장음표시 사용
131쪽
V DO R ES meos ad te assero, Euctris ime Domine meos inquam, p/ibin Philosophorum principis οσα-am stes 1mbui. Ad te qui Sin merarum obmstudio,im Rep.
plurimo nunc deputas. Et modi erum munus iliad tuum es, quo da Max.Rege, maximum in Urbe maximagem, ut sine maximis curis multisque litteris administrari rite non possit. Ibi modi
etiam naIura tua emut cum parem prudentia voluntatem habeas,omnem curam , omnestque litteras impendere Reipub. S gesti 'queas. Sic igitur su-Grum tuorum crebra, immὸ perpetua ad nos gutia stillant, quibus reficimur refrigeramur , in hoc astu fue motu omnium rerum. Onatum, ό sanctum stillicidium,Dod tamensisti inierdum sarescere tua causa velimus, mi eiu tandem arescas. Iam vero in ciamineissastigio dignitatis , ubi aliuae quietem qua eret, tu motum, laborem, curam. Uuidest fluauius, quam benerem gerere bono publicos itus Flauius GL asiantis,ut Suetonim scribis, recordatus quonium puper camam, quodnilal cuiquam toto diem itisset, m
morabilem sitim meritoque laudatam vocem edidit A MICI, DIEM PER-Diui. Tu vero si quem liti die ergasses,annon in easdem voces prorumperes Impendis te itaque omnibus,sed sine altas aut voto quam utpublice I sis. Equidem non solens pra calumniam auaritias ambitionis munera inpublica esst. Tu utramque iliam pestem, continentia o modesttia stirante
quadam aura dissutiemserenos omnium vultus experiris,animos aequos,qui' se strenus ipsi squiu in omnes. Vt autem talem te Angum habeamin FIo, vi Iu Iales longum habeas. Vale, qui omnibus vinis,liri quoque viue, ut omnibus p M. Mediolani Uun. M. D C I. Diqiti orale
132쪽
SE. CTIO SECUNDA, Quae est de sudoribus.
Cur neque concitantibus neq; retinentibus spiritum,fit sudor,sed potius laxantibus3 An quia retentus spiritus venas replet: itaq; prohibet exire ut in aqua, quae est ex clepsydris, i plenas existentes obturauerit quispiam:ubi vero egreditur , multus fit, propterea quod in ipsius retentione paulatim aggregantur.
G G R 5 D I T v R Aristoteles, siue quicunque is iuerit, qui ex variis problematum Aristotelis libris, in sectiones ita diuisit, eas quaestiones discutiendas proponere quae ad sudorem pertinent. Cum autem eae Varia sibi tum in quaestione tum in responsione assumant, quae ex natura de essentia sudoris desiimuntur, operaepretium me facturum existima ui, aliqua praefari de sudorum materia ac generationis modo.Est igitur v lain i siue sudor, humidum tertiae coctionis excremetum, per cutem in aquae speciem erumpens. Cum enim in corporibus propter institum ipsis calorem multa substantiae portio perpetuo fluat,& dissipetur, ac nisi similis quaepia altera restituatura reui necessariis evaporare, ac consumi uniuersum corpus cεtingat, effectum est,ut natura quxanimatium curam habet, hortamq; si fieri posset,immortalitatem exoptaret,cdm Per m teriam fluxam & caducam hoc sibi non liceret,prouiderit saltem ut opus suum qium diu- tissime incolume perduraret, sic. non modo animalibus , sed plantis etiam ipsis ipsitas , quasdam vires deficientes semper appetentes ab initio statim dedit Clim autem quod ii giter deperditur, siccioris partim, partim humidioris substantiae sit, ut utrique incom modo prospiceret,cibi de potus appetitum animalibus indidit e per hunc quidem humi-
133쪽
dio fiς subhinox suxus, per illum vord siccioti, partis iactura restiturietur. Frustramnem
appeteretur ab animalibus nutrimcntum, fiultra operi suo natura prouidisset nisi facultas etiarn qua piam adesi et . quae amatam rem ad se traheret,attractam retineret,& postmodumqtiod amantium proprium eli, insiti ipsius substantiam quam maxime transmutaret. Hoc au-uia seuera. t cm coctio itis medio quum fiat , ex qua excrementorum ctiam origo prouenit, fit ut pro coctionum varietate varia etiam excrementa producantur quod etiam ut melius intelligi queat,
statui debet a est e vera coctionum genera in animantibus,te tu hoauia E potissimum,ut mi me docebat Cassi noster primo dc sanitate tuenda. PrimunΠnvclinicum it . secundum inlic pate & venis : tertium Mer0iq singulis corporis iiost xi partibus. Quaein ventriculo fit, G, leno eodem teste, quarto de usi attuam, praepalath potius quida in v tur, quam vera Mexam coetio : ex qua massa quaedam hordei succo per similis producitur , quam chylum ' ii sumamus,qui ratione quadam nurabili ad hepar attrahitur thhic duplicia producuntur,
bet Meie Von quacimque alia coctione, excrementa, utoptime Hoeebat clatenus 3. Meth. medendi, crassiora Se tenuior aequaec morai uiu, per ii uestina deducuntur extra corpus: tenuiora vero
de aquosiora ad hepar per venenas: ubi in coctione illa iterum alterationem suscipientes,quae ςrassiora tulit, ad lienem pelluntur:quae tenuiora partim ad vesiculam pellis traducuntur, bruliosa : partim vero ut quae scrosa, Sc veram elixationem subterfugieritia , sanguini per v nas miscentur , ut fluxioni habilior sit. Quoniam enim venae in parte caua 3c gibba hepatis ita se haberiit iniicem ivthaum Exuemitates propteri admirabilem quandam tenuitat inuisbiles pene sint, nece sita adm dum eba bne fult serositas huiuunodi, t facilius sam suis ipse ex parte caua ad conuexam deueheretur: ubi cum ab amplioribus venis excipiatur, per quas dei Me faciliis potςst dedyci,cum non amplius tanta eget scrolitatis neccssitas,ideo minori relista copia, pro dbducendo pecvniuersum domus Angliine, unde tertia coctio nascitur : quod reliquum est, utpote nullius Vlus, a natura expurgatur, a renibusque a tractum , dc per uteres ad vesicam transimissum tandem per pud cndum cxpellitur. Aliqua igitur scroti huius humoris portio cum sanguine per venas ducitur, ut sit vehiculum solidioi is substatutae, ut per angustissima quaeque vasa de longinquissimas partes, capitaque tenuia venarum, quae per carnes inlperguntur . permeare commode possit, ut philo sopiriae omnis di medicinae parens manifestis admodum verbis nos docuit Hipp. lib. de alimento: quae portio, ubi rc tὶ perfuncta est munere suo, cum alendo corpori minimst idonea naturaeque propterea molestiam inferat, aut insensibiliter expellente naturi ς uacuatur, aut operante naturali calore, aut etiam aliquando eo qui praeter naturam est. per sudores inpellitur. Docuit hoc manifestis admodum verbis Gal. noster, tum primo
de naturalibus facult. versus finem , ubi dicit id quod potatur per urinam cxcerni, praeter exiguum quoddam, quod per sudorem dc insensibilem evaporationem expellitur: tum primo de sanitate tuenda, cap. tr. ubi scribit sudorem esse id humidum, quod pro cibi vehiculo in vasis erat, quodque iam officio suo functum cum supersit, per meatus cutis excernitur. Et hoc eth quod Theophrastus dicebat Iib. de sudoribus: urinam , sudorem Zeti lacrymas unius atque eiusdem humoris sobolem esse: nisi quod sudor magis afficitur ,
q*ui Mo calore atque spiritibus ipsis. Quamuis igitur sudoris materia aquosvin sit excrementum, quod coctionem veram tum primam tum secundam de tertiam subter sugit, quodque maiori ex parte ex poeulenta matcria promatiat, quod in ea magna aquosi Ac serosi humoris adsit copia, quae explicationem veram de coctionem non admittit, ut docuit Gal. lib. de atra bile, cap. z. non tamen ex ea selium moereari putandum est, neque ex omni: certum est enim non potum omnem in urinam prorsus abire: sed clim aliud nutriat, in eptum aliti δst, ehis quod nutrit, maximam patiem in sanguinem mutaricci Icndiim eth. sudor ηφ' Vnde cimi mutationem tantam in hepate aequirat, minorem etiam urinae dc sudoris qua-α,ἡδ. 'a titatem generiti contingit, potissimillia si vinum quis biberit potentius, crassius de nigrius. .itra Tenuius unim δέ aquosius,' initius alere, citi iis excerni, 8c maiorem totis de sudoris quanti'. talem enerate perientia ipsa confirmat; de Gai. tr. 48. Ec i9.ptimae partis Aphoriis rum testatur. Escii lenta autem multa cuna sint, multa humiditate referta,quales pepones, cucurbitae , si ictus multi, lactiicae de aIta quam inulta ex lo potu nunquam sudoreme, mi ul-- dc urinam ficti dicere vere potestim iis . quin imb sudor aliquis praeter naturam inuonitur
ceste non spolitaneut . sed 'i xliqua Vt exercitiis extractus, qui nequc ri potulentise, ὀis tu neque ah esculentis p oducetis, sed attenuatis humoribus; in venis existentibus, aut per ambitum ad generationem 'caria is dispersis, quin imo colli quatis ipsis carnibus. de quoniam, loquii tus fortasse est Hit p. libi de atii. at locis lib. s. secundum nostram diuisionem
134쪽
parti 29. eum dicio, extims etiam homestinas tenuissimurn &lmissi an linnio fem ducitet Maximum vero huius rei signum est,ubi homo in Ele ambulauerit, aut sederit vis indu-τus, quicquid corporis sol aspexerit , non siud u. Rapit mina sist quicquid sudorisUici nisti Moesi, quod vero sub veste contegitur , aut sita alia re, exsudat. Elicitur enim a sele , Ac optirnituri
seruat ut aiatem a tegumentis , ne disperdatur a sole. Cum vero in umbram mirerit, totum,lena.
coetus similiter sudore aspergitur. non enim ibi amplius affulget. Quapropter qii ardiu si in Vnmersum consideretur Empedoclis sententia, a Plutarcho lib. de philosophoriani missi
descopo, de generatione sudoris, qui noluit sudorem Constare Ex quatiam elementis , &. e et sanguine eliquato, extenuato &dilluso, omnino reiicienda sit, quod violenti soliun sudoris materiam contineat : ex parte tamen veram esse dicendum est . si deco ludore loquamur, qui violentia aliqua , aut calore aliquo naturae modum ex domo promouetur. quomodo etiam si ea antiquorum opinio, quae a Tlieophrasto liti de sudoribus possita est, intelligatur, sudores nempe feri ex vaporibus ab uniuerso corpore eleuatis. qui per Cutaneos poros cgre dictites, aeris frigiditate condensamur, atque in aquam vertuntur, aliquo modo admitti po--- terit.Rectius tamcneum nobis Aristoteles insta in problemat. dc Theophrast librydo sudo- tetia sedis ribus, qui sudorem esse incoctum humorem dixit'tertio de part animalium , cap: 1. Ω- Τ' dominesse excrementumvasoris humidi. Ad hanc rinlia seirientiam allusille nobis visus A Thetirh. est Diocles, qui ab Atheniensibus iunior Hippociares iudicatus est; cum pariem cibiti coria..cocti excrsui per motus corporis, contra naturam sudorem essi: dicebat, ut doctarimi Gaia , lenus I. Aphorisinorum i . Per cibos enim, non escit lenta modo intellexit, sedctiam' potu, .stidotis ma. lenta. O at enim quid ubi coctioias Persecte a natu fiunt, nunquam sudor emanat rcumveco sudor emuit, id proptereaseres quia natura non benἡmnicoquat, quianadimoni x, diluta necessariuum erat id vero si recte iis linatur . . pereetuam 1 habebidiverigatem. . Vbi enim non immoderata fueritcibi ingesta copia, potum ero tantussit, quantus pro es alionei inventriculo, pro fluxione chylosi humoris ad hepar, pro permeatione pcr venulas, pro qua sarmificatione apic celebranda, tum S: Hrepostrema cisione peragenda sustius ulniamque -lentum aut attenuans immodorat humores . amosinuam carnes , imperaca . cedat. , nullus aderit sedor. Quapropter qu3muis specie aliquaiclisci ut videarer mos itemtra ab ea quam ex Gesmodocuimus. cum tum reuera cum silaiecti dure, noui ausus est eam refellere. Materia igitur sudoris ca est uaea raobis propo- ςst : quamuis enim ex po- ridem materia ut plurimim procreetur,uc rudimentum fascipi,t in ventri Im quin mbi . remetiam mutationem in hepate & venis: non secus quam urina , aqua vix hoc genere cata a se seiungitur,excrementum tamen tertiaecoctionis esse ε nobis strautus est i quod haec materiria longius in corporis habitum deseratur, magisque propteroa concocta sit, quod ad cutem
usque pouenerit, permeatis omnibus quaeantersunt partibus, magno calorem iti L. cetiam fit ut ubi abunde utina profluat, sudoiis nulla autemgua eris mare zi h h mi
quidem actis, Misiccantii facultate admodum pollen , sed humidusi: 'ut per habit x cor- mulinmae diis os sudbrum iteriam calefaciat, bifidat, aαenuet, Mutemque simul ε relaxet. 'rtProinde pueris &iunioribus , M qui humidiori& molliori sunt habi , sudores Sudriit. Perfacilla mouentur: siccioribus autem suo natiara siue ob morbum temperamentum fiam tumiit , sadordi nulli fiunt i in.nec humidioribu rquibus tamen caloriaden im becillis est, ut ad extimax partes serosum humorem expellere, aut inhaerentemnino pio pellere non queMyveluti hydropicis. Duabus vero iis causis etiam cutis raritas in meris accedat oporint, vi causa sine quae sudores erumpere non possunt. . Qui enim Cut 'sunt densia dc dura, inepti sunt ad sudandum. Haec sinat. quae de sudoribus ire vMaersum mihi erant proponenda, is iis laetis fit amentis faciliora mihi redderentur Afistotesis de his reproblemata plaqi6rque mihi se et ratio eadem explana in Aristotelis igite pinuma primum sic habet, ri ιυδ. σω τ-υπν,ου κατεχο- τοπνῶμα, &C. The . . phristus libro de sudotibus, quaesti mo septim . iisdear propemodum verbis hanc ipsam cquaestio emi proponit x dissoluit i si enim. habet M . --πις, --ποα ται,
μῶμον ἐξέρχηται τὸ υ ν. - η του π, δανει-φMiso e , ψιε- , μνα . quod est, verbum verbo reddentes, quare non laborantes, sed ubi ab opere cessamus, magis sudamus. Neque vero continentes neque retinentes spiritum , sed ubi re- mittitur. Quia laborantium quidem 1 spiritu venae instatae constipare faciunt mcatus,
135쪽
qtiemadmodum dilatatis magis erit humidum. Et retentio quidem spiritus replet vincis ut inhibere effluxum possit. Quid autem duabus primis dictionibus fibi velit Aristat.
non satis commode percipi polati. Primum quid in τείνουmν, quod Gaza moto verti antiqua vero , de nobis contendentibus, dictione, sibi voluerit. potissimum cum addat, τiraum, quod Gaza vcrdit, neque contentostirim neque enim synonima esse possunt,
cum& ratus eorum apud Arist. sit usus, de dicitosin negativa interstinguens id non a mittat. Censeo igitur prima illa dictione Aristotelem velle sudorem non ita faci promo
ueritis, qui incitata respiratione utuntur, ita ut breui inspiratione-Expiratione, crebra& concitata thoracem mouent, impensiusque atque concitatius res pirant. κώ, vix χπυμ,
neque retino: tibin, id est, cohibentibus sipiritum, fit sudor: id est non adis emuit facile Ecorpore sudor eis qui concitata respiratione, breui aut crebra praediti sunt, quive conte to spiritii expirationem impediunt: quemadmodum laxantibus, . spiritum, i. respirati nem in naturali statu permittentibus, ut expirationi inspiratio ex aequo respondeat aut certe α. ἰ δειδεν, i ntelligendum est magis sudores emuere ubi expiratio, & essiu-xux per expirationcin inspirationi acris praeualeat.., lac u retemus ινuus -- replet, aueprohibet exire. est secunda pars qua propositae
quaestiolla satisfacit. Retento spuitu dicit venas adeb intendi ex sanguine, spiritibus de aere contentis, ut postrema illa vasculorum oscula, quibus implantantur carnosis partibus quodammodo occludantur, tratisitfimque serosis illis humoribus cum sanguine per venas fluentibus impediant. i ι et si VI in Iasa, quae es ex Heph drisAdcc. J exemplo aptissimo ostendit hoc Aristotelas in aqua in clepsydia contenta. Mat autem instrumentum horologicum, vas nempe ex quo aqua paulatim uens dc quasi fitrum inde nomen habet, per exile foramen, quod in fim habebat Eorax, 8e tempus distinguebat. non secus qu- tempore nostro videamus in is ratissimis vasculis nostris; quae in medio instar duorum turbinum coarctantur, ex quibus puluiscillis per foramen angustum sensim delabitur ex parte superiore in inferiorem atque sic legitimum horae tempus metitur. vertim quoniam aqua facilius absumitur, de temporo in aere mutatur, in parte superipit os aderat, per quod aqua in superioli vasculo possed infit i. Erat autem creber eius uses in foro: nam causam dacturo aliquam, certa mensura aquam infundebant, quae videlicet cum dcfluxisset, dicendi finem facerct. Vndo apud Plinium iuniorem in Epist. ad Pomponium Falconem: Abstinui cavsis agendis, quod de rine arbitrisar, ei qui iubere posset tacere quencunque, silentium cleps dia indici.
qualis autem esset colligi potest ex Apuleio lib. 3.de asino aure non procul ab initiis Sierursum praeconis amplo boatu citatus accusator quidam senior exurgit, de ad dicendi Ipa tium vasculo quodam in vicem colit graciliter fistulato ac per hoc guttatim defluo,uifula aqua populum sic adorat. de hac meminit antiquus autor Aristophanes in Vespis ac in Auibus. Exemplo igitur ex clepsydra desumpto comprobat rationem, qua problemati respondet. Sicut enim in clepsydra aqua repleta,si manu supcrius osculum obturetur,impeditur aqua, ne per infernum foramen defluat, ne scilicet vacuum detur: ita retento spiritu, Sc venis vi repletis, ossilia venarum carni cxtronae & cuti inhaerentia minus sero sos humores transmittere possunt. Cur autem clepsydra obstructo superito meatu deor, sum non deiiciat aut remittat aquam, longa oratione demonstrauit Aristoteles iε. ωα problem prota imbi aurem e MD- -θω ,μ propterea quia in V sin retentiari paulatim aggregarum. J reddit causam secundae partis quaest. Cum laxantibus nobis in expiratione spiritum, sudor cinpiose essiuat, Ac eam dicit potissimam esse causam et quoniam cum per spiritus libritatem sudor emuxum liberum assequitur, iam tempore cohibiti spiritus luimor multus collectus est paulatim, unde laxatis spiritibus copiosὸ ad cutem prorumpit. Exemplo etiam id de monsΤrari potest in aquis fluentibus retentis, in quibus in anterioli parte intercepti Iosiaqua assivit, de in tumorem eleu tur, in opposita veris parte siccitas conspicitur,iri u lato obice , maiorI impetu aqua in exsiccatam iam partem confluit enor modb quod praeter naturam retenta diutius, maiori impetu opus silues naturale aggreditur, sed quod impediti affuxus tempore retentis aquis, maiorique copia collecta , Ac uberius de iteM-
136쪽
Cur non sudant, quae in calida aqua sunt partes: neque etiam si calidae suerint. An quod aqua prohibet liquefieri : sudor autem est , quod male constructum est in carne quod impeditur, quin liquefiat.cam per calorem excerni
aquae immittunt, non sedanti quia aqua prohibet liquefactionem di sudor vero colliquatio sudore is est, eius quod male constructum est in carne, cum ob calorem excerni debeat. Quaestio igitur est, Cur fit, quod partes aqua calida immeris, ut cum quis in balnei aqua, aut secundum noti essuli maiorem partemaut ex parte immersus sit, non sudanLQuin ne hoc quidem accidit,etiamsi ipsemet illae partes calidae fuerint,sive calore naturali siue praeter naturam Pessime autem Aponensis postrema verba problematis. etiamsi calidaefuerim. J ad aquam in qua merguntur partes,resemcommitteret enim . tautologiam. Quaerit enim ab initio, cur partes aqua calida immersae non sudant: non erat igitur cur adiungeret hanc partem, etiamsi aquae calidae sint: d ad partes resert, ut dubitandi occasio augeretur, cur partes calidae, aqua immersae, non sudant, cum sicilicet caloris &humidi sit sudores prolicere, quin, ne si etiam ipsae particulae corporis calidae fuerint, quod etiam promovcndi sudoris occasionem auget, soluit,cis dicit.
J duplici id ratione fieri potest, aut quod aqua quamuis
caliditate fortasse proliciendi sudoris facultatem habere posset, humiditate tamen&Qbstantia crassiori potisis impediet, potissimum cum calor aquae sit aduentilius , humiditas autem &ctalsities qualitates sunt innatae:aut certe id eueniet,qub, cum ad sudorem, ut in principio dicebamus,necessaria sit pororum cutis raritas,atque dilatatio, aqua calida humiditate sua crassiori vi*s obstruet, & humores attrahendo quoquomodo obturabit. Sudorautem est, qu male constructum euis carne. J quasi dicat cum sudor sit excrementitia& serosa quaedam humiditas, cum sanguine defluxa ad carnes, ut sanguini ad florem viam pararet, incpta tamcn omnino nutritioni, & appositioni, ut sanguis in carnem transmutetur male in carne iam facta consistit, clim euacuatione indigeat, ab aqua vero calida impeditur ne liquefiat,id est attenuata per poros cutis defluat: cum per calorem excerni deberet, impediatur aute, tum ab humiditate calori iuncta, tum ex obstructis a materia calida meatibus, ut diximus. Sed audiamus Allienaeum libro primo Dipn. rem hanc explicaratem. Illis etiam compertum fuit lassitudini omnifariam balnea conuenire, ut qui maris aqua, neruis quidem utilistima defatigatis membris auxilientur. Deinde musculos labore distentos in soliis hum re dulci persundant , mox unguant pinguedine , salsis ut aquis antea profusa eorpora minus obdurentur. Itaque reuersi exploratores, Sudorem multum detergunt aequoris
unda, E semorum coxis, suris & vertice summo: & ita refrigerati , In nitidum solium disicedunt, atque lauantur Membra dein pingui lotis unguntur olivo, Ad coenamque sedent. Est de alia curandae lassitudinis ratio , quae fit capitis irriguione. In caput atque humoros fundit gratum ipsa liquorem, solum enim aqua spiraculis cutis undique circumfusa obsepit sudoris excietionem, velut si cribrum in aquam proiicias. Nam ex cribro nihil effluet,nisi attollatur, ut apertis foraminibus humori foras exituro via pateat. Aristotelis sententia suit in Quaest. naturalibus,ubi causam inuestigat.Cur quae sudant siue calida siue frigida lavent, s dare des nunt,nec amplitis sudant,priusquam e solio discesserint.
137쪽
Cur sudor est salsus 3 an quia fit a motu & caliditate excernente, quantiam alienum inest in agglutinatione nutrimenti ad sanguinem 5: carnes. Id enim
Ocyssime segregatur, quia non est familiare , & Gras evaporat. Salsus vero iter id est, quod dulcissimum & leuissimum in corpus consumitur : aliemum & maxime incoctile dissoluitur. Hoc autem deorsum subsidens
urina vocatur. in carne autem sudor: utraque autem salsa sunt ob candem caci
suis. eis, Pulcherrimam quaestionem proponit A ristoteles de sudore circa eius qualitatem,nempe filias. saporem, cur scilicet cilsus sit:quae etiam a Theophrasto lib. de sudoribus primo loco propo
ω ο τησαρκὶ,- ο- κινησiu ς πονον, dissiquod sic verto, cur salsus sit sudor quia quod alienum, excernitur in agglutinatione carnis : insumitur autem dulcissimum Zetenuissimum. quod autem exo mentum est in vesica quidem subsidens, urina, in carne vero, sudor dicitur: excernitur au-sem sudor ob motionem aut laborem, aut ob caloris N spiritus facultatem. Afferet autem non partiam lucem huic loco si sententias Aristotelis asseremus x. Meteor. de causis salsedinis maris disserentes. Disputans igitur aduersus Empedocle dicentem mare esse sudorem teri ae , tum quod metaphora, quae poetarum potius est peculiaris, quam philosophorum inexplicanda salsedinis maris causa usus sit, tum quod metaphoram non explanavit,nec plane docuerit, quemadmodum mare sudor terrae diceretur, in marique id elici, propter quod mare salsium fieret, quemadmodum in sudore. Nec enim, inquit,hic constat quonam modo ex dulci potione falsus sudor existat,utrum alicuius veluti partis dulcissimi duntaxat rccessu,
an admixtione, ut in aquis, quae per cinerem colantur. Eadem autem causa in eo excrememto videtur esse,quod in vesicam bolligitur. Nam & illud salsum A: amarum redditur,chm potus 55 alimenti humor dulcedine praeditus sit. Itaque si, ut aqua, quae per Cincrem colatur,ita haec amara redduntur, urina quidem, quod facultas quaedam eius generis, quo lis in vasis sal sum subsidere cernitur,vna cum ea deseratur: sudor autem quhd simul e carnibus secernatur, humore, qui effluit, tale quiddam e corpore velut abluendo extrahente, perspicuum est id quoquo, quod ex terra humor admiscetur, falsedinis maris causam csse. sed in corpore alimenti sedimentum ob cruditatem tale efficitur, subdit aliquanto in serius de salsedinis aquae marinae causis, ex propria sententia agens. Haec cum ita se habeant , salsedinis quoque causam reddere enitendum est Multis quidem signis perspicuum est, eiusmodi saporem ex commixtione quadam existere. In corporibus enim quod minime coct um est, salsum est,& amarum,ut antea dictum est. Humidi itaque alimenti excrementum incoctum est: eiusque generis omne sic dimentum est. idque maxime quod in vesicam colligitur. quod inde dignosci potest, quia tenuissimum sit, clim ea omnia quae coquuntur natura sua crasscstatu. Post illud sudor est. in quibus idem coipus, quod hunc teddit saporem , una excernitur. Nec aliter res habet in iis, quae a calore aduruntur. Quod enim calore victum non fuerit,in corporibus quidem excrementum es icitur,in his autem quae adurunt cinis. Haec omnia ab Aristo- Arai totelis Iete hoc loco proposita licet satis perspicua vidcantur, SI ad intelligentiam huius loci quam ὐ ἡ maxime accommodata, ut planius tamen intelligantur , omnisque tollatur dissicultas, ita iplieaia. lud in primis est intelligendum,saporem omnem in humidi &sicci admixtione, ut in secundo libro de anima scriptum est, positum esse: sed hoc a caeteris salsum dister re quod siccum est
cuius admixtione existit. cococtum non est,nec caloris actionc superatum Humidum autem
solum, nec falso, nec alio ullo sapore assici potest. Qua propter vi in a S: sudor, cum humores videantur, ut salsum saporem essequantur, admixtum aliqu id sicci habent,quod concoctum non est. Serosa enim de aquosa substantia cibo M sanguini admixta , cilin veram coctionem de clixationem non assequi possint, nullum etiam per se saporcm possent acquirere, nisi mediante mixtione in concocti alicuius excrementi: quod in urinariis vasis sub sidcre cernitur, quin & in cute animalium, si poli quam sudaucrint , non cgregie linteo dctergantur. Ipse igitur urinae M sudoris per se humor salsus non est, scd cx siccarum tenuium partium
138쪽
mixtione salsedinem acquirit. Ac quanquam ille quia concoctus non est, nec caloris naturalis vi e uictus,qua ex parte cuictus non est, salsus dicatur, eius tamen salsedo in sicei. non concocti admixtionem refertur : hoc est quod hoc loco tradidit sudorem motu effici,itemque calore,quicquid alimenti ad carnem dc sanguitiem est, secernente. Id enim Ocyssime secerni, quoniam nec aptum nutricationi cst,& ibras demum evanescat. Salsium vero propter id esse,quod pars dulcissima,leuissimaque, tota ad corpus alendum assumpta est: pars autem aliena & cruda partim deorsum collabatur urina nuncupata , partim in corporis summa emergat,quae sudor dicitur,ambo salsa ob eandem causam. itaque in cruditatem,& rci coctionem siubterfugientis mixtionem, tam sudoris, quam urinae salsedinis .causam refert Aristoteles, tum hoc loco, tum ti Meteorolog. quo etiam loco in suae sententiae confirmationem exemplum ab aqua per cineres colata desumptum proposuit, neque vero nobis aduersatur, quia ex Aristotele salsum saporem aquoso participari dixerimus ob admixtionem excremetitiiij humoris crudi,aut potius , qui coctionem,& caloris actionem sit bterfugit,cum adusta potius saporem hunc consequantur: ut in cinere quilibet obseruare poterit: qui nimb constat ex rebus combustis omnibus fal elici quantumuis niduris,atque aridis,mollibus aut humidis: nam terrestris illa substantia quae concoqui non potuit,siccitatem ignis assecuta,& igneas partes concepit.optime falsum saporem assequi tur, atque aquosae substantiae admixta salsam reddit: ut tamen excrementum est rei aut 3 dustae aut coctae,quod in sui substantiam ignis vertere non potuit, vel ad mediocrem il- : Iam naturam,quam coctione solent consequi res concoqui aptae,reducere nequiuit.
Cur superiora sudant magis quam inseriora 3 an quia calidum & sursum tendit, & sursum est i hoc vero sursum fert humidum aut quia spiritus sudo
rem mouet: hic vero in superioribus est, aut propterea quod incoctus humor est sudor: talis autem est in superioribus: temperamentum enim sursum est.
Quotidiana obseruatione eognoscimus sirpernas partes facilius sudare, de uberius sudore amucre, unde infra problem. Io. quaerit cur inter partes omnes corporis nostri om- Ih. nium facillime facies exsudet quin Ac partes videmus,quae supra septum transuersum sunt, P ς magis sudare,& facilius, quam quae infra sunt: illis tamen collum magis de promptius su dare videmus, atque dc eo magis facies. Huius igitur problematis tanquam pulcherrimi hoc loco rationem inuestigat, atque triplici responsione explicat. ,
o Fursum-J Prima est causa sane quὶmprobabilis, id
ea ratione euenire, quia λερον i. Calidum,dixit autem τὲ concreto,quod aiunt, sirid, ut aenomine,ut non qualitatem ipsam caliditatem vel calorem quae Graecis dicitur, sed calidum ipsum innatum intelligeremus, quod tamen non implantatum est partibus, sed eisdem a fontibus fluit ac corriuatur , hoc autem sanguine M ipiritibus constituitur. quapropter calorcm hunc innatum M sursum esse, i. in parcibus sirperioribus potissimum de residere,de produci, nempe in corde & hepate,magis autem in superioti, quod supta septum transuersum collocatum csse scimiis: dc sursum tendit: quoniam quae tenuiora sititit dc leuiora, videmus sursum serri, tum in externis corporibus, tum potissimum in nobis ipsis, sic animi assectibus genas rubore profundi videmus, sanguine dc spiritibus in iis partibus emorescentibus, sic pueros, qui plurimum habent caloris innati potissimum in facie,rubore OGndi videmus. Sic philosophiae Zc medicinae parens Hipp. libro de humoribus emorescentiam in genis abundantiam humorum coriamque qualitates demonstrare
avium sursum fera humidum. J Sudorem tenuem illam esse & serosam humiditatem,
139쪽
quae sanguini vi fluxilis magis fiat, admiscetur, dicebamus ab initio. clim igitur sanguis Aespiritus mixti magis sursum natura ferantur,simul excrementitiam hanc humiditatem defcrentes, expellunt, ubi ad extremam cutim peruenerint: Ec hoc est humidum de quo loquitur. sudorem moues t his vero insuperiorib- Est alter modus di luendi quaestioneni propositam,a superiori tamen non admodum dissimilis: , sudoremm tu internorum spirituum moueri, cum vero spiritus in corde generentur, & semper in ipso fonte-vicinis locis soleantcsse copiosiores. locus vero cordis est thorax supra sepcum transuersum, non erit mirum si tum quod calidiores tum plures, tum maiori impetu mobiles,& potentius humorem illum serosum moueant,& in partibus supernis, ad quas magis mouentur,etiam magis appellant. Hoc fortasse insinuauit Hipp.siue quicunque is iii rit , qui librum de flatibus scripsit, unus fortasse ex Pneumaticis, dum de vi spirituum insa r producendis in febribus acuentibus sermonem habet, ita loquitur. Quando autem gregatus fuerit cumulatim plurimus sanguis,tursum ipse aec calcfit, qui antea sanguinem motu reo. infrigidast tmimirum a calore multo victus,accensusque.&veluti igneus factus per omne corpus calorem spargit, cooperante ei in hoc etiam ipso targitine. liquescit ergo quic uia ignea vis illa attigerit, fitque inde spiritus: qui eum ad meatus corporis irrucrit, su-ores fiunt. Siquidem spiritus compa s in aquam transmutatur, & per meatus pen trans extra prorumpit eodem planε modo, quo a seruentibus aquis vapor eleuatus, si o litate stra. staculum habeat,ad quod impingere oportet , pingue fit, & condensatur, guttaequestit Iant ab illis corporibUs, quibus vapor ipse filii impaetias. quae omnia de sudore febricitan- tim prosi- tium intelligi debent, non autem de naturali sudore.accensus enim spiritus Ac sanguis, de veluti igneus factus, per uniuersum corpus calorem spargit, totumque calefacit vicinia
enim Be contactu rei calidioris incalescit eo usὶ quicquid vero vis ignea attigerit, lique- fit , absique in spiritum vaporosum: qui cum peruenerit ad spiracula cutis fit sudor , qui suὀor in nihil aliud est quam humor vel copia vel qualitate grauis per sipiracula manifeste assatimque prosiliens.Cum igitur liquatur humidum in febribus, M ad spiracula cutis peruenerit, liberalius fit sudor Liquari vero quicquid ignea vis tetigerit, hinc cognosci potest,qubd qui vel exedicitatione,vel solis ardore exaestuat, si fiigidam liberalius bibat, mox totus sudore periundiatur,non aquae quidem in corpus distributae substantia, sed eius halitu ab aestuantibus partibus in omne corpus ectis,qui demum in sudorem concrescit. aut propterea quod ου l morosudor, Mia autem est issuperiori-.ὶ tertiae quaest. respondet id fortasse euenire, quoniam cum sudor humor sit, qui coctionem subterfugit, debet autem potius in sup rioribus partibus abundare, qudd in iis potissimum coctiones soleant celebrari, in ventre potissimum inferiori, si sanguinem in eo confici dixerimus, si verti cum Aristotele in coode,magis etiam verum erit,qubd in thorace comprehendatur, Ze hoc est quod immediate subiungit, D tem ramentum εαμ siverim sol i. natura commixtiones omnes de coctiones, quae contemperamenta sunt, Ze-in iis supernis partibus fiunt. Sic igitur triplicem huius quaestionis causiam primam ab efficienti, secundam ab instrumentis, tertiam a m . teria desumptam recenset. Vbi tamen obseruandum est, ut assumptum in problemate v ritatem habeat, verum esse seperiores partes magis sudare in sanis. in aegris enim sudor ab ea parte magis fluit ubi & morbus est,&morbosa causa magis actuens: sic Hipp. noster
quana Aph.dicebat,ubi sudor ibi morbus.
Cur manibus exercitantibus magis sudor producitur, etiamsi aliae partes eundem habitum retineant Z an quoniam robur maxime est in hoc loco: hoe enim spiritum continemus, tum etiam hac perfricata parte magis simul labo
140쪽
Problematum Aristoteliis. I vramus, quam cum alia perfricamur parte. spiritus enim retenti sil Ustieati
exocitamur,& perfricantes. Quaestio est pulcherrima & quotidiana experientia Confirmata, eur sit qu5d' magis filia dore perfundamur, ubi manibus exerceamur, eriams aliae partes non moueantur, sed in suo situ permaneant, quam aliis partibus commotis, manibus verb suam positionein se P 4 i bi , oantibus: hie est meo iudicio sensus quaestionis Aristotelis comparativus, es propterea' secutus sum communem omnium exemplarium Graecoζum lectionem,qui leguntii AOP ee,ium, qua magis, quis antiqui interpretis Gazae Iostionem qui videntur legisse pessime si autem vertit antiquus interpres πιιτιοχημονωδε similiter fricuimus. ομοιοκηαρνα cnim Tini,h eundem habitum seruo significat: neque tamen Gazae versionem probo, qui sic vertit sudor maximE oritur, modb caeterae corporis partes positum suum sementi falsum euim est p., sudores magis prolici ubi quis manibus exercearur, reliquis partibus quiescentibus, εe situm suum Ieruantibus. oppositum enim euenire quotidiana commonstrat experientia magis eum sudore perfundi,qui non manibus modo, sed reliquis etiam partibus Exerce tur falsa igitur esset positio Aristotelis in problemate supposita. 'Miam robur est niaxime in hoc loco , dec. J Dissoluit propositati quaestionem, ubi Obseruandum est nos communem lectionem impressorum librorum secutos esset qui sic
co; η- αἰ ἄν , dcc. uodno, Vettimus, An quoniam robur maxime est in hodloco. hoc enim spiritum continemus: tum filiam hae perfricata parte magis sint ut laboramus. Antiquus enim interpres & GaEa videntur habuisse intermedia haec verba, νωγμ δ οπνευμα-ιχύοντο o διμαλλον η τέχομυ. ειπε - , Sc C. quod significat, qui poteriri proximus cst. labbrantes vero
magis inualescimus: sic autem habentes' spiritus imagis ebririnemus. Tum etiam, &c.J Videtur enim potius mih glossema quSddam ab aliquo interpositum ad explicandam primam illam partem responsionis. Obseeuandu autem est nomen geminam habere significationem, nam de totum brachium ab hometo usque ad digitos, Mextremam brachij partem, qua aliquid comprehendimus neque enim quae Latine minus dieitur nomen habet proprium apud Graecos distinctum a toto brachio. itaque siquando' alterum designare volunt Graeci, saepE addunt quo dis ingui posse,in Hipp. manum significare volens,non γῆ vi simpliciter quod brachium eriam significale ed i - ακρον dixit. M Gallib de ossibus,ολαί - totam partem brachio,inibito Et manu constartem, quinim b Galenus nomen braemotbtissimum tribuit, nauium verbia saepius appellauit: non negauerim tamdnetia a uim extremtini nomi. ne illo significariat priorem locum dandum effer significationi. qna non sim sciter pro a. υι α manu ponitur, sed pro intabrachio abhim ero dextremox digitos, sicque eomptesibn
det ea omitia, quarhi Nasenis versus complectuntur, ε ι, . . . I .
sie saepius apud Homerum nomen hoc usurpatum stimasqec post apud Hippo Problema igitur hoc loco propositum, licEt de manu vulcatur intellisenduna, si latius verba considerauerimus, si tamen solutione ab Aristotele prόpositam diligentius pcrpendamus, manifestum nobis fiet,no de manu extrema sed istQto hracbiqico manuier nem babere: qubd enim dicit,quoniam robur est in Koc l cq, licet extremae mamii possit adaptari , cui robur maximum inditum est , melius tamen toto brachso .conueniet: in quo robur verδinesse docebat etiam Aristoteles L. priorum analyt. argumerito ex latis humeris, os erassis ad similitudinem leonum desumpto. quin quae sequuntur magis id confirmant, neque enim manibus multi spiritus contineri Ivlunt ,4Λ quibus de neruose partes perdominantur,& venae angustae sunt, Zc arteriae rixaeerceptabiles: quod si de toto brachio intellex rimus optimὸ verificabitur: tum ratione venarum de artet farure iusignium', si ni ob ilicia hitatem , quam habet cum morace, in qdo tanquam in casula eiu spirituali; membrx contine itur spiritusquequisi maxime inaudant agnatis autenim commotisve Eemo ter partibus spiritibus refertis, fle serosi humores ad super Odm -- lusi immς calore rarescit, εc crassiores humores sero admixti, aut cuti adhaeretiles attenuati facilii I