장음표시 사용
101쪽
se aut sua natura graviorem ut salistin illo modo bstimari quales proiecto noni villi. tamqis riS apparent. utpote minu persint , ut rIOph R ii maturitatem. x consuetudinem c tot sp qiς mi' i co
illa calamitates, M miserrimi casus, cu Rut exsidia q9 dam anIς oculos ponunt, aut uit ipsis uidetyr writu gi cum mirema miseria, ac proptereδ foetus hum nos statim exortos plox re, ridere autem postea, quoniam
subiectum fletu est dolor, qui pςr sensum tantum odo fieri potest, risus autem fit ex illa turpitudine, qI non tamcito cognosciidr ab intellectu, ac multo post illos erubescere, quonigm dissicilius est posse amni duertore causum Grφcundiari As uςω ςum iistus nos ascriba
102쪽
iu 'us est familiariter cum intellectu . cuius splendor Δsubstantiae ipsum ibuet&uigorat, uel ut est pars ratio natis animae non ipsum modo, sed intellectum quoq; habentis, cuius primum sum omnes humanae actio, nes per sensum scilicet aut intelles tam suscipiendo, agendoque, propterea sequitur ut sensuum isti dolores homini dumtaxat fletum alliciant, non itidem alijs Mnimantibus rationis expertibus. Videtur pro se liceprima sententia nimis uela, & sensatae rationi conseribtanea, immo itidebatur illo modo a natura faciendum Resse ob finis necessitatem, quoniam seruare cupiens nimal, debebat potissimum illi praebere sacultatem co. gnoscendi quam primum obnoxios dolores, potiusquaridicula, S proprium subinde modum acclamandi dii illos cognosceret, qualis ab omnibus censetur fetus' Nihilominus videretur non esse desumendam materia fletus nisi ab illis qui tecte se habeant, sicut oportet. existant dispositi, nam dulce qualest, aut amarum no st cognoscendum iudicio febricitantis ex bile, na hure . singula, quamuis dulcissima, viderentur amara sim sibter desipien ii singula videri solent ridieula, quamuis tristia sint ex sua natura, & dolorem alioqui possint si ferre: non igitur erat accipienda conueniens materia fletus, & proxima ab ipso puero, qui est imperfectus ι non ab inualido,sicut est foemina ; no ex Oblaeso, ut desi pieris, & melancolicus ; sed a persecto viro, quavis sobmina, puer, & desipiens singuli sub specie proprij&cinuenientis subiecti plorant, quemadmodum etiam stulti rident praesupposito semper ridiculo, ut dicebam se perius, cum itaque vel modica facta temporum succestsione,&, permutata aetate alii dolores fletum moueant, alij vero non; propterea quaereda est illa serma proptes quam singula fletu alliciant. Propterea visum est aliis dolorifica obiecta, ut dolorifica sunt ciere tantum ginc mitiis,
103쪽
1 initus, de simplices quasdam acclamationes eadem v rosub specie alicuius miseriae concepta ciere fletum, non theorice quidem illam concipiendo' aut in abstracto, sed practice, ut ita dica, & concrete, vel saltem obscure: indicio etenim est, quod saepe sedatis d olori bui, tactus aduenit fletus, eaque leuissimis quib usdam do . lori ficis coniuncta, vel sola reflexione intellectus per consensum aliorum insignes excitat fletus: ac si fuerit quispiam aut vere miser effectus, vel salsa quidam ima
si ginatione deceptus, ut accidit melaneolicis 'dum pro iectum, emissumque habeant animum pro exiguo do lore,& rebus quam mininium tristibus plorant, quo hiam a diae refouetur; refricaturq; per illas existima' tio miseriae modica additione facta semper videtur eis fieri miserabiliores, ac pueros ob id ipsum frequentius stere, Ooniam colis use se existimant esse miserri 'mos,utpote nimium passibiles & propter inertiam dis fidentes per se ipsos vivere, eoque magis quo animum C habent,& naturam praestantiorem, corpus autem satis infirmum, immaturum Sc inualidum, tanquam instrvimentum ineptum ad actiones illius meliores, quapropter magis timent ,' dolentque, & quemadmodum n,
mis egenissetum oportebat illos habere familiarissi naum. vi vicem loquelae subiret scenitii plorando, gemendoque sicut loquerentur proprios dolores, & cupiditates indicant, patientes sollicitant, quibus impendet cura suae vitae,& flendo petere videntur, vs subinde quae D nimis cupiunt, assequantur quemadmodum saepe haec accidunt, ita illis saepe euicitur fletus, nam indiga per se vita in immaturo colore, quod etsi habeat ani: mam praestantissimam, iners tamen est tibique ipsi nullo modo sussiciens, miserrima haec esse videtur, & mo
dica huic facta doloris additione, quasi refricata nais, ria, fletus exoritur. Sed istac ut arbitror ὶ sententia est
104쪽
m s ab da, quom m conceptus nuseriar mali mo Adolit pueris meter natis . vel etiam paulo prouectior bres v- - ratio et quadam indu t illius cognitio Ac restea ne intestinus per quandam collationem, ima,cto k-s est . quonia Ralbo modo miserentur, quod Hioqui ex ne ilitate ne reti, nam v cognoscerent ob malum ia esse inserabiles. illud etiam si viderem alios panino consensum fierentnrisericordes Vbdemus etiam assiduu homines stere, qai tamen se miseros esse haud existima tu, non est igitur dolor aut malu detim a seria coniunctum subiectum proprium fletus.
ob id ergo vulari est mihi, quod illud est ingens dolor
es masum quod aut corruptiuum videatur, seu valde molestum, vel essectivum miteriae prout laborem imtrinsecus parit in animo. dc remissionem etiam illius non sensus modo: hoc autem manifestum est tum ratione tum sensu inducendo per singula, neque tamen immerito dicebam ingens dolor aut malum. quonialauiora quaedam despiciuntur, dc nullo pacto mouent, Calia vero tunc fletum pariunt dum aut existimat an, mus,aut sensus imaginatur ab intellectu vigora rus tanquam corruptiua dc vitae obnoxia , vel si malum ingens fuerit utpote magnum afferens damnum . A miseriam quanda, hinc iacile recens toti homines plorant, quoniam ob illam inertiam, de naturae persectionem in immaturo admodum dc passibili, inualidoq ue corpore Mnimus titubat, utpote quod corpus non est tam cito co. ueniens respectu sormae illius praestanti .siniae nam alio. Drum anima tanquam minus Perse .minus etiam per se egent corpore, quibus etiam natura propter ne-ee rem repensum dediq. dc magis confidunt. at fodi in humani prope singula timent, de quamuis leuisima sint et stimant corruptiua, dc vitae obnoxia, undes tim fit ille labor iciternus anarii ac impotentia substinendi
105쪽
A rimendi cum de tetriin Ddissidemes, lime elim illi reristamcolici de hicta corpora fac1llime plorant, et ioniam habent principium oblanum ; 'hinc semeres quoniam iillud hibentinualidum, sed viti esto niserimus, de grauiori quadam prudentia freti , non ninia existiman ror, ruptiua . quoniam etiani magisvonfidimi , t seu da plurimum abstinent ab ipso flatu, quoniam ratio moderatur assectum setisus: cum enim ploratus remissum B ostendat antinum ratio iam rettahit, quoniam mmo.
vuli apparere demissus, sint quem ad modum in Itactu pocedit, ut pro dololibus quibusdam sensuum,
Eut aliis etiam abstineant prout rationem adhibent in oppositu, ita cani ille assentitur,uti liborem ipse quo quesentiat molestum.& remissio quaedam illius statva impotentia substinendi tunc repente so itur anim , 5 fletus obtingit, quapropterillis fletum alliciuat aut dolotes actibissimi cum substineri non possunt, aut C miseriae quaedam N eomiserationes equoniam illiestati animum remittimi,&adsensum desinunt Propterea direbat Aristotele exto Ethaeo tu M secundo eius. dem operis cap. tertio soties viros in inpiis periculis D dolori bus, quos patitur sensus proprer honesta momtemuriimo aut gaudere, auisaltem dolore non assi ei, itaque plorare nunquam e spieiuntur. qui si doleret imo, & laborem ill pars substineret, etiam ipsi plorarent ; non plorant' autem qimri 'intellectusN in D titheelectatioque virtutis N actionis hones quodaόi pacto dotatem adimit , vi sensuli moderatura iactas rvon est igitur mirum si retrahente intellectu ratione quamplurimume Beatur fletus, quamuis mesto sit 'vera illnas maveria.ntam videmus hoc idem fieri in aliis ectibus, siquidem verecundia saepius fieret, nisi rario
Uecta illam compesceret,*Pius etia fieret sator αira,
106쪽
eum se setosferret occasio, nisi superio illa iacultas do. minaretur sensui, de furores illius repellςret: Dinc pi . . ne fit omnis virtus x vitium penes ipsos affectus, vel saltem fiunt laude, aut opprobrio digni, sit ratio aut perperam aut quemadmodum decet, adhibeatur, M.quora m tristj quae dolorem inserunt, M sunt corru-.ptiua, quaec Πnq; possunt interimere imia quora, fortuna est causa si magnitudinem habeant, fletum ex . . cuincipso aut consentiente intellectu in eodem veli 'altem non retrahentei hinc fit ut ab illis pcopter commiserationem maximi nςtus exoriantur , quoniam sta-.um remitIunt nimum; comiseratio namque tristis est
consensus M sympathia propter dolores & alienas calamitate , stud'lo quidam ex appar*ntς malo corruptiuo, ac dolorem inserente ig3 non dignum pyti, quod, ipse pWtabit se etiam pali posse, vel suorum aliquem ti qm sicut prppinquum videatur : quoniam NeF affl- .stiones tunc miserabiles si pi qum oculis cernuntur, ut sunt pmpe, idcirco quae mille ann'. antea. fysru . aut multo post futura sunt, sorsitan nutum mouent miserationem , vel non si mri s gna
107쪽
Λ' da ri posse maxime videtur, ac prove na tuo & quali in tes sunt magis assin ira magii illi recipi oce cossent iuu&quo magis in non dignum collata est passio si forma sit praestanti, animoq; ingenuo M ut v stri genere natus.co magis commiterationem mouet , aliosque trahit in consensum doloris ; quaedam autem maiora videntur. eum modis quibusdam de funesto apparatu videntur tu magis extolli, tum magis exposita miseria, & lamenta bile malum; nonnulla etiam cum ante oculos ponunt di maiora excidia & imaginem postremae calamitatis: quandoque tamen quae maiora fortassis viderentur, miserationem non mouent,quemadmodu aiunt,Amasimcu ad necem filias duceretur lachrymas non e disse. quas iamen large profudit, cum videret amicum me dicate: sed nullam hoc affert dubitationem, hoc enim . miserabile est , illud vero terribile , cuius ratione fletus non eisicitur, sed ingens metus de terror,atque adeo res eadem numero respectu diuersoru est miserabilis, a C que terribilis siquidem patri terribilis erat ille interiatus filii, amico tamen res miserabilis, nam erga pro pinquos ita se habet, ut in seipsum interdum etiam assectus affectum cohibet, dc moderatur, utpote iratu , serensque non plorabit neque potentia fretus, aut m
delam meditans, vel fortasse si dolorum ipse sibi causa fui siet. Huc autem spectant nonnullae dubitationes. quarum ea prima est quod affectus permixti non colibbent fletum, sed potius illum mouent,aut accessionem D seciunt, nam foetus humani illique potissimum prouectiores pro doloribus plorant, nempe si dolori metus coniungatur, plorant etiams deforme aliquid ac te ribile suspiciant, si quispiam fortasse illis acrius min
tur, aut omnino vereantur, ne malum aliquid imminens ipsis contingat. quamobrem mana seste paret minime ex doloribus tantum allici fletum: quin etiam illi. I . f o indi.
108쪽
indignati atque ira perciti plorant, aut si culpetatur temere, irrideantur, vel acriter obiurgiis assiciantur oc columellis: Insuper solitudinas tenebrae,spectacula quae dam, S cantus funerales fletum adducunt: .haec autem eum dolorificis nihil habent commune; sequitur ergo non solum id hod dol em assertcsse caulam plora tus. Facillime ramen soluuntiar omnes; quod enim de. timore obuiam attulerunt nihil est, quoniam metus potest elle causa ploratus tanquana coniunctus cum
pinione rei tristis . utpote si interitus timor adsit vel ina Bgnae poenae.& aliorum malorum: cum autem timor valde vehemens est talem ac tantam spirituum reuocationem enicit ad principium vitae, atque illos ita comprimit, ut quem uis alium intercipiat affectum: quapropter in nimio timore oculi caligine quadam suffund tatur,&cordis procedit tremor, seu palpitatio aut prinpter refrigerationem ; timor enim refrigeratio quaedaest, vel propter timoris impetum qui celeriter fit hiante cordis corpore,siue illius praeoccupato calore ob celere Cretractionem. Ad sequentem dico quod illae indignationes sunt remissae admodum de molles, utpote mollioris, atque remissoris animi,& qualescunque suerint, nulla tamen freta potentia sunt potius apparatus dc diaspositiones quaedam ad fletus generatione praesupposito dolore, de obiecto aliquo tristifico: solet etiam amor quamuis alius existat affectus ciere fletum,qua propter fit ut matris animus dolorosa perturbatione m
ueatur, de ferre non possit, quamuis minimam affectio. Dnem dulcissimae prolis suae: siquide facit amor apparere grauiora. quae sua natura sunt leuissima. Ad postrema dico quod propter illos apparatus seu voces, designa in mentem subeunt tristia , dc per ea fit quaedam animi proiectio, remissoque cum pi 'fundo dolore dclab te; solitudines namq; dc tenebrae momentum ad hoc
109쪽
1 habent, vel quia timorem α moestitiam asserunt: quabus praesuppositis tristia suppetunt. atque eodem mo. do tristium quarundam rerum spectacula fletu allicere sueuerunt sub eade specie, caetera quoq; sicut signa.
De corporeo instrumento quo fletus perficitur, & quale est illud primum principium
corporeum unde procedit. . Caput III.
3 Actenus ea, quae ad materia fletus pertinebant, dis-ιμι fuse pertractauimus, modo consentaneum est ut proxime accedamus ad explicandum quemadmodum sat, quod sane fieri non posset, nisi prius declaretur qua parte, seu quibus partibus corporis su bseruient, bus ministretur, quod per eam, quae ab initio suscepta est, methodum facillime consequemur, quandoquiderisus & fletus sunt motiones contrariae,& quodam alio C modo assines, non saecus atque contrariae affectiones sunt timor&audacia. quibus igitur partibus risus exercetur, eisdem quoque fletus ericitur, quapropter ex mente Aristotelis oportet existimare partes illius primas esse cor atque praecordia, nam videmus singulos affectus referri in hoc pr stantissimum principiu,quem admodum est ira, timor, audacia, confidentia, sortitudo, verecundia, odium, amor,& similia istorum: igitur eadem pars una cum praecordiis est principium flendi: D Accedit insuper quod ea ipsa parte dolores vigent, tristitiaeque: quapropter motiones dolorum, qualis est fletus, per eandem partem obtingunt, id quod etiam per sensum possiimus animaduertere, nam sine ulla controuersia motus manifeste sentitur in pectore, incipies primum a corde, & diafragmate qui subinde commmnicatur pulmoni , x consentanee hoc dicendum erat
110쪽
ἀο3 D E ILIT V . Acistoteli, eum posuisset corpus cordis esse principem Apartem tanquam animae regiam, in quam deinceps re- ferebat omnes affectus, omnesq; operationes primas,
atq; secundas ab affectibus ipsis prodeuntqs. Sed quoniam Plato & medici, praesertim vero Galenus, & quie uiu sectantiar, existimarunt, principium animae quantum ad facultates animales esse cerebrum, mirum nidicerent hanc ipsam partem esse primum principium. primami radicem illarum verationum. &affectuu , qui ad animalem facultate ni pertinent, & certe videre; δtur res ita se habere, quoniam cogitationes, imagin tionesque& memoriae ibidem fiunt, & dolores etiam accenduntur,a quibus exoritur iletus; quod etiam videtur illo argumento confirmari, nam lachrymae, qius sunt veluti character ipsius fletus a cerebro procedunt,
de quandoque videmus fieri condusos fetus, dum tachrymantur citra eiulatum, ita ut nullus thoraci mintus appareat, sed lachrymae tantum seras secedant ex capite. Plato autem illo non obstante asseuerabat cor cesse sedem facultatis animosae, nam etsi cerebrum sit principium sensus, de quodam modo etiam intellige tiae, nihilominus sensus atque animus illius vitalis principii, in quo calor & spiritus affatim ab unoni pars quasi alia animosa efficitur, eoque mQdo nuncupatur, quapropter potest suscipere singulos affectus, per eam namque partem ani mal & homo ipse confidens est, a Nque intrepidus, sortis, de audax, timidus, dc remissus verecundus, de impudens, ibidem dolorum de laetiti e Dimpetus exacerbantur: itaque motus ab his procςdem tes hinc etiam exprimi est necessarium, ac propterea videtur Plato sere medium tenuisse, nam eiu princi patii. illarum partium animae in cerebrum coniecisset, ipsos . tamen affectus&actiones ab his prodeuntes cordi reddebat , in quo viget pars animois . cuim opinio ita mica. a hi vi-