장음표시 사용
151쪽
retur; sed a voluntate percutiendi eum, qui putatur Laicus; ideoque nec aliam malitiam habet, praeter illam, quae illi eommunicatur a V Ο-luntate percutiendi Laicum . Haec autem, illi communieare non potest malitiam sacrilegii ignorati. Quem admodum ergo, percussio illa,caret malitia Sacrilegii, ita carere etiam debet , petna impolita Sacrilegio; pqna enim, absque culpa . incurri non debet. Ita Mareade cens. d.
disp. 3 a. uum. as. Se alij plurimi apud istos. II Nonis; Quae dicta sunt de ignorantia inuincibili, valere etiam devenialiter tantum viae ibilis Quia
haec , licet omnino non excuset a culpa I excusat tamen a mortali.
Peto a autem grauis , etiam ob cul pae leuitatem, nou incurritur; cum debeat esse proportionata delicto ;Unde, qui etiam scienter, opus pro hibitum, cum semiplena solum deliberatione , ac imperfecta aduertentiὲ, faceret, adhuc legis pinam graue non incurreret, quia hic esset supra meritum delicti . Sanchen
32 Decimo, Quae dicta sunt de igno Arantia inuincibili; non valere ignorantia mortaliter vincibili ;hoe est; quae vinci potest , ac debet. Haec enim , eum , saltem indire cusit voluntaria, aetium prohibitum non excusat a culpa ἴ & regulariter neque a poena, Dixi, regulariter; quia, eu ignorantia vincibilis, ex S.
Thoma I. a. quas . 7s. a. q. minuat voluntarium , di consequenter culpam , eamque reddat leuiorem ,
quam, si scienter admittereturipi rumque , in iure , non eadem pina punitur, qua culpa scienter admisi ;vt sic, inter delictum,& pluam, debita seruetur proportio . Qualis autem culpa, sit, ignora Mia vinciabilis; melius, ex dicendιε , coa
152쪽
sen Ignorantia Vincibilis sit pereatum speciale.
C Λ S V S, RES consessarij, scire ea, quae ad eorum munus spe ctabant, notabiliter neglexerant ; Accidit autem, Ve, a dum Consessiones audirent ε, Primus, suum Poeniten tem absoluerit a Casu Bullae Coene . SecunduS vero, quam uis dubitaret, suum ad restitutionem non obligauerit, cum reneretur. Tertius denique, suum tecth ab luerit. Queritur ;quot peesiata singuli com serint. SVM MARIUM. 1 Non semper opponitur virtuti
causat . committis unum peccatum 3 o Ignorantia , exfe, non VI pee- eansumatum. eatum. a Seientia eorum , qua ad proprium munusspectant, es δε-bitasolum propter o ι. obligatio Iciendi pracepta o Deealogi , oritur ex dupliei Praeepto , credendi, ct δεν- Dandi . Virtus diostatis, non sempersperialiter obligat . Ex diuerso modo manis andi
peccatum externum, di internum , non recte infertur ,
se peccata diuerse . Ebrietas , ex se , semper ea
contra Temperantiam . Ian II Praeeptum obligans adfui obseruantiam, obligat etiam ad sui eognitionem. 1 alla Ignorantia , non en peccatum
34 rictus internus, ct externus non sisnι duo peccata. zθ13 Ignorantia , eodem prae toprohibetur, quo transgressio . Is 'Non probibetur propter se , fed solum tanquam ocea transi 2sgressionis. Diqili co by Cooste
153쪽
Quaest. XI A. Isecas Igno antia Praeepti, non babet malitiam as e- transgresflone diuersam .
27 Imo, neque en peceatum,ab ed, τε sum numero.
2 Eetum est, dari aliquam igno- rantiam culpabilem . Prima enim Gorint. I . dieitur Si quis
ignorantias meas ne memineris. Eetatio em Quia unusquisque, ea ominnia scire tenetur, quae tenetur op rari. Ergo ea ignotare, est culiapa . Quia tamen ignorantia , est in solo intellectu, se ut est etiam sciea. tia opposita; peccatum vero scum neeessario essa debeat voluntarium, ae liberum , in sola voluntate formaliter reperitu GHinc est, ut pee earum ignoranLiae , praeter ipsam ignorantiam, aliquam voluntatis lis bertatem includere debeat . Haec autem , est , voluntaria negligentiaveritatis indagandae; in qua propte rea, tota culpae ratio consistit. Qvq-stio igitur solum asse patest . Au voluntaria haec negligentia,ac igno
Tantia, habeat aliquam malitiam dustinctam a malitia transgressionis praecepti a uuae ex illa ignorami, procedit, an vero eandem . 3 Aliquibus enim videtur, habere specialem , ac distinctam ; Ideoque tam Primus , quam Seeundus Tonfessarius, videlitur plura pe at oeommisisse . Tertius verδ unum solum. Ita Rodrig. PI. N. e. 23.
I. Curi . I. quas. 76 ac I. 6. Probatur autem primo; Quin Primus, & secundus Confessarius ,
magis peccarunt, quam Tertius; Sacramentum enim Poenitentiae male administrarunt , quod Terti in non fecit;SedTertius peccauit peccato negligentiae, ac ignorantiae, st. eut lli; Ergo illi, praeter peccatum ignoranti aes aliud peccatum malae administrationis comiserunt, quod Tertius non commisit .s Seeundo ; Quia negligentia, siue
ignorantia eorum , quae ad propriumunus pertinent, non solum est ma-Ia , quia est occasio munus illud male gerendi; sed etiam , quia est opposita scientiae, ratione muneris, speetaliter debitae; Sicut enim scie-tia, ratione muneris, est debita, non solum in ordine ad operandum , dceXequendum, sed etiam propter se, siue in ordine ad se tendum , It Ignorantia opposita. st ma Ia,no sola quatenus opponitur debito. pro-Ximu peccandi periculu ritandi, det iam, quatenus opponitur praecisa debito sciendi; Vnusquisque enim tenetur scire ea, quae ad proprium
munus pertinent,quamuis non sem. per ea exequi teneatur ἔ Ergo negligentia , siue ignorantia eorum aquae ad proprium munus spectant, non unam tantum , sed duas malicias continet, alteram oppositam
debito exequendi; alteram praecisse oppositam debito sciendi .s Tertio; Quia negligentia , fiat, ignorantia praeceptorum Decalo gi , non solum continet malitianus periculi proximi , De ea Iogi prae ceptis oppositam, sed praeterea etia
154쪽
malitiam specialem contra Fidem ;Ergo etiam negligentia, siue igno- 'rantia eorum , quae ad proprium a 8 munus pertinent, non solum continebit malitiam periculi proximi eontra debitum exequendi , sed etiam aliam malitiam specialiter
oppositam debito selendis Non solum enim tenemur scire ea , quae ad proprium munus pertinent , Ut ea
seruemus , sed etiam , ut sciamus RSicut Deealogi piscepta,non solum
tenemur credere, ut seruemus, sed etiam specialiter, ut credamus.
cunda seunda, qu. II 6. an.2. ad tertium. Inter virtutes morales, sdatur etiam Virtus Studiositatis ,
quae studium, siue appetitu scienti
moderatur, ita re neque excedat Mylura sciendo , quam oportet; neque deficiat, sciendo paucior a is Huic autem Uirtuti, opponitur negligentia sciendi ea,quae scire debemus, siue deinde ea sint agenda, siue noni hoe enim vitium, eo tingere potest circa materiam omnium vir
autum, ut docet idem S. Thomas art. I. ad primum ἰ Ergo negligen
eis sciendi ea , quae ad proprium imunus pertinent, erit speetale peceatum oppositum. Studiositati , dis tersuin a mala muneris administr 4ione , quae ex tali negligentia sequitur;Sicut enim in medicina duruei, praeter bonitatem utiIem ad sanitatem, datur etiam bonitas deIOctabilis; ita in negligentia sciendi,
quae ad proprium munus pertinent, praeter malitiam occasionis, siue
periculi proximi peccandi, est etiamalitia sciendi pauciora, quam oporteat , quae malitia Virtuti
Studiositatis opponitur. Quinto; Quia,si omnes tres Confessa rij, Vnum tantum peccatum commisissent, illud eodem modo possent in Confessione aperire . Non possunt autem , quia Primus
non satisfacit dicendo ; Neglexi seire ea, qua ad meum munm prectant ; si e ut satisfacit Tertius , sed praeterea dieere debet, Pa- nitentem maia absolui; Hoc enim est sacrilegium, non illud 3 Signum
ergo est ἰ Primum , duo peccata diuersa commisisse , duabus Virtutibus diuersis opposta , Sexto; Quia, si quis, in Ebriet te,hominem occidat, cum praeui simne periculi; non solum commiteio homicidium , sed praeterea etia peceatum Ebrietatis omnino diuersum . Ergo eodem modo , qui ex negligentia, siue ignorantia curupabili, non ieiunae; non solum peccat contra praeceptum ieiunii , sed etiam peccato i Dorantiae, siue negligentiae .
NOTABILIA . Ο Α Duertendum est primo. Ign Hάa rantiam, ex se, non esse peccatum, cum, scire, non sit actus Virtutis, sed Virtutem antecedat. Hinc autem fit, ut nemo scire teneaturν praeci c , ut ignorantiam expellatὴ Curre enim haec non sit peccatum a nemo eam per se expellere ten
tur, sed solum in ordine ad operaadum , sive, ut recte operetur I Sicut enim unusquisque tenetur recte Petrari, ita leuetur scire ea, ouae ad
155쪽
recte operandum necessaria sunt; Sic unusquisque scire tenetur Iei nil praeceptum a be diem, in quo O bligatὲ quia tenetur ieiunaret Quare , scientia praecepti ieiunii, non
est debita propter se , sed solum propter Ieiunium , ad quod immediate ordinatur .
II Aduertendum est secundo; Quaecumque praecepta, siue naturalia ,sive Diuina, siue humana , eo ipso,
auod primario obligant ad sui obis: ruantiam,tanquam ad finem, obliogare etiam seeundario ad sui cognitionem, tanquam ad medium ad ipsam exeeutionem necessarium ιNemo enim seruare potest prace Ptum , quod ignorat, Hinc autem fit primo, ut, ex eodem motiuo,st debita cognitio alicuius praecepti, ex quo est debita eius executio, Ex eodem enim motivo Temperantiae,ez quo principaliter tenemur ieiuo
nare , tenemur etiam minus principaliter se ire ieiunij praceptum , de diem in quo obligat. Secundo , ut negligentia , siue ignorantia prae
cepti, non sit peceatum diuersum ab eius transgressione ἔ Non enim habet malitiam diuersam a mali tia transgressionis, cum eidem praecepto , ac eiusdem Virtutis motiuo opponatur. Vnde, cum quis, ex negIigentia, siue ignorantia culpam bili, Ieiunium violat, non commit. tit duo peccata , alterum ignorantiae, alterum violationis Ieiunij,sed unicum violationis Ieiunij; quia utraque opponitur eidem praecepto,
obliganti ad Ieiunium, & eidem votivo Temperantiae , quod , sicut priacipaliter obligat ad Ieiunium, ita seeundario obligat ad se tendum
di ipsum praeceptuma de diem in quo obligat. Tertio , ut peccatum internum , non si diuersum ab externo; Voluntas enim surandi, non est peccatum diuersum a furto, sed cum illo componit , ae constituit
unum peccatum consummatum , ac
completum; Quia , quamuis detur
obligatio non volendi furtum, haec tamen oritur e X eodem praecepto sex quo oritur obligatio non sur-
nes tres Confessarios , uni cum peccatum commisisse ι duos quidem Primos consummatum s ac completum; Tertium vero non consummatum , sed ineompletum . Ita M. I. a. d. I s.c.2 Saneh. libI sum. c. I T. num. II. Lumo lib. I. tract.2. e.6. num. I .Fillluc.
13 Primo, Quia omnes peccaue runt contra idem praeceptum, obli gans ad rectam Sacramentorum administrationem ; Tertius quidem , e ponendo se perieulo ea male ad ministrandi; Duo vero primi, etiam de facto male administrando ; Exponere autem se perieulo alienius peccati, non est peccatum diue sum ab ipso peceato, quando eo in mittitur . Vnde , in confession ν ν
satis est, dicere a Ieiunium vistaui vel Saerum omis , qnando pecca
tum de facto committitur; sic enim sufficienter manet explicatum se
156쪽
gitur, necesse e st dieere; exposui me perieulo Ieiunium Ciolandi , ori Merum omittendi; quia tota ma litia tune consistit in illo periculo,&haee aliter tune explicari non
potest, quam in se ipsa. a seeundo a Quia actus internus ε& externus,non sunt duo peccata. sed vnnm eonsummatum , ac completum; Ergo etiam ignorantiatas osue negligentia , dc praecepti trans gressio, quae eX illa sequi tuis non erunt duo peceata, ted unum consummatum , ae completum; Sicut enim , velle furari, non est peccatum distinctum ab ipso furto, quan do sequitur; Ita , velle eulpabiliter ignorare ea , quae ad Confessarii munus pertincnt, vel exponere se perieulo, mu aus suum maIe administrandi , non erit peccatum ab ipsa mala muneris administratione diuersum, si sequatur; Nam,eo ipso, quod quis vult eulpabiliter ignor re , quae 'ad suum munus spe at, vel exponere se periculo, illud ma. Ie administrandi, virtualiter habet voluntatem illud ma IE administra nodi . Vult enim illam malam admi nistrationem in eausa, Ergo, si de facto male administret, non erunt duo peccata, sed unum compIetum; Ideoque, satis erit, in confessione , dicere; Saeramenta mav admin straui; quia sic manebit simul suia ficienter explicata voluntas illa sma Ie Saeramenta administrandi. as Tertio I Quia negligentia , siue ignorantia culpabilis eorum, quae ad Consessari j munus pertinent seodcm praecepto prohibetur, quo
prohibetur mala Sacramentorum administratio I Idem enim praec pium , quod primario , ae directe malam Sacramentorum administra intionem prohibet, secundario, &consequenter prohibet etiam ignorantiam eorum,qui necessaria sunt;& petieulum eam male admini strandi; Sicut idem praeceptum D trii, quod furtum externum principaliter prohibet, minus principaliter prohibet etiam voluntatem furandi; Ergo, sicut voluntas furandi, & furtum externum , non sunt duo peecata , sed unum ἔ ita Ignorantia eulpabilis eorum a quae ad rectam Saeramentorum admini strationem ne eessaria sunt, & mala eorundem Sacramentorum administratio, non erunt duo peccata ssed unum
36 Qua ra a Quia negligentia , sue
culpabilis Ignorantia eorum a quae ad Consessa ειν munus pertinent , non prohibe rur propter se , sed solum tanquam oecasio male Sacramenta administrandi. sicut eorum scientia , vel cognitio non praecipitur propter se , sed solum tanquam medium ad ipsa Sacramenta rectὶ administranda I Ergo , ex se a non est peeeatum , sed solum quatenus est oceasio male Sacramenta ministrandi; Ideoque non erit peccatum speetate, ab ipsa mala Sacramento rum administratione diuersum .
II Quinto; Quia, quamuis daretu
specialis virtus , ac praeceptum ν obligans ad scienda necessaria ' adhue tamen Ignorantia, vel negli gentia sciendi, in nostro casu, non
esset speciale peccatum, a mala Sa
157쪽
eramentorum ad mitiali ratione diuersu na ; Obligatio enim sciendi,
in nostro casu, non oritur ex tali Virtute, ac praecepto, sed a praGe. pto Sacramenta bene administrandi; Sicut,quamuis detur praeceptum Divinum naturale Contritionis,adhuc tamen , si quis , peccati morta Iis conscius, sine contritione , Sacramenta administraret , non pro pterea duo peccata diuersa committeret , alterum omissonis Coa tritionis, alterum Sacrilegae Sacra mentorum administrationis ι quia obligatio Contritionis non Orire rur tune ex praecepto Contritionis, sicut oritur in mortis articulo , sed solam ex praecepto , ad dignam Sacra mediorum administrationem, O in bligante; Ergo, sicut, qui, sine Contritione , Sacramenta ministraret , Vnicum peccatum committeret in dignae Sacramentorum administrationis, ita qui eadem Sacramenta administrat, cum ignorantia culpa bili, ν ni eum peccatum committies malae administrationis .
cundus , duo peccata commisissent, sequeretur, grauius peccare eum squi ex Ignorantia culpabili peceat, quam qui peccat scienter ι Primus enim, duo peccata commisisset, alterum Ignorantiae , ac negligentiae, alterum malae Sacramentorum administrationis, Secundus vero I vini. cum tantum peccatum simplex ma Iae Sacramentorum administrationisῶ Consequens autem est absur
dum , quia peccatum Primi, semper est minus voluntarium I quam pcc catum Secundae. 19 Hac tamen ratio,quae eis PMaia fium, non videtur et seax; potest
enim quis plura peecata committe re, di tamen, per illa, minus graui ter peccare,quam peccet alius uni eo peccato simplici; Nam homicidium, in ebrietate, commilliam , est Peccatum minus graue, quam si fiat ab homine sobrio; & tamen, cum fit in ebrietate , est duplex pecca
tum , alterum ebrietatis, alterum
n D rationes in conerarium a s respondetur,ad primam; non magis,caeteris paribus,peccasse Piamum, & Secundum,quam Tertium, sed illos peceatum consummasse a quod Tertius non fecit; Sicut non magis oeecat, qui vult furari, & defaeto furatur, quam qui solum vuIt furari , licet ille , per actum exter num a compleata ac eonsummet peccatum, quod hic non faeit. ar Ad secundam, Nega tur , scien tiam eorum a quae ad proprium murnus spectant , esse debitam propter
se a Est enim debita solum propter
operationem; quia , quamuis non semper teneamur exequi. quae C -gnouimus , semper tamen ideo tenemur e noscere , quia tepemur exequi, ac operari. t .aa Ad tertiam,patet dispitas; NE obligatio se tendi praecepta Decalogi, oritur ex duplicii obligatione, ea scilicet eredendi . & implendi ιObligatio vero sciendi ea , qu ad
proprium munus spectam, oritur
158쪽
recte exequendἰ ς Ideo enim solum
scire tenemur ea, quae ad proprium munus pertinent, quia recte munus illud exequi te aemur , & si ad
hoc non teneremur, neque teneremur ad illud . unde Confessarius ,
quia munus Advocati exercere non tenetur , neque ea a quae ad Aduoineati munus spectant, Aire tenetur .a 3 Ad quartam, Respondetur;Qua uis admittamus,dari virtutem Seu diositatis , hine tamen non sequi, eam semper, per se , ae speei aliter obligare ad debitam scientiam procurandam ; Sicut, quamuis detur praee tum Contritionis,non tam nhinc sequitur, illud semper, per se, ae specialiter ad Contritionem obIigare, sed solum in mortis arti culo . Sicut ergo, in Sacramento rum administratione , Contritionis obligatio oritur, non eX ipso praecepto Contritionis, sed ex pes.cepto Sacramenta digne administrandi I Ita , in eorundem adminiis stratione, obligatio sciendi ea, quae necessaria sunt, oritur,non ex Vi tute Studiositatis , sed ex praecepto recite Sacramenta ministrandi;Ide que Ignorantia, sue negligentia, Scmala administratio , non sunt duo peccata, sed unum .a6 Ad quintam; Negatur seqMela ,
Nam peccatum internum,& extemnum , non sunt duo peccata, sed unum, & tamen non eodem modo manifestari debent in Conseisone pecca in m solum internum, ac peccatum internum simul & externum; hoe enim suffcienter manifestatur,
dicendo, furatus sum; illud.vero manifestari non potest, nisi dicen
do; habud Ooluntatem fur diri Ex
solo ergo modo diuersos peccata
in Confessione manifestan. i, colligi non potest, quod sint peccata di-
as Ad sextam denique, patet dispa 'ritas; nam ebrietas, ex se,& ex genere suo , semper est mala contra Τemperantiam, de prohibita, quamvuis non esset causa , vel occasio homicidii; Cum autem est occasio,ha bee etiam hane malitiam iniustitiae, quae illi est addita . At Ignorantia, ex se, non est peecatum, se ut seiε-tia opposita , ex se , non est opus Virtutis, sed solum quatenus est oceasio, Confessa iij munus maIe administrandi; Vnde habebit solum malitiam male administratiosis, ac
Ignorantiam , siue sit praece piorum Naturalium , sue Diu in rum, siue Humanorum , non habe re malitiam diuersam ab ea, quam habet eorundem praecepto runtiis transgressio, eum, iisdem praeceptis opponatur, & ab iisdem praeceptis prohibeatur, non primario, & per se , sed se eundario solum , & in ordine ad vitandam transgressio
se habet , scut peccandi periculum , & seandalum I Sieut enim ista peccata , non sunt unius speciei , sed plurium . iuxta pluralitatem peccatorum a quorum
159쪽
quibus opponuntur; Ita Ignorantia , non est peccatum unius spe ciet, sed plurium, iuxta diuersitatem peccatorum, quorum est occa- fio , Nam ipsa etiam est peceatum eiusdem speciei , eum peccato x cuius est occasio , sicut sunt. PIO- imum peccandi periculum , discandalum . aT Seeundo; Ignorantiam , nequα- esse peccatum numero diuersum ab ipsa transgresso ne praecepti , quando hic sequitur,' Sicut Furtum e
ro diuersum a voluntate furandi; nec homicidium, in ebrietate sec tum, ab ipsa ebrietate, licet ebrietas , praeteresse causam homicidii , habeat etiam suam propriam malistram , contra Temperantiam ς Nec omisso recitationis officii, a prolemctione Breuiarij in mare; Actualis enim praecepti transgressio , troilhabet nouam malitiam , diuersam a malitia ignorantiae, cum non adsit
noua cognitio; sed cum illa con-
stituit unum peceatum completum ac consummatum ς sicut eo nititute actus externus , cum interna voluntate , de homicidium in ebrietate commisium , cum ipsa ebrietate , habens totam suam malitiam
in causa ; Idemque dicendum est, de Offieii omissione , orta ex Pr lectione Breuiarii in mares Unde a in Confessione , satis erit , dic re ; Sarramenta mald administν
sulficienter explicatur totum peccatum; cum ignorantia non prohibeatur , nisi propter peccatum ἡSi tamen daretur noua libertas , tunc, sicut daretur nouum debitum inquirendi, ita daretur nouum peccatum ignora qtiae; sicut si post proiectum Breuiarium in mare, daretur aliud Breuiarium stunc daretur nouum debitum recitandi officium , ideoque illud
omittere, esset nouum peccatum s
ab ipsa Breuiard proiectione , dis
160쪽
a II ' VM duo Rustici, qui nostrae Fidei mysteriis instrui,
A notabiliter neglexerant, cum Haeretico quodam colloquerentur; Eorum alter, Heretici sophismis deceptus , realem Christi praesentiam, in Eucharistia , negauit Alter vero, quamuis dubitans , negare noluit . Quaeritur, quot peccata singuli commiserint. SUMMARIUM . .
litias continere videm . 6 Ver8 tamen non eontinet o
dei, oritur ex Praeepto obligante ad ea eredenda. 8 Ante Euangely promulgati nem , nulla dabatur obligatio
illud siendi. y Ignorantis mcteriorum Fidei,
unico tantum Praecepto, opponitur .
tum , sIum, eum, ex intemitona ignorandi, ignoramur res situ necessaria. , I Artieulum aliquem, ex ignoramna vincibili, negans , peecat folism contra Fidem. I a Contra eandem peceat etiam qui, eae eadem ignorantia, ne gandi perieulos exponit. 33 In quo disserant ignorantia Aristietilorum Fidei , ae Praeeptorum Decalogi. I 6 Cur plures malitias numero diauersas contineat .a7 Exponit perieulo plures Artiem os negandi. I 8 Imo eensetur ese, indirecta voluntas plures negandi. Is Contra idem Praeceptum , plura numero peccata committi possunt. zo Vnum moerium, moraliteν cualis eontinuari non potes , RATIONES DvBITANDI., Uaestio haec, duplicem e nintinet disticultatem . Prima est ; An ignorantia vincibilis , in cludat plures malitias specie di-ue. Disiliaco by Corale