장음표시 사용
81쪽
in caeteris artibus fit, ut ingenio, doctrina, praeceptio. mi one , natura nitesiat. Quare Cr ιllis,qui natura incinoires fune . utilis haec erit iustitutis: quod tute mulo pol poteris intelligere. Quod si illi steti ingemo, nostra praeceptione non indigerent, tamen iusti causa daretaretur , quare ijs , qui mmm ingenij babent, adiumento uelanus esse. Nunc de virtificiosa memoria loquemur. costat igitur artificiosa memoria ex locis et imaginibus. cos appellamus eos, qui breviter,perfecte,insigiter. IN aut natura, t manu sunt absioluti, ut eos facile uaturi ruli memoria compresensere Cr amplecti queamus, ut aedes, intercolumnium,angulum, fornicem, Cr ulla quabis similia sunt. Imagines simi mae quaedam,σ noratae, Cr simulatara eius rei, quam meminisse uolumus: quod genud , equi . leones,aquilae, quorum memoriam βμolemus babere, imagines eorum certis in locis colla care nos oportebit. Nunc cuiusmodi locos inuenire, Crquo pacto reperire, Cr in locis imagines constituere oporteat, ostendemus. Quemadmodum igitur qui liteoras sciunt, possunt id quod scium est scribere, Cy re citare quod seripserunt: ita νι μνημmκοι didiceαrunt, possunt quae audierunt in locis collocare , Cr ex abis memoriter pronuntiare. Loci enim cerae aut chartae 'simissumi fiunt: imagines iteris: dispositio Cy collocatio ιmni inscripturae: prouuntiatio,iectioni. Oportetigitur, si uolumus multa meminisse, mulios nobis loco compa re, ut in multis locis multas imagines colloca re possimus. Item putamus optarierη ιγ ordine bos Dacos babere, nequando perturbatione ordinis impedia-
82쪽
AD HEREMMIVM e, uel ab inferiore . vel a media parte imagines si ceu quae mandata locis erunt, edere Cr proferre pomis nius. Nam ut si inordine stanths notos complures uideaerimus ii nostra inter is utrum a summo, an ab imo au ub medio nominu eorum dicere incipiamus: ita in lataeis ex ordine .collocatis euenire , ut in quamlibet paristem quoto quoque Ioco libebit, imaginibus commoniti dicere posiimus id quod locis mandauerimus. Ovare scicet π ex ordine locos comparare,Cr Iocos,quos assum pserimus, egregie commestari oportebit, ut perpetuo nobis brarere positiit. Nam imagines , sicut Itterae, delentur, ubi nibit idis utimur: loci tanquam cera remanere debent. Et ne forte in numero lacorum falli psimus, quintum quenque locum placet notari: quod genus ii in quinto loco manum auream collocemus , cr si in decimo aliquem notum, cui praenomcn sit Decimo: deinde faciis Ie erit similes notas qκinto quoque loco collocare Itonaeommodius est in derelicta , quam in celebri regione Io cos comparare : propterea quod frequentia Cy obambuislatio bominum conturbat, Cr infirmat imaginum notas solitudo conseruat intcIras simulachrorum figuras. aeterea disiimiles forma atque natura loci comparos sunt, ut distincte interlucere psint: nam si quis multa intercolumnia fani serti, conturbabitur similitudine Biscorum, ut ignoret quid in quoquo loco collocarit. Et maguitudine modica, Cr mediocres lacos babere oportet. Nam Cr praeter modum ampliaugis imagines reddunt, ex nimis angusti saepe non uidentur posse capere imagiis
num collocation .i inncc nimis illustres, nec vehementer obscuros locos haberi oportet: ne aut obcaecen:
tur te4ctris imagines, dat splendore nisulcant. Ina dia di terualla
83쪽
LIBER III. 3s erualla locorum mediocria placet esse, fere paulo plus,
aut minus pedum tricem . Nam ut ac ectus, ita cogi- ealio minin valet, siue nimis procul amovcris, siue ueabementer prope admoveris id, quod oportet luctri. Sed
quanquam facile est ei, qui paulo plura explorauerit, quamuis multos Cy idoneos locos compararer tamen se quis ad ista fatis idoneos inuenire se non putabit,ipse siribi constituat quum uolet multos liccbit. Cogit quamuis regioncm potest amplecti, er in ea si tum loci cuiusdam ad suam arbitrium fabricari Cy architectari.
Citiare licebita si bac promptu copia contenti non erimus i metipsos nobis cogitatione no ira regionem consituere , cy idolicorum Iocorum commodifimam diuinoctionem comparare . De locis satis dictum est: nunc ad imaginum rationem transeamus. Quoniam Go rcrana similes imagines se oportet , er ex omiuliui uerbisn tas nobis si militudines eligere debemus, duplices simit tudines csse 9bent: ume rerum, alterae verborum. Morum militudines exprimuntur, cum summatim ipsorum negotiorum Imagines comparamus . Verborum se militudines constituuntur, cum uniuscuiusque nominis reuocabuti memoria imagine notatur. REI moriam sepe una tota, er imagine simplici comprehenissemus,boc modo: Vt δε accusator dixerit ab reo hcinio vem veneno necatum, er bocitatis causefactum eraguerit 7 eius reι multos diserit testes a conscios ese se . Si hoc primum ut ad defendendum nobis expediis
tum Hancinitiisse uolemus ii primo loco rei totius imuis ginem conformabimus,aegrotum in licto cubantem faciminus ipsium illum,de quo agitur, si formam ejus detineotimus si cum no agnoli crimini aliqvcm aegrotum non de . e iij minimo
84쪽
4 AD MERENNIUM minimo loco sumemus , ut cito in mentem venire pope,
o rcu ad lectu erils adstiti mus,dextera poculum, iis Dra tubulas medico testiculas arietinos tenenti. Hoc mo /do, Cr testum, haereditatis , Cr ueneno necati meis riuin bubere poterimus. Item deinceps caetera crimina ex ordine in locis ponemus, Cr quotiescunque rem
memiti se uolamus, si formarum disi Ustione,π imagiae
num diligenti notatione utemurfacile ea, quae volamin, memoria consequemuir. Cum uer rum similitudines imaginibus exprimere uolemus,plus negotiν fuscipiemus, Crmagis ιngenium nostrum exercebimus. Id nos hoc modo facere oportebit:. Iam domi ultionem Reges Atridae pari runt. In loco constituere oportet manus ad coelum tesIentem Domitium, cum a Regibus Marti s laris caeritatur.Hoc erit, Iam domi ultionem Reges. in altero Ioaco Aesopum Cy Cimbrum siubornari,ut ad Iphigeniam, Agamenouem,er Menelaum: c erit, Atridae parant. hoc modo omnia uerba erunt expressa. Sed haec inrugianum conformatio tum ualiis naturalem memoriam existiscitauerimus bac notatione, ut uersu posito, ipsi nobis sciti primum transeamus bis alit ter eum uersum. d αI de cum imaginibus uerba exprimamus. hoc modo natu rae stuppeditabitur doctrinamum utraque altera separari Q ι tu in nus erit firma,ita tamen ut multo plus in doctrinas ς' - atque arte praesidii sit. Quod docere non grauar Rr. Ini vir tueremus,ne cu ab instituto nostro recesiissemus,minus commode beruaretur baec dilucida breuitas praeceriptionis. Nunc quoniam sole accidereuit imagines paratim firmae, V ad mouendum idoneae sint, partim imbeciltis Cr infirmae,quae uix memoriam pisint excitare: qua
de causa utrimque mi, conoeci oram es , ut cognita
85쪽
quid uidemas aut audimus egregie turpe, aut bonestum,inotatim,magna, incredibila,ridiculsi, id diu inciniussisse consiueumrm. Iteris Sus res ante ora videmus,aut audanus, obliuiscimur plerans:quae acciderat in pueritia, meminimus optime sepe: nec hoc alia de causa potest ac eidere,nisi quod usitatae res facile e memoria es uritur, insignes Cp nouae manent diutius. Solis exortus,cursus, Dccasus nemo admiratur,propterea quod quotidie luntrat eclipses Solis mirantur, quia raro accidunt: er Solis eclipsies magis miraritur,quam Lunae , quoniam bae crobriores si ιnt. Kecaergose ii Hur instretris usitata re non exliscituri,nourtate vero Cr insigni quodam negotio conroucri intum litur ars naturum, π quod ea deo Λ Τdcrat,ivssetvet,si quod ostendissequatur. Nihil est enim ηδ μ ' quod aut natara extrema inuenerit,aut doctrina primi ι: Acthum nea sed rerum principia ab ingenio profecta sunt, cr exitus disciplina comparantur. Imagines igitur nos in eo generare conssiluere oportebit,quod genus munere in memoria Iara . diutisime potest id accidet,si quam maxime notas similitudines constituemus: si no mutus,nec uagassed aliquid notum agentes imagines ponemus: si egregiam pulchriurusnem,aut unicum turpitudinem eis attribuenim :si aliqua re exornabimus , ut si coronis, aut ueste purpurea,
quo nobis notior sit similitudo aut si qua re dcformabiamus,lit si mentam aut corno oblitum,aut rubrica delibu
86쪽
eulis res aliquas imaginibus attribuamus. Nam ea re quoque faciet,ut facilius meminise pogimus. Nam quas res ueras facile meminimus, easdem fictas, G diligenter notatus meminisse non est disticile. Sed issu futare opor rebit,ut identidem primos quosis locos Imaginum remis
validarum causa celeriter annuo percurramus. Scio coirsq: Graecos,qui de memoria scripsieruntfecisse, ut multorum uerborum imagines conscriberent,uti qui eas edirascere uellent,paratus haberent,ne quid tu quaeredo consumerent operae,quoru rationem aliquot de causis improbamus. Prim&m,quod in uerborum innumerabilium mulis titudine ridiculum sit mille uerborum imagines comparare. Quantulum enim poterunt haec valare,cum ex insiturita verboru copia,modo allu modo aliud nos lici ba mea
minisse oportebit Deinde ctir uolumus ab indust, tu que aquam remouere,ut ne quid ipse quaerat, nos illi omnia patratu quae sitaq- tradamus s Praeterea malitudine alia alius magis commouetur. Nam uuae sumam si qxara m levi cuipiam dixerimus esse, non omnes habemus affensiores,quod ali uidetur abusita fit in imaginibus , ut quae nobis diligenter notae lint,eae parum videantur instah gnes alijs. Qua resibi quenque suo commodo conuenit
imagines comparare. Postremo praeceptoris est docere, quemadmodum quaeri quidque conueniat, Cy linum alia quod aut alterum , non omnia quae eius gerieris erunt, exempli causa sub cere, quo res psit se dilucidior. Vt cum de prooem s quaerendis disputamus, ratione du- , mus quaerens,non mille prcoc irrorum genGra conscriabimur, ita arbitramur de imaginibus feri conve*re. Verborum ne forte uerborum memoriam, aut nimis difficiamςmori/ puram arbitreris , er ipsarum memQria
87쪽
LIBER III. s rerum eontentas sis, quod Cr utiliores sint, Cr plia bdabeunt facilitatis,admonendus es,quare verborum incino rium non improbemus. Nam putamus oportere eos, qui uelint res faciliores fine Iabore,s molestia facile memiis nille, in rcbus di cruoribus serante exercitatos. N ec nos hanc uerborum memoriam in cimus, ut Acrsus meae uisse posiimus, sed ut hac exercitatione illa rerum memoria, quae pertinet ad utilitatem,confirmetur:ut ab hael felli consiuetudine sine labore ad illam facilitatem trasire posimus.Sed ch n omni disciplina infirma est ara is,
iis praeceptio sine summa Victitate exercitationis, tum uero in θινηθιονικῶς minimum valet doctrina, nisi induis stria, studio abore,diligentia comprobetur. Quam pluarimos locos, ut babes,σ quam maxime ad praecepta Geommodatos,curare dcbebis . In imaginibus collocandis excYceri quotidie convcniet. Non enim sicut a caeteris fudi s abducimur nonnuηquam occupatione,ltu ab hac re nos potest carisa deduc re aliqua.Nunquam est enim,quis aliquid memoriar ira cre lici mus , Cy tum maxime cum aliquo maiore negotio dctinemur. Quare cum sit otile Deile mem spe ron te fallit,quod tantopere utile sit, auto labore sit appetendum:quod poteris existimare utilita te cognitu. Pluribus uerbis ad eam te hortari non est stu . tentia,ne aut tu nostro, aut nos tuo studio dissidere , aut minas quam res postulat, dixisse videamur . De quinta parte Rhetoricae deinceps dicemus: tu primas quasique partes in animo frequenta,c ,quod maxime nccesse est,
88쪽
vo Ni AM in boe libro c. Herenni de elocutione conscripsimus, Cr Drrebra opus fuit exemplis uti, nostris exemplis usi fumus id fecimus praeter cossetudinem Graecoru,qui de hac re scri crunt,necessante faciendum est, ut paucis ratiorinem nostri cω1iij dcinus. Atque hoc nos necesstudine saeere io studio fatis erit siem,quod insuperioribus libris
nibri,neque ante rem , neque praeter rem Iocuti sumus. Nun si pauca,quae res postillat,dixerimus, tibi id quod reliquum est artis,ita uti ιnstituimus,persolvemus.Sedfacillus nostram ratione intelligessi prius quid illi dicant, cognoueris. Compluribus de causiis putant oportσe, cum ipsi praecepti int quo pacto oporteat ornare elocutioncm, uniuscuiusque generis ab oratore,aut poeta probato sum Exuplaum pium ponere exemplum. Et primum se id modestia comae dς Pςtς -- 1 notos facere dicunt, proptπω quod uideatur esse oficit ratio quaedam,no satis babere praecipere de artificiosedi os etiam uider ι uelle artificiose pignere exempla: boc est,inquiunt,ostentare te,non artemo lenωe. Quare pse dor in primis est ad ea rem impedimeto,ne nos solos pro
bare,nos amare,allos cotemnere,Cr deridere uideamur.
Etenim cum positam ab Ennio sumptum, aut a Graccho ponere cxemplum videtur esse arrogantia, illa relinquerire,er ad ua deuenire. Praeterea exempla testimoniorum
89쪽
haim obtinent. Id enim quod admonuerit,π leuiter fecerit praeceptio,exemplo sicut testimonio coprobatur. Noti cc UM ALV
igitur ridiculas sit,si quis in lite,aut in iudicio domestico pugnet,eT fui ipsius testimonio abutatvrs Vt enim testia momum , ste exemplum rei confirmandae causi sumitur. Noli ereo oportet hoc Misi a probatissimo fumi, ite quod aliud confirmare debeat,egeat ipsium confirmationis. Ese enim necesse est,aut se omnibus anteponant, sua maxime probent: aut negent optima esse ex la, quae a probatissmκ oratoribus,aut poetis sumpta sunt. Sise omnibus anteponat,intolera bili arrogatia funis quos ni praeponant,eT earii ex la suis ex sis no putent praestare,ns possunt dicere,quare sibi issos anteponat. Quid igitur ipsa autoritas antiquortis Nam cu res probabiliores,tu boriminiι studia ad imitanta alacriora reddit, imo erigit ora 'mu cupiestates,CT acuit industria, cu Jes iniecta est posse imitando Gracchi,aut crusii consequi facultate. Postremb hoc ipsium est summu artifciu,res uarias a dispares in tot mematibus et orationibus 1 arfas,et uage disiectas ita diligerer eligere,ut utruquodq; genus ex laru sub βινι gulos artis locos subircore posiis. Hoc si industria fossi sieri posset,lumen essemus laudans, est talem laborem nou
fugi Dinusmunc uere sine summo artificio non potest se eoi in
ri. Ogus est enim qui non,cum summe teneat artem,pose sit ea quae iubeat ars, de tanta, Cr tam sis sa scriptura ad ras
notare, T separare caeteri, in legunt tarationes banu, - fassi poemata probant oratores,cT poetas, neqxe intelli
guut,qua re commoti probet:quod scire non pollunt,ubi
sit,nec quid sit tuta quo madosudum sit i quod eos mari xime delectet. At is qui haec omnia intelligit, π ido Vn a maxime eb, π omnia in arte maxime scribenda, ρη redigit
90쪽
redigis, tu singulis rationes praeceptionis,necesse est eiusti rei fimmus artifex sit. Hoc igitur φ maximum artifci est,in arte sua posse π alienis exemplis uti. Hon ' .. icti cum dicant,magis nos autoritate sua comouent,quiraveritat diJutationis. Idud enim xcrentur,ne cui fatis sis ad contrariam rationem probandam,quod ab easteterine ij,qui Cy inuentores huius arti ci fuerunt, Cy uetustate iri seu omnibus probati sunt. Quod si lilorum rator
tute remota,res omnes volent clim re comparare, intellit no i omnia esse concedenda antiquitati. Primi in igi tur quod ab eis modesta scitur,videamus ne nimiam in utiliter,er pueriliter proferatur. Nam si tacere, Cy nibilscribere modestia est,cur quidquam scribunt,aut loquun-
tars Sin at quid suum scribant,cur quo ferias ori a scribunt,impediuntur modolia s inlusisti quis ad Osimpiaca
venerit cursum,et feterit ut mittatur,impudeteisj illos dicat esse,qui cxrrere coeperint, ipse intra carcere fiet, er narret alijs quomodo Ladas,aut Boius cum Sio Meusitarint: Sic isti,cum in artis curriculu descenderunt, illos,qui in eo quod est artim ,elaborent, at ut Iucere immodeste ipsi aliquem antiquum oratorcm, aut poetam laudant,aut scripturumsic ut vi studium rhetoricae artis prodire non ductant.Non ausim diceresed tame vereor, ne qua in re laudem more is uenentur,in ea ipsa re sistit impudentes. O id cum tibi uis, aliquis inquiet s artem tuam scribis, et vis nobis nouas praeceptiones, eas ipse confirmare non potes,ab alijs exempla fumis: vide nefacias impudente qui illo nomini uelis ex aliorum laboriae bas libare laudem. Nam si corum uolumina probenderint
an 'vi oratores,Gr poetae,ct Auni quisque de libris fuislustriat ubit istis,quod auri velint relinquasi . At ex empla