장음표시 사용
51쪽
, lur litate N ,ex eo motiuo,esse lici- diuis, ae dubitationis latae sumptae. am , euid ter sequi r , etiam a quam in eludit, non posis esse Uti- oluntatem prudender operari,dum ma regula voluntatis , nihil tamen
hoc iudicium sequitur , eique s 3 obstat , quin posse esse obiectum , on format, Cum ipsa fie potenti ν ae actus reflexi praetiei, : ea , M seratur in obiectum solum certi , & euidentis, qui sit vitisinia, bioue illi proponitur ab intellectu. ae lassiciens regula voluntatis in ii ergo beneficiorum pluralitas, illi operando; Intellectus enim, ea Men-ib intellecta prudenter proponitur ter cognoscens , se prudenter ope-amquam licita , ac honesta , im- rari, dum probabiliter iudicae, he- oisibile est , ve a voluntate pru- neficiorum pluralitatem esse licita,
lenter non ametur ut talis. Volun- inde euidenter infert, etiam voliatias autem s dum prudenter operam talem prudenter operaturam , si setur, peccare non potest . illi conformet in operando , eum
Aduertendum est quinto ἔ assen' eius ductum sequi debeat, ut pa-um probabilem , cum seratur in tentia caeea .
utim obiectum solum probabiliter, to Aduertendum est sexto; duo di-on iudieare , illud esse verum ab ctamina prudentiae,quae interueniunt b lute, sed solum praeisiae, & cum dum quis, ex opinione probabili,oisiliqua restrictione , se ilicet; quan- peratur. Primum , quo intelle-:um ex vi motivi, quod habet ad cius iudicat , opinionem esse verealem assensum I siue potius iudica- probabilem, fiue dignam, quae ere-e , obiectum ita apparere verum , datur ; & secundum , quo iudicat. e tamen possit non esse , & fortasset operationem voluntatis , iudieioton sit tale ; Intellectas enim, dum probabili eonsormem , esse licitam, ,robabiliter iudieae, beneficioram siue dignam , quae a voluntate eli-duralitatem et se licitam , non tam ciatur , vel imperetur; ὶ non esse udicat esse, quam appa here lieitam obligatoria per modum legis , sicut: x vi motivi, quod habet; imo si- in assensu Fidei diuinae,est iudieiumn vi, vel formaliter, vel virtualiter euidens credibilitatis , siue de ho udicat, posse, & fortasse non est ne state eredendi , illum praecedens; alem ; Atque haec est formido , si- neque eonsultoria per modum eo α-ie dubitatio quaedam laee sun pta , filii , seue est dustamen , dictans ,
luam, ex suo modo tendendi inelu. praeserendam esse eontinetiam malunt omnes actus probabiles, & trimonio I sed concessoria per mo-atione cuius , esse non possunt vl- dum cuiusdam concessionis, ac per rima regula recte operandi I haec missionis; Hine autem fit, ut voIuuenim debet esse omnino eerta Ilo- eas,aeque licite,opinionem Vero pro
quin voluntas, illam seqi endo, pec- babilem sequi possit, ae relinqueres eandi perieulo se exponeret, Si ex- & sequi oppositam ; Si enim haec onendo peccaret; Quamuis tamen etiam sie verὸ probabilis , ipsa asseasus probabilis, ratione forni i- etiam erit prudens, &cou sequen-G a ter Diuiti eo by Corale
52쪽
ter radix dicta minis prudentiae , quod, si voluntas sequatur , peccare non poterit.
l Aduertendum est septimis ; opinionem pr abilem, siam proba
hilitatem non amittere, ex eo, quod intellectui de nouo motiua opposita probabilia proponantur; Cum enim haec supponantur non conuin. centia, nec probabilitatis terminos excedentia , reddere non possunt
opposita motiva improbabilia;alioquin iam terminos probabilitatis
transgrederentur, & fierent certa improbabili enim non opponitur probabile, sed tertum. Possunt et gosmul in intellectu dari motiva probabilia opposita, sufficientia ad op positos assensus prbabiles prudenter eliciendos, salte successsue; Dini salte succelliue, quia non desunt, qui asserant, posse etia ab intellectu elici simul ut Vc a. v. 3. n. I Az. r. lib. 2. cap. I 6. qu. 2. Sancri lib. I. in dec. cap. s.
num. 12. θ' alij apud tuos. Quid
enim obstat, quominus intellectus smul iudicet, beneficiorum pluralitatem apparere licitam, quantum est ex vi consuetudinis, ac praxis
Melesiae ; & simul apparere illici-
eam, quantum est ex vi motivorum oppositorum, haec enim duo iudicia, cum non sint absoluta , sed praeci ua, di de obiecto diuerso, non videntur contradictoria , neque op posita I Imo, cum utrumque, ita iudicet, suum obiectum apparere verum, ut simul iudicet, posse esse fato sum , ita asserit veritatem de suo obiecto , ut non s mul absolute a G.
rat salsitate in de opposito, sed pra
scindat; In hac autem sententiaiadoperandum, prae requiritur electio , qua voluntas alteram opinionem eligat, eamque sequatur; utramque
enim , in praxi, simul sequi non
potest. E a Aduertendum est octauo; motiua opposita probabilia , aliquando esse aequaliter efficacia ad mouendum intellectum ad assensum circa suum obiectum, & tunc constituere opiniones aeque probabiles ; aliquando Vero, ex una parte, esse efficaciora , & ex altera, minus eis cacia I de tunc constituere opinionem
probabiliorem , & minus probabi lem; quae inter se non differunt , nisi secundum magis , de minus si cui actus intensior, S: minus inten sus, in eodem genere. Quando autem intellectui proponuntur smul motiua opposita aequalia , intellectus, at qua do neutri parti adhaeret, sed manet suspen fias , 5e tunc pro prie dicitur dubitare, ac haerere ;aliquando vero a voluntate ad alis
teram partem determinatur,ia tua
proprie incitur opinari, iudicando probabiliter de suo obiecto , &praescindendo ab opposito; semper tamen ad assensum, indiget imperio
Voluntatis , qtria motiua , eum sine
tantum pri babilia , illum non determinant, nec cogunt ad assensum; sicut in Fide, quia motivum non est euidens , nec illum eo git ad assensum Fidei, indiget pia' affectione , aqua ad illum determinetur,' Voluntas autem intellectum , pro libito , modo ad hane, modo ad illam partem determinare potest , quia ha bere potest aeotiua pecularia , ad illum Diqitiam by Ci
53쪽
IIum modo in hane, modo i ouam partem inclinandum . His ostis.
D easum Respondetur. Clericum , plura beneficia retiendo , nullo modo peeeasse. Haec pinio, in sensu explicato, est adeo
Ommunis, ut eam hactenus nemo, taeter paucissimos recentiores ei-
eos, absolute negare ausus sit, eoque eius Auctores, hic eon -: re, superfluum duxi, videri ea-Cu poterunt apud Clauem Raeg. . I. cap. s. num. q. Sanebea lib. I. m. cap.9. num. I . Suar. tom s. 7. Hs.qO. e. . n. 6. Vassu.
. . tras. 2 I. cap. . num. 128.
Probatur autem euidenter; quia laricus , plura benefiet a procu- ad .s ae retinendo, secutus est
Miuionem vere probabilem , funia datam in vis Ecelesiae ; sequens autem opinionem vere probabilem peccare non potest.
a s Primo; ia opinio vere proba bilis, est opinio rationabilis, ac prudens , ut patet ex dictis. Sequens autem opinionem pruden tem, peceare non potest, cum non
possit , non prudenter operari; si enim prudenter operatur, dum pro babiliter iudicat, bene fietorumspluralitatem, esse licitam , qui fieri potest, ut prudenter non operetur, dum hule prudenti iudicio se conformatris Seeundo; Quia , si sequens opinionem probabilem, peceare passet, ideo esset, quia non haberet regulam recte operandi, eo quod opinio , eum sit formidolosa, & in eludat dubitationem , saltem late sumptam , non possit esse regula rectε operandi ι nee illam sequens eximere se possit a periculo pee eandi ; Hoe autem euidenter est falsum; nam, licet ipsa opinio proobabilis, non possit e sie, per se, malis , ac proxima regula recte o perandi , ex eo tamen, quod si e prudens, & ab intellectu reflexe cognoseatur, ut prudens, eundem intellectum mouet, ae determinat, ad certe, de euidenter iudieandum,lieitiam , ae honestum esse hic, Mnunc, alii opinioni se conformare δquod iudicium,est certum, de regu la proxima infallibilis recte ope randi.
7 Tertio; Quia, Voluntas, dum sequitur opinionem probabile aseiqite in praxi se consorinae, non
54쪽
minus prudenter operatur quam νdum intellectuna determinat ad ipsum assensum probabilem , non minus enim ad operandum, in uno casu , quam in alio , mouetur a dieramine prudentiae; ad determinan
dum quidem intellectum , ab eui denti iudicio probabilitatis , sum de honestate probabiliter assentiendi; ad eliciendam vero , vel impe
randam operationem assensui pro babili conformem, ab euidenti iudicio conformabilitatis, siue det
ho uestate illi assensui probabili se conformandi. Si ergo , dum intellectum determinat ad assensum probabilem , prudenter operatur sprudenter etiam operabitur , dum san operando, eidem assensui se conformat. Imo prudentius opera
tur , dum assensui probabili se conformat in operando, quam , dum intellectu ui ad ipsum assensum Pro babilem determinat; dum enim determinae intellectum ad assensum probabilem , ab uno tantum prudentiae dictamine immediate regulatur ; At, dum elicit , veI imperat operationem illi assensui conformem , regulatur a duplici dicta mine; immediate quidem a proprio , mediate vero , ab eodem , a qy. Icgulatur etiam ipse assensus probabilis: Voluntatis enim opera tio, ab utroque pendet lainquam a
' causa Si ergo voluntas Prudenter operatur, peccare non potest.28 Quarto; Quia impossibile est ,
peccare eum, qui certo, ac euidenter iudieat, se licite operari; ideo
vnim, qui ex conscientia erronea inuincibili operatur, non peccat squia certo eredit, se licite tune operari. Sed qui sequitur opinione
vere probabilem , certo iudieat , se licite operari;certo enim iudieat se prudenter amare , quod illi prudenter ab intellema proponitur tamquam amabile; Ergo impossibile est, peccare eum, qui sequitur opinionem vere probabilem.
29 Quinto; Quia, si Medicus, Infirmo medicinam proponat, ut probabiliter profuturam, hoc est, cum periculo, ne proficiat, & Infirmus certus sit, Medi eum illum prudenter hoc proponere, quis dicat a Infirmum temere, & non prudenter operari, dum eam sumit sed,quando datur opinio vere probabilis, intellectus voluntati proponit obi ctum , ut probabiliter , sue apparenter bonum, Ite et cum periculo sne se tale; & voluntas est cerra sintellectum , illud prudenter pro ponerei Ergo non temere, sed prudenter operatur , dum illud ample-citur. Si autem prudenter opera tur a peccare non potest .
o Sexto; Quia , si sequi non posse
mus opinionem vere probabilem , sed semper quaerere, ac sequi tene
remur moraliter certam , servi nunquam licite operaremur; cum
enim , in agibilibus, paucissima sint
moraliter certa , eo quod moraIis certitudo,non nisi ex communi usu, ac omnium fere doctorum consensu , aut Ecclesia definitionibus habeatur ; N in rebus fere omnibus moralibus , aliqui unam partem salii alteram defendant; fere nunquam haberemus moraIem certitudinem, ad licite operandum, nece sariam .itigod by Cooste
55쪽
iriam. Consequens autem , viam a Iutis,non solum dissicilem reddeis et , sed moraliter imp 1s bilem ,
t Christi iugum intolerabile . Septimδ; Quia, qui sequitur
inionem verὸ probabilem , non tinus prudenter operatur a quam
ut eleemosinam largitur pauperi ed hie , eleemosinam largiendo ,ec peccat, nec a per se loquendo, eccare potest . Ergo nec ille ,robabilem opinionem sequendo τlaior probatur, quia ideo, qui daeleemosinam , prudenter operatur, uia, in ea largienda, a prudentia , et hune sillogismum euidentem gulatur. Honectum est, dare
'eem nam pauperi, non solum ero, sed etiam prudenter apparen-
I alioquifere nunquam exercer ius opus virtutis, eum fere nun
uam de Petentis paupertate mur rii. Sed his , qui petit eleemo
am , es pauper, ves verus, via radenter a parens . Ergo honeum est, bule eleemo nam dare ,
um. I 6. Sed etiam , qui sequiturpinionem vera probabilem , abadem prudentia , per similem siligismum , regulatur 3 Regulatur
nim per hune. Homnum ea, γε ari iuxta opinionem,non suum eram, sed etiam prudenter προ-entem; alioqui ere nunquam onese operaremur , cum fere unquam de opinionum veritate imus certi; Sed bae opinio, est, Oetiera, vel prudenter apparens, quia
' pere probabilis ; Ergo honestum
iu , iuxta eam operari. Igitur tiara, qui opinionem probabilem
sequitur , prudenter operatur. Aliis
ter etiam, si logismus , sic proponi potest i reo sum est, amplecti bonum, non solum inrtim, sed etiam prudenter apparem ἔ quid volantas
non fertur in bonum ρro Ut est infe , sed solum pro Di illi,pe int usctum, pro nitur, vel apparet, siue lini in s. t. siue non ι t aia ἔSed bonum , per opinionem Uerdprobabilem propostum, est, vel verum , velfaciem Drudenter a parens . Ergo bon sum eminud amplecti. Hoc argumentum, adeo e uidenter conuincere videtur, ut nul. Ium amplius rationabili dubitationi loeum relinquat. Quid enim petunt probabilitatis Impugnato re certam regulam operandi encertissimam certe, si dans eleemosinam, pauperi prudenter apparenti,certus omnino est, se pruden inter operari, certus etia omnino est, qui amplectitur opinionem siue bonum prudenter apparens.
yr octavo; Quia , opinio vere pro babilis, non solum habet vim di rigendi per modum regulae, sed aliquando etiam obligandi per mo, dum praecepti ad aliquid agendum ἔremate tamen semper , ae radi ea liter, modo explicato. Patet hoe euis denter, dum quis Ecclesiam ingreditur , tempore coniserationis ἔtunc enim obligatur ad hostiam adorandam , & tamen non habet
plus quam probabilitatem , quod hostia illa sit consecrata; non enim certo constat, quod hostia illa sie
ex tritico, Ac non potius ex hordeo , vel farre, aue alia simili ma-' teria , neque quod Sacerdos inten.
56쪽
tionem habuerit consecranda, aut omnia verba necessaria protulerit; 3 Cum praesertim, non Iemel, sed sopius , siue bona , siue mala fide , aliquis ex his desectibus contigeriti Quot, enim bona fide, de ob maio-Tem reuerentiam Sacramenti, hostias fecerunt ex Amito, putantes sesse materiam sussicientem quot fecerunt, aqua rosa ce a Z quot, ob . desectum pronuntiationis, ad alia distracti, in forma Consecrationis, aliquam Syllabam necessariam omi
serunt, de postea in se reuersi , de hoe ipso consessi sunt; sola ergo opinio probabilis, quod hostia se consecrata,licut eum formidine oppositi ; hoe est ἱ eum iudicio, quod res possit aliter se habere , & de facto aliter saepius se habuerit; po
rest habere vim , non solum di- 3 rectivam , sed etiam obligatiuam , ad hostiam illam adorandam . Si autem habere potest vim obligativam , cur habere non poterit directiuam certe, si prudentia formare potest hunc syllogismum euidenter
obligatorium. Reuerentia Chri Domino debita exigit, ut adoretur hostia, quoties, vel e s, vel pruden ter apparet consecrata: Sed haebo ita, o I s , Oel prudenter apparet conferata; Ergo reuerentia a
Christo debita exigit, Ut hae bosia
adoretur . Negari non potest , quin eadem prudentia , similem syllogismum euidenter concessorium formare se possit. Lieitὰ ρο- nr potet , quoi I es, vel prudenter apparet licitum; sed hae opera. tio, bis o nune , ver es, vel pru-
. denter apparet heita , Ergo bio Θ nune , lietes poni pol H.
3 Neque obstat perieulum , cui
quis se exponit, materialiter violandi praeceptum Nam, etiam in hostiae adoratione, exponit se quis periculo idololatriae materialis,sive adorandi hostiam non consecta. tam ἱ-tamen hoc periculum, non tollit obligationem, sed tamquam remotum, & nullum afferens in
Ergo, eodem modo, sinite periculum non tollet eo ne essionem , sed , tamquam nullum asserens malum , merito contemnetur. Adde, quod neque datur hoc periculum I nam operatio probabiliter Ite ita , sie uenon continetur sub obligatione praecepti, ita nec illud materialiter violat.
Multo minus obstat suspieio, vel formido,quod actio fortasse sit illicita . Nam , etiam in holliae adoratione , datur smilis formido , quod hostia fortasse non sit consecrata; di tamen quia non tollit prudentem assensum , quod sit consecrata , non tollit obligationem, quae ex illo oritur . Sed etiam formido , quae est eum opinione , siue a R. sensu probabili, quod operatio sit licita , non tollit ipsum assensum a probabilem; Ergo neque tollet eo cessione, quae ex ipso oritur. Atque hoc est, in quo aliqui decipiuntur, non distinguentes formidinem, sue suspieionem , quae oritur ex Opinione probabili, ab ea , quae oritur ex conscientia erronea , vel ignorantia;eum tamen, o to Coelo, inter se differant, & una lieitam operationem impediati alia non
57쪽
mpediat. Formido, vel suspieio que ubi veritas sit, seiri non poma ex errore, vel ignorantia, im- test . Veritas autem , quandiu in
γ edit, quia quodlibet praeceptum , uincibiliter ignoratur, obligare eo ipso, quod de eo datur suspicio, non potest voluntatem, quae est po latim obligat ad inquirendum , ut tentia caeca , nee ferri potest in ininteponatur error, vel tollatur igno- cognitum.
antia, quae eius obseruantiam im- 37 Similiter , neque probabilitas ,1ediunt. At, cum datur formido siue apparentia veritatis , obligare arta ex opinione probabili; Prae- tune potest voluntatem I eum enim reptum, sicut non obligat ad ipsam pro utraque parte detur, non estipinionem probabilem tollenda;ita maior ratio , cur ad unam potiusion obligat ad tollendam formidi- obliget, quam ad aliam. Cum te ex illa ortam; opinio enim pro- ergo voluntas , neque a veritatestabilis non impedit obseruantiam neque a probabilitate, ad unam po raecepti, sicut impedit error , vel eius partem, quam ad aliam, oblignorantia, sed potius tollit obliga- gari possit, remanet necessario libe-ionem praecepti, cum nullum prae- ra, ad veram libet eligendam .eptum prohibeat, quae prudenter, 38 Neque obstat, quod probabilic probabiliter iudicantur licita . tas, siue apparentia veritatis , a Ii- Nono denique & potest esse ratio cui videatur maior pro una parte spriori; Quia, quandiu datur mo- quam peto alia; nam, hoe non sustatua Verὸ probabilia pro utraque cit ad inducendam obligationem , arte, nec veritas , nec probabili sequendi illam partem, & aliam re is , siue apparentia veritatis , ad linquendi; quod enim illi videaturnam potius partem obligare po- maior, non facie, quod vere sit ma- est , quam ad aliam I Ergo voIun- . ior, eum hoc oriri possit,uel ex eiusas remanet Iibera ad utramlibet ingenii imbecillitate , vim motiu
ligendam , non minus, quam, eum Tum oppositorum penetrare non uo p cepta ineompossibilia aequa- valentis, vel ex parua eorundemia, aut fere aequalia, simul vo. consideratione, vel ex speciali aDent . iactu ad eam partem , vel eX ali- Antecedens probatur , qui ι, quo alio capite ς unde alteri forta Luaadia pro utraque parte, dantur se eadem probabilitas videbitur otiua vere probabilia ; veritas minor. Excessus ergo tam modi-mnino latet . eum enim utrobique cns, di incertus , non videtur sum- uidenter appareat, nec utrobique . ciens ad obligandam grauiter vota possit, ubi vere sit, inuincibili- Iuntatem , ut eam partem determier ignoratur Dixi inviaeibiliter; nate sequatur, di alteram relin- uia, quandiu motiva, prohabilita- quatἰ Vnusquisiiue enim , sempers terminos non traasgrediuntur, ludicare prudenter potest proba- mper Pro utraque parte datur e- hilitatem s quae sibi videtus maior ,
dens apparentia veritatis, ideo- ab alijs fortasse iuge aissioribus,
58쪽
aut prudent Ioribus, & ad eam partem minus affectis, iudieari min rem , nec suum ingenium, aut prudentiam, esse unicam probabilitatis mensuram. 39 Atque hara est ratio a cur voluntas, dum opinionem vere probabilem sequitur , certa sit, se peccare non posse , sed recte, ac prudenter operari, Certa enim tunc est , de se non teneri,nisi ad sequendam apparentiam veritatis , cum veritas ipsa omnino tune lateat, ut dictum
est; di apparentiam, quam sequitur , esse dignam , quam sequatur ἔeum ita fit certa, ut de ipsa prudenter dubitari non possit.
οπ Am, ad obiectiones omnes initio A propositas, Deilis est responsio.
Ad primam. Negatur antecedens, Esto enim , Clerieus habens motiva sibi, pro utraque parte contradictionis, proposita , utramque partem simul iudicare non potuerit tanquam veram utramque saltem iudicare certo potuita ut pro babilem, sue prudenter apparentem. Hoc autem satiςsuit, ut Vo. Iunias intellectum ad alteram par tem determinare posset , di sic dubium deponeret.
At Ad secundam; Negatur similiter
antecedens; motiva enim, Clerico de nouo proposita, cum non fuerint plus quam probabilia , intellectum ad se rapere non potuerunt adi consequenter nec impedire voluntatem , ne intellectum determinaret ad ea contemnenda , ij v non obstantibus , ad perseueran dum in suo assen ta . Quamuis au
tem concederemus, motiua de nouo
aduenientia, positivam sormidinem de falsitate suae opinionis generare potuisse , adhue tamen , hoe satis non fuisset, ut C Ierieus retraheretur ab assensu probabili, quem habebat; formido ea im , non est cum assensu probabili incompossibilis , imo est eius proprietas. - 2 Ad tertiam; Negatur item antecedens, quamuis enim concederemus , Intellectum , propositis sibi motiuis probabilibus aequalibus , pro lutraque parte contradictionis, ad neutram se posse determinare shine tamen non sequeretur , illum a voluntate,ad alterutram determi nari non posse; eum enim neutrius partis motiva illum eogant ad a sensum , remanet persectissime subiectus voluntati, a qua proin d εν modo ad unam , modo ad alteram partem determinari potest prollibito , imo, cum haec subiectio , in tellectui concedatur in ordine ad fidem , negari omnino non potest in ordine ad opinionem; motiu senim probabilia, longe minorem vim habent ad rapiendum intellectum , quam motiva fidei Hoeautem admisso, pleraque Aduer sariorum argumenta statim cor
63 Praeterea, salsum est, intellectum
tune iudicare , utramque parrom snon minus apparere veram , quam falsam, tune enim potius, utram quo partem iudicat apparere veram plicet eum perieulo falsitatis ς mo tiua autem unius partis , tunc so Diqiti sed by Cooste
59쪽
um a motiuis partis oppostae im-
ediuntur , quando non datur im-erium voluntatis , intellectum adinam partem impellens ἰ verum , i hoc detur , uatim impedimenii m illud a voluntate superatur , icut , quamuis duo pondera aequa ia , tu lanee posita , illam in aequi-ibrio eonstituant, & unum impetat , ne aliud laneem inelinet, si uis tamen laneem impellat adnam partem, per impulsum, supeae impedimentum ponderis exientis in lanee opposita , seque
in x ad unam partem determina ar , ac ineIinatur.
uentia ἱ cum enim, in moralibus, critatem sere nunquam certo asse ui possimus , fere nunquam ve-ari possemus. Melius igitur est ,: qui veritatem probabilem cumeri euIo errandi, quam illa omnio carere ς sicut Infirmo satius est,iedicina sumere probabiliter pro aturam , quamuis eum periculo
e proficiat; quam ab ilia omninobstinere ἔ & quando opinio estere probabilis, intellectus , seu erudenter opinatur . ita prudenter rrandi periculo se exponit , se νὲmen, non voluntatem; Nam haee, um prudenter feratur in bonum ,
o a pro ut est in se , sed pro ve illiroponitur,&appareta errare non
otest , eum obiectum illi per a G:nsum probabilem propositum e-e appareat, ut bonum ἰ Vnde ipsa. mplectendo bonum, quod illi pr abiliter proponitur , nulli pecandi periculo se exponit, quia peridietum reaexu certificatur,quod,
se operando, prudenter operatur οῦ& hoc iudicium cereum , est prudentia, sue conscientia . Potuit ergo Clerieus prudenter eam opinionem eligere, eique in praxi se
6s Ad quintam, Respondetur pH-
mo; Argumentum hoe,sicut, & eo tera praecedentia a nimis probar ν ἔprobat enim , ne ex imperio quiadem voluntatis, Intellectum dete minari posse ad alterutrius partia assensum,quando pro utraque pasere habet proposita motiva proba hilia hoc autem,non solum est contra quotidianam experientiam,qua experimur, nos, ex duobus ludentibus aeque peritis , optare, ut unus vincat, quod fieri non posset, nisi probabiliter crederemus,illum esse victuriim; sed etiam manifeste contra rationem , eum enim neutrius
partis motiua intellectum ad se rapiant , illum consequenter eo magis relinquunt voluntati subiectum, quo motiva proposita, sunt magis aequalia , alias assensus probabilis nunquam posset esse prudens, quia ad hoe necessario requiritur, ut sit liber, ut patet in fidei assensu; liber autem esse non poster, s intellectus ad illum a voluntate determinari non posset . 66 Respouqetur tamea seeundo ;Negando sequelam ; Esto enim;
intellectus , dum unam partem iudieat veram, oppositam virtualiter iudieet falsam; ae oppositam nou iudieat fimul veram, aut magis Te ram, sed solum probabilem, aut probabiIiorem: In hoc autem, nul- uin est inconueniens, intellectus
60쪽
ἰ enim , utramque partem iudicare . iis ni ut potest probabilem , licet non ri utramque veram J Adde, quod intellectus , dum uni parti probabilis ter adhaeret , illam non iudicat veram absolute, sed solum praecisiue , siue quantum est , ex vi talis moti-ui , quod habet; unde nec opposi tam iudieae absolute falsam , sed solum , quantum est ex vi eiusdem motivi; In hoe autem sensu, nullum videtur absurdum, quod intellectus , eandem partem iudicet simul, apparere veram ex vi unius motivi,& falsam ex vi alterius opinpositi; hoe enim , nihil est aliud , quam, intellectum simul iudicare , quod duo illa motiua opposita , de eadem parte ostendunt , unum qui dem veritatem , alterum vero salsitatem , in quo nullum videtur in- conuenienx , ut docent Va uendisp.62. e . . num. o. st Samb. IV. t .sum. eap. 9. nu. IO. 9 AZGr. IV. a. cap. 26. ρ es. 2.
sum opinatiuum , non esse regulam formalem operandi, sue dictamen' illud ,a quo voluntas immediate re. guIatur, dum operatur; hoe enim, ι nos etiam fatemur , debere esse
dictamen prudentiae , siue iudicium practicum certum , Se in fallibile de honestate hie & nunc operandi; sed solum radicalem, quatenusa ex aeo, quod intellectus, aliquid prudenter proponit apparenter bonu, inde deducitur tamquam certumae infallibile , quod voluntas, il- Iud hic & nunc amplectendo, pru denter operatur , & hoc iudicium est voluntati regula formalis certissima recte operandi: 48 Ad septimam ἔ Negatur Seque-Ia , ex eo enim , quod opinionem vere probabilem sequi liceat, non
solum nimia in operando licentia non oritur, sed potius certissima morum regula praescribitur, ut in- Da patebit. Nimia in operando Iicentia , aliaque incommoda vere gravia , ex opinione non verE, sed ex leui quolibet motivo,& appare- ter tantum probabili , nascuntur ,
Neque enim, ad probabilitatem opinioni conciliandam , leue quodlibet motivum iussicit, sed requiritur firmum, ac solidum, quod demum est tale , cum, communi , vel saltem plurium doctorum suffragio iudicatur talei opiniones igitur, levibus fundamentis nixae , hae sunt,
quae mores peruertunt, Iegum obseruantiam euertunt, ac licentiam vere nimiam , ac compescendam inducunt.
dum enim, cum opinione probabili operamur, datur in nobis iudieium certum de ipsa probabilitate; siue apparentia veri, & consequenter de prudentia ipsius assensus proba bilis, ex quo deinde deducitur iudicium certum de honestate operandi , ex vi cuius iudicij, voluntas operatur,' Hoc autem iudicium non datur , dum cum dubio operamur , & , si in nobis aliquando damretur iudicium certum de honestate dubitandi , ex illo deduci non posset iudicium certum de honestate operandi, sed potius de honestate abstinendi ab operationei deduceretur enim iudicium certum det