장음표시 사용
231쪽
sed id quod'fum fuerit sue ulla dubitatione pro fas
quod uerum pro uero probasse. Quod si dubitaueritonime fuisse amentis, blaspe impupum certum iu periculum se committere. Quemadmodum autem accusator,ῶἔdb alijs culpam dmouebit, defensoris locis utetur: sie ijs locis,qui accusatori dati sunt,utetur reus,cu in alios ubcomem se crimen uolat transferre. Ex persiona aut e coniectura ς pq βψμ' eas fetur si eae res,quae personis attributae sunt,sugeter considerasitur,quas omnes tu primo libro exposuimus. nim Cr de nomιue nonumquam aliquid fulpicionis ni. bcitur. Nomen autem cum dicimuό,cognome quoq inretiligatur oportet De hominis enim certo Cy proprio uotabulo agitur ut si dicamus idcirco alicuern caldum uocaari,quod temerario a repentino constitio sit: dut δε ea de re hominibus Graecos imperita uerba dedisse,quod chadlus,aut caeci lis,aut Mutius uocarentur. Et de nutina
licet utiquStulum ducere suspicionis. omnia enim baecinis mulier mus an illius ciuitatis sit, quibus sit mutoriatas, quibus co augllineu,qua state,quo animo,quo carapore,quae naturae sunt attribatam utiqua coniecturifacienda pertinebunt. Et ex uictu multae trabuntur si piaciones,cu quemadmodum,Cr apud quos ,σ a quibus educaeus er erustus sit qluritur quibuscum uiuat, qua ratiove uite,quo more domethco uiuat. Et ex fortuna sepe argumentatio nascitur,cu seruus an liber, pectoriosius Q ι pauper,nobilis au Cnobilis, felix an infelix,priuatus a cum potestate siit, alii fuerit,aut futurm sit consideruisitur aut deluq aliquid eorsim quaeritur,quae fortunae esse
attributa intelliguntur . Habitus autem,quoniam in alia
qua perfecta Cy cou stanti animi,aut corporis absolutioa ne constit, quo vi unere est uirtus , scientia, Cy qua constraria
232쪽
UBER 1 I. IOEGntraria fiunt, res ipse erasa posita docebit ecquid biequoque Iocus Assicionis ostendat. Nam afcctionis qui. dem ratio pen imam folat prae se gerere coiecturam, ut
amor,iracundia,molestia:propterea quod Cr ipsorum vis intclligitur,s quae res hara aliquum rcm conseqllantur, faciles cognitu sunt. Stadium autem, quoniam est Vidua Cr vehemens ad aliquam rem applicata magna cum uora luntate occupatis , facile ex eo ducetur argumentatio,
quam res ipsa desiderabit in causa. Item ex consilio fumetur aliquias 'secionis. Nam consilium est aliquid Dclenaedi tonsciens ue excogitata ratiostem fucta α casus, Cy orationes,quae sunt omnia ut tu confirmationis praeceptis scium est in tria tempora suributa, facile erit videre , ecquid asperant ad coniecturum confirmandum βα- sticionis. Ac persionis quidein res eae sunt attributae , ex quibus omnibus uitum in locu coactis, accusatoris erit improbatione hominis uti. Nam causa facti parum firmitudinis babet,nsi animus eius, qui insimulatur ii eam Alpicionem adducetur ut a tali culpa non uideatur abhorruisse. Vt enim animum aliculus improbare nihil attinet, cum causa,quare peccarterit no interceserit: sic caujam pecocali intercedere leue est , si animus nulli minus boneste rationi astinis ostenditur. Quare ullam eius,que virgult, ex ante factu accusator improbare debebit,ta intendere. si quo in pari ante peccato couictus sit. Sι Id non poterit, hi quam in similem ante suspicionem venerit,ac maxime, si scri poterit, mili aliquo in genere eiusmodi causa sim qua comalim peccasse,aut in aeque magna re, alit in maiore,aut in minore ut si quis pecunia dicat inductum feocisse,pinit demonstrare,al qua in re,elus aliquod1 acium aliarum. Item in omm causa naturam aut ulcium ut imi
233쪽
1 DE INVENTIONIerim,rat fortunam, aut aliquid eorum,quae personis attributa fiunt,ad eam causam,qua commotum peccasse dicet, adiungere, atque ex lipara quoque genere culparum , si ex pari sumendi facultas non erit, improbare animum aduersarij oportebit: si avaritia inductum a uas fecisse,et
aliarum eum,quem accuses,demonstraere non posiis, alijsustinem esse uitijs doceas, Cy ex ea re non esse miranda, qui in in re turpis,aut cupidus,aut petulans fuerit, bacquoque in re eum deliquisse. Onantum enim de hortestate π autoritate eius,qui reguitur,detractum est,tantum de facultate totius est defensionis diminutum.Si nullι assinis poterit uitio reus ante admisso demonstrari locus inducetur illeler quem bortandi Iudices erunt, ut ueterem Iammam hominis nibiI ad rem putent pertinere . Nam eum ante cetisse,nunc manifesto teneri. Quare non oportere
hunc rem ex superiori uita specturi, sed superiorem icta
ex bacre improbari, Cy aut potestate ante peccandi noufuisse,aut causum. t si haec dici non poterunt, dice merit illud extremum,non esse mirum , si nunc primum deliquerit.Num necesse est eum,qui velit peccare, aliquaurido primu delinquere.Sin uita ante acta Evorabitur, bos Ioco praeterito,σ cur praetereatur demonstrato, glunctis accusationem statim conlirmare oporteb:t. Doens autem primum, si poterit,debebit uitam elus,qui in rIIabitur,quam bonest imam demonsirare. Id faciet, si oristendet aliqua eius nota Cr communia ossicia,qxod genus ra parentes, cognatos, amicos, astines,necesarios : etlum quae magis rara Cy eximia funis ab eo cum magno aliis quo labore,ulit periculo,cut utraque re, cum necesse non
esset,UMJ caui , t in Remp. aut in parentes, i in aliquo.eoru,qui modo expositi uti factu esse dicet. Deinα de
234쪽
tio recessisse. Quod eo confirmatius erit, si cum potentas impune aliquid faciendi minus boneste fuisse dicetur,uori Iunias ei faciendι demondrabitur abfuisse. Hoc autem φsum genus erit eo firmius, si eo ipsio in genere quo aerguetur, integer antea fuisse demonstrabitur ut si cum auariatiae causa fecisse arguatur, minime omni in uita pecunia rupidus fuisse doceatur. Hic illa magna cum grauitate inducetur indignatio,iuncta conquestioni, cr quam inferufactnm esse,cT indignum demonstrabitam cum animus orimm in uitu fuerit a uitijs remotissimus,em causam putare,quae homines audaces in fraudem rupere soleat, castissimum quoque hominem ad peccandum potuisse impelleare aut iniquum esse, optimo cuique perniciosissimum, non vitam boveste actum tali in tempore, quam plurimi
prodessesed subita ex criminutione, quae confingi facile
positi. non ex ante acta vita,quae neque ad tempus fingi, neque ullo modo immutari posiit Iacere iudicium. Sin autem In ante acta uita aliquae turpitudines erunt,aut falso venisse in eam existimationem dicentur, aut ex aliquoruinuisa,aut obtre tutione,aut falsa opinione: aut impruae dentiae,nec studini, aut persuasioni,dolescentiae, t alicut non malitiose animi affectioni attribuentur, aut disi nili in genere uitiorum, ut animus non omnino integer, sed a tali culpa remotivi esse uideatum. Ac si mulo modo vitae turpitudo,aut infamia leniri poterit oratione,negare oportebit de uita eius Cr moribuου quaeri,sed de eo crimine, quo de arguatur: quare ante factis omisiis, illud quod indet agi oportere. Ex facto autem ipsio fulpiciones suspiciones ducentur, si totius administratio negotis ex omnibus par ς tibus peractabitur: atque hae sulpiciones partim ex nego
235쪽
tio paratim, artim communiter ex persionis, atque ex negotio proficiscentur. Ex ncgotio duci poterunt , si eas res quae negoti s attributae sunt, diligenter considerabiamus. Ex ijs Citzr in banc corintitutionem conuenire uidetur geaera corum omnia,partes generum pleraeque.Videre igitur primum oportebit,quae sint continentia cum φαso negotio,boc est,quae ab res arari non possunt. Quo in loco satis erit diligenter considerare,quid sit ante rem factum,ex quo spes perficiens nutu,e faciendi facultaspissitu uideatur:quid in ipsa re gerenda, quid postea cosecutum sit. Deinde ipsius est negotij gestio pertractata.
Nam hoc geuuου euru rerum,quae negotio attributae sunt, fecundo in loco nobis en expositium. Hoc ergo in genere spectabitur locus,tempus,occasio, secultis, quorum linius lusis vis diligenter in consimationis praeceptis expliis cata est. Quare,ne aut hic non admonuisse, aut ne eadem iterum dixisse uideamur,breuiter demonstrabimus, quidquaque in parte considerari oporteat. In loco igitur opis portunitas,in tempore longinquitas,in occasione commoditas ud faciendum idonea,in facultate copia Cy potestascam rerum,prγter quas aliquid facibus fit,aut sine qui blis onauras confici non potest,consideranda est. Deinde sudendum est,quid adiunctum sit negotio hoc ejs,quid majus,qἰud minus,quidaeque magnum sit,quid simile: ex quibus coniectura quaedam ducitur si quemadmodum res maiores,minores,Eque maguae, similesq; agi soleant,diligeter considerabitur. Quo In genere euentus POPe uidenae dus erit hoc en,quid ex unaquaque re soleat euenire agnopere considerandum est,ut metus aetitia, titubatio. Quarta autem pars erat ex ise, quas negoti' dicebamus esse attributas onsecutio In ea Paeruntur ea,quae gestuncgotium
236쪽
LIBER II. ros negotium confestim , aut ex interuallo consequuntur. In qua uidebimus ecquae confiuetudo sit,ecquae lex, ecqIί urictio, ecquod eius rei artificium si aut inus,aut exercituatio hominum, t approbatio,aut offensio, ex quibus nonnunquam elicitur aliquid su1picionis . Sunt autem alique Liae sispusuoiciones,quae communiter,σ ex negotiora. .ex per c Re . sonarum attributionibus sumuntur.Nam ex fortuna, σα natura ex uictu, luso, actis,casu, orationibus,consilio,σ ex babitu arumi,aut corporis pleraque pertinenti ad easdem res,qgae rem credibilem aut incredibilem facere possunt,er cum factis picione iunguntum. Maxime enim quaeri oportet in hac constitutione, Primum potueritne aliquid fieri. Deinde ecquo ab alio potuerit. Deinis de facultas,de qua ante diximuου. Deinde utri; id facinus sit,quod poenitere fuerit necesse. Item quod spem celandi haberet. Deinde necessitudo,iu qua num necesse fuerit,id aut fieri,aut ita feri,quaeritur. Quorum pars ad constalium pertinet,quo personis attribulum labia in ea callissa quam exposivimu3. Ante rem erit,quod in itinere se tafamiliariter applicauerit,quod scrinonis causam quae erit,quod simul diuerterit,dehinc coeliarit. In re,nox omnlM. Post rem,quod solas exierit,quod illum tum familiarem comitem tum aequo animo reliquerit, quod crueiam
gladixin babuerit. Horum pars ad consilisi pertinet.Oneritur enim utrum uideatur diligenter ratio faciens esse habita Cy excogitata,an ita temere,ut non uerisimile equenquam tum temere ad maleficiu acces se In quo quaeritur num quo ullo modo commodius potuerit fieri, uel afortuna administrari. Nam sepe si pecuniae adiumenta, si adiutores desint,fucultus fuisse faciendi non ut turm
modo diligenter attendamus, tu inter se esse inte igi
237쪽
DE INVENTIONEmus Lec quae negoti rassia quae personis stit auri M. Hic ncque facile est,neque necessarium istinguere, ut in superioribus partibus, quo pacis quias accusatorem,
er quomodo defensiorem tractare oporteat. Non necessararium,propterea quod causa posita, quid in quanque conrauemat,res ipsa docebit eos,qui non omnia hic se bivienturos putabulsed ad ea,quae praecepta sunt,comparationis modo quandam in commune mediocrem intelligentia conferent. Nou facile autem, quod Cr infinitum ni tot de rebvi utranque inpotem singillatim de unaquaque expliscare,cia aliis aliter baec in utranque partem casse solent uenire. Orare consederare haec,quae exposivimus, oportebit. Facillus autem ad mentionem animus incedet, βgesti negoti aci suam, Cr aduersari, noerrationem fem, Cr diligenter pertractabit,s quid quaeque pars suspicionis habebit,eliciens considerabit. Quare,quo consius,qua
Pe perficiens quidque factum sit: cur hoc modo potiusquam illo cur ab boc pollus,quam ab illo eur nullo adiutore,aut cur hoc:cur nemo sit coscius,aut cuae sit, aut cur hic sit:cur hoc ante factum si cur hoc ante factu non sit: cur hoc in ipso negotio:cur hoc poni negotium: aut quid factum de industri aut quid rem ipsam consecutum sit: confici ne oratis,aut cum re,aut ipsa secum hoc huius nerei sit signum,un illius,an huius Cy ιsitus. π utrius potians:quid factum sit,quod non oportuerit: aut non factum, quod oportuerit. Cum animus buc intelione omnes totius negoti' partes cosiderabit um illι ipsi in medium conseruαι locι procedentide quibuε ante dictum est: Cr cum ex singulis,tum ex coniunctu argumenta certa nascentur. Quorum argumentorum pars probabili, pars necessario in gelicta uersalitur. Accecini autem ad coniecturam sa
238쪽
UBER II: io 4pe quaestiones testimoni rumores,quae confra omnia vis terque simili uia praeceptorum torquere ad uae cureo comodum debebit. Nam Gr ex quaestior resuspiciones ex testimulo QT ex rumore aliquo pari ratione ut ex caua sum ex persiona,Cr ex facto duci oportebit. Quare noribis Cy ij uidentur errare,qui boc genus suspicionitam artifcij non putant indigere, Cy ij qui aliter boc de genere,
ac de omni conlectura praecipiendam putat. Omnis enim
ijsdem ex locis coniectura fumenda est. Nam Cr eius qui in quaestione aliquid sxerit,σ eius qui in testimonio,cti iuου rumoris causa Cr ueritus ex isdem attributionibus
operiretur. Omni autem tu causa pars argumentorum
est adiuncta ei cause solum quae dicitur. I ab ipsa ita ducta,ut ab ea separatim in omnes eiusdeni generis causas transferri non fatis commode positi. Pars autem est peruagatior,c ut in omnes eiusdem geaeris,aut in plerasque causis accommodata. Haec ergo argumcnta,qgae tris Loei eom ferri in multas causas possit ocos c5munes numivam s. muneS..Narn lacus communis,aut certae rei quadam continet amplificationem ut si quis Me uelit ouendere, eam qui parirentem necarit,maximo supplicio esse dignum:quo loco, nisi perorata,Cr probata cause,non est utendum. Aut ει
biae,quae ex cotrario quoque babes probabiles rationes argumentans:ut Auspicionibuε credi oportere:σcontra, si pictoriibus cres nou oportere. Ac pars locorum coma munium,aut per indiguationem, aut per conquestionem inducitur,de quibus ante dictu estpars per aliquam probabilem utraque ex parte rationem. DI linguitur autem allo,atque illustratur maxime, raro inducendis locis communibus, Cr aliquo loco iam certioribus illis auditoribsi G aEumentis confirmatis. Nam G tum conceditur
239쪽
cmmune quiddam dicere, cu diligenter aliquis proprias cause locus tructum est,a auditoris animus, aut renomvitur ad ea,quae restant,aut omnibus iam dictis exussitatur. Omnia enim ornamenta elocutionis,m quibu3 σὴ tutulses,Cr grauitatis plurimum consistit,somnia quae in inuentione uerborum Cy sententi urum aliquid bubent di gnitatis in communes locos conferuntur. Quare,non ve causarum lc oratorum quoque multorum communes loci sunt. Nam nis ab ijs qui multa exercitatione magnum libi a uerborum ententrarum copiam comparauerint, tructuri non poterunt ornate Cryaulter quemadmodum
tura ipsorum desiderat. Atque hoc sit nobis dictum eos
muniter de omni genere locorum communium.Nunc exaponemus in coniecturalem constitutionem, qui loci comis manes ιncidere Alcant. Sulpici bur cres oportere, Crnon oportere. Rumoribus credi oportere, Cy non oportere. Testibus cres oporterem non oportere. Quaestionibus credi oportere, G non oportere. Uitum ante actaem
Dectarι oportae,CT non oportere. Eiusdem esse qui in illare petarrat hoc quoqhe ad risisse, Cy non esse elusedem. Maxime lycctari causam oportere, Gnon oportere.
Atque bi quidem,s si qui em di ex proprio aergumen
to communes loci nIscentur, in contrarias partes diducetur. Certus autem locu3 es accusatoris, per quem auget facti atrocitatem M alter per quem negat malorum insereri oportere. Defessoris,per quem calumnia accusatorsicum indignatione ostenditur, Cy per quem cum conqueri e misericordia captatur. Hi Cr caeteri omnes loci comunes x isdem praeceptissumuntur, quibus caeterae argumentationes: scd iste tenuius aer acutius, Cy subtilias tractantur: hi autem grauius Gur tin a cum verbii,
240쪽
LIBER II. rostum etiam sententi' excellentibus. In illis enim linis est, ut id quod dicitur,ueru esse uideatur: In bis tametsi bo: quoque uideri oportet,iamen finis est amplitudo . Nunc
ad alium conditationem transeamus.c v M est nominis controuersia,quia uis uocabuli des costitutiorienda verbis est,conitatio de tuta dicitur. Eius gene 4ςiu/πιψη-ris exsto nobis posita sit haec causa: .Plumimus is γιc o s.Remp. male gesti bella punico sicundo cum Trib. pleb. esset,inulto Senatu, Cr omnino contra voluntatem omnium optimatum,per festione ad populu legem agrariiserebat. Hunc pater suus concilia plebis habentem de templo deduxit accersitur majestatis Intentio est,Maleo statem minusi,quod Trib.pleb.de templo deduxilli. Deis pulsio est, Non minui maiestatem. Quaestio est, Malamorem ne minuerit. Ruino, in silium enim,γῶ habebam p tectate,ea usius sum. Rationis infirmatio, At enim qui patria potestate,hoc est priuata quadam,tribunitia potestitem ioc est populι potestate infirmat,inmuit is maiestari te. Iudicatio est, Minuat ne is maiestate,qui in tribunitit -- potessatem patria potestate utatur. Ad hanc iudicatione argumetationes omnes afferri oportebit. Ac ne quis forte arbitretur nos non intestigere alia quos incidere coastitutionem in banc causam,eam nos partem soli fumirimus, in qua praecepta nobis danda sunt. Omnibus autem partibus hoc in libro explicatis,quisis omni tu causa , si diligenter altendet omnes uidebit conditationes, Cy eauru partes, controuersius quae forte in eas incident.
Na de omnibus perscribemus. Primus ergo accusatoris Iocm est,eius nominis, ius de ui quaeritur,breuis et aper