장음표시 사용
321쪽
tissimum intermedia quiete: tamen cum hoc quotidianae repugnet experientis, nescio quomodo sententia hae tanquam vera admitti possit: potiissimum cum maior semper labor sequatur ad ascensum, quam leuamen ad descensum. cum astensus totus sit praeter naturam, destensiis mixtus ex naturali deorsum,& non naturali,saltem ex parte,ob ambulationem.
Probi. II. Curiis qui animo deficiunt,& qui ob exercitia ditatuuntur,minores tumo res,de acutiores voces Videntur Inesset An quia voces,quae minores videntiir,acutiores fiunt. signum autem,quoniam imitantes longinquos acute loquuntur,
Z tumores minores Quoniam tora ratio huius problematis:quod, quamuis ad laborem ex parte sit biecti pertineat,ad tractationem tamen de voce ratione praedicati reducitur,dc quoniam uberius multo in sectione x l problem. sexto explicata est, propterea hoc loco,ne saepius eadem repet mus, expositionem huius problematis omittentes, ad undecimam sectionem lectorem remittimus.
Probi. V. Cur quae circa ventrem pinguissima virum quoniam sunt prope nutrimentum.Dum igitur alia a ventre accipiunt,venter multoties accipit. An quod ipse minime laborat Zflexiones enim non habet.
Tria haec problemata ita connexa sunt,ut a se inuicem diuelli nequeant, cum in secundo fere idem contineatur quod in primo. tertium autem, cum nihil ad laborem pertinens contineat, omnino ad praecedentium explicationem iacit. cum autem parce nimis de conciSE in totis iis tribus problematis contineatur, quod longiori & uberiori oratione in decimo Cc quarto
322쪽
quarto prosecutus est o loco multa addidit essentiat propterea ne in inaoψίαι incidamus, rum explicationem ad illum locum reserimus,illud annotantes,eum qui liqc problemata ex Aristotelis libris probi .collegit, saepe id sine iudicio,& inconcinne praestitisse.
Cur lassitudines magis cessant, cum quis ex oleo aqua permixto se persticuitZ An quoniam magis ingreditur oleum cum aqua quod si per seipsum fue
rit,non ita ingreditur propterea quod natura sua supernatat. Magis aute emollitur corpus, eo ingreὸiente, quia oleum est natura calidum: calida autem &exsiccant & indurant: ad labores autem, incommoda est siccitas de durities: cum aqua autem permixtum,perfrictione minus desiccat.
. .. λuig A in ra πι πω, ε C. J κλοι hoc loco ab Hipp. dicuntur lassitudines dolores ex labore contractos significantes, cum Graecis& vis fidi Be Metro de laborem 6c dolorem uterqueritati, disi quandoque significet hoc loco κμοι ut dixi,lassitudinem laborem insequentem significat v m gi oi- de male Gaeta fatigationes transtulit: quae vox potius ipsam actionem laboriosam significat. Cum maior hominum pars,quocunque illis modo degatur vita,negotiorum multitudine implicita,in errata necessario incidat, quae euitari ita degentibus omnino nequeant, quum vel in otioso saepe nec negotio cuiquam addicto,sibique uni vacanti, idem usu pene eueniat, uti etiam sanitatis tantum causa exercens se,adhibito etiam paedotriba, postquam omnia exacte se praestitisse existimauerit,aberret tamen, atque solertiam humanam omnem, ut in multis sit, vincat errarum, oc ultra metam progressus, ad lassitudinis deueniat incommoda. haec ut emendentur,ars medica,vel potius gymnastica uti nos docet peri ictione huiusmodi corporucum oleo aqua permixto. Plinius libr. I s. cap. 4. diccbat Graecos vitiorum omnium auctores oleum primos in gymnasia inuexisse: de quo etiam dicebat Anacharsis Scytha esse insaniae xymnassia pharmacum,quoniam eo athletae ad insaniam sese exercentes perungerentur.do hac longi in Q - ri oratione locutus est Galenus noster, in pulcherrimis libris de sanitate tuenda:poussimum autem lib. 1. de 3. cap. 2. ubi qua ratione post exercitationes & labores sit tractandum Corpus,docet: inter alia vero tanquam primum Zc praestantissimum remedium ponit frictionem corporis diligenter factam ex oleo S aqua.
r . .. proponit , quamplurima de mixtione hac olei cum aqua, cisisque utilitate in lassitudinibus ex labore nimio productis: quae huiusmodi sunt, ut nullam meliorem loci huius Aristotelis explicationem quaerere debeamus. inquit enim , oleum , si simpliciter admouetur: citra ullam videlicet ex arte conciliatam a nobis aut caliditatem aut frigiditatem , talem seruat nostram temperiem, qualem scilicet accepit, quam fieri possit maxime vaporosas omnes corporis expirationes prohibens. porro si plusculum membra fil- Lassitudinis ces oleo, calorem ex frictione ascititium comparabis. Atque hac interim ratione lassios 2ἴζ. 'tu non parum iuvabis, partim quod in minutos corporis meatus pingue ingrediatur ,& quae ctioue ex indurata sunt, emolliat: partim quod humiditatem acrem ac subtilem, quae in lassitudi-: e,i ...' ex colliquatione proueniens sub cute latcbat, per halitum caliditate digerat. Conspiciuntur enim exercentibus, tum soras emuere sudores, tum intus in ventrem non pauca deflucre excrementa , quae velut liquamina sunt. Ex hisce autem colligendum est, complura in toto corpore eiusmodi relinqui, quae euacuationem deposcant:quippe duplex in lassitudinibus affectio nascitur, sicuti alibi ostendimus. Nam similares animantis partcs
323쪽
resi initur,humectantur veris vacua spatiola non relli,& naturali humore sna sic solet sile toraὶsed tenui,acri,mordacsque:proindeque remediis indigent duplicibus,tum iis quae sicci-t.uem corporis irrigem, tum iis, quae humorem acrem euacuent. Itaque ad haec aptissima sunt dulcium aquarum lauacra, nimirum quae humiditate sua instrumentorum eorrigam si citatem, & caliditate tenuem atque acrem humorem digerant. At si corporibus inhaerere
posset aqua,nec facile deflueret, ipsa quippe per se sulficeret. Atque cum ea, quae foris cireumfunditur facilε defluat,& quae in poros ingressa, corporis nullam habens antam , prompte estiuat, in hoc sane ipsum admiscetur oleum , maximeque iuuat, si ex utroque quis diutius fricetur, id quod uctores Graeci nominabant: cui oppositum imposuerunt v eabulum ξηγιλι et σιν quod sicca uti frictione significat. Est sane 5c hoc quoque quodammodo lassitudinem sanare potens, sed multum relinquitur ab eo, quod nuncupatur. Nam ut reliqua taceam,ubi cum oleo aqua contunditur, teliturque, haud facile .lubili mi, tione coit ut quibus ita corporibus inungatur oleum,necesse sit & plusculu inhaerere aquam. ate hic item velut quaedam materia est humectantium,exsccantiumque oleum,sicuti antea ostendi imis excalefacientium S restigerantium. Quippe quod si exsiccanti commisceas, totum esseceris exsiccans, sin humectanti, & ipsum humeliam reddideris: saepeque quod ex ambobus constat, maiorem adipisicitur humectandi facultatem: quam id , quod primario est humectans: quod in aqua accidit Nam ea primario madefacit: verum cum ea haud ita diu adhaereas, nec actionem obtineat diutinam, leuiter utique prodest. Cum ergo illic veluti vinculum sat oleum, cogisque plurimis quibus auxilio opus est, inhaerere, longe omnium optimum redditur remedium exsiccatis squallidisque corporibus. At ne sic quidem solum oleum exsiccatis & defatigatis confert, sed unctuositate sua induratas partes emolliendo. unde lib. de saniti tuenda cap.1. diccbat, Vnctio autem ipsa fieri nudis manib. debet, ac medium inter mollem 5e durum modum seruantibus: infricandumque prima perfricatione fit 1ione ira blandius, inde sensim paulo sortius donec caro manitate citra contusionem prematur, adeoque uniuersum corpus legitime compactum esse videatur.Haudquaquam tamen adeo valida stimone diu utendum, sed semel aut bis in quaque parte, ne eius corpus daretur,exsicccturve, quod seruare in medio temperamento est animus. utilitates praeterea, & variosviendi modos perfricatione hac ex oleo, de aqua,ad curandas lassitudines varij generis tradidit idem Galenus 3. de sanitate tuenda, ubi de apotherapia agens, varias mixturas Oles cum aqua,& varia olea admistenda aquae,pro lassitudinibus variis curandis docet. Sed quomodo calidum hoe loco oleum ab Aristotese statuitur, cum temperatum omnes medici constituant, potissimi autem Galenus 2. de simp. med. facultatibus & quomodo exsiccans, si emollit,atque humectat potius,utiade tuenda valetudine,&1. de simpl. med. ficult. docuit Galenus. An temperatum quidem est, ut ver, ad calorem aliquantulum vergens, quod cum temperaturae humanae proprium sit, cum similia a similibus non alterentur, reuera n bis simile temperamento est, & propterea iure merito quodammodo medium dicitur, cum alioqui calore aliquantulum mediocritatem superet. Sic in passuis qualitatibus temperiem quandam sortitur, sed quod hoc loco ex caliditate sccitatem linduci S: duritiem, intelligeti. dum id est ex iis,quet ex Galeno retulimus,ex longiori cum oleo perfricatione incalescere nimium aliquando corpus, ta siccitatem etiam duritiemque induci.
324쪽
-τες. Probi. VII. Cur de lassatis eorporibus euomendum praecipitur, si vere vomitus labori sus est3An lassitudo sit confractis ossibus compressis,dc fatigatis: hoc autem ab extrinseco aliquo patiuntur, aut ab eo, quod est in corporibus. & hoc dupliciter;aut enim in carnosis partibus distracta earum facultate, aut corpore mixto alij corpori denso, regionem propriam non habente, qualia sunt exciementa. quaecunque enim corpori extrinsecus applicantur, laboriosiora sunt,quam ipsa corporis membra,etiamsi pondera leuiora illis esse contigerit. Signum autem dictorum: qui plus aequo aut biberint aut ederint, hi, quamuis quam minus ieiuni laborarint,magis tamen fatigantur, propterea quod cibi non habeant proprium locum, cum sint crudi csim autem habor colliquationem faciat: colli-quamentum autem superfluitas quaedam sit, hoc est, quod lassitudinem facit, dum temere vagatur,occursatque ossibus, neruis, & intimis partibus carnis raris iam factis,& patefactis.Uomitus igitur,ctim id extrudat,quod fatigationem inducit, merito hominem liberat a lassitudine.colpus enim restituit, ut erat in principio laboris. Laboriosus autem est vomitu non nim ij motus ratione: sed chm fit non bene. Assia mptis enim multis cibis, & superfluitatibus, iis adiumctis vomitus laborem facit: quemadmodum in repletis dictum est, si igitur neque illis defatigatio est laboris causa, sed ita se habentes haborare contigeriti neque utique non expelleutibus cibos vomitus erit laboris causa. oporteret enim omnibus vomentibus fieri laborem. multi autem non laborant, post
quam euomuerint. Vomitus eu Cum vomitus molestiam laborem corporibus inserat, merito dubitauit hoc loco Aria. i.git.' stoteles cur medici praecipiam delassatis vomitum,& huius rei rationem quaerit. moeniat. t n nimiost constactu si .8α. JIllud feri: natura est comparatum, ut in tempore,vQ-que recto,adhi Sita, quaedam utiliter: eadem errore, aut praeuaricatione aliqua, noxia statim fiant. Eademque saepe est, ex qua sanitas petitur, de quae morbum inueliat materia.Huiusmodi est ipsa exercitatio,quae si quo tempore,si quantum,si qualiter debeant adhibeatur, sanit tem defensam tuebitur, sin secus,insalubris omnino erit,morb6sque iaciet. tum vero vel imprimis lassitudinum genera, quae tam facile exercendo incurrimus, aut clim opus sorte aliquod facimus necessarium, conficiendis, tam saepe in vita peregre itineribus magnis, negotiisque multis aliis obeundis quae curstando, aut corporis defatigatione aliqua omnino peraguntur. Dicuntur autem dclaslati, aut defatigati, dum usti, extentaque post exercitationem sibi esse videntur,idque aut omnibus corporis partibus, aut iis tantummodo, quibus laborarint,quaedam verb,cum tristi,molest6que sensu,dum sese mouent,afficiuntur quem alij indicibile dixere alij ulcerosum appellauere nonnulli cu membra ceu cinusa,& phlegmone obsessa senilui,si quid horu vel simplex,uel cu alicro duoru alioru coniugatu post exercitatione inciderit,iarro Giaece dicitur,t. lassitudo.sic Cal.li 3. de val. tuend.quamuis lassitudinis mul- isti . . o tiplex genus faciat, tribus tamen solum fastigiis dijuctum tandem asseuerat. nam quartum uela νωγ quod a Gai assignari videtur,no lassitudo est,sed siccitatis affectus,cu exsuccu squallcnsiq;.aCcontralitus
325쪽
contractius apparet corpus post exerciti ii in solutumque qii iescere cupit, nullo lassitudinis tot tensu, sensu ut in aliis. Itaque triplex in iuersum lassitudo est ἐλκώδε ς. v erosa nostris tensilia, M plueranono dicta. ulceros a viceris habet sensu in : qtio qu si acuum, infixariamque earni cutique spinarii ira suboritur doloris quaedam species: neque qenim aliter sic affecti quam veluti acubus lit aculeis quibusdam pungi sic fatentui iicque .siui se iis is imaginem explicant. Oritur aulcm ab excrementorum tenuium copia de acri- monia r quos ipsa exercitatio nimia, Sc celeres, ε multi motus pariunt, eo excremetuo, ci. quod crassitis erat fusis As attenuato, nec tamen toto expulso,aut adipe, mollive carne liquata Nec vero solus exercitationis excessus eam gignit,sed sponte ctiam aliquando prouenit, de iii caineidere solent corpora,quae dc mali succi sunt, δί excrementis abundant de qua dicebat Hipp. lassitudmes spontinas morbos praenuntiare. N cccsse est autem abs tali humore ceu tenui atque acri in vacua spaciola effusio , caque replente pungi ac quasi vulnerari cutem,atque carnem sic,Vt etiam horror aliquado oboriatur, immo etiam qua- dantentis concultio, commotiίque totius corporis inaequalis,quod dicitur, si modo is humor copiosus sit,multumque acris.talis q' idem eth vlccrofa lassitudo. Tensiva vero a nullo quidem , de quo magnopere sit curandum, producitur excremento , sed residet in neruis, dc musculis ex nimia tensiqne, quam cxercitando admiserunt, x propterea non in quacunque parte persentitur, sed in ca maxime quae Iaboraucrit. Accedit enim in veti hementi tensione omne musculorum fibras contendi, non tamen amiliter Omnes delassari,sed eas maxime quae per longitudinem tensionis pqrriguntur. Nam quae obliquae se runtur,tenduntur illae quidem quoque, at non adeo, ut restare in iis tensionis veluti reliquias post cxercitium, non commoto quicquam corpore necessum sit: quod alioqui rectis fibris euenire solet,quae quia potissimum inter excrcendum contentae laborarunt vel ces sante exercitatione imprcssa retinent praeterati laboris Vestigia,remanet ille assectus qua-Ltas,priori cum fieret non absimilis. Incidit huiusmodi lassitudo iis, quibus salubris site cus cst, post robustas potius, quam celeres exercitationes, redditque lassa 1s ipsos pigros admodum aegretque flexiles. Non tamen densi,horrentEsque apparent, aeterium contracti aridique. Tangentibus ver d calidiores apparent,non solum iis, quos laboriosa dctinet Iasi situdo, sed etiam quam ipsi met,ciam lani essent. Tertia autem ipssitudinis disserentia quae φλεγ νωδες, hoc est inflammatoria, seu inflammationi similis dicitur, quod contula ruiti fractatamque aut inflammatarnm partium sensis oborituri quae tunc sit, cum musculi plus I iusto excalefacti, circum Librum excrementorum quippiam arripuerint ad se: hόcque elim non valde alte agitur lassitudinis elusinodi sensu serequc in niusculo, qui lub cutim sedem suam posuere, subsistit: at cum neruos interiores tendinc Rucossibus scini per adhaerentes, cupat,profundae magis assectionis senses percidtur , unde complures ollibus ledolore arbitrentur, itaque astarment. Quamobrem medici a communi hac intelligentia non abhorrentes, merit, ὀ κόπον appellant: cum tamen membranae solum doleant, ossa ipsi tegentes: qui sic laborant, ne minimum quidem motum fultinent, sed omnem for mi dant. sentiunt autem manifestum calorem una cum demorsia, de tensionc, vitioso immore in totam corporis molem largὰ effuse. Miscentur ρutem liaec, dc nunc Vlcerosae, n - Lissi rudiri lisivaque, nunc tensuae de phlegmonos nunc omnium una signa caus, wi adsent, ut vere
septem constituantur las litudinum differentiae a Gal. 3. de san. Tuend. Haec omnia siquis diligenter consideraucrit,facit E intelliget, quod hoc loco ab Arist. da defatigatis dictum est cum lassi iidinem collisis,comprcssis, atque fatigatis ossib. fieri dixit. lassitudinem igi- .
tur fieri dixit,qubd corpus magis gravetur,quam pro natura sua expediat,& hoc ab excrementis, quae ex carnium colli quatione, Mi aturali uin humorum dissolutione ad labores immoderatos subsequente. dum. n. caro suam sedem obtinet,dtimque humores intra propria collocati sint conceptacula,corpus agile est, nec ullo pondere pressum. at ubi immo deratus subseqiuatur labor, colliquantur carnes,landiuntiar humores,incalescunt magiI, 3c attenuati extra propria conceptacula colliguntur: ut & hoc loco optimδ docuit Arist. MGili. de simpl. n ed. fac. 21. diccbat. Nam cum iota istudine similares quidem animali partes sicco Iur,spaciola autem vacu tenui acri. de mordaci humore impletitur,ea conlcc pὀra remediis indigent,quae Sc siccitatem irrigent, id humorem acrem discuti alit cum igitur vomitus huinores stiperfluos, id attenuatos iam,acres tamen ,α cxtra propria locai Gitos aptus sit euacuare lassitudinem tollire hoc pacto commodξpotcrit, sarcina, qua niuersum .corpus prclarebatur,corporc leuato, SI co in pr: stituam statum reducto.
Laborios uauum ei fumum, dec. 4 respondet rationi,qua quis uti posset ad demonstrandu
326쪽
vomitum lassitudinem auferre non posse , quia solet ipse M laboriosiis esse, Ee lataudinem
inducere. respondet autem vomitus per se non elle proprium laborem aut lassitudinem ferre. alioqui hoc omni vomitioni conueniret, cum tamen contra euenire quotidie ius strix ,- tum sitimulti. n a vomitu non modo non magis delassati redduntur, sed multi Aoustucriores redduntur. laboriosi autem aliquando vomitus fiunt per accidens, ubi non ea obseri uentur,quae ad vomitum rite peragendum erant necessaria: visi corpus non sit apte praepa. ratum ad vomitum,ut si multi sint cibi & potus ingesti, S tum multi etiam adsint excremeti liiij humores pcr vomitum ediicendi.eo enim casu ubi quis vomitum proritet ab rem indis. magnam angustiam cibis ingestis impedientibus exitum excrementorum. Dubitareis iε asse. hic iure merito aliquis posset quod hoc loco Aristoteles dicat multis cibis assi in ptis non eb ζ i ώ.i se mendian ,λliinlui laborioliis redditur vomitus.cui contrarium asserere videtur c--- tum teple nis mcdicorum schola, Avicennam insequentium lib. I can. n. 4. p. de vomitu. via eum
tori miolia rum sciendum est,ut etiam prima sectione probleni docuimus,vomitum duorum esse gens τὸ ia ' rum.quidam enim cst naturalis, quo uniuersum corpus euacuatur, in quo multa sunt obse vomitui uanda,ut optimὰ annotauit Damascin suis Aphorismis:praeparandi enim sunt humotes, z. λά, ., tenuandi,concoquendi,praeparandae viae , commouendi, & distatuendi, aut medicina cibari cibos molui. aut medicinali cibo,ut ad exitum praeparentur,postea cum abstinentia praecedentis diei edisecendi sunt vomitione de hoc vomitu locutus cli Aristoteles hoc loco: quomodo enim hum res per musculos dispersios,& in spadiola contentos per uniuersum corpus,aut in parte delas sata vomitione euacuaremus, nisi facultatem haberet vomitus is ab uniuerso, aut a longin tiu, quo to- quioribus partibus humor S attrahendo extra Corpus pestere:si enim ventriculus cibis multis tum eua esset resertus attractis humoribus ad ventriculum periculum immineret ne suffocaretur: ae44. Id. ' quandoque etiam in tali casu non erit vomendum ventriculo ieiuno,ut si vomitorium media .εitieulas. camentum violentum fuerit,qualis est elleborus aut si ventriculus ex iis fuerit, qui sensibiles :. .s quam natura ventriculi sert. Est vomitus alius particulatis, famu solum ad mi iuno ven- Cuandum.qPod in ventriculo Continetur, in quo easu pristat vomitum procitare repleto ventriculo,quam inanit :de quo loquitur &Auic.& medici.
Cur laboriosior est brachio inanis laetatio, quam cum lapide 3 An quia di-
uellens magis est ubi fiat per vacuum. nulla enim in re nititur,quemadmodum qui manu telum tenet. Simile huic est pentat litus ad halleres. & currens agitans ad manus.Quamobrem ille plus prosilit h. ibens, quam non habens halte-
ras. hic autem velocius currit movens,quam non mouelis manus. Joetiyit, Cum Theophrastus tum in collectis ex maioribus libris ιε' μνων ab Henrico steph no primum impressis, postea vero a Sylburgio, tum in bello QUM-ν Basileae edito iisdem emodatac propemodum verbis, quibus hoc loco usus est Aristoteles nostra,froblema hoc Ze proposit rit,& explicauerit. de tamen nonnulla deprauata obseruauerim apud eundem Theophra- 'stum operaepretium me facturum existimaui,si haec cum illis conferens ad meliorem statuni reducere potero. Sic igitur est in lib.Hentici Stephani. ob ista M. vi e sev α I ri .hob aπασματα in ρον. οὐ si , Udi me uce τόν ω τῆ χευ-i cur laboriosum magis est brachio inaniter proiicere, quam lapidem aliud rite libramentum8quoniam diuellens est magismon enim sulcitur, quemadmodum iaculans ad spiculum in manu.libro vero cis' M ων, Basileat impleta sic habet, res θ ερ αν, ωπιαρώτερον Διοσνης ei εειν , ἡ- - , s κααατα in ρον, ου i, καθαιωρ --ἄγυν ωςmρό mναθλ , υν
327쪽
πινάς , as αδ- ubi obseruandum est multa esse, quae emcndatione indiscnt, corrigique possunt; tum ex hoc Aristotesta loco, tum ex breuioribus illis Eclogis. naui Δια-neptiamum in locum estis νῆι receptus fuit. Deinde, postia omissa eii dictio η , ante λιθαν. ut in correctioribus est se enim dicet laboriosius esse inani conatu brachium agitare, quam
lapidem proiicere,aut genus aliud libramenti unde quod Aristoteles dixit κλειον id est, quam lapida mem, apud Theophrastum est ὴ MΘον, η' os βαρ . unde scholiastes optime dicebat, si legatur, μῆ- videbitur accipiendum quasi absolute positum,priore loco: deinde ante aut post repetendum kon , ut & ibi absolute ponatur. sin
legatur Uειν, nempe priore loco absolute sumetur & certe eundem omnino huius locutionis usum obseruas te mihi videor at posteriore cum λιθον,iungetur. Adeo ut Gaza accusativum manum,supplere opus non habuerit: aut illud addens,non illo modo vertere debueritae laboriosius brachio est inanem iactasse manum, quam cum lapide. sed hoc potius, Git lu-
aut laute simili. Cur laboriosior est brachio iactatio,sive agitatio,ciam manus est inanis quam cum lapide. Nam ex illa Gaetae interpretatione videti possit primo aspectu manus ipsa id Braebii ita esse,quod iactatura brachio. -stio igitur ab Aristotele proposita est. Cur qui inanem iactant manum, aut qui manu ,aut aliquid proiicere simulant, aut leue quippiam proiicere tem la 'tio ,. runt,maiorem brachio laborem pariunt,quam si grauius quippiam, puta lapidem proiiciat. An quia el smigues f. j causam esse ait quoniam brachium inani iactatione quasi
conuellitur,cum in nulla re nitatur. in proiectienc autem lapidis,aut alterius libramenti manu grauiori illi lapidi quasi innixa impeditur genus illud comi uisionis aut potius diuulsionis.
nam in prima illa inani iactationexum fiat per vacuum, nihil est cui innitatur. tota vero vis uua nullus
huius solutionis nittitur eo, quod ab Aristotele propositum est lib. de com an . incessu, nd mento animalia nulla quocunque modo progrestiuo moueantur, siue saltu , siue progressu io. moueri posse,nisi aliqua re innitantur: id veto firmum solidumque esse debet,alioqui dissolvitur motus membraque dilabuntur. nisi. n. inquit firmum fuerit id, quod subiacet, atq; substernitur, sed citius dilabatur ac essiuat, quam si mouentis stabilis saper illuΑ fiat im- . pressio, firmusque membrorum innisus, aut nullum omnino mouendo animali praebeat fundamentum,nullum profecto super illud se mouere poterit animal cuius rei veritas p Iam esse potest si in alto quispiam aretrarum cumulo, aut in milij acervis substratis progredi tentaverit: cum. n. citius dilabatur, ε subterfugiat subistrata illa materia, quam illi firmitctinniti pes possit, aut dissiculter admodum, aut nullo progredi poterit modo. Quod si nullum penitus mouendis partibus subsistat fundamentum, quo inniti possint, omnes omnino iustindentur motus,quales tum aqua,tum aeris natura nobis terrestribus esse conspicitur, qua ut illoruin pedibus nullum omnino praeliant innisum . ita omnem penitus super se illis abnegat progressionis aut saltus moduPa. sic igitur cliam eadem ratione si quis brachio in aere leue quippiam aut inani conatu proiicere tentaverit, in fit-mo cuipiam non innitatur,quasi prolabens diuellitur magis,atque a iuncturis,quibus alligatur,quasi seiungitur.
Si in matb ad balienis. J Arist. lib. de incessu anim. simili omnino duplici
exemplo pentaiuli,& currentis ad hoc ipsum eodem loco usus est: cum d. Quamobrem pentat fili plus saliunt si halteras habuerint,quam si non habuerisit, de qui currunt, citius Currunt,si manus commouerint. Nisus namquς sit quidam in extensione ad manus,& articulos. duplici igitur exemplo ostendit in proiectione opus esse innixu aliquo,quanti ueis firmior suerit,& applicatior,tanto proculdubio vegetior erit motus, expeditiori primum sumitur ex pentathlorum innixu ad halteras. verum quonia in hoc loco non satis usitati de frequentis vocabuli pentat Eli,& haltere mentionem secit Aristot ne quid accuratam legentis mentem pcrturbet,animaduertendum esse censeo,priscos illos Graecos tum in sacras certamini b. tum in ludis, amphitheatris, & publicis spectaculis, sed praesertim in stadio,quod sere solis athletis destinat una erat, pluribus certaminum generab. licet ει iri a Certarent,quinque tamen erant inter illa praecipua,tu ista, pugilatus,cursus, saltus, discus.-in povnde luctatores, pugiles cursores,saltatores discoboli denominabantur,qui singulatim in singulis pollerent, sicuti pancratiasta, qui in lucta&pugilatu valebat, qui ver b in cunistis nera. quinque pentathlius M vocabulo Romano quinquor xio vocabatur. sed ipsiummet ArisLde hac Agonistica loquentem audiamus lib. i. Rethor. cap. 3. Agontifica autem corporis
virtus ex magnitudine,& robore leritate constat. nam & celer fortis est. qui. n. crura
quodammodo proiicere,& velociter, ac longe mouere potest, cursor: qui vero premere, Cc fortiter
328쪽
renis bim sortiterque tenere,luctato qui percussione impellere, pugil: pii vero ureisque his panem 4. ''' tiastes atqiii omnib his pcnt athlus. In quibus verbis patet penta thium eum dici, qui in
quinque illis certaminum generibus caeteros aut superat,aut superare aptus est. v bi obb. ter obseruandum est M. Alito nilim Maioragium, in loco illo ipterpretando Se explica do, longe deceptum enc: quod enim dicit Aristotelcs o vero te, νιανα . . ipse rertit, qui in tribus illis omni b. pentathlus vocatur, quod explicans in commentario dicit.
minio loco ponuntur puniathii ui l atine quinquertiones dicuntur, & hi sunt, qui MIucta de pugillatione , cursu victorcs evadunt. Atque ita dicti videtur, quoa quinque normina possent habere poterant enim dici luctatorcs, pugiles , curiores, pancratiastae, ε pentat hic quamobrem olympionicarum omnium , qui cossoris vitibus contenderent, pulcherrimi ac prestantissimi habebantur. cum alioqui Aristoteses omnibus iis non tribus solum, sed omnibus agonum generibus pentat litum dici victorcm voluerit: neque vere pentathlus dici potuisset nisi quinque illis exercitationibus victoriam sibi aut cotiparasset,aut ad concertandum quinque illis se paratum praebuisset, lucta nempe pugilatii, hi, i, - cursu, saltu,disco. & que in ad n Odum pancratiastes dicebatur, qui lucta & pugilatu valeste qui tu- bat,ita pentathlus qui quinque illis. verum quidem est dcbuisse hunc magnitudine eo 2; f., poris, robore virium. & celcritate valere, at ob tria haec nunquam pentatissus diceretur, dicebamur. sed quod tribus iis dotibus corporis institutus,' poterat in quinque iis agonibus victor
euadere. sic πεν ram nomen sumpsit Pausanias L. Eliacem. at no hoc modo selum semis Pen xhin tursed cum quis ad omnia subeunda certamina se iisdem ludis, dumque vice offerret, .u .eui sal is non minus pentastilum obire ac vincere dicebatur: tum Ctiam is, qui diuersis locis tem. potibusve,tum de his itum de illis quinquercis hidis victoriam reponasset,ut optime d bini. ctissimus Pctrus Faber i .agonost . cap. φ I. multis demonstrauit. Placuit autem scholias Sophoclis non hunc solum penta thlium dici, sed Sc eum, qui se omnibus illis agonibus per unum integrum diem decertaturus,quocunque ipsorum alioquiuis, aut forsitan, i rs obtigisset,experiri secum vellet, o sturebat: non tamen ut quinque omnibus agoni o biis,nisi depugnasset exempto forsitan inter dimicandum die,sine aduersari j penuria palmam consequi ncquiret . quamuis nunquam probare potuerim ciusdem sententiam, qui pentatissum etiam putauit dici,cum qui eodem die quinque omnibus agonibus decere Festus nota re,& vincere potucrit,quod &. Festo Pompeio, & Paulo eius abrculatori placitisse video, iis voce quinqueritiam: ciam ne ipsi quidem Hcrculi olympicorum auctori de Deci veterum fabularum auctores istud tribuam scd tantum omnibus cum struet itate; se at r. iriis δ' agonibus victorem extitisse,ut videre est apud Diodorum Siculum 4. Bibliothecae. Cum igitur pcnt athlus eum etiam, qui sese osteri in quocunque genere quinque cortaminum cum quolibet decertare,significet, non mirum si aliquando cum cursbribus coniunctim enumeratus contra athletasApud scriptores collocetur, taquam si in specie unus ea ag Distis solet. ut videre est apud Parisamam 2, Eliatorum, ubi pentat litos cum cursoribus c6 iungit,ut a caeteris in palaestra cxercentibus sese athletis sep raret. iac apud Pindarum Oden i 3. inscribit Xenophonti Corint bio stidiodromo, S penta thlo. qui enim primo pentathlo se obtulerat, quasi quocunque gen re quinque certaminum decertaturus, ad- Ocrario cursum eligente aut sol titione facta certamine cursus sortito cursis cum antag nista certaaerit: ac proin d c, qui cursu, idem pentathlo ex unico certamine victor deel ratus, atque proclamatus iactat. atque ita sorsitan omnium quoque gymnicorum agonium
praemia& coronas consecutus. sic in Elegis Colophoni j Xenophanis apud Atheneum io.Deipnosophist. a caeteris, qui seorsim obiri solebant agonibus, pentathlum distinsu v=;cteii lis. bat. QDd autem apud Atrianum legitur in Epicteto lib. M aliter instimendum esse patista uitae. -luctatorem,aliter cursorem, ut hoc aut illo exercitationis genere ext νlitatus. ris agonistis antecellat,quod etiam ipsum de quinquertione,& luctatore scribit. eu enim
qui pentathlo inax o valeat, ad luctam ineptissimum fore. quibus fortasse verbis pe tathlum aliquis minimh iustae idoneum asserere potuerit, quod falsissimum esse superi demonstratum est cita intelligendium est,ut qui ad hoc ita institutus est,& enutritus, ut ad luctam maxime sit idoneus, non ita esse educatum, atque corpore dispositum oportere ac qui penta thlus est l. ad quinque illa conamina exercenda dispositus: iram si ad luctam est praeparandus,ut premer sertit que tenere possit, quod in robore & membrorum s liditate & sortitudii lepositu est: quae ubi in aliquo fuerint ad marsum is non ita erat dispositus. vi optimὸ docuit Aristotele. i. Rhetor. qui vero ad quinquertionem pri arandus
est, ita in mediocritate positus esse debet putium corporis,ut & crura celeriter movere,ae Ionges
329쪽
plagisque inserie valeat,quae ciun me ute contraria sint, ut crata solidoque corpore esitie.& ad cursum facilem esse,efficiebant ut pentathli rari admodum essetit.Hiii a Mehitidio cap.1 .dicebat Epictetus apud Artianum aliter faginandum, fricandum , exercenium dolichodoontum, alit amodromum,& longε aliter pentathlum.Simonides Polita
maxime errasse, cum putauit plus esse pancratiasten, quam pentathlum. Pentathlos tinquit est, qui generibus illis quinque certae: pancratiastes, qui certauit Sc vicit. decipitur enim putans eosdem esse, qui ex pentat litis pancratiastae fiant: cum alioqui i. Reth. ab ist. ita distinguantur, ut pancratiasta pentassilis sit inferiores. dicebat.n. qui in utrisque iis pancratiastae: qui in omnib. pentathli. sic metaphoricὶ Democritus Abderites apud Ertium penta thlus dictus est , si zώς αληΘως ω
ctenus de pentathlis. nunc quid sint halteros expendendum. primo autem ut aequivoc tionis omnis ratio tollatur,obseruandum est duo esse nomina apud Graecos αλπηρ,&άλη- quae inter se ita distinguntur, ut primum instrumenta tantum , alterum autem non
modo instrumenta, sed etiam exercitationis genus cum huiusmodi instrumentis significet. ἀλ est enim genus fuisse obresticae siue saltationis apud Sycionios usitatum ut refert Athenaeus,quo nomine Ithacenses quoque unam exercebant, quam non sine Hyssis se tuna atque aerumnis constitisse censendum est. siquidem ἀλητὴρ ex Homeri versibus, ex Hipp.vsse,atque Galeni interpretatione,mendicum atque erroneum significat.de quo genere exercitii sertasse locutus est Aristoteles tum hoc loco, tum lib. de incessu animaliti bi druit quamobrem pentathli plus saliunt ,si halteras habuerint. at vero αλτ iis non modb exercitationis hoc genus per saltationem censendum est, sed alia quoque earundem exercitationum genera per halteres facta. de quibus locutus est Gab L lib. de valet. tuend. άλτη e autem ij erant masse plumbeae aut lapideae, aut ex metallis conflatae, aut manipuli ex varia materia modo grauiori,modo leuiori consecti, ansa ac manubrio addito,eaque magnitudine,ut manu quilibet caperetur,quorum qualis esset figura doctissimus Mercurialis L .lib.Gymnast. cap. rL. tum ex antiquis gemmis 3c marmoribus docuit, tum ex Pausania lib ue Eliacorum colligitur, i habet:Hi autem i, alteres circuli oblongioris figuram habent, neque dimidio ad exactissimam rotunditatem perueniunt. Ita veris est facta eorum figura,vi manuum digiti, tanquam per clypei ausiam immittantur. Eosdem descripsit Caelius Auralianus A. chron. cap. χ.cum scribiti Arthriticis conuenire ceram digitis emolliendam dare,vel manipulos tenendos,quos palaestritae halteras appellant, tum mouendos cereos,vel ligneos,primb cum paruo plumbo interfuso, tum pro modo prosu-ctus grauiores. de exercitatione hac per halteres Gal. 1. de val. tuenda sic habet. sunt&qui depositis ante se halteribu , vinae interuallo distantibus, postea in medio corum stan tes inclinati eos attollunt. dextra quidem eum, qui ad sinistram situs est, sinistra autem eum,qui ad dextram, rursusque utrunque suo loco deponunt: idque deinceps saepius fimmato gradu faciunt.Hic vero motus transuersias 'inae partes magis exercet.& lib.6.halicis rum usum partes superiores exercere scribit, ideόque eam exercitationem in eo qui calido semine M acri abundat consulit, iis verbis: exercitationibus vero uteretur, quae a sepo-rioribus partibus potius obeuntur,qualis est,quae per paruam pilam, Sc quae per magnam fit, e per halteres sic igitur halteres significabant pondera quaedam,quibus saltantes, aut sessam transilientessesie ad maiorem corporis eiaculationem utraque manu ea Continentes firmiorem dc productiorem lacreent librationem sic Theoph.lib.αι' κόπων, sic Aristo. teles tum hoc loco,tum lib.de incessu animalium,sic etiam signiscabant varia ponderum genera quibus 1 dextris ad sinistras &econtra,immutatis superioribus potissimum corporis partibus sese exercebant:de iis locutum videmus Gal.L. .&-de val.tuenda. significabant etiam hesteres libramenta diuersae formae, quae non modo manibus tenerentur, Ut in saltatoribiis diximus, aut hinc inde ad dextras & sinistras de econtra reponerentur,sed variis etiam modis emitterentur,non secys ac temporibus nostris apud multos in usu esse videmus,quueseexercent,aut lapidem,aut plumbeam massam manibus aut bt sthiis cxtensis,dc ciconiam, in altum mittentes ad determinatam metam propellere conantia
ste nisi . Halter, Mialtera quo
quid essentieeuius figurae. Exercitat oper alte testat a qua
330쪽
quorum imaginem ex lapidibus M gemmis antiquis straptis tradidit doctis de tenim a liquarum diligentissimus indagator Hieronymus Mercurialis libr. 2.capite xx.dequorum varia forma locutus est Antyllus apud Oribasium Sardianum, c. de halterum iaculatione. cum d. Disserentia autem est halterum ipsorum: aut enim proiiciuntur manibus extensis,& vieissim iiistexis,aut in manuum protensione,quae quiescunt,ω ut plurimum breui motu moventur blum continentur.ipsi vero qui exercebantur, non secus ac pugiles, intro bant,& concutiebant,vel qui se exercebant, secundum dorsi ascensum manibus vicissuri se flectebant: quod genus exercitationis Arethaeus Cappadox primo Cron. cap de antiquo dolore capitis maxim commendauit.De hoc genere exercitationis locutus videtur Martialis lib. i .cum dicit: Mid pereurisialis fortis habere iacent' emi melius is ea sessa viros. mobrem ille in odit habens iniam non habens balterin.J Hic manifestum est loqui Ati stotes in de eo,qui in palaestram veniens seque in omni genere excrcitationum cum qu libet decertaturum spondens,& saltu decertaturus halteribus,quos manibus prosilientes tenere solitos fuisse diximus, adiutus plus prosilire solcre dixit : quod validius iis innixi prosilire queant, potissimum cum ex grauitate illa manuum, quae quasi ante cursores i
ctantur,quoquo modo eleuetur corpus,& longius feratur. me autem velocius currit mouens quam non mouens mans . J Sic lib. de progressu animalium versus principium dicebat, qui currunt, velocius currunt, si manus commouerint, nisus namque fit quidem in extensione ad manus & articulos. Cursores inquit, manus Conc tientes, & motantes brachia,promotius currere animaduertuntur: in extensione nanque
illa innisus fit quidam de applicatio,cum braciiij ad cubitum,dc ad lacertum, tum iliorum sane ad carpi iuncturam,& manum: manus autem incursu motae, corpus progrediens decurrens quasi alae quaedam quodammodo ulterius ferunt. .
κγ' ων εἰαόντων, νο ν αἰαβ αλν τ -ον ἐδε. Probi. IX. Quam ob causam velox cursus 3c in homine,& in aliis animantibus, morbosa reddit,quae circa caput:ctim alioqui cursus omnino deorsum excrementa deducere sol cat, quema8 modum dc deambulatio. quapropter crura eorum crassiora redduntur, qui multum ambulant: quoniam a parte superiori ad inferna labuntur, & alimentum & excrementa. An motus quidem id facit: sed Velox propter contentionem, dc impeditam respirationem caput calefacit, de venas instat, quae sunt in ipso, dc attrahentes rςddit externarum facultatum , ut frisoris,& caloris,&eorum,quae sunt in pectore,quibus rebus admissis aegrotare locum necesse est.
Proponit quaestionem discutiendam Aristoteles, cur cursus, si velox merit, tam in hominum genere,qu,m in caetcrorum animalium,facit,ut capita a morbo tententuti dubi- tandi rationem proponit, quod cursus & deambulatio longa ad imas partes genUs omne excrementorum detrahere soleat.verum id esse praeter quotidianam experientiam colligere ex multis possumus. Theodorus enim Priscianus L. ad Timotheum cap. i. scriptum reliquit cursum vehementem epilepticis ob hanc unam causam esse penitus inhibendum. quin dc Hippocrates Φde ratione vicbin morbis acutis pari. iis: hoc fortasse nobis signifi