장음표시 사용
261쪽
sectd voluntarius. Imo, si pretium, tempore contractus , spectatis cim oeunstant ijs, & rei apparentia , ipsi rei esset aequale; Tunc, qua muls p stea detegetur vitiam, quo deleno, iam pretium fieret excedens, Vc ditor tamen ad nihil teneretur; quia Emptor, pretio iusto , rem iIlam
emit, attentis cireunstantijs , quae tempore contractus aderant, SI vitii occulti periculum in se suscepit. Mol. d. disp. 3 3 3. num. I s 1 Tertio; Titium, qui dolo Caium, ad triticum vendendum induxit, teneri ex iustitia ad omnia darena, qui catus ex tali venditione , pata sua est, & ad illum restituendum in integrum ἰ Suo enim dolo, sicut
fuit eausa iniusta venditioni , ita fuit eausa iniusta omnium damno rum, quae ex illa sunt subsecuta .
Causa aute iniusta damni, ad illud
resare tendum tenetur aro Quarto ; Si Sempronius, conseias fuisset doIi, in eo ea se, posse
Caium eontractum non implere 3 ssed ab eo te e edere; Quia iam Sem. pronius censeretur doli particeps; dolum enim mam festate , vel impedire tenebatur; ideoque, non manifestando , peeeasset e tra iustitia,& iniuriam Cato De isset; si que; in conscientia, illu in integrurestituere teneretur, non sollim rem per contractum acquisitam restituendo, sed etiam resarciendo di-na , quae Caius ex ea venditione passus esset ς fuisset enim omnium illorum damnorum musa iniusta .r 7 ininto;Idem omnino dicendum esse , etiam ii Sempronius doli eoninscius non fuisset, sed tamen vincibiliter ignorasset, ignorantia mortaliter vincibili; teneretur enim similiter non solum ad dissolutione contractus, sed e tram ad damnorum restitutionem. Quia ipsius culpa, ne uta fuissent, eo quod Ignoran tia mortaliter vincibilis, non exiseuset eulpa; cum causet voluntarium saltem in directum . Si tamen ignerantia fuisset vincibilis solum venialiter; tunc probabile eil,sore, ut ipse neque sub veniali ad restitutionem teneretur; quia obligatio in materia graui , non potest esse
nisi sub peccato graui; obligatio
enim pendet ex materiae grauitate posito precepto naturali, via positivo; neque ullus unquam dicet, aliquem sub veniali tantum obligari ad restitutionem centum , vel mille aureorum, nec posse lioc peccato liberari, nisi Proponat resu-titere. Less. lib. 2. cap. 7. drab.s.
262쪽
An error , ortus ex mera deceptione ipsius operantιά, veratisnem, ιure cιuili reddat inualidam.
CA S VS.1 UIΤIV S, falso putans, Gemmam quandam , haber ll virtutem contra febres acutas , illam emit summo It ptetio iusto, eo pretio nunquam empturus, si Veri fatem cognouisset; huius tamen erroris Venditore omnino inscio. Postea vero, experimento comperit, Gemmam, illa virtute non esse praeditam ; Quaeritur , Utrum emptio illa , iure ciuili, suerit valida. δsVΜMARIUM.
x Error, an eontractus, rure na- Ici
tura , irritos, irritet etiam semper , ture ciuili . II 4 Luam pote Iatem habeat Respublica , in orians ad contractus . I Ar . De facto , aliquos eontractus, iure natu a , irritos, eom in Ishdat. 6 Emptio, e lis Emptoris dere- Iqptione , orta, iura eludi svalida. 3 FI Ius eiulis, quandonam det acti nem ad eontractum resim Isidendum. 8 Et quando concedat actionem reoisitoriam .
ctum consensus ad Dasi rem requisiti. . Irritare poten contractus , iure natura, vali os . Dum supplet defectum consenos, reddit contractum tiam iura natura, validum Supplet bune defectum solumis, quando error es ρm m. Conualidat contractum,saltem quo ad essectus. Conuali refoltim potest, in a litam, ex defectu consensus. Conualidat etiam , quan emror est solum eoneomitans .mne ineaeiter probatur, esn- ualidare etiamgesti, quando datur error communis. RA Disitigod by Corale
263쪽
2 Icut error, ortus ex dolo Te a. N iij, iure ciuili , operationem non irritae, quando error contingit, non circa substantialia, sed follim circa clxcunstantiam aliqua accidentalem , Ita a fortiori illam non irritabit, similis error, ortus ex mer; deceptione ipsius Ope Tantis, cum nullus omnino tunc do Ius interueniat. Di:scultas tamen adhuc non leuis est; An, stante etiam errore circa substantialia , in quo casu , Operatio, ex defectu consensus, iure naturae, est inualida ἰ Ius ciuile , illam aliquando conuali deer Hinc enim facile con stabit , quae sit, in Principe , potestas, ac Voluntas in ordine ad Reipublicae bonum procurandum , &ad eiusdem perturbationes vitandas a
3 Emptio ergo ista , non videtur, iure ciuili, fuisse valida ἰ Quia non
sui e valida , iure naturae, ex defectu consensus ,.cum error , fuerit circa substantialiat ipsius emptionis I scilicet, circa Gemmae virtutem , ac qualitatem connaturalem , quae ad materiam emptionis perti- Stante enim hoc errore, dari non potuit consensus, ad emptionis valorem, iure naturae , necessarius.
Si autem emptio , iure naturae, fuit inualida ; iure ei uili , valida esse non potuit; quia ius ciuile, supponit ius naturae , in eoque fundatur . Si ergo iure naturae fuit inualida , fuit etiam inualida, iure ciuit . .
4 n Duertendum est prim δἰ Prin-ἀA ei pem, sicut Rempublicam
conseruare tenetur , eiusque tranquillitatem , ac pacem , quantum potest, procurare , & perturbationes vitare , Ita potellatem habere. praestandi quidquid ad hoc , est necessarium. Hinc esst , ut, non soluin de bonis subditorum , sed etiam de vita disponere possit, quan do hoc ad Reipubliciae bonum , est necessarium . Unde, tempore bel. Ii, Milites obligare potest, ut mi litent , R certum locum in bello teneari , etiam si, ex hoc , manifestum vitae periculum eis immineat;& tempore pellis , Medi eis praecipere potest, ut pestilentia laboran tibus, quamuis cum vitae periculo medeantur. Denique de subdit o - .rum bonis, de facto , disponit, iulage praescriptionis, bona unius in alium transferendo , ad to Ilendas lites, & alia in conuenienti vitanda . Eodem ergo modo , dcijsdem bonis disponere potest s e tiam in contractibus, vim illis tribuendo , rerum dominia transferendi , sicut tribuit praescriptioni. Aduertendum est secundo; Ius ei uile , aliquibus contractibus , quamuis , iure naturae , inualidis , hane vim de facto tribuisse; In lege enim, de act. empl. expresse definitur. Venditionem,
in qua Venditor, rem vitiosam ignoranter vendit tacendo vitiumsesse validam. Similiter, eo tractibus,e A errore antecedenti celebratis,
264쪽
coneedit actionem redhibitoriam , per quam Veaditor cogi possit , vepretium restituat, & rem venditam sibi aeeipiae, seque contractus reuse indatur; quod fieri non posset , ficontractus non firasset validus. His autem contractibus, Ius, valorem contulit, ut Contrahentibus tolle retur occasio fingendi errorem , sicque maxima vitaretur eonfusio,
ae perturbatio, quae , alias , ex hac fictione oriretur in Repablica, Sicut pr.escriptioni vim dedit rerum dominia transferendi , ut sic , &lites , & dominiorum incertitudo . tollerentur. His positis .
Bristo validam , quamuis , iure navturae , ecit inualida . Ita nolina d. 33 3. - . 8. Lusus lib. 2.
e. 17. d. .ntam. 31. Nau. cap. 23.
mat . c. I. num. 3. Messina c. de
reis. tmesi.33. N alij communiter apud istos . 7 Probatur autem primo ι Qui sint. Iuliani de acti em .
Venditio, in qua, Venditora re marvit sosam sciente r vendidit , tace do vitium , iure ciuili, dieitur valida ι sed ex ilia, ortam esse Em moti ammis in ad repetendum a Venditore , non solum excessum is
is , sed etiam damnum , quodia de passus est ; ad quod tame n.
non tenetur, quando rem vitiosam vendidit ignoranter . Dolut autem, in hae venditione , fuit circa substa ari alia ι fuit enim cirea visitum rei, & consequentet venditio ista , stando in iure naturae, erat irrita . Ergo, iure ei uili,potest esi
validus contractus, licet, iure
naturae. sit inualidus ἱ ideoque potuit etiam emptio , ex errore, nota a Titio, esse iure ciuili valida . quamuis iure natum fuerit inu
eontractibus, ex dolo , siue errore anteeedenti celebratis , Ius ciuile concedit actionem redhibitoriam . per quam cogi potest venditor , vertistituat pretium acceptum , &reta venditam sibi accipiat , ac testiadi iubet contractum ; Ergo
contractus praesumitura iure Waldus si enim esset irritus , rescissone non indigeret, idemque colligi tur etiam aperte, MLaliter seq. Τουι ιοntrab emst.Contractus -- tera. ex dolo , sue errore antecedenti, celebrati, quando error est ei rea substantialia contractus; veaecidit in emptione supraposita a sunt iure naturae:irmi. Ergo contractus, iure naturae, irriti, possunte e . iure ciuili, validi; Atque itas est da facto . emptio Gemmae, o Tertio, Quia Ius ciuile, vim ha. beat domin rum in bona i subdito
rum , propter bonum Commune νι
supplere potest de femum consensus ipfius Contrahentis deceptis seque reddere contractum l, in utroque foro, omnino validum 3 vese tollatur occasio Contrahenti.
265쪽
bus errorem fingendi , ex qua fictione, maxima oriretur perturba tio , ae confusio in Republica, eam
ex alijs similibus; habeamus ; Ius
ciuile,coatractus ex dolo , vel ero rore antecedetnti, celebratos, reddere validos; Dicendum est ; Ius
ciuile, eos reddere validos, etiam in foro conicientiae, supplendo defectum consensus, ac voluntaria ad alorem naturalem requisiti; Ex hoc enim , nullum sequitur absur. dum, di sic melius consulitur boco communi . Hoc autem posito, eminptio Gemma , fuit omnino valida in utroque soro; supplante Iur ν , defectum eoiae usus ei rea vitium rei, ad valorem emptionis Meeffa rici requisiti.
propter bonum commuae irritate potest contractus, alias iure naturae, validos. Ita E contra , non est cur reddere non possit , iure ciuili, vaIidos eos , qui alias, iure naturae, suae inualidi. Ergo validam , isne eiu ui, reddere potuit emptionem mmmae, quamuis alias
iure saturae . esset anualida . '
D st D pationem in contrarium ἔλδε patet respoufio I Dicendum enim est,Emptionem salsi e validam
Olligit a rex dictis primδὴ Ius
O positiuum , in contra tibus, ex .errora anteeedenti ei rea lab-santialia celebratis , suppIere defectum consensus, sollim , quando error est prudens, ae inuincibilis . non vero quando est vincibilis , aefatuus ς Sicut rescin ut costraetus metu celebratos, simi , quando metus est cadens in constantem vi. rum; & ficut reddit validos actus , ac gesta, me iudicem habentem ti tutum coloratum, solum . quandae Prot communis mi in uincabilis non vero quando eri emulas , vel fu pinus . Quia error classus , via supinus aequiparatur scientiae eae c.
a. de eonstit. in o. ia probat Sanq
I s Secundo dici etiam posse; quod
Ius positiuum, quamuis efficere ton posse, ut contractus, alias iuria naturae inualidi, validi sint , in ratione e m ractus , & quoad essen. tiam , eo quod implicet, quod da Lur cun tractus , & quod legiramus duorum in se sus non interueniatὐStatuere tamen potest, et sine vati
vi quoad effectum, ita ut habeant omnes vrictus st quos habe tene, si
essent, ean sensu explicito,celebra-εiὸ V. G. ut per eos transferatur dominium , & oriatur in Contrahen
tibus mutua OMigatio . hma, eum emas laeto domisi', & mutua Couinerahentium obligatio , quae ex eo aracia Cossurgit, ad coneta his es-
266쪽
leges humanas, fieri possit; sicut etialeges humanae , in multis casibus , sine Dominorum consensu , rerum dominium in alios transferunt: ut patet in legibus praescriptionis.14 Tertio; Ius humanum ., non om nem Contractum, iure naturae irritum , posse essicere validum , sed
eum sollim, qui est irritus ex desectu legitimi consensus Contrahentium; Quia c. rum consensum sup plere potest. Hinc autem fit , ut si contractus sit irritus, ex defectumateriae; ut est , contractus usurarius, in quo, pro mutuo datur pretium, vel aliquid pretio aestima bile; illum reddere non posse validum , quia materiae defectium supplere
non potest, sime supplere potest
desectum consensus, cum consensus sit eausa efficiens, & haec ab aliquo extrinseco suppleri possit; Vnde etiam est , ut in Matrimonio, Contrahentium consensus suppleti possit a Deo ἰ Tum quia, consensus
est causa efficiens Matrimonij , &hae a Deo suppleri potest; No
minus enim Deus et ficere potest , ut sine mutuo Coniugum consensu oriatur inter illos vinculum, indisesolubile, Se mutua corp rum transitatio, quam calefacere posite sine i igne . Tum quia, Deus, maius dominium habet in corpora eo uiu-g in , quam habeant ipsim et Cou-Higes; Cum ergo, ipsi , eo quod suorum c rporum sint Domini; eo rum dominium in alium transfer re possint; a fortiori hoc idem poterit Deus. Haec tamen potestas , in ordine ad Matrimonium n nul
la Republica, neque Ecclesiistici,
neque saeculari reperitur , sed id solo Deo, ut benepobat Sanch. lib. a. matrim. d. 27.
Is Quarto; Raae dicta sunt de dolo,
siue errore antecedenti , & dante causam contractu i , idem omnino die endum esse de errore concomitante , & incidente in Contractum, Q Ria argumenta, quae probant de Uno , aeque probant etiam de altero I Cum dolus incidens, causee
non voluntarium , sicut antecedens causat inuoluntarium I & uterque staeque tollat consensum, ad valorem actus necessario requisitum . Neisque solum eaedem rationes militane in utroque dolo, stando in iure naturae ; sed etiam, stando in iure ciuili; Quando eni in error , non est circa maletiam totalem, sed solum circa partem inateriae ψ ut eum quis
aureolam vendit, quae postea magna ex parte inuenitur, aenea. valL-da est venditio , quia auri aliquid habuit, & si inauratum aliquid sit,
valet venditio , lie et aurum putetur,. propter eandem ratione a r
Ius, propter bonum commune o, Contractibus , alias , iure na tu rae , inualidis consert; non leue de sumi posse argumentum,' quod idem Ius, eodem modo, valorem etiam conferat actibus, qui, posito errore communi, ac bona Populὶ
fide , fiunt non solum ab Habente titulum coloratum . sed etiam ab habente solam possessionem Offieii: Si enim Respublica, ad vitanda in conuenientia, quae ex huiusmo
267쪽
di Contractuum vavaliditate se quearentur . eos conualidat , Cur, posito errore Communia non conuali
det actus factos ab Habente posse iasonem Offeij; eum ex horum nul litate, eadem, imo maiora sequantur in conuenientia ; Et si ad hos contractus valida ad os, supplet de- Lectum consensus , ad eorum vaI Iem requisiti ex parte Decepti ἔCur etiam, posito errore communi , ad actus , qui fiunt, conuali- dandos; non suppleat defectum iu-i xisdictionis ad eorum valorem , iuHabente possessionem osse ij, requisitae. cum longe minus sit, supplere defectum iurisdictionis,quam defectum consensus , & uterqu defectus . eodem inodo suppleatur in genere Cauta efficientis. Tam enim Iu dictio, est eausa efficiens valoris in actu , quam Consensusia Contractu . Cettea nos appa reu eur Respublica , uniam praest te debeat, & non aliud a Ciam non minus v nutu . quam aliud conferat ad bonum commune , quod ipta procurare tenetur. Posito autem ,
quod Mespublica , solum propter bonam PopuIj fidem , actus conua lidet, & iurisdictionis defectum etiam in Habente solam possessonem Oisc ij suppleat , quot pertur bationes vitantur, & quot perplexitatibus, ac angustiis liberantur Co, cientiae , cum praesertim nullum hine sequatur inconueniens a Sed de hoc Lusius suo loco.
I TIV s, Gemmam emit, salso putans, illam specia
lem habere virtutem contra morbos Oculorum, quam vere non habi bat Eam tamen empturus,
etiamsi talem virtutem non habu viet, Et hoc nulla prius adhuhita diligentia , ad rei veritat m cognoscendam. Quaeritur; irrum emptio uia, tu; e naturi, iii erit valida. arm
268쪽
Io Non eis et ea mettertim emptionis adequatam. II Cur, eum errore cirea mate ia
, trimonium. , .ra Igno antia , ct error est neomitans,dummoti nonsist Area muteriam adcyu . tam , contractum non vitiant. .
I Asus hie a praecedenti stiffert, a primo , quia ν ibi error , i a Linplore, supponitur antecedens ,& dans causa Contractili, hic vero concomitas, de incidens in contractum . Secundo; quia error, ibi supponitur omnino inuincibilis , hie vero vincibi Iis . Proponitur autem, & ut melius appareat di- esus modus , quo voluntas , posito, utroque errore s operaturi ἰχVt coallet, quae libertas, ad valore im , ex parte actus, requiratur,ac sulficiat .
3 Aliquibus ergo , Emptio videt non fuisse valida . Ita Filiive. o. a. tria f. e. Oznum. IT. 9 Μerolla a. i. eaea I. dis. D num. 96ῖ.
Primo; Quia, si quis contrahae
Matrimonium cuin Lia, putanae . . t Rae helem, quamuis fit dispositu ad eontrahendum cum ilia , etiam si seiret, esse Liam , adhuc Matri monium illud, est nullum S-ε,- - L milem vomtatem habui e Titiam i, in emptione Gemmae; Vtrobique
enim datur ignorantia concomitana TCirea materiam contractus; Ergo emptio faeta a Titio suae nullae , I leo Mim Maerimonium est nutilum, quia, ratione Ignorandiae c-- comitantiri non est voluntarium , qiramuis non sit inuoluntatiumSed etiam empti. Gemmae , propter eande ationem , non iure volu taria, quamvis non fueria inuolautaria . Ergo etiam Emptio Gemum e fuit nulla. 3 Secundo; Quia, ad hoe, ut Ma itrimonium sit validum , requiritur. expressus Contrahentium consen- .s & ve contractus expresse , ac pomi uε sit voluntarius . Ergo hoc
totum requiretur etiam, ad hoc, ut.
emptio , iure naturae,.sit valida ;Non minus enim emptio , est contraditas onerosus, quam Matrimonium I lmo , inter hos contractus, nulla videtur esse diuersitas , nisi in hoc ,.quod materia Matrimoni j ,est persona Contrahentium I materia vero empti nis , e it res quae emistur. Sicut igitue ire Matrimonio, error tollit positiuum consensim sita illum tollet in emptione .
Espondetur tamen ; emptio nem factam a Titio, iure
269쪽
naturae, suisse validam . Ita Va .
tius habuit, fuit non circa Cem mam , sed circa specialem eius virtutem; Hic autem , non impe- diuit voluntatem absolutam emen di Gemmam, independenter ab ea vir in te : Ρotuit ergo Titius , cum eo erroce, habere voluntatem a solutam emendi Gemmam ,& eo seqilecteremptio Gemmae esse per
fecte voIuntaria , ae libera, sicquestaudo in iure naturae, valida . 8 Seeundo, Quia error, quem Titius habuit, fuit vincibilis, ut in casu supponitur; Error aurem vincibilis , causat voluntarium saltem in directu . Cum ergo Titius habuerit voluntatem absolutam emendi Gemmam , di vineibiliter
errans circa eius virtutem, irrua liter illam emere volu egit etiam sine tali virtute , videtur habuisse voluntatem, ad emphionis valorem sulficientissima tu, flando in iure na
9 Tertio; Quia, si Titius explicuὸ hane voluntatem habuisset :Volo emere bane Gemmam, fluebabeaι, sue non habeat virtutem
contra morbum oeulorum; Emptio fuisset sumetentissime volpntaria sac valida; Nihil enim ei deesset ad valorem , sicut nihil deesset ad va-Iorem Matrimonis, si haberet animum contrahendi cum muliere prasente , quaecumque illa esset aquamuis per errorem putaret, esse Rachelem. Sed Titius , similem
habuit voluntatem circa Gemma. Illam en in emere voluit absolute. siue haberet, siue non haberet virtutem contra morbum oculorum . alioquin error non fessiet concomitans. sed antecedens , nee fuisset vincibilis , sed inuincibi Iis . Ergo valida etiam sui trillius emptio nota obstante errore circa eius virtutem ἔ Error enim non impediue voluntatem, ad eius valorem sulfi-
A respondetur; ad prima a 1 Disparitatem esse primo, quia ilia Matrim io, error supponitur circa Personam , quae est materia adaequata Marrimonii; Ia emptio a solo. ereor supponietur, non circa Gemmam, quae est emptionis materi , Ad solum circa Gemmae qua litatem , sive circunt antiam aliqua materiae, sine qua dari potest consensus, & voluntas circa ipsam ma teriam . Seeundo; quia; in Matri monio, error supponitur inuincibilis; in emptione vero vinei bilis.EXVtroque autem hoc capite , error circa Personam, reddit Matrimo nium non voluntarium ; quae duo ,
cum non reperiantur in errore cim ea Gemmae virtutem , consequenter error ei rea illam, non. erit susficiens ad reddendam empticinem Gemmae non voluntariam, di inualidam.
270쪽
i Ad secundam, respondetur; dari
in emptione, politiuum consensum pleni di me voluntarium circa Gemmam , cum detur eius cognitio , quamuis non detur cognitio. viri eis illius; Hie autem eonsensus sin Matrimonio , dari non potest , eum supponatur, dari errorem cita ea ipsam Personam , & consequenter deesse cognitionem Perissonae ad talem consensum ne eelsa - riam . Hinc ergo fit , ut emptio cum illo errore potuerit esse valida; Matrimonium vero validum esse non possit ἱ Quia , cum errore 'eire a Personam , dari non potest consensus in illam 3 sicut cur
errore circa Gemmae virtutem p ν
COROLLARIUM. Colligitur ex dictis; Ignoran.
tiam, siue errorem e neomitantem , quamuis sit circa et rcunis
stantiam aliquam substantia lania
contractus , dummodo non sit eir ea ipsam materiam adaequatam sas totalem , non tollere valore illius contractus , quia non immpedit consensum sum eientem i a ipsum contractum 2 Quamuis enim circunstanti m illam reddat non voluntariam ἰ hoc tamen non impedit , quin res ipsa posite esse susti- cienter , & absolute volita; eun Voluntas, in rem illam adhuc postiue tendere possit per actum absolutum , non tendendo in eius e tria cunstantiam , etiam substantialem,
sed ab illa quasi praescindendo .
Haec autem voluntas , lassicie adactus valorem , vi cobstat ex dictis . Quod si error supponatur vinei bilis , tune neque tollit eo sensum virtualem , ac implicitum in ipsam circunstantiam ignoratam . Qui enim vult explieitE al, quid , vult simul implicite , ac virtualiter , quidquid cum illo est
necessario eonnexum I unde multo magis datur consensas ad valorem lassiciens.