장음표시 사용
201쪽
Probi. v. Cur temulenti tremunt, Zc eo magis quanto liberalius merum bibunt 3 Est enim vinum calefactivum: tremor autem fit maxime a frigore. Ideo rigentes maxime tremunt. multis autem utique solo meraco utentibus, nutrimenti gratia tremores vehementes adeo exceperunt,ut prementes reiicerent,dc aqua
perfusi calida nihil sentirent.Αn quod tremor fit quidem tum propter infrigidationem : fit autem aut calore intus circumsepto ob externum frigus, ut in hyemet aut naturali calore extincto. quod fit aut a contrario, aut ob tempus, ut in senectute, aut externi caloris excessu, quod accidit in exustis a sole , aut igne. Accidit autem hoc idem iis,qui meraco vino utuntur.calidum enim cum sit, facultate sua amplificata, plusquam vires corporis patiantur calorem proprium eorporis sese permiscens extinguit. Extincto autem eo, & refrigerato corpore accidit, Vt tremores oriantur. Est autem & praeter omnia praedicta alius modus infrigidationis: destructa enim materia,qua calidum in unoquoque nutritur,accidit ut etiam calor destruatur. Hoc autem in inanimatis quia Mm , ut in lucerna, est manifestum.oleo enim absumpto accidit extingui lucem. In animatis autem senectus idem facit. & morbi longi,& absumentes absimpto enim aut extenuato,calidi nutrimento dissolui ipsum eontingit. Humido enim nutritur calidum, non tamen quolibet, sed leui&copioso. Q propter & laborantibus praedictis aegritudinibus,& senibus.corrupto & alterato huiusmodi lacte enim & siccum esseitur pro leui & pingui in contingit
ipsum deficere. Signum autem praedictorum est genus auxiliorum, quo in iis utimur,qui ob marcorem e vita abeunt, quia si utique aliquis instillet, nonnihil humidorum nutribilium retrahi contingit. Aspectus autem ipsorum ei, qui ex ditatutione ex defectu humoris facta, similis essicitur. An vero mera- cum bibentibus hoc accidit ob hanc causam. Vinum calidum cum sit,calidulati naturali coniunctum calidissimum redditum,quq in corpore sunt pro calore naturali absumit. Vnde fit, ut alios ex iis aqua interius premat, alios fluxiones a capite ad thoracem, alios alui deiectiones. Reliqui enim humores acres remanent, de suxiles: quod ob imbecillitatem caloris naturalis, liquidicum sint,incrassari, aut agglutinari non possunt. Debile autem est & calidum naturale, quoniam materia in qua adhuc conseruatur est similis i, quemadmodum ignu, quem arundo reddiderit. etenim iste ob materiae imbecillitatem imbecillior est,quam quia ligno praestatur.
Gisiilis i Quaerit hoc loco Aristoteles eur temulenti tremant, & eb magis qub liberalius m biberint.Dubitandi ratio ea est,quoniam cum tremor maiori ex parte a frigida cauit ivi. si fiat,cum merum calidum natura sua sit,tantum abest,ut tremorem incutere deberet,ut excaleficiendo potius cum sudore prolicere debereticum alioqui obseruatum sit quo ridiana experientia, eos qui ebrii facti sunt, ad eb tremore quandoque vexari, ut comprimentes quoslibet etiam reiiciant, atque subleuent quinimmb s ad auferedum tremorem
202쪽
etiam in balneum calidum ducantur, non incaleseere videntur: sed quasi sensibus desiit uti, calorem non sentiruit. Vbi obseruandum cst in Gi cis exemplaribus ina pressis, ubi
nos traduximus: VI premenIes rraicerent. JGraece esse, quae vox in vulgatis Locus iu-lexicis explicatur significare eum qui super amicum se coniicit , oiscij gratia: ut qtii sui id, ut
corporis intellium febricitantis horrorem cohibet. Probant autem suam hanc sententiam . ex Koc unico loco Aristotelis,ubi Gaza vertit,Tremores velic mentes adeo exccperunt,ut 'homines prementes reiicerent: clini tum nulli bi huius dictionis ullus auctor mentionem secerit valde mihi fit suspecta, an forte corruptus sit locus. auget suspicionem,qubd veteres aliqui manuscripti habent i*λεοολ.Gς,quae etiam vox nusquam alibi reperitur. crediderim igitur potius cum doctissimo Sylburgio deprauatam esse hanc dictionem hoc loco, S: irrepsisse loco dictionis γλιce,Ge.qua voce usus est,chm hoc idem problema repeteret in hac cadem sech. problem.υς. sic enim fiet a quod premo significat, sic enim uuae dicuntur aplud Hesychium. Obseruandum autem est quaestionem hanc & posse intelligi de iis, qui actu sunt ebra j. solent enim ij serpenumero tremore corripi, tum etiam
de ebriosis, qui nempe vino meraco hauriendo assuefacti saepius in cbrietatem incidunt. - quod tremors quidem ob infrigidationem. J Significat quandoque tremor motum illum praeter naturam,qui ob cxternum frigus rigentibus solet accidere: aliquando autem significat affectum, qui etiam huiusimodi stigore externo non accedente homines male habet. vicum tremulos aliquos homines videmus, hereditario quodam morbo, tum etiam quamplures senes aetate confectos multos hac affectione tentari videmus. Est au- τ .mbitem tremor voluntarij motus deprauatio: quod in eo aliter quam natura instituerit, ac μωq .. Tnens ipsa decernat,partes corporis nostri moueantur. Docuit enim Gal. lib. de tremore, ' horrore,& palpitatione cap. I.& .eas eodem tempore icctigatione quadam,& assidua ele. Datione de' depressione nunc in anterior m dc posteriorem partem,nunc in laeuam S dcxtram, nune in superiorem & inscriorem moueri. Fict autam manifestum quomodo Mesua . . deprauetur hic motus, si cognoucrimus, quomodo vero motus voluntarius perficiatur. Ergo ut commode moucri, porrigi, attolli , siue suspensa attolli membra possint, ri . ubi necesse fuerit tantum in mouente facultate roboris exigitur,ut proposito mentis exequendo sufficere poss1r. membrorum autem robur prouenit tum ex valida facultate ex suo sonte derivata, tum ex multis, recteque constitutis spiritibus, quibus mediantibus diffisa illa per neruos, musculos, & caetera instrumenta motui voluntario inscrtii ciuia impertitur ubi igitur facultas viget, tum in proprio fonte,tum iu membri tum expeditae Ttem Rad animae libitum mouentur, porriguntur, flectuntur, neque tremunt, etiam si .grauioribus premantur. Contraria igitur assectio, quae tremor est, contrariam quoque habebit causam , nempe oppositam corporis N membrorum constitutionem, nempe inabecillitatem facultatis animalis, membra ad libitum mouentis: quae tentat quidem ea hinc inde transferre, attollere, aut suspensa continere, caeterum cum imbecillia sit, membra deorsum labuntur,ves in oppositam ci, quam voluntas dc siderat loci differentiam reuertuntur, quod animaduertens natura, nititur eadem rursus attollere, seu quo decreuerat, impellere : sicque contrariis motibus vicissim membra agitantur, quae tremorem expcriuntur. Cum autem robur partium tum facultatis robore constituatur, quae calore anatura fixo manu tenetur, tum influentibus spiritibus, quibus naturalis Sc infixus a natura conseruatur, si in contrariam dispositionem ducantui partes. , Vel externa aliqua causa refrigerante potissimum affatim tum interna, quae autem intemperiem frigidam inducat, aut spiritus absumat, dissipet, efficitur vi iure merito hoc loco Aristotcies dixe ite tremorem a frigiditate fieri. Tremor enim qui ex timore prouenit ex conspectu hostis, τ . - . . aut ob conspectum principis, serpentis, rei horribilis, horridi facinoris, loci praecipitis Sc coi, si e tu huiusmodi,quamuis manifestam causam frigidam non habeat,si tamen penitius rem per- ' pendamus, a frigiditate prouenire dicendum erit, externis partibus ob timorem spiritu irat. destitutis , spiritibusque quasi diis patis, aut in angustum recursis. Sic tremorem, qui diuturnior est, quique lain morbosus factus est , siue per propriam aflictionem, siue per consensum producatur,a si igiditate maiori ex parte fieri obseruamus. dicimus per cosensim affectum cum non propria, sed aliena. id est,cerςbri vel spinalis medullae culpa, climexiguam spirituum copiam,aut facultatem imbecilliorem accrebro vel ab ipso corde, ut cum Aristotele loquar,partes suscipiunt si etiam ob proprium facultatis languore, ab immoderata aliqua euacuatione profectu,aut adiutusnavigilia, inedia,immoderata libidino. Sic
203쪽
,..., cti Sic sena frequentissimus est tremor,co sumptis sipiritibus imminuto robore facultatis mo- - ii, tricis,dc, ut uno vcrbo dicam, refrigcrato univcrso corporis habitu. Sic immoderatus p tus aquae frigidae , sic potus refrigeratus ex niue assiduus potissimum in iis, qui de spiritus exiles, de facultatem debilem,& nemos natura languidos Ec imbccilles habent, tremorem producunt. Vinum etiam hac eadem fere ratione tremulos ebriosos facere inferius docebit Aristoteles. Ne quis autem putarct solum siccei sui se ab ea uigulitate, qu. e ab
ambiente fit, tremorem excitari,subdit. Tremor Fu autem aut ratore Drain circum Ioeb extremumstigm,ut in emel aggreditur docere quotias imis,' modis refrigerato corpore tremor possit excitari, & primo magis irequens, S magis c eorporeias gnitum, nempe ad Interna repulso calore,externi ambientis auris frigidi excedent qua . litate faut naturalita re extincto J non modo refrigeratur corpus repullo ad interna calore ob ambientis frigiditatem excedetem, sed etiam calore naturali extincto, non absolute,
sed ex parte absumpto aut extincto: quod quomodo & quot modis fiat explicare aggreditur cum dicit tanta est aliquando frigidi ambientis vchementia , ut non modb calorem ad interna repellat, sed ut contrariorum propriam est, adeo
euincat ac superet,ut omnino illum extinguat,ut ab aqua igne omnino extingui videmus. Aufidite vi τι in senectate aus externi caloris excessu, quod accidit in exuisu a Sole aui ab igne.JQui Aristotelem rectὰ intelligere tentarunt, ij meo iudicio optimam viam ingressi sitiat, qui per eundem, ubi huberius rem aliquam tradit, ipsum intelliger tentarunt. quod igitur hoc loco breuissimὸ proposuit, diligenter admodum persecutus cst duobus in locis, in
quorum uno nempe in hac cademscct. problem. x . dum eiusdem quaestionis rationem quaeret, copiosius haec eadem proposuit. Sed ex professo lib. de vita de morte totam rcm hanc explicuit audiamus igitur ipsum ubique loquentem .in probi 27. haec habet. Tremore l. h. a. autem fit ob inopiam calidi, non cuiuilibet,sed proprij: corrumpitur aute calor aut mar- Ore, aut extinctione. extinctione quidem a contrariis a frigido S luinti do. marcore au- mu . Ei lcm, vel indigentia nutrimenti , ut lucernae cum ei fomes, aut oleu defecerit, aut alieno A isto ς' calore, ut ignis in sole, & lucernae iuxta ignem. qui rigorem autem patiuntur a frigido' '' extincto calido tremunt. ex quo etiam fit ut vi calida aqua affusa horror exoriatur. Comclusum enim frigidum interius ac circumseptum pilos erigit. dc in sobrium quoque accessione rigor qui fit, per similes causas fit. in senectute calidum deficit alimento deficiente in ut timentum quidem enim humidum calido. senium auic in frigidum. ebrij autem deficiente propria caliditate tremunt, Ae squidem alii id patiuntur, ob vinum , ted non modo eodem quo per senium. Sed adhuc superat tertius modus corruptionis calidi:
quaddo enim nimio utuntur in corpore multa superexcedens caliditas aut extinguit, aut debilitat proprium calorem. secundum quod minus potentes sumus. fit enim tremor cuin non dominatur mouens moto. ut cum lignum longum non bene iciacat quas , extri mitas tremit. Fit autem hoc,quoniam aut quod tenetur maius est, aut quod mouet, minus. accidit igitur extincto calore. Videtur autem haec causa csse movi ndi, animalibus non dominari naturam,&c. sed quomodo idem accidat, de qua de causa, audiamus cmidem tib . de
iuuentute Be senectute,morte,& vita. Pot ro animalium partes Onan S, toti inaque corpus calorem quendam naturalem insitum habent. quocirca dum vimini. calida apparcnt: dum mortua sunt,atque vita destituta contra. neccssarium autum cst, ut eius caloris p rincipium sanguineis in corde, exanguibus in proportionali habeatur. cibum enim naturali calore conficiunt .atque concoquunt omnia ,ssed imprimis id,quod potissmum est nempe cor: aut id quod ei proportione respondet. Quamobrem caeterarum partium calore sci-gefacto, vita remanci, cordis prorsus interit: qudd omnibus idem caloris principium pendeat:& anima quasi ignita si in hisce partibus sanguineorum in corde, exanguium in par te proportionali. Neccssum itaque est vitam S incolumitatem huiusce calorascitem momtem & eius corruptionem simul csse. Sequitur quod ad nostru in negotium facit. At verbignis duas esse corruptiones videmus,marcorem M extimstionem. Eam quae a seipso prouenit marcorem appellamus, quae verb a contrariis extinctioncm : de illam qua dem senectutem ,hanc autem violentiam. Utramque tamen corruptionem Cadcm de causa fieri accidit. deficiente enim alimento, quod calor clam accipere nequeat, corrumpitur ignis:
nam contrarium ipsem concoctionem intercipient quo minus ille nuri latur, impedit. Est etiam quando ignem marcescere contingit, ampliori calore ob id collecto, quia neque spiraminis quicquam habeat, neque refrigerit: ita cnim calor plurimus sese inter colligcns alimentum celerrime absumit. idque pri iis facit quam ut ulla rospiratio adhiberi qucat Quocirca
204쪽
Quocirca non modb minor igius maioris acccssii marcescit, verum etiam ipsa pςr se lucernae flamma maiori st .immae inclita aduritur, haud alitor quam quodvis crcnobile cureis rei causa est. quod flamma maior minoris alimentum prius occupat, quam aliud tu rucaniat ignis autem fluminis uastar perpetu0 gignitur,atque fluit,vcrum id Prae celeritate nos latet: Clarum itaque est, si seruari calorem oporicat, quod sane necessarium cst, si animal victurum sit,quandam fieri caloris in sua origine refrigeratione oportere. Ciruis rei cxcmplum sumere licet d quod in hisce carbonibus,qui prxi ocantur, uomi: nam ii continue
obturati sint co quod Iustocatori uni vocatur, cclcriter extinguunturui vero mutatis vicibus quispiam crebro operculum austrat, apponatque longo i mpore, ignc mi et incresiit in solent. at occultatio ignem conseruat: nec enim quominus distic t impc litur propter cineris raritatem:& circumfuso acris, no extinguatur ab eo,copia sua caloris rei diit. Cum autem omnia uiuentia animam sortita sinu, quae nequaquam absque naturali calore
esse potest,ut diximus: plantis quidem subsidium illud quod pcr alimentum, dc ambicntem aerem paratu sat est ad caloris naturalis tutelam atque salutem. etenim alimentum restigerationcm ingrediendo facit,qualis hominibus cum primum quippiam sumpserunteibi,euenire solet. Ieiunia ver calefaciunt sitimque mouent: nam aer, cimi motu vacat, simpcrcalefit. Cum verbmouetur ingrediente cibo, refrigerari solet, quoad concoctionem admiserit.At si aut continens frigore exhuberet,ob temporis constitutionem vigente nimiriam valido gelu,obarescunt: aut per aestatem vehemcntes aestus accidant, ncque humor,qui c terra trahitur, refrigerare possit, calor catum marcore corrumpitur, atque per id tempus arbores sphacetismum sentire, atque syderari dicuntur. animantium autem, clim quidam in aqua,quidam in aere degant, ex his de per haec rei rigerationem sibi conciliant, alia aqua, alia ac re: haec adeo manifeste 3e luculenter,4e modo quo calor noster naturalis extinguitur,aut absumitur, ab Aristotclc sunt proposita, ut lucem soli addere iii praeseruia vidcrcr si pluribus ea explicare tentarem. applicanda igitur haec crunt proposit eo nostro cum Aristotele cum subdit. ccidit vero hoc idem 'I, 7 meraco outuntur,occ. J Prima hac particula docet quomodo vini potus immoderatus potest item rcm parem, primo modo, nempe contrario. quamuis autem calori contraria sit frigiditas, calori tamen naturali contrarius cst calor praeter naturam, dccxcedens. Cum igitur quispiam calore naturali valido praeditus, vinum immoderate hauserit calidissime,vini calor, qui naturalis crat, dc tempe latus, mιraturalis euadit&excedens,quo fit,ut naturatas quasi suffocetur, aut extinguatur saltem ex part C: extincto autem naturali catarc frigiditas introducitur quo tr morem ficri iam docuerat. de lib. de viventute de senectute iam docuerat minorem staminam a maiori cxliii sui, asit marcescere: sic calorem naturalem censcia dum cst,cum moderatus sit, a vehemcntiori adueniente marcescere. ex quo vitio, diluinuto calore naturali, dc frigidicate introducta, facile fit ut tremores oriantur.
Eu autem prater pris Domnis,&c. J Alia ratione etiam fieri posse ut corpus refrigere tur, &subinde tremor sequatur. iductb fit desectu alimenti hunaidi, quo calidum Liuiatum sustentari ex Aristotele docuimus: quod lib. de gen. animalium abunde etiam nos docuit. id vero breus tempore nullo modo potest euenire: quod enim a iratura datum est alimentum, quodque alias subministratum cst,non ita facile consumi potest potissimum vino subministrato, quamuis progressu temporis eo adaucto, in caliditate facilius consu
Hoc autem in inammati si in lucerna I nranifestam. J Duplici exemplo utitur Aristoteles, ad probandum refrigerari corpora ex absumpto alimento, humido nempe, quo calidum innatum nutritu primum ab inanimatis desumptum ex lucerna,cuius lux absumitur, aut potius extinguitur, absumpto oleo. hoc codem exemplo usus est lib. de iuuent. dc sincia. Aristoteles docens hac ratione calorem nostrum marcescere. In ora Iu amem sesectus idem sitit, π morbi longi σ absiumentesva Uumpto enim, S c. Senectutem in animatibus ea ratione prouenire docuerat Aristotcles lib. propriu: qu bd qtra inuis continuo intauretur, quod deperditur a calore naturali, ut fit in lucerna luperadd ito ollo,cum tamcn paulatim reactione absumatur, efficitur tandem, ut non valente c. lor transmutare in sui substantiam, quo ad instaurandum subministratur, tandcm dcficiat. atque marcescat: clim non a quocunqsic humido aptias sit calor naturalis instaurari Senutriri, sed ab acreo & pingui, apposito sane exemplo lib. de iuuent. δe senect. a plantis desumpto, nobis hoc ante oculos proposuit, dicens, plantas in veste mentissimo gclu. R d. plici
205쪽
duplici ratione exarescere,atque interire. aut enim paruus ille calor qui plantarum naturam temperat, atque fouet, Contrarij excellentia extinguitur , aut certe contrarij declinans violentiam,& stirpium interna petens per anti peristasim validior estectus seipso alimenti sui contum it humorem quo absumpto clim ipse interit tum ipso intereunt Scabsumpto exarescunt arbores,atque intercunt.& isthaec quidem gelu, maxiniis I frigoribus; stirpibus accidere videmus. Contra aestatibus cum magni & ardentes fuerint seruores,te raque arida,M undique aestuans de sicca temporis constitutio,tuc stirpium radicate humidum circumfusi aeris calore evaporat meque vIli stibsidio illi sunt imbres, tunc etiam aut nullus ab arenti terra, aut exiguus certE,nec satis sufficiens & aptus attrahitur humor, qui arborum calidum decenter 8c restigerare,dc alere possit. ignoscens igitur illud, & cong minatum seipsum inopia alimenti consumit. Qua sand tempestate languescctia primum, mox arescentia, decidua etiam folia cernimus, extrcm6sque arborum stolones plano marcescere, Λ arbores paulhpbst ipsas squallescentes inarescere conspicimus. H Gnido enim natrimν calidum sed non omneseia tenai dr copiosio. J Qtarens Aristoteles lib. de causis longitudinis breuitatis vitae, huius rei causas naturales, supponens animal calidum esse , humidum,& in eo, qnbd calidum sit & humidum positum esse, ipsum vivere,
hinc senectutem,clinae morti quam proxima est frigidam esse&siccam. propterea ad vitae prolixitatem necessarium esse humidum,quod non de facili exsiccetur, atque arescat, C iusmodi debet esse pingue,compactum, non aqueum,neque defluens: id enim constantes agglutinantes habet partes,& non facile separabiles: quapropter cum ibidem Aristote. les docuisset ad longitudinem vitae facere maxim copiam humoris, ne quis eum argu
ret quod equus plus humidi habeat homine, quod maioris sit molis, subdit debere non solum multum esse, sed pingue & non fluxile. Duas igitur habere debere dicit conditi nes humidum, qudd pro calida innati alimento datum cst a natura, ut in multa sit eopia,
commensurata tamen, S proportione magnitudini animantis correspondenti,& ut ad
acream pinguedinem Sc lciatorem accedat potius quam ad aqueam substa nitam: sic enim neque facile exsiccatur, neque leui negotio frigescere potest. 1apropter o laborantibuspraedictu gratussim A&c Corollariu quoddam est, quo oste dit, non ob aliam causam in senibus N in iis qui hectica, vel tabe conficiuntur, homines ad mortem vergere, quamquhd humidum, quod leue esse deberet, SI copiosum tum Sepingue, aere redditur, & diminutum, id est, in senibus diminutum, non pingue, sed ter rc stre, in tabidis autem,& hydrope laborantibus, aut diminutum 5 acre, ut in tabidis, aut
nimis aquosum, ut in aliis..um praedicur1- est gexus auxiliorem, &c. J Confirmat exemplo quod dixerat. humido liue aurari innatum calidum.& humido,quod eiusmodi sit facultatis, cuius proxi-m C inclitici: cn, tucimus. a medicis desumpto,qui iis, qui quasi vitam agere videntur, puta syncope laboratilibus, auid sectu alimeti,aut immoderatis exercitiis: aut aliqua alia causa qua spiritibus o ...tino ditabitis mors omnino impendere videtur, aliquo per Os instillato quod & humidum sit. & instaurandi spiritus vim habeat, liquore, puta iure aliquo resumptiuo, aut potissimum vino, 8c deperditum humidum reponere calore naturalem, spiritusque vitales, instaurare conantur: sci quasi a faucibos Orci retrahi videntur. tales aut cm csse eos,qiii animi deliquiis,vel potius syncope laborantes.quasi moriuntur: nempe ex deieci ii humidi ii istaurantis calorem innatum colligit Aristoteles ex aspectu eorum. qui reticia similis c ificii tir aspectui eorum, qui aut ex senio,aut ex morbis longis humidum substantificum absumentibus,squallidi S exsiccati omnino conspiciuntur. t vero meracum bibentibus hoc accidit ob hanc edusam de c. J Iam redit ad propositum,d
cens , quomodo calidum calido additum frigiditatem potest producere, quod ab initio
problcmatis tanquam dissicultatem faciens proposuerat: dicens, vinum meracum, cum calidum sit, si naturam nanciscatur bibentis calidam,calorem intendit, ex ingenti autem eo calore hiimiditates absumuntur,quae pro instauratione caloris naturalis erant paratae, quibus absumptis calor naturalis debilis redditur,chm caloris vehementia ex valida materia in qua haeret ignis,sole t prouenire: quod exemplo ignis in stipulis aut arundine excitati comprobat, qui cum tenuem habeat materiam, quam depascatur,n qne diuturnus est, neque multu calefacit. sic calor nostcr naturalis ubi materiam tenuem habet paucam quam dcpascatur, debilis redditur. cx qua debilitate aquam inter cutem generari videmus, defluxiones a capite ad thoracem.& alui fluores. Scimus autem aquam inter Culcm produci refrigerato calore naturali, non valente transmutarz, quod a vcntriculo
206쪽
paratum est ad nutritionem, in tanguinem. cum vero loco sanguinis virosus quidam humor aut aqueus,producatur, nec is apsus sit mcmbra nutrire, calidumquc naturalcm instaurare cum oncri sit naturae, ad ignobiliores partes eos humores transinittit, piimumque pedes,tanquam calore nat urali magis dcstitutos & exanyes, replet potissimum culti infimas partes corporis obtinuerunt: quae vero grauia sunt, deorsum transmittuntur, aut per se emuunt,tum quoniam nulla capacitas, in eis reperitur, quae apta sit tantum humorum confluxit m recipere, ad locum magis amplum atque capacem tandem detruditur, sic venter inferior intumescit, de humore illo aqueo repletur, fluxiones autem a capite ad thoracem de spiritualia membra eadem propemodum ratione fiunt, chin cnim caput
natura sua frigidum sit L humidum , cerebrumque propterea exili calore praeditum sit,ssemperque ambientis iniuriis exponatur,deficiente alimento humido, & naturali pro instauratione caloris naturalis, ante alia potissimum defectum hunc caloris de marcorem persentiet, undo tum humido pro alimento illi ab infernis tranfinita excrementitio de aqueo, tum si qua portio boni ad ipsium transmittitur, calore deficiente in eo non potest in sui substantiam aut nutritionem conuertere hinc excrementitius ille humor,cum diu iatius in ccrebro contineri non possit, ad insernas Cadat oportet, sic subiacentes partes thoracis S pulmonum assicit. dixit autem quod Gaza venit alios fluxio premit,quod quam bene viderint, qui Latine sciunt. Iidem ipsi humores, aut acribus, obsuperadditum calorem , humoribus admixti, ubi in ventriculum defluant,& ad intestina transmittantur, ab hepate alui profluuia faciunt, quae varia esse possunt pro varia materia Peccante, δe pro partibus varie laborantibus. de quibus in praesentia nihil amplius, ne de medicum in praesentia agere videar, Ac aeter institutum de Aristotelis, de nothium, de re ad quaestionein nostram non faciente agam.
Cur temulenti, calido existente vino facile rigent : citissimeque latera limorbo corripiuntur,& huiusmodi aegritudinibus. An quod multum humoris si refrigeretur,multum frigidum fit: ita ut euincat calorem naturalem. Omnia enim humidiora calidiora sunt natura. Signum autem quod calescimus qui dem rebus externis,non autem humescimus .si etenim minus sint calida,ami
tunt: quia manifeste citius ipsa caliditas amittitur, quam humiditas. Quare assumptis frigidis humidis, meritis rigescunt magis ebrij, & rigoris patiuntur proprias passones.
Cur pueri calidi cum sint,non sunt amatores vini:Scythae autem,& viri fortes calidi existentes, amatores vini siunt 3 An quia ij quidem calidi existentes.
207쪽
sunt etiam feei 3 viri enim habitus talis est. pueri autem calidi sunt & humidi .vi nolitas autem desiderium est humidi alicuius. Humiditas igitur prohibet sitibundos et se puerosmam indigentia est desiderium.
Nulla indigere videtur expositione praesens problem, cum aded clath dissicultati s
eati,4 mul. trSiscerit. enim cum pueri non multum unt amatores Vim, Scythae autem & viti
fortes maxime sitit vinos,hoc quod assumit,quotidiana obseruatur experientia.d ubitandi autem ratio in eo posita est.quod eruidem effectus eadem causa uoleae esse: certum est autem Scythas,& viros fortes propterea vim potores cssc ob calidam uniuersi corporis temperaturam,quae cum etiam in puer,s sit,nihilominus eos non vinosses maiori ex parte
An quia hi calidi existentes sum etiam sicci,&c. J Docuit Aristoteles secundo de anima 18.stim naturalelii esse appetentiam frigidi & humidi exicini, pro reficienda simili substantia interna iam absumpta. unde Alexander secundo problem. probi. ioci. sitire vehementer eos dicebat, quorum ventrem inferiorem fluxio exercet, quoniam humoribus deorsum eolhapsis stomachus resiccatumsitis enim non nisi per siccitatem oriri sblet Docebat enim GaI.lib. 6.de locis patientibus cap. 3.sitis causam in eo primh consistere, ut frigidi humores per membra dilpersi sint absumpti: in huius enim desiderio primo sitis posita est es.sentia, tum naturalis debet adesse partium appetitio eius humidi, quod est absumptum, ad haec venarum suctio, postremti sensius & animaduersio praedictae suctionis ab ipso ve triculo cum ea distinctione,ut non calidum &siccum, sed frigidum&humidum ab uniuerso corpore desideretur. elementi igitur frigidi & humidi in uniuerse absumptio ac dis. spatio,vi optime docebat Gai primo de simpi meaeiacult. cap. 3o.& 6.de loc. pat unde suctio ad ventriculum usque pertingit,tum M ad linguam quandoque, fauces 3c palatum,
quae partes cum eo communem habent tunicam, qua teguntur, oc propterea tacallainei congruunt,ac similibus affectionibus eodem tempore infestantur. absumitur autem frigidum & humidum elementum, potissimum ob actionem contrariarum causarum . caloris
videlicet Sc siccitatis. a calore enim per se frigus superatur, quemadmodum humor ab excessu ipsius siccitatis. licet ob dissipationem humoris squam potissimum sequitur sitis praecipue conducat actio ipsius caloris admodum intensi, cuius proprium munus est humorem absumere, siquidem illo tanquam pabulo & nutrimento ubique utitur. Quamobrem utraque immoderatio simul iuncta semper sitim & desiderium hoc adauget Clim igitur pueris cum calore iuncta sit humiditas insignis, non ita poterit haec abi umi, tumeatore non ita valide agente, cum siccitas fit cos caloris, tum humiditate Ac impediente, ει pabulum suppeditante. qui veris temperamento calido praediti sunt validiori, ut iunt Scythae n quibus interna ob anti petistasim maxime calore feruent,& viri potissimum au dices M robusti iugi caloris actione tum validiori, ob adiunctam siccitatem validius Massiduὸ magis humidum absumunt, potissimum cum calor is non humiditati sit iunctus, sed siccitati,unde deficiente magis pabulo necesse est adnasci desiderium restitutionis ne animal ad corruptionem tendat, quod omnibus ingeniis conatur natura pro viribus imis pedire.Impedit igitur,ut annotauit Aristoteles, humiditas pueroriam ne multum sint sit bundi,cum indigentia sit,quae desiderium parte. Vinum autem a populis Septentrionalibus &: viris calidis non modo desideratur tanquam a frigidum&humidum, sitim ea ratione extinguere vlum,sed tanquam illud, quo mediante reponere possit natura substantificum humorem, quem calor actione dissipauit. pueris vero, cum ob dictas causas hoc non accidat,vinum etiam sitibundi non appetunt, sed aquam, qua ventriculi potius ealiditatem siccitatem remolliant,& restinguanti
208쪽
Cur temulenti magis sentimus salsis & viciosas aquas, si brij autena minus3 An quod proprium a proprio est impassibile:& quod limiti ter dispolitum est.
Contraria autem contrariorum siti ni valde sensibilia. temulentus autem dulces in seipso humores habet: huiusmodi enim vinum videtur. hinc dc prauo rum humorum sentiens est magis. Sobrius autem in se sentit acres Sisallos: concocto enim cibo uperfluitates lupernatanti. a suis igitur similibus assici nequeunt, de in se habentem impediunt.
Quaerit hac quaestione Aru oteles,cur temulenti magis sentiant aquas salsas,8t aliquo maead se ivitio praeditas, quam sobrii. Dubitandi ratio ea esse debet, quoniam cum temulenti 5 mente de sensibus magis videantur impediti, quam stobrii: absurdum videtur melius disi itolai, secernere sapores,& vitia, quam sobrios:cum alioqui experientia id quotidiana confirmet, ipsemet Aristoteles inferius problem. is . hanc eandem proposuit, 3c pulcherrima d ta responsione dissoluit, quae eum omnino diuersa sit ab ea quam hoc loco tradidit, consuimus, ne multa repetere cogamur,hoc loco simul explicare:vnde de colligere licet quod ab initio dictum est, ex diuersiis problematum libris collectas esse ab aliquo has quaestio. nes,& in hunc ordinem redactas. Obseruandum autem est per temulentos hoc loco Aristotelem non intelligere eos ebrios,qui aded a vino consecti sunt .vitanquam attoniti, stertant,& tanquam semimortui decumbatur de quibus Aristoteles primo problem. trigesimae sect. ij. enim tantum abest ut rectὰ sapores discernere possint, ut omni cognitione tam intellectus quam sensus careant. respondet igitur propositae quaestioni,&' dicit, D An
quodpnoprium aproprios impa bis. J Docuit Aristoteles primo de ortu Be interitu , T M. Simile non pati , simili: cuius probatio ibidem adducitur. inquit enim simile secundum quod simile activum ipsum seipsum mouebit omne. ει quodsi Hreri situm eis. J Exemplo id fit in sensum tactus,qui cum in mediocritate
quadam temperamenti positus sit . quae temperata sunt, non persentit, ut si aqiram ex feruenti& niue,iisdem proportionibus mixtam tangendam accipiat, non afficitur, silcut nec alteratur corpus ex ultima alimenti appositione. Cum actio omnis sit inter ea, quae sunt
contrarianti docuit Ar illo teles primo de phys auditu T. 4 . clina autem sensus aut passo sit,aut non sine passione, ut secundo de anima docebat Aristoteles, ut rectum iudicuim fieri possit a contrario dcbet affici, Ac hoc est quod hoc loco dicebat coutraria .iutem γο--trariorumsium valde siensibilia. J Vnde frigidum calido appositain sensationem fac it, S contra vix autem sensum mouet si manui calidae tantundem caloris adiungamus: si vero sensus aliquis excitabitur, id erit quoniam nunquam pqssant osse eiusdem gradus aut ratione communium sensibilium .puta duritiei aut huiusmodi. Sic si quis temperamento aequali praeditus sit, non afficietur ab aequali. sed ab intemperato liatus dulces in Ie su-oet humores μα modi enim num vi ur. JAp catcgii odi ab initio pro seiurione proble matis proposuerat, dicens, temulentos q:1bd multo vino sint oppleti humoles dulces in se multos habere 'or dulces autem, non simpliciter dulces intelligit, sed boni saporis,& quasi ad sensum gultus temperatos. quod enim voluptatem sensui affert q'landam tompe'tiem naturalem habere videtur: sic vinum diui cc dicit,& temperatum, non quod omnino sit huiusmodi. sed quoniam cum sensui gustiis omnino sit gratum, temperiem quandam habere videtur. sic autem vinum diei polost, quoniam quae nutriunt dicuntur dulcia
temperata,vinum autem, si quid aliud, maxime omnium nutrire videtur.
Sobrim autem-se simit acres d=-βsos.dec. J Per sobrios meo iudicio, non quos nos sobrios, diti rid est, temperantes dicimus,intelligit sed qui alimcntis indigent, quique ex multo suctu
aut famescunt, aut sitiunt. ij igitur cum iam cibos con cerinζ, eorumque potiorem sub niniceu: ei. stantiam pro alendo corpore transmiserint,cum iam iterum natura instauratione de per
diti indigeat, fit sectio, cui cum non suppeditentur debita alimenta, tum sicca, tum humida, ventriculus unde quaque ad se quod potest, trahit, membra autem cum eorum 'quae utilia sunt, sint avida, tanquam auara retinent, fitque ad suctum attractio humo --εerum excrementitiorum, quae impediunt quo minus recte sensus, male affectus, salsuginoso,aut putrido vapore iudicare possit intus enim existens prohibet ex tr. in eum,ut docebat Aristoteles i.de anima. doccbat autem Aristoteles 3 de anima,voles probarc intellectum,
209쪽
ut omnia intellinere possit,debere esse in pura potentia ad omnia,& esse tanquam tabularata in qua nihil est depictum. sic Αuer. 3. de coelo comm.67. diccbat materiam primam, ut possit omnes formas susti pere in s e debere esse puram potentiam.Unde sensu visus omnes colores persentimus, quoniam omni colore priuatus est crystallinus humor. sensu autem tactus non omnes qualitates sensibiles percipimus. non enim quae aequaliter sunt ca- Iida,aut frigida, mollia aut dura tactu perlentimus, ut optim E annotauit Atistoteles, secundo de anima xl8. quoniam consistentia organi tactus , a tota qualitatum primarum latitudine expoliari non potuit: sed sollim denudatum est ab excellentiis illarum: est enim in mediocritate quadam constitutum,& ideb excessus de desestus potest percipere. Cum autem gustus maximam habeat cum tactu familiaritatem,cum non sine tactu gustus perfici potest propterea eum recte organum gustus dispositum est,& quodam sapore mediotc mperatum optime, quae intemperata sunt,tanquam contraria poterit percipere, dc re-
differentias illorum discernere. Ubi veth male dispositum iuerit, maximε impedi tur, cum iam ex Aristotele ostensum sit, intus existens prohibere extraneum. & omne quod recipitur per modum 3c dispositionem recipientis recipiatui, per Aristotelem lib. de sensu & sensibili. Verum quoniam quae ab Aristotele saeptiis repetuntur, si diuersitatem aliquam ii.ibuerint, solemus in eodem loco explicare, ne multa inutiliter repetere cogamur, proptere postquam explicuimus solutionem ab Aristotele hoc loco propositam, operaepretium esse duxi alteram breuiter explicare, quae problemate I'. ab eodem pro-PO i. ta est, quae cist talis. quia tristia πυγ n nisisti μι--δεμυκώ--, desideranti orem Ment. qui autem deis lectviis r ascitur, similiter st babet, ac-desiderat, qui autem incipis,fe si habet. inebriatis autem cit l,ρω, --ω est. JLicEt hoc loco Gam interpretationem mirari, qui clim verba Aristotelis ad maxinis bonum sensum nesciret reducere,multa immutauit, aliqua addidit, de affirmativam propositionem negativam fecit: quod cuilibet Graeca verba Aristotelis inspicienti fiet m nisestum Sc qui nostram interpretationem cum sua contulerit. sed quoniam hoc in inter.
pretatione horum librorum s aepissime euenit ne aut maledicetiae argui possimus, aut e stigatoris persona induamus, annotare errata praete misimus, nostram solum interpret tionem apponentes, non tam elegantem, quam fidelem , dc verbis Latinis verba Graeca. malis no- quantum Latina lingua patitur, semper explicantes eo potius deflectentes, ut minus L
'φ'-dioni ,quam infideles praestate enim semper duxi esse fidelem barbarum quam i fidei cm atinum. Sed haec obiter. inquit igitur f . amare migum Mastat nand fideranti .desiderames autem Iaseos. J In problemate octauo rationem solutionis ex assectiabus Corporis omnino desumpsit, in hoc vero ab animi affectibus: δc dicit id euenire, quoniam quae niolesta sint de sensui ingrata, magis sunt manifesta, dc sensitiva facultate me t iis discernuntur ab iis,qui non desiderant id est ab iis qui nulla ducti cupiditate .nullo. animi motu irritati, mouentur, cum iam sint in termino ad quem. clim enim desiderium se rei alicuius cupiditas. ubi quis voti sui compos tactus est, iam appetitus rei illius desiit,
Ec animus conquiescit. in iis igitur cum motus ille animi,qui appetitu fit, pitus sit, ei-lius res discernere poterunt, Bd quae bona, dc quae mala cognoscere. secus euenit iis, qui adhuc hoc animi motu cientur. eum enim nondu m conquiescat animus,motuque atquaappetitione agitetur, essicitur ut nec rectε iudicare que at, neque bonsi a malo discemere. Gria ma- autem Alecta rea μ ν ,similiterbe habet, aequi desiderat. JIHic Gaza pessimε vertit, g M ups euertit contextum Graecum cum dicit: At verb, qui Iaete se habet,is non cupienti mmilis est quis enim non videt eum qui voluptatem ex potu magnam capit, ita se habere. si ii iis noti ac IS qui bibit cum multum sitierit. Iis igitur verbis Aristoteles nihil aliud voluit quin sobrium, dc ex sobrietate sitientem,cum magna voluptate potulenta hauriat, non,quis .ilia recte posse discernere, quoniam ita se habet, ut qui in appetitu Ac desidetio positus est, quem iam diximus,ob motum illum animi. Ec eam affectionem no recte posse discemere. autem incipudie si habet. J Peis me etiam hic Gaza, cum dicit: qui autem in itistitia est,cupientis hic gerit affectum: tantum enim abest,ut qui incipit bibere, in tristitia sit, vi omnino sit in voluptate Ac maiori delectatione afficitur. dicit igitur Aristoteles tanquam' minori propositione syllogismi. sed qui incipit, id est, sobrius,qui bibere incipit, sic se habet, id est cum voluptate,bibit maxima,& propterea si milis est desideranti,cuius animus, eum sit in motu positus, nec in suo fine adhuc conquiescat, non ita recte potest discernere sapores, quod quotidiana nos docet experientia. nam videmus,eos qui valde sitiunt,qit
cun que vino illis proposito ad bibendum, siue imbecillo, siue insipido, siue etiam mal E
210쪽
olenterita primb ingurgitare,ut malam illius ecinditionem non discernant: tanquam bonum laudant,at via ex parte desiderium adimpleuerint,iam bonum a malo discernete. quod est ab Aristotele explicatum cum diciti te ιι--μ- est. J
Proia. IX. Cur valde temulentis omnia circumferri videntur Et iam incepta ebrietate numerare longinqua non possunt Qua ratione signum ebrietatis id ipsum faciunt aliqui An quod mouetur a caliditate vini vitis assidue 3 Nihil autem differt an visus moueatur, aut id quod videtur. Idem enim facit ut appareant, quae dicta sunt. Quoniam &vt in propinquis visum ebriorum decipi ita in longinquis mWis i Jipsum euenire merit δ contingit. Q apropter illa quidem omnino non videntur. Propinqua autem non in eo loco, in quo sunt conspiciuntur. Circumserri autem videntur, non quae propc, sed quae procul. quoniam ad longinqua quidem ob circularem motum visus minus potens est serri. Simul enim contraria facere non est Deile. Est autem ad longinqua cupiditas vehemens. Circulare vero,in qua figura nomen accidit, continetur. Proster haec igitur dicta longinqua non videntur, Sc si feratur ad propinqua, ad
onginqua, non hoc & videret. deficeret enim utique in altero tempore ipsorum, quod videtur eodem in loco: deficiens autem non utique videret. Circulo Matem sertur ob naturalem figuram. Visus enim est conus, cuius basis circulus , in quo quidem motus rem quidem videt, quoniam nunquam ipsi defuit,fallitur autem loco: quia non eodem intuitu rem inspicit. nihil enim interest utrum res ad aspectum,an ad rem visus moueatur. Vnteo problemate duas quaestiones, quod una solam responsione dissolui possent, pr inuit.
secutus est Aristotclcs. Quarum prior est, cur valde temulentis omnia circumserri videan--e,2 tuti& cur qui mediocriter ebrietate rei tantiir , quae longinqua sunt non rectὰ discernere va- ..hiuileant, neque ea quae adinvicem distincta suiu loco:vnde inquit signum positum esse videtur ob iis qui ebrietate tentantur, dignoscendis, quM remota discernere nequeant. Quod etiam italis . nostris iis temporibus obseruamus,nos Itali. cum enim aliquem ebrium deludentes digitis manuum commonstratis, extensis,aut cancellatis, quot sint. interrogamus. ...di:.' p ess Mama arvis W a ciautitiae viai. J totam selutionem primae partis proble-R natis,