장음표시 사용
121쪽
A 'adhibere si fluant, prodeantq; α ipso corde. unde principium fletus existit, quoniam nullae apparent viae, nisi fingere illas velis nec modus ullus suppetit, porro neq; per Venas, aut arterias secedunt in eum locum, siquideessent eum sanguine mixtaei,& rubrico inti nectar colo. re, ac stuere non possent, nisi venis ipsis per αναήμυ- laxatis, & oscul is earum solutis, itaque non esset am- . plius in nostra potestate illas supprimere: multi existi- .maiunt eas a prima origine de cerebro ipso stillare, ubB pote qnod ab illa etiam parte morbo lachrymae secodant, & ratio eadem stillarum: hoc autem opinantur fieri ex vehementi copressione eiuscemodi partis alli qui humidissimae, ita ut eius humor exprimatur quoniam dolor compressionem validam, & angustatione parit, videtur enim plorantibus fieri propter intenti nem atque compressionem in ipso cerebro quidam d . sor, & labor submolestus, cum igitur ille humor ad mculos exprimatur. apparent lachri mae, quae nihil praede ea sunt , quam fluot excerebro per oculos secedens iHoc autem m illi videtur absurdum, atque impossibile. nam si totum cerebrum manibus comprimatur quemadmoda in dissectione vidimus ne tantillum quidem humoris hoc pacto exprimeretur, ac deinceps quom eo fieri posset tanta constrictio, quae si fortassis etficere. tur sensuum interciperetur ossicia,& iacu itatis motius atque in magnis conuulsionibus potius fierent, cum cerebrum nititur excutere illud, quod est molestum neq; D per oculos necessario prodirent, si cerebri vis illas eo primeret raro enim haec pars, ubi se quopiam onere
leuat ad oculos dimittit, sed potius ad palatum per infundibilum, aut nares, per aures, aut spinam, ut docet. Hippocrates in libro de glandulis. Propterea existimo quod prima lachrymarum origo procedit ab humore, Proprio ipsius oculi, non modicus enim manet in illis
122쪽
Iatibulis, quamuis postea reue ilatur alius humor ex Arebro per quandam continuationem, siquidem, ut manifeste apparet, simulatae lachrymae ab oculis tantum proueniunt: non est igitur opus, ut aliunde quaeramus lachrymaria primum apparatum M principium infl*tu. Scd posteas vii dicebam ) ab humiditatibus cerebri noua si, ped ita tui materia, ne nuxus ille deficiat dum impetus & vis doloris mouet, quemadmodum ex pro cidente papyro oleu itillatim attrahitur, & effunditur, vel oculi usui accensa flammula propter illum dolore a laborem 1 remotis partibus revellunt humores, du- n sedetur impetus ea itis, aut dolor remittatur. vel Iusitudo cohibeat, septum enim labocat M pulmo tum propter motum tum propter conatum i u temionis, ac xpium lachrymale humidum suerit consumptum, quictam enim illo modo sunt repurgati ab excrement , es caloris remittatur incendium rdi cilia tamen est in iis ci immotio orodire ualeant. sed illum assenueloris motus repit sursum incumbente quadam tristis imaginatione, opinioneue s aspirat autem ad partem anteriorem . quoniam ibi videtur omnis vigere imaginatio, cogitatioque, propterea quod sensistia in parte
capitis amertore manent; quamobrem in eam totus eo
spira i sensus atque animus, ae potissimum ad oeulos., tum quia proximiores sunt parti prior, ipsius eerebri videntur enim serra Edrio processus cerebrales: qua propter nonnulli antiquora decipiebantur opinantes, set dem ammae esse insupercilii si tum etiam quia sunt vas de spi lituosi. M qnab specula ipsi us animae: cum igitur in eam partem sensus conspiret iustante fietu, in ea labot fit. de contiatius quidam conatu R. attritioque propter emissionem A retractio in undepto dulaessitu
123쪽
agitarur humor& impellitur proceden: e impetu&c nata emissionis, vel etiam illo quod in eo laboris di dotioris motu, attritioneque sit prurientis spiritus motus. atque caloris per quQm omnes ibi magis turgent humores, quemadmodum fit secessio lenioris genitalis ob diuidem spiritus pruriginem x caloris agitationem in vasis seminariis siue in coceptaculis huic excremento
dicatis, si enim ob id turgentia& semen foras proce B dit, ibi vero turget cum laboreα dolore ι consentanea igitur est, ut seras impellatur humor ,&lachomae ob illud fiant, atque ubi propter dolorem Sc laboremano, tumque diritalem horrori partes amplins substinere nopossunt simul cum earum solutione ob impotentiam substinendi, Si spiritus emissionem soluitur humor raut quoniam in illo dolore, laborequς earum partium& animi remissione fit earum calenctoria lassitudo, itaque humor ille concalescit, α cum sua natura salsus C esset. salsior fit & acutior. &agitatus pruritum facit, atque ad excretionem vesticati ae propter eandem calefactionem, lassitudinem x laborem λbstinendi vis ipsa contentiva unita sensui confestim soluitur & laxat habenas; itaque prosundit humorem, non nihil etiam cooperante propter dolorem coarctatione, & motu horrori sinuli. hic lari humorem exprimiti ad motum facit paratiorem: quamobrem videntur Iachrymae omnino proficisci ex spiritus, calorisque motu, & prurigi- D ne cum attritione Quadam eis ciente turgentiam illarui artium, & humo tu qui in eis continentur ex labore Massitudine, illa inqua calefactoria & impotentia earundem partium ad substinendum, ex em imone cum retractione, & molestia, ex agitatione humoris propter c lorem, & motum spiritus, aut sensu humoris agitati calidioris effecti, ac paulo acutioris : quod etenim motus
124쪽
DE FLETU solus humoris&spiritus id possit essicere, indicio est, A
quoniam ingens lux ,&calor lachrymas mouet quotidie, ac spiritus etiam contentio, nam qui ploratum cohibere nituntur, cum Vis doloris sensum .vicerit, la. chrymas us eritis effundunt, saepe etiam tristis sensatio. earum partium & membranarum oculi lachrymas ste quentes allicit, itaque frigus illas inovet, non ut aiunt quidam constringendo, exprimendoque, sed quoniam frigidum mordax est praesertim neruosis partibus, illisque obnoxium, α maxime talis est Septentrio,frigidis. Rsimus enim est tenuis valde, A cito feriens quasi acuta i cuspide: Ac forsitan mordax dc accensus calori inussit in dolore propter attritionem in iidi: eis partibus mordicando, mQ- i . : cum ti et ii uendoq; iacit ut humorem profundant S lachry-
125쪽
h inuibus proprium sit doriri ire,& in quo som. pus ipse consistat. ili Caput primum.
VO K i A M fletus somnos alliciun t,ubdebatur iam ad rem nostram per I tinere,ut illius peracta tractatione, theoriam hanc illi cohaerentem a. lacriter susciperemus, cum autem
somnus vigilis quςdam orbitas sit, ut censet Aristoteles, propterea necessarium est eum, qui de somno est tractaturus, initio praecognoscere,ac perspectam illam habere: consueui. mus enim fermh in omnibu prius cognoscere ha bitu, deinde priuationem, nam ut rectu est iudex sui & obliqui, eodem modo habitus est sui, ast e priuationis index : ex hoc itaque Procedit i, ut ea omnia, quae vigilare conspiciuntur psa quoque dormiant,&perquam par D teni vigilant; per eam quoque soninus ab tingat ; hinc perperam videtur lapsus esse Democritus, cum ceseret plantas quandoque dormire, si siquidem nullo modo vigilant, minime fieri potest, ut dormiant: illud enim manifestum est, cum sensum nullum habeant, nec motionis principium obscuru vel manifestu. Cum itaque vigilare sit proprium animalium, utpote quae a natura sensum
126쪽
sensum & motionis principium obtinuerunt. per quos Avigilia procedit, eorum quoque proprium somnus esse debebat, quemadmodu nullum est animal, cui vigi.
lare non competat, animal enim per sensum est, pro .pterea nec ullum esse potuit, quod somni particeps noellet, ac certe si singula consideremus animalia, assi et ionem hanc plane omnibus fieri comperiemus his quidem clarius, his vero obscurius, Maliis breuiorem, aliis contra diuturniorem , quemadmodum naturae ipsosum sunt diuersae.&aliae alijs ad somni dispositione Rmagis pro laues,illa quoque animalia, de quibus est
maior dubitatio propter ineptitudinem, x impersectionem naturae, quae fere ancipitem conditionem sunt sortita, tametsi secundum sensum non satis constet, rationabile tamen est, ut somno quandoque se se recreent: vires enim sub mutant, oportet ex diuturno petitargilio,& quemadmodum neque sensum ullum habent nisi tactum &gustum cum illo confusum, ac pruicipiuientiendi minus distinctum, ita neque diuturnis . neq; Qnimis altis soporibus Oorripiam uir, iud Artasse stequatioribus, &minutis, nam in vistus sciuiens est imbecillis, &segnis, quin etiam obscuri moti , corpusque u sum laxum, & infirmum, ita saepe quietem ex somno
ad vigiliam apta C debebant, sird quia principium non est bene distinctum . breues ἰα confusi ut ira dicam 3
somni ipsorum fiunt, ac propterea tomnolenta tota
ac tora quoque vigil ipsotum vitet esse censetur. Vt an tem singula dilucidentutquoa.d fieri potest optime no D cessarimm est ut explicetur primum penes quid somnus astendatur, M omnino in quo consistat eius natura, quod, si memores erimus eorum quae dicebamus in principio facillime diluetur,si videlicet cognouerimus in quo eidem opposita vigilia consistat: haec autem, ut omnibus patet,cst quedam solutio, α expedita proci, ptitudo
127쪽
A 1 ptitudo animalium facultatum, ac potissimum sensus,
earumque expedita agitatio secundum actum, igitur somnus in quiete illarum operationum, & Potentia ligamento, ac quasi vinculo consistit, ut per iocle sateri liceat somnum non est. Operationem, aut actionem aliquam, sed quietem actionum operationum quarundam ipsius animae, est enim ut quies sensuae, ac motiuae facultatis, dicitur autem animalis affectio, ut pro
pri , vel passio. Sed a 'non in sola quiere consistit 3 s h oc etenim repugnat Aristoteli in suo libro de somno, cum diceret, no in otioso Essesensus somnus consistit, deinde repugnat sensui, quoniam saepe fit, ut sensuum
Umnium sanctiones, ta fac ut talis motitiae intercipiam fur, somnus tamen non est,.quemadmodum escitur in desectio bas animae, in amplexi a x similibus a fioctibus: potest etia accidere, ut omnes sentiis vere qui e scant cum moti principio, animal autςm non dormiat, utpote si visus non videat , audi tus ob somni pri-C uationem non audiat, tactus non sentiat, ac caeteri eo
dem pacto quiescant ab actionibus propriis. Respondeo quod uti vigilia non consistit in actuali sensuum operatione, M principii molim, sed quadam expeditione libera & actuali promptitudine, solutioneque, qui eo modo se habeat ut si offerantur obiecta. M amoueantur impedimenta, quam primu sentiat, ille enim . tametsi non sentiret. erat tamen promptus, & expeditus ad sentiendum si singulorum agaissem obiecta e D dena modo non in sola vacatione illius opecis consistit somnus , sed in compressione & Iigamento ipsius 1 ensus Se motivi pri ncipii 2 in non habendo illam prompti tudinem aliualem expeditam ad arbonem a ut passionem persectivam, utpote non existente libero se imsus ipsius prineipho: at neque. si ita est, in omni sensus compressione, vaecationeque consistia, sed in ea poti sib
128쪽
. Da is o Mmum, quae veluti quies est. M soluit tes 'm sit expet A
crisibilis, non autem ut vigilandi impotentia ob alique morbum effecta, per quam sensus& motus omnino supprimatur, quemadmodum fit in apoplixia, animi deliquio. illa enim affectio somnus est, aliae vero impotentiae vigilandi morbi quidam, in quibus tenuis non potest solui, & expergisci.
Quae α'iones per se intercipiantur in somno. b
NVne vero sequitur ut explicentur tres praecipuae dis
ficultates, prima earum est, quales operationes in somno intercipiantur, ut sicut diximus expeditae non .ς .possint apparere, si vero non omnes antercipiuntuo, ouamobrem id fiat: altera est cuius potentiae staffectio : tertia cuius gratia sit homini lac caeteris animalibus constitutus, sunt etenim animal tu actiones; ope, rationesque variae, ni mitti opera vegetalis animae, principii sensitivi, saecus locum motivi ει intellectus; quas medici tui fiam diuidunt in actiones na tu ra tales& animales di nemo ut arbitror ignorat , imitam; in ipsa somni compressione liberas esset omni nosolli- tas naturales facultates quantum ad actinnes illatum pertinet, cum quibus coniungenda est r. talis, quippe qua, ut placet Aristoteli, non est distinctanis ratione a virtute mitrice, illarumque operation e se non minus inter dormiendum, quam in vigilia expeditae apparent, nam quaelibet concoctio alteratioque nutrimetitis ortasse metrus in somno perficitur,& natur'-le; quoque o i es excrectiones familiares, exceptis us quae sponte agxintur praecedente aliquo appetitu animali', illae namque in viaili4 fiunt; quapropter dicere
129쪽
Λ solebat Galenus somni concoquunt,& vigiliae digeruli
ideoque somno iam incumbente vis nutritiua,S auges agunt, munusque exercent suum, generativa vero suo
etiam agit modo, non prout agit in alio, sed quatenus praeparat semen. quod est ferme principium generationis in ijs quae ex semine fiunt. ac denique omnes illae facultates agunt in somno, quae naturaliter operantur,dcactiones habent non spontaneas. Ac necessarium erat ut illae potentiae naturales nunquam essent otiosae, siuen quietem aliquam interponerent labori: primum ex ne cessitate operationis, quoniam vis nutrix, & vitalis, ut censet Aristoteles, sunt idem subiecto, nam dicitur nutrix prout forma mediante nutrimento coseruat in materia,vitalis autem prout singulas partes fouet mediante calore impertiens illis esse. & permanentiam, cuius virtutis interceptio interitus est. igitur quiescere non
potest ista facultas si vivere debet animat: quin etiam per opus illius vita quotidie lacessita reficitur, ut perin-C de diceret Aristoteles, nos tamdiu vivere, quamdiu nutrimur , quapropter opus erat hanc ipsam virtutem ac sidue vigilem esse, hoc est actu agentem sine intermisisone ob vitae incolumitatem: amplius operatio ipsius sibi vigorem addit, quies saltem imbecillitatem parit. quamobrem magis agendo, quam quiescendo reficitur, velut ignis, qui si quiescat, langueret,& flaccesceret: si vero vel moueatur, vel etiam agat in combustibile, semper vires acquirit agendo: eodem itaque modo D M animal totum, M singulae ipsius partes, & virtus, siue instrumentum illius magis vigent , & robur maius acquirunt si circa alimentum agant assidue, utpote quod ab illo reficiuntur, M vigorem assumunt, ac omnino anima, quae forma est, seruatur in materia, vel etiam si supra hoc aliquid reponatur, fit accessio ad magnitudinem: praeterea cum necessaria esset haec operatio, i in P. R. saper
130쪽
sa per se necessitas procurat assiduitate operis di actio- Anem sine intermissione. Deinde confirmatur ex parte potentiae, siquidem facultates naturales sunt magis affixae in membris, atque ad agendum non requirunt c, sensum S cognitionem aliquam,non mouentur ab evtrinseco, sed mouent,& agunt naturaliter, suumque subiectum & passivum coniunctum est: de si cosideremus
instrumentum, uidelicet calorem natiuum, S influem
tem , hic operi semper incumbit, & quia naturaliter a. sit, semper est ad agendum expeditus, immo ad actio. B nem fortasse promptior est in somno, cum calor ad in- ' sernas profluat sedes, ac uiscera illa fiant ob id longe calidiora, tametsi minor appetentia sub id tempus ex. 'orsatur, quoniam corpus minus dissoluitur, & dissipatur propter quietem, Sc spiritus contentionem. Deinde ex parte obiecti,siquidem alimentum, quod est obiectum uirtutis nutrientis aeque praesens est, dc aeque ad patiendum idoneum, quin etiam ex actionum ipsarunatura; illa etenim opera paucioribus indigent: at sensus& motus unius privsertim partis expeditionem, Mouemadmodum imbecilliora sunt instrumenta seα- duum S actiones spontaneae, ob id facile poterat illis accomodari nonnulla quies: itaque hoc etiam opus rat ratione finis, quemadmodum superius dicebam,
quapropter ex omni capite necessarium erat, ut facul- . tas: quaelibet naturalis, agensque secundum necessitate suas assidue exerceret functiones, nec minus in somno,
quam in uigilia. Sed quoniam ubi somnus obrepi ui
demus extemplo sensus omnes intercipi,ac pariter mo itum, adeo ut lingula sensoria conniueant, aut torpida
fiant, uis corporis rectiva succumbat, &corpus ipsum animalis procidat, ac tanquam immobile, stupidumque requiescat sub quadam mortis imagine: idcirco sequitur spmnum consistere in quadam uacatione M ''