장음표시 사용
351쪽
Probi. XXIII. Cur laboramus magis aequalibus quim inaequalibus, ocyus autem ambul mus aequalem locum, quam inaequalim An quod laboriosissimum est, non semper in inaequali Fressu magis esse. velocius autem ambulant, ubi aequali tempore minor est ad superiora motus: in aequali autem parua eleuatio 8c stequens , in inaequali autem econtra: quod vero per singulam vix fit multum fit
per multas. Cum ea quae in dissicillimo hoc problemate erant dicenda, nobis longa oratione sint
explicata in comm. I .probitauius se ih.ne eadem repetere saepius cogamur,consulto eb I ctorem remittimus.
Probi. XXIV. Cur femora in descendendo, tibiae in ascendendo magis defatigantur 3 Au quod ascendentes eleuamus corpus: totum nanque corpus fit pondus: cui igitur totum innititur,& quo eleuamur,hoc maxime dolet: crus autem hoc est vltimam enim longitudinem habet. & non sicut pes latitudinem habet: propter quod mouetur. Itaque sicut humeris pondera movemus, & iis sustinemus,ita etiam iis maxime dolemus. Descendentibus autem, quoniam corpus deorsum fertur,& praeter naturam propellitur,lassitudo fit. Quare id, cui maxime innititur corpus,qubdque eleuatur,habet dolorem. At vero tibia manet, thorax ponderi est: femur sustinet,& mouetur,proptereaque porrectum in longitudinem est,& superne versatur quatenus thorax procumiat.
Et hoc problema explicatum est superius problemate I9.
352쪽
Cur longior esse via videtur, cum ignari quanta sit, ambulamus, quam csim scientes;si modo res caeterae pares adsint ' An quod scire quanta sit,est scire nil merum ipsius,& plus semper est indeterminatum dcterminato. Quemadmo dum igitur, si nouerit quanta fit, utique determinatam necesse est esse. ita 3c si
nesciuerit,quasi reciprocans animus oberrat,quasi infinitam credens. Praeterea quantum determinatum est & determinatum quantum est. cum igitur non videtur determinatum , ac si infinitum sit videtur, propterea quod natum est determinari: si autem non fuerit determinatum, infinitum esse videtur: Ergo id quoque infinitum quodammodo videtur , quod determinatum nobis
via ignota Rei cuius quotidiana est experientia causam inuestigandam assumit: quotidie enim ob-ςΠ 'gi' sctuamus viam semper longiorem vidcri, cum per ignotam ambulamus, ac nescimus illius' μῆ- ' ' quantitatem.quam si per viam notam,cuius quantitatem alias dimensi fu rimus: a iicit tamen conditionem qua sermo verificari possit cum dicit, Isi modo res careris pares a se rim. J Omnis enim comparatio, ut vera esse possit, supponere debet omnia aequalia in utraque parte praeter quam in iis,in quibus fit comparatio,quae autem requirit paria,aut ex parte viae considerabuntur,aut ex parte iter agentis,cx parte quidem viae, si via ignota sit plana, gramaena multisque arboribus hinc inde consta,nota autem ardua,inaequalis, aspera, saxosa, vel lutosa,arcnos ave, ii nimis exposita, εc denique deserta: tunc enim falsiim erit quod in problemate assumitur, cognitam ac coinmensuratam viam breuiorem videri. ex parte iter agentis paritas haec etiam requiritur. Si enim qui per viam ignotam iter secerit, fortis fuerit, agilis te denique ad omnia recte dispostus:qui autem per cognitam iter secerit,contra se habeat incognita via bi aior potius videretur,potissimum autem id eueniret,si praeterea condi tiones respectu viae desumptae coniungerentur. An quod scire quoias dic. J Soluit, duas afferens solutiones , quarum prior desumitur ex parte indeterminationis animae,altera ex natura determinati, de indet: minati. Hic primam aggreditur,dicens id euenire,quoniam nouisse quantitatem itineris, est nouis te numerum Acmensuram ipsius put, viginti millia passιiu vel triginta:s quis autem quantitatem non nouerit, omnino & numerum lc mensuram ignoraste necessc cst, quod autem scimus, idem etiam determinatum esse oportelaquod autem ignoratur, est indeterminatum qmd autem indeterminatum est,respectu aniniae nostrae semiper inane esse debet. declarat hoc, quoniam sicut si sciuerit determinate anima viam tantae osse quantitatis,habebit scientiam determinatatae illius quantitatis: ita e sontra,vbi terminum illius ignorauerit, paralogizat, inquit, animΝ videbitur enim via illi infinita quoniam ignotum,in quantum tale est,infinitum. si nitam credens. J Quasi dicat, cum quispiam viae tcrminum ignorauerit, semper in eo fixus,animo pendet,semper ad fincm se peruenisse cogitans,cum alioqui terminum nondum attigerit unde quasi animo destitutus dcsperat: quoniam , ut optime docebat Aponen- ss anima nostra propter fragilitatem corporis,dc desidiam,vi in pluribus diffidit,& tendit in peius,& vilius semper mole corporis frauala. Pro erea quantum determinatum eis, doc J Est altera causa,ex parte ipsius rei indeterminatae natura desumpta. quoniam quod est quantum est determinatum, de quod determinatum est quantum: quoniam quantum nullum est infinitum, ut longa oratione demonstrauit Aristoteles tum 3.de phys auscult. dc primo de caelo εe mund. de omne quod est indeterminatumqppetit determinari si quippiam igitur fuerit,quod non sit determinatum, ita se habet,ac si sit infinitum,quod cum superari,iranis dique non possit,molestiam animo infert. Προζλ.
353쪽
τουν γ κοπιαρω ευν. ηοπ αγωδες ως τε πολυ το π αν εχων, απύ; Probi. XXVI. Cur femora magis quam crura lassescunt 3 virum quod prope locum sunt
continentem cxcrementa. itaque ubi ea pars nimium per motum incaluerit,
attrahunt semora promptius,& plenius,quam crura. An propterea quod magis innatum est femoribus lassescere fit enim lassitudo maxime propter continui distractione: quippe cum eis nullo excremento assuente defatigemur, tamen femoribus & lumbis magis defatigamur. An quemadmodum bubones in inguinibus fiunt, ob venarum distractionem dc nemorum: ita dc in hoc casse. prope principium autem est femur. An quod magis in eadem figura femur persiistit,quam tibia:hoc autem laboriosius. An quia carnosum quare multum quod est secundum naturam habent in se ipsis.
Quaerit causam cur magis , labore femora Se adiacentes partes, ut lumbi lassitudii cm restio , sentiant,ac doleant climq; probabiles multas rationes rei huius asserat,in 1blutionis principio de more suo utitur dictione πότερον:vinam, & multas affert probleniatis solutioncs, quin 'cia. quarum ea prima est, quae iis verbis exaratur, cum dicit, L nram quisprape locum simu continentem excrem , 8cc. J clim enim femoribus M lumbis contineantur multa membra, quae receptacula esse solent excrementorum, iisque tanquam partibus quibusdam muniantur fulcianturque, ut vesica uterus, renes, intestina: non est mirum,si in laboribus,quibus maxime femora Be lumbi exercentur, incalescant maximE, subinde que, clim caloris proprium sit attrahere, undequaque excrementa ex vicinis partibus, ad sese attrahanti id autem semper vehementius praestare poteriunt quam crura, clim M iIta longius distent. nec ad ea tam facilis aditus excrementis pateat. hinc quandoque Sc horrores, & etiam tremores in iis partibus post labores de sudores in iis lumborum partibus persentinuis, commotis & ad carnosas illas partes fissis excrementis illis acrioribus: potissimum ii ex calore acrimoniam,& t uitatem acquisiverint:n6n enim aliter fieri potest,cuti camique occurrentibus illis,ac qualitate sua vellicantibus. -- terra quod innatum in femori metu ι cene,&c. J Prima illa solutio dcsiimpta est ex dolore facto post labores in lumbis 8c femoribus,ratione excrementorum ad eam partem assiuentium. haec autem tota sumitur ex parte constitutionis illius partis, quae etiam nyllis aliunde susceptis humoribus, aut excrementis multh aptior tamen est, ut de-satigetur , ω doleat, quam ipsa crura. chm autem sirperius longa oratione demonstratiam sit ambulationis motum cruribus quidem perfici, - at ea ossibus femorum fulciri, quibus etiam uniuersum corpus sustentatur: chm igitur Ec ingens haec machina hac parte fulciatur de pondus hoc corporis totum illis innitatur,moueaturque praeterea ad tibiarum motum necesse est partem illam eo quod magis laboret Sc defatigetur magis dola.ssari,etia in non assiuente humore ullo superfluo: qtiamuis continuum dissoluatur magis in motu harum partium, ad quam distractionem dolorem sequi communis cst de plutosophoruin de medicorum sententia. boris per ictum, &c. JEst altera ratio ex vicinitate vasorum defcrentium desumpta. 8c dicit,quod quemadmodum ad inguina facile assivulit humores, siue ictu percutiantur,siue assilua alia ratione,& tumores exciunt diuulsis neruis, dc venis.& humo
354쪽
& humoribus per eas partes assiuentibus, ita pariter ad semora & lumbos, ob venanim magnitudinem, quς per illas partes subreptant, facile humore fluere, distorqueri vasa
illa,& eosdem humores in iis existentes, & concalescere, atque facilius accendi, νες autem intelligere potest & locum ubi semur & coxendix cocunt, tum etiam glandulas in inguinibus sitas,earumque tumorem aut inflationem.sic enim etia Hipp.video ,.sbis; . ., scripsisse pro inguinc ipso aegroto s. primi Epid. ἡλγη ν κατὰ βουζώνσ,ad inguinem doluit. dieq,tot ha &Epid. in Oeniadis Eupolemus coxendicis dextrae dolore conflictabatur,&bubonis. 's propinquae coxendicis iuncturς quae inguini& coxendicis anteriori parti respondet. sic Arethaeus in primis vetustus auctor βουcωνας pro inguinibus sumpsit cap. i. lib.primo de acuti moncurat. necnon, inquit,& mamis ad hunacros usque,& pedes inungendi sunt- ων ad inguina: significat etiam αν glandularum in inguine inflammationem , 5 inguinis tumorem , ut videre licet apud Gal. lib. de Tum . praeter naturam: & 'pud Hipp. lib.4. Aph. s. hoc loco utrumque Aristoteles per bubones potuit intellexisse. docuit enim Hipp. lib. 6. Epid. scct. septima. T. q. glandulartim tumores seu ab euideliti causa interdum fieri veluti ulceribus, quae prope venam magnam
vel alteriam excitantur, Ut scribit Gal. I 3. Meth. mcd.veluti ctiam viceribus in pede fiunt etiam ex ictu, casu, dolore, NI similibus fiunt interdum ex delitescente intus causa, ut in . flammatione viscerum, potissimum autem hepatis,humorum plenitudine, vel malignitate. unde Hip. Σ sect.6. Epid. T. . absccssus diccbat. veluti glandularum tumores, coriam qυ idem locorum,unde propagines ducunt,significationem praebent. qucmadmodum igitur inguinibus tumores huiusmodi eueniunt, diuulsis nituis& venis, de subinde humoribus contentis emisis. An quod in ea ranfigura,&cJ Est alia responsio ex positione Sc situ partium desumpta. qutid femur diutius eumdem situm te figuram struct quam crus: crus enim multis mouetur modis, ac varias figuras de situs immutat: superius autem demonstratum est laborio sum magis esse eundem situm diutius seruare, quam eundem immutare. videmus id quotidiana experientia,ac obseruamus, eos, qui recti stant, nisi aliquo modo figuram de positionem mutent,nunc Vni cruri innitentes, nunc alteri, non posse diutius laborem illum
sustinere, sed delassari, ac maximὸ lumbis dolete. An quia camosum magis,&c.J ubi carnis maior copia est, & partis maior subest imbeeill
tas,& sensibilitas maior, ac ad eam cum maior nutrimenti copia confluat, fit ut S multo maior excrementorum copia colligatur, quibus fit, Vt femora, cum carnosa maxime lant, ubi labore incaluerint, etiam obtres istas causas magis defatigentur: quanto enim pars magis ossibus fulcita est, & roborata, tanto difficilius defatigatur, cum munimenta habeat. quibus se fialciat,ac muniatur. quanto autem carnosa magis fuerit, tanto imbecillior,ac sensu magis praedita: cum vero ex labore concipiatur calor praeter naturam. aliquando dolorem pariat opportet, maximε ubi assiuant, aut attenuentur humores excrementiti j, qui tum acrimonia sua B vellicando, tum copia continuum soluendo dolorem inducere poterunt.
Cur aliquibus,ubi laborauerint,vicera oriunturian quia clim impurum fuerit corpus, motus excalfaciens excrementa, alia etiam cum sudore extrahit quae incassa cum sint,& humores prauos. i.acreS,sessos amaros mixtis habeant, excerni quidem ob connatam crassiti cm non possunt. Itaque per carnem egre diuntur,& cxternas partes exulcerant ob humoris acrimoniam.
355쪽
Jod Hipp. 6. Epid. scist. I. pari. 34. praecepto admonuerat praeseruante , ne impuro post
corpore validius cxcrceremur, quod Vlcera per Cui Cm Crumpant, ubi quis non pilrg. ato neni eur .
corpore sese exerceat, hoc loco clegantissimo Aristoteles cxplicat, de sic latentiae rationcm reddit. Gal. ieiune admodum Hipp. exponit,dicens, In laboribus, hoc est, in cxcrcitati Ο- telut ilibus calorem auctum ex profundo ad cutim succos euocare, atque discutere, alibi
didicimus, mando igitur prius in corpore hi vitiosi contracti sunt, acrimonia cutimerodit, atque vi ra evicit: Quemadmodum cum crassi, glutinosiq; humores sunt, iecurrenesqtie abs ruunt . in cute autem affectus cum tumore Excitant libro tamen s. Aptio io.
aliquando uberius rem hanc pertractat: dicens, Tale quiddam Vere contingit, quale in Vieera im- exercitatione euenire videmus. Etenim hae quoque sunt saluberrimae. verum ii hominem vel pituita, vel flaua bile vel atra, vel etiam ipse sanguine plenum volu ris ad cxercitatio- eilauonem nem producore, aut ci morbum comitialcm, aut apoplex iam crures exercitatione: aut si haec mala non euenient, periculum imminet, ne rilpto aliquo in pulmone vase in morbum incidat insanabilem. Multi vero cum febricitare coepissent, propter exercitationes acutissimis morbis fuere correpti. quibus vero vicem purgationis humorum , qui sunt in i profundo corporis, exercitatio stippleuerit,ad cutem euocans malorum humorum abundantia: hi ς ulcera 3c scabies inde generantur, & hoc innuens dicebat Hipp. si impurgatus laboraueris, ulcera erumpent. atque id ipsum ctiam confirmauit idem mei Gal. s. de Tuenda valetudine: Ac Theopli. l. dc labor. Aristoteles igitur quaerit quam ob caussim victi
fiat ut tubercula & ulcera nonnullis ex labore proucniant. cx solii tione autem colligitur, buseriai m. illis solii in hoc euenire qui impuro sunt corpore: ac ne omnibus etiam iis: qui enim scrosis, aut biliosis, tenuibusqtie solum referti si Int humoribus, per cxcrcitium aut sudore subse- post ex eleiaque late euacuantur, facilc cutis meatibus illis permeantibus, aut certo si in maiori quantitMe fuerint, quam ut expelli per sudorem extra corpus possint, putredine per calorem excedentem ob motum concepta in febres acutas incidunt. at si humores partim tenues fuerint, partim crassiores, calore ex motu cxcitato ad externa promouentur ut expellipos Int, partim naturali inclinatione naturae bene Operantis, dc Conantis extra pcllere, quod noxium est, partim natura humoris id expostulante : qui enim subtiles sunt, ubi concalefacti magis fuerint, quasi igneam Concepti naturam, superiora petentes, ambitum corporis impetunt, exitiimque quaerunt Frassiores autem partim Cadcm causa attenuati, simul mouentur, partim impetu tenuiorum moti ad cutim propelluntur: qui tenuiores
sunt, in halitus versi, per cutis meatus pelluntur in sudores versi, crassiorcs autem cui dem quaerentes exitum, nec ob crassiticm inueni Cndes, aut cutim an tumorem cleuant,
locum quaerentes , sicque tubercula per uniuersum corpus cxcitant, potissimum circa Tubis uti frontem, ubi diutius firmati, clam lint extra propria conceptacula , caliditatemqtic ni aiorem assecuti,tandem corrodunt cutim,& Vlcera progignunt: aliquando etiam acredi - 44 bu ne magna, amarore, M salsedine referti , immediate ulcera in cuic procreant calorem τι ic Mu. . proprium calore exercitationis Ctiam adaugente . .
Probi. XXVIII. Cur iis qui euacuati sunt ab exercitationibus, aut a medicamentis pilr antibus, non protinus cibum osterunt 3 An quod purgatur corpus adhuc, nec dum aetabore quiescit, segregataque sunt Gxcrcmcnta.
Quemadmodum exercitationem faciendam csse ante cibum medicinae parens Hipp. Exere ita fio docuit: sic enim consulit, or τιων - γειρωσαν, non quocunque id tempore faciendum esse consulit, sed in tempore t cmporisque oportunitate,atque occasione: ita ut prior confectus cibus, in sanguinem Couersus, nutriturus mox sit corpus , ut crudiorum succorum calleatur in habitudinem totam translatio : neque tamcn laboremus semescentes nimis,
ut flauae bilis generanda simul Sc cxarescentiae nimiae suspicio vitetur, consiliumque in hoc
356쪽
purgaraone Per medica mentumptu gans non
fiat imos. seiundus. In euris Cur magis delatim mur quam do in ambu lamus.
hoc quoque Hipp.L A ph. seqtiamur: qui ita scribit, ubi fames laborandum non est: ita 3.de sanitate tuenda , versus finem Gai censuit non statim ab exercitatione cibum esse conceden. dum, sed aliquod temporis intcruallum interponendum est e. huius rei Alistoteles hoc loco rationem inuestigat, simul alterum addens,quod tamen ad propositam de exercitationibus Atlassitudinibus materiam nihil facit, sed quod eandem sortiatur causam, cur quemadmodum non statim ab euacuato corpore,cx medicamento purgante assumpto, cibum offerim iis, ita neque protinus ab exercitatione cibus assumi debet. 6quodpurgatur crepu/ a thuc. J Vt reddat rationem cur non protinus ab exercitatione cibum offerre,quin nec potum ut in sequenti 3. Problem. iamiam docebit, conueniat, incipit reddere rationem cur ah assumpto medicamento, etiam si humorum euac natio iam desie rit,non statim cibum offerre expediat,& Causiam csse dicit, quoniam purgantur adhuc corpora, id est, quoniam humores adhuc sent in motu, ncque scimus, peti erit ne adhuc opus suum natura . non est autem ab opere natura distrahenda , neque reuocanda ad munus contrat ium: retracto enim ad interna calore ,& spiritubus, vcntriculum impetentibus cibus aia sumptus concoqui per quietem debet, & vero in purgatione spiritus indequaque distrahun-tiit, & ad naturalem hanc actionem minimc concurrunt. Accedit ad hoc alia non minoris momenti caula,qubd facta euacuatione R medicamento,purgante natura, ut quod eductum est,resarciat quam primum, crudum etiamnum vix dum ingestum cibum per vcnas attrahit, unde obstructiones multa ,tum cruditates per uniuersum corpus disperguntur: quod si simul cum cibo hoc ingcsto reliquae aliquae, quae supersunt medicamenti purgantis particulae, aut saltem vapores, aut fuligines per venas ad pcnitiores partes & hepar & cor ipsum attrahuntur, cum venenatae alicuius qualitatis sint participes,grauia secum inuehent accidentia. quod animaduertens Meseaeus in primo de praeparatione simplicium medicinarum dicebat, unam ex causis febrium esse festiuam comestionem super medicinam . . Pere dum a talare qurescit. J Verba haec & si optime quadrare possunt iis,quae de euacuatione post medicamentum purgans iam docuimus,crediderim tamen potius conuenirc alteri parti, quae magis proposito nostro conuenit. cur scilicet non statim ab exercitatione cibus asi uim debeat prima cnim causa optime illi convcnit,quia adhuc purgatur: videmus enim is penumero post exercitationem absolutam corpus adlauc sudore afllucre, & commotio quaedam spirituum& humorum persensitur, quae omnino distraheret ab omni actione concoquendi instrumenta cum necesse sit,ut persecta fiat concoctio spiritus circa ventriculum colligi. Vnde Damascenus in suis Aphorismis dicebat in nimio exercitio postis ante cibum parum quiescere oporteti in odio autem aliquali uti exercitio antc,ut utriusque ςalor fiat validus,ut in locis coctionis optime contineaturi
Probi. XXIX. Cur dissicilius est currere, quam ambulare3 an quod plus oneris fert currens cum enim eleuatus fuerit, totum in se habet: ambulans autem , quasi requie Dcens, parietibus adhaerens, sustentatur in quiescente.
Si quae a nobis ex Aristotele lib.de communi incessu animalium proposita sunt animo re petantur non erit dissicile Aristotelem hoc loco per eundem alibi explicare. Cum enim suppositum sit lib. de communi motu animalium, motu m omnem immobili cuipiam inniti, mo-.tus ille in animalibus laborem maiormn producet, in quo animalia minus habent externum, cui innitant unqualis est cursus. cum enim in cursu animal quasi totum in aere sit nihil quo habeat per temporis spatium saltem dimidium,quo innitatur,ciam quasi totum sit in aere eleuatum, ipsimet quasi innixum, innitatur, laborem non partium corpori 3nfert: cum qui eurrit quasi pondus deserat uniuersiim sui corporis : qui vero ambulat, non sic pondus totum in seipso fulcitum habet, unde laborem inferri dicebamus, sed partem semper habet quiescentem, ῆ terrae innixam : qua quietem dat ex parte corpori,noni Ccus quam, qui ob laborem , aut aliam
357쪽
aliam quampiam causam defatigati unitieris corpori parietibus innixi laborem quaerunt. chiri enim quis ambulat paulatim de ordinate pcdem unum motici, ἐκ figit, cui innixus alia terum porrigit & progreditur:hinc alteri iam amo progresso innixi ultorius progredimur ,&sic deinceps. Praeterea si corporis nostri constitutionem consideraucrimus,cum compositum sit,in quo terreum clementum praedominatur, notus Omnis, qui non sit deorsum, illi contra naturam esse oportet. ambulationis autem motus naturalis solum dicitur, quia principium habet intrinsecum animam: certum est tamen naturae illius corporis repugnare: quod enim quispiam rectus,aut sici,aut erectus ambule grauitati corporis repugnat,at quia graue cumsit,terrae secundum partem innititur, minus repugnat, quia graue in suo loco positum naturalem dispositionem ad actum reducit. cum autem currere species sit ambulationis sed volocior,ita ut corpus in suo loco deorsum multo minus commorari possit, sed totum fer Eel uatum seratur,propterea clim magis sit praeter animantis corporis inclinationcm, magis erit praeter naturam: magisque propterea laborem inseret. quod si addiderimus cum Aponensi etiam causam penes acrem, rem etiam firmiorem & clariorem reddemus. qui enim currit, astatim At subito obuium autem,ec densiorem scindit,atque aperinqui vero ambulat id agit de sensat,mnacre minus condensitae in cursu enim aer ob propulsionem subito factam , uni- Lur magis,atque crassescit.
Cur non protinus ab exercitatione bibunt an propter dissolutionis reliquias,dum penitus concoquantur An propter spiritum, quem labor ex humido progignit: An ob sitam,quae iit,quod calefiant laborantes ξ omnia enim haec
accidunt. Eandem cum fere eausiam habeat problema hoc quod Σ8. quo quaerebat cur non protinus ab exercitatione cibum offerimus, non est quod hoc loco cadem repetentes tempus conteramus potissmum, cum per se manifestae sint causae ; ibium illud antriinduertenduin erit in Gaetae transatione,ἡνους ν, fameve aut esurire incipimus,pessime verti cum vel ex ipsa solutione quilibet animaduertere posset de potione loqui.
Cur per somnum iis semen magis profluit,qui labore lassescunt, aut phthisi laborant 3 An quod in pollutiones incidunt omnino calidi & humidii semeneni iri tale est secundum naturam. huiusmodi aute redditur maxime ita dispositis , cum caliditas, quae est a somno, superuenit. paruo enim motu corpora indigent, coque intrinsecus, non extrinsecus, phthisii autem haborantes, 3c de-
Iasisiti sic dispositi sunt. Hi reenim ob laborem & motum delassati, calidi dic F f solutionc
358쪽
solutione pleni sunt. Tabidi autem ob distillationem,&productam calidita
. mihi Cettum est seminis per somniim excretionem inuoluntariam aci duarum caiisarum alii, ε Euiu, teram referri dcbere, ad quam reduci solent cauis excretionum quarumlibet, quae in vi-ς us uente corpore fieri ibi et mempe vel in facultatem expultricem, Excretricem naturalem fortiorem, quae concitata sit vel 1 multitudine, vel ab acti, noxiave qualitate corum, quae excernenda sunt:vel in facultatcm contentricem imbecilliorem, quae continere cum nequeat,quae continenda essent, e siluere ca sinit. quaerendae igitur sunt causae cur, & iis , qui
eos ii, ν laboro lassescunt,& qui phthisi laborant, cum alioqui diuersissimae sint conditionis, semen inuoluntarie soleat, potissimiim autem per somnum. x libo . '' An quod mWntiones incidunt JQui in nocturnas pollutiones incidunt Aristotcle; quamuis Camoti amis codex, & Basiliensis, sine κ εξονσιρον et κρὶ Ic-s Mihi. gut: alij autem legunt ι ego Budaeu secutus & Sylburgiti priorem retinendam lectionem centeo. Hipp. quidem s. Epid. Se 1.3. T. s i. in somnis genituram cinit icte sumpsit cum dicit χλεονακις Satyrus inter dormiendum saepius seminis profluuium expertus est.&lib. λι' G θ εξο, ρωσ--mν, dixit. Et qui venercm somniant pio pterea in somnis genituram effundunt,ptimis iis verbis Aristoteles tradit causam: cum pollutiones eae nocturnae potius pcr somniini fiant, quam vigilantibus &interdiu. causam autem in seminis naturam refert, quae cum calida sit S humida eo tempore, M in ea hominis conditione potissimum abundabit, atque eL fluet, in qua hominis corpus magis ad talem calidam dc humidam conditionem accedit. cum . n. per somnum spiritus & calor ad interna retrahatur, ut alias longa oratione a nobis demonstrati inest,efficitur ut seminalis materia adaugeatur, tuncque nocturnae per somnupollutioni occasio inaniscita praebetur;potissimum in iis, qui ad hoc natura propensi sunt. Parvo enim moIu corpora indetent,dcc. J Ciam in homine vigilante motus multi corporis celebrentur, ad ca exercenda necessarius cli confluxus spirituum, qui potissma sunt instrumenta, quibus utitur facultas motrix,& anima ad propria edenda munia : qui cum ad externas SI remotas multas partes dispertiantur. secum etiam sanguinis non paruam quantitatem deducunt, quibus ad extremas partes confluxis destitutae internae, potissimum S: cor,& seminaria vasa , tum S: testcs minus pollutionibus spontancis occasioncm praebent. in somnis autem, paruo motu corpora indigent, co quidem potius interno
Pbibiste. Phihist autemiaborantessedi se siti sunt. J Videtur iis verbis Aristoteles nocturnas pollutio- -u: nes Voluisse Originem ducere ex colliqtiatione carnium &sanguinis, quae vi caloris so citionei se- produci, ubi immoderato corpus assiciat: & quamuis aliquando semen colliquamcnti met*ς demonstrasse eum aduorsus antiquos maniis stum sit, non negatrit tamen quandoque cx carnis 5 adiacentium partium dita lutione genituram produci posse, clim illuducrum sit,eiusque argumenta optime commonstrent semen semper ex colliquatione carnium non produci, at contra non arguunt semen quandoque cx earinidem di Glutione confluere. quod fortasse in hoc problemate consessus est. redundant enim carnis colli- quatione quadam delassati ob fatigationcm-motum. phthisi autem laborantes, nimiae aliditate in se Iidioribus omnibus partibus introducta, colliquantur adeo, ut tandem ad summam siccitatem, inultima tabis specie deueniant. vi optime obseruauit Cornctius Celsus lib c. 11. si enim huiusmodi affectio diutius protrahatur,univcrsum corpus Contabescit,quia semen non cst adeo excrementum ut non sit etiam res utilis, & familiaris ipsi naturae,cum ex maxime pura, M sipirituosa sanguinis parte contrahatur: quae si immoderat C stiindatur,vires concidunt,ac prosternuntur Quamuis autem Aristotcles in unicam hanc colliquationem problcmatis huius causam retulisse visus sit, cum tamen anteced cntem huius causam cogi, scat,excedentem caliditatem tentabimus nos,duobus illis a principio propositis principiis, rem hanc muli de larius explicare. Dicebamus enim excretionem Omnem quae in vivente corpore fit, ad duo summa capita, tanquam ad causas effectrices reduci, cxpultricem facultatem fortiorem, vel in facultatom retentricem imbecilli rem. In delasatis ex nimio labore & fatigatione, duplex utraque haec inueniri facit E porcst causa. cum enim ex immoderato labore inca Ieseant lumbi, & seminalia vasa, sanguis 5 seminalis mat cria incalescit nimium, acri 6rque redditur, maxime cum multa Oblabocem ad c s partes confluat,hic a credine & calore stimulata natura per somnu ob cas,
359쪽
quas recensuimus rationes,semen exccrnit: fieri enim potest quandύque,ut quamuis bene se habeat retentrix facultas,cogatur tamen a proprio officio desistere,& tacuitati expulti ici ob temperare, permittereque ut assidue pateant orificia vasorum spermaticorum. God multo etiam magis praestat, ubi ipsa quoque ob aliquὸm causiam admodum langueat. Debilitatur autem facultas retentrix , si aut dilatentur vasa plus quam oportet , aut caloris excessu&humotis. Dilatantur autem vasia a violenta & diuturna exercitatione, ob quam spina, lumbi, ει renes plurimum incalescere solent: quod si humor aliquis ob eandem causam accedat, facile occasionem seminis profluuis adaugebit. Vt enim frigus iunctum siccitati vim habet cotulensandi ac constringendi, ita oppositas excessus vim habet partes, & potissmiis meatus & canales relaxandi Be dilatandi. In tabidis etiam tum colliquario sanguinis.carnium, quae semini profluendo materiam praebet, tum eiusdem materiae calidior ec acrior qualitas, quae expultricem ficultatem ad ex mendum humorem illum solet prouocare, tum reten- allitas, inuoluntariae per semnum seminis emissioni non paruam
ProbL XXXII. Cur sinistrum crus dissicilius perfricatur ad inuicem per longum te us, quam dextrumῖ An quia dextris laborare valemus. In his vero quae sunt praeter naturam, sinistri cruris fricatio transuerse fit: quae autem praeter naturam fiunt, dissicilia. qua autem ratione sinistrum perfricet facilius a dextro non est manifestum,propterea quod neutra parte pollere deberent.
Diu muliumque in interpretatione huius problematis haesi, tum quoniam Graecus contex-riis difficultatem adco magnam habebat, ut vix intelligere possemus quomodo crus a seipso, siue dextrum siue sinimum sit, perfricari posset. tum quoiuam ex postrema sententia vix sensum elicere poteram: quod essecit, ut proxime dicam, ut Gaza in illa vertenda toto caelo a- Garae laberrariticum ad manum praeter omnem Aristotelis mentem deflexerit. antiquus autem interpres adeo verbo verbum reserre volens,obscuram reddidit sententiam,vt pro ea explican- Cina sinu . a Delio indigeremus natatore. Nos igitur verbum verbo maiori ex parte reddentes, conati
sumus aliquem elicere sensum. Qui erit in proposti e cur dum adinvicem se scabunt M . . mihi. perfricantur crura diutius in hac actione edenda magis laborat sinistrum crus citius defatigatur, quam dextrum: id vero esse verissimum quilibet experimento proprio potest experiri. t quia dextris tib re valemu. J Clim motum dextris potissimum perfici & superius docuerimus,& Aristoteles 1.de caelo & mundo, abunde explicuerit, moito sinistris laborat res magis defatigamur quia quasi imierso ordine motus naturalis operamur, quae vero contra naturam sentilaborem inserte solent,sicque facilior erit, & minus defatigare selet perstieatio quς a dextris in sinistras fit,quam econtra luet a sinistris in dextras: Si hoc est quod dixit, sinistri cruris fricatio,id est ,cum crure dextro pervcrse siue transiuerso, id est, contra selitum
a tem rastine, dcc. J Mihi videtur iis verbis voluisse Aristotelem non omnium rerum quaerendam esse causam,quod alias in analyticis etiam dixerat, quoniam nulla certa inueniri potest ratio,cur dextrae partes magis valeant ad operandum, quam sinistrae.
πονων ροδειαν. Praebere solent occasionem.
360쪽
Probi. XXXIII. Cur cibum imminuere,laborem augere salubre est An quod aegrotandi causa est multitudo excrementorum. HKc autem fit,quoties nutrimenti adsit excesses,aut haborum inminutio.
Quae pro hoc problemate explicando dc recta intelligendo faciunt, cum prima sectione inexplicando As. problemate, quod omnino idem est cum praesenti, satis superque pi oposita suri,ne cad- rcrctere cogamurilectores ad illum locum amandamus.
ξον εινου, ραδον. Probi. XXXI v. Cur ad sanitatem carnem densare non oportet, sed rarefacere 3 An quemadmodum ciuitas sana , & locus bene per irabilis squarede mare sanum it & corpus bene transpirabile magis est sanum. Oportet enim aut nullum inesse excrementum, aut illud quam primum excerni. Et oportet ita se habere corpora, ut superquitatem excipientia confestim expurgent: de esse in motu , 8c non quiescere. quod enim quiescit, putrefit: non secus quam aqua. quod autem putreficit, & non mouetur, morbum committit: quod autem putrescit, de non mouetur, morbum committit : quod autern excernitur, antequam corrumpatur , secedit. hoc igitur condensata carne non fit, non secus quam si obstruerentur pori: rarefacta autem accidit. quapropter etiam non oportet in sole nudum ambulare : condensatur enim caro , & valde
coalescit: & humidius corpus sit: quod enim intus est, permanet :quod autem est in superficie, discedit . quemadmodum etiam carnes aseatae, elixis magis: neque pectore nudo ambulam dum. ab optime enim dispositis corporis partibus , sol aufert , quae nulla indigent ademptione, sed magis interna. exinde igitur, quod remota sint, non nisi cum labore, sudor educitur: ab hoc autem, quia promptum est, facile.
Itidem de hoc prima sect. problem 1 3. explienum a nobis longa oratione est.