장음표시 사용
311쪽
breuitatem,tum ob eius magnam acrimoniam stimulantem, aliquo id tamen cum pudo- Ie exercctur, quoniam Maliquandiu contineri potest, & aliquo modo olfactum malo odore afficit. Vener orum autem appetitus cum neque ad conseruationem indiuidui ita necessarius sit,ut sine ipso homo vlucre non possit, neque etiam ad vitam feliciter tradu cendam,cum multi sine usu rerum venerearum incolumem vitam omnino traducant, huiusmodi,ut eius nos pudeat. ad vitam enim humanam non omnino nccessarius est, sed ad speciem hominis conseruandam. Accedit ad hoc quod cum verecundia sit rationalis animae passio,venemoriim autem appctitus in appetitrice positus sit,qui ad sensitivam facultatem pertinet,quae cum brutis communis est,cumque positus sit in voluptate, adiunctae sint autem multae illecebrae voluptatum , merito, cum quispiam rerum vcncrcarum desiderio tentatur,cum corundem desidcrio teneri se fateatur, ac bruta animantia, cum ad coitum seruntur,pudet, potissimum eum eae voluptatis illecebrae a Deo huic actioni inditae sint,ut iis promotus homo ad rem veneream excitetur, ut speciei propagandae consultum esse possit. Quo enim vultu diuinum illud animal plenum rationis &consili j o scoenas mulierum partes tot sordibus inquinatas , & ea ratione in Iocum imum, veluti in sentinam corporis relegatas attrectaret siquis igitur libidinis cestro percitus venerea comcupiscit,cum eam appetat actionem,quae brutorum maxime est propria, vix autem rati nis adminiculo gubernatur,merito pudore sessunditur. Verum iis duobus argumentis albquis obsistcre posset. primum quoniam dictum est res venereas non esse neccssarias:quo-ch h ul. iis, necessarium illud est sinc quo esse non licet, sine concubitu autem esse non licet. quomodo Adde quhd coitus inter res, quas medici non naturales appellant, scd tamen necessarias' ςη ' ' connumeratur.hinea Gal. 6.de locis affectis,&inatte medicinali,& in proximo problem. ab Aristotele, ex seminis retentione pessima multa euenire accidentia constitutum est. quibus ita satisfactum iri posse credimus. primum concubitum non esse necessarium omni indiuiduo,neque semper, clim materia illa impediri ex victus ratione possit, ne gene retur,cumque eadem genita per aliam viam excerni possir,' per se ipsam motu suo expcllatur per penem:cst tamcn coitus necessarius ad speciem: sed individuum illud potest ab eo abstinere citra speciei corruptionem. Quamuis autem concubitus ab aliquibus inter res non naturales reducatur, nempe ad inanitionem, non tamen absolute inter illa
ponitur,sed dico esse quid medium,ut frictiones,balnea, huiusmodi.
Probi. XXIX. Cur viri per hyemem,mulieres vero per aestatem appetentiores sunt rei venereae3 An quod viri calidiores quidem sunt & sicciores natura,mulieres autem
hum Mae frigidaeque 3 illis igitur humor & calor hyeme sussciens erit ad mo
tum Veneris. his enim semen oriri certum est: his autem calor est minor: humor autem concretus est propter caloris inopiam. At per aestatem eis moderatus fit calor, viris autem largior quam par sit. nimius enim vires dissoluit. Quapropter & pueri per aestatem tenuiores redduntur. Accidit enim ut ignis
igni superaddatur. 4 Exposituin est supt, in explicatione problematis vigesimi sexti.
312쪽
Cur qui calid in Hura sunt, si modo fortes oc bene habiti fuerint, nis con cumbant, iis saepe bilis prosistit,& amara ij egerunt ,& pituita salsia generatur, de color corporis immutaturὶ An quia cum semine semper excrementi aliquid
exit Vnde etiam nonnullorum cxcrementis abundantium genitura lavamentum piscium redolet: coeuntibus etenim egreditur quare non i cet. non utentibus autem venere, excrc mentum sit amarum,vel lalsum.
Qu erit causam cur quamplura, eique magni momenti symptomata sequi soleant ali- visere i quibus ex veneris operibus intermissis: dixit autem I qui codi natura modo sortes
be,e habiti seuerint. J calida,robusta, valida, ac pene dixerim athletica habitudinc oportere hui ziti .esse eos, qui certamina veneris inire,atque ad extremum perducere, divaeque huius sacra excolere debuerint,iam abundz superius demonii rauimus.carnosum enim requirunt ii ccorpus bene habitum, succi plenum, ut Sc subministrari humor inde operi corpora relicia canti de suffieere praeterea alcndis his idem ille queat humor. Nisiuncumban js bilissipem Uri es amara ij mint,&c.J Quot damna,quantae molestiae ex collectitio diu nimis intra vasa sua semine soleant hominibus euenire, quaerentibus non defutura sunt exempla, eorum potissimum, qui grauissima ob hoc incurrerunt symptomata,assuetorum praesertim vener is antea, si repentina consuetudine contrario sibi proposito instituto,vigentique adhuc aetate, Ac Corporis temperamento gignendo colligend6que semini maxime idoneo, venereorum memoriam deponant dc victus tamen interea rationem seruent, quae ad multam semineam materiam procreandam maxime sit idonea. tunc n. 8c os amarescit, & aluuS amara deiicit. si.n.plusculum caloris praeter nat ratis acceperit semen ut sepe euenit,q-eies calore locorum, atquc humore non admodum dissimilis naturae, materia diutius conclusa concalescit magis magisque s inper, Msicuti per communes venas arteriasque facile cordi quoque impartito calore febrem pro ducere potest, ita fumidis exhalationib. sursum latis, dc ad linguam de palatum delatis amator in linguam producitur.si verb etiam latius calor per humores ob eam caulaui seipat hepatique communicetur, bile genita per aluum expurgatur. bd si cercbrum vapores exhalati petierint, iide inque calidi Ec putrilaginosi Sc senses hebetare poterunt, Scintelliundi vim, rationόmque perturbare, dc oculorum aciem ostiastare . capitique una grauitatem asserte alent. saepe etiam mclancholicos fieri ex hoc, sibique ipsis displicen tes,3c praeter rationem omnem tristes, Sc desperantibus similes, interdum dc mantiacos, frequentius vertiginosos, videmus. salsedine autem concipit pituita in cerebro collecta admixtione vaporem calidiorum,tum 5c ob putredinemdc putrilaginosum calorem, qui ex longiori mora pituitae in cerebro solet concipi.sic enim aliquos morbosa pituita corrigi atque curari pervium venereorum superius diximuς, ob eam maxime causam quod simul cum semine aliqua collecta excremcnta potissimiam pituitos 1 sccerni soleant. 3e hoc est,quod hoc loco dixit id euenire,quia semper cum semine una cxcrementi aliquid exit. ob eandem causam retento semine Color corporis immutatur in propositis corporibus.
cui si usu rei venereae occurratur, mirum quam noxae illae OIines aut ant uertantur, aut
curentun vegetato ex templo corpore, quod prius tanquam graui quodam pondere depressiim videbatum in melius promouentur coctiones,univcrsique nutriendi corporis ossi. cia peraguntur clarificatis,ac illiistratis spiritibus melilis natiuoque calore exsuscitato qui antea velliti suffocatus premebatur. Obseruandum autem in Camotiana de Isingriana impressione in solutionc problematis, legi; Mia se is πνdiaί λάει νεωτωμα συα απέρχε- διὸ e talore i -ἀμαικύν. cum alioqui doctissimus Sylburgius in antiqui et libris manuscriptis,de Gaza tu bc antiquus interpres loco πνdματ habucrint Oint i , cum MBh 1 antiquus
313쪽
antiquus interpres legat,an quia cum spermate dic. & Gaza legat,an quia cum semine in
secunda autem parte,loco πνκλμαικων legendum est em μαπικαν, quod etiam obseruauit Gaza,cum vertit,unde S nonnullo um excrementis abundantium &c. quod non obseruans antiquus interpres male: vertit propter quod, Ac uuibusdam ventosarum pis.
sum publica stet et mulier dec. dc Petrus Aponensis non intelligens quid sibi vellet illis
verbis Aristoteles,sutilia multa commentus est.
Cur melancholici libidinosi sunt 3 an quod spiritu abundant Z semen enim spiritus excretio est. Clim iste igitur copiosus sit, necesse est ipsius purgandi
pius incessat cupiditas euatur enim.
Mit,ha, Cum causam quaerat cur melancholici maximὸ ad venerem sint propensi, necessarium liei sat ses, est sci re, de quibus melancholicis loquatur Aristoteles. duas enim humoris melancholiciis ius,iu differentias inueniri longa oratione demonstrauit Galenus libro de atra bile,quarum una duplex, naturalis est,altera praeter naturam: Prior unica est, Dex nempe sanguinis. Subsidet enim iis iis, in sanguine crassior pars,ut in vino subsident taces: est autem hic humor substantia crastium. sus,temperamento cum silc citate frigidus,niger colore,sapore acidus. Melancholia haec sollim subsidentibus crassiis sanguinis partibus sit in his,qui tales sunt temperamento naturali, aut longo timcitc aut moesticia tὼcs tales facti sunt, aut alioqui alimento terreo, multo ante tempore sunt vii. Quanquam dc citra haec naturaliter portio aliqua huius succi ex quotidiano cibo prouenit. Melancholia alia est,quae praeter naturam fit exustione aut a guinis aut melancholiae naturalis,aut bilis ipsius flauae .atram bilem triplicem hanc appel-εti, bilia lant medici. de quanquam Gal.lib. de atra bile duarum harum posteriorum meminerit G- pi ' lum,de priori tamen, quae ex adusto sanguine cst, mentionem facit. 1. de differentiis feb. Cap. 9. quamuis in confinio sol sim atrae bilis eam constituat. quod confirmauit lib. de tumoribus praeter naturam, de carbunculo agens, quem ea; struescente sanguine fieri dicit, cum ex ipso seruore sanguis melancholicus fit quare minus esse malignum cancro scribit qui ex melancholia cum assatur, aut ex bile atra exquisite assata fit. quae igitur exsanguine affato fit, mitior omnium est: perniciosissima,quae ex flauabile superassata; medium locum iciaci, quae ex naturali melancholia Cum igitur quςrit cur luxuriosi sint melancholici, anne de iis loquitur, qui multa faece sanguinis & melancholia naturali sunt reserti, an 4n omne, de iis qui abundat atro illo humore t Censuit Aponensis de iis sollim quaestionem intellisegendam esse, qui melancholia praeter naturam sunt reserti : esim enim ad rem venereamcxercenda tria requiratur,materia multa suppeditara,sensus multus partis, Sc spirituum &flatuum copia in melancholicis primi generis, vix unum, at ne vix quidem, reperiri posse scribit. non materiam,quia frigidi sunt Sc sicci: Zc Gaian lib. artis Medicinalis, Tractatu de caiiss melancholicis,semen inesse ait cxil & merito quidem, quoniam semen calore ochumore constat, ut iam docuimus. non adsunt flatus, quia ij a calore fiunt ,reste Aristot te a. M teorolog. Neque etiam partis sensibilitas ι clim eoim frigidi sint & sicci, de terrestres non multo sensu praediti ciue possunt, c0m sensu Myexquisita ratio potius calor aut temperie innitatur. Addit aliud argumentum, quod Contrariorum contrari j sunt essectus, sed biliosi ερ melancholici contrarij, falle in caliditate,& frigiditate sunt biliosi aute maxime in venere ob ca loro sunt proni, non igitur tales etia erunt melancholici. At ego cem seo etia de illis intelligi debere. teste habeo GaI. 3. in s. Epid. com. I 2.ubi hoc problema ex A rist.afferens de melancholicis iis naturali melancholia refertis intelligit. Idem colliginius ex Actio liv.cM .s ubi ex Gal. Rumo, de Possidonio de melancholia agens,&poti Gsimiam de naturit melancholicos ait esse ob multam copiam flatuum tibi vino s. sed si
diligenter otia considerauerimus verba Aristotelis,utiq; de iistac comodὶ poterunt intelligi. ij enim maxime flatibus tentatur. quin hosce Ctia luxuriosos quotidie experimur. sed quomo8ores vcncreas maxime a pytiint,flatu stimulante: sicut fit qui sdam animantibus melancholicis frigidae nati irae,ut asinis,lc mulis, quae non nisi maxima intercedente
314쪽
noxa possunt rem Veneream exercere. m & materia non multa suppeditetur , paucissi nil adsint spiritus, materia non multum acrisa cc sensus partis valde insignis.quod autem 1 teque flatus adesse dicebatur, praeterquam quod repugnat Expertcntiae,5 Gal. locis propositis, certii est etiam in iis adcsse eum calorem qui solet flatus excitare: lebet enim es se debilis ut eleuci vapores , non autem datatuat, qualis est in melancholicis. argumentam autem a contrariis desumptum non valet, quia in biliosis viget venus ob acrimo i γniam seminis in melancholicis autem excitatur appetitus a flati s. unde Auic. 3. can. Fen.1 .dicebat,habentes coleram nigram sunt plurimae erectionis fortis valde, proptermittitudinem inflationis stili vero sunt melancliolici,ob Copiam atrae bilis maxime pr rusunt ad venere,cum ratione flatuum , tum ratione materiae acrioris stimulos addentis
naturae expellenti, rationc partis valde sentientis: hoc est quod dicit f -es est se iis purgori incessu cupiaιωκ.-atur ratim G hinc Alvabas 1. Theoricae dicebat, si coitus fiat
sus,ut oportot,Cogitationes ccdimisera mitigatur,x inania, S melancholia prodest pansioni:si autem non coeant, corrupto spermate sumi elevabuntur putridi ad membra prin. cipalia,praedictas passiones inducentes.
HeireTM. Probi. XXXV. Cur aues&pilosi homines veneret An quod humorem habent multum3 An non ob hanc causamὶ emineuiri. n. genus humidum quidem est, sed non
pilosum. sed potius qiibd genus illud utrimque multi humoris est concoquens ob caliditatem.signum autem pili & pennae. An quod & multum inest caloris,&ida calorcstiperatur.Neque enim si multum non inestet humoris, neque si non vinceretur,peianae auibtis,pili hominibus possent unquam oriri.semen autem fit iii huiusmodi plutinatim,& locis de temporibus,ut in vere. natura enim ipsius calida dc humida.propter hoc autem &auessalaces sunt, & claudi ali- 'mentum enim vitatque deorsina quidem exiguum propter siccitatem crurum . in superiorem enim locum assatim fertur,& in semcn contrertitur.
Si clitae a Gal. 1. de temperamentis de pilorum generatione proposita sunt, de quae ab Arist 3.de gen ai .c. t .scribuntur,in unum coniungat lector,memoria autem repetat, quae de seminis materia & gem rationc a nobis superius dicta sunt,utique facillime ea, quae in reddenda ratione propositae huius quaestionis proposuit Arist.& intelliget, δc commenta- xij loco sibi assum t. Ex crassiore .n. ac fuliginosa humorum eluvie ortum ducere pilum docebat Gal. 1.de Temp quae per angusta cutis spiracula tanquam propulsa,impacta ha rei in transitu,ut non sponte vacuari possit ted alia rursum E profundo sublata hanc fetae propellitque,tum hanc rursum alia,& multo tempore coniunctae, aliaeque super alias impactae corpus quoddam reddunt,& conformant angustum ex trasitis angustia stipatum: piloi Steti equod denique, sui limili clii uic volientcntcr ictum foras propcllitur, iam veri pili forma adeptum: huiicque in modum qi asi succrescendo semper augescit, vapores autem Ac su ligines unde pili succrcscunt,materiam requirunt.& Calidam Actiumidam , unde actione caloris eleuciittir cfficiens enim calor est modCratus,qui fialiginosos vapores eleuando,iii cutis spiracula propellarumateria in qua implantatur est cutis moderate sicea S tempe . rate larama noc in nimiu squalida cute, ncc ita laxa nimis & quasi uliginosa pili colet et i-pere sic vero determinauit Hipp.li de natura puelli.Vbicunque igitur fuerit te calor vehemeS,5 eleuas vapores, c multas simul fuligines,adfuerit aute cita multus humor, qui
315쪽
aptus nMus sit x recte euinci,& concoqui a calorenitim pili & pennae in auibiis nasceturi in huiusmodi autem naturis,superius abundε monstrauimus generari copiose sanguinem Be semcn & propterea multum in venerem etiam ij sunt procliues. quod si illud addatur,quod qui sunt pilosi ex hominibus,calore praeualent, qui etiam adurendo aliquatenus.. , ' ' poterit magis fuligines & siccas exhalationes cleuare,eadem etiam ratione seminale ma
cut salaceia teriam aliquanto calidiorem habebunt,quae utiq; homines ad venerem magis selet accedere,& salaces facere.confirmat autem id ipsum,quod in humidis re calidis locis & tepotib.quale esse ver fatetur homines multo semine abundant. de temperamento aute veris,
quomodo re vena calidum & humidum dici possit,ut hoc loco Arist. docuit, & quomodo calidum & humidum dici non debeat,ut Gai palium demonstrauit,alias nos abude docuimus,lum in com ad lib.Hip. deciere,aq.loc.tum incom.ad prima se a. probi. Arist.de quare vide Iul. Alex in lib.de salub. I propteriae autem o auersalacessunt, e claudi, &c. J Qtrat ab Arist.scripta sunt 3.de gen.anim.c. I .commentarii vicem subire possunt omnia,sed potissi- Ag : mum via scribat. Q a&tenuitas ac imbecillitas crurum facit, ut eoru natura & salacior sit,& foecudior: quomodo & hominib. euenit. Alimentu enim quod crura subiret in semi
nale cxcrementum transfertur Quicquid .n. inde natura adimit hic adiicit.Nam uncun
gues aues pede sunt firmiore & crure crassiore,causa victus. itaque Omnib.iis de causis neque salaces sunt, neque praefoecundae. Tinnunculus potissimum in eo genere sarcundisii mus est,qui lus fere aduncarii bibit. Humor autem &natiuus de aduentilius seminalis cum 'calore indito est. sed ne ipsie quidem multa admodum parit, versim cum pluri inlim quatuor.Cucullus parum generat,quanqua aduncus non est quia naturae frigidae cst,quod ipsius pavore iudicatur Seminale autem animal calidum esse & humidum oportet. & quq sequuntur.Vbi notandu est,antiquu intei pretem & Petru Aponensem,ubi Arist.dicit propter hoc auto,M aues salaces sunt,eoi χαλο pessime vertisse S colerici:sicut etiam lib. Io probi.probi. 14. cum claudus sit vel ipso Homero teste, χωλὸς δῖότερον πόα altero pede claudus. sic prouerbio dicitur es pμ optimh claudus virum agit:in eos qui suam sortem vel parii egregiam anteponunt alienat,tametsi praestantior.quod ab Amazonum apophthcgmate sun ptum aiunt. Tradunt enim morem Amaaonibus Hisse quonda, ut pueros masculos detorta tibia aut coxa claudos eiscerent. At ubi illis cum Scythis bellum esset,atque illi conarculux illas allicere dicentes.futurum, ut posthac non cu claudis, aut mutilis,sed cum inte*ris viris rem haberent: Antianira Amazonum dux respondit ad hune modum, οἰ :id ipsum etiam usurpauit Athenaeus lib. II. Experientia autem etiam nostris temporibus est obseruatum,plerumque qui tibiis sunt mutilis alit crure distorto,eos ad ultim vcneris reliquis magis esse idoneos: cansam autem huius rei reddit hic Aristoteles & probi. sestio .sect problem. a 4 quae eadem colligitur ex loco iam apposito 3 de gen.animal.cap. I. quod alimentum deorsum Vergens,cum pro exilitate & diminutione partis,non opus sit tanta quantitate,in superioribus remanet, & in semen, quod superfluitas est ultimi alimenti,transmutatur, hinc potius in medio relictum rei venereae laudi me- saepius gerendae praebet occasionem. quin etiam maiori ex parte eosdem mentulatos ob-M M.t. i' - , & tamen simul etiam salaces, cum caeteri, qui mentulati sunt in venere exere
mater et a cenda,& in erectione segnςs constituantur.
Probi. XXXIII. Cur si multum coeat homo,oculi potistii num infirmantur3An manifestu in
quod deficiente humido hoc fit signum autem quia genitura frigida est: non enim fit huinida, nisi a calore calefi.1t, neque eget liquefactione : diffunditur
enim in homine,quemadmodum sangitis.
Ioniam in secundo & tritio problemate huius sectionis explicando, ubi maiori ex parte ea, quae iii hac quaestione diuoluenda proponit Aristoteles, ibidem propositerat, &vberius quidem explicauerat,nae saepius eadcm repetere cogamur, eblectorem amicum
316쪽
Eorum,quae ad laborem pertinent. '
317쪽
Cur longae si fuerint ambulationes in aequalibus quidem, sunt magis labbriose quam in inaequalibus:breues autem minus laborio 'An quia multa motio laborem facit,& quae vehemen talis autem est conuellens. multa enim est, continua, dc una In inaequalibus autem, si longa fuerit, requies producitur inmutatione, dc non longus motus, ne quidem equorum ipsoru ob mutationem. in aequalibus autem similitudo figurae non diuidit, neque recreat partes: sed cooperatur ad continuandum motum. Quando autem fuerit breuis,ob nimietatem quidem motus in aequalibus non fit labor: in inaequalibus autem , propterea quod mutatio vehemens fit , de contraria, modo sursum , modo deo msum, laborem facit.talis autem ut diximus) qui per inaequalia agitur: contrarius autem qui per aequalia. G V tW τ A M iam aggreditur sectionem suorum problemarum Aristoteles, quam
κόπου inscripsit.dicitur autem vi,' labor&molestia, . κοπὶ significante vexor, laboribus & molestiis premor.sic apud Hip6.Epid.sect. I. Aph. I t sc Aristophan.in Pluto reperimus ς -- ξ-ειναι in labore versari.dicitur autem etiam las. ' situdo,
318쪽
situdo , & satigatio ex labore, a κοίομπι significante fitigor , lassesco. de hoc significato I
cutus est Hipp. S: Gal.2. Aph. s. ω4.se h. Aph. 3 l. sectio haec quamuis de utroque labore mul- habeat problemata, qu .ae tam cti ad verum laborem pertinent, qui quasi lassitudinis patet tale lolci , multo plur .i sunt. inter quae primum illud est, quod nunc cxplicandum allumpsi-D ambula- mus. Quaetbo igitur pi opolita binacmbris est,& cum comparatione, hoc pacto . cur ambula-Ρ' t tioncs lon si in planis ita ut, sint magis laboriosae, corpusque magis delae sciat, quam caedemolinii qua longae in locis inaequalibus factae. contra vero breues ambulationes in locis inaequalibus fa-i s. i. 2'' ,magis corpor ad classent, quam eaedem in planis pCr tantundem spatij factae. & hoc est quam in quod dicit,breues ai: tem ni nus laboriosae in planis scilicet quam in inaequalibus. ἴφ', Cur loriae ambriasunes &c.J Diu,& multum anceps dubitaui,quid sibi vellet Aristoteles in DE,mbula. propositione huius quaestionis. S de illius veritate: idebam enim de antiquum interpretem, dc Theodorum Gazam,&I'etrum Aponensem in interpictanda& explicanda hac sententia mi inaequa- eius fuisse ophatonis, ut volucritit Aristotclem hic quaei ciccum ambulationes longae, si per
's. ..c. ' & mii alia loca fiairi laboriosiores sim,quam si per inaequalia,id estsalebrosa, non plati eun ' na , gibberosa, & quae una parte altiora sunt altera deprcssiora,quod confit matum sociasse ii ἀά. . . quispiam asicrucrit ab Arii lotele in hac sentcntia sectionc problem. to . tum in 13.& o. ubi
in elligen- visus est hoc idem confirmasse. A t econtra nemo qui mentis sit compos, hoc confirmare vi
quam ausus fuerit , immo ne uniuersae quidem philosophorum cohorti hoc dicenti fides, ti a.duti adhibenda hac in rc fuerit. id enim magis et Ohξον,vcl potius ἄλογον, quis dicere fatigari magis cum qui per loca aequa S plana, quam cum qui per inaequalia, id est vi ita diacam gibbosa iter faciat. Semper enim id magis laboriosum censendum est: quod magis praeter naturam cum vero ambulatio & progrestio motus sit animalis, mixtus cst etiam ex naturali ,& eo qui praeter iraturam maturalis est , ut ob pondus terrae inhaerens, illa in progressone si itinemur , cum graue in suo loco iam possitum sit: vi vero a loco ad locum fit progressio praeter naturam est, quod illud quod graue cit, si progredi debeat, eleuari ex
parte saltem debeat, & contra naturam propriam moucri. si qu)s igitur in plano progredi, tur aequabili, multo minus mouebitur praeter naturam, quam qui in locis montuoss aut gi bolis deambulet,quod praeter motum illum praeter naturam, qui cuilibet progressioni peculiaris est,alium habet deterioris conditionis, magis praeter naturam anagisque molellum. menim graue sit,cuius proprium est ad infernas partes tendcre, ad lii perna moucri, aut quasi prorcptare cogitur. Hinc maior labor, maiorque molestia. Quae piaeterea contrarias inducunt passi nes,in eadem actione magis moles a cile solent quam ea quae 5 uniformem inducunt actionem,& similem; at si quis pcr plana deambulet, uniformiter in eiur, neque contrarias sustinet passiones c6tra qui per inaequalia S gibbola loca, & caua deambulat,contrariis passi ibus laborati mouetur enim nunc sursum nunc deorsum. dicendum igitur procubdubio est,multo magis laboriosam esse deambulationem, quae per inaequalia loca fit, quam quae per plana &aequalia. Quid igitur erit dicendum an non cise Atilio telis problema hoc
at ter,aut quater iisdem prope vobis in hac sectione repetiit. SI Thcopli rastus in libello κοπων, ii sidem prope verbis eandem sententiam discipulus Aristotelis iterum proposuit.&ia eclogis ex lib.de Iaboribus eiusdem eadem conjicitur: Ai litotelicam igitur esse censendum Henti ei est. An diminutum: At aliquid esse addendum censebimus , quod Henrico Stephano placuit' nihil minus,cum, ut diximus, iisdem prope verbis ter eandem quaestioncm non modo Ar, stotcles repetierit, sed Theophrastus eius discipulus: neque vero imaginaria vel ba sunt addenda,nulla saltem antiquorum librorum ope adiutis. An in uertenda vel ba quod fortas. Meteo iiiii. se doctissimo viro Hieronymo Mercuriali visum est, cum lib I. variarum lectionum , cap. 9.i, p emendans S optime particulam huius problematis bi legitur τοιαυτηματα cie mutauit, ut mox dicemus legisse enim visiusqopposto modo hanc sententiam, cum h. cvciba in principio capitis proieri Aristoteles 3. problem. i. causam inquirens, qua ambulationes longae, per inaeqtiales vias facita,maiorem ii tudinem, quain per aequales, libducant: id contingere scribit, quia multus & vehemens motus lassitudinem parit. Verum M saepius repetitae huius quaestionis propositio discutienda, & verba Theophrasti, & quod maioris momenti cst.& secunda pars quaestionis, qua quaerit, cur ambulationes brcucs per maequalia loca magis sint laboriosae,quam eaedem breues per aequalia: M ipsemet solutio, ut cub. . . diligentor verba Aristotclis cxpendenti in comperto est e poterit, omnino aduersamur. quoi Quid igitur dicemus ccnseo ego totam dii sculintcmpositam esse in reae aut non recte in-
plana,M non plana significent, salebros ve &confragosa quandoque saepe ycro inaequalia,
319쪽
hoc loco plana loca significare& non plana sive Glebrosa putarunt , in i m. t ualia Maequalia iam ac plena,& non plana, &gibbosa significare putassent, nec ali mina qualitatem cognouissent, in adeo manifestum errorein inciderunt. at ομαλης non modo in planitie
aequalcm significare,sed in multis aliis rebus manifestum est, vel mediocriter in Graecis literis versato. dicitur enim S: de aequalitate in diuitiis,de mediocritate earum ,& de aequalitate ciuili. signiscat praeterea non interruptum,ut videre licet apud Demetr. Phaleraeum S.' apud Alexand. Apht. in libello de modo non planus significat, sed saepius inaequalis. inaequalitas autem aliquando est In planitie, aliquando in opibus, aliquando tortuositas in via. sic enim saepius faciem mutans, & tortuosa via in aqualis dicitur. sinapud Isocratem idem cst,quod αλτως,Wordinate , dc perturbate. Ccisus autem
quo d Hipμ malum esse dixit brachia & pedes nudare, fle dispergere inaequabiliter
traiastulit: id cli,nunc in unam nunc in aliam partem, dextrorsum: sinistrorsum explicat Gal. inaequalitas haec deambulationum,aut aequalitas,tum aequalitas haec,& inaequalitas locorum,& viarum,si hoc postremo modo intelligatur,& vcritatem problemati inesse cognoscemus,&siolutionem illi optimc quadrare postea demonstrabimus quamuis enim aliqua sint,quae disse ficultatem aliquam facere possim , suo tamen loco ostendemus nostram hanc cxpositionem confirmare, non infirmare. Quaestio igitur haec criti Cur ambulationes longae , ii in viis rectis vetiis sui α aequalibus fiant,magis laboriosae sint, quies si eaedem longae ambulationes fiantan viis quae sint inaequales.id est,non re sed flexuois, quaeque nunc in unam partem nunc in alteram, dextram, sinistram,nos ducanti breues autem in rectis viis minus laboriosae sunt, quam quae fiunt breues in viis quae saepius nunc ad dextram, nunc ad sinistram, aut saltem saepius etiam ad unam eandem partem flectantur,&sint distortae. sic vero intelligendam esse hanc sententiam praeter ca,quae diximus,manifeste commonstiant, quae ab eodem Aristotele in 3 s. pr blemate propolita sunt & explicata, cum quaerit, cur breues deambulationes sunt laboriosiores. Respondet, an quod crebro subsistinuis, neque aequabili inccssu movemur cum flectimus , quod certe taboriosum est. idem confirmatur ex problem. ubi loco ομυλών habet α'λ.ων,quod rectis significat, no aequalibus: ut in interprete illius loci docebimus. Unde videmus in eodcm problemate diit ingui vere rectas ambulationes a non rectis, & utrasque has ab acclivibus 5 declivibus. Vidcndum autem etiam illud est, cum commentarii loco esse possit. . is
o quia murumtistitimnseris,&c. J si quis, quae ab Aristotele libro de animalium incessu, versus principium consideraucrit,facile intelliget quomodo multa & vehemens, quin noti interrupta, longa,& una laborem multum producere soleat. quamuis enim progressivus piise, sta motus, si internum principium consideremus, vere naturalis dici possit, quod vi animae mo- virtus quo- trice in animalis corde degente fiat, aqua tanquam radice quadam & fontis origine adorganicorum copulationes,& nexus membrorum, virtutisque in ipsis motrices vires Sc potentiae mouendi perpetua vi suggeruntur, & continua iugique confluunt derivatione. haec cum quodammodo natura sit,quin in animalibus ut talia,vere natura,meriise naturalis etiam mo- quomodotus hic progressuus, de deambulandi dici debet. verum cum animalia corpora sint mixta, in quibus terra praedominium habet eritis ut talia grauia sunt,terraeque supcrposita, verum cum non modo moueantur,ut grauia,deorsum, sed ut animalia progressivo motu, motus is, ut in animale factus,nat in alis semper dici debet. vi autem in mixto motusas violentus est, de P gressἰ-
praeter natui am quod aptissimis verbis in principio libr. de progressivo anim. dcmonstrauit, I iis, quocum ad impulsium, aut tractum motum illum deducit. hos autem motus 7. libr. de phyc aviditu Aristot. inter violentos,& praeter naturam reduxit. at vero proxime libr. de incessu anim. docet, neque etiam abs blute violciatos esse hos motus in animalibus quandoquidem sem- per una pars terrae naturaliret in progressione innititur. dicit enim de numero illorum, quae mouentur secundum locum, animalium, quaedam simul toto corpore aceruatim mouentur, ut sunt illa, quae saltu loca commutant : nonnulla vero per diuersas sui partes mouentur, ut sunt illa,quae progressu ambulationeque utuntur.crus cnim haec ad terram protendentia, illo innisa alicrum postca trahunt Crus, coque mouentur modo. sic igitur quae progressione mouentur animalia,movcri non postum,nisi ad subiacens quippiam de substratum appellant, lefirmiter innitantur. cum igitur ambulationes hoc modo fiant,quanto longiores 1 ierint, vehementiores,& magis continuatae,magis deambulantem dclassabunt, quum quae violenta sunt, Bd prae cr naturam perpetua esse non pollini sed laborem inserant. quod si aliqua intermedia quies ip tercedat,semper tardius laborem inducet. in planis autem, cum per sic nulla intercindat quies, scd continuata progressione utamur, si ambulatio longa fumit, Liborem cxcitatinc celso
320쪽
1acccsse est. quin inmaci in rectis Maequalibus ambulationibus, similitudo figurae&habi ζ .di ad viam rectam , de paritas nihil interpolat, nec ullam praestat membris quietem, sed .
oet luxqua sotius cooperatur ad motus continuationcm. At in inflexis & inaequalibus viis ubi am-ὲ bulationes longae morant, aliqua quies intercedit. dum enim nunc ad dextram, nunc adii iii,si . sinistram corpus conuertimus S nouam viam perambulamus, requies aliqua intermedia. t g fit: cum continuatus non sit motu sied interpolis, inter quos semper quies ex Aristotelis decretis tertio dc phyx auditu media reperitiir: quin sepe etiam ex consilio, cum faciem viae mutamus in longo itinere, aliquantulum subii stimus. si praetcrea in eodem habitu corpus permanere, id figuram non mutare, laborem propterea facit, quod quae ab initio partes coeperunt defatigari, usque ad finem sempta in eodem labore perseuerant, profe-cthubi nunc dcxtrorsum nunc finistrorsum movemur, etiam figuram corporis per interualla mutantes, requiem aliquam partibus aliquibus pariet. sic dum equitamus, si in eodem statu quis permaneat, diutius laborem persentit, qui secundum partes mutat situm, aliquo modo labore leuatur. D imbit ndo autem fuerit breuis explicat secundam partem problematis cur breues am- intonus bulationes in viis aequalibus minus sint laboriosae, quam eredem breucs in inaequalibus. Λίhrincesse rationem dicit, quoniam rectae ambulationes tunc sunt laboriosae, cum longaemii u sunt,quia non interruptae sunt,neque requiem ullam habent. at si breues fuerint,non mul-i hq ' corporibus laborem asserunt: in pati autem spatio factae per inaequales & flexuosas vias,magis erunt laboriosae, quia secundum multh plures dimensiones Δί figuras mutatur
v e Propurci quod, vehemens fit is contra=ia modo sur .m movi deosum. J verba haec maximum mihi iniicicbaist scrupum, non de aequalitate in rectitudine viarum, aut obli- denisum quitate sed de aequalitate M inaequalitate sit perficiei planae , aut confragosae, &, ut ita di ' cam gibbocae loqui Aristotelem cum naaiori ex parte άνω e κατω sursum deorsum sig-mulia ha-nificet.ciam saepius tamen Λ apud Platonem in Minoe, &apud Demosthenem in Mi- ά . . '-' diam de pro corona videam , άνω e sumi pro passiun, dc undequaque, dc vario modo obseruassem, nullam mihi fac icbant dissicultatem. sic enim dc apud Plat. in Gorgia est Cis, 19. Omi Mise apud Demosthenem. in Midiam, ανα, e κατω νομοις vigeo,quod est, quoquoversius logestorii crc. sie dicitur, ανωοκα rci, apud Gal. primo Meth. med. secundum partes omnos mutui . scapud Dinarchum homo varius de inconstans dicitur α νω se ruditi, sic dicimus sursum deorsumque miscere sue turbare, 6 κατω - εἰ/. sic etiam nostro idoma-ic cum per varias & flexuosas vias aliquem ire dicere voluerimus nunc lurium, nunc
deorsum moueri passim dicimus. Tatae autem qui per inaequam agitur. J quod Graece tamen supcrius rum lioc loco ser bit
Aristoteles,role Geta Anν,antiquus interpres in monticulos S Vcrtit, Gaza verb, per ardira, quae interpictatio etiam priori fauet interpretationi,ut per μαλον c. gibbosiim de noli planum intelligamus. si quis tamen diligenter considerauerit unde nomen α. ατο ecompositum doducatur, sacile intelliget nomen hoc posse etiam inaequalitati huic viarum, quae in tortuositato δί obliquitato consistit accommodari,quamuis cnim acclivis,arduus sursum tendens significet: cum tamen ab α , in adverbio, quod coram, ante oculos, in Consecati,contra,cx aduersis significat, aut ab αν α quod obuiam fio , in Occursit meo,
significat,dependeat, dicendum cst inaequale significare, de potissim sim obliquum, cum inviae nexu impcdimentum occurrat. mod si quispiam quae in propositione huius quaestio- imposuit Aristotclcs reuela de ambulationibus in viis planis, δe inaequalibus id est gibbosis,ut sic dicam, de cauis intelligere volucrit, utique nunquam veritatem habere in t boribus corporis,ob cas,quas ab initio proposui qui expertus suerit, nunquam affirmabit: quod si de animi molestia,& labore loquamur, utique,verum esse affirmare poterit, quod viae planae longitudo, uniformitas de continuatio molcstiam soleat animo afferre, in cauis vero de gibberosis vijs varietas, dc intermedia requies allevi amentum affert. Sed, quae in
solutione dicuntur,cum omnino ad labores corporis dirigantur, diuulsionem autem corporis, figurae. dc habitus mutationem partium commutationem, in quae rationem omnem
probicinatisrcducit, nullo modo siensium hunc propositionem illam habere posse dicemus. Nisi dixerimus quod in gibbosis viis de cauis, molestiae Ac laboris mest, subIeuari tum
ratione quietis internaediae tum ratione descensus: chm enim corpus grauedesdendendo versiis locum proprium moucatur,quod ascendendo amisit, descendcndo recuperat, po- tillimum