장음표시 사용
261쪽
Manifestissime autem in iis, quantum opus est,certum. Visus enim talis. De Liuisis autem humoribus superiora desiccantur, coitum autem id facere malit
sestum est. Eunuchis crura intumescunt, re alui bene fluxiles, utpote deorsum humore deducto.
Quaerit curiis qui immoderata venere utuntur, non minus quam e uirilesiis oculorumis . . retundatur,& reddit dubitandi rationcm, quia Contrariarum Causiarum contrarij non teistibus M autem iidem sunt Cisectus, re autem venerea uti, &advenerem omnino impotentem esse .E; , ...i, & non uti, contraria sunt, quo igitur eundem hunc effectum producunt nempe uidenditum hebeta. imbecillitatem.& quamuis in propositione abiblutc dixerit re venerea utentes, intelligendum v . M v immoderate. scimus enim aliquos in visus acumine adiuuari ex moderata venere superfluis deductis humoribus , spiritus luciditatem de tenuitatem impedientibus. dixit autem abiblute cocuntes, quoniam ad problema proponendum ad discutiendum sussciebat duas
has proponere causas omnino contrarias, cundem tamen effectum producententes. dixit igitur si init iter,ut admirandi ratione & quaerendi insinuaret ομίως. vetus tamen intcrpres habere visius cst quod est tamen. quae letio, quamuis idem efficiat, magis tamen videtur veri. bi iii propria. ἀνούχοι Hipp. s. Aphor. 18. castrati & spadones Latinis dicuntur, potissimum qui dis quibus ante pubertatem membra virilia exccta sunt, nec solum testes , sed totus coles ipse: dicuntur etiam eunuchi qui sine testibus, aut adeo paruis ut inutiles omnino sint, nati sunt. aliquibus etiam antiquitus collidebantur digitis testiculi, ij omnes evirati & spadones dicuntur, quamuis ij potius , Graecis dicuntur. illi potissimum reginis M' praediuitibus mulieribus in debitis erant. nostris his temporibus, diuque, ex Christianae primum pictatis persuasione, desitum est iam saeuire in naturam hoc pacto , 5 apud nos
nihil iam tale, nec nisi morbo, casuve aliquo factos Eunuchos, aut spadones, aut scruicia, monstraque haec habemus: auersamur potiust morem enim hunc exscaeandi pueros ad quos volebant usus aut abusus potius, cum aliis pcssimis quibusdam longissimς terrarum reiecimus ad barbaras Fntes .dc iis igitur eunuchis locutum enc hoc loco Aristotelem ex solutio. ne constat, cum ex sectione superiores partcs siccari scripserit.
'ulem ob immo am tibidinem. J Aggreditur quaestionem distatuere, docens ob
diuersas causias hunc affectum prouenirc. in primis quidem ob immoderatum usum rci venereae, in Eunuchis autem non ob abstinentiam a rebus venereis id contingere, scd ob excisionem testium . dicit itur. 2ώλυγνώ. . quae dictio versa est a nobis ob immodicam libidi. nerre quamuis enim accipiantur aliquando pro coitu: ut apud Hippium lib. de natura pucri,tum in lib. de inter. ast ect. abstinere a coitu & temulentia: sic enim veneris usum significat. sc Hipp. 6. Epid siect s. particula 22. dicebat coitus morbis a pituita confert. Ne secundo de diaeta Hipp. coitus, extenuat, humectat,&Calefacit. si imitur tamen etiam pro semine. ut docuit Gai in Exegesi. sic Hipp. lib. de nat. pueri. ubi ait vir namque, via vcncre frequentius ampliorcs ct- sectae venae magis attrahunt γω - , semen. S lib. dc inter. assecl. το3 λ , .cμα semen ipsius subcrueiuum prodit. sic Aristotcles infra τῆ γνα semine admodum abundat. quemadmodum tamen μνης, seu , libidinosus, lasciuus, de Salax, & Suidae de Hesychio dicitur, &scortator , turpiturque in v cnerem pronus: ita λαγνεια in malam partem *ccipitur pro libidine immoderata. sic Philo in lib.so .vitae Mosis. οἰνοςλυγα ,-ο -
φαγία , κροὶ λαγνει , - αρὶ θυμια . temulentiae, voracitates, immodcratae I
bidines, & aliae insatiabiles cupiditates & Xenoph. λαγνίκα δε δυσιν, immodicae libidini inseruire dixit. hoc modo in hac responsione sumpsisse Aristotelem crediderim , quod non nisi ex immoderato veneris usu de visus imbecillior reddatur , partes superiores cx-
Testium is His aviem ob excisionemsperiora nimis βω m. J cum alicui testes exsecantur,in aliud tom-- h 'μ 4 petamentum tinmutaturin cffoeminatur,naturaeque donum maximum, quo virilitatem, non autem alterius sexus conditionem induimus, amittitur, atque in contrarium, quantum qui dem in hoc positum cst, agitur, caliditatem exuunt, potissimum totius naturae operum instrumentum. & , vitae adminiculum, S: in frigiditatem declinant, naturae operibus aduersissimam non solum ad sanitatem, sed ad vitae quoque ipsius producendae terminos, qui fore sc- qui sanitatem solent refrigescente vero sanguine spiritu bus, quum corum proprium sit supernas partes petere, grauitatz quadam inferna petunt. superioribusque partibus siccita'
262쪽
tem quandam inducunt. autem inhu&C. J aggrcditur probare quod immedia- te propola crat, nempe per coicum superiores partes sicciores reddi, & 1 ubsequenter visum debiliorem fieri. cum enim t. degon. anim. semen natura sua aqueum sit, multa vero illi uxpi rtio ab Oculis decidatur , ut diximus, exsiccari eos necesse citi. docuit autem tum lib. de sensu de sensili tum secundo degen. animalium, aduersus Platonem, oculum natura sua , ut recte dispostus esse possit,humidum esse debere .sic Hipp. lib. de locis in homine, visum a cerebri humido ali diccbat. hoc ipsum praeter rationcs, quas affert Aristoteles, conuincit anato- me, de tota oculi compositio: nam princeps oculi pars, quae primo visionem edit, tota est glaciatis. eadem vitreo humore immergitur, SI anteriore parte hii morem habet aqueum propugn. acuit instar. Quod si laedatur aut vulneretur Oculus, quicquid ab eo essuit, aqueum tuta sua. et . euultis igitur, o dcorsum tractis humoribus, tum de euacuatis, oculus ipse siccior reddetur, naturali saltem humiditate absumpta: hine oculi propriam illam suam naturalem tem peraturam de constitutionem amittunt : unde actio eorum princi's, visionempe, debilior
xedditur,x hebctatur. quod si illud quoque addiderimus quod ex arte medicinali Gal. desumitur, oculos inter omnia sensoria potissimiim a cerebro corri uari, in Asque potissimum animalem facultatem exerceri, cum a cerebro potissmum semen delabi vel ex ipso Arist telis a.de pari. animalium certum sit docueritque Hipp. Philosophiae omnis parcns acer bro semen bona ex parte defluere lib. de act. U. loc. &nos in illius loci s plicatione, non erit mirum si evacuata multa a cerebro materia, ctiam oculi, qui, ut diximus, praecipui sunt
cerebri rami, laborent, & exsiccentur. in actioneque maxime contabcscant. Eunuchu crura insum cum &c. J prosequitur demonstrare hoc idem in cunuchis euenire, Euh. Luhumores nempe a supernis partibus ad insernas a natura laborante transmitti, aut Ccrte grauitatem defluere. In iis muliebria sunt omnia. nam temperamentum, quod ipsum naturae it corporis estoeminati species, animus maligni nescio quid recipiens , n*cllis, maliciose audax: at inter haec querula sere semper sanitas, di causis offendiculisque omnibus exposita utpote quae perfectioncm prius sexus adepta,retrocessione quadam piaeternaturali quasique monstrilica ad imper se stionem redierit. quin imo cum speciem retincre lii suam eiusque naturam omne implere nequcant, in foeminam quasi degcnerati, excrementis abundani, at loco da membris destituti sunt. quibus excrumenta, quae ob caloris imbecillitatem continuo aggregantur,pcr interualla possint expurgari: hinc & supernae partes excrementis ieieriae sunt quibus acuties visus obtundi solet, de spiritus visiui obtericbiantur, quibus vi silua Opcr. xio maxime perficitur: cxcrementa vero haec tum natura sua grauia deorsum feruntur, tum in Datura detruduntur, sicque & spiritus visui inseruientcs, de humiditates aut constituentes oculum, v sionique seruientes, aut certe iis subministrantes materiam cum excrementis, deorsum lati, sicciora reddunt superiora, saltem respeetu iraturalium humiditatum . hine crura instamur, & alui maxime soluuntur. qua ratione Problem. a . decimae sect. dicebat 1 contrario claudos maxime esse salaces, quod parum alimenti deorsum propter crui tum viciationem labitur: multum autem illius sursum seratur, unde postea multum seminis gene-xat ut Crurium autem inflatio in eunuchis meo iudicio potius in cam causim reterenda est,qubd calore debiliore reddito minus recte coctioncs Celebrantur. unde multis amellis excrementis, deorsum labi ea opol tet, sicque infernas paries au Linstare, aut ad ventriculum Nintestina delata, molliorem aluum reddere.
Cur homo sollis cum incipit concumbere posse, pubescit caeterorum autem .animantium quae pilis tegunt ur, nullum Z An quod per aetates transimu
263쪽
tantur animantes in contrarium. Vox enim grauis ex acuta fit de hirsuta redduntur, ex non hirsinis. Manifestum igitur quod a natura hirsuta animantia, si non hirita nascantur,cum semen habere incipiunt, non amplius esse talia propterea quod, qua: semen emittunt, sicciora fiunt, dc laxiora: ex quibus pilus oritur. Manifestum autem hoc est: quod in cicatricibus non oriuntur pili, neque in pueris & mulieribus.
rit eausam cur cum incipit posse concumbere homo , barbam mIttere incipit solus, quod nulli aliorum, qui a primordiis suae generationis pilis teguntur, accidit. dubitan- ei ς di duplex mihi videtur ratio. primum cum hoc homini eueniat. quod non paruam requirit speculationem iterum cur isti, dcc. non autem id euenire etiam solet in iis, qui a natiuitate
lus pubesti pilis conteguntur.
ratio haec communis est. illud
autem enim eo tempore euenire mirum non esse debet, cum mutatione aetatum commutentiar' animantia in contrarium. cum enim infans in utero continetur, humidissimus est, ex sa guine cfemine consectus. nuper natus tenerrima habet membra omnia, ita ut etiam ossa Ileeloia ab obstetricum manibus varie efformati possint, ea est eorum mollities: procedente autem ' . . A tempore animalia dc plantae, quae maximam a principio sortiuntur humiditatem, siccantur duntur pt per omnes mates, donec siccitatem euidentem sint assecuta. In humidum enim siccando perpetuo agit calor, ut tenuiori substantia resoluta, reliqua magis crassa Sc terrestris relin- quatur, quM antea fuerat. quin nec amone solum caloris naturalis de interni id euenit, sed ob externa complurima, quae corporum nostiorum humidiorcm partem dissoluunt. sic ad senectutem Ec monem proceditur: nam ubi mors naturalis euencrit, siccitatis ratione fiet. quin εc calore aetates distingunturr nam quamuis usque ad adolescentiam calor naturalis equalis seruetur, procedente aetate manifeste declinat, ut senectus frigida sit ec sicca tempori es, hinc ossa ea aetate duriora redduntur, dc carnes fibrosae. caeterum quamuis aliquis fomlasse humidos senes censuerit, quod multa pituita, de catarrhis abundent, id tamen de excr mentitia humiditate verum est, non de ea quae ad selida membra pertinet, qua humida de calida puerorum corpora esse dicebamus. cum igitur aetatu mutatione temperamenta mutentur ec corpora, quae mollia de praehumida natura erant, sicciora dc solidiora reddantur, non erit mirum s aliae etiam mutationes in contrarium mutatione aetatis persentiantiar. Vox enimvois ex acutast. J acuta vox simplicitet illa est dicenta,quae ad magnam distat si ulteria, tiam celeriter peruenit, remotissimas ferit aures, subtilitateque sua penetrat. grauis autem interuallo, εἱ magis lentis exauditur, celeriter autem cessat. per metapho. Vox cura ram enim sic dicunt . quod acutum proprie dicatur de solido corpore, quod in mucronem
fastigiatum aprutum, penetrare internas corporis partes molliores aptum natum est. Cain Gi,uis vox fiam acuties vocis Aristoteles visus est secundo de gen. animal. in celerem motum aeris ex v 4 lido mouente prodeuntem, vox enim eo remotius sertur , quo maiori conatu aer in quo est, vovi ae pςllitur: celerius verb pellitur a vehementiori Et maiori conatu. grauitatis autem caulamesirio. '-tarditatem motus ex imbecillitate mouentis: si enim maior sit copia spiritus, quam voris gra- virtus impellens possit superare, sequitur, ut parua fiat motio, proinde vox remanet grauis,
is cΣ Potissimum si viae sint amplae dc latae: quod si pro portione aer virtuti respondeat impellenti,
is utique velox fiet motus. de ex celeri motu, vox acuta, praesertim s instrumenta sint angustae quod confirmauit sectione II. problem. sect. Iq. Ec xo. quamuis oppositum visus est e disse de causis acutae vocis libro I9. problem. prostem.37. Ac Il. se a. problem. 21. de qua comtrouersia suo loco. Galen. tamen lib. ut med. cap. 69. Sc L. in primum prorrhet. QT. Io. v. t. o. grauit S dc acuminis vocis reiicit duntaxat In asperae arteriae vocalis instrumenti v . iiiii vi Nam structuram, seu formam; ita ut vox acuta ex tracheae arteriae, aut gutturis angustia, gra-ι u. earundem partium amplitudine sue latitudine fiat. quod etiam in fistulis musicix... iasile quilibet intelliget, quae quanto sunt angustiores, tanto sonum edunt acutiorem, de quanto amplitudo est maior, t/nto grauior sonus producitur. ratio id ipsum naturalis ostendit: nam quae ex angustiori loco propelluntur, bc maiori imperu exeunt, Ec magis apta sunt
penetrare, quod acutae vocis proprium est. Hinc vox mutatione aetatis acuta in grauem com-
utatur: quoniam instrumenta ea aetate minus laxata sunt, sed angustiora existentia: unde spiritum adtrahentes pueri pauciorem , eundem recta velocius propellunt, cum pcr angusta ςmittatur, hincque vox acuta producitur. proce dente v cro aetate, cum virtutem habeant validiorem
264쪽
validiorem , instrumentaque magis sint lata.& aperta, uberiorem etiam spiritus copiam a trahunt. qui cum propter multitudinem,& initiun entorum latitudinem remillus cxpell*tur,vox nigrauior, propterea pueri, minores natu, muliercs, decrepiti, & spadones vocent acutam edunt, iuuenes auaem dc natu grandiores, grauem, quinto tamen de gen. animal. Cap.7. II. feci. probi. 14. excipit bovinam speciem,in qua vituli &vaccae grauiorem edunt:zia vocem,quam grandiores natu & mares. cum enim tauri, S natu grandiores boues siccioris et sint temperamenti, angustiora quoque habebunt instrumenta vocalia:vituli autem & vaccaecum temperamento sint praediti humidiori, instrumenta habcbunt laxiora & ampliora, v cem utique emittent grauiorem.Verum potissimum tempore quo semen emittere incipiunt, e isolet vox,quae prius acuta erat, in grauem commutari, ut &Obseruauit Aristotcles 7. de hist. f. . .. anim.cap. r. Fortalse quod cum a capite multa seminis copia soleat corriuari, ut & ex Hipp.
M Aristotele stiperius demonstrauimus,seri potest, ut instrumenta voci famulantia ampliora reddantur per colli vasa praecipitato semine, spiritubiasque de humoribus per ea loca prorumpentibus,& impetu quodam motis viam sibi parantibus. cuius rei signum illud esto quod quomodo antiquis in more erat postum, ad dignoscendum an virgo cum marito primum congressa deflorata esse necne.dum enim prima nocte cum viro erat concubitura, colli mensuram filo circundato capiebantipostero mane eodem filo collum mensurabant, quod si latius quam ut filo comprehendi possct,inueniebant, defloratam esse ea nocte pro certo habebant: sin vetδnihilo maius euaserat , adhuc pro integra habebant, aut antea esse deuirginatam credebam
Cuius consiletudinis meministe visis est Catullus in nuptus Pelei de Thetidis sub iis versibus,
uiam maris orienti luce reuisem Hemmo coMn poteris iar dare filo. Et hirsura reddantur ex non hirsutis,&c. J In mutatione aetatis, potissimum autem cum con- Adpitarum cumbere posse Incipiunt, pilo magis redduntiar; primiim autem id euenit circa pectensemora, tum de sub alis, postremo autem circa barbam: eo autem potissimum tempore pili Criampunt, quoniam omnes partes corporis, potissimum enumeratie, Ee sicciores redduntur in re rariores. quod maxime facere d. ad pilorum generationem. nam pilus ex crassiore & fuliginosa humorum colluvie, in nutritione solidarum partium aut genita aut collecta ortum ducit,quae per angusta cutis spiracula tanquam foras propulsa, impacta haereian transitu, venon sponte vacuari possit sed alia missim e profundo seblata hanc ferit impellitque, tum hanc rursus alia, de multo tempore coniunctae,aliaeque super alia impactae corpus quoddam reddunt, & consormant angustum ex transitus angustia stiporum: quod denique a sui simili eluvie vehementer ictum istas propellitur, iam veri pili formam adeptum. huncque in m dum quas succrescendo semper augetati Non omnibus autem aeque locis prouenit. Sed iis maximε, quibus cutis sicca calidaque plurimum inest: frigida enim Sc humida huic proferendo continend ue ineptissima est. ubi vero sco, duriorque fuerit cutis, sed non omnino densata, ut in capite atque mento, prolixior duriorque pilus producitur. haec generationis pilotum ratio ab Aristotele primum tradita de his . animal. cap. II. N a Gal. consirmata 2 de temp. cap. manifestε ostendit, quomodo siccioribus &Iaxioribus locis redditis per
seminis emissionem soleant pili generari. 'tra nisi mautem iacem dcc. J Probat quod proxime propositerat, ad pilorum generationem requiri partis siccitatem, de raritatem, quoniam neque in cicatricibus pili nascuntur ob summam partium densitatem, de qua re problem. 23. nonae particuta: neque in pueris lemulieribus ob humiditatis excessum pili in mento nascuntur. at vero illud intelligendum est, quod& siccitas adsit moderat , bc raritas pororum non excedens siccitatis enim excessus calviiij causa a Gai. statuitur 1. de temp.cap.6. Se I. de compos med. locat. cap. 2. quamuis fortasse de melius & diligentius Aristoteles s. de gem animal. cap. Causam Caluitici reduxerit in inopiam calidi, humidi, pinguis. raritate autem nimiam non modo ad pilorum generationem stare, sed econtra illorum effluuium procreare docuit GaI. in de morb. vulga Com. s. quamuis igitur sicciores esse debeant partes te rariores, ut pili produci possim medi critatem tamen etiam in hac re desideramus, ne siccitate excedente, & solidiore propterea parte reddita, fuliginum transitus impediatur, aut raritate extin rante, aut formati nis possint, aut sormati effluant.
265쪽
Cur nuditas pedum non consert ad coitum An quoniam corpus, quod debet coire,calidum intus esse oportet,&humidum tale autem est in somno magis, quam in vigilia. ex quo etiam celeriter ac sine corporis agitatione nocturnae pollutiones fiunt: vigilanti vero cum labore. simul autem tale corpus de
pedes humidiores & calidiores habere debet J signum quod dormientibus
ealidi redduntur, ut qui una cum internis partibus ita afficiantur. at nuditas pedum contrarium efficit: siccat enim & refrigerat. quare siue impossibile, non calidis existentibus, re uti venerea, siue difficile, necesse est eam non conferre
ad usum venereorum. Cur nuditas pedum non conserat usui rei venereae, quaerit in hoe problem. 8e optime
Aponensis annotauit, non dixisse ab lute nocere, aut obesse: quoniam non semper verumeti nocerer fieri enim potes , ut alicui omnino nuditas pedum ad venerea conserat: ut si quis adeo calido praeditus esset uniuersi corporis temperamento,& potissimum renum, & e stium, ut ob eam causam de iacultas mouens colem quodammodo obrucretur, 3c semen a sumeret, nuditate pedum, & eorundem refrigeratione, fieri potest ut ad temperiem quamdam reducatur. virtusque validior reddatur, de semen non dilirahatur, aut absumatur. - quo ωrma' debet ciuue calidam intus esse humidum. J Vt quis optime re uti pollit venerea, non modo penis de recte ι onsormatus, fistulosus di rectus, minimeque imtemperie frigida laborans, sed dabita quoque flatuosi spiritus copia requiritur, qui ad colem natura sua fistulosum, ac porosum per arterias fertur, quae multae in eum terminantur, ibiqua receptus colem implet, distendit, erectumque de valde turgidum reddit: huiusnodi autem flatu sus spiritus magna ex parte eleuatur a copia foecundi seminis, quod in vasis sycrma cis, εἰ testibus benὰ affectis plurimum contrahatur, atque redundet. quamuis uniuersum corpus etiam ad hoc concurrat. vi vero flatuosius hic spiritus eleuetur, de ad determinatam partem moueatur, mediocri calore opus est, ut optime i. Meteorolog. docebat Aristoteles, hinc frigidis existentibiis, aut partibus genitalibus, aut uniuerso coi pore frigidiore reddito ac imbecillo, aut pallibus praecipitis inte1nis male assectis, ut in longa inedia, aut in longa aegritiidine, aut ingenti sanguinis effvulo ignaua redduntur genitalia men:bi a, de homines miniis apti ad venerem redduntur. nudis autem pedibus existentibus , frigiditas non modo in litis priniucitur, sed caeteris etiam partibus facillime communicatur: quemadmodum Ninliditas per pedes introducta solet facillimo uniuerso corpori communicar, quod recta prinreptando, supernis etiam partibus possit communicari. id ipsum quilibet in seipso quotidis experitur, qui laborantibus frigore pedibus uniuerso corpore quasi rigent,& conirciniscunt, iisdem solis excalefactis quiescit tremor , de paulatim uniuersum incalescit. si igitur omnibus pittibus mediis pedibus fiagiditas communicatur, multo facilius vas aspermatica, detestes eandem persentient iide vaporosi illi fiatus qui ad penis erectionem maxime faciunt, minis me elevabuntur, sicque res venerea impedietur. Ne aut eis 1 Anno DL6tc.ὶ iis verbis probat ad rem venerem exercendam necesse esse corpus calidum esseac humidum a polletiori, quoniam in somno dc celerius, Si facilius, nulla praegretia corporis agitatione, in nocturnas pollutiones incidunt corpora , quoniam magis calida sunt de humida: in vigilia autem, quoniam miniis corpora calida sunt, per se nec sine multa agitatione, semen proflume non potest. t simul, autem rate corpus etiam pedes humidiores o cali res habere debet. J si igitur, ut quis re venerea recte uti possit, calido corpor , dc humido praeditus esse debet, utique etiam tales habere debet pedes: hine etiam
266쪽
et iam in somno, in quo facilius, celerius res peragitur venerea, pedes obtepescere selenti ut qui una cum internis partibus ira asticiantur. At pedum contrarium secu M enim'resisterat. Cum aeri ambienti expositi fuerint pedes natura sua frigidi, neruosa constantes subitantia,& a tonte caloris omnino dillaniates tanqua in extrema corporis parte positi, & scmper terram natura sua frigidam siccam calcantes,non est mirum si naturali frigiditati ic siccitati ambientis, alia super addatur,si im- Pediat qub minus quispiam concumbere possit:quamuis autem non omnino sit impossibile aliquem frigidis pedibus Si nudis rem veneream exercere, verum saltem erit,aut dissicillime id praestari polle, alit saltem eam nuditatem in usu concumbendi incommodam esse. hinc inter alia praelidia quibus medici opem serunt venerem exercentibus, eis: illud praecipuum, quo aiunt ut pedum plantae calidioribus inunctionibus foueantur.
Probi. V I. Cur exolvitur maxime inter animantia homo ex coitu3Αn quoniam plurimum semen emittit proportione sui corporisZVidemus animantia ratione carentia non ita coitu exolui ac languescere,ut hominem p Homo atissim im cum immoderate coitu utitur.huius igitur rei rationem quaerit hoc loco Aristoteses:
portione sui corporis. quam rem repetiit etiam Aristoteles tertio de hist. animal. cap. vltimo. 3 ω Hoc autem non modo de materia intelligendum est seminali, sed etiam de spiritibus i cum enim semen ultimi alimenti excrementum utile statuatur ab Aristotele . quod ubi collectum fuerit ex excessu praeparati sanguinis, mox excretum,ubi imaginatione & commotione iterum ad vasa seminalia de testes traducitur, necesse est paulatim bonum sanguinem imminui, di subinde minus nutrire quata opus sit corpus, indinue languescere, atque debilitari:at umro neque materia ista seminalis excreta plus quam oportet debilius corpus reddit, sed etiam Copiosi spiritus, qui cum illo euacuantur: copiosius vero proportione sui corporis emittitur ab homine semen multiplici ratione tum quoniam ob perfectissimam tum uniuersi corporis, tum membrorum principalium potissimum autem cordis & iecoris, multo maior copia sanguinis generatur spiritus autem vitales omnium pcrsectissimE , dc in maxima quantitate,ob eandem causam producit:sed si verum est, quod M Hipp. primo, tum dc Aristoteles docuerunt, a cerebro maxime seminis multam quantitatem decidi, cum homo omnium animantium maximo cerebro resertus sit, rationabile etiam est multam seminis quantitatem ab eodem excerni. Vnde quinto de genere animalium, qtuerens Aristoteles cur immoderatus v nereorum usus frigidum corpus reddat,respondet id prouenire,quia cum semine pura & naturalis caliditas multa excernitur,
Probi. VII. Sed cur plurimum homo emittit 3 an quoniam minime laborat in cibo, &omnium animantium maxime calidus est 5 humidus. quorum alterum multum semen facit,alterum autem naturam facit aptam ad semen generandum: etenim semen tale est quamdiu seruatur. .
Pendet hoc problema ex superiori cum enim miluerit hominem ex usu rerum venerearum ea ratione magis languescere quam caetera animantia, quod plus seminis cmittat, quaerit pretis u- hoc loco cur homo maiorem seminis copiam emittat, quam caetera animantia. An q-mam minime laborat in cibo. J Gaza minime hoc loco placet, qui conuertit, an quod Y i 2 cibum
267쪽
cibum minus ii conficit quasi velit propterea abundare,quia cum sit semen saperfluitas elim homo minus cibos conficiat, plus superfluitatis illius aggregabit, cum alioqui nec semen Κperfluitas est,aut vere excrementum, non a natura elaboratum & confectum nec verum est cibum minus conficere hominem,cum Calore naturali magis abundet,quam c tera animal a& plura praeparauerit natura instrumenta adiuuantia naturam in hoc munere manseris Crediderim igitur per hςc verba Aristotelem voluisse,idco hominem multam seminis cooz generare, quia parum laborat in coctione ingesti alimenti,quod alatur ex cibis natura sua m1. xime paraus t a natura confici possinuaccedente etiam arte quae alimenta praeparat ut conia fici a natura facilius possint, potissimum elixatione, quod aliis animantibus non euenit si isti tur parum in 'mentis conficiendis laborat homo,multum etiam poterit concoquet & com sequenter multum pr ucetur: quod quamuis ad nutritionem hominis aptissimum sit cum tamen superflue excedat. nec illius tanta copia Opus sit, seminis materia erit parata. cum se- semen superfluitas sir utilis ultimi alimenti. pro quare intelligenda legendun est caput x i xprimi libri de gen. animat ubi multa proponuntur quae ad hoc negotium faciunt ouot aut quanta praeparauerit natura instrumenta quibusque adminiculis dc fulcris munieris instru-
Homis animal.Cap. 2. dicebat Ari
i mares plus humiliores sunt, nec valde tinosi, & ea dist
ia res quam susci.temperamentum igitur ad calidum Sc humidum vergens, maxime avium est semen multum Droducerethuli sim Ai is , --- α Pxum est
semen multum p oducere:huiusimodi autem hominem respectu caeterorum animantium esse passim domit Arist. sed potissimum ubi de causis longitudinis d. breuitatis vitae astit tib Darii- dicens, homo longioris vitae est quibusdam maioribus animalibus: mastis enim calidus de humidus est. quamuis enim hominis natura si cum aliis animalibus conferatur temperatissima omnium est. summi enim opificis prouidentia effectum est, ut nobilissimum omnium suturum corpus,&cui paritura caetera animalia cuncta essent,id quoniam in uuameumqI partem exhuberans excessus vitiosus futurus omnis erat,velut in medio constiuitum, eiusmodi haberetur,ut in id spectare, cuius gratia facta creataque est.nt, reliqua omnia possent,ipsumque ideo,tamquam amussis quaedam ac regula est et,cuius respectu excestus omnes qualitatumque diuersarum e uberantes facultates notaremus. cum tamen inter vivemtia constitutum esset caloris nonnihil excedentis 3c humoris, tum ratione praecipui animae operationum instrumenti caloris innat tum spirituum a corde,quaquaveisus ad adiuuandas animae operationes transinissorum, & ratione sanguinis, & illius quidem tenuissimi habere oportuit, quibus fit ut optime statuatur omnium animantium homo maxime calidus, e humidus. haec enim intemperatura una inter alias visa est non immerito secundum naturam,
Ea-- . I T e i 'κδ Wm plurimum retineat. in ea enim, de caloris
edendis actionibus suturi fatis abunde est, & humoris habet alimentum, tanquam cx Promptuario paratu,su erendumque ad multum multumque temporis semper, nec alio vincitura temperata omnino,&omnium media, quam quδd minus multo, toto vii suae teta morbis illa obnoxia esie reperietur,1 quibus aequabiliter omnibus inque omnem distat is me- . p Mestus sit homo quid mirum si multum etiam sciminis &producit, de emittit i cum inter ea quae symbolum habent, facilis si transitus ex Arist viam Beolidum est, & humidum natura sua. dc a generation. animalium calidum vero esse duplici ratione Constat, tum acreo, tum igneo, seu aethereo quodam calore. nisi enim spumeum esset
2. diu' 4ς --φi itu incluso fit , non redderentur propterea partes
idoneae ad formas membrorum, quae compacta esse Ec adstricta oportebat, nec etiam fieri posset, ut tot viae aperirentur, meatisque manisostiaequὰ occulti , per quos uniuersia sibi
tune enecta reddat, ea enim vi essicitur, ut aperire,eχDlicare morum erro
gare, dc separare commodε possit. coctionis etiam, attractio iis , de impulsionis Ictiones ea apta calida parte perficiuntur. cum vero fluxile sit, humidum quoque es e necesse clit du
plici humiditate praeditum, tum aerea, tum aquea. hinc L. degeneration. animal. caD men commune est edicebat spiritus&aouae & oaulo iris G. , I a
268쪽
ultimum in membra digeritur, ut testatus est Aristoteles I.de gen. animal. cap. IR & I9. --lidum esse,&humidum necesse erat asserere. aerum inerum malium semen facis. JGriiungit duas propositas causas, ad demonstrai dum per eas hominem multum semen generale.quorum alterum,id cli, primum quod propolitum est, nempe quod plurima ex assumptis cum cuincat, atque in sanguinem optimum vertat, multum utilis alimenti scilicet anguinis superest, ut in siemen conuerti possit. Miserum autem araturam v facit a merandum siemen. J In his enim humor facit, calorque, ac singuis multus, genituraeque ingens vis, ut satis conferri ad coeundum seminis, de relinqui ad corporis augmentum alimentosi adhuc canguinis queat. adeoque incrementum etiam inde maius quatilioque assumere sibi corpus, excitato nimirum calore, & in humiditate largiore egregie operato ad partium circumquaque extensionem. Hinc inter homines calidiores & humidiores, potissimum inter adolescendi lcmpora, & robustissime inire pugnam hanc, & committere praelium, perstiterinue in eo diutius, ac victores inde ultimo loco discedere, atque etiam incolumes valere saepe videmus.
Probi. VIII. Quamobrem coitu facto calore, timore autem vim infrigidantem laabei te, 6c morte, quibusdam tamen, cum huiusmodi passionibus tentantur, semen
effluit 3 Αn quoniam refrigeratis quibusdam locis, alia superincalescunt, proprium habentes calorem, alium recipientes, qui est infrigidatorum locorum. Quamobrem refrigeratis quidem id euenit , sed non ob infrigidationem, sed propter calorem. Manifestum etiam hoc visui. eorum enim qui timent superiora siccantur, inseriora vero humescunt, & venter, & vesic.i soluitur.secedens igitur calor in timore quidem deorsum,in morte autem ab infernis sursum superhumectans caliditate, facit seminis egressum.
Inquirit causam hoc Problemate Aristoteles, cur cum res venerea Calore perficiatur, &semen in coitu calore pellatur, in timentibus, & morientibus aliquando semen esstuat, ciunduae hae passiones omnino cum frigiditate iunctae sitit. π qu.drestigeratu quibusdam, &c J tota huius problematis solutio ex eo pendet, quod shm i, Ginon est absurdum, aliquid post instigidationem incalescere. non enim ex eo actu rcfrigeraru- ω eoeuntidi per se euenire, sed immediate a calore fieri constat. quamuis enim extremae partes rufiigerentur, internae tamen calore affluent. non modo proprio, sed etiam aliorum ad illas paries quin ει M. secedente. ubi enim partes aliquae aut superiores aut inscriOrcs refrigerantur, calor influens nempe sipiritus, sanguis illis relictis, ad aliquas alias secedit, quas magis calefacit,tum ira passioneaturali 3c proprio,tum influxo aliunde calore superaddito.concludit igitur Aristoteles seminis emissionem semper calore fieri quamuis enim extremae partes refrigerentur in timore femorte, semen tamen non excernitur ob hanc refrigerationem, sed ob cordis calorem. ad quod, tanquam ad propugnaculum de arcem confluunt di spiritus ic sanguis. manifestissi- Inum nobis exemplum proposuit Hipp. s. Aphor. 1 r. ubi affectus frigidiis mos, nempe tetanum frigidae aquae superfusione quandoque curari ait: aqua enim foris aspersa calorem fluentem ab habitu corporis compellit inuo, eundem poris obstructis distipari ac
269쪽
discuti prohibet, unde auctior factus in interno corpore , magisque unitus, tandem ad habitum corporis fortior, ac vegetior reucrinur, ubi crassos ac frigidos succos concoquit, coctos. querelbluit.
Mifestam autem drvs. i. J Dicebat Aristoteles lib. de iuuentide senect. morte & vita, &ra timore respir. timentes infrigidantur, secutidum superiora: calidum fugiens,& contractum facit .ri Paruum constrictum, ita ut aliquando extinguantur animalia, & moriantur prorantur. I pter timorem: unde Michael Ephesius lib. de respiratione, dicebat in timore superiores par- 'μφφωψ tes refrigescere, quia calor congregatur ad cordis custodiam. Sed multo melius D. Th. lib. de animalium motu, lect. 6. dicebat, timoris causam esse, quia aliquis cum percipit aliquid dignum timore, statim fit reuocatio Caloris & spiritus ad interiora, di remanent partes exteriores infrigidatae, M ideo tremunt. hinc sensui visus conspicuum esse dicit superiores paseres refi igerari,& destitutas spiritu & sanguine quodammodo exsiccari, humescere autem inferiores,tam quod pallescant omnino timentes in facie, tum quod illis soluatur venter & vesica. in quas enim se confert calor, sanguisque & spiritus paries caloris ibidem plus satis excitantiquas vero relinquunt, frigiditas extemplo eas quoque insequitur. In timo e Inferisraverobumsunt, sed Aouscaseivior. J Cum superiores paries destituantur spi- , ' .' ritu & sanguine adinserna refluit, sicque paries inferiores humectantur , hinc alui fluor desoluatur. vesicae. subito enim deorsum latus calor secum humiditates omnes deuehit,sicque & aluum humidiorem reddit, & vesicam replet, quibus solutis sit tum alui fluor, tum urinae maior e
In morte autemd missus. &c. J Quod in timore proposuerat,idem in morte fieri hieostendit, sed opposito motu. spiritus enim & sanguis in infernis partibus consistens, cum in morae cor ipsum petat , ut illi laboranti subsidio esse possit, membra inferiora deserens &versius cor mouens, efficit, ut testes & vasa spermatica humectemur, moxque laxata semen emittant. Crediderim tamen ipse Latius esse dicere seminis illam emissionem. tum in timore, tum potissimum in morte, non eadem ratione fieri, ac mutentibus revenerea in iis enim spiritus & caloris vi impetu quodam concoctum semen propellitur, in timentibus autem &moribundis, laxatis quasi instrumentis,'calore continente destitutis,semcn cffuit contem, trice saeuitate non recte munere suo fungente : quinimo, ne vere quidem dici potest semen
spiritubus destitutum,sed materia seminalis per se non impulsa emuens. Δια-m ου δει μη , ουπι-, ου τε ηαῶν, ου τε
Probi. IX. Cur non oportet, nisi turgente materia, coire, neque euomere, neque ster- nuere,neque statum emittere An quoni am cum non turget similiter nos habemus ac ea quae ex terra evelluntur, quibus diuellitur aliquid alienum, aut relinquitur diuulsummmne autem quod oportet euelli, laesum relinquitur, & sic multo tempore relinquet dolorem: quod si mouerit aliquid alienum , hoe dolorem praestabit, in sua sede non consistens. Quae iis euenient, qui cum non turgent, aliquid faciunt ex iis quae modo diximus.
e gum Quaerit quamobrem non oporteat, eum qui cupidi inte accensus non sit, neque veneri ... - da C,Πeque vomere, neque sternutare, neque flatum emittere: ubi obseruandum Itii. aeque est Oeis m, turgentia, Sc propriε significare ardenter appetere, de ad aliquid cum impetu ferri, cupiditate, aut libidine incendi,&turgere. sic Hesych. exponebat Sisa - , ορεα- .ui geme τὸ ς εχω, dc ut Suidas, ιλλι δικας εχω. ac proprie de animantibus dicitur, quae tu gent libidine, & quodam eius impetu conciramur. seu quae ardentissime coitum appetunt, ec ablilia ere non possunt: tuncque turgere , ει tumere dicuntur. pro quo 6. de histor. animalium
270쪽
animalium dixit--εις tertio de hist.animal. dixit ὀργῶ M. per limbidinem turget, S: ad venerem stimulatur. sic apud Plutarchum sympo. s. probi. . virgines prius cupiditate coitus incenduntur ὀρμm diXit quam pueri. ex qua transsatione retra, dicitur clim semina appetit,ac turget,ac gignere ac parere Cupit. sic virg. E. Georg. Vere tumor inrari femina possunt. Eademque notione tumescunt arborum gemmae, clim frondes parturiunt. sic apud Virg. ibid. turgent in palmite gemmae. eodem etiam tropo ad humores corporis transfertur, qui inordinate mouentur, 3c ab una in aliam partem impetu feruntur, & decurrunt: tuncque medicamento purgante indigent veluti manum porrigent c,8c ad exitum dedi cente, quod,ut multis locis docuit Galenus ita elegantissime prima section. Aphor. capite 11..iu inquit ab animantibus in venerem concitatis ad humores transsatum est. Nam quemadmodum ea quiescere non possunt, quodammodo titillata atque impulsa. &stimulata, ab huiusmodi affectus impotentia, sic dc humores plerumque dum motu feruntur concitatiore, dc ab una parte in alteram transfluunt, statim initio morbi hominem infestant concitantes, & titillantes, nec quiescere sinunt i sed de ipsi mouentur, Mirans fluunt, tant6que motu aegrum infestanti similitudinem hane iisdem propemodum verbis expressit libro g. comm . i .dc I o. sed non modo ad humores in nostro corpore unde quaque gliscentes de commotos, sed ad alia genera extenditur. quod quamuis ex multis Graecorum scriptorum locis posset demonstrari locus hic Aristotelis,quem prae manibus explicandum habemus .esse poterit instar omnium,ubi on. α ν primo quidem de maxima in venerem procacitate dici demonstrauit,clim primo ου τε subiunxit mox ad ditiersarum rerum vehementes cupiditates applicauit, omere, sternutare, de statum emittere. quoniam cὐm mm mrget,similiter nos babem- ac ex terra euetanturJUt melius respolidere posset, dc inuenire solutionem problematis , pulcherrima similitudine usus id
ostendit,& dicit non secus nos habcre clim aliquid eorum, quae dicta sunt, facimus non turgente materia,quam ij, qui a terra qltippiam violenter auelluntiaut enim aliquid euel Iunt extraneum, bc praeter intentionem, aut aliquid relinquitur in diuulsum,quod diuelli tamen deberet, is sum, ac vidi uellentis disruptii m. Est enim diuulsio subita de violenta extractio sine praeparatione rerum adiunctarum. omne autem quod oportet me B 8 c. Quicquid diuelli deberet 8c non diuellitur postquam euelli tentatum fuerit, in se laesionem recipit, 3c in adiacentibus partibus ita ut per longum temporis tractum dolorem in sit biectam materiam inserat ob solutionem continui
factam, si modo subiectum sit sensus de doloris susceptiuum:quod si non fuerit huiusmodi ut in plantis, excitatur quippiam dolori simile : hoc in nobis ipsis saepenumero persentimus,chm dentes extrahuntur: dolor enim aliquando Vehemens excitatur, aut quod carnis aut maxillae, Ze gingiuae particula aliqua euellitur, aut quod portio dentis, quae euelli debebat,a reliquo dente diuulsa remanet implantat sed disrupta.*pius etiam hoc ipsum
Obseruarunt medici n crudis educendis humoribus: vehementes enim generantur dolo rcs in ventre,dc tormina,quoniam aut aliquid evacuatur cum malo,quod ciun bonum sit, non debcbat educi. subsequenter enim , bono diuulsum duplici ratione dolorem excitabit tum euacuatur dc diuulso bono,tum relicta,sed commota parte corrupti, quod cu cuatione indigebat.
emem, Zce. J Est minor propositio syllogismi, qui erat, omne quod diuellitur,
siue alucitatur aliquid alienum, siue diuulsum relinquatur, dolorem insere dc molestiam. Sed in coitu,stcrnutatione, vomitione, 6c flatuum emissione,non turgente materia, aut diuellitur aliquid alienum,aut diuulsum relinquitur. ergo,&c. demonstratur hoc optime ab Aponensi. aut enim hoc fit inquitὶ ex parte virtutis expulsivae,aut ex parte eius quod expellitur.Ex parte quidem virtutis, quia Sc si actus in quibus expulsiones fiunt per quatuor antedicta sint compositi, ex virtute naturali expulsiva,Ac sensitiva animalit compositio tamen illa non est aequalis, quoniam virtus naturalis videtur superare animalem , Miales evacuationes magis modcrare. si igitur aliquis virtutem animalem volens confortare, cuius in talium etiacuatione non est potestas tanta, ut evacuet, virtuti naturali actuum talium regit tuae,nocumentum praestabit. Declarazur 2. ex parte materiae euacua dae: quoniam quando ea fuerit cruda in membris vehementer inserta,aut non fuerit materia in iis, quae euacuatione indigeat, dum tentamus euacuare, non evacuabitur mate