Erotemata in Physica Aristotelis

71쪽

eomimpi, gynerari tamen necesserio est: enladm dum diximus. At uero ex Dpothesi quanda cernimus necessitate, quae ex cosecutis, quae antegressa sunt, necessarostatuit,utsi homo generatus es necessario embryo emen, menstruam antecesserunt. Ais illis forma non necessario generat sed ea conjstituta,materiam necessario praefuisse ostenditur. Secus quidem inβtigillicis demonstratioibus, quae σ ipse exispothesi nec statem habet). In generatione quidem ac natara,po sterioribus existentibus, priora necessario antegressa putantur In demonstrationibus uero, prioribus positis,necesserib posteriora, coclusiones scilicet absequi,methodus ipsi ratio, probandi o, stendit.Propterea Aristoteles quodam in loco, cum utrius, nec itatem, quae ex Θροι befiest, proprijs notis uelletdiscernere ,bressiter admota ita exposuit: U τotet,ingens opip τοισδε ἰσομεν .Hactenus quae nece fitatis ratio rebus naturalibui partiλή iquadraret ostendi,nunc de motu quid sit rideamus. mglψη MOTUS Q VID: cVIVs P Ropriesit ,agentis ne an eius quod patitur.Deinfinito,ansi πνοι nam sit in rebus naturalisbusa

72쪽

co MPEN. PHYsla Vpra in definitione naturae, cum ostenderimus

eum esse principii olus,res ipsa expolitionis γ ordo postillare uidetur, ut quid motus ipse fit,

aut qualis res existat Aemonstremus.Eodem . n. ignorato, neque ipsum nainram qualis fit,nosse ac intellia gere poterimus. cum uero Cr continuum quidda moαtus esse uideatur, continui uero ratio infiniti quanda complectatur descriptionem, se infinito etiam, an in rerum natura fit, cuiusmori sit, enarrare conueniet. Priusquam definitioem instituamus, diuidereque multifariam dicuntur oportet, Cr haec quidem via ad definienda, PLione ac Aristotele testibus, apti fumaest Sunt quidem res quaelibet aut actu graeci is Maeuocant)cosistentes,aut potentia,qua cu nondit sunt,possunt tamen esse, ita enim hoc loco potentiunt dicimus. Quae idem actu res sunt, ex numero decesummorum genera aliquod esse oportet.Inter haec quidem prima genera unum est, cuius natura est,seud a liud habere,aut referri ad alit d. cuius rationes sunt multiplices: intaeda enim,quod maioris minorisq; re

spectum quendum ad se uicistin habeant,referri adsese mutuo solent,ut dimidium ad duplum,uel e regioe: qu edam uero se mutuo in ratione agentis Cr patien, tis respiciunt, cir omnino eius quod mouet,ad id quod mouetur,mutuus restectus consistit.cum gero motus se per seseparatims constare nequeat,quod sciliacet accidens quoddam it emper in alio ex nec streinerit. In nudo autem,praeter qui eo quod mouetur

73쪽

subiccto coluncta essecosueuit, cui antea ostendi)homotoma credi posset,aut secundum prioris post rioris rationem dicisquanqualogica rationeunivoca haberi queat,cum definiendi praescriptu aliud lorigico, allu p Mico constitutust. At uero declarandu Morus quo uidetur,quomodo protinus in diuersa praedicamenta modo in t ratio motus distrabatur, quo pacto unius praedica vop dio

me' ι' secundumst esse dicatur. Motus equide camelo quoad no distere ab ea perfectione, ad qui profectio Pomo is 6 σν stabitio per motum, nisisecundum id quod diuersismarastarnass tale dicatur, ita sane degenere istius p fit corupersecticis esse necesse est, ad quipergit, cu no sit ali locari 'da generatio partis unius post alia, huius, ad qua tendit Iormae perrectae π cosummata. Quare necesse est,motu secindi; quatitate in eode esse praedicameto,itesecundu quaIitate, et Iocsi, quelibet in suo genere reponi. Pro eo aut, ut motus est uia quaediud perfectione,quae alia ac diuersa existat ab ipsa cosunt mali se, et persectioe re necesse est ut si genus per se podda: via. n. etprogresio ad re quapiam,alia censetur esse,q amst ea res,ad Pam princtio est, et isto modo reponi inpasionis ordinem motus debet. Sed ad propositum redeamus , cum res quaelibet aut actu aut potetia fit, apparet ex eo, motum, pro eo ut estres aliquG G accidens quodda, ipsum Oros clo pc a

74쪽

coMPEN. PHYs L . etiam quanda existere rei quae mouetur, quatenus ea res mobilis inpotentia quadam est. Etenim eius quod actu existit,pro eo ut habet εν λεχ xla,motus nutatus esse potestiquod enim perfectum consummatu, sit,quomodo tandem moueri necesseefuerit Est itaquem' μ ' inotu, actu,--ελ α quaedam,sisse potius dicam quo melius quod sentio intelligatur rei, quae in potetia ad formam cosequenda existit,pro eo ut est in potentia ad hanc formam suscipienda.Proinde rerum naturalium in mota peculiare istud π pr prium est,ut cum mouet, uicisim patianturiNam erculter cusecat, uicistaret one patit ,Cr aqua caliducti calefacit, κici'm a frigido patitur. In quibusdam, ut Galenus alicubi inquit,quod agens uicisim patiatur, cumsensum lateat, ratione tame deprehenditur,Cr temporis quadam longinquitate interdum. Agunt quidem Cr patiuntur uicibus alternis, n)n rein

spectu unius,nam foret imposibile quod isto modo di' ceretur, sed quatenus res naturales omnes habent

ectum a formam quandam,hac agere Cr efficere alia quid dicunturriquatenus uero materiam, illapati asinse recipere forma aliam posse,abseurdum no est credere.L liet etiam, motum esse rei Lm non perfectae, Cr medio quodammodo loco esse inter potetiam purum,er absolutam rei ἐνΦγἐ P. Veteres auratem pbψologos eius definitio propterea latuit, quod ηatura ipsius perquam leuis est er momentanea quα

75쪽

ΑVscVL. LIB. I. res magno rem negocio uix possunt intelligi, ea muti tum perfectione abfin et ad materiae rationem propius accedant. in vero motus ipse quo aedamsit,a mouente in rem motum se protendens,dubita 'tare postset aliquis,unus ne fit utriusque motus,molien iis scilicet er motae rei,dn uero duae motiones, cu ramitosit Aia mouentis, alia rei quae mouetur, propter quas rationes diuersas, ne motus quidem unus existia mari debeat' Ad quaestum hoc facile restonderip test, sirem unam rationes diuersas atq; oppositas reo

spectu quodam suscipere posse interigamus. Atque id

exemplis compluribus ostenditur, ut interualla proaportionum,cum numero er reipsi Vnasint, rationis

bus tamen diuersis uestiri possunt Idem enim interuallum multiplex interdum,aliquando submultiplex denominatur, ut tantum binario quaternarius distat . numerorum ordine, quanta distantia quaternarij a

binario est,tamen comparans maiorem ad minorem, interuallum multiplexIminorem uero ad maiore coni ferens, Imbmultiplex uocitabis. Simili modo ac rati ne, cum inter momiis Cr motum sit eadem rei Grasione tamen alia est ais alia: Actio. n. ab gentripola uero a patiente dicitur, nam ab utros denominatio in motu intermediu cadit. Eleganter itus Aristoteles ratioes hasce diuersas in motu describes inquit: Tromur του πριθila' το αυτο

76쪽

cOMPEN. PHYs Lτοτά- υπο on ἰνὰγ κp s oci, τεροlam λογω . idest: Actio pastoni proprie eadem nos, sed cui ambo haec insunt motus res una est. Nam quod dicitur hoc efficere motus, simuletia pati Cr ab alio efficis cundum eunde motum res existimatur,itilo non motus diuersis, sed ratio eius alia atq; alia oo DE IN FI stenditgr. Deinceps qua rendu etiam de inlinito est,

NITO. quoniam cotinuus motus quilibet existimatur,contia

rivum uero secari in partes infinitus posse ὶ quibusda' i creditur. Sunt etiam, qui et corpus quoddam infinita natura constare a tument,ex quo fiant omnia, alia

id genus complura pbγficis dicuntur, quae vera ne sint,ansecusse habeant,paulo altius quae de infinito dici po Junt repetenda uidentur, deinde explicandu quod recte dicitur.Prius uero quina id conemur monthfinitues str4rς, I of modis infinitum dicatur,planum facietaeuo iube mμ - Prim0 infinitum dicitur,quod ut transitione di aeus iamittat ημ lo modosieripotest,cgni neque aptu nesidoneu etia habeatur,quod partitione suferat. Insinitum aut non ta priuatiue q καφὰ απο ρ drip hoc mo do statuitur,ut queadmodu uocem inuisibile appetitare cosuevimus,cr isto qdem modo punctu α εραντομdicis let. Secundo, quod progresione quandi habeat,sed quaesine orbatast,ut circulus, aut corpus alis quod inis ac termini quo desinat expers. Tertio,inflnitti appellamus ualde prolixu,et quod ut abs luatur laborio uni est,ut iter Iongu et disticile. Quarto,in

finiti

77쪽

s isti appestatione bi uendicat,quod cumstreio diis

menso fit ac definito,quo minus ex eo euadat quilia 'am,extrinseco quopiam coercetur impedimento ,ut maris profunda,que i terrestri animali permeari nequeat. Alip hi duo modi fecundil quida μεταληψιμ dicuntur. Quinto,hreius quoq; uocabuli usus est,cuactus adiunctasibi potentia semper in progressure tinei,cuius'sili in tempore creditur insinitas es reorum generatio infinita hcc modo pretatari AtqM hs prope uidentur omnes huius uocabuli significationes existere,quibus constitutis, corpus, ut quidam pMant,monitu nussu esse,paucis demonstrandu est. Etenim corpora naturalia visua loca ferri nemo inflciabitur, qui modo quid graue, Pid ἰς γ Ο η' t. e ri . Sursor enim erumpunt leuiu,deorsum impetum faciunt gravia,Cr quare unumquodq; ad ista loca defer. υ, thim naturae ipsius incolumitas in eo non custqditur Nutura itaq, his locis corpora conberuat,ad quae natu .rali propensone feruntur. Loca uero, quibus contianentur , numero finita sunt in rerum uniuerstate: Num locus quidamsuperior, quidam inferιominsupe riore leuia,in altero grauia recipiuntur. Atq; haec ita se habere, non ratione excogitatur solum, uerum, etiam quotidie sensu deprehenditur. Quoi ct infiniatum aliquod actu corpus existeret,eius locus moruss aut nullus penitus esset,aut indefinitus,er no des riditus:q .n. infiniti des riptio designatios esse potesti

78쪽

co MPEN. PHYSI. Ex quosequi videtur,corpus infinitum natura nutilam confistere,nes illud uel ratione,uelsensu demonstrari posse. cum vero unumquods aut actu aut pomtentia dicatur,infinitum porro cum actu nullum corpus esse queat, necesse est potentia infinitu constitu tur.Illud autem duplex fuerit, aut secundum diuisio,

nem continuae quantitatis,aut accumulationem numerorum. Nes uero potentia infinitum hoc in Ioeo ita astruimus, ut ea reducatur aliquando ad perfectam ἐντελε clxp, quemadmodum aes potentia statua dicitur ed eo modo,quo eorum εν MV c dicitur, quae

nonsemel funt, sed iam facta paulo post iterum reo

currunt, ut agon Olγmpicus, aut dies aliquis festus, . qui uertente anno recurrit, neque femel ed annis fugulis revertitur. Natura uero infiniti,quae ita descripta est, non in eo quod perfectum aliquid fit xonstat, '. sed in eo quod't, quemadmodum motus etiam ratio in eo quod res fat,no quod factasticostituta uidetur. Diuisio itaque quantitatis eontinuae eo modo se habet, hi perfecta nunquamst sed feris perposit: Q natitas enim semper diuidi potest, paris eius nulla d tur, aediuisionis expers esse queareas tamepartes, in quas diuisio cadit, eiusdeproportiois,noeiusdequalitatis esse necesse fuerit Alioqui. n. eande qualitate partes habeat,tota partitio definit post certarsipartiuublatione, ut decempeda uirga, post amotione decem partium ualium,tota diuisio eius perfecta est:

79쪽

AVscvL. LIB. L In altera diuisione,ubi proportionis aequalitas,qllan intitatis auidsimilitudo custoditur partium, ad iussecabiliquodda nunquam peruenias. Quam in infinio tum diuisenem multis argumentis Geometrae demos strant, atque inprimis eo, quod nisi concedatur haec in infinitum sectio, 're ut diameter costae simme* Euclislitoreos esseposit. Quanquam Aristoteles paulopside pro. P ficis argumentis confirmaturus sit, quantitatem ima. ex ins cubilibus coponi nussu posse. Numeri infinita accumulatione, additiones possunt accrescere, e τωgione tui diuidi infinitasectione non possunt, quonisam ad minimum quoddam ex insecabile in istis doscenditur,unitatem scilicet. Hactenus quodnam in re . rum natura, er cuiusmodi existat infinitum ostendiamus,nunc quid locus,quid uacuam, quid tempus, derumonstrare ope precium duco, quoniam in loco tempore res moveantur. Vnde fit, ut de uacuo etiam

dicendumst aliquid,eo ut resilanturissorumsententiis,qui locum nihil aliud quam vacuum sunt arbitrati.Nunc ad loci expositionem, deinde ad reliqua ordine pergamus. I ID LO cvs : VAcVUM NAα tura nullum elle, demon stratur. -

80쪽

- COMPEN. PHYςLEsse quidem locum in rerum natura, omnium cosensu hominum Cr approbationestatuitur. Ita enim reputamus, omne sit esse quodam in loco, er alicubi existere, quemadmodum quod nusiqvim est,ne esse quidem arbitramur. Idem confirma, re corporum translationes atq succesiones possunt, , i cum loca sua mutant,etesiperiore in inferiment, uel e regione impetu naturali eruntur. His prope arguamentis crsimilibus, locii esse probari consueuit,quaquam eum, ni fi extremae dementiae fit,inficiari positnemo.Priusquam uero definitionem ipsius institu Loci diuis mus,diuisione, lit in reliquis, utendum arbitror. o. Quemadmodum igitur in rebus alijs ,quaedam persee, quaedam uero secundum aliud dicuntur, ita in loco etiam res habere cernitur,ut quidamsecundum se crproprius rei locati,quidam uero secundum aliud creommunis habeatur locus. Socrates enim in rem lini uersitate collocatus dicitur, quoniam est inclusus in aere, aer autem 1 coelo continetur, quare coelum ut locvi communis Socratis habetur. Ex quo concluditatur, Iocum proprium cuiUs rei immediate secuis luse rem locatam cotinere. Neq; uero locus pars est rei, quemadmodum materia gut forma, fessorinsecus recomplectens,ues maior neque minor re locata, sed aequalis:nam quaesi mutuo attingunt, eorum extrem