장음표시 사용
141쪽
LIBER HIN. H. ivilities e,de qua superius diximus, quae non indiget
mitigationis,propterea quod imitatur licentiam, σsua orae ad viuinum audito ris se accommodat. Diminutio Dimimiti est,cum aliquid esse in nobis,aut se ijs,quos defendimusiarit natura,autfortuna, i industria dicemus egregium: quod Aequa significetur arrogans obtentatio,diminuitur
er attenuatur oratione,boc modo:Nam hoc pro meo iure Iudices dico me labore industria cur scut disiciplinam militarem non in po tremis tenerem. Hic si quis di xisset,ut optime tenerem,tametsi uerre dixisset, tamen arrogor usus esset:nunc Cy ad inuidiam uitandum, er ad laudem comparandam fatis dictum est. Item, Utrum igiatvr Gaeritiae causa,aut egestatis accessi ad maliciumsAuaritias ut largi firmus fuit in amicos quod gnum liberalitatis est,quae cotraria auaritiae est. Ege latus es tale quidem pater,nolo nimium disere Hon tetrusimum patrimonium reliquit. Hic quoque uitatum est,ne magnum,aut maximum diceretur. Hoc Citur in nostris, aut eorum
quos defendcmri, egregiu commodis proferendis obastrudimus. Nam elusinos res er inuidiam contrabili inulta,π odium in oratione si inconsiderate tractes. Quo retaque vadmoturam se uiuendi ratione fugitur inuidia sic inicendo consilio uitatur odium. Descriptis nominatur, Descriptio. quae rerum consequentium continet pesicu M slucidam cum grauitate expositionem,hoc modo:QMd ipsi Iudices,uestris sententi' liberaueritis putim sicut e clavea leo missius aut aliqua teterrima bellua soluta ex catenis uolitabit,Cr u alitur in foro, acuens dentes multos .u tuarti cui que fortunas in omnet ismian inique inimicos noadue ignotos incarsia Aser: Ioram depeculans, Alior capcit oppugnans bar domum,ac omnem Id. i i/ . , milium i
142쪽
Iudices cinite eum de ciuitate liberate omnes formidine. Vm si U Se considite. nam si istum impunitum smiseriatas,in uosmetipsos, inibi crcite , fer φιν iactatum be iam uiduae ια eritis item, Nam sit deboc iudices, sem sententιum tuleritis; uno iudicio simul multos iurigutius et is prandis natu parens,cutus spes sine tis oramnis in basili 1 adolescentia polita est , quare uelit in uitae manere, tacti habebit: sitim parui priuari putris auxilio udibriora e lectui paternis inimicis erunt oppositL.tota domus ius indigna concidet calamitate: a immici sta qtim An uiuolenta palma rudebbim gl&rLifuliabunt in horum miseriis superbia re simu cy uerbis invebent Ar. Item, Ngna lictaicem uestrum fugit, Quirites,capta urbe,qllae miseriae consequι soleant: arma qui contra tulerint, statim crudelisime truciduntur: caeteri qui possunt per aetatem,σ vires laborem ferre, prun tur in seruitutem:qui non po purit, ita priuautura. uno denique,atque eodem tempore domus hostili flagrat incenriso π quos natura aut voluntM,nec itudine,aut beneri volentia coniunxerit id huntur: bbcri partim e gre serentum diripit turi tim in sinu iugulantur,partim ante pedes constuprantior. n ο Iudices est,qru pos 'satis r 1 referre oratione magnitudinem calamitatis. Hoc genere exornationis, vel infragii io, uel misericordia potest commoveri,cum res conrabequentes comprehense uniuerse pathcua breviter ex Diuisio. Primuntur oratione.Diuillo est,quae rem semovens a re, utrans absoluti ratione rubiecta hoc modo: cur ego nuctibi quicquam obhciunis sit probus es ion meruistuc in mutem Ouid nunc ego de meis.
143쪽
L I B E R IIII. synTrijs meritis tradicem si meminillis,obtunda su ob liti estis,cum re imbιl egerim,quid est,quod uerbis pro fiacere possin Item, Duae ressunt quae possint bomines ad .
turpe copendium comouere nopia atq; auaritia te audis rsi in fruterna diuisione cognouimus,inope ag egentem nunc videmus:qui potes igitur ostendere caulum maleficij non fuisse Inter banc diuision ,π ita quae de paristibus orationis tertia est, de qua in libro primo diximuε secundum narratione , hoc interest Ista diuidit per euuameratione,aut per expositionem,quibus de rebus tu matu oratione dissutatio futura sit:haec se statim explicat, π breui duabus, i pluribus partibus si inies rustiones,
exornat orationem. ET Gut est tam in tota causa Frequenta- disseris cogntur unum in lacu,quo grauior,aut acrior, rio aut criminosior oratio sit,hoc pacto:A quo tunsem desiisse uitio quid est Iudices,cur uelitis eu libcrare suae pud tiae multor illansidiatur alienae plaus , intempe ruris,petulans perbus mPlus in parentes, in rata
amicos infestus in cognatas.ia supcri rata tam , in aequos Cy pares falliodiosiusian inferiores cmdclis,denis in omes intolerabilis. Elafide generis est illa sequentu-tio,quae plurium coniecturalibus causis opitulatur, cum usulpiciones, quae separatim dictae, minutae cr infirme erant,unu in locum coactae rem uidentur per icui facere,non filiciosum hoc pacto Nolite igitur Iudices, nolite ea quae dixi separatim Jectare: sed omnia colligite, Cr conferte in una. Si crcomodum ad istum ex morte illius ueniebat,s uitu est turpsima bominis, animus duarissimul, 'ortuna familiaris rei attenuatissima π res ista bono nemini praeter ista fustineque alius quisiquum aeque mos,neque isse alijs como toribus rationibus facere
144쪽
potuit:neque praeteritu quicquam est is isto , quod optigfuerit ad maleficiu: neque frium,quod opus non sucrit, ex cu Iocus idoneus maxime ql situε um occasio aggre diendi cmuda,tempus adeundi oportua linum,spatiunse uiciendi Ioue imu sumptum est,non silue maxima oc cultandi a perficiendi malefici j 1pe , Cr praeterea ante quum occisus homo is est,iste vos est in eo loco , in quo
est occisio factaselus. Paulo post in i μ loco maledicis,
vox illius qui occidebatur,audita est, inde poct occistisisne istum multa nocte domum red se constat,postera die titubanter Cr incostanter de occisione illius locuta. IIaec partim testimoni)s, partim quaestionibus Cr argumentis. omnia coprobantur,s rumore populi,quem ex argumetis nutu,necesse est esse uerum: Vestrum iudices est, his unς in lact7 collatis,certum sumere scientium,non Alpi cioncm malefici . Num unum aliquid aut ulteri; potest ita
sum caseu cecidis suspiciosi,ut omnia inter st a primo ad postreinu conueniant maleficia, neces est casu nopobe fert Vctemes est baec exornatio In coniectura ii costitutione cause serme sicmper necesseria,Cr in caetris generibus causarum, Cr in omni oratione a bibenda Expolitio. n utiqui. I militioUGE Orodem loco manemus, Cr allud atque aliud dicere uidemur.Ea dupliciter sit, fialit eunde plane dicimus rem,aut de eadem re . Eansiit rem dicemus,non code modo num id quidem obtudere auditorem est,non rem expoliresed comutare, Comutati mus tripliciter,uerbis,pronuciando,tractando.Verbis comutabimus,cῖ re semel dicta,itcru aut sepius alijs ueris bis,quae ide ualeant,eade res proferetur.hoc modo: Nullum tantu est periculum,quod sapiens proslute patri euitandu arbitretur. 2 etur ι es ital dictaava iuratis
145쪽
tutassaeui bonis erit rationibis praesesupremo in viatillae disi ea sibi prafortunis Reip. fugiensi putabit σ erit in ea bentetra semper,us pro patria studiose quanis in magnaIescendat ultae dimicationem. Pronunclaudo comutabim risi tum in Iermoue,tum iu acrimosa,tuis alto atq; alio genere uocis atque gest in eadem uerbis comutati sol nunctatione quoqxe vehementius minuintasimus. Hoc neque coviod me scribi potest, neque ρήηra est apertum. quare non eget exempli.Tertium geuit est comutationis,quod tractando conficitur si sententiant tres temtri,aut ad sermocinatiouem,aut ad exocitatioαne. Sermociuatio est, de qua planius paulo post suo loco dicemus. Nunc breuiter ad hanc rem quod satis sit attino gemus,in qua constituetur aliculus persionae oratio accoramodata ad dignetatem,boc modo ut quo facilius res magnosci poΩt,ne ab eas siententia recedamus Saptes,qui omnia Reip cause fusicis teda pericula putabit aepe φαρ feta loquitur:Non mihi est ued etiam utque adeo multo potvi atus sit patriae tu quaesinaedobetior, saturuti patris toti mu soluatur. Atili haec me tute. ias horaneste pro Missique ad buc aetatem,mundi meas ratioranes bonis legibus,optimis moribus,bon imis discipliatus. Quid est quod a me satis ci persolui possit,unde haec accepta sunt Quia haec loquitur ecu sapiens, Saepe ego in periculis Rep. nussu ipse periculu fugi. Item mutaturres tractandos traducitur ad exuscitatione, cum Cr nos comoti dicere uideaonur,ra auditoris animum commolie- imus,lic:Qhis est tu iurarui cogitatione praedita s. cuiuἔanimus, tintis angustiis inuidiae cotinetur,qui non hunc
146쪽
sortunis, quavis magnum attae atrox periculu stud usu cipiat,s libenter subeat Eqiude hunc hominem maris gis cupio satis laudaere,quam postim des hoc certo scio
vobis omnibus usu uenire. Eadem res igituae bis tribus iudicendo conrutabitur rebus,uerbis,pronuciando, tractando sed tractando dupliciter sermocinatione Cy exustitutatione. Sed de eade re cum dicemus,pluribus utemur commutationibus. Nam Ei re siniipuciter pronunciuuerimuε, rationem poterimus sub cere. Deinde duplice ici sine rationibus,uel cu rationibus pronunciare sententia. Deriae de afferre contrarisi.de quibus omnibus diximus in verboru exornationibus.Deinde simile Cr exempla , de quo suo loco plura dicemus.Deinde conclusioue,de qua inseacundo libro,quae opus fuerunt,diximus, demo b antes argumentatione quemadmodu concludere oporteat . in boelibro docuimus. cuiusmodi esset exornatio uerbi,cui cottae
clusioni nomen est.Ergo huiusimos urbemeter ornatu poterit esse expolitio, e costabit ex strventsuuini uexornationibus Criententiara Hoc modo igitur septem partibus tractabiturista ab eiusde sententiae non recedarimus exEplo,ut scire postis quam facile praeceptione rhetorica res simplex multiplici ratione tractetur. Suplens milii pro Rep. pericula uitabit,icto quod epe fit,ut cupro R .perire noluerit,uccessario cu Repu.pereat. Et quoniam sunt omnia comoda a patria acceptu, nullu in comodum pro patria graue putandum e t. Ergo qui fugiunt id periculti,quod pro Rep .subeundum Hl,stulte faciunt. Ni neque effugere incomoda possunt, Cy ingratita civitate reperiuntur. At qui patriae pericula suo periis culo expetantii sapioites putandi sunt, cu Cr eu quem debent honorem Rei reddarit; pro multis pcrire malanta
147쪽
LIBER IIII. Dlant,quam cum multis Etenim uehemeter est iniquu. uiatam,quam a natura acce a propter patriam conseruaueris,natur C,cu cogat, no reddere patriae, cum roget,nodare:CI cu pinis cum fumma uirtute CT bonore pro pautria interire malle per dedecus Cy ignotam uiuere cu pro amicis Cy parentibus er caeteris necessarin asinτe periculu uelis,pro Rep. in qua Cr hoc Cr illud auctis Dii nomen patria continetur,noye in discrime uenire. Itaque uti confinendus es,qui tu nauigando se quam navim mavult incolumem ita vituperandus, qui in Reip.Ascrimine, uae,plus quam commimi faluti confiulit. Naue enim stactu multi incolumes fuerat,ex naustagio patriae futurιs nemo potes enatare. Quod mihi bene uiderior De-
eius infestexisse,qui se deuouisse diciturin pro legioniabus in hostes immisisse medios:misit uita, ut non perdia
et re enim in ima Cy partia maxima redemit: uitam dedit,accepit patriam:amisit animam,potitus est gloria, qtis cum summa laude proditu uetustate quotidie magis tessit. Onψdsi pro R .debere accedere ad periculu, Cr ratione demon ratim exemplo coprobatum jsapientes sunt existimans,qui nullum pro salute putriae periculu uitant. In his igitur generibus expolitio mersa tur,de qua producti sumus ut plura diccrcinus,quod noumodo cu causim dicimus,adiuuat, Cy exornat oratione, sed multo motae per ea exercemur ad clocutimis Domitatem. Quare conueniet extra causam inexercedo rationes adbibere expositionis,in scedo uti cum exorn bimus argumentationem,de qua diximus in libro se nado. Comoratio est,cu in loco firmisimo, quo tota cures comm cotinetur,mavetur diutius,π eodem sepius reditur.b
uti maxime cogeri r id es oratoris boni maxime proin
148쪽
Contentio. Similitudo. Per contra
DA .Non enim datur auditori potestas animi; de re si v v mu dun cndi. Huic exemptu fatis idoneum sub cinon potuit,propterea quod bis locus non est a tota ea fassaratus sicut membra Igno sed,tanqui Languis-
perfusus est per totu corpus orationis, colentio est periqua contraria rescruntur. Ea est in uerbora exornatio nibus,ut aute docuimus elusimodunnmicis te placabile. emicis inexorabilem praebes. In sententiaru,huismodis Vos bulus incomo ses lugetis,iste Reip.culamitate laetatur. Vos vestris fortunis istiditis,iste solus fuis eo ma
gis confidit. Inter baec duo contentionum genera hoc inmterest illud ex uictis celeriter relatis costat hic senten tiae contrariae ex coparatione reseruntur oportet. Simia litudo est oratio traduces ad rem quampla aliquid ex res pari simile. Osumitur,aut ornauis causa,aut probat di,aut apertius dicendi aut ante oculos ponens. Quomodo igitur quatuor de causissumitur, itu quaeuor modis diciti r per contrariu ter negationem per collationem, per brcuitatem. Ad linquanque sumendae causam similiis tudinis acc5modabimus singulos modos pronu clans. nans causa sumitur per contraria sic: Non enim quemadmoda in palaestra qui tedus candentes accipit,celirare es in cursu cotinuo,quam isse qui tradit ita melior Imperator nouus,qui accipit exercitu,quam ille qui decedit: proptercu quod defatigatus cur r integro face,bic ρω ritus imperator imperito exercitu tradit. Hoc sine simia
se satis plani π perspicue, Cr probabiliter dicι potuit.
hoc modo:Dicitur minus bonos Imperatores a melior bus exercitum accipere solere. Sed ornans causa simile sumptu est,ut o attoni dignitus quaedam costare ur. Diactu est aut pcr contruriamum tunc militudo sumiatur
149쪽
tur per contrari,cu ei rei quum nos probamus, aliqua rem negamus esse simile,ut paulo aure,cu de cursoribus disserebamus. Per negationem dicetur probaui causa, Per negλ- hoc modo: Nes equus indomitus,qu tuis natura bene eo λψRς positus sit,idoneus potest esse ad eas utilitates, CT aptus quae desiderantur ab equomes, homo indoctus,quauis sit vagetuosius ad uirtutem potest peruenire. Hoc ρrobabiis
buffahu est,quod magis est uerisimile,non posue uirtute
fine doctrina conrari,quoniam nec equus quidem in Din nitus idoneus possit esse ergo Amptu est probandi cauris. Dicta est autem per negatronem: id enim perspicuum est de primo similitudinis uerbo. Apertius dicendi causa similitudo dicitur per breuitatem hoc modo: In amicitia I, rario
gerendascat in certamine currendi no ita covenit exer
ri,ut quoad necesse sit,s cruenire possisset ut pro secta studio, T viribus ultra facile procurrus. Na hoc φmile est,ut apertius intelligatur,mala ratione facere quire obcadat eos,qui uerbi causa post morte amici liberos eius custodiit propterea quod in cursore tanta uelocitatis esse oportea ut elleratur usq- ad inem: in amico tanti; beneuolentiae stulti,ut ultra quam amiccs sentire possit,procurrat amicitiae studio. Diciu autem simile est per breuitutem. Nori enim ita ut in caeteris rebus res ubre separara eslsed utraeq- res conlucte Cy confuse proanticiate. Ante oculos pones negotij causa, unietur simiatitudo per collatione c. vii cliba rordusaeum pros it optime venitus,palla inaurata indutus,cu chlar de pur Λparea coloribus uarijs intexta,Cr cu corona aurea mara rguis fulgentibus gemmis illuminula,cithari tenens exor trini ima, auro Cr ebore distinctam,ipse praetereaforma in
150쪽
gnam populo comouerit bis rebus expectat em, reperite silentisfacto , uocem emittat acerbi nam cum turripsimo corporis motu,quo melius ornatus,m magis fuerit expcctatus,eo magis derisius Cr contemptus ejesturritu quis in excelso loco, Cy in magnis ac locupletibus copijs collocatus fortunae muneribus, Cr naturae commodis omnibus abundabit , uirtutis er artium , quae uiris tutis magistrae sunt,egebit quo magis caeteris rebus erit copiosus; π illustris, T expectatus,eo uebementius deae
risius, y contemptus ex omni conuentu bonorum ethieritur. Hoc simile exornatione utriusique rei,s alterius inaesostia artifici',alterius stultitia simili ratione colluta, ubaspectu omnium rem subiecit.Dictum autem est per collationem , propterea quod proposita similitudine paria
sunt relatu omnia. In similibus obseruare oportebit diliae genter,ut clim rem afferamus similem, cuius rei causι. militudinem attulerimus, verba quoque ad similitudiis nem habeamus accommodata.id es butumos,ita ut hiis rundines Uiuo tempore praesto sunt rigore pulse recedunt ex eadem similitudine nunc per translationem verbi sumimus ita falsi amici siereno uitae tempore praesto sunt simulatque D em for luna iderint AEuolant omisnes. Sed inuentissimilium facilis erit, si quis i omnes
res animatas Cy inanimatus, mutus Cy loquentes, feraser mansiuetus,terrestres,s coeli maritimus,aniae fcla ,casu,natura comparatas,lisit alas, atque inusitatu, si equenter aute oculos poterit potiere, Cy ex bis ullae quam uenari similitudinem,qκί aut ornare, aut docere, aut apertiorem rem facere,aut ponere ante oculas pose
sit. No entigres tota toti rei necesse est similis sit,sed ad ipsum ad quod conferetur similitndine habeat oportet. iExemplum,