장음표시 사용
91쪽
empla, zoniam testimoniora similia sunt,stem e reniti ut testimonia b hominibus probati is sumi. Prtinam 'omnium exempla ponuntur hic non confirmans, neqxetest candi causased demonstrans. Non enim cum sciamin esse exornationem,quae,uerbi curifa,constet ex militer desinentibus verbis, er ponimus boc exemptu a cras',quod possemus Cy debemus, testimonium collocamus, sed exemplum.Hoc igitur intercist inter exemplum σ te sά - et simonium.Exempla d an rati r id, quod dicimus,cuis mi '
firmatur. Praeterea op rtet testinanium cum re conuem, ritis .re:aliter enim rem non potest confirmare:at id quod illi faciunt,cum re non conuenit. Cnid itas quia pollicentur
artem se scribere, exempla proferunt ab ijs pleraque, qui artem nes crant Tum quis est,qui possit i quod de arte scripsierit,comprobare, nisi aliquid scribat ex artes contrus faciunt,quam polliceri uidentur. nam cum scribere arte iustituunt,uidentur dicere se τxcogitasse, quod ullas docerent: cum uero scribaeit, ostendunt iactus quid viij excogitaris. At boc ipsiuni docile est,inquiunt,eliis gere de multis. Oud dicitis dociles utrum Iaboriosum, urtificio unis Si laboriosiιm,non statim praeclarii.Sunt enim multa laborrose,quae si Iaciatis,nou continuo gloriemini,nisi etiam si uestra manu fabulas, aut orationes Datis transcripsissetis,gloriosum putaretis. sin tem istud,
tisicium Gregria scitis,uidete ne influeti rerum inui ruina uideamini, si uos parva res, sicuti magna deliectat. Nam isto modo eligere rudis parem nemo potest, sed si ne summo artificio inristi. On quis enim audierit de a te paulo plus,in elocutione praesertim,omnia videre γαιπιt,quae ex arte dicuntur: facere nemo poterit,mβ em
92쪽
oma fluo. Dus. Ita ut si de tragoediys Enni uesis sentetias cligere. aut de Pacuvianis periodos: sed quia plane rudis id facere nemo poterit,cum meris,le literatissimum putes, inri tsi bit,propterea quod id facile faciat quiuis mediocri
ter literatus. Item si cum ex orationibus, aut poematibus
elegeris exempla, quae certis Agnis artificis notata sunt, quia rudis es nemo facere posit,artificiosissime te fecisse putes,erras propterea quod isto signo videmus te non bileius scire,es s signis te scire multa intelligimin. Quod siletiyciosium est intelligere,quae fiunt ex arte scripta,muIto est artificio ε ipsium scribere ex arte. Qui enim scri . γ bit crescisse,ab alijs commode scripta facile viteyigere poterit qui eliget facile,non continuo ipse commode scriς ι bit. Et A est maxime artificiosium, alio tempore utanturea facultate senon tum cum ipsi rginere,Cr proferre debet.Postremo in eo uim virescij consumant,ut ipsi ab Hijs potius eligoedi , quam ullorum boni Hectores
existimentur. Contra e quae si in dicuntur, qui dicunt Hienis se exemplis uti oportere, salis est dictum. Nunc quae separatim dici po in consider M. Dicimus ergo eos omnes,ideo quod alienis utuntur, peccare tum etiam magis delinquere,quod a multis exempla fumant. sed de eo quodpostea diximus,ante uideamuK. Si concederem aαliena oportere a sumere exempla, uincerem unius ποπα tere. Primum quod contra hoc nulla staret eorum ratio . Iic et enim eligerent, roborat quemlibet,qui sibi iuomnes res suppeditur et exempla I poetam, uel oratorirem,cuius automate niterentur. Deinde interest magni eius,qui discere uult,utrum unum omnia, an omnia neminem sed aliud alium putet consequi posse. Si enim putambit posse omnia penta unum consiluere pse quos ad om
93쪽
nium nitetur facultate: si id desperari in paucis se exeaecili ipsis etiam contentus erit:nec mirum cum ipse praeceptor artis omnia penes unum reperire non poterit. Allatis igitur exemplis a catone,a Gracchis,a Laelio,a Scipione,Galba,Porcina Vrasso, Antonio caetcris , ite sum
ptis Atys a poetis ra historiam scriptoritas,necesse erit eum qui discet,ab omnibus putare omnia, ab uno paucquis potuisse Ami. Quare si unius alicuius esse similem fatis habebit,omnia quae omnes habuerint,solum haberesse posse dimet. ergo inutile est et,qui discere uult,putare non unum omnia posse. IgituΥ nemo in banc incidet opinionems ab uno exempla sumpsi sint. nunc boc signi estruos artis scriptores non putasse unum potuisse in omnibus elocutionis partibus enitere,quoniam neque sua protulerunt neque unius alicuius,aut denique duorum,si omnibus oratoribus πρoetis exempla sumpserunt. Deiade, si quis uelit artem demonstrare nihil prodesse ad diricedum,non male utatur hoc adiumento,qubdunus ornues artis partes consequi nemo potuerit. Q hod igitur iuuis horum rationem,qui omnino improbent artem, id non ridiculum est,ipsim scriptorem artis suo iudicio comproinbure s Ergo ab uno sumendafuisse docuimus exempla, si semper abunde sumerentur.Nunc omnino aliunde sic inotest gemms sumenda non fuisse. Primum ommum,quod ab artis scriptore affertur ex lum, de eius artificio debet O.non uisi quis purpuram,aut aliud quippii Mendens, scat, Sume a me ,sed huius exemplum adiunde rogabo, tibis ostendam.Si merces ipsi,qui venditant,atiunde Memplum quaeritent aliud mercis: aut ι aceruos se dicant tritici habere,σ eorum exemplum pugno non habeant, quod ostendunt. ATriptolemus,cum omnibus semen laro K H. giretur.
94쪽
b metbeus,cum mortalibus ignem diuidere licita me a Mociniis cum testu ambulans, carbunculos corrogare , non' ridiculum uideretur sInt magistri omnium dicendi praeis
Q rei' ceptores non uidentur Φι ridiclite facere cum id, quod alijs polliccntur,ab alijs quaerunt. sι qui sie Dures nDix mos penitus absiconditos aperuisse dicat, er b/c mens, quam maxime loquatur,neque habeat quo sitimsedet,no irrideatur Illi cum non modo dominos se fontium , sed seipsosfontes esse dicunt, Cr omnium rigere debeo in gema ton putant fore ridiculum , si cum id polliceantur
cere non ψlo modo didra, ut L sippus caput ostenderet Iuronis,bracbia Praxitria ectus Pobcleti sed omnia coram mugislatim facienteni Ecbat, caeterorum opera, uel sua stonte cosiderare polem Asti credui eos,qui haec vetat discere,alia ratione doceri posse commodius. Praeraterea pec pod uni Pictin ea,quae sumuntur ab alijs exeapti,tam esse accommodata ad arim, quini proprias γpterea quod in dicendo leuitcr unusquisque lacus plerunque tangitur,ne ars appareat. In praeci tendo expresse conscriptu ponere oportet exempla, ut in artis formam conuenire posint: T post in dicendo, ne posit ars eminere,cr ab omnibus uideri, facultate oratoris occultatur. Ergo etii, ni magis ars cognoscatur uis excplis melius est uti. Ponrcino haec quoqlle res duxit nos ad hanc raritionem,quod nomina rerum GrCca,quί convcrritalis, remota sunt a con uetudine. Quae enim res apud nostros non erant,caram rerum nomina non poterunt esse ii tuis
95쪽
fumetur in exemplis. haec aliena si possissemus,factum effet ut quod commodius esset in hoc libro, id nostrum non esset:quod alerius Cy inusitatum,id proprie nobis attribueretur. Ergo bac quoque incomoditatem fugim M. His de causis,cum artis itinentionem Graecoru probassemus, exemplorum rationem secuti non sumus. Nunc templis postulat,ut ad elocutiovis praecepta transeamuό. B partita erit igitur nobis elocutἰOIA prccept. o P Im dicetumus,quibus in generibus semper omnis oratoria elocutio debeat esse . Deinde ostensin M, quas res semper babeare debeat. s v Ν τ igitur tria genera, quae nos figlir.u appellara Treidieenmus,in quibus omnis oratio tis uitiose consumitur .unam di figurae. grauem,alteram mediocrem,tertiam extenuatam uoca
mus. Grauis est vG constat ex uerborum grauiu magna G crnata con tractione. Mediocris est quae co illi evmiliore,neque tumen ex infima peruulgatissima uerborum dignitate. Attenuatassis,quae Omlya est usique ad usitatissimum puri fermonis cor uetudine. Ingrauico sumetur oratio fg si quae curusis rei poterunt ora 'tissima uerba repcriri, siue propria, siue translata , ad unamquoque rem accomodabuntur:ta si graues sentenis liae,quae in amplificatione σ comiserati e trahuntur, eligenturi r si exornationes sententiarit, aut uerborum, quae grauitatem habebunt,de quibus msi dicemus, adbia bebuntur. in hoc genere figurae erit hoc exemplum 1 Nd ra tquis est uesbrum Iudices,qui satis idonei positi in eu poe nam excogitare,qui prodere hostibus patriam cogitariis quod maleficium cum hoc scelere comparari s quod huic
maleficio diguum supplicium potest inueniri s su ijs qui uiolassent ingenuam matrem se alias constupra sent, pus
96쪽
AD HERENNIVM absent aliquem,aut post emb necassent, maxima supplitcia maiores nostri consum struut bula truculet imo, ac nefario facinori singularem eoenam non reliqueria. Ais. ita alijs insocijs ad singulos , aut ad paucos ex abeno peccato iniuria peruenit,buius sceleris qui fiunt liues uno cosilio innuersis civibus atroci simis calamitates ebinantur. O feros aulmos: crudeles cogitationes : oderelictos ab humanitate homisci Chid agere ausi unt, aut cogitare potucraut Quo pacto bostes revulsis maiorirum sepulibris,delectis moenibus,ollantes irruerent in civitatem s quomodo Deum spoliatis templis,optimatibu trucidatis,alijs arreptis in servitutem,matribus semitas,
ex ingenuis sub hostilem libidinem sub ectis, urbs acerbissimo concidat incendio conflagrata qui se non putant id quod uoluerint, ad exitum perduxt*eJuli sanctissimaepatriae miserandum scelerum demi cinerem e leo uer. Lic cousequi Iudicescindignitatem reiscd neet tureussero,quid uos mei non indigetis. Uester enim vos animus munissimus Reip. facile edocet ut cum D fortunus mium uoluerit prodere, praecipitcin perturbetis ex ea
riuitate,quam de spurcstinoru bostrum dominatu nefario uoluerit Omae. In mediocri Ruse Mersabitur oraαtios c,ut ante dixi,aliquatitulum de serimus, neque tamen ad infimum descenderimussae: Otribusicum bellum gerimus Iudices uidetis,cum forijs,qui pro nobis pugnure, π imperium no strum nobiscum simul uirtute Cr induisbia conseruare solui sunt. Hi cum se,Cr opes suas,σ copiam necessariorum norunt,tam uero nebrio minas proapter propinquitatem,Cy om tum rerum societarem sudis omnibus rebus Po. Ro.posset scire Cp aestimare pote runt. Hi,cam deliberassent nobiscum bellu gerere, quaein
97쪽
LIBER IIII. 62so quae res erat, a freti bellum suscipere conam tars cum multo maximam Iociorum partem tu o ficto munere intestigerent, in sibi non multitudinem militum, ius ictaeneos Imperatores,non pecuniam publicam praedo esse uiderent,non denis ullam rem,quae res pertinet ad bellum
admini transum.Si cum sinitimis de fusas bellum gererent,si totum certamen in uno praelio positum tutarent, tame omnibus rebus instructiores ac paratiores ueniret, nedum illud imperium orbis terrae cui imperio omnes getes,reges,vationes,paertim visarum uoluuiale consenserunt,cum aut armis,aut liberalitate a Po. Rom. superati essen adsie transferre tantulis uirius conametur. O aret aliquis, Quid Fregellani non sua sponte conati sunts Eo quisem inruuου isti facili conarentur,quo illi,quema modu descissent,videbaut. Nam rem imperiti,qui unius, iusique rei de rebus ante gestis exempla petere no pos sint j per imprudentiam facile deducantur tu sta dem. . . , , At ij qui siciunt quid ali's accideri acile ex aliorti qtis ιis ratiouibus mstant prouidere. Nulla igitur re inductioiultille freti arm Astularat Quia hoc Tedat,
totam amentiam quenquam tenuisse vit imperium Pop. Rom.tentare auderet nullis co 's fretus s Ergo aliquid
fuisse necesse est: id altu nisi id quod dico potes esses
In attenuato figurae genere. quod ad insimum Cy quot, . t ' dianum fermonem demisyum est,hoc erit exemplum: Na. int forte hic in balneas uenit,coepit, postquam perfusius: ceri mes,doricari. Desude,ubi usum est ut in alueum desiectis ςret,ecce ibi ide de transuerso,Heus, inquit, adolescetis, pueri tui modo me pulsauerunt satisfacias oportet. Hic qui id aetatis ab ignoto praeter consilietudinem appellatus esse ervbvit. Iste clarius eade Cp alia dicere coepit. Hic
98쪽
uix tandem inquit,Sine me considerare . Tum uerb iste coepit uoce clamare ista,qliae facile cuius rubores e ceae reposset: Ita petulans es atque acer, ut ne ad solariunt. quidem idoneus,ut mihi ulsetursed penes scetiam, 'ν istelasimos locis exercitatus sis conturbatus est adolesces nec DErum,cul etiam nunc paedagogι lites ad auriculuis uersaren ur,imper. to ensimos conuiciorum . Vbi enim iste uidisset scurram exhausto rubore, qui se putaret nihil habere,quod de existimatione perderet, ut omnia stis nefariae detrimento facere possct igitur genera figura rum ex ipsis exemplis intelligi poterunt. Erit enim σattenuata uerborum -rstructio quaedam, item alia in vitia abute grassitate,alta po sita in mediocritate. Est autem cauentativiri figu- dum,ne dum haec genera cosectemur,in finitima σ pr ris dis udi pinqua vitia ueniamus. Nam graui figurae, quae laudari da est,propinqua est ea,sia sugienda est, piae recte uiri debitur appellari lisu statu nominabitur. Nam ut corporis bonam habitudinem tumor imitatur sepe, ita grauis oratio saepe imperitis uidetur ea, quae turget a in lata est,cum aut nouis,aut priscis uerbis, aut duriter aliunde translatis,aut grauioribus prim res postulat,aliquid sincitur,hoc modo: Nam quι perduellionibus uenditat pa
trium, tonsutis supplici j dederit, si praeceps in Neptuis
ni re depultus erit lucunas. Poenitet igitur ijlum,qui moutes belli fabricatus est campos sustulit pacis . In hoc genus plerique cum declinassent ab eo quo profecti sunt,uberrauerant, Cy l ccie grauitatis falluntur , nec prospicere psyunt orationis tumorem. Qtii tu mes ocre genus orationis profecti sunt, si peruenire eo non potuerunt,errantes peruetulit ad confine genus eius generis,
Ams r Pod appellamus fluctuans Cy dissolutum: eo quod sine
99쪽
LIBER 1 Ii I. 43riemis π aerticulissumat huc Cy inrecynec potest conis 'mare,nec uiriliter sese expedire. id est buti modi: Soacij nostri cum belligcrare nobiscam uellent,profecto rauit inuti essent etiam atque etiam quid poscat faccre liquidem sua sponte succrent. π non haberent binc adhιatores multos,s mulos homines,σ audaces.Solciit enim diu cogitare omnes,qui magna negotia uolunt agere. Nopotest huiusmodi sermo tenere attentum artesicrem,sffluit enim totus,neque quicquam comprehendcns persea diis uerbis amplassitur. Cur nonpossunt in ista faceti iama uerborum attenuatione commode uersuri, ueniunt ad aridum Cr exangue genus orationis , quod non alienum
est exile nominam cuiusmodi est hoc: Nam is se ad balneas acce fit,ad hunc posita dixit,bis tuus struus irrepulsauit. Postea dixit bic illi,considerabo. Post ιlla comici ufecit,er magis magisq; praesentibus multis clamauit. Fri - ovoli hic quidem iamber illiberalis est strato. Non enim γγ adeptus est i quod babet attenuata figura, puris uerbis
Cy riectis compositam orationem.Omne pentas Cratioclis, Cy grave, π mediocre,Cr attenuatum dignitate assicivi
exornationes, e quibas post laqueu ur:quae si rarae diis sponcntur,istinctum sicuti coloribus si crebrae colloca
bantur,oblitum reddunt orationem. Sed figuram in scenido corumutari oportet,vi graucia mediocris, mediocrem,excipiat attenuata Deinde identidem commutetur, ut fi cile satietas uarietate uitetur. o v ON M quibus in geucribus elocutio versari de n. 6 hibeat,dictum est, videamus nussc,quas res ctbeat habere metitis. 'elocutio commoda Cy persccta. Q vae maxime admodum oratori accommodata est,tres res tu se debet habere, cle is et ri gautiam compositiori ,sgnitalcm. Eligqnita es, quae ς c
100쪽
facit ut unumquodque pure Cr aperte dici uideatur. Loistribuiturun latinitatem Cy explanationem. est,quae strinonem purum conferuui ab omni uitio remori tum. Vitia in sermone, b minus is Latinus sit, opo- M sunt essedo ec ἡῖus Barbarisimus. Soloecimus est,cte uerbis pluribus consequens uerbi; superiori tion accomotatur. Barbarimus est, cu uerbum aliquod uitiose efferri tur. Haec qua ratione uitare posiimus,in arte grammari cu dilucide discemus. Explanatio est,quae reddit apertam dilucidani orationem. Ea comparatur duabus rebus, u statis uerbis a propri . Vsitata sunt ea, quae versa' - . . tur iri sermone ,π co uetudine quotidiana. Propria,quas eius rei uerba sunt,aut esse possunt,qua de laquemur, tubicies uerborum constructio,quae facit omnes partes orationis aequaliter perpolitus. Ea conseruabitur si fugiemus crebrus vocultum cocursiones,quae vastam,atq hiautem orationem reddunt,ut boc e*Buccae aeneae amoenissimae impendebant. Et si uitabimus eiusdem literae nimia iduitatem,cui uitio uersus bic erit exemplo . nam bicnihil probibet in uiti',abenis exemplis ut O Tite tute Tuti tibi tanta orane tulisti.Et hic eius poetaem mi quam quisquam caiquam quod couenici,neget. Et si eiusdem urebs Viduitatem nimiam fugiemus,ea est huiusmodi Nam cuius rationis ratio non extet ei rationi ratio non est fidem bubcre. Et si non utemur continctiter sim, liter cadentibus verbis,hoc modo: Flentes plorates ac mantes. obtestantes. Et si ucoornm transiectionem uitaὰ ---. bimus nisi quae erit coli intra,qua de re posterius loquomur,quo in uitio est Lucilius Uictus ut hoc est in priore . . libro Hus res ad te scriptas Luci misimus Aeli. Ite re oportet longam verbora contin attollem,quae ei aura