장음표시 사용
281쪽
P. II S et t. I. in p. X. enim non sit altercandum de nomine, et mihi etiam probetur ille Logicorum Versiculus: Cum de re constat, non sit de nomine
pugna, ibi tamen nomenclatura nata est confusionem et perversum intellectum ingenerare sane castiganda est. Nempe Modificata non dicitur semper ab nunciatione Modali, imo vix unquam ab illa dicitur. V. . Petrus non est brutum, Petrus
impossibiliter est brutum, Arenae maris forsitan sunt numero pari
sunt nunciationes odales, et tamen non dicunt suas odificatas nec enim ibi dicitur Petrum esse brutum, aut Arenas
maris esse numero pari, sed illud non esisse, aut impossibile esse, hoc forsan esse, seu dubium esse dicitur. Unde si postea germano sensu dixerimus, Petrum non posse esse brutum, dicitur ab illa nunciatione Petrus impossibiliter est brutum, seu istud est Dictum hujus nunciationis, orietur ex Homonymo mala
g. odi inventi sunt, ut de ipsis nunciationibus possimus assirmare. odus enim est velut raedicatum, quod assirmatur de Modificata. Cum enim odificata minus apta sit ut occupet locum Subjecti, subsequente alia Copula et Praedicato velut ista locutio est incommoda : Carolus est rex est contingens , hinc inventi sunt odi, quibus appositis ad Copulam, de ipsa nunciatione assirmasse censemur, quod ejus opulae adverbialiter assiximus. V. . hanc Propossitionem Carolus est rex, contingentem esse , 1 commode et breviter dicimus: Carolus contingenter est rex. Eundem in finem inventus videtur odus Infinitivus apud Grammaticos, qui commodior adhuc fuisset, 1 per Casus Declinabilem feciment, si1cut reliqua nomina. Unde hoc pacto etiam satis commode de Enunciationibus assirmamus, V. g. Carolum fli regem est contingens, Carolum esse hominem
oportet. Et hinc adducor ut credam omnem eam Enunciationem
esse Modalem, quae de alia nunciatione assirmat eo enim tantummodo spectant odi, eo solum fine efformati sunt, ut de ipsis nunciationibus commoda sit Assirmatio. Exteriorem
282쪽
Logica restituta. tamen Formam considerando, quam Logici magis considerare solent, eas solummodo Modales esse dicerem, quarum opula assicitur Ad verbio. Ex quo etiam clare patet, cur istae non
sint odalesci Petrus sapienter agit, Eleganter scribit, etc. nihil enim ibi de nunciationibus assirmatur, cum non sit sensus: Petrus agit, est nunciatio sapiens, aut Petrus scribit, est E- nunciatio elegans. 1 vero : Petrus necessario est homo, Petrus non est brutum, sensus reddi potest Petrus est homo est nunciatio necessaria, Petrus est brutum est nunciatio falsa atque adeo ibi de ipsis nunciationibus instituitur Assirmatio, et sicessiciuntur Modales.
5. Modalis 1 realiter sumpta dividitur in Modalem de Modo nominali de Modo verbali de Modo adverbiali. De Modo Nominati sunt istaeci Carolum esse hominem est nece starium, Carolum esse regem est contingens, E fe exsulem est o bile, Bellaturum est incertum, Egere est falsum; ibi enim odi, qui de
Modificatis assirmantur, exprimuntur nominaliter, nimirum ut
Adjectiva. De Modo Verbali sunt istae Carolus bellaturus sit dubitatur, Carolus potest se exsul, Contingit Carolum esse regem Oportet se hominem; ibi enim Modi cum Copula mediante qua assirmantur, complicantur in verbis Grammaticis
Oportet, Contingit, etc. De Modo Ad verbiali sunt istaeci Carolus necessario est homo, Carolus contingenter est rex, ossibiliter est exul, Forsitan bellabit, Carolus non eget. Atque hae postremi generis tantum sunt Modales proprie dictae et formaliter loquendo. Ex quibus Exemplis constat, subinde hujus aut illius Speciei Modalem suppetere, cum non suppetit Modalis alterius Speciei de eodem Modo. V. g. haec est Modalis de Modo Adverbiali Petrus non est doctus haec ei correspondet de Mod0Nominali Petrum esse doctum est falsum. At nulla ei corre spondet de Modo verbali penuria vocum si enim esset Verbum Grammaticum, quod eodem modo diceret Falsum esse,
sicut Oportet dicit Necessum esse, jam etiam haberemus Q
283쪽
P. II. Sisi . . in p. X. dalem de odo Verbali correspondentem istis odalibus de Modis Adverbiali et Nominati. 6. Ad veritatem Enunciationis odalis requiritur et sussicit, ut odificata sit talis, qualis est odus, id est, ut odus nominaliter expressus vere assirmetur de Modificata infinitive expressa. V. g. ista est vera : Petrus necessario est homo, quia exprimit infinitive Modificatam hoc modo : Petrum e ste hominem; de ea 1 expressa assirmatur odus nominaliter expressus hoc modo Petrum esse hominem est necessarium, atque ea Assirmatio est vera Similiter et ista odalis est vera Petrus non est brutum.
Exprime enim odum nominaliter, habebis Falsum si quidem Mnet Falso idem sunt exprime jam odificatam per Infinitivum, habebis Petrum esse brutum de hoc Infinitivo vere assirmatur iste Modus, hoc pacto Petrum esse brutum est falsum. Ad Falsitatem
nunciationis odalis requiritur et sussicit, ut odificata non sit talis, qualis est odus quod facile intelligitur ex dictis in Simili. 7. Videntur porro omnes Propositiones Contingent0s este Modales in illis enim semper adhaeret Copulae Adverbium temporis, non quidem semper expresse, semper tamen implicite. Ut Currit, id est iam est currens item Cucurrit, id est Tunc est currens, sumendo uno ut dessignet tempus praeteritum; et Curret, id est, Tunc est currens, sumendo Tunc ut designet
tempus futurum. mo censeo ego, omnes Propos1tiones Contingentes habere Copulam praesentis temporis; nam quod subinde Praeteritum vel uturum in illis sonat, ad Praedicatum pertinet. V. . Petrus erit amans, id est Petrus est amaturus; item : Petrus erit senex, id est Petrus est seneciturus , seu Petrus est erens senex, item : Petrus fuit puer, id est Petrus est uens puer ubi sumo mihi licentiam formandi participia, Erens, ab Ero, et uens a Fui. Tantum enim sunt duae Copulae Verbales, Pura, quae Aeternitatis est, et ei analoga, Ρraesentis temporis. Sed quae hujusce generis subtiliora sunt,
et mysterium videntur, alio a me opportunius reservantur.
284쪽
Logica restituta. in XI. De Modo Negandi. I. Inter odos usu frequentissimus est odus seu Adverbium Non. Ideoque, cum caeteri omnes odi sint anonymi, hic solus accepit nomen, et Negatio passim Vocatur. Sed nomen Negationis est aequivocum, nam aequivoce et odum certum et
certam Propositionem designat haec enim Propossitio: Non sto, Negatio dicitur, ut pridem vidimus, et odus seu Adverbium Non in eadem ropositione repertum, etiam Negatio dicitur, ut jam inculcamus. Quae Distinctio bene notanda est, ne obtineat ille Logicorum Versiculus : Erroris mater fuit Aequiνο- catio semper. Nos igitur hic agemus de Negatione sumpta posteriori modo, nempe promodo seu Adverbio Non, cui nominaliter correspondet odus Falsum, nam Non sto et Medare falsum est idem sunt. a. Negationi solenne est in aliqua alia Dictione complicari; ut in Neque, quod idem est ac Et non, quia Neque o neque sedeo, id est Et non sto et non sedeo, in Nisi, quod idem est
a Si non, quia Nisi possum stare, non sti, id est Si non possum
stare, non to in ullus, quod idem est ac Neque saepius repetitum, quia Nullus homo est doctus, id est Neque Petrus est doctus neque Paulus etc. in Nunquam, quod idem est ac Nullo tempore; in Impossibili, quod idem est ac Non possibile; in Indoctus, quod quidem non simpliciter idem est quod Non
doctus mensa enim est non docta, sed indoctam mensam dicere ridiculum est , sed Non doctus et tamen capax doctrinae. Sit liter Non includitur in istis Coecus, Surdus , Nudui, etc., quae passim privationes dicuntur.3. Negatio dividitur etiam in Negantem et Infinitantent. Negationem Infinitantem video esse illam quae cadit in Copulam
Relationis ut hic : Non homo potes se animal Negatio est
285쪽
P. II. Sec t. I. Cap. XI. Infinitans cadit enim in Copulam Relationis, cum hic sit sensus: Id quod non est homo, potest esse animal. Sed non agnoscunt Negationem, quae ponitur in posteriori Propossitione, ut Infinitantem, at bene eam, quae ponitur in priori. Quod ex errore fit, quo existimant, Negationem Infinitantem cadere in Substantiva vel Ariectiva quod est impossibile, cum Negatio sit Adverbium stricte dictum seu odus Logicus, ac proinde non magis possit in Substantivum aliquod aut Adjectivum cadere, quam lapis in coelum unicum quippe Centrum odi est Copula. 4. Negatio Negans est Negatio cadens in Copulam distinctam a Copula Relationis; ut Negatio hic Petrus non est doctus, imo etiam hi, Petrus est non doctus revellenda enim est Ne- gatio a Praedicato et praefigenda Copulae, ut patebit infra. s. Sed dices: si Negatio non possit cadere nisi in Copulam, dic ergo in quam Copulam hic cadit Adam potuit non peccare, non potest enim ibi etiam revelli a raedicato et praefigi Copulae, cum sensus non sit Adam non potuit peccare. Respondeo, Enunciationem propossitam esse odalem de odo Verbali Potest, 1 resolvendam in formaliter odalem Adam possibiliter
non peccapit. Ibi clarum est, Negationem cadere in Copulam Verbalem inclusam in Verbo Grammatico Peccaxit. CADU XII. De nunciatione Negalixa. I. nunciatio Negativa est species nunciationis Modalis, inter Modales longe frequentissima quippe quae non sit aliud quam nunciatio cujus opula assicitur Negatione ; ut Non sto. Vocatur etiam nunciatio Negans, quidam et Negatam vocant; sed postrema haec nomenclatura displicet. Negat enim potiuS sonat odificatam nunciationis Negativae veluti cum dico:
286쪽
α6 Logica restituta. Non sto, Negativa seu Negans est quae ibi jacet; Negata autem est Sto, illa enim ibi negatur. nunciationi Negativae correspondet Enunciatio Assirmativa, Assirmans, imo etiam Assirmata illa enim hic sunt idem cum Enunciatio se assirmet, quando assirmat non perinde tamen se negat, quando negat, sed negat suam odificatam . Est autem nunciatio Assirmativa Modificata nunciationis Negativae, seu id quod ablata Negatione restat ex Enunciatione Negativa sicut ex Non sto, ablato Non, residuum est Sto. Imo etiam ista est Assirmativa Petrus non non est doctus, quia duae Negationes tollunt se mutuo, adeoque relinquunt Copulam liberam a Negatione ut infra patebit. a. Quod nunciatio aliqua 1 Assirmans vel Negans, censetur ad Qualitatem ejus pertinere. Unde Enunciationes ejusdem Qualitatis dicuntur, quae ambae sunt Assirmativae vel ambae Negativae Diversae autem Qualitatis censentur, quarum una
Assirmat et altera Negat. Sic istae sunt diversae ualitatis: Sto, Non sto; hae autem sunt ejusdem Qualitatis Sio Loquor, item istae : Non sto, Non loquor. 3. Circa Compositas et Quantas diligenter observandum quod in odalibus ante generatim monui , si Negativas eas esse Volueris, Modum praefigendum esse earum opulae, id est
Copulae Grammaticali patenti in nunciationibus Compositis, et eidem Copulae Grammaticali contectae Nota Quantitatis in Enunciationibus Quantis. Unde haec non est Negativa Non
sum homo et non sum hos Negatio enim non cadit in Copulam ejus, sed tantum in Copulas partium ejus. Imo ne quidem ista est Negativa Neque sum homo neque sum os eadem enim est eum priori, quandoquidem Neque idem 1 quod Et non Sic igitur Negativam facie. Non et homo fum et hos sum; quae sane non aequivalet prioribus, cum priores illae sint falsae haec autem vera 1 t. Similiter nec ista est Negativa misistare posum, non sto; cum enim Copula 1 Si, Negatio inclusa is Nisi eam sensu non praecedit, sed sequitur hoc modo : Si non
287쪽
P. II. Sec t. I. Cap. ΙΙ. 261 possum stare non o sic igitur efformabis Condicionalem Negativam : Non si stare possum sto. Idem esto judicium de reliquis
4. Et quidem circa Compossitas Negativas aliquid viderunt Logici circa Quantas Negativas non item Unanimiter enim dicunt has esse Negativas Nullus homo est bos, Aliquis homo non est bos, quae profecto sunt Assirmativae, cum Negatio non cadat in Copulam contentam in No Quantitatis, sed retro in Copulas Verbale partium Sensus enim prioris est Et Petrus non est bos, et Paulus non est bos, etc., et similis est sensus
posterioris. In Excusationem eorum hoc comminiscebar, Tales Quantas, etiamsi Assirmativae sint, Negati Vis tamen aequipollere; quia Nullus homo est hos quod patebit ex Schemate Reductionum aequivalet huic: Non aliquis homo est hos, et Aliquis homo non est hos aequivalet huic: Non omnis homo est hos Sed Excusationem hanc facile explodat solertior quispiam, et dicat, pari fundamento statuendum fore has etiam Negativas esse: Omnis homo est hos, Aliquis homo est hos aequivalent enim etiam Negativis, prior quidem huic: Non aliquis homo non est bos, posterior illi: Non nullus homo est bos, quas quidem Negativas esse clarum est, cum Negatio cadat in earum opulas sit, Vel contentas in ullus, Aliquis. Et quamvis sciolus aliquis putaret se rem restituisse, ingerendo Axiomaci Duplex Negatio facit 'mationem, adeoque contendendo jam proxime
allegatas Propositiones non esse Negativas, sed Assirmativas; tamen hic nihil ad rem, et Axioma non militat in hoc casu. Tantum enim habet locum, quando duae Negationes se mutuo quoad sensum proxime sequuntur, ut infra patebit; quod non fit in casu possit ; ibi enim inter Negationes illas, in eadem Ρropositione repertas, mediat aliquid quoad sensum, nempe Subjectum cum praefixa Nota Quantitatis Unde fatendum est, proxime praedictas Propositiones absolute Negativas esse, et quidem ita Negativas, ut etiam partes earum In Negativae.
288쪽
Sensus enim prioris, nempe Non aliquis homo non est bos, est hic: Non vel hic homo non est bos, et se homo non est bos etc.; sensus autem posterioris est hic: Non et hic homo non est hos, et se homo non est bos etc. s. Cum igitur ad Negativas non sussiciat quod Negativis
aequivaleant restat ut concedam, totam Logicorum Rempublicam, Copulam Verbalem Propositionibus Quantis contumaciter asserere. Cum enim Copulae Verbales hic mullus homo es hos, Aliquis homo non est bos, Negatione assiciantur, consequenter dicunt eas esse Negativas nunciationes, quia apprehendunt Copulas Verbale etiam Quantarum opulas esse, cum tamen tantum sint Copulae partium earum. Nequit enim esse Copula
alicujus nunciationis, quod est Copula alicujus quod in ista
Enunciatione rursum alteri copulatur, sed hoc est Copula partis istius nunciationis. Et insuper haec eorum persuasio dissicultatem et confusionem invehit circa Tormationem Contradictoriarum, quae tamen unum est ex Logicae capitibus. Contradictio enim sit per j entem ac Negantem cum haec Ajat: Omnis homo est bos, si etiam ista Neget: Nullus homo est bos, oportebit ibi Contradictorias agnoscere; quod est absurdum. Et quamvis ipsi jactent, Universali Assirmanti non quamlibet
Negantem contradicere, sed Negantem Particularem, tamen haec tantum Verba sunt constat vero, unius ac ejusdem Assirmantis unam tantum ac si1mplicem Negantem esse. 6. Sed etiams haec ita sunt, infra tamen Part. . ubi de Forma Argumenti tractabimus, obtemperandum erit Logicis,
ut statuendum has ac ssimiles Quantas esse Negativa. Nullus homo est bos, Aliquis homo non est hos sine enim tali suppositione Forma Argumentorum recepto more tradi non posset. SuppO- nemus igitur ibi, Copulas Quantarum Verbale esse hic ab e0 supposito tantisper liberi erimus.
289쪽
De Affectionibus nunciationum. Affectiones nunciationum quatuor potissimum invenio: nempe eductionem, Similitudinem, Consequentiam, et Probationem Agam hic tantum de tribus prioribus; nam Probationem reservo in artem . Sect et tanquam Proprietatem RationiS. I. De Reductione nunciationum.1. Reductio ista est Enunciationis per aliam Enunciationem, ut aequivalentem, declaratio. Duae in eam concurrunt nunciationes Reducta, quae per aliam tamquam aequivalentem declaratur, et Reducens, quae 1 declarat. Hae sunt Extrema Reductionis, et conjunguntur in Reductione mediante particula
id est, quae obtinet vim Copulae in Reductione. . . hoc modo Solum animal sentit, id est Et animal sentit, et nihil distinctum ab animali sentit ibi quidem ropositio, quae praecedit particulam Id est, reducitur, estque Subjectum Reductionis; opulativa vero eandem particulam insecuta reducit, et agit veluti Praedicatum Reductionis Particula Id est habet se instar Copulae, importatque, nunciationis per Enunciationem non simpliciter, sed per nunciationem, ut aequivalentem ac quodammodo eandem, fieri declarationem. Et hinc Similitudoae robatio excludunturi quas aliquando per aequivalens aliquod fieri nihil vetat, sed non fiunt per aequivalens qua tale unde Ρrobatio et Similitudo etiam diversas opulas a Copula Reductionis sortiuntur.
290쪽
264 Logica restituta. a. Hinc igitur Capitalis Regula Reductionis est, ut Reducta ac Reducens aequivaleant. Cum autem impossibile sit Verum ac Falsum aequivalere, ut infra demonstro, hinc etiam malam esse Reductionem ostensum est hoc ipso, quo Extremorum ejus unum verum, alterum falsum siue demonstratur, idque vel in se vel in simili Unde non valet ista Reducti, Petrus est brutum non album, id es, Petrus non est brutum album, quia Reducens est vera, et Reducta falsa nec ista Reductio valet Bos est animal non rationale, id est, hos non est animal rationale, quia licet ibi
Reducta et Reducens veraestat, tamen in simili ante una earum Vera, et altera falsa erat.
3. Reductionis quatuor species esse videntur: Expositio, Contractio, Reformatio, et Resumptio. Expositio est Reductio in qua educens explicat Reductam. Explicare est seorsim et sigillatim plura proponere, quae alibi conjunctim et simul ingeruntur. V. g. Ego nunc sum flans explicat Sti cum enim StoSubjectum, Praedicatum, Copulam, et Odum temporis praesentis cohaerentem Copulae, omnia simul et semel ggerat, prior illa Propositio eadem illa sigillatim perhibet, unum ante, et alterum post Adeoque hoc est Exemplum Expositionis:
Sto, id est, ego nunc sum stans.
4. Contractio et Reductio, in qua Reducens constringit Reductam. Ea enim, quae nimis laxa sunt ac diffusa, subinde hoc ipso sunt obscuriora, et consequenter compendio clarescunt, et sui coadunatione fortius feriunt sensum. Hujus generis Reductio statui potest istaci Ex tua enunciationes ego nuncium flans,
sequitur Ha nunciatis: ego nunc sum exissens id est, ex flosequitur sum. Huc spectant Argumenta Poematum et rationum, Tituli et Summaria Capitum, quae unusquisque videt magnam lucem adferre suis Subjectis. Et quamvis haec ita sint, judico tamen hanc secundam Speciem Reductionis magis ad Memoriam facere quam ad Intellectum. Intellectus enim magis juvatur Expositione, utpote cui proprium sit melius faciliusque