장음표시 사용
131쪽
LIBER IIII. sylant,quam cum multis. Etenim uehemeter est iniqui . via tam,quam a natura accepta propter patriam conserva
veris,naturae,cu cogat, ns reddere patriae, cum roget,no
dire:σ cu pinis cum summa virtute σ bonore pro p tria interire,matre per dedecus Cy ignaurum uiuere :πι- cu pro amicis Cy parentibus Cr caeteris necessari s asinτe periculu uelis,pro Rep. in qua Cr hoc cr istud sauciis simu nomen patriae continetur,nolle indiscrime uenire. Itaque uti contῆnendat est,qui tu nauigando se quam nauta mauult incolumem ita vituperandus, qui in Reip.discarimines illius quam communi fututi consiulit. enim fructa multi incolumes fuerat, ex naustumo patriae saluus nemo potes enatare. Quod mihi bene uisetur Deo ' illi'
eius intellexisse,qui se dcuouisse dicitur, pro ligioni
bus in hostes immisisse medios:misit uita, at non perdiadit:re enim uil ima Cr parua maxima redemit: uitam dedit,accepit patriam amisit animam,potitus es gloria, quae cum summa laude proditu uctustate quotidie magis enitescit. Onod si pro Rep. debere accedere ad periculu, ex ratione demor iratum est,Cr exemplo coprobatum jsapientes fiunt existimandi qui nullum pro salute putriae pericula uitant. In bis igitur generibus expolitio gersatur,de qua producti fumus ut plura ditaremus,quod noumodo cu causam dicimus,adiuuat, Cy exornat oratione, sed multo minime per ei exercemur ad clocutimis farieultatem. Quare conueniet extra causam in exercedo rationes adbibere expolitionis,in scedo uti cum exora bimus argumentationem,de qua diximus in libro se nodo. Comoratio est,cti in loco firmi fimo, quo tota causa Comm cottnetur,mavetur diutius,Cr eodem sepius reditur bae r xi
uti maxime cogen T id es oratoris boni maxime proin
132쪽
priu.Non enim datur auditori potestas duisu de re si infima dimouendimuic exemptu futis idoneum subi non potuit,propterea quod bis locus non est a tota ea fuse aeratus,sicut intam ahquo sed,tan a Langvii Contenti0- perfusus est per tota corpus orationis. Cotentio est per
qua contraria reserantur. Ea est in uerbam exornatio
nibus,ut aute docuimus,esumos: Inimicis te placabile, ougura nexorabilcm praebes. in sententiari ,huiusmodi Vos bulus inconrodis lugetis,iste Retp.culamitate ut tur. Vos vestris fortunis distiditis,iste solus fuis eo mogis confidit. Inter hec duo contentionum genera hoc ininterest illud ex ut is celeriter relatis costat bis senteno Similitudo, ite contrariae ex copuratione reserantur oportet. Simi Iitudo est,oratio traduces ad rem quampla aliquid ex res pari simile. Osumitur,aut ornauis causa,aut probam ei,aret apertius dicendi,aut ante oculos ponens. Quomodo igitur quatuor de causis sumitur, itu quatuor modis dicit r per contrariu ter negationem per collationem, per breuitatem. Ad linquanque sumendae causam similitatu is accomodabimus singulos modos pronuctans. OrPer contr* nandi causa sumitur per contrariusla: Non enim Pem rμ' ' u Odu in palaestra qui ted is candentes accipit,celari res in cursu cotinuo,quam isse qui tradiicitu melior Inrperator nouus,qui accipit exercitii,quam ille qui decedit: propicrcu quod defatigatus cursir integro face,bic ρ ritus imperator imperito exercitu tradit. Hoc sine simia
si satis planen perspicue, Cr probabiliter dici potuit.
hoc modo: Dicitur murus bonos Imperatores a melior ram n blis exercitum accipere solere. Sed ornans causa simile
sumptu est,iit o attoni dignitus quaedam costare ur. Diactu es autem per contraria. Num tunc militudo sumiatur
133쪽
LIBER IIII. ω rtur per comtraria,cu ei rei quum nos probamus, aliqua rem negamus se simile,ut paulo ante,cu de cursoribus disserebamus. Per negationem dicetur probandi causa, Per negλ- hoc modo: Neg eqvus indomitus, abiis natura bene eo ty*Rς
positus sit,idoneus potest esse ad eas utilitates, π aptusi, que desiderantur ab equo nes bomo indoctus,quauis sit ingeniosius ad uirtutem pote is peruenire. Hoc probabiis ' husfactu est,quod magis est uerisimile,non poste uirtute fine doctrina conrari,quoniam nec equus quidem indoismitus idoncus psit esse ergo sumptu est probandi caurisu. Dicta est autem per negationem: id enim peripicuum est de primo similitudinis uerbo. Apertius dicendi causa similitudo dicitur per breuitatem hoc modo: In amicitia I , H,
gerenda, cui in certamine currendi no ita couenit exer
ri,ut quoad necesse sit pcruenire possissed ut pro secius studio,π viribus ultra facile procurras. Na hoc
mile est,ut apertius intelligatur,mala ratione facere qui τέ ebcadat eos,qui uerbi causa post morte amici liberos eius custodiat: propterea quod in cursore tantu uelocitatis esse oportea ut efferatur usis ad finem in amico tantii beneuolentiae stulti,ut ultra quam amicus sentire possit,procurrat amicitic studio . Dictu autem simile est per breuitutem. Non enim ita ut in caeteris rebus res ubre separata essed utraeq- res conlucte Cr confuse proanuriatae. Ante oculos pones negoti causa, unietur simiatitudo per collatione c. Vir citharoedus .cum proscrit optime vestitus,palla inaurata indutus,csi chlam e pur
parea coloribus uarijs intexta,σ cu corona aurea mainguis fulgentibus gemmis illuminata,cithara tenens exornati ma,auro er ebore distinctam,ipse praeterea forma
135쪽
OBER I PII. ' ci emphm est,alicuiuου facti,aut dicti praeteriti cxm cerae emptatι uiuoris nomine propositio. Id fumitur isdem de causis,
quibus similitudo.Rem ornatio rem facit,cu nullius rei,nisi dignitatis causa sumitur. Apertiorem,m id quod sit obscurius nugis dilucidum reddit. Probabiliorem,cu magis uerisimilem facit. Ante oculos ponit, csi exprimit omnia
peripicue,ut res dicta prope manu tentari positi.Vnius. Guψs gener 8 singula subiecissemus exempla, nisi exemptu,quod genus esset in expolitione demonstrassemus, πcausas sumendi in similitudine aperuissemus: quare noluimus,nes pauca,quo minus intest cret , ncs re intellem,plura conscribere. Imago efformae cu forma cu qua Imagindam similitudine collatio. Iuc sumitur, aut laudis,aut uituperationis causa. Laudis causifc:Ib it in praestum corpore tauri uulissimi,impetu leonis acerrimi similes. Vituperationis,ut in odium,aret in inuidiam,aut in contemptiores adducat. Ut in odium,hoc modo: Ille quotidie pcrforum mediu ,tanquam iubatus draco serpit, sectu rabido,circulpectans buc Gilibuc,si que reperiat, i aliquid mali faucibus clare,que ore attingere, clibus issecare, linqua asperpere mot. Vt in invisi adducat hoc modor Isis γι diuitias suas iactat icut gustus eclogia,aut arariolus quistri depre*us,a oneratus auro clamat,s deierat. Ut in conreptionem adducat C. Ille, qui tanqua corachlea abscondens,retentat sese tacitus,quo sit tutus,comeditur in domo fuara arefertur. Eslictio est,cum exprimi Ei brutum. est glirer uerbis corporis cuiuspia forma,quod fatis sit ad intcsistensi,hoc modo Hunc dico Iudices rubrsi breve,incuruu,canum, Abcrilpa, caesium, cur sane magua est in mento cicatrix si quo modo potest uobis tu me oraria redire. Habet baec exornatae cu utilitatem si que nem
136쪽
AD HERENNIUMmendi causa ducitur:ut si quis Drusium,Gracchum, Nurimitorem obsoletum dicat. Ex contrario ducitur sic, ut siquis hominem prodigum,a luxuriosum illudens, parcu, i diligentcm appellet. Et in hoc postremo, quod ebc cotitrario sumitur: et illo primo,quod a similitudine ducitur per translationem argumento poterιmus uti. Per simili tudinem,sic: Quid ait hic Rex,atque Agamemno noster, siue ut crudelitus est potius Atreu3s Ex contrariosi quo
Ohν io impium,qui patrem verberauerit, Aeneam uocemm: in . perantem CT adulterum, Hippolytum nominemus . Haec. xkofhesio. μηt fere, qssae dicenda indebantur de uerborum exornatanes senten- tionibus. Nuuc res Ipsa mouet,lit deinceps adsententiaritiarum. rum exornationes transeamus. Distributio Drs TRIBUTIO est,cum in mures res,aut perseanus certus negotia quaedi dispertiatur,hoc modo: Qui uehinnum Iudices nomen Senatus iligit,hunc oderit necesse en petulat sim i enim cinger il le on 'allu Senatum. Qui equestrem locum lens sitinum capit ese in ciuiatae,iε oportet istii maximas poenas dedisse uelit, ne ille μὴ turpitudine orsati tib imo maculae . atque dedericora sit. Qui parentes babetis, ostensio Vbus supplicio vobis boni nes impios non placere . Quibu3 liberi sunt, satulte exemplum,quantae poenae in ciuitate sint hominibus burusimos comparatae. Item,Senatus incium est, cotet ilillo ciuitatem natare. Magistratus inclum est,ope a Cridiligentia consequi uoluntatem Senatus. Popiat o crura est,res optιmM, CIEomines idolieos maxime fui;jenteniti s eligere,Cr probare. Accusatoris incrum est, inferre crintina: Deben aris,iluere,CI propulsare. Testis est,es cere quae scierit,aut audierit. Quiae toris est,unumquenae
137쪽
stem,praeterquam quod sciat,aut audierit, argumenturi, Cr conlectura prosequi patieri ius accusatoris cum iure testim ij commiscebis,testis improbι cupiditatem confirmabis.reo duplicem defensionem parabis. Est haec exo natio copiose. comprehendit enim breui multu Cy suam cuique tribuens, osticium separat, Tres diuidit plures.
Licentia 6,cum apud eos,quos aut uereri,aut metue Licentia.
re debemuε,tamen aliquid pro iure nostro dicimus,quod eos minime offendas,aut quos hi diligunt, cum in aliquo errato vere reprehens posse uideantur roc modo: Miraminι Quirites,quod ab omnibus uestrae rationes deserantur. quod causam uestram nemo fusi pus, quod se nemo uestri defensiorem profiteatur:ιd tribute uestrae culpae,at Ν ' que desinite illud mirari. Quid enim est,quare non omnes Ulam rem fugere,ac uitare debeant s Recordamini quos
habueritis desensiores lusa eoru uobis ante oculos proaponite. Deinde omnium exitus considerate, tum uobis ueniet in mente,ut uere scampiegligentia vestrusiae Cluvia potius,illos omnes ante oculos uestros trucIdutos esse,inimicos eorum uestris si rati s in amplisiimum lacti peruenisse. Item,Nam quid fuit Iudices,quare in senten. t ijs ferendis dubitaueritis, aut istum hominem nefariam
amphaueritis s non aperistas res erant crimini datas nou omnes bae testibus comprobatis no contra tenuiter,
Cy nugatorie responsium huc uos veritι eslssi primo coetu condemnassetis,ne crudeles existimaremini. Dum eam vitastis uituperationem,quae longe da uobis erat affutura eam inuenistis it timidi,atque ignaui putaremini. Maximus Cy priuatus a publicas culamitates accepistis:cum etiam maiores impendere uideantur, sedetis er oscit Lm. Luce noctem iocte lucem expessat A. Niquid quotidiei u acerri
138쪽
AD HERENNIVM mendi edus ducituri ut si quis Drusium,Gracchum, Nomio rem obsoletum dices. Ex contrario ducitur sic, ut si .e l. I hominem prodigum,σ luxuriosium istudens, parcu. diligentcm appellet. Et in hoc postremo, quod ex cotitrario sumitur: et illo primo,quod a similitudine ducitur per translationem argumento poterimus uti. Per similiqtudinem,sic: Quid ait hic Rex,atque Agamemno noster,
siue ut crudelitas est,potius Atreu4s Ex contrariosi quo .ci impium,qui patrem verberauerit,Aeneam uocemvir iure. peruntem Cr adulterum, Hippobtum nominemus. Haec. v 6fhesio, simi fere, qκα scessct indebantur de uerborum exornatines senten- tionibus. Nunc res ipsa moliet,lit seinceps ad sententiari
trarum. rum exornationes transeamus. QN .
Distributio Dis TRIBvTIO est,ctar in plures res,aut perficia in s certus negotia quaedi stertiatur,hoc modo: Qui is in um Iudices nomen Senatus diligit,hunc oderit itecesse
estpetulit ime enim beniger se oppugnauIt Senatum. Qui equestrcin locum Jlens Omum cupit esse in ciui,itate,is oportet inu maximis poenas dedisse uelit, ne iste sua turpitudine oraeni honesti O macub. utque dederi cori sit. Qui parentes babetis , ostenditio Vbus supplicio vobis bom nes impios non placere . Quibtas liberi sunt, is Iutulte exemplum,quantae poenae in ciuitate sint homini Je bributusimos comparatae. Item,Senatus ocium est, cou, u.h sipo cilutatem tu are. Magistratus inclum est, era Cri diligentia consequi uoluntatem Senatus. Popiat omium iest,res optimas, , Somines idolieos maxime fuissenteni tys eligere, I probare. Acci fatoris ostium est, inferre σιηmna: Defensoris,diluere,Cr propulsare. Testis citi, cere quae scierit,aut audi erit. aeptoris est,unumquentaque horum in incio suo continere. Quare L. casii s reis
139쪽
n,praeterquam quod mat,aut audierit, argumenturi, Cr conlectura proseqla patieris,lus accusatoriis cum iure testimonij commiscebis,testis improbι cupiditatem confirmabisareo duplicem defensionem parabis. Est haec exoris natio copiose. comprehendit enim breui multa,Cr fuam cuique tribuens, oscium separat. res diuidit plures,
Licentia est,cum apud cos,quos alit uereri,aut metue Licentia.
re debemus amen aliquid pro iure nostro dicimus,quod eos minime offendat,aut quos hi dii gunt, cum in aliquo errato vere reprehens posse uideantur,hoc modo: Miraminι Quirites,quod ab omnibus uestrae rationes deserantur. quod causam uestram nemo sius Dat , quodse nemo uestri defensiorem profiteatur:ιd tribute uestrae culpae,aeque desinite istud mirari. Quid enim est,quare non omnes istam rem jugere,ac uitare debeant f Recordamini quos habueritis defensiores ludia eoru uobis ante oculos proaponite. Deinde omnium exitus considerate, tum uobis ueniet in mente,ut uere scam,negligentia uestra,sive ignauia potius,illos omnes ante oculos uestros trucidatos esse nimicos eorum uestris suffragi s in amplisiimum lacu peruenisse. uemmam quid fuit iudices,quare in senten. ijs ferendis dubitaueritis , aut istum hominem nefarium
phaueritis s non aperi inlae res erant criminι datis nou omnes bae testibus comprobatis no contra tenuiter, er nugatorie re ponsium Hic uos ueritι estis,si primo coettu condemnassetis,ne crudeles existimaremini. Dum eam ulta lis uituperationem,quae longe da uobis erat abfutura eum inuenistis, ut timidi,ulque ignaui putaremini. Maximis Cy priuatus, a publicis calamitates accepistis cum etiam maiores impendere videantur, sedetis Cy oscitumi M.Luce noctem,nocte lucem expediti .Niquid quotidie
140쪽
acerbi,atque incommodi nuntiatur Cr eum,ellius opinax haec cidunt. remoramini diutiu3,2 itiis de dipu.perniciem retinetis,quoad potestis,in ciuitate . Eiusa modi licentia si nimium uidebitur acrimoniae bubere,multis mitigationibus lenietur num cotinuo aliquid butumodi licebit inferre Hic ego uirtutem vegram quaero, apiatiani desidero, ueterm c siuetudinem requiro : ut quod erat commotum licentia, id laude mitigetur ut altera resa iracundia,c molestia remoueat, altera res ab errato deterreat. Haec res sicut in amicitia,itu in dicendo i Ioam fit,maxime facit,ut σ illi,qui auset,a culpa absint, Cr uos,qui scimus,amici eorum,Cr veritatis esse uideaαmltr. Elluuiem quoddam genus licentiae in dicendo,quod dilutiore ratione comparatur .cu aut ita obiurgamus eos, ausul,quomodo.t si se cupiui obiurgarinari id quod stimus facili omnes audituros,scimus nos timere, quo modo accipiunt: sed tamen ueritate commoueri,ut nihilo secius dicamus. Horum amborum gencrum exempla με ciemus. Prioris Amsimos: Nimium Quirites, animis Opis simplicibus ter mansuetis,nimium creditis unicuique existimatis unumqueque eniti,ut perficia quae vobis posliosius sit:errat,s cr frustra fulsu D iam diu detinemini: stultitia uestra esl,quia quod erat in uestra potestate, abalys petere,quam ipsi sumere maluistis. Poletioris licentiae hoc erit exemplum Mibi cum isto,Iudices ult amicitiasta ista tamen amicitia,tumetsi uereor quomodo accepturi sitis,uos me priuassis. quid itas quia ut uobis escimprobatus,eum,qui uos oppugnabat,immicu,quam amictἔhilere malui .Ergo haec exornatio,cui licentiae nome est, sicutι demonstrauimus, plici ratione tructilitur: acria