장음표시 사용
201쪽
positionis probatio, per c tiam id quod breuiter exposti est,rationibus alminatum , probabilius Cy apertiussit Assumptio, per quam id qaod ex propositione ad ostedodum pertinet,assumitur. Aip ptionis approbatio,per
duum id quod assumptum est,rationibus firmatur. Commplexio per quam id quod conficitur ex omni argumentatione,breuiter expon 'tur. Qiἰ.e plurimus habet arg meutatio partes ea constat ex his quinque partibus.Secunda est quadripartita. Tertia tripartita. Derii bipartita,quos in controuersia est.De una quoque parte potest alicui uideri posse argumentationem cinylere. Eorum igitur quucon sinunt exempla ponemus borum quae dubia suntoratationes aferemus. Quinquepartita argumentatio est, bu-
simo Q. Omnes leges, ludices,ad commodum Relp.rferri oportet,σ eus ex utilitate communi, non ex scriptiorane,quae in literis est,interpretari. Ea enim uirtute Cy μ-pientia inuiores nostri fuerunt,ut in legibus scribendis nihil sibi aliud,nsi salutcnt,atque utilitarem Rep. proponerent. Neque enim ipsi quod obesset, scribere uolebant, si strit issent,cum esset intellectum, repudiatum iri Iegem intelligebant . Nono enim leges legum causa saluus esse uult, sed Reip. quod ex legibus omissis Rel'. optime putant administrari. Quam ob rem igitur leges stritari
oportet,ad eam causum scripta omnia Interpretari con uenit:boc est,quoniam Reipseruimus,ex Reip.commodo aque utilitate leges interpretemur. Nam ut ex medicina. dies nihil oportet putare proficisci visi quod ad corporis utris L litatem spectat, quoniam eius causa est instituta: βc d legi γλα es bus nihil coxenit arbitrari, tili quod Reip.conducat,pro scisci,quoniam eius causa sunt comparatae . Ergo in hoc quoque ii scio desinite literas legου perscrutari, Cy lege,
202쪽
Ut. Cnid elum magis utile Thebanis fuit,quam Lacedaerimonios opprimis Quid magis Epaminodam Thebanorum Imperatorem,quam uictoriae Thebanorum consulere deacuit Qui hinc tauta Thebanorum gloria, tam claro,at. que exornato troybco cariuK, atque antiquius babere cor t. rheniis Scripto uidelicet Iegis omigo, scriptoris sentetiam considerare debebat. Atque boc quidem talis co sideratu . .eii nullam esse legem,nisii Reip. causa scriptam.Summami igitur amentia esse existimabat,quod scriptu esset Reip.
flutis cause,id non ex Re salute Interpretari. QMd. - . 'si leges omites ad utilitatem Reip.referri couenit,blc autem salati Reip profuit,profecto no potes eo citi facto, a communibus fortunis confluisse,s legibus no obtemperasse. O tuor aute. ι partibus constat argumentatio, cum aut propontingue,aut ab umimus silue approbatione: Id facere oportet, cum aut proposito ex se intelligitur, mi assumptio peripicua est,s nullius approbationis tuis diget. Propositiovis approbatione praeterita, quatuor ex partibus argumetatio tractatur ad hunc modum: Iudices, qui ex lege iurati iudicatis,legibus obtemperare debetis. Obtemperare u tem legibu=t 1i in pnti lupum H 'GDtum est in lege scuamini. quod enim certius legis siri, ptor testimonium uoluntatis suae relinquere potuit,quam quod ipse magna cum curabatq; diligentia scripsit Quod ii uterae non extarent, magnopere eas requireremus , ut ex bis script .s uoluntas cognoscereturi. nec tameu Epaminoniae permitteremus, nisi extra iudicium quidem esisset,ut is nobis bententii legis interpretaretur,ncta nunc
ista patiamur,cum praesto lex si non ex eo quod aperrat me scriptum es, sed ex eo quod suae cause colluenit,..
203쪽
DE IMVgNTIO ME scriptoris uoluntatem interpretari. Quodsi uos Iuscet Iegibus obtemperare debetis ,σ id facere non potestis,nisi quod scriptu es in lege sequamini,quid cause est, quiuillum contra Iegem fecisse iudicetis sumptionis autem approbatione praeterita, quadripartita sic fe3argunteiretatio: ifepenumero nos per fidem fefellerunt, eorum
orationi fidem babere non debemus. Siquid enim perfidia ictorum detrimeti acceperimus,nemo erit praeter no et ipsios,quem iure accusare ρ imus . Ac primum quidem decipi incommodum est,iterum stultum,tertia turpe. Cotbaginiensita autem persepe iam nos fefellerunt. Summa igitur amentia est in eorum sidem spem basere, quorum persidia toties deceptu3 sis. Utraque approbatione praeterita,tripartita sit,hoc pacto Aut metuamus carthaginieses oportet,si incolumes eos reliqxerimus,aut eorum usaebem diruamus,ac metuere quidem no oportet. Restat igitur,ut urbem diruamin. Sunt autem, qui putant nonnun aquam posse coplexione, oportere Apersederi, cum id perspicuum sit,quod conficiatur ex ratiocinatione. Quod si fat,bipartitam quoqlle fieri argumentationem,boc mo ido si peperit,uirgo non ellip crit autom. hic fatis esse dicunt proporrere eT sumere, quoniam peripicuum sit, quod consciatur,complexionis rem non indigeret . bis autem videtur,s omnis raticinatio concludenda esse: Crillud uitium,quod illis siphcci, magnopere uita um est, ne quod perspicuum sit , id in complexionem inferamus. Hoc autem feri poterit, si complexionum genera intelligantur. Nam aut ita complectemur,ut in utrum conducaesmus propositionem Cr assumptionem,boc modo : Quod si leges omnes ad utilitatem Reip. referri conuenit, hic aut saluti Res profuit:.prosccto no parsi eodem facto,
204쪽
se. Aut ita ut ex contra io sententia conficiatur, hoc modo:Summa igitur umentia est,in eorum side, hem babeare,quorum perfidia toties deceptuου sis. Aut ita, ut id Dalam quod conficitur,inferatur,ad hunc modum : Urbem igitur diruamus. Aut ut id quod eam rem, quae coscitur, sequatur necesse est,id est buti modi:Si peperiticum uiro concubuit peperit autem.conscitur hoc: concubuit uiae tur cum uiro. Hoc si nolis inferre, G inferas id quod seis quitur Jecit igitur incestum,π concluseris argumentatitionem,s peripicuam fugeris complexionem. Qua re in
longis argumentationibu3,ex conductioniblis,aut ex con
trario complecti oportet in breuibus id solum,quod conficitur,exponere: in ijs,in quibus exitus perspicuus est,cosecutione uti.Si qui autem ex linu quoque parte putatae constare argumentatione,poterunt dicere, epe fatis esse hoc modo argumentationem facere: Quoniam peperit, cum uiro cocubuit num hoc nullius,neque approbationis, neque assumptionis,uel eius approbationis,neque complexionis indigere uidetur: sed nobis ambiguitate nominis
uidentur errare. Nam π argumentalio nomine uno res
duas significat,ideo quod Cr inuentu aliquam in rem probabile,aut necessarium argumentatio uocatur,serus inauenti artisiciosa expolitio. Quando igitur proferent aliis quid bina mortuo lis iam peperis,cum uiro concubuit iuuentum proferent,non expolitionem. Nos autem de expolitionis partibus loquimur. Nibit igitur ad hanc rem raratio illa pertinebit: atque huc distinctione alta quo pinuidebuntur rimere huic partitioni,propulsibimus, si qui aut assumptionem aliquando tolli posse pultent aut propo
sitionem. Qiue si quid habet probabile, asst necessarium,
205쪽
' DE . INVENTIONE quoquo modo commoueat auditorem necesse est. Q ὁdnsolam ectaretur ιd quod inuentum est,ac rubii quo μι-
A. , rio tractaretur liquod essct excogitatu ref erret,nequari Risi quam tantum inter summos orarores a mediocres inte- varianda resse existimaretur. Varia re alite orationem magnopere oratio. oportebit.Nam omnifera in rebus similitudo est satietatis
Mater. Id fieri poterit,si non Diutcr semper ingrediais
min in argumentationem. Num primum omnium generimbus ipsis distιnguere conuenit orationem ,hoc est,tum inductione uti,tum ratiocinatione. Deinde in ipse argumentatione non semper a propositione incipere, nec hemper quinque partibus abuti, neque eadem ratione expolire partitiones ed tum ab assumptione incipere licet,lum ab approbatione alterutra um utrach,tum hoc, tum illo genere complexionis uti. Id ut peroiciatur,aut scribam s.
aut in quolibet ex se de ijs,quae proposita sunt, hoc ire exerceamus,ut quam facile sit factu. Ac de partibus quidem argumentationis satis nobis di m uidetur. Illud autem uolumus intelligi,nos probe tenere,alijs quos rati rubus tractaeri argumentationes in Drisopbiu multis Crobscuris,de quibus certum est artificium constitutum. Verum illa nobis abhorrere ab Uu oratorio uidentur. Ovae pertinere autem ad aecendum puta lis,ea nos comodius,
quam citeros attendisse non afrmamus,sed perquisitius er diligentius conscripsisse pollicemur. Nuno,ut institutamus,proficisci ordine ad reliqua pergcmus.
Dereprchς nspnEMnrusio estier suum argumentando a s*η uersariorum constrinatio diluitur,aru infirmatur,aut aluuiatur. Haec fonte inuentionis eodem litetur, quo utit consimatio , propterea quod quibus cx locis aliqua res
confirmari potest aea ex locis in mari. Nita
206쪽
t L I B E R . . L sse iis considerandum est iu bis omnibus intentionibus, nisi id quod personis,aut negotiys attributum est. Orsare inuentione Cy argumentationu expolitionem ex illis, quae ante praecepta sunt hunc quos in partem orationis trafferri oportebit. Uerat m,ut quaedam praeceptis detur huius quoque partis, exponemus modos reprehensionis, quos qui obseruabant, facilius ea quae contrascentur, diluere,aut infirmare poterunt. Omnis argumetatis renc Reprehen-benditur, si aut ex iis,qaae sumpta sunt, non concediἱur Muis. aliquod unum plura ue aut bis conce is, complexio eontici ex bis negatar: aut si genus ipsium argumentationis utiosium ocenditur: aut si contra simam argumentatione, alia aeque sima, is ror ponitur. Ex ijs quae fumatur, aliquid non conceditur, cum aut id quod credibile dictit, negatur esse elusimodi aut quod comparabile putant,s imite ostenditur, aut iudicatum aliam in partem traduciatur,aut omnivo iudicium improbatur: t quod sinu ei Daduersurij dixerunt,id eiusmodi negatur esse aut sil comis
plexis,aut una,aut ex utraque parte reprehenditur: alit
si enumeratio fas ostenditur,aut si simplex coclusio falsi ahquid continere demonstratur. Omne quod sumitur ad argumentandusae pro probabili ue pro necessario,necesse est fumatur ex bis locis, ut ante ostendimus Qvnd pro credibili sumptum erit id infirmabitur, si aut pc yicue fusum erit,boc modo X assi qui non m φα .mym,quam sapietillam milli . Aut ex contrario quoque
credibile aliquid babebit,hoc modo: Quis est, qui no osticij cupidior sit,quam pecuniis Aut erit omnino incredibile,ut si quis,quem constet esse amarum, dicat aliculus mediocris o mi causas maximum pecuniam neglexisse.
out si quod in quibusdam reta aut hominibus accidit, id
207쪽
mnibus dicatur ustu euenire , hoc pacto: Qui pauperes sunt,ijs antiquior osticio pecunia est. Qui locus desertus est,in eo caectin factum esse oportet. In loco celebri homo
occis qui potuits Aut si id quod raro fit, fieri omnino negatur:ut curius pro riuuo: N 2 Dotest uno asticis neque praeteries in ginore incidere. Onod autem pro signo sumetur,id ex isdcm locis quibus confirmatur,infirmulatur. Nam in signo, primum uerum esse ostendi oportet. Deinde eius esse rei signum πoprium, qAa de re agitur, ut cruorem Mess. Dcinde factum esse, quod non oportuerit:aut nonfactum,quod oportuerit. Postremo sit se eum, de qua quaeritur,eius rei ligem Cy consuetudinem. Nam eae ressunt signo attributae, quas diligentim aperiemus,cu separatim de ipsa coniecturali constitutione dicemuε. Ergo horum unumquodque in reprehensione, t non esse signum,aut purum magnum esse,aut a se potius,quam is aduersurijs stare,aut omnino falso dici,aut ιn ullam quomque suspicionem duci pose demonstrabitur . cum autem pro comparabili aliquid inducetur,quoniam id per finititudinem in line tractatur,in represedendo conveniet mili id negare esse quod conferetur ei quicum c eretur.
Id fieri poterit, si demonstrabitur diuersum esse genere,
naturaivi,magnitudine,tempore,loco,persona,spim et
ac si quo in numero istu quod per similitudinem affereritur,a quo in loco hoc genus,cuiu3 cause afferetur,taberi conueniat,ostedetur. Deinde quid res cum re liberat, demonstrabitur, ex quo docebimu3 aliud de eo quod comparabitur,s de eo quicum c arabitur, existimari oportere. Huiuue facultatis maxime indigemus, in ea ipsa virgumentatio,quae per inductionem tractatur, erit reprehedclida.Sι inscutum aliquod inferetur,quoniam id ex his
208쪽
LIBER I. - 89lacis maxime firmatur,laude eorum qui iudicarunt, similitudine eius rei qua de agitur ad eam re qua de Iudicari tu es comemorando nou modo non esse reprehensum iudiciu sed ab omnibus approbatu, I demonstraudo dimcilius Cy maius fuisse id iudicatu quod a pratur,quam id quod in lat. Ex contrariys Iocpssi res aut uera,aut uerili misis permittet,infirmari oportebit: atq- erit obseruanduiligenter,ne nihil ad id quod agatur, pertineat id quod iudicatu sit: π uidendu es ne ea res proferatur, tu quasit ostensum,ut de ipso qui iudicarit,iudiciu fieri uideatur. Oportet alite ammaduertere, ne cu aliter multa sint iudicatusolitarium aliquod, aut rarum iudiculum asseratur. Nam bis rebus autoritas iudicati maxime potest iu-frmari. Atque ea quidem argumenta, quae quali probabilia sumuntur,ad hunc modum tetari oportebit. Quae veraro sicuti necessaria inducentur,eu si forte imitabretur modo necessarium argumentationem,ueque erunt elasimos, sic reprehendentur. Primum complexis,que utrum cor
cesseris, debet tolleres uera est tuquam reprehendetur: sin false, obus modis,aut conuersione aut alicrtus parintis infirmatione. conuersione,hoc modo: Num si ueretur,quid eum accuses,qui est probass , Sin inverecundum animi ingenium postidet, Quid eum accuses,qui id parui auditu aesὶimet Hic siue uereri dixeris,liue non uereri,concludendum hoc putat,ut neges esse accusandu. Qv'd conuersione sic reprehendetur: Imb uero accusandus est. Nam si ueretur, accuses:non enim parui auditu aestimabit. Sin inuerecua dum minii ingentum p idet, tamen accuses: non enim probus est. Alterius autem partis infirmatione,hoc modo reprehcadam. Verum si Maretur,accusatione tua comα
209쪽
Eminum- ctus, ab errato recedet. Enumeratio uitiose intelligitur,ti liti*i si aut praeteritum quiddam dicemws,quod velimus concedere,aut infirmum aliquid annumeratum,quod aut conra,
tra dici posiv,dut causa non siit quare non boneste posimus cocedere. Praeteritur quiddam in eiusmodi enumeraritionibu3: Quontum babes istum equum,aut emeris oporritet,aut haereditate possideas,aut munere acceperis, aut
domi tibi natus sit: aut si boru nihil est, surripueris neces
se est. Sed neque emisti,nes haereditate uenit, neq; dominatus est,neque donatus cil necesse est ergo sumpueris. Hoc comode repreheditur,si dici possi ex hostibus equus esse captus,cuius praedae sectio no uetuerit:quo istuto,inrifrmatur enumeratio,quomi id it inductum, quod praeriteritum sit in enumeratione Astero aut e modo reprehendetur il aut contra aliquid dicetur: boc est , si exempli causa ,ut in eodem versemur, poterit ostendi hereditate uenisse: aut si extremum illud non erit turpe concedere: ut si quis , cum dixerint uducrsaris, Aut insidi is facerire volui sti,aut amico morem gesisti, aut cupiditate etiatus es,amico se more gesisse fateatur. Simplex alite conclusio reprebenditur, si id quod sequitur,no uideatur neri cessario eu eo,quod antecessit,cohaerere. Num hoc quide, Si 1piritum ducit,utuit: si dies est lucet, eiusmodi est,ut
cum priore necessario posterius cohaerere uideatur. Hoc autem,Si mater est git: si aliquando peccauit, nunα quam comgetur sic conueniet reprebendi, ut demonstretur no necessuro cum priore posterius cobaerere.Hoc genuου Cr caetera necessumia momnino omniε argumet Io, Cr eius reprehensio majorem quandam vim continet, Crlatius paret,quam bis exponitur ed eius artificij cogui vo huiustinos est,ut non ad huius artis partem aliquam
210쪽
LIBERI. saudiungi positised ipsa sieparatim longi temporis Cr marignae atque arduae cognitionis indigeat. Quare ista nobis alio tempore,atque ad aliud in litutus facultra erit,exisplicabatur. Nunc bis praeceptionibus rbetorum ad usiliuoratorium colentos nos se oportebit. Cilni igitur ex is quae sumuntur,aliquid non conceditur,sic infirmabitur. Quam autem bis concesis,complexio ex bis non conficituΥ,haec erunt consideranda,num aliud conficiatur,aliud
dicatur, hoc modo: Si quum aliquis scat se profectum esse ad exercitum,contras eum quis velit hac argumeratatione uti St venisses ad exercitu,a Tribunis militariabus uisus essesino es aute visus ab his,non es igitur proinfectus ad exercitum. Hic cum concesseris propositioncm G assumptionem,complexio es infirmanda. Aliud enim quum cogebatur,illatum est. Ac nuc quidem,quo facilius res cognosceretur, perspicuo Cr grandi uitio praestum posivimus exemplum sed epe obscurius positum uitium pro liπo probatur,cum aut parum memineris quod concesseris,aut ambigua aliquod pro certo concesseriK. Amri biguum si cocesscris,ex ea parte, quam ipse intellexeris,etam parte si aduersarius ad aliam parte per complexiorinem uelit accommodare,demoustrare oportebit no ex eo
quod ipse concesseris,sed ex eo quod illesium serit, conis
fici complexione ad hunc modum: Si pecuniae indigetis, pecuniam non babetis: Si pecunia non babetis,pauperes estis. Indigetis aute pecuniae mercaturae enim nisi ita es fet,operam non diretis.pauperes igitur estis. Hoc sic rem editur,cum dicebas,Si indigetis pecuniae, pecuniam non habetis boc intelligebam,Si propter inopiam in egestate estκ pecuniam non babetis,er idcirco concedebam. cum autem hoc gricta Indigetis autem pecuniae: illia