장음표시 사용
71쪽
NOVO LOGIOArcus nocturnus horarum i 6. in quo Sol occidit hora d. amer. & hora x . ab Occ.& hora 8. ab ortu.
Arcus diurnus horarum i6. in quo Sol ori
Arcus nocturnus horarum S. in quo Sol occidit
72쪽
Arcus diurnus horarum io. in quo Sol oritur s
Arcus nocturnus horarum i . in quo Sol occidit hora s. amer. & hora et . ab occ. & ho
Arcus diurnus horarum i . in quo Sol oritur
73쪽
Arcus diurnus horarum 13. in quo Sol oritur hora su a mcd. noc. & hora ii. ab occ.& hora 1 . ab ortu .
Arcus diurnus horarum 1 .m quo Sol oritur hora a. amer. & hora E . ab ortu. vel occasu.
74쪽
Arcus nocturnus horarum et . in quo Sol occidit
nens horas a me r. vel mcd. noc. & ab or. vel
Occ. per Vnum idemq; eius punctum
75쪽
Deser, ITA Q v E si deseribendae sint in horologio quocunque horae ab or.&oce.tio Dor inuenienda prius erunt in horis a mer. vel med.noe.puncta arcuum diurnorumi ab or. horarum io. 8c i . hoc est,deseribendi prius erunt arcus horarum Io. & I . ex et occ.in Praeceptissiperioribus, imprimendo tantum puncta illorum in lineis horarum uouM M a mer. vel med. noe. ut factum a nobis est in horologio Horietontali, & decli is logio. nante a Verticali hoc loco. Deinde recurrendum erit ad tabellas eorundem a euum diurnorum. In illis enim dicto citius inueniemus, per quas horas a Iuer. vel med.noc. hoc est, per quae punct a dictorum arcuum diurnorum in horis a
Q U A M v IS autem in praecedentibus tabellis horae duntaxat integrae de-' scriptae sint, intelligendae tamen etiam sunt de semissibus, & quadrantibus h
rarum, &c. ut quemadmodum v. g. in linea aequinoctiali per unum idemq;puinctum uanseunt hor. 8. a metuet messi uoc. hor. a. ab or.vel occ. de hor. I . abor. vel occ. ita quoque per unum idem que punctum in eadem aequinoctiali linea transibunt hor. 8- . amer. vel med noe .hor. 1 - . ab or. vel occ. & hor. I - -.ab or vel cice. Ita etiam non solum hor. H.a mer. vel med. noc .hor.5.abor.vel occ.& hora I 8. abor. vel occ. per unum punctum aequinoctialis lineae ducuntur ; sed etiam hor. DH-.a mer. vel med. noc .hor. 6-L. ab or vel Ccc. 3 hor. Igm . ab or.vel occanuno eodemq; puncto eius lem aequinoctialis linea se mutuo intersecabunt, dcc.
76쪽
mer. vel med. noe. impressa sit ducenda quaelibet hora ab or. vel Oec. Pari ratione adhibenda erit tabella Aequinoctialis lineae. Iu ea enim illico videbimus,
per quam horam a me r. vel mea . noc. in linea aequinoctiali eadem hora ab or. vel occ. transire debeat. Ita vides in utroque horologio horam r. ab or.ductam esse per hor. 8. a med .no c. arcus diurni horarum Io. & per horam T. a med .noc. aequinoctialis lineae, Sc per hor. 6. a med. noc arcus diurni horarum I . Horam i vero r. ab or. per hor. s. a med. noc. arcus diurni horarum io.& ter horam S. a med. noc. lineae aequinoctialis,& per hor. q. a med .noc. arcus citurni horarum
I atque ita deinceps per terna co ordine sequentia puncta alias horas ab orta eductas esse cernis. Ita quoque vides in utroque horologio horam is . ab occ.
transire per horam S. a me l. noc. arcns diurni horarum Io. & per horam s. a med .noc. aequilioctialis lineae, & per horam io. a me l. noe . arcus diurni horam rum i . Item horam I f. ab oce per horam p. a med aio c. arcus diurni horarum Io. & per horam Io. a med .noc. lineae aequinoctialis, & per horam o . a Ined.noc. arcus diurni horarum I . atq; ita deinceps perterii a puncta eo ordii re sequentia alias horas ab occ.ductas esse reperies . Et si contingat, duo tantum
puncta reperiri pro aliqua hora, ducenda erit hora illa per duo illa , aut certe
tertium punctum i Ili horq respondens iii arcu nocturno, aut in alio quodam armeu diurno inuesti 'andum. Sic reperies, horam is . ab occ in horologio utroque duci per duo puncta, nempe per horam S. a med. noc. arcus diurni horarum I .&per horam T. a med .noc. aequinoctialis lineae et In horologio tamen a Vetticali declinante ducta est eadem hora is ab occ.per horam etiam 5.1 med .noc. areus nocturni horarum I . Portio enim arcus diurni horarum io. supra H rirontem est arcus nocturnus horarum i . Quod si quando unicum tantum punctum reperiatur pro aliqua hora ab occ. sumendum est in arcu nocturno alter pulicium pro eadem hora ab or.Sic vides horam et r. ab occ.ductam esse in horologio decliu ante per horam s. a mer. arcus diurni horaru io. & per horam s. a med. noc. arcuS nocturni horarum I . quae quidem hora 11. in horologio nocturno significat horam m. ab ortu, ut paulo infra explicabitur. Vel certe eeadem hora et t. ab occ. ducenda est per horam r. 1 mer arcus diurni horarum S. nempe per punctum E. pari ratione hora x; ab occ. ducta est per horam s. a med .noc .lia eae aequinoctialis, s&quatenus ab ortu numeraturi per horam d. a me l. noc. arcus nocturni horarum i . nec non per punctum F, id est , per horam 3. a mer. arcus diurni horarum v. &c. Denique si diligenter tabellae superiores perpendantur, facile omnes thrae ab or. de occ. describentur, modo memmor sis, ut pro horis ab occ. sumas in arcubus nocturnis easdem horas ab or. &pro horis ab ortu easdem ab occ. Et si hoe nondum satis est ad descriptionem ali cuius horae ab or vel occ.quaerendum erit aliud punctum in arcu diurno horarum p. vel nocturno horarum IN
CAETERVM quoniam portio horologij supra lineam Horiton tale e i--horastens , quam vocavimus horologium nocturnum, exhibet horologium in facie, horol muri Septentrionali collocadum, si partes inueriantur, ut supra ad finem cap. . Sio bore dictum est ; ut sciamus quae lineae ultra Horirontalem lineam productae perti- li partianeant ad horas ab or. & quae ad horas ab oce. haec via teneatur. Coti sideren- mant a Llur diligenter in ea portione, quatenus horologium nocturnum est, quaenam horas ab horae ab or. de quaenam ab occ. numerentur Nam horae ab Occ. in ea portione, or.oequc quatenus nocturnum horologium est, numerandae sunt ab or.& horit ab or. sup- ad hora putandae sunt ab occ.in eadem portione,quatenus horologium boreale exhibet. ab oc Ita autem horas ab or. ab horis ab occ. in ea portione, prout horologium ii octurnum est, secernemu . Omnes horae, quae in portione horologi j v triuslibet iusta lineam Horaetontalem existente, hoc est, in horologio diurno,uumeran-
78쪽
tur ab ornumerandae quoque sunt ab or. in horologio nocturno , si Horiton- tale lineam prius sh ce ut, quam lineam meridianam ; idemq; de horis ab ocet dicendum est . Horae vero ab or. in horologio diurno, fi prius meridianam Ii- Deam , quam Hori et ontalem s.cent, computandae sinit in horologio nocturno ab occ. atque horae ab occ. numerandae sunt ab or. ut horae x; . o. et r.etosi h rologio nocturno numerandet sunt ab or. propterea quod in diurno ab occ. sup- putantur,& lineam meridiana secant,antequam ad Hori pontalem perueniant. Quare eaede horae in boreali horologio ab occasu numer adae erunt. Horae autelli. ir. i3. i . is. in eodem horologio nocturno ad horas ab oce. pertinebunt, quod in diuruo ad easdem spectent, Horietontalem que lineam tbcent, antequam meridianam intersecent: ac proinde eaedem in boreali horologio ab orerunt numerandae. Ini nostro exemplo utroque , ut lineae horaru abor. a lineis . horarum ab occ. distinguerentur, horis ab or. apposuimus notas numerorum antiquas , hoc modo , I. II. III. IIII. U. v I VII. VIII. &c. horis autem ab oce
ascripsimus notas numeroru commulles, ut I I I 2.23. I .is. I S. II. &c. Lineae denique horarum a me r. & med. noc. punctis tantummodo distinctae sunt.
V O N I A M vero in omnibus horologijs praedictis gnomon stylusve ad angulos rectos plano horologij infigendus est in proprio loco, o abs re erit paucis hoc loco ex Gnomonica nostra repetere, quae de collocatione si vii ad angu
79쪽
rologio, Sira , prius tum rostituatur,
lnt rectos & de eius in proprium situm restitutione , si sorte ab eo deflexerit,lib a propos. i 1. scripsimus. Ita ergo stylus ad angulos rectos ponetur,& in proprium situm restituetur. Ex A, loco styli in linea meridiana horologis Hortetnn- talis huius capitis sumatur recta A B, limgitudini stuli aequalis, & per B, ducta tecta C D ad A B, perpendiculari, ut partes B C, B D, eidem stylo quocpie finiae quales,coniungantur rectae A C, A D Sumpta deinde in A D , recta A E , quae stylo quoque sit .qualis, abstiti datur interuallo C E, aequalis recta C F Nam si stulus A B, in A, rectos cum plano horologis angulos secerit, necesse est, inter talium C F, amuale esse tam interuallo tuter C,& vertice styli, quam interuallo inter D. & verticem styli, ut in loco citato demonstrauimus. Quod si dicta Interualla non fuerint dualia, mouendus erit gnomon hinc inde, alitequam firmetur, donec ea interualla fiant aequalia. Tunc enim rectos efficiet angulos, meo uriumque situm obtinebit. Idem faciendum erit in aliis horologias, dan- modo recta A B, stylo aequalis sumatur in linea styli, vel in qtianis alia recta perto eum styli ducta, si meridiana linea per locum styli non transient. Exem uel in tuus rei apposuimus in horologio Horirantiar horarum ab or. & oec. huius cap. ut iii triangulo A C D , apparet. plura desiderat de loco styli, eiusque collocatione, & magnitudine, altitudineque poli supra planum horologia, le-cat Propos. D. di is, lib. nostrae G movices.
80쪽
M OROLOG IORVM DESCRIPTIO IN SI' A LIBET
superficie per umbram si ii horolog 3 alicuius Hori Tantalis .
rum descriptione modum quendam facillima, si inplicissimumq; describendor si horologiorum ex umbra styli horologis Horidonta-- ,lis, Sole lucente ,hoc sere modo. Firmato horologio Horietontali accurate descripto in tabella aliqua plana , in qua su ducta recta linea respondens lineae meridianae horologis Hori Zontalis praedicti, firmetur in eade tabella planum aliud ,quod illi adhaereat, siue aequi distet, si horologium aliud Horietontale describendum st; vel ad ipsam rectum sit, aut inclinatum, lineamque m cridiam nam tabellae ad angulos rectos secet,si deseribendum sit horologium verticale, aut Aequinoctiale, aut potare, inclinatum ve ad Horaetontem a vel meridianam Iineam secet ad angulos inaequales, si declinans horologium a verticali Proponatur delineandum, siue illud inclinatum etiam sit ad Horitontem , siue non; vel denique lineam meridianam nullo modo secet, sed in tabella faciat lineam ei parallelam, vel eidem meridianae lineae inii stat, si horologium Meridianum, aut ab Horironte declinans construendum sit, habita tamen sena per ratione declinationis, inclinationisque horologi j describendi. Deinde assumpto loco styli in plano horologi j construendi, figatur in eo gnomon cuiusvis magnitudinis ad horologi j planum rectus: Mota autem tabella, una cum horologio Hori onmeali in ea firmato, hine inde, in loco aliquo Soli exposito, ut nimirum a Sole illuminari possit,donec extremitas umbrae styli in horologio Horietontali cadat successue in singulas horas tropici G, notentur successive pro singulis horis sugulae extremitates umbrarum styli ni futuro horologio: Ita eni in inuenta
eruot puncta omnium horarum tropici , in horologio futuro. Quod si idem fiat in tropico D , N in linea aequinoctiali , vel in alio arcu cuiuscunque signi. vel denique in quavis alia linea horologij, etiamsi horaria non sit, atque puncta respondentia tu fututo horologio iungantur vel lineis rectis , vel cuiuis, prout res postulabit, de scri pium erit horologium in proposito plano . Hoc artificio quodlibet punctum Horieton talis horologia in futurum horologium transferri
poterit, si tabella una cum horologio in ea firmato circumuoluatur,donec umbrae extremum in datum punctum cadat in horologio Horimn tali, & eodem temporis momento in futuro horologio extremum etiam umbrae proprii stylinetetur. Horologium autem ira descriptum, si in murum aliquem transferendum sit, augendum erit pro data styli longitudine, vi cap. Ir.doccbimu S. Ne';enim in tabella circumduci commode poterit tantum planum,quantum requi
rit horologium in muro delineandum. FACILE hae arte ex horologio Horirontali per superiora praecepta deseripto delineari poterit aliud Horietotale ad datam styli magnitudinem, etiam minimam : quod vix per praecepta alia absolui potest. Immo eodem artificio describetur horologium in superficie qua uis non plana, ut in coit caua; si plurra puncta pro singulis horis in ea notentur , quae deinde decenter. lineis connectantur, quae angulos numirum efficiant. Adde quod etiam in cylindro ad H rietontem recto horae designari hac ratione possunt, ut lib. 8. Gnomonices tradidimus.
LOCO Horirontalis horologi j vii poterimus , si adsit, horologio sphaeri-