장음표시 사용
161쪽
eos duci debet, ut ad cutim latus expellatur, cum vias occlusas reperiat, firmatur, neque ad externa serti commode potet . commodo excinplo, de ex iis, quae in primo problemate huius sectionis proposuerat desumpto, in problemate vigesiniolet tu id confit mat, quod sudor minus iis emuit, qui contento spiritu expuationum impcduint.Sed pi o blemate seqtienti et . aliquot propositis exemplis confirmat quod de causis sudoris dicit, tempore subsequentis qui ctis,f quod amplioratas sectis porta faciis permeet sudor J videmus enim obmuct is canalibus, unde exire Blcbat aqua aliquo in loco cauo recepta, aliunde etitransmissa, ubi multa illius copia collecta fuerit si canales illi deobstriiantur , maiori tunc impetu ferri, Ss m maiori copia, quam si paulatim fuisset cmuxa: si enim segniter & pauia
lati messiuxisset, pars illius a terra fuisset absumpta, pars residens coeno admixta, reses fatacta essct, pars cauitatibus infusa, aut obliquo tendens amissa esset, impetu aut post impedimentum romotum emuens, rectaque icndens, ncque dispergitur, neque absumitur, sed impetu commota tota scru ad decliuem locum lcndit. ita ccssante motu vehementi, Iaxatis venis & arteriis, thorace naturalem statum retinente, laxantur pota,& partes concidunt, unde materia sudoris, quae quasi obice obducto retincbatur, externa petit, & facilius cmuere poterit: tum eadem attenuata,tum meatibus non modo rcseratis, scd apc tioribus redditis: quod exemplo elepsydrae confirmat, de qua re abhinde in primo huius sectionis problemate. An quia ciborantibussiecernit motus ex cramaturali humores tritum,&c. J haec altera est causa admodum naturalis, rationique maxime consentanea. cx motu enim vehementiori calor excitatur, qui spiritus attenuat, Sc quasi consumit, humores autem attenuatos magis in halitus de sipirituosam substantiam conuertit, unde materia sudoris aut consumitur,aut immutatur econtra autem c una labore cessatum fuerit similiter de calor desinit,& econuerso spiritus, de halituosa vaporosaque matcria crassior reddita naturam priorem acquirit, atque in humorem vertiriiraquosum, qui sudoris antecedens est causa. Non secus quam in mundo hoc inseriori videmus ex humorc vi solis vapores eleuata, de exhalationes calidas de siccas, quae quandoque vi ventorum humidorum in aquam vci tuntur,quandoque autem ad secundam usque aeris regionem peruenientes, frigiditate illius partisitorum in aquam vcrtuntur. Problemate aulcm 23. aliam huius quaeitionis aetulit iblutionem, obscuriorem illam quidem, bc breuissmam, iis verbis. An quoniam laborantes quIdem faciunt, facientes vero tiborauerum. meriso igitur plus tunc expuli tu quandoque en fit, quandoque autem est. J quibus verbis visus est mihi Aristoteles haee vo luiste nobis significare, sudoris quidem materiam praeexistere tum in venis, tum in carnosis partibus, de in spatiis, at nequc separata est a sanguine, neque ad cutim myueretur, nis calore coadiuuante, quo & secernitur attenuata magis, & ad externa propcllitur. scit ithiri laborantes seciunt j id est praeparant materiam ad sudorcia , ficumes aruem laboraue
rum i id est,iam sudantes, lignum est iani laboratum esse, & eo medio & materiam sudoris esse praeparatam,dd etiam fere conductam,imento igitur tuncplas expel tu J id est, post- quam a labore cessatum est, merito plus expcllitur , quia iam praecessit dispositio illa pe uia ex labore materiam attenuante, dc segrcgante crassa a tenuibus squandoque em ι J id est, in labore quandoque autem s J id est, postquam a labore quiescimus. solet cnim ante quam m*tcria apta sit, ut extra propellatur, prius separari, secernendo crassuin a tenui,de, tum a bono, ut optimc nos docuit Galenus noster primo Aphor.
Probi. XXI. Vtrum vero magis aestate sudorem ciere expedit, an hyeine λ An cum magis
humidi sumus,& difficiliores ad sudandum sine diligenti. a. liare hyeme utiq;
162쪽
oportebit magis, qu i magna adest mutatio, & excrementa ad concoctionein non producuntur, iterum refrigerata etiam extra naturam hyeme,manifestumptosecto quod aestate magis, etenim humida putrescunt magis omnia aestato: quapropter euactrare oportet : propter hoc autem & antiqui omnes ita censebant. Quam hoc loco quaestionem proponit discutiendam, &in utrainque partem disputandam, quoniam inferius didascalice, dc assertiue magis totam examinat, operaepretium me fecisse existimavi, si in eum locum omnia reducam, quae tum adhaec intelligendum faciunt, tum ad ea explicanda quae eo loco proponuntur, facere videbuntur: interim admonentes Petrum Aponensem huius operis expositorem, hoc problema, quod apud omnes Graecos codices vigesimum primum est, primum huius sectionis , quae est de sudoribus, constituisse. κζ
Probi. XXII. Quare semper corpore fluente, & essiuxu facto de excrementis non subleu, tur corpu', nissi sudorem emiserit 3 An quia minor est excrerio λ Clim enim humor in aerem mutatur, plus fit ex minori. humidum enim segregatum plus redditur. Quare longiori tempore expurgatio durat, tum hanc ob causam, tum quod per minores meatus sat excretio. Lentum praetcrea cc Zbiti nos una cum numido quidem expellitur ob commixtionem , cum spiritu aucem non potest: maxime autem id est quod ossicit. I Hinc etiam vomitus sudoribus magis subleuant: quia ea excrementa educunt, quae crassiora sunt, & corpulentiora: & quia a carne quidem remotus cst locus is, in quo est viscidii ill i & glutinosa materia : quare dissicile est locum mutare, ventri autem vicinus est
locus hic:aut enim in eo generatur, aut prope ipsum: quo fit, ut dissicile queat
Dissicilis sane quaestio, atque ardua, qua quaerit, unde eueniat, ut assidue cmuente sudore his, 'ias Ue corporibus sid vero est de iis potissimum , quae intra limites sanitatis sunt constitutal non uantia iusitamen leuari molestia , puta grauitate, & segnitie corpora, nisi postquam sudare desiei int,
dubitandi ratio est, quoniam ludorem iam docuimus cilc inter ex rCmcnta unde autem pro in natos, diueniet ut assidue fluente sudore non leuetur corpus , sit sudoris euacuatis excrementi inlitilis est eductio3Quotidiana vero experientia id confirmatur in conualescentibus, in quibus vi- αι-
domus Lepenumero per multos dies S menses sequi emuxionem sudorum, potissimum nifesta in noctu, eosque nunquam pristinas vires rccuperare, donec effluxus hic sudoris cessauerit. id vero iis potissimum accidit, qui multa crasta ac glutinosa materia corpora habent reserta: unde dicebat Hipp. 4.Aph. 4i sudor multus ex somno factus absque manifesta causa .corpus ivli pluri cibo significat: si vero cibum non accipienti hoc accidat, scire oportet, quod euacua
163쪽
tione eorpus indiget. dixit cutem ξ ἰαν quod optime expressit antiquus Interis
pres, nisi cessauci it sudare: ostendens, non leuari onere corpus ex uadore aliquando, nisi donec viderimus cellasse sudorem: Gaza vero cum transfert, nisi sudauerit, ambiguam apud in os facit orationem. Videtur enim posse intelligi non subleuari corpus etiamsi aliae fiant fluxiones, nisi alia superueniat, quae sudore corpus evacuet, chm potius iis verbis Aristoteles voluerit, ut docuimus, non prius corpus subleuari molestiis, quam omnino effluxus sudoris desierit. excretis. Inon leuatur onere corpus, nisi tanta humoris aggravantis fiat excretio,quanta opus est pro rcet E obeundis operationibus. quamuis autom assidua fiat sed ris effluxio,eam tamen non apta est evacuare materiae quantitatem,quae neccilaria crati Pr
bat hoc quod quasi paradoxon videtur.
C 'ume uim humor in aerem mutatur , plus fit ex minori: humidum enim segregasum in reddi tur , quare Letiori tempore expurgatio durat J docuit Aristoteles secundo de ortu & interitu , exE, ,h, Mai. parte aquae, si ecem acris generari: quod facta transmutatione necesse sit, ut aqua, quae te . quae de- crassarum est partium, attacnuetur, & rarefiat ut acris naturam induata hoc ipsum est, quod hoc loco innuit Aristoteles cum dicit scum enim humor in aerem mutatur , plus f ex minori J id est, ex parua mole per attenuationem, & rarefactionem in multam quantitatem excrescit. quod si verum id erat de aquae in aerem transmutatione, tanto verius itidem crit de crassa de viscida materia in aquam aut potius in halitus.& spirituosam siubstantiam transinutata. Cum igitur in corpore aliquo in penitioribus partibus, puta in ventriculo, aut in venis,multa suerit collecta materia, quae aut vomitu, aut per secessum educi non possi natura eam per insen bilem evaporationem euacuare tentans, aut saltem aliqua alia ratione, illam attenuat, ex qua eleuatis vaporibus, & ad ambitum corporis transmissis , sudor excitatur. qui quamuis mole maximus etiam fuerit, quoniam tamen ex parua quantitate humoris eleuatur, aptu non est corpus onere leuare, quod leuem admodum quantitatem humoris consumat: quo etiam tempore noua alia aggregatur materia cruda, potissimum in ventriculo, & venis me-saraei. quae enim ex morbis relinquuntur, recidiuas facere consueuerunt, dicebat Hippocrates in Aphorismis. quinimmodicebat, impura corpora quanto plus nutries, tanto magis imdes, unde etiam euacuatione indigere per medicamentum purgans, docebat idem Aphor. i. ubi sudor immodicus a summo supcruenerit saeptiis, neque exinde leuetur corpus molestia: hac ratione obseruamus, in febribus amphimerinis, in quibus putrescens materia pitu iatosa est, ventriculumque & adiacentes partes maiori ex parte occupans,sudorem etiam quotidie& per longum temporis tractum essuentem nihil conserre, quod materir haec crassior est&viscida, ita ut per sudorem commode educi non possit, sed eleuatis ex ea attenuara vaporibus, sudores quidem multos producere, at materiam minime minuere, sed relinquere.
re longiori tempore expurgasio duras, um hanc ob causim, tiam quod per minores meamae excretio fat. J id est,ex crassa & viscida materia vapores, unde sudor producitur,eleuati continuis,m sis ac magis multiplicari apti, perennem sere faciunt excretionem hanc, neque tamen illam . imminuunt, aut absumunt adeo , ut nisi aliquo genere euacuationum educantur, crassiores humores, & ij quidem in penitioribus corporis partibus consistentes, circulo quodam quasi ficto perseuerare solent at non ob eam solum causam solent huiusmodi cxcretiones diutius perseuerare, sed etiam ob angustos meatus culaneos, non quidem qu bd aut constipentur, aut per se angustiores reddantur,sed quod multa existente materia, crassa & vissicida non in do in intimis tota fere residet, sed cum parte attenuata & in vapores conuersa aliqua etiam ex parte ad ambitum corporis te ad cutim diffusa,apta est meatus culaneos obstruere,& viam
vaporibus humidis Si serosae humiditati quasi impedire . unde longiori tempore indiget, ut
tota,quae eleuata est,expellatur.
sudores ma Lentum praurea ctglutinosum, S c. J affert aliam causam cur commode educi & per sed .. . . . i. dorem expclli haec materia crassa S visicida nequeat. Cum enim non modo tenuis esse de- non multu beat materia ut per sudorem educi possit,ut ab initio dicebamus,sed spiritibus etiam admixta, i QR ut hinc inde mota, & per ambitum dispersa impctu quodam propclli possit e corpore permeatus illos lim perceptibiles, haec materia quamuis aliquo modo per attenuationem admi- Ciari ma- steri possit tenuioribus humoribus , quibus adiuuantibus sortasse moueri aliquo modo pos
.,ia' ἴ'' set,quoniam tamen sipiritibus admisceri nequit,ut impetu possit propclli, non poterit hoc gemuiri solet nere euacuationis educi. dc propterea subdit.
164쪽
cebamus iam erassam hanc ac glutinosam materiam maiori ex parte in ventriculo Je vicinis partibus residere, ea propter magis sublevabuntur corpora vomitionibus, quam sudoribus, duplici ratione, tum quod magis aptae sint crassiora N viscidiora excres nenta euacuare, tum quod quae in ventriculo continentur, vomitu aptissime possunt Expelli, sudoribus autem mi ni me, quod ad carnem Ze ambitum corporis,quae in ultimo corporis recessu continentur,difficillime possunt protrahi , aut propelli. Hinc dicebat Hippoc. I. scch. Aph. Aph. M quae ducere oportet, qub maxime natura vergit per loca Consci entia, eo ducere conuenit. docebat α. udi autem lib. de locis in homine, conuenientem non esse locum ad euacuationem, qui longe Ptu e . admodum distat. Ad hoc etiam intelligendum facit quod dicit Hipp. i.de morb. popularibus sect. h. pari. 1 .sudores multi iis aderant quibus tantum aberat, ut recrearentur,ut etiam coi tra laederentur. cuius occoonis, inquit Gal. in commento causa in promptu est. Nam attri buimus erudis morbis, nec prodesse sudoi cs nec sigiaum csse bonum . nam vel copiam denuntiant humorum,vel virium infirmitatem. aea extrementa educit sacra rasunt,se corpulintiora. J sic enim etiam Hippocat. lib. de salubri diaeta, hyeme, quo eo tempore pituita maxime in ventre generetur, vomitu educen- radam e Testribit: quamuis sibi omnino contrarius videbatur , qui 4. Aphor. q. per aestatem partei superiores vomitum inscriores per hyeme medicamentis deiectoriis purgare docet. At no eua. rursus eodem lib. 6. 5c T. Aph. facile vomentes vomitione purgandos. minime tamen hyeme esse dicit. verum hanc qificultatem , ut hoc obiter annotare mihi pro defensio*e medicinae eotrouersi. parentis liceat,optime dirimit Galen. li .de salubri diaeta T. I s. in hunc modum dicens. Quando igitur hyeme generatur in ventriculo pituita, autor nobis est, ut pituitam vomitibus expurgemus, & bilem aestate innatantem,retrahamus deorsum. Verumtamen si uniuersum cor pus purgare statuas, aestate per ventrem superiorem: hyeme per inferiorem purgabis.ut est in Aphor. relatum. Nam quae in praesenti abundant, his medeberis purgatione. ut tamen per ioca , quae vergunt, pargationem instituas . si quidem ducenda sunt quo tendunt, per i ea accommodata. At quibus ne augeantur, velis Obsil cre , per contraria Ioca retrahere debes.
Et quia a tame quidem remoras es vcm, in quo est v cisti in dr glintuosa marem. J si quae dueere oportet per loca conuenientia, sunt ducenda,Vt docebat Hipp. I. Aphor.xt. materia,quod Veis, irin centro posita sit viscida, crass a, glutino a & propti Tea dissiculter mobilis, dissicillime ad euianeas partes & corporis ambitum duci poterit, sicque si per sudorem euacuari tentetur, per Ioca non ducetur conuenientia. conuenientia sunt quae & propinqua sunt , communionem inter se habent, similique rectitudinem : hic vero nulla propinquitas , nulla communio, nulla denique rectitudo : quo fit ut non idonea dici polsit huiusmodi eua
Cisne disseis in Deum matare. J non ob illas modo causas, quas proposuimus, minim id nea censenda est huiusimodi sudoris expurgatio, sed etiam ratione conditionis suae subitan- stantiaeeum enim crassa sit dissicillime Moco dimoueri potest. dit sicillius tamen si ad locum distantem, nullamque habentem communicantiam, Cuin loco recipiente duci tentetur quocirca optime concludit non alia commodiori evacuatione educi poste, crassa haec S glutinosa, quam vomitu: qui cum ventre inferiori fiat expellente quod intra se noxium est, materiam itidem hanc, quae ut plurimum in ipsa aut generatur aut colligitur, poterit commode
τ', ο ε a εΠν. η ΟΠ πο αυτων μορ, lv.ειονταs φυκὸς Φ ποροι , διά τtata tu se ' λαν si iaωειν,αλιγονταs iri A μια κατεχοντες, ηίον Probi. XXIII. Cur minus sudamus in ipso labore, quam cum laxati quiescimus 3 An laborantes quidem faciunt, facientes vero laborauerunt)merit ὁ igitur tunc plus cxpellituri quandoque enim fit, quandoque autem est. an quod laborantibus carnis Duili eo by Corale
165쪽
nis meatus concluduntur propter spiritus retentionem: cum autem laxantur, aperiuntur. quo fit etiam ut spiritu retento,ininus sudemus. .
Probi. XXIV. Cur cum currimus, cumque in motu est corpus, non magis sudamus, sed quando cessatum est 3 An quia quemadmodum manu vel aliqua re alia aquam hinc inde collectam si contingat viam parare,copiosior profluit quam ante. scietitur quemadmodum a manu, ita a spiritu & inhiberi, & laxari potest, sicut in aepsydra, atque etiam in vesica: intus enim retinet. pari igitur ratione multo motu praesente si iritus intus retinetur: quapropter & venae distenduntur , humido extra proquere nequeunte, Quod cum uniuersus coecceatur, spiritu post
laxato uniuersus erumpit. Duo haec problemata eum satis superque explicata a me fuerint,in expositione problem.
2I .ne eadem repetere cogamur,illa expositione erimus Contenti. κε.
Probi. XXV. Cur cum bibunt, minus sudant supercomedentesὶ An quoniam cibi humorem attrahunt, quemadmodum spongia occurrens Non parum autem refert motum prohibere. quemadmodum in hiantibus apprehendere meatus inge-.stum nutrimentum videmus. suδω miz Quod hoc loco proponit inuestigandum, cur minus sudent ii, qui post ingestum potum, zzia. cibos assumunt, cum Comparativum sit,intelligi debet, ad eos facta collatione i qui post asigetatur ei sumptos cibos bibunt , , κέπφ t quoniam eos humorem astra ut quentia mota longia occurrens. J qui vere cibi sunt, sicciori praediti sunt 8: Elidiori substantia. cum enim ea ad tamem extinguendam assumantur, quae appetitus est siccioris alimenti, unde etiam sicca ingesta, sitim, quae appetitus cst siccioris alimenti, unde etiam sicca ingesta, sitim, quae appetitus est frigidi 8c humidi, pariunt, efficitur,ut si post assumptum copiosum potum, ad quem solent saepenumerd sudores superuenire,ingeratur cibus solidioris substantiae. sudior quasi coercetur, aut in minori quantitate vivet. clim enim aut tota illa aquosior substantia in sudorem abitura sit, aut certe tenuiores partes in vaporem transeuntes, & undequaque per corpus dispersae sudorem promouere soleant, superingesto cibo, &hiamidae partes quasi absumuntur, aut altem ne fluant cohibentur, & tenuiores, quae in vapores abeunt, ita a sicciori ingestorum ciborum,& spongiosa substantia,
166쪽
n antia recipiuntur,ut non amplius per ambitum corporis dispersaesudorem promouere possint: quemadmodum a spongia fieri, influente humore conspicimus. si enim is in spongiam irieiderit, ab illa quodammodo trahitur, in eaque sta imbibitur, ut ab incepto motu retrat, tur, au t certe retardet .non parui autem refert, inquit, motum aut cohibere, aut certe eius impetum retorsisse. Mema-dum is biotibus avreianderem z---- ali anum virimis. J exemplo id quod proposuerat, commode demonstrat. videmus enim eos quibus inanitae sunt internae Cauitates, ventriculus, & venae, tum & carnosariam partium interni meatus, statin,ac inge-xitur alimentu illud subitb attrahere,& attramam retinere, ut eo frui possitiquin hoc etiam accidere videmus, etiamsi ingesta non omnino sint familiaria:hinc semelicis, &ccinualescentibus videmus excrementa tum crassiora,' tum humidiora ob hanc causam retineri, neque pro ratione effundi auara quodammodb natura, quicquid ingestum est, retinente. sie in eriternis hoc ipsum quotidiana experientia obsieruamus. si quis enim per alueum iam res atom, ae caloribus selis immodicis qudammodo hiantem aquas corriuet, non totam ab initio aquam traflandi videb t , quod non parua illius quantitas de per aptos meatus, Ac per occultos absol beatur.
Probi. XXVI. Cur in lucta animo aestuantes pedibus sudant, non facieὶ rationabilius enim esset cum uniuersum corpus sudat, tum etiam pedes sudare. frigidissimus enim locus sunt pedes, & propterea minime sudant, & medici aegris maxime pedes operiendos praecipiunt, quia friMs ij clitam facillime contrahunt. quare rigoris initium reliquo etiam corpori facile committunt. An quia agonia non est caloris transmutatio quemadmodum in timore ex supernis ad inferna, quare etiam timentium ventres soluuntur sed eius potita argumentum:quemadmodum in ira: etenim ira est accensio sanguinis circa con&animo aestuans, non timore,aut infrigidatione afficitur sed ob animi angorem.
Problema hoe inserius problemate trigesimo primo, est iterum ad discutiendum propositum ab Aristotele, quare etiam hoc loco utrumque explicabimus. quin etiam Theoph. lib. desudoribus iis verbis proponit, an ei ἀγωνιῶντες, - - οπιοσυαν ut. Mol. ἡ ἀγati cἄμ' ἀιGne, καθαM o μοι ' σὲ δνο--σὶ --κ ,2ώ σοι eos Q. ξηεμαι 'πλειων οὐ φυ- ω ποιμα iame.quod est, Cur agonizantes pedibus sudant, non autem facie.quia agonia non est caloris transmutatio, sed incrementum,non secus quam timor:& ideis rubieundi facie redduntur,non iudam, pr pterea quod magis exealefiunt. exsiccat etenim caliditas , quae in superficie seruntur. quod verδ in corpore aliquantulum colliquescit, quM in pauca sit quantitate, quodammodo si catutamagis vero quod innatum est,& praeerisi Lbat. In quibus explieandis nisi quod hoc I co& 3 1. problemate sibi voluαit Aristoteles, Ze Theophrastus per αγμιαν, & pera νιωννει Moniae savix aut veritatem problematis inuenire poterimus, aut modum, quo a contradictione vin x' i dicate Aristotelem possimus. vetba enim sunt aequivoca, de multas res significantia. α'--
167쪽
enim ut certamen & solemnes ludos primo significare constat, ita alia itidem habere sigili
ficata, quae quia lexicographis annotata obscruauerit, facit c intelligo. significat enim locum in quo certamen editur,& genus quodcunquC cocotationis, siue literariae, siue scenicae, siue ciuilis& forensis,tum & periculum. quin α apud Herod. pro agonia id eli, angore animi quandoq; sumitur. sic & άγωνιαω non lolucet to ,de in certamen vento,sed alia ha bet significata ex vi nominis αγινος pendentia undeL -ccretamen quid c SI palaestram signaticat, saepsimc tamensu o angore. N animi utituatione suinitur. unde I o. scist. problem. vltimo Aristoteles ἀγωνιαν definiebat timorem elle quendam, quo perccllimur,opus aliquod aggrest uti: sed tamen disterre a v timore docet in hoc ipso proldemate unde Demosthenes in corona,i m. ta ὀ e Nomii αγών α, quo loco aliquid amplius significat quam timorem,alioquin contentus ctiam fuistet. 1 most. dicere φοὰμ: unde
αγωνιαω- quo participitrina γει - ντες, multa significat. 6ωπια cnim dicimus anxium esse,
dolere de aliquando angi metu,' multis excplis annotauit doctissimus Budaeus. obseruamus tamen etiam αγο πιέν, dici de eius passione qui alioqui metu vacuus sit,ut apparet apud Aristotelem I. Haetor. --ων ἀγωνιωM, 4ηςotam sti, καMOD τ δοξεως ειν-λ4--;, ὸ α τουτο-υM. honesta sunt etiam ea de quibus agonia percelluntur metu caren Dit ktim te s. nam de boliis quae ad gloriam tendunt, sic animo alliciuntur. ncceste enim est honesta esse, eum nullo metu perculsi conflictamur animo de aliqua re: nec voremur ne in ea tra. Elanda quippiam incolninodi capiamus. angorem enim gignunt tu animis nostris res quaedam terribiles, &quae periculum at uod important. si qumdo igitur videt imus quempiam solicitari de re aliqua quae nihil detrimenti ipsa affecte possis, fi pnim adii creemus,l cperiemuscam licinestam csse,& plenasi ignitatis. Aut enim mutus. aut stimulus honoris nos pungit. Accommodatum cxemplumst, quod Cicero do I tu mill la narrat. Noetu ambulabat in publico Themistoci , quod somnum capere non Pollit: quaerunt ibuique respondcbat, Mileiacis tropi is se e somno cxcitari. Quod aut cm cupiebat Thenui socius, de quom irinceanimo angebatur, honestum fuisse pse etiam suis vcrbis expunauit at nulliis hic aderat metus. sic igitur 6ωQωως At codcertantes succolluctantes, S tropi Listo iliae mi tuente Zerestuantes venere potorinni k. quo posteriori iliodo si intelligamus signiticabit cos qui anxij
sunt ob dubitationem de euentu rei alicuius, non tam ne malum aliquod nobis aecidat, quam ne bonum aliquod separatum non cusniat : aut ne voti compotes clia possimus. sic agonia, ut a timore secernitur, aestuans erat dubitatio de aliquo sperato bono. sscqtie aestus Se aestuatio interpretari Latine poterit , quamuis ctiam animi angor traduci. io tali epol set: nisi agonia repentinuria quippiam magis significare dixerimus, quam anginsitis iis cum igitur proponat Aristotcles cur αγανιωντει pcdibus sudent, non faciet non placet psus. Gam traductio, qui trepidantes vertit: &- trepidationem rcii in trepidatio aut metum fgnificet , aut est ectum metum subicque ratem , nempe tremorem ob caloris retiam Oncm et hic autem a metuentibus, Ec ι α' ιαν, metu sciungat, &in agmnizantibus non estectum irigiditatis sequi ut in metuentibus voluit , sed potius aestuationem qualidam , caloris se sanguinis & spirituum , non secus quam in ira. praeterca prinblem. 3I. pedes dicit ea ratione in agonarantibus, ut ita loquar , sudare, quod pedes in xin E in lucta exerceantur. Videretur igitur alieui Ob hanc causam verti 1 poste concertantes aut colluctantes , scd cum constet hunc animi elle morum , Miltotelctraque de quodam animi affectu loqui , cum secernat Sc dii linguat a nictu& similem fici alliae, propterea fortas e praestabit, circumlocutione utentes ita vertere , cur in lucta animo aestuantes pedibus sudant , non autem facie μει veritatem problematis seruabimus, atque do quo animi aestu intelligat explicabimus 'ummique enim in dissbluenda quaesione a sumit. Dubitandi ratio multiplidi est i. ex experientia desumpta, quam postiit problem. 3I. in religam omisi i - neri H υ 'cio rexime sic pedibus mi mὸ hoc autem praeterquam quod ofidiana experimur obseruatione docuire iis N piobl. ro. Q ir cum quaerit, cur facies in his hmnes corporis nostri partes potissimum sudore distundat tir, cum minime iit carnosa sed vero ea sententia die potest allata ab Aristotese , ad suppositi veritatem h liandam. At quae hoc loco subiungit. .ι
Eκι- λδι- enim is rum Μωρ - ωτωμών, tunc Hrais eris sudare. friges synm 'enim locus sunt pedes se opterea μνια ludant. Jrat Jonem asteit dubitandi, circa assu niprei in phobi mma rationi on con turm potius videretur non pilus sudare pedes quam uniueisunuprius sudaueret, quonianis1 Hassimi iunt inter partes corporis nosti i pedes 1 ad sudor . tempromouentium calore opus cstesticiente di mouente. Dupso Mitem .iatione higuissimi
168쪽
esse debent tum quod calore innato exili praediti siunt, cum partibus componantur frigidis
de siccis, cum toti sere sint ossa, nerui, membranae, cartilagines, ανουμοι sere &-, tum
etiam influenter quδd illi procul maximE absint a principatu de fonte vivifici nectaris, quod
in corde situm est. deque corporis uniuersitatein vividam redditi propterea laborant ex paupertate spiritus & caloris vivifici, in languida vivacitate, propter longinquitatem partium calidarum sanguine abundantium. Hanc pedum frigiditarem alia ratione confirmat a in risto si posteriori.quod videamus medicos maxime prςcipere,ut astantes quantum fieri potest curam habeant ne aegris pedes refrigerentur,multis adhibitis pannis & Cooperimentis:& hoc potis- gelantur. simum in mno quod eo potissimum tempore,retracto calore ad interna,& Prope cor, ex is tremi & exangues calore destituantur.
re rigam invium reliquo etiam corpora eommittunt. J Alio argumento pedum frigiditatem contirmat. quod primi vel in febribus frigus concipiunt, & reliquo etiam corpori commmnicant. At ne in febribus quidem solis id contingit, sed in sanis quoque corporibus.eum enim ob naturalem Ggidam intempericm primo ambientis frigiditate assiciant ui , cum agens omne In simile primδ agere soleat, efficitur etiam, ut progressu temporis, quasi per contactum aliae partes eadem frigiditate laedantur,& in eadem qualitatem immutentur. haec igitur cum ita sint,quomodo in luctantibus animi aestuatione ob dubiam victoriam aestuantibus,pedes sudant, non facies
An qum agonia non es caism transimuMtio seruemarinodum in timore exsupernu ad inferna , or Agonuq propterea timeretium ventressoluuntursed eius potius augmentum. J Aggreditur Aristoteles solutionem problematis,ex natura huius passionis desumpta ratione: dicens agoniam non esse trant mutationem caloris influentis sanguinis nempe & sipirituum a supernis ad inflarnas palles, ut fit in metu.docuit enim Aristot. lib. de iuucnt. & senect. mori. M vita timentes rcfrigerari secundum superiora, calidum fugiens di contractum morbum facere in locum angustum, ita ut metu extinguantur quandoque animalia. hinc in stet. 27. problem. I. timentes tremore cor- quuripi scribit propter refrigerationem, ex qua etiam alui uolui quandoque in timentibus Iblent. angustiae autem animi quam agoniam vocat, alia eli ratio, neque enim obruitur calor innatus cordis ex recursu anguinis, & spirituum ad cor, sed augetur potius,& quodammodo se uescit. In timore enim enim & tristitia calor de spiritus intro reuocantur,in illo quidc m siubi- tb & affatim, in tristitia vero paulatim & impetu nullo. quocirca& corporis externas partes refrigerant, nec tamen ut somnus, aut ambientis frigus interiorcs calefaciunt, quod is calor& spiritus in cor solum recurrat metu quidcm maxime cor premitur,& quasi si angulato calore obruitur,quod vel ipsi metuentium pulsius parui, tardi, rari, de imbecilles ostendunt. In Timentium agonia autem cum spes 5 timor ad inuicem concertent non secus quam illi ipsi, qui lucta concertant, efiicitur ut licet timor aliquis adsit in initio operis, ut optime dicebat Aristoteles problem. 3 l. quoniam tamen non est timor futuri mali,ut dicebamus,sed timor ne non assequatur exoptatum bonum, non adest motus ille frigefactorius, sed spe ut plurimum praeia, lente potius etiam incalescunt spiritus, Ze seras proruunt, non secus quam in ira in qua calor&spiritus e corde foras, non ut in gaudio sensim, sed repente mouentur. unde dum cor ira cumulatur & ardestit nflammatus calor in omnia effertur, ut tum homo extra se percitus feratur. unde saepenumero primo sipiritus,mox vero & humores, S corpus ipsum calefacit,
inflammat, & plerumque in ephemeram aut synochum agit. &hoc est quod dicebat nim ira in accenseo sanguinu circa cor. J Quod optimc & repetiit S quasi explicauit lib. r.
Et euuans animo non timore , μι in rigidatione astitar, sed animi inuatione. J Obseditiandum est in omnibus Graecis contextibus, quos videre contigerit, ita legi, - ο ἀμ- νιων, si φόcον-.- το μἐN.ον. Gaeta videtur legisse , Ita πο-: cum sic vertit, non metu refrigerationeque sit ita affectus, sed membri ipsius affectione: se antiquus interpres cum legit, sed ob membrum . sicque respiciet ea, quae in trigesimo primo problemate docuit, tum cur pedes potissimum in iis sudant ostendit. pedibus enim maxime sudare scribit, quod pedes perpetuo teneantur labore: Cum caeterae corporis partes quietem aliquam consequi per situs mutationem Ec motus possint. ex vehementi enim labore calor illorum accenditur, te, si exile de humidum fuerit, quod ad ii serna semper mouetur, attenuatum in sudorem abit. reliquae enim corporis partes in luctatione aliquando feriantur, de pedes semper labore premuntur siue in motu siue etiam in quiete in corporis onere serendo. sed quoniam hoc loco totam ditatu eiciae quaestionis rationem refert in motum internum spirituum ex animi perturbationibus excitatum, nono esset
169쪽
esset sorisse praeter rationem si τι μελον legeremus , sublata unica litera λ non immutata etiam vitima ν.in σ.ut fecit Gaza. cura enim&solicitudo, cum sit labor quidem in huiusmodi sudorem augere potestad quod fortasse allusisse in probi. 3 i. cum dicit , sunt enim exciti propensique ad negotium t quoniam calor eorum se collegerit in pectoris loco , quieoncauus est magis.quamobrem undique cum eo ipso calore, tum sanguine turgescente efficitur, ut motu vario crebroque agitentur. Eodem autem loco videtur huius quaestionis aliam afferre sane probabilem responsionem. quae est quod agonia est quidam metus super rem inchoandam: in metu autem refrigeratio adest partis superioris. quo fit ut in timore fa cies pallore assiciatur, pedes vero trepident. κ
Probi. XXVII. Cur facie aliqui intense rubent, non autem sudant Z An quod magis incalescant quo fit.ut in facie humorem desiccet caliditas per summa diffusa: quem vero in pedibus inuenit, liquefacit, quod minor sit calor, plus autem inest tum
in nati tum praeexistentis.1, ;- .s, si caliditatis soboles est sudor, quaerit Aristoteles cur aliquibus rubore multo suffundi Sere ob labo: getras & uniuercam faciem videamus, quod ex actione caloris prouenire solet, excalefacien- par sit spiritus di singilinem.vnde iis ipsis attenuatis ,& quodammodo agitatis, do noti, tum inde eleuatis vaporibus,supernas portes, potissimum autem facicm,rubicundas fietice tum est, tamen sudore non persundi eam ipsem aliquando eo tempore observemus, cum potissimum praesente materia, eleuatis actione caloris vaporibus, sudorem produci dixerimus,& potissimum in facie. s.ὀo, absis metu in omni,quo sit νι infacie humorem defccti calidum persumma dissas. Jad su-mirut oces dotem promouendum ab initio supposivimus nccessariam quidem esse caliditatem, at eam 'i' tamen quae non multum excedat : huiusmodi enim si fuerit, tantiim abest ut sudorem promoueat,ut excitatum absumat, atque matcriam iam proxime in sudorem mutandam, vi caloris attenuatam, exsiccet. clim autem vi4 caloris semper ad superna perueniat,attenuatiique spiritus in quibus vis omnis calefaciendi in nostro corpore naturaliter clisposto posita esse videtur, semper faciem & supernas partes impetere soleant,onicitur,ut quamuis attenuare humores potuerint,& ad permeandum reddere faciliores, vitamen caloris adaucta , poterunt etiam eosdem mei absumere & exsiccare,aut in vapores mutatos, tandcm per euacuationem sensiis nostros fallentem, euacuar C. vera inpedi inuemt,liquefacis, quod minor alant secus contingit in pedibus Iuctantium,de quibus superius dixerat. quamuis enim vehemens supera cedat ex motu caliditas, cum tamen innata omnino parua sit. pedesque statuantur frigidissimi, adeo adaugeri non poterit,ut eam humiditatem,quae sudoris est causa, possit absumere, innato calore non coadiuuante, aut potius intemperie frigida contraoperante. quare tanta solum erit Caliditas,' quanta pro promouendo sudore opus est secus fit in facie, quae cum carnosa sit medio criter,genaeque facillime insernarum partium caliditatem suscipiant, & spiritus & sanguis ad eas partes transmittatur, efficitur, ut tum innato dc naturali calore, tum superueniente & influente , incalescant adeo partes illae, ut absumere materiam commode possint. &hoc est,
quod sibi voluit Arithotelcs in postremis verbis cum dicit, πλεω 5 της ἐμφυτου plus autem inest tum innati tum praeexistentis,id est,caliditatis in secie,quam pro sudore promouendς opus sit.
170쪽
Probi. XXVIII. Cur dormientes quam vigilantes sudant magis : An quod sudoris origo intrinsecus est. calidiora enim stuat interiora. quare internus calor intimum hu
morem distundens expellit. quoniam videtur semper corporis nonnihil dis suere: sed quia nihil est, cui adhaereat, latet. huius rei sigillim est , quod cauae partes semper sudant.
Quaestione ni cur dormientibus magis assiuat sudor quam Vigilantib. qua superius Ctiam ob m;.hil . numero sextodecimo discutiendam proposuerat, in hunc usque locu cxplicandam distulimus, quod hoc loco uberius eam prosecutiμ sit & diligcntius. quia udoris origo miri reus est,calidiora,&c. J Sudoris cauis, siue eae matcriales fuerint, siue effectrices, iii penitioribus corporis partibus positae sunt , potissimum autena efficiens calor, qui ubi circa Cum receptus, augetur quantitate,intentionc ctiam Ac agendi facultate roborariir, cum somnus, ut colligi potest cx Arist. lib. de sensii SI sensibili tum sismisu,
optime ex Alcx Aphrodisiciali 1. naturalium quaestionum, ap.ro. tum SI AUCTr. L. colloch. cap. 2I. sit retrocessio quaedam aut coitus caloris ad intima refugientis: quod extiniae partes somno prcssi hominis refrigerataeauculentissime ostenduntatum de concoctiones quae in dormitantibus validiorcs redduntur, id ipsum commonstrant: id enim calidum,ut optime dicebat Averroes,quod in vigilantibus iunctiones cxercet praebet enim motum sensumque extimis partibusὶ in se inno sopitis ad ima subterfugit illud verb a corde tantis manimantium partibus transmittitur, ad quod ccu ad fontem atque principium in somno refluat atque reuertatur,neccsse est . fit autem hoc pacto, si Peripateticorum dogmata se- si his, qis, Ei cmur,ab infimis partibus atque internis cleuatis vaporibus humidis ad cerebrum, ubi a frigore in aquam condcniantur,qui graues effecti, dum illis, que incapartessent, admisice thir humiditatibus, dumque ad altiora penetrare non valent, neque discuti dissiparique ad ima de nuci defluant necesse est, atque inde meatus facultatum sensilium obstruant; &hoc est quod doctiss. Aphrodis iis dicebat foco proposito,cum quaerit, si somniis est propter connati nobis Calidi ad mira retrocessionem, aestate vcro potius retrocellit calor ad
ex riora, propter quid aestate uom nolentiores sumus, clim somnus si at, ob quod occupetur a delata a capite ad ipsum pectus evaporatione, innatum nobis calidum. qtI.im quaestionem dista uens calia attulit causam quod cum hyeme ob ambiciatis frigiditatem clam innatus calor obstructis cutis meatibus non dissiuat,sed quodammodo coerecatur, validior redditus non ita sacile ab humiditatibus, a capite versiis sedcm illius principem decidentibus obrui potest: aestate auic in cuin ob ambientis caliditatem, meatus corporis aperti reddantur naturalis calor dissiuit, atque cua potat, unde imbecillior redditus, faci-
Ilus a defluente humiditate potest eo modo obrui quo in somno dicebamus circum ambi-ra solere Et quamuis videatur ex iis colligi posse in somno imbecilliorem Calorem internum reddi,quod videtur iis repusnare, quae ab Aristotcle hoc loco Sc problem. I s. dicuniatur, ubi sudores in somno magis pro manare dicebat, ob caloris ad internas partes retrocessionem. Calor enim ad interna collectus,potest humorem expellere. & quod hoc loco cum dicit:
e internus c.dor humorem dissundens ea et t. lsi tamen considerauerimus in iorem vim assequi calorem ex coitione , unione spirituum dc sanguinis circa cor, quam deperditionem c x humoribus obruentibus sectis sentiem iis, quamuis enim obruet e videantur circa fossum defluxae humiditates. 8c crassiores vaporcs, viairum tamen eundem retinent atque conseruanimon secus quam faciat cinis dum eae prunae operiuntur. Ea igitur ratione per somnum magis expelluntur sed ores, tum quod homi ditates in internis partibus magis aggregantur,& calor reti omnus vires maiores unitus colligit,unde cum si perfluae sint,lc naturae noxiae, attenuatis iis vi caloris, a natura commode tunc expellim tur. unde etiam fit ut non statim atq; sonan is a duc nit sudor em uat: tantum enim temporis intercedere debet, quantum scissiciat ad attenuandam materiam vi caloris introgrcssi:
quam uis.autem portio aliqua humoris foras propcllatur: nihilominus non est semper O 1 conspicua