장음표시 사용
51쪽
Is institutis eloquentiae praeceptis exeinplisque per lecti,
nos publicas tradendae, Sein per lioc usi Sumus, ut post praecepta, Secundum nostrum initiorum rhetoricorum libellum aut Ciceronis oratorem explicata, Primum orationes quasdam proponeremus, quibus enarrandis et in-voniendi viae et eloquendi artificia demonstrarentur et ad
intelligendum et ad imitandum planius; deinde historicum aliquem librum, ut Sallustii, Livii, Suetonii, denique philosophicum, Ciceronis sere de officio opusculum, quibus interpretandis scribendi genus historicum et dogmaticum proprie cognosceretur. Et tu primo quidem genere plerumque usi sumus Ciceronianis orationibus, sed hoc delectu, ut ratio haberetur praecipua earum, quibus intelligendis etiam rerum cognitio comparari posset a studiosis quarum esset in aliis disciplinis usus, inprimisque in jure Vetere romano, in cognoscendis artibus rei publicae romanae pace ac bello, domi forisque, administrandae. Itaque etiam errinas saepius caeteris enarravimus, ipso semestri Superiori; quibus legendis tota ratio jurisdictionis romanae, tum urbanae, tum provincialis, ς iorum provinciali uinque. magistratuum in urbe et in Disiti Cooste
52쪽
provinciis, civium item utrobique jura, cognosci possunt: eamdemque ob caussam interdum vel Ciceronis illam claram , Quintum fratrem epistolam, de provinciali administratione, vel Plinianarum librum decimum explicavi; in quibus ratio provinciarum sub Caesaribus administrandarum multis et perspicuis vestigiis exemplisque expressa est, ut a studiosis utriusque discrimina cognoscerentur: quae res inprimis necessaria est, non modo juris studiosis, sed etiam interpretibus graecorum Novi Testamenti librorum, nec minus iis, qui historiam veterem Ecclesiae accurate cognoscere cupiunt. Atque ea res primam hanc vim habuit, ut allicerentur magis juvenes ad illas lectiones audiendas, praesertim ex eo numero, qui in aliis academiis ista contemnit, quod audiendis latinorum seriptorum interpretibus nihil se praeter sormulas verborum latinas, aut sententias bellas diScere posse putat, quarum sibi aut nullus aut parvus usus suturus Sit, eamqite ob caussam iis relinquit lectiones in Scriptores veteres latinos, qui scholarum latinarum magistri futuri sint. Nec
illum parvum fructum judicamus, quod apud nos semper fuerunt plures, qui juris eam, quam elegantiorem
vulgo vocant, scientiam amarent, et tenerent, nec modo,
ut alibi fit, fori usum in discendo jure sequerentur. Sed,
ut ad instituta nostra redeamus, in parte illius quasi orbis oratorii ea, quae prima a nobis commemorata est, bis Plinianum Panegyricum proposuimus, tum ea de caussa, ut tota ratio imperii a Caesaribus administrati intelliger
tur, tum ut modus hominum apte laudandorum, primum per delectum actionum eventorumque, deinde utriusque generis per locos communes sententiasque exornationem Cognosceretur. Ea autem omnia quum saepius ac diligentius tractaremus, exigeremusque omnia ad analogiam rerum et verborum, visi nobis sumus subinde animadvertere, ubi aut aliter, quam ante sactum esset, intelligi
53쪽
verba. aut etiam corrigi deberent. In quo genere etiam hoc sacere consuevimus, ut ad animadvertendum Oxcitaremus auditores, non modo ita re explicanda, ut ipsi in viam reperiendi deducerentur, sed etiam demonstrandis locis, quae vitiosa putaremus, et vitii latentis tum animadversionem, tum Correctionem iis relinqueremus. Quae res ita bene cessit, ut non raro, primo verae correctiones a pluribus scriptae nobis traderentur, post etiam statim,
quum jussissemus dicere palam, si quis videret, quid vi
tiosum esset, quomodo corrigi deberet, quod verum esset, vel ipse in animo haberem, a nonnullis reperiretur et pronunciaretur.
Haec a nobis hoc loco dicta sunt, non tam ut rationem redderemus institutorum nostrorum, aut ut alios ad eorum imitationem vocaremus; quanquam hoc quoque a persona nostra non alienum foret; sed ut intelligeretur, quomodo nata Sint ea, quae hoc tempore repetitae Plinianorum scriptorum editioni Gesnerianae addenda permisimus, quum librarius eam habere aliquid nostri cuperet, cujus etiam prima aliquid habuisset. Pertinoni autoni pleraque vel ad sensum verborum, vel ad emendationem eorum, in quibus nobis aliquid inesse vitii videbatur : adspersa tamen etiam sunt quaedam ad intelligentia in rerum,
itemque ad judicium oratorium pertinentia. In quibus omnibus si quid est, in quo verum vidimus, aut quod Pti,ui lectoribus prodesse ad intelligendum et judicandum
possit, bene nos operam navasse putabimus.
N. B. Hanc notarum segetem , de quibus hie modo Ernestius, et qua uno fasciculo collectas noervatim in prolegoria eriis seposuerat G. H. Mum - , nos solvere curavimus et singulas suo loco rescriptas, Epistolarum et Panes, rici Totui subjecimus diligenter, ut melior utiliorque opera na Maretiar legentibus. N. E. L.
54쪽
CLius Plinius Caecilius Secundus municipio Como, ad Larium lacum in Transpadana sito, ortias fuit. Patria enim municipium erat IV, I 3, 3, circa Larium lacum si), quem ideirco sutian appellat II, 8, I, et Vl, a 4 , a , juxta quem villas amoenissimas possidebat lX, 7, qui situs Comum abunde designat, quod delicias suas I, 3, 3, vocat, ut nihil de inscriptionibus intra producendis sa) reseram, in agro et oppido Comensi repertis. Veronenses quidem ipse suos dixit VI, 34, 1, verum adoptionis lege, quia avunculus Plinius, adoptione pater, Veronensis fuit, ut post Onuphrii
probationes vel unus lapis, in ripa Benaci inventus, et ab Reinesio Inscript. Xl, is, expressus, Satis clare his verbis ostendit:
C. PLINI. . . VERONENSIS . . . . HISTORI LRvM H. L. . .
Annum, quo natus suit, non obscure indicavit, quum Vesuvio ardente duodevicessimum se habuisse tradit VI, dio 5, qui I iti Caesaris primus fuit, Dione Cassio memorante. Si addis noveni annos Vespasiani, et unum, ac quod e currit , scenicorum principum ; circiter sexto Neronis 3
t) Aperi vΑ in primis locus est IV, a Subjicientur statim hule vitae. M, et, ubi ex patria stia quaestionem 3 ΙΕ. e vulgaris 61. Urbi Condse attulisse ait, quae pertinet ad vi- Varroii. 8IS. Massonus ad XVII, cimam iactis Larii. et XXV. Nimirum sic laudabimus D
55쪽
natum Plinium , et quum iste interficeretur, sere Octennem fuisse apparebit. Pater C. Caecilius s4 Comensis erat, de quo nihil reperimus, nisi quod ejus gentis fuit, ex qua Caecilium , poetam tenerum , sodalem suum , et ipsu m quoque Novocomensem, Catullus laudat carmine XXX ΙΙΙ. Mater Plinia, C. Plinii Veronensis, qui Naturalem Historiam reliquit, soror, quae amisso marito, in domo Datris mansit VI, i 6, 4, 2o, a quo filius adoptatus fuerat, V, 8, 5, qui ideo in nomen C. Plinii Secundi successit, quum antea Caecilius esset 5 . Patrem Caecilium mature amisit, educatus Cura matris et avunculi, nec non tutoris Verginii Rufi , II, et , 8 6 . Studiis impense a puero addictus adeo, ut decimo quarto aetatis anno tragoediam graecam scriberet VII, 4, a , Livium adolescentulus legeret VI, Io , 5, Cic ronem etiam adultus aemularetur IV, 8, 4 , non contentus saeculi eloquentia I, 5, Ia, in cujus studio praeceptore Qui m
illiano usus est II, I4,9, et Nicete Sacerdote VI, 6, 3 ),
aemper viri doctissimi vitam Plinii, ut iterum edita est, adscriptis annis aetatis et quoties opus est, Paragra
eadem, Masson. I, 2. De illius antiis quitate ipse NosterVIII, ro, 3, quum
non subitas imagines a suo etiam latere commemorat. Au huc referri debeant statuae principiam in agris Perplures successiones traditae X, 24,
1, sorte disputari possit. 5ὶ Ita tamen, ut Corellia nomen
non immutaret, aut i roduceret in Gellianum, quod libera rep. sieri solebat. Etiam retinuit senatoriam patris dignitatem, quum intra eque strem substitisset avunculus. Vid. Masson. I, 6. taeterum huic suo Patri adoptivo immortalitatem adjuvit, libros et vitae illius raticinem comm morando III, 5, ot mortis rei iis colubrando VI, Is,.
M Nec diu adoptivo patro frui illi licuit, qui A. C. LXXIX, quum
XVIII aetatis annum ageret, lucendio Vesuvii perierit. Quid ipse interim Niseni egerit, narrat VI, 2o. σὶ De Quintiliano nuper disputavimus, in Praes. S 9, sq. De Nicet vid. Masson. XIV, 4. Quam jucunde
illius temporis et scholae memoriam usurpaverit noster, ipso docet II, 18, r. Condiscipulos habuit Voconium Bom. Il, 33, 5, et BOm. Firmum , erga quem liberalis est Ι, I9 Alios quoque memorat, qui adole scentiam suam formaverint, ut C rel. Rus. I, II, II, Hispul. ejus u Orem IV, 19, 7, Arul. Rustic. I, I 4, I. Spem de se magnam conCitasse no strum , inde quoque apparet, quod oppidum pro Sis ipsius misistim , T fernum Tiberinum quod Cistis di stello perne adhuc Puerum Patronum cooptavit IV, 1, 4.
56쪽
ac in philosophia, praeter alios , Euphrate Stoico , quem in Syria miles audivit I, Io, 2 8 . Nec alionus a poesi 1 uit II, 4, 2, ingenium sortitus hilare ac poeticum V, 3 , a s9 , cujus tum alia specimina dedit, in epistolis reliqua VII, 4,et 9, tum maxime Flendecasyllaborum librum IV, 14, 8 io).
Sic indole capacissima omnium literaruin, et inexhausto labore, id tandem consequutus fuit, ut omnes eruditi illum amarent I, I 3, 6, eumque ac Tacitum pro doctissimis suorum temporum haberent III, ao, 5, ct IX, 23, 3 Recitationes in primis urgebat propter multiplicem usum V, 3, 8, nec ipse solum aliis auditor frequens aderat I, x3, 6; VIII, 12, I, sed sua quoque poemata recitabat V, 3, 7; IX, 34, etiam actiones seu sorenses orationes II, x9 ii), et Paneoricum Traiano dictum III , 8, 4. Orator clarissimus suit, ut nemo tacite illi praeseratur. Nam undevicesimo anno dicere in foro coepit V, 8, 8 ia), et per omnem aetatem si δ) caussas egit tam apud Centumviros I, a 8, 3, et I X, ad , I, quorum judicia suam Hrenam vocat VI, ia, a si 4 , etsi indigna saepe ejus ingenio erant II, 24, I, quam in senatu nobiliores, ut contra i5ὶ Baebium Nassam VII, ult. Caecilium Classicum III, 4, et 9, et Marium Priscum II, II, ac pro Iulio Basso IV, 9, et Ruso Vareno V, 2 O, quas in summam collegit VI, 29,8, sq. 16
III, s) Solum sorte crimen, quotladhaerescere in viro laude omni cuia mulatissimo posse videtur, illud est,
quod iii hac ip a epi tota V, 3, item
IV, 24, et IV, 27, desecidere studet, versus laseivi. Quam male ipsi defensio successerit, ad IV, 27, 4, indieamus. Quin parum etiam laoetam fuisso puto.Vid. quae adscripta sunt
rvi De historiis etiam scribendis illum cogitasse apparet ex V, 8. Εdideritne aliquid, non liquet.
ii in Quam diligentiam adhihue
rit, ut etiam orationes suae quam emendatissimae in manus hominum
venirent, docet ipse VII, 17. εαὶ Inter primas sone suit caussa Iulii Pastoris, quam egit ado scentums ille quidem, sed qui uxorem tamen jam haberet, I, I 8, 3, eatu-
dem caus am dum commemorat IV, a 3, et, juvenem se ait sitisse.
13) Etiam post Consulatum gestum. Vid. IV, 17, 3. 14 Quanto plausu auditus Nit. Ostendit IV, 16.
i5) Publicium Certum LX, IJ, pro Clario IX, 28, 5.
IM In caussis autem Agendis no
57쪽
Honores gessit amplissinios. Fuit enim quaestor Caesaris VII,
I 6, a, Tribunus nilli uni 5 si 7 , Tribunus plebis I, 23, 2, et P. 95 , I, Praetor Ili, ra, a , et Vll, 16, et si 8), Praefectus aerarii Saturni V, I 5, 5; P. 9a, i ι9 , Proesectus aerarii militaris sue quo ll, 14, n. sa o) Inscrip t. Consul
III, IJ, I, et ep. a η, ι, et P. 9 a1 , Augur IV, 8 2 a , Propraetor provinciae Ponticae Consulari potestate X, 77, n. et Inscript . IM, Curator alvei Tiberis V, I 5, 2, n. Et In-
pactione m do, dono, et munere,
ad ili seen ulum se in S ita ait militati se . R itum e militi i hac suum
memorat VII, 4, 3. Cf. VlII, 34.7 et 8. Circa alatium aetatis XXV, quae imitiinu aeta est, Quaestorem factum pr habile est. Fuit autem quaestor Caesaris cum Calestrio Tirone. Vid. VII, l6, a. Quae tornem.
pe Cesaris, in quantum is Consul :
Quaestor I orro annuus, quae ora
dite demonstrat Massori. XxV, 2. 18ὶ Gμssit praeti iram anno suae
aetatis x xx Iet XXXu, Christi 9 ι,
quod luculent ser et ingeniose dein monstrat tim dedit Massonii .
plurium numero in stentia hE TRA, et delegati a vonis os ii cum, memoratur. Tarnen Mas On. XXX I, 7, post obitum Nervae a Truj.irio solo illud delegatum , e te nPol uIn ratiouihus o tendit. Quid fit in seriniis et commeritariis Nervae inventum Plinium honore auxilTr auu ut ad amhos roferri factum ivisset. De oecupationibus hi juκ cisiicii conqueritur I, ID, 9. MenΝtrua tameti
I. c. vicμ imam hesreditatum ad aeramum n. ilitare peltinuisse. .Erari maAtari Pr feetum, etiam in cripti nes memorant. Plinius quidem nusquam, ut diversi a praefectura aera rii Saturni , muneris meminit.
Pro consuetudine illius letii: M,ris in privatis, d qua ad Panog. X. l V, 4 , et quidem mense septembri, Gratiarum actionem , sive Panegyricum habuit, qui exstat. Caeter imcit ea haec tempora etiam fuit Quinque is sumptibus publicis minueri dis, Virginio Bum illum elis,ente, Per quem ii'se ex usaretur II, 1, 9. a 2 Petierat Auguratum. vel aliud sacerdotium a Traiano X, 8. Factum
id anno Plinii circiter Probat Massonus S a. α 3ὶ Cur Propraetor Plini v s, qutam
ante timuiti Bith niarn rexi csent Pr consules: quam vim habeat constitiaris
illa, quae ipsi tribuitur in iti ci iptim
DP, Potestas ρ eruditissime disputat ad hunc annum, hoc est, 4 I et 4 a Plinii, Christi io3. Massorius , qui etiam illud ostendit, non integruinhiennium in provincia commoratum esse Pliniuiti. Caeterum sal illam de Plinio ad Christianismum converso ad reditum ipsius e Provincia resertri ud Dexter in chronico, et illius commentator Bivarius : jussu enim Traiani appulisse ad Cretam . aediscat timis cujuviam causo, ibique a S. I ito Epiηcopo convergum adsideui. Addit Dexter, nec desunt . qui putent , suti, Murtilis ad No coiamum esse Passum. Sed puduit merii
58쪽
scription. Matrimonium bis contraxit; de priore nihil exstat ante viduitatem IX, 4 a 4), alterum cum Culpurnia
iniit, clalpurnii Fabati sa5 ex filio nepte, IV, 1, I, quae
abortum secit VIII, io, nec alio partu maritum hoasse legiatur : ipsa vero docta et studiis exculta IV, 19, α; et VI, 1, mariti, qua aquam aetate majoris, amantissima lV, I9,
a, et 5 26 , ita ab amita Hispulla instituta, ibidem et,
et 6. Pater enim pridem decesserat V, I 2, 2, Cujus mem riae porticum avus dedicavit V, II, 1, ipse Vero avus, quum in Bithynia su ) Plinius cum uxore esset, mortem obiit X, Ia I, postquam senectutem in Transpadana exegstrat VII,
i 6, 3. Frugalis et abstinens Plinius fuit II, 4, 3, et ep.6, 4, ut voluptates etiam studiis condiret, IX, 36, 4,
eonimenti illepidi inerustati lieet in
setis Luitprandi adversariis n. 292, sq. P. g. fra , viros docti simos, qui aeta M. mensi Augusti Atituesepiae ediderunt, qui ne verbo quidem mentionem illius rei injicere dignam tur : neque opus nimirum erat, quum ipsam sint tri illlux Dexti idem in universum jam damnassent. Neque vero erat, quod resutaret illud Boxhornius in judicio de Plinio, quod ei istolis a se ditis praemisit: multo minus refellen him erat ex X, 97, ubi eum triabilem vocet superstiti in nem Christianorum. Parum enim hoc ad fabulam , quae postea in re ditu ex provincia conligis e dicitur: nec appellat Plinius exitiadilem superstitionem quae Taciti vox mi An. XV, 44),sed pravam et immodicam x, 97, 8 . Si omnino placeat rosulare, illiad est apertum. epistolas duΝ Per tincte ad annum aetatis Pliiiii 55,
tredeclin nimirum annos ultra redis tum ex Proviticia : v. n. I. Potuitne autem de tanta imiιiutatione t stere ps 4 Nisi quod socrus mei linit I,
38, 3, quum esset adoleaeentulus, Domitianus adhue imperaret. Et statim a morte Domitiani uxorem lugebat IX, i 3, 4, cujus vitricus erat Vectius Proculus IX, 13. 13. Sic duo se matrimonia Domitiano imperante contraxisse ait X, 2, 2. De quo loco Masson. XXXVI, 3 asὶ Νovoeomensem et ipsum Fabatum fuisse satis apparet non tantum ex veteri inscriptione in Comensi agro reperta, quam post alio exhibet Grui. CCCLXXXII,6.quaminque ad mistrum Pertinere non imia
probabile est: sed ex ipso Nostro V, a I, 2; VII, I 6, 3 a. I; coli. VH, I 6, 4 et VII, 23, I. a6 Quae epistola non diu post init uin matrimonium scripta. Amo ris sui vehementiam aliis quoque epistolis declaravit, ut VI, 4 et 7;it. VII, s. αγὶ Non satis certo hoc ex laudata epistola colligitur, uti excusat Plinius, quod iter uxoris diplomate juverit. Non est credibile, mulierem delicatam et infirmam tantum iter, ea celeritate, sine marito cous isse. Potuit Plinius ut curator alvei Tiberis, vel alio quocunque nomino
59쪽
nec vero minus diligens pater sani illae, qui praedia sua mirisco tum coluit, tum aedificavit, quod de Laurentino ipse
narrat Il, i ; de Tuscis V, 6; de Transpadanis ad Larium IX, 7, quam industriam et aliis praediis suis, V, 6, 45, enumeratis adhibuisse non dubitandum est sap). Mitis in servos I , 4, 4, ut nullos et inctos haberet III, I9. 7,
suisque domum permitteret instar civitatis esse ac peculium morte ad familiares transmittere VIII, I 6, 2. Iustitiam non tam ex legum rigore, quam aequitatis modulo persequebatur II, 16, et IV, Io, redemptoribus remissiones obsterilitatem faciens VIlI, a, et X, 24, 5. Munificus in primis Jo), quod variis operibus ostendit. Templum enim Tifernatibus exstruxit pecunia sua IV, i, 5, et aedem Cereris in praediis suis IX, 39. Patriae sumptus partem in praeceptores publicos dedit IV, 13, 6, et ingenuis pueris alimenta annua constituit Ι, 8, io. Etiam bibliothocam
patriae publicam dedicavit I, 8, α; II, 5 3 i). Praeterea in
multos privatos admodum liberalis, in Curianum Cratillaestium, cui legatum remisit V, I, ro, in VOCO nium Firmum, cui censum equestrem supplevit I, I9, in Martialem, quem
viatico juvit III, 21, 2, in Artemidorum philosophum,
diplomatum potestatem habuisse. IIaee etiam Massoni est sententia ad
XLIII, 8. 18 Hac ipsa epistola 9, 36, ra
tion in totam in praediis suis vivendi aestivam Percenset, ut Ep. 4i , hibernam persequitur. α9 Fortis fuit, in cari sis etiam illis suscipiendis, quibus invisum se Domitiano et obnoxium delatoribus fieri, sciebat. Vid. I, 5. 5, N. Ita que etiam reus suturus erat, nisi interfectus esset Domitianus VII, 27,r4. demnet , Helvidii Prisei ultionem sortiter suscepit. I tam rem enarrat IX, 13, add. IV, 22, 3. Quam non metuerit Artemidorum, philosophiae nomine ab urbe semo tum, adjuvare, et quo suo Cum P riculo, resert III, II. Quo animo Corelliae caussam contra C. Cecialium COS. designatum susceperit, narrat IV, 17, add. VI, 8, 3. 3 M In caussis agendis non modo pactione, dono, Iuun re, erum etiam xeniis seinper abstinuit V, 34, 8.
heralitate agit etiam V, 7, ubi tina eies , hoc est, s socio florenos Bh natios se reipublicae contulisse, gloriatur. Sic prosocero, cujux heres suturus erat, Publicam liberalitatem eommendat V, II.
60쪽
cui urbe excedere iusso, quae Domitiani saevitia fuit, pecuniam, qua opus erat, a locupletibus negatam, ipse mutuatus, gratuitam dedit, III, ii, a , in Quintiliani praeceptorissiliam, cujus dotem auxit VI, 32, in Corelliam, cui agrum minori pretio vendidit VII, II, et i 4, in Calvinam, cui patris debita remisit Ir, 4, 2 His moribus s33) omnium bonorum benevolentiam conciliavit 34) , Trajani in primis, apud quem gratia valuit 35), qua ad aliorum m os commoda, quam ad sua usus ost 36 . Multa enim multis impetravit, peregrinis jus civitatis X, 4, libertis jus Quiritium X, 4, io5; Voconio Romano condiscipulo
jus titum liberorum II, I 3, 8, et senatoriam dignitatem X, 3, 2; Accio Suros praeturam X, 7, et aliis alia. Amici. tium cum o Iitimo quoque coluit 37 , etiam periculo suo III, II, a, sq. 38ὶ, maxime cum literatis et studiorum sociis, in quibus Tacitum primo loco, et prope unum habuit, quem e vivis aemularetur, quod paullo major aetate erat, VII, ao, quem etiam ingenio, doctrina, honoribus est assequutus; isque vicissim tanti Plinium serit, ut libros suos emendandos ei crederet V ΙΙ , Io, I. Ili duumviri principatum in literis tenuere, ut una nominarentur, quum de studiis sermo esset VII, Io, 5, in hos consectura serretur si de doctis non nominatis esset serenda IX, 23, 3. Caete-
ordines impetraverat, et quadraginta millia nummum suo o R. Bh 11. ad instruendum se ornandumqtie donaverat VI, 2: in Modestum, eui libertatem dubie legatam ultro dedit IV, io : in nutricem fiuam , cui agellum centum millium nummum SOoo sciren. Rhen. donavit VI, 3.
fuisse, non dissimulat VII, 33, ubi
Ciceronem suum imitatus tam . V, a , cons. VI, 29, 3. Quam tamen ea in re moderationem adhiberi velit, docet I, 8 , t 3, Caelerum imperatoris quoque gloriae se studiosum ostendit praesertim X, So.
34ὶ Quanti illum Grellius secerit, explicat IV, r7, 8 : esse, qui se imitentur , gaudet VI, rI. 35 Qui ipsum in consilium nonnunquam adhibuit in cognitionibus ἔ V. g. Ι Ia, I, et ita rescriptis suis, libro decimo comprehensis, tractat amantissime. 36ὶ Tamen etiam ad sua : ut ad j iis trium liberorum X, a, ad auguratum X, 8, etc.