Rhetoricorum ad Herennium libri quatuor. M.T. Ciceronis De inuentione libri duo

발행: 1545년

분량: 297페이지

출처: archive.org

분류: 연설

121쪽

LIBER IIII:

μribus plumes Η 'ani Galli,eπ togati, bis unum pectus, ν unus pulmo intelligitur: σ erit illaic diminutus numerinfestiuitatis,bic adauctus grauitatis gratia. Abu Abusio. sis est,quae uerbo simili a propinquo,pro certo σpro prio abutitur roc modo: Vires hominis breues fiunt, aut parma futura,aut longum in homine consitium, aut ora tio magna, i uti pauco sermone. Nam hic facile est tuis fessem, finitima uerba rerum disimilium ratione abusionis esse traducta. Traustitio est, cum verbIm in Parida Translatio. rem trafertur ex alia re,quod propter limibtudinem recte uidetur posse transferri. Ea utimKr rei a te oculos po ... nende causa ic: Hyc Italiam tremurtim expergesecti terra at tirore subito. Brevitatis causa se: Recens aduentri exerci mi ratos siubito ciuitatem extinxit. Obsicoenitatis uita dae callet Aῖ, 1 fu, crcuitu mater quotisauis nuptijs delectitur. Attaeuis causasse: Nullius moeror , a calamitas istius explere Dimiciti s ,π nefaria saturare crudelitatem potuit. Mirinuens causasic: Magno sep aetica auxilio fuisse, quia paululum in rebus simillimis iurauit. Ornandi cause,

sic: Aliquando Retp.rationes,PCDEIN Iuccssium exararueraui,uirtute optimium reurrefrant. Translationem dicunt pudentem esse oportere, ut cum ratione vi constimilem rem transtat,ue sine delectu temere,eT cupide uiαdeatur vi di imilem transcurribse. Pennutatio est, oratio. Pe muta. aliud uerbis,ubudsententia demonstruus. Ea diuiditur in xiψ trcis Parteis, similitudinein, argumenta,contrarium. Pre . . l militudinem sumitur,cum traudationes una, aut plares

frequenter ponuntur i simplici ratione ductae, sic: Nam cum cunes fungantur ob ciis luporum , cuinam praesidio

pecuaria credemze Per argumentum tractatur, cu a person aut a loco,aut a re aliqvi militudo, auges aut mi: . mendi

122쪽

AD HERENNI V M

mendi causa ducituri ut si quis Drusium,Graccbum, initorem obsoletum dicat. Ex contrario ducitκr sic, ut siquis hominem prodigum luxuriosum illudens, preciου, Cr diligentcm appellet. Et in hoc postremo, quod ex contrario sumitura. et illo primo,quod a similitudine ducitur

per translationem argumento poterιmus uti. Persiimu tudinem,sic: Quid ait hic Rex,atque Agamemno noster, siue ut crudelitas es potius Atreu3s Ex contrariosi quo implum,qui patrem uerberauerit, Aeneam uocemM: tute peruntem π adulterum, Hippol tum nomin mus. Haec. v 6ehisio. si 'isere, sis scenda uidebant Ar de uerborum exornatanes sententationibus. Nunc res Ipse momet,lit deinceps adsententiari

tiarum. rum exornationes transeamus. N

Distributio DISTRI Bu Tio est,cum in plures res,aut perso anus certas negotia quaeda disertiatur,hoc modo: Qtii in 'um Iudices nomen Senatus diligit,hunc oderit necesse

en petulat 'me enim seruire ille oppugilavit Senatum. Qui equestr locum lens firmum cupit esse in ciuiaetae,is oportet inu maximus poenas dedisse uelit, ne ille DI turpitudine or th contino maculi. atque dedo cori sit. Qui parentes babetis , ostendite istius supplicio

vobis bom nes impios non placere . Quibus liberi funt, statuite exemplum,quantae poenae in ciuitate sint hominibus burusimos comparatae. Item,Senatus ocium es, cou ,silio ciuitatem nurare. Magistratus o clura esl,o rara diligentia constequi uoluntatem Senatus. ripuit o umta,res optimas, M omines idolieos maxime fui; sentem ti s eligere probare. Accusatoris oscium est, inferre crin ira Defensoris, fluere. propulsare. Testis est,es cere quae scierit,aut audierit. ae toris est,unxmquenaeque horum in oscio suo continere. Quare L. coidi teri .: .... I ri

123쪽

stem,praeterquam quod fictat,aut audierit, argument arcer come ra prosequi patieris us accusatoriε cum iure festimo iiij commiscebis estis improbι cupiditatem confirnidis reo D licem defensionem parabis. Est haec exora inutio copiosa. comprehendit enim breui multu,s fuam cuique tribuens, ostiarum separat, res diuidit plures,

Licentia est,cum apud cos,quos aut uereri,aut metue Licentia.

re debemus,tameu aliquid pro iure nostro scimus,quod eos minime offendat,aut quos hi diligunt, cum in aliquo errato vere reprehens posse uideantur,boc modo: Miraminι Quirites,quod ab omnibus uestrae rationes deserastur. quod causam uestram nemo fustinat, quod se nemo uestri defensiorem pro iteatur:id tribute uestrae culpae,at 'que desinite illud mirari. Quid enim est,quare non omnes IV. Ham rem fugere,ac uitare debeant s Recordamini quos . I Uhabueritis defensiores ludia eoru uobis ante oculos proaponite. Deinde omnium exitus considerate, tum uobis ueniet ιn mente,ut uere dicam regligentia vestra,sive igit via potius,illos omnes ante oculos uestros trucidulos Φαρ nimicos eorum uestris si fraglys in amplisimum lacti

peruenisse. Item,Nam quid fuit Iudices,quare in senten. t ijs ferendis dubitaueritis , aut istum hominem nefarium

ampliaueritis s non aperi imae res erant crimini dari non omnes bae testibus comprobatis no contra tenuiter, Cy nugatorie re onsium Hic uos ueritι estis,si primo coetu condemnassetis te crudeles existimaremini. Dum eam vita lis uituperationem,quae longe a uobis erat abfutura eam inuenistis,int timidi,atque ignaui putaremini. Maximus G priuatus,er publicus calamitates accepistis cum etiam maiores impendere uideantur, sedetis eT Uc tumitu. Luce noctem nocte lucem expestatis. Aliquid quotidie acerri

124쪽

AD HERENNIUM

.cerbi atque incommodi nuntiatur er eum,ellius operam si haec acciduis emoramini diutius,cT alius iaci Mi m. perniciem retinetis,quoad potestis,in ciuitate . Eiussis inodi licentia si minuim uidebitur acrimoniae habere,multis mitigationibus lenietur num cotinuo aliquid butumodi licebit inferre Hic ego uirtutem vestram quaerosapiatiam desidero, vetet cm c siuetudinem requiro : ut quod erat commotum licentia, id laude mitigetur ut altera resul iracundia,s molestia remoueat, altera res ab errato deterreat. Haec res sicut in amicitia, ita in dicendos Ioam fit,maxime facit,ut CT illi,qui audiet,a culpa absint, Cr nos,qui dicimias, ici eorum,σ vcritatis esse uideaαmlnr. Est tem quoddam genus licentiae in scendo,quod astutiore ratione comparatur cu aut ita obiurgamus eos, , avsul,quomodo ipsi se cupiui obiurgari:aut id quod scimus facile omnes audituros,scimus nos timere, quo modo accIpiant: sed tamen licritate commoueri,ut nihilo secius dicamus. Horum amborum generum exempla sub ciemus. Prioris,la simus: N imium Quirites, animis ea sus simplicibus Cy mansuetis nimium creditis unicui ei existimatis unumqueque eniti ,ut perficiat, quae uobis pollicitus bit erraris,σ frustra falsa spe iam diu detineminit stultitia uesbra est,quia,quod erat in uestra potestate, ab alijs petere,quam ipsisumere maluistis. Po foris licentiae me erit exemplum Mibi cum isto,Iusces uit amicitiasta ista tumen amicitia,tametsi uereor quomodo accepturi sitis,uos me privastis. quid itas quia ut vobis essem probatuό,eum,qui uos oppugnabat,immim,quam amicta habere matur. Ergo baec exornatio,cui licentiae nome est, sicuti demonstrauimus, phcι ratione tractabitur: acria

125쪽

LIBER HID Uimulatione,de qua superius diximus quae non indiget

mitigationis,propterea quod imitatur licentiam, π sua Joate ad animum auditoris se accommodat. Diminutio Diminutio. est,cum aliquid esse in nobis,aut in i ,quos defendimus, aut natura,aut fortuna, i industria dicemus egregium: quo nequa significetur arrogans ostentatio,diminuit ,

Cr attenuatur oratione,boc modo:Nam hoc pro meo iure Iudices dico me lasore,Cr industria currasse,ut disciplinam militarem non in postrei rus tenerem. Hic si quis Oxisset,ut optime tenerem,tametsi uere dixisset,lumen aerrogam virus esset:nunc Cr ad imidiam ustandum, Cr ad laudem comparandam satis dictum est. Item, Vtrum iarer viritiae culis,aut egestatis accessi ad mali ciuius uinus at largissimus,lt in amicos. quod enim liberalitatis est,quae cotricia auaritiae est. Egestatus at taleqvidem pater,nolo nimium diceretnon tenui Limum patri 'moturam reliquit.Hic quoque uitatum est,ne magnum,aut maximum iceretur. Hoc igitur in nostris, aut eorum

quos defendemus, egregi' commodis probrendis obaservabimus. Nam erusimos res Cr inuidiam contrabat inult CT odium in oratione si inconsiderate tractes. Qiurare,quemadmodum in uiuens ratione furitur muria sicia censo fons odium.Descriptio nominatur, Destriptis. quae rerum consequentium continet pelicuarum flucidam cum grauitate expositionem,boc modo: Quod si ista Iudiceque bis sententi' liberaueritis gutta sicut e Gavea leo missus aut aliqua tererrima biaua soluta ex catenis uolitabit,Cr u Akur inforo, acuens dentes multos .u i blam cuiusque fortunas in omnes amrcnt,atque inimicysdratos atque ignotos incarsia io serium depeculans, totam capiat oppugnatis,allor m,ac omnem familiam

126쪽

Iudices ei cite eum de ciuitate Aberate omnes formidine. om i i ipse con utile. 1iam si istum impunitum smiseeri itis,in uosmetipsos, inibi credite , Ieram σιν--ntam

bestiam uitata eritis. item,Nam si de boc iudices , mgem sententιum tulcritR,uno iudicio mul multos iurinatu paretis,cum spes βnc tis orimnis in bulus adolescentia posita est , quare uelit in ulta munere, lutitit: fli1 parui priuati putris auxilis,ludibriora e lectui paternisUnimicis erunt opposim. tota domus huius indigna concidet calamitater ut inimici sta ' tim fumuinolentu palma crudeli im uti is potu/ιnα. fustabunt in horum miserias. superbia re simu G uerbis inuebentur. Item, Niniticia: miaestrum fugit, Quirites,capta urbe,quae miseriae consequi soleant: arma qui contra tulerint, statim crudelisime trucidantur: caeteri qui posunt per aetatem,ez uires laborem ferre, pluratur in seruitutem:qui non po punt,isita niuantur:uno denique,atque eodem tempore domus botati Prat ince

dio,Cr quos natura aut voluntus,nece itusne,aut beneri

volentia coniunxerit,distrahuntur: bbcri partim e Ire mentum diripititur,partim in sinu iugulantur,partim ante pedes constuprantur . n ο Iudices est,qui possit satis rem consequi vertis uicc rescrre oratione magni, tudinem calamitatis. Hoc genere exornationis, uel indis gnatio, vel misericordia potest commoueri,cum res combequentes comprehense uniuerse palpicua breviter ex Diuisio. Primuntur oratione.Diuisio est,quae rem semovens a re,

ut rans absoluit ratione jubiecta 'oc modo: cur ego nuctibi quicquam obiicianis si probus es,non merui . sin impetubus ron commoue datem Ouid munc ego de meis.

127쪽

LIBER IIII. sytropriis meritis praedicem si meministis,obtundasu obaliti estis,cum re nihil egerim,quid es,quod uerbis pro βαcere possin Item,Duae ressunt quae post ni bomines ad turpe copendium comouere,inopia atqὶ auaritia te main rsi in fraterna diuisione cognouimus,inopE ais egentem nunc uidem qui potes igitur ostendere causam maleficij non fuisse Inter banc diuisionem, T ista quae de parotibus orationis tertia est, de qua in libro primo dixim secundum narrationε , hoc interest: Ista diuidit per enua meratione,aut per expositionem,quibus de resin tu mata oratione d putatio futura sit:haec se statim explicat, er breui duabus ut pluribus partibus Abinies rationes,

excirna orationcm. Frepsitutio est cu res in tota causa Frequenta- disseris cog itur unum tu lacu,quo grauior,aut acrior, riQ-

aut criminosior oratio sit,hoc pacto:A quo tandem abest iste ultio quid est Iudices,cur uehiis eu liberare Suae diptiae proditor Uunsidiator alienae petita intempe rans, eiulans superbuου. impius in parentes, ingram is amicos,infestus in cogitata a superi aes ritumax, in

aequos Cy pares se odiosius in inferiores cmdclis,denis in orides intolerabilis.Eiusde generis est illustequentu-tio,quae plurimu coniectxrulibus causis opitulatur, cumsulpiciones, quae separatim dictae, minutae π infirme erant,unt; in locum coactae rem uidentur perspicua facere,non suspiciosam hoc pacto:Nolite igitur Iudices, nolite ea quae dixi eparatim ectare: sed omnia coiligite, σ conferte in unu. Si cr comodum ad istum ex morte illius ueniebat,s uita est tum ima bominis, animus duar imus,fortuna familiaris rei attemtatissima Cr res ista bono nemini praeter istu sustineque alius quisquam aeque comos,neque iste alijs comoeroribus rationibus facere

128쪽

H AD HERENNIUM

potuit:neque praeteritu quicquam es ab isto, quos oma fuerest ad maleficiu meque factum,quod optas non fuerit, G cu locis idoneus maxime gi sit s,tum occasio aggrediens co da,tempus adeundi oportu et imum Datumean iciens Augi simu sumptum est,non silue maxima ocis cultandi cr perficiendi malefici) 1pe, Cr praeterea antequam occisus bomo is est,iste vijus est in eo loco , in quo est occisio facta solus. Paulo post in ipso loco malefici7, nox illius qui occisbatur,audita est, inde post occisi ne stum multa nocte domum res se constat postera die

titubanter cr in costanter de occillane illius locuta. Haec partim testimoni', partim quaestionibus Cy argumentis .: omnia coprobantur,er rumore populi,quem ex argumetis nutu,necesse est esse uerum: Vestrum iudices est, bisvnς in loci7 collatis,certam sumere scientiam,non Albiacionem malefici . Num unum aliquid aut altery potest ini lum casu cecidisse fuliciose,ut omnia inter se a primo ad postreinu. conueniant maleficia, necesse est casu nouposse feri. Viaemes est haec exornatio,Cr in coniectura It costitutione causeberine ρmper necessaria,Cr in caetris generibus causarum, Cr in omni oratione adbibenda Expolitio. nonuaqua. Expositio est cum in eodem loco manemus,

cr aliud atque aliud dicere videmur.Ea dupliciter sit, si

aut eunde plane dicimus rem,aut de eadem re . Eandem rem dicemus,non code modo itam id quidem obtudere auditorem est,non rem expoliresed comutare, Comutabis inus tripliciter,uerbis, protruciando,tractando.Vrebis connιtabimus,cti re scinci dicta,irem aut sepius alijs uerae bis,quae ide uescant,cude res proferetur.hoc modo: Nullum tantsi di periculum,quod sapiens pro salute patriae uitandu arbitretur. Taugetur lacollimitia perpetua o iutatis

129쪽

LIBER IIII. B

hites saeui bonis erit rationibuη pr e u prosecto tutissiaua di crimen sibin ortunis Rery fugiendu putabiter erit in easentetia sempor,us pro patria studiose quaeris tu manu descendat uitae dimicationem. Pronuuclaudo comutabimus,si tum in Iermoue,tum tu acrimosa,miu alio ais alio genere uocis atque gestas, eadem recess mutando,pronunciatione quoqxe uehementius immutabimus. Hoc neque comossime scribi potest, neque pa ru est apertum.quare non eget exempli.Tertium geuus est comutatiouis,quod tractando conficitur si sententi trajciemus,aut ad sermocinationem,aut ad exocitatioαne.Sermocinatio est, de qua planius paulo post suo loco dicem s. Nunc breuiter ad hanc rem quod satis sit at titior rus,in qua constituetur aliculus perso in oratio accommodata ad dignitatem,boc modo ut quo facibus res coragvosci poὐt,ue ab Oct siententia recedamus Sapres,qui omnia Reip.causa fuscipieta pericula putabit,saepe φαρ secu loquitur:Non mihi seu sed eitum utque adeo multo potu aiatus sumpatriae:ultu quae fato debetur, salua tu atriae potissimu soluatur. Atili haec me tute, atq; boraneste produxit sique ad buc aetatem, nundi meis ratioranes bonis legibus,optimis moribus bone si is disciplianis. Quid ess,quodam satis citerflui possit unde haec accepta sunt Quia haec loquitur secusapiens, Saepe ego in periculis Reip. nussu ipse periculii fugi. Item mutaturres tractandos traducitur ad exus citatione, cum Cy nos comoti dicere uideamur,ra auditoris animum commolie- 1 3sc:Qhis est tinuerat gitatione praeditus . cuius animus, tantis anginiis inuidiae cotineturigut myi ruoc

pro sudate patri pro incolamitrae ciuitatis pro Reipli.

130쪽

ortunis. quavis magnum attae atrox periculu διι σε fu cipiat,s libenter subeat Eqtude hunc bominem marigis cupio satis laudoe,quam postim des hoc certo scio

vobis omnibus usu uenir Eadem res igitur bis tribus iudicendo conrutabitur rebus,uerbis,pronactando, tractaudo sed tructando dupliciter,sermocinatione Cr exustitutatione.Sed de eade re cum dicemus,pluribus litemur com mulationibus. Nam csi re simpliciter pronunciarier a

rationem poterimus sub cere. Deinde duplice, res sine rationibus,vel cu rationibus pronunciare sententia. Deitiae de afferre contrarii;.de quibus omissibus diximus in uerborii exornationibus.Deinde simile a exempla, de quo suo loco plura dicemus.Deinde conclusioue,de qua in seis eundo libro,quae opus fuerunt,diximus, demo brantes argumentatione quemadmota concludere oporteat . in hoc libro docuimus. cuiusmodi esset exornatio uerbi,cui conae

clusioni nomen est.Ergo huiusimos vehemeter ornata poterit esse expolitio,quae costabit ex repentibus1msic exornationibus Cy jententiarn.Hoc modo igitur septem partibus tractabitur ed ab eiusde sententiae non recedarimus exeso,ut scire postis quam facile praeceptione ristorica res simplex multiplicι ratione tractetur. Sapiens nustu pro Rep. pericussi uitabit,icto quod epe fit,ut capro R .perire noluerit, necessario cu Repu. pereat. Et quoniam sunt omnia comoda a patria accepta, nu Mu itincomodum pro patria graue putandum est. Ergo qui fugiunt id periculsi,quod pro Rep. ubeundum e l,stulte faciunt. Ni neque effugere incomoda possunt, cr ingratiis ciuitate reperiuntur. At qui patrix pcricula suo per culo expetant,bi sapioitcs putandi sunt, cu Cr ea quem Ocbent honorem Reis redduntra pro multis pcrire mahinti

SEARCH

MENU NAVIGATION