장음표시 사용
221쪽
DE INVENTIONE 'Mus. Nam saepe uirtus Cr magnificentis,in quo Ira
uitas Cr autorit is est, plus proficit ad misericordiam coimouendum,quam humilitas Cr obsecratio. commotis auritem animis,diutius in conquestione morari non oporteaebit. Quemadmodum enim dixit Rhetor Apollonius, Lu- comu nibit citius urescit.Sed quoniam Cysatisint ut leae mur,de omnibus partibus orationis diximus,π huius ito luminis magnitudo longius processis,quae sequuntur data reps in secundo libro dicemus.
ROTONIAT An quondam,cum forerent omnibus copi)s,CTin Italia cum iuprimis beati numerarentur, templum Iunonis, quod religio ime colebant, egregi)s picturis locupletare uoluerat. Zeulim,qui tum longe caeteris exceti pictoribus existimabatur, magno pretio conductum adhibuerunt. Is CT caeteres tabulas complures pinxit quarum nonnulla pars usique ad nostram memoriam propter funi religionem remansit CT ut excelletem muliebris formae pulchritudinem muta in sese imago contineret, Helenae se pingere simulachrum ueste dixit. Quod crotoniavitas,qui eum muliebri in corpore pingendo plurimum ali praestare sepe accepissent,ubenter audierunt. Putaverut
is cm, si,qsso in genere plurimum posset, in eo in gnopere
222쪽
LIBER IIT T si impere elaborasset,egregium sibi opus isto in fano reliacturum. Neque tum eos illa opinio fefellit. Nam Musis ilico quaesiuit ab eis quassam uirgines formosas taberet. 1 di autem statim hominem duxerunt in palaedram,atque
ei pueros ostenderunt multos magna Praeditos dignitateia Etenim quodam tempore crotoniata multum omnibus morum viribus Cr diguitatibus antesteterunt, utque honestissimus ex Dinnico certamine uictorias domum Ee maxima Iaude retulerunt. Cum puerorum igitur formas σcorpora magno bis opere mirareturi. Horum,inquiune
isti sorores sunt apud nos uirgines. Quare qua sint illa dignitate, tes ex bis suspicari. Praebete igitur inibi quaeso,tnquit,ex istis uirgin jusformosi imas,dum pingo id quod posticitus sum uobis, ut mutum in simulacbrum exanimali exemplo ueritus transferatur. Tunc Crotoniata publico de consilio uirgines unum in locum couduxerat,
opinori quas uellet eligendi potestatem dederunt. Ille autem quinque delegit,quarum nomina muliι poetae mera moria tradiderunt,quod eius essent iudicio probatae, quinersimum pulchritudinis babere iudicium debuisset. Neque enim putauit omnia,quae quaereret ad uenustate, uno
in corpore se reperire posse, ideo quod nihil simplici iugenere omnibus ex partibus perfectum natura expolluit. Itaque tanquam caeteris non sit habitura quod largiatur,s uni cuncta concesserit,aliud alij commos aliquo adiuncto incommodo muneratur. Quod quoniam nobis quoque uoluntatis accidit,ut artem dicendi perscriberemus, non unum aliquod proposuimus exemplum, ius omnes parrates,quo Igue essent in genere, exprimendae nobis necessumo videretur: Sed omnibus unum in locum coactis scriptoribus,quod quisique commodisiime praecipiare videbari
223쪽
tur,excerpsimus, ex starijs ingenijs excesscis ii quaeque libauimus. Ex his enim qlit nomine, G mcmoria dirigvi sunt nec nihil optime,ncc omnia praeclarifrme quisae quam dicere nobis uidebatur. Quapropter Illibiliu nobis nisu est,aut a bene inuentis alicuius recedere si quo vi uitio eius offenderemur , aut ad uitia quoque eius accederire,cuius aliquo bene praecepto duceremur. Quod si in caeteris quoque Ilus' a multis eligere homines commodisiimum quoque,quam sese uni alicui certo uellent addicerire,minus tu arrogantiam offenctrent, non tantopere in viiijs perseuerarent, Aquanto ex institia laurus laboratarent. Ac si par in nobis huius artis, atque in illo picturae. scientia fuisset ortasse magis hoc suo in gcnere opus nostrum, quam ille in sua pictura nobilis eniteret.Ex maiorare enim copia nobis,quam illi fuit exemplorum eligendi potest S. Ille una ex urbe,s ex eo numero uirginu,quae tum erant,eligere potuit: nobis omnium quicunque fuerirat ab ultimo principio huius praeceptionis,usque ad hoc tempus expositis copiys,quodcunq; placerct,eligendi pora testis fuit. Ac uetcres quidcm Icriptores artis usique ab principe illa atque inuentore ostia repetitos,unum in Iocum conduxit Aristoteles,σ nominatim cuiusque praecepta magna conquisitu cura perspicue conscrip sit, atque enodata diligenter exposivit, ac tantum vulcntoribus ipα
sis siuauitate G breuitate dicens praestitit, ut nemo illari ru praecepta ex ipsiorum libris cognoscat, sed omnes qui quod illi praecipiunt uelint intelligere,ud hunc. quasi ad
quendam multo commodiorem explicatorem reuertanα
tur. Atque hic quidem ipsie,s sese ipsium nobis , Cr eos, qui ante se fuerunt,in incio posuit, ut caeteros Cy stipasium per se cognosteremus.Ab hoc ante qui prostat sint,
224쪽
LIBER II. ' sum in maximis philosophiae partibus operae pluriamin consium ferunt sicut Cr i se,cuiuου instituta sequeis
bantur, iecerat tamen permulta nobis praecepta dicendi reliquerunt. Atque ali1 quoque alio ex fonte praeceptoares dicens emanauerunt,quι item permultum ad dicen
dum i quid ars proficit,o tutati sunt. Nam fuit tempoα
re eodem quo Aristoteles, magnus Cy nobilis rhetor soae crates,culm ipsisus quam condet esse artem, non inueniamM . Discipulorum autem, atque eorum, qui protinus
ab hac sunt disciplina profecti, multa de arte praecepta reperimas Ex bis duabus suculi cuti familijs, quarualtera cu ucssaretur in philosophia,nonialam rbetorica quoque artis sibi curam assumebat,altera uero omnis iudicens erat studio Cy praeceptione occupata utrum quoddam est constatum genus a posterioribus,qui ab utrisique ea quae commode dici uidebautur, in suas artes contua Ierunt: quos ipsos simul atque istos superiones nos nobis omnes,quoad facultas tulit,proposivimus, Cr ex nostro quoque nonihil in commune contulimus. Quod si ea qua in his libris exponuntur, tantopcre eligenda fuerunt, quanto studio elicta sunt,pro secto neque nos,neque alios industriae nostrae poenitebit. Sin autem temere aliquid alicuius praeteri se,aut nostis eligater secuti uictbimur, doctι is aliquo facile Cr libenter sententiam commutavi LmM. Non enim purum cognosse,sed is param cognito susteRT su perseuerasse turpe e propterea quod alterum communi hominum infirmituti, alterum singulari uscuiusque vitio est attributum. QMare nos quidem sine lita astismatione, mul quaerentes dubiliter unumquodque dicemus, ne dum paruulum hoc consequi nur,
ut satis commode haec perscripsisse uideamurcistud amito
225쪽
tamus,quod maximum es,ut ne cui rei temere atque αγroganter assenserimus. Vcrum boc quidem nos. in hoc
tempore, Cy in omni uita studiost,quoad facultas ferest,
consequemurmunc autem , ne logius oratio progressa urdeatur,de reliquis,quae praecipienda uidentur 4se, sceis Epilogus di mus. Igitur primus ubcr exposito genere huius artis, istorium in cy epicio, a sine,ta materia, partibus,genera conrar i ψ li trouersia rum. mentiones constitutiones continem
bat. Deinde partes orationis,Cr in eas omnes omnia pracepta. Quare cum vi eo caetcris de rebus distinctitra dictu
sit,disperse autem de confirmatione, Cr de reprehensioaener nunc certos confirmandi Cy reprebendens in singula causarum genera locos trade dos arbitramur. Et quia, quo pacto tractarι conueniret argumentutiones,in libro primo non indiligenter expositum est, bis tantum ipsa inuenta linamquatig tu rem exponentur simplrciter sine ulla exornatione,ut ex hoc inuenta ipse,ex superiore aAtem expolitio inventorum petatur. Quare baec quae nucpraecipientur,ad confirmationis Cy reprehensionis purates referre oportebit. o M N i s cr demonstrativa π deliberativa, Cr iusis clusis causa necesse est iu aliquo eorum, quae ante exma situ Aut,constitutionis genere uno pluribus ue uersetur. Hoc quanqua ita est,tamen cum communiter quaedam de
omn:bus praecipi postinis aratim quoq- aliae sunt curati A generis Cr diuerse praeceptiones. Aliud enim laus, aut ultuperatio , aliud sententiae dictio,ullud accusatio, aut recusatio conficere dcbet an iudici7s quid aequum sit
quaeritur. In demonstrationibus,quid honestum. In delioberationibus,ut nos a bitramur, quid bouestum sit, crquid utile. Nam citeri κtilitatis modo 'cin in suadet α
226쪽
. LIBER ILO Cr in dissuadendo exponi oportere arbitrati sunt. Qii mim igitur generem fines s exitus Diersi sunt, earum praecepta eadem esse non possimi. Neque nunc hoc
oratio quaedi ex ipsio ine Cy genere cause nascitur,qui
pertιveat ad ultae aliculus demoncratione,aut ad senteuilae ictionem. Quare nuc tu exponendis cotroueri in ira iudiciali genere causaru Cr praeceptoru uersabimur. Ex quo pleraque in caetcra quos causaru genera simili inraphcitu controuersia nulla cum di cultate transferentur: post autem separatim de reliquis dicemus. Nunc a coa* Dὰ eiecturalι conditutione proficiscemur,cuius exemplum sit ctu es hoc expositum: in itinere quidam proficiscentem ad mercatum quendam, T secum aliquantum mimorum scretitem es comitatin cum bocuit fere sit in uia sermone cou , tulit: ex quo facta est,ut illud iter familiarius facere vellent. Quaere ia quandam tubernam suertissent, mulco sura in eodem loco somnum cupere uolucrunt. eis nati disiciabuerunt ibidem. caupo autem nam ita scitur post inuentum,cum in alto maleficio deprehensius esse cum illum ulterum, uidelicet qui numos haberet unita maduertisset,noctu postquam illos arctius,ut it, tam ex Iasiitudine dormiresensit,accessi,π alterius eorum,qui . sine numis erat, gladium propter appositum euagitia eduxit illum altera occidit,nuinos atardit, gladium cruentum in uaginam recondidit,ipse sese in lectum suis recepu. Ille autem,culm gladio occisio eratfacta , multo
ante lucem surrexit,comitem illum suu inclamauit semel Cr saepius,isium somno impeditum non respodere eximis mauit,ipse gladium,Cr caetera quae fecum attulerat , βαstulissolui profectus es. caupo non multo post conclara
227쪽
DEI NV BNTIONE inrauit bominem esse occisium π cum quibusdam diuersoriribus ista,qui ante exierat,consequitur:in itinere bonitae nem comprehendit Eladium eius e vagina educit,reperit cruetum homo in urbem ab illis deducitur,ac reus sit. In hac intentio est criminis, Occ i. Depullis, Non occias. Ex quibus constitutio est, Quaestio eadem in coniecturali,que iudicatis,occideritne. Nunc exponemus locos, quorum pars aliqua in omnem contecturassem incidit coiitrouersiam. Hoc autem π in barum locorum expositioisne π in caeterorum oportebit attendere, non omnes iuem e causam conuenire.Vt enim omne nomen ex aliquiobus,non ex omnibus literis scribitur: sic omnem in cauam non omnis argumentorum copiased eorum necessiis ria pars aliqua coueniet. Omnis igitur,ex causa, perisfosia,ex facto ipso,conlectura cupienda est.causa distriaebuitur in impulsiiqnem Cy in ratiocinationem. Impulsio est,quae sine cogitatione per quandam affectionem animi
facere aliquid hortatur,ut amor,iracundia, ritudo,uια nolentia,er omnino omnia,in quibus animus ita uidetur
affectus fuisse ut rem peroicere cum consilio Cr cura iso potuerit Cr id quod fecit,impetu quodam animi potius , quam cogitatione fecerit. Ratiocinatio autem, est dilia gens Cy considerata faciens aliquid, aut non fuciendi excogitatio. Ea dicitur tum interfuisse,cum aliquid Dociendum,aut nou faciendum certa de causa uitasse , aut secutus est animus uidetur,ut si amicitiae quid causa frictum dicetur, i inimici ulciscendis metus , si gloriae , si
pecuniae, si denique, ut omnia generatim amplectamur, ab ius retinendi,augendi,as scendi ue commodi: aut contra rei tens, diminuens, deuitans ue incommodicaris. Nam horum in gentia ulterutrum ista qxoque incis
228쪽
LIBER II. 996nt, in quibus aut incommodum aliquod maioris uitauincommodi causa,aut maioris adipiscendi commos siuscipitur:aut commodum aliquod maloris adipiscens commodi aut maioris ustus incomos praetcritur. Hic locus sicut aliquod fundamentum est bulus constitutionis: nam
nibit factum esse cuiquam probarur, nisi aliquod, quare factum sit,ostenditur. Ergo accusator,cum aliquid impulsione factum esse dicet,illum impetum π quandam commotionem animi, aspectionemque verbis CT sententi' amri plificare debebit, Cr ostendere quanta uis umoris sit,
quanta animi perturbatio ex iracusastat,uut ex aliqua causa earum,qua impullium aliqvcm Ufecisse dicet. HieCr exemplorum commemoratione,qui silmili impulpu dh- quid commiserint,s similitudinum collatione,Cr ipsiua animi affectionis explicatione curandii est,ut no mirum uideatur sit quod ad facinus tulι perturbatione comotus
animias accesserit.cum alitem noli impulsione,lierum ratiocinatione aliquem commisisse quid dicet, quid comos sit sc tus,aut quid incommodi figerit,demonstrabit, Crid augebit quam maxime poterit,ut quoad rim fieri possit,idonea quam maxime causa ad peccandum hortula uideatur. Si gloriae causa,quantam gloriam consecuturam existimarit. Irem si dominationis, si pecuniae si amicitiae, si inimicitiarum , Cr omnino quicquid erit quod causae Diste dicet,id fumine augere debebit. Ea boc eum ma gnopere consi crure oportebit , non quid in ueritate modo, uerumetiam vehementilis, quid in opinione eiusqucm arguet, Derit. Nihil enim refcri nonfuisse, aut messe aliquid commos aut incommodi, si ὀstendi potest ei visum esse qui arguatur. Nam opinio dupliciter fallit homines,clim aut res uili modi est ac putatur,aut non isn iij euentus
229쪽
euentus est, em arbitrati sunt. Res abusimos est tant, eum aut id quod bonum cst,malum putavi: aut contra, quod malum est,ianum : aut quod nec malum est, nec bo. mim malum aut bonum: aut quod mesum,aut bonum est, nec malum, nec bonum. Hoc intellecto , si quis negabit ultam e se pecuniam fratris,aut amici uita,aut dentque ostrcio silo antiquiorem aut fualliorem,non erit hoc accusa atori negandum . Nam in eum culpa Cr summum odiuiti transferetim,qui id quod tam uere σ pie dicetur,negaα
fit. Verum illud scendum erit, illi non esse ita usum, quod simi oportet ex js, quae ad permam pertinent, de qIo post dicendam est. Euentus autem tum fallit, clim aliter accidit,ais ij qui arguuntum, arbitrari esse dirutumut si quis dicatur alium occidisse,ac uolucrit,quod aut similitudine ut suspicione, aut demonstratione falsa deceptas sit: aut eum necasse, cuius testamento non isthaeres,quod cius testamento se haeredem arbitratus sit. Non enim ex eventu cogitationem 1pectari oporteresed, qua cogitatione π θe ad maleficit m profectus sit, con-hi scrure π quo auimo quid qui* faciat,non quo casu utatur,ad rem pertinere . In hoc autem Ioco, put illud erit accusas, si demon 'are poterit, alij nemini ca fini fuisse faciens. Secundartu, si tantam,aut tam idonea ne mitit Sin fuisse alijs quos, causa faciens uidebitum,a t testas alijs defuisse demonstranda est,aut facultas,
voluntas. Potest is)ἰ aut nescisse,aut non afuiFe,aut conficere aliquid non potuisse dicetur. Facultas,si ratio, a 'rutores,adiumentara caetera quae ad rem pertinebunt, desiisse alicui demonstrabuntur . Volantus si animus it albus fictis uacuus er integer esse dicetur. Postremb Das ad de sensionem rationes reo dabimM, lys accusator
230쪽
E. ex culpa eximendos abutetur. Verani id brevi faciendum est,π in unxin multa sunt conducenda, ut ne a terius defendendi causa hunc accusaresed huius accu- fundi causa defendere altery uideatur. Atqlle accusatori quidem baec fere sunt in causa facienda cr consideranis da. Defensior autem ex contrario primum impulsionem
aut nustam fuisse dicet, i si fuisse concedet,extenuabit, Cr paruulum quandam fuisse demonstrabit, aut non ex ea solere buiushios facta nasci docebit. Quo erit in loco demonstrandum, quae vis Cr naturai eius fit adfectionis, qua impulsus aliquid reus commisisse dicetur et in quo Crexempla π similitudines erunt proferendae, Cy ipsa diligeter. natura erus afectionis quam leuissime quiet imaud partem explicanda,ut er res ipse a facto crudest Crturbulento ad quoddam mitius Cy tranquillius traduc tur,s oratio tamen ad mimum eius qui audiet, Cy ad univit oendam intimum sensum accommodetur. Ratiovicinationis autem Alpiciones infirmabit, i aut commodE nullum fuisse, aut parvum,aut alijs magis fuisse, aut viohilo sibi magis quam alijs , aut incommodum sibi maiusquam commodum dicet,ut nequaquam fuerit illius com mos,quod expetitum scatur , magnitudo, alit cum eo incommodo qEod acciderἰt, aut cum isto periculo ς od subeatur,comparanda: qui omnes locι similiter incomis mas quoque uitatione tractabuntur. Sιn accusator dixeris,cum id esse fecutum, qaod ei uisum sit commodum, aut id jugisse,quod putarit esse incommodum, quanquam infusa fuerit opinione, demonstrandum erit defensiori, nemine tantae esse stultitiae, qui tali in re positi uerita tem ignorare . nod si id conced atur. il ud non ioncessum iri,nec dubitasse quidem hunc quid eius iuris esset- . n u ses