Labris nihilni pinante rem, neque practer r kω-nfamar. uic si pauca, quae res postulat, dixeruimus, tibi id, quod reliquam e tartir, ita uti instia tuimus, persolvemus . sed facilius nisi am ratio- nominultiges , si prius, quid illi dicant, cognoue ras. Compluribus de cavistu putant oportere, ιμ- 'si praeceperint quo padio oporteat ornare elacutionem, uni ciuis uegeneris ab oratore aut pretra proba sumptum ponere exemplum, et primum se id modosia commotos facere dicunt; propterea, quod hideatur esse ostentatio quaedam, non seti. habere praecipere de artificio ,sta ipsis etiam uita
de uelle artociosegi ere exempla. hoc eri, inia quiunt, in tare se, non artem ostendere. quare. pudor in primis est ad eam rora impedimento ne nos solos probare, nos amaret, alio contemnere, Oderidere
85쪽
aeridere uideamur, etenim cum po ps ait Ennis sumptum , aut a Graccho ponsse exemplum; uid tur esse arrogAtti, illa relinquere, is aes ua deu nire. Praeterea . . empla testimoniorum locum obtinent. id enim, quod admonuerit, o leuiter cerit praeceptio, exemplo sicut , terimonio comprobatur . non igitur ridiculus sit,si quis is lite, aut in iudicio domestico pugnet, oefuit ius tes monio abutatur ἰ ut enim tenisnonium , sic exem- , plum rei confirmandae caussa sumitur . non ergo portet hoc, nisi a probatissimo, fumi s. ne , quod aliud confirmare debeat, egeat ipsum confirmati inis. etenim necesse est,auise ominibus anteponant, Da maxime probent: aut negent optima exc-ipti, quae a probatissimis oratoribus, aut poetis sumptasunt .si se omnibus anteponant intoleraliali arrogantia sunt. s quos sibi praeponant, O e rum exempla suis exemplis non putent praestare; non possunt dicere quaremi illos anteponant. quid igitur ipsa auctoritas antiquorum, non cim res probabiliores,tum hominum sudia ad imitandum ala criora reddit ἰ immo erigit omnium cupiditates ,et acuit industriam, cum spes iniedia est, posse imitando Gracchi aut Crassi consiqui facultatem. Postr mo hoc ipsim est summum artificium , res userias distares in tot poematibus o orationibus si arsus, O uage disedias ita d ligenter eligere, ut unumqModque genus exemplorum sub singulos a
tis locos Boiicere possis , boo industria solum fe- ' ri posset,
86쪽
non poteti fieri . quis es enim', qui, nisi sim ea teneas artem, post ea, quae iubeat res, de tam- F ta tam dissus scriptura notare o Marare ἰω ceteri, cum legunt orationes bonas, aut poema ti, ta, probant ora tores O poetas, neque intelligunt γ quare commoti probent, quod scire non possunt
. ubi sit, nec quid sit, nec quo modo factum sit id .
,ε quod eos maxime delectet . at is, qui O haec o-a mia intelligit, O idonea maxime eligit, et omniati, in arte maxime scribenda redigit in singulas να- α tiones praeceptionis, necesse es eius rei se mus. artifex sit. Hoc igitur ipsium maximum artificium est, in arte sua posse O .ienis exemplis uti mee , illi cum dicunt, magis nos auctoritate sua comist mouent , quam ueritate distulationis. illud enimit; iteremur, ne cui satis sit ad contrariam rationem si probandam, quod ab ea steterint ii , qui O in- ventores huius artificii fuerunt,stuetustate iam satis omnibus probati sunt. quod si, illorum a
ctoritate remota, rem omnino uolent cum re com
o parare, intelligent non omnia esse concedenda an liquitati. Primum igitur, quod ab eis modenia o dicitur, uideamus ne nimium inutiliter est puer
, liter proferatur . nam si tacere, et nihil scribere moi fisia est; cur quidquam scribunt, aut loquuntur l, sin aliquid suum scribunt: cur, quo sitius ommia scribant, impediuntur. mo Ilia ἰ quasi si quis
87쪽
ad Olympiacum uenerit cursum, et teterit ut mr tatur, impudentesq. illos dicat esse, qui currere ereperint, im intra carcerem stet, O narret aliis, quo modo Ladas aut Boius cum Sicyoniis cursitarint sie M cum in artis curriculum descenderunt, illas . qui in eo , quod est artificii , elaborent, aiunt, fuere ii modeste : ipsi aliquem antiquum orato nem, aut poetam laudant, aut siriptorem,sicuti Iladium rhetoricae artis prodire non audeant. non ausim dicere ,sed tamen uereor, ne, qua in re laudem m eniae uenentur, in ea ipsa re sint impudentes. Quid enim tibi uis, aliquis inquiet/am tem tuam scribis, gignis nobis nouas praeceptiones, eas ipse confirmare non potes, ab alijs σε pia fumis: utile ne facias impudenter, qui tuo nomini uelis ex aliorum laboribus libare laudem. nam si eorum uolumina prehenderint antiqui oratores, poetae, O suum qui redde libris suis tulerint; nihil inis , quod suum uelint, relinquetrer . 'At exempla , quoniam tenimomorum
ilia sunt, item conuenit, ut tenimonia, ab b minibus probatismis Mi . Primum omnium exempla ponunttir bienon onfirmandi, neque testificandi caussa, sed dem nitrandi. non mim , cum
disimus se exornationem,quae, versii caussa, ou-
88쪽
Exemplo demonstratur id, quod dicimus cuius modi sit. Testimonio esse illud ita, ut nos dicimus,co limatur. Praeterea oportet testimonium cum re conuenire: aliter enim rem non potes confirmarere . at id, quod illi faciunt, cum re non conuenita id ita ψ quia pollicentur artem se scribere, O .exιmpla proferunt ab ijs pleruraque, qui artem,nescierunt . Tum quis es, qui possit id, quod de arte. Di erit, comprobare, nis aliquid scribat ex amte t Contraq faciunt,quam polliceri via tur. Nam cumscribere artem institiumt, uidentur dicere se excogitasse, quod alios docerent: cum vero scrimbunt, oendunt nobis quid alii excogitarint. Attin ipsum discite di, inquiunt, eligere de multis . id dicitis difficile φ utrum laboriosium, an artiet scissum φ si laboriosim, non statim praeclarum a fuat enim multa laboriosa; quae faciatis, non continuo gloriemini. nisi etiam, si uestra manu ob
las , aut orationes totas transcripsissetis, glori sum putaretis.Sin autem istud artificium egregium dicitis; uidete ne insueti rerum maiorum uideam vi ,si uos parua res ,sicuti magna, dclectat. nam isto modo eligere rudis quidem nemo potes, sedi nesun o artificio multi. quisiquis enim audierit de arte paullo plus,in elocutione praesertim omnia uidere poterit, quae ex arte dicuntur socere nemo poterit, nisi eruditus. ita ut, si detragoediis Ennii uelis sententias eligere, aut de Pacuvianis periodos ; sed , quia plane rudis id facere nemo soterit,
89쪽
cum feceris , te litterati rem putes; ineptus sis rpropterea quod id facile faciat quiuis mediocriter
litteratus . Item si, cum ex orationibus, aut poematibus elegeris exempla, quae certis signis art
sicis notatasunt, quia rudis id nemo facere possit , artificiosissime te fecisse putes, erras: propterea quod ino igno videmus te non nihil eius scire, aliis signis te scire multa intelligimus. βuod arti ciosum est intemgere quaesunt ex retescripta, myiato es artificiosius ipsum scribere ex arte, qui enim scribit artificiost, ab alijs commode Acripta facile intelligere poterit: qui eliget facile, non continuo ipse commodescribit. Et si cli maxime artificiosum,
lio impore ut tur ea facultate, non tum cum p
rere ipsi,qgignere,'proferre debent. Postremo in eo uim artificii consumant, ut ipsi ab Hirs potius eligendi, quam adiorura boni eletiores existia mentur . Contra ea, quae ab aliis dicuntur, qui dicunt alienisse exemplis uti oportere, satis es dirictum. unc,quae separatim dici possunt,consideremus.Dicimus ergo eos ames, ideo quod alienis utantur,peccare tum etiam magis delinquere, quod a multis exempla sumant: et de eo,quod postea diximus,arite uideamus.Si concederem aliena oportere assumere exempla,uincerem unius oportere. Primum , quod contra hoc nulla staret eorum ratio.
liceret enim eligerent probarent quemlibet , qui sibi in omnes res suppeditaret exempla, vel poetam uel ora them, cuius au toritate nil
90쪽
utrum unum omni an omnia nemine,sed aliud mlia putet costqui posse. Si enim putabit posse omnia. penes unu Amere, se quoque ad omnium nitetur facultatest id desterarit, in paucis se exercebit. ipsis enim contentus erit nec mirum, cum ipse praece por artis omnia penes unum reperire non poterit . allatis igitur exemplis a Catone,a Gracchis, a Laeli Aa Scipione,Galba Orcina,Crasso,Antonio,ceterisq.,item sumptis aliis a poetis, O historiarum, scriptoribus, necesse erit eu, qui distet, ab omnibus. putare omnia ab uno pauca uix potuistiesumi. - re si unius alicuius esse simile satis habebit, omnia, quaecmnes haluerint, fotu habere se posse docti. ergo inutile est e qui discere uult,putare non unum o ia posse. Igitur nemo in hanc incideret opini ,
mi ab uno Geplasium sent. nunc hoc signi ei tipsis artis siriptores non putasse unum potuisse iniomnibus elocutionis partiυus enitere,quoniam n , que sua protulerunt,neque unius alicuius, aut denique duom,sedab omnibus oratoribus et poetis exeplasumpserunt. Deinde, siquis uelit arte demonstra. re nihil prodesse ad discendu, no male utatum hoc adiumeto,quod unus omnes artis partes cosequi nemo potuerit.Quod igitur iuuait horsi ratione,qui omnino improbis arte, id no ridicula es ipsum scriptore artis suo iudicio coprobare Ergo ab uno sumeta fuisA: docuimus exeptas sepem aliude sumeretur. 2 uecmnino Alande sc intelligemus fumerula non fuis