장음표시 사용
361쪽
Senex fuit puer, ergo quidam puer fuit fenec ibi enim Puer non est integrum Praedicatum Antecedentis, sed Togica licentia Fuens puer, quod Latine redditur Is qui fuit puer; et praedicta Converssio sic reponenda est Senex est uens puer, ergo aliquod uens puer est fenex, hoc enim et recte sequitur
et verum est barbarum illum sermonem, si aures tuae non ferant, in hunc transferas licet Senex si is qui fuit puer, ergo
quidam qui fuit puer, est fenex. Hinc jam etiam facile in hac
Conversione et vitium deprehendes et tolles Quaedam virgo erit meretrix, ergo quaedam meretrix erit virgo potes hanc non invita Latinitate castigare hoc modo : Quaedam imo est futura meretrix, ergo quaedam futura meretrix est virgo, hoc enim rursus et verum est, et bene sequitur. Α V. De 3llogismo Formali. I. Speciem Syllogismo largiuntur uncta Secundaria Formae, et ex iis etiam praeced. Sect cap. 8. Speciem ei fecimus. Sed tantum in seri ut loquuntur, eum contemptavimus nunc in facto esse conssiderandus est. Nempe Enthymema sumpsimus, Supplementum confecimus, hoc Enthymemati praemisimus, et Vel Antecedenti praefiximus, vel inter Antecedens et Conse quentiam interjecimus. Quid ex operatione ista consequeremur,
sigillatim et dissus vidimus. Cogenda jam ista, et Definitionis alicujus limitibus includenda compages. Nimirum Syllogismus est Argumentum cum tribus Terminis bis possitis in Argumento, et dispersis per Antecedens Argumenti. Atque ibi est Definitio Syllogismi non construendi jam, sed constructi, seu Syllogismi in facto esse, ut loquuntur. Cape Enthymema cum Supplemento praemissso videbis tale Argumentum te habere, quale hic describitur Cape Argumentum quale hic describitur; videbis
362쪽
Logica restituta. non aliud habere te, quam Enthymema cum Supplemento praemisso Nempe tres Termini, iique bis positi, tres Propositiones important. Tres item illi Termini per Antecedens dispersi, duas in Antecedente Propositiones faciunt; unum Terminum bis in Antecedente poni, caeteros tantum semel, et cum bis ponantur in toto Argumento in Consequente recurrere necessum; hi sunt Extremitates, et ille Medium.
a. Hoc igitur est Syllogismus secundum Speciem suam con lsideratus hoc secundariis illis unctis debet. Exquirat jam a Cardinalibus unctis Formae, quod ad Consequentiam irrefragabilem et necessariam sinciat. A primo puncto, nempe ab Acceptione Terminorum, has leges feret Medium in altera Praemissarum distribuat; et, Ne procedat a non distrib. ad distrib. A qualitate nunciationum duas itidem leges accipiet: primo, Syllogismus sit Uniformis secundo ne sit ex puris Negativis. His si morem ille gesserit, secura res et necessaria Consequentia parta est. 3. Quatuor igitur dumtaxat sunt Regulae Syllogismorum; quarum Prima sit: Ne tres Propositiones, ex quibus constat Syllogismus, omnes sint Negativae. Unde non valet iste Syllogismus: Nullus homo es lapis, nullus homo es marmor, ergo nullum marmor es lapis non valet, inquam, in ratione Syllogismi Formalis, alias valet ut Syllogismus materialiter consideratus; sed per Syllogismum solemus intelligere Syllogismum
Formalem, ut ante adhuc monui.
4. Secunda Regulaci Ut Syllogismus 1 Argumentum niforme id est, ne Antecedens et Consequens 1nt diversae Qualitatis, nempe unum Assirmativum et alterum Negativum. Cum autem Antecedens in Syllogismo sit Complexum, hinc ut Antecedens ejus sit Negativum, lassicit unam ejus Praemissam esse Negativam Assirmativum vero non censetur, nisi utraque ejus Praemissa sit Assirmans Conclusio autem in Syl-gismo est implex, ideoque penes ipsam et non penes parte
363쪽
ejus aestimanda est ejus ualitas: Vide ecl. praeced. cap. On. . Contra hanc Regulam peccat iste Syllogismus : Homo est animal, Petrus est homo ergo Petrus non est animal habet enim Antecedens Assirmativum et Consequens Negativum. Contra eandem Regulam peccat istes Petrus est homo, et Petrus non est bos, ergo aliquis hos est homo, habet enim vice versa Antece- cedens Negativum et Consequens Assirmativum.
s. Ex duabus hisce Regulis sequitur, in quolibet Syllogismo
debere esse unam Praemissam Assirmativam s enim ambae Praemissae fuerint Negativae, vel insuper Conclusio erit Negativa, et sic peccabitur contra Primam Regulam vel Conclusio non erit Negativa, sed Assirmativa, adeoque peccabitur contra Secundam Regulam, quia Antecedente Negativo Consequens erit Assirmativum. 6. Tertia Regula est, ut Medium in altera Praemimarum distribuatur. Unde non valet: Homo est animal, brutum essanimal, ergo brutum est homo, nec etiam sicci liquod animal est homo, aliquod animal est brutum, ergo aliquod brutum est homo, quia Medium Animal, in neutra Praemissarum distribuitur, sed in utraque particulariter capitur. Sussicit interim si Medium bis 1ngulariter capiatur unde iste Syllogismus est bonus Petrus est homo, Petrus est animal, ergo aliquod animal est homi haec enim Acceptio aequivalet Distributioni, quia nus, ubi tantum unus est, perinde est ac omnis Imo sussiciet si Medium bis
quas1-universaliter, aut bis quass-particulariter capiatur, modo pro iisdem capiatur; sed hae Acceptiones sunt rarae. Non licet autem Medium modo una, modo alia ex his Acceptionibus accipere, quia committeretur Homonymia et multiplicatio Termini, et 1 Syllogismus e Specie sua detruderetur; vide arte
7. Quarta Regula: Ne in Syllogismo procedatur a non Distributo ad Distributum. Unde non valet iste: Homo es animal, brutum non est homo ergo brutum non est animal pro-
364쪽
as L si a ceditur enim a non distrib. ad distrib. ex parte Termini Animan Atque hae sunt omnes Regulae Syllogismorum. Igitur page ingentem illam et confusam Regularum Generalium, Specialium adhuc in dies crescentium farraginem Syllogismus positus in Specie sua id est, Enthymema cum Supplemento praemisso)s contra nullam ex his quatuor Regulis peccet, erit Syllogismus Formalis, erit Syllogismus proprie dictus, in cujus Forma impossibile sit Impudentiam aliquam ponere. Si vero Syllogismus in Specie sua positus id est Enthymema cum Supplemento praemimo aliquam ex his quatuor Regulis violaverit, non erit jam proprie Syllogismus, nec famose isto nomine veniet, sed Paralogonus vocabitur. Adeo ut Paralogismus non sit aliud quam Enthymema cum Supplement praemitso peccans contra unam e quatuor recensitis Regulis qui licet ipse subinde non sit Impudens, in Forma tamen ejus semper poni potest Impudentia, hoc ipso, quo unam aliquam ex istis Regulis transgreditur. Velut lites: Homo non es lapis, et homo non est lignum, ergo lignum non est lapis, non est quidem Impudentia, sed cum peccet contra Primam Regulam, aralogismus est, et in Forma ejus ponitur ista Impudentia: Homo non es lapis, et homo non
es silex, ergo silex non est lapis. Similiter hic non est Impudentiaci Petrus est homo, Petrus est animal, ergo aliquod animal non es homo, Paralogismus tamen est, quia peccat contra Secundam Regulam, et in Forma ejus habitat ista Impudentia Petrus es animal, et Petrus est homo ergo aliquis homo non est animal. Rursum ista non est Impudentiaci Brutum est animal hos est animal, ergo bos est brutum; sed haec Impudentia in eadem Forma ponitur Bos est animal mus est animal ergo
mus est hos, etc. Considera octo uncta Formae de quibus dixi praeced. Sect cap. 9. videbis has Impudentias cum a-ralogismis, quibus subjunguntur ad amussim convenire in
8. Restare videtur ut quatuor illas Regulas, quibus Formai n
365쪽
Syllogisticam circumscripsi, demonstrem. Quod antequam aggrediar, Scopum, quem sibi Syllogismus Formalis praestituit,
contemplabor. Hoc agit sumptis duobus Terminis, habentibus se ut Subjectum et Praedicatum, tertium aliquem Terminum corripit atque ex eo, quod hic certo modo penes Assirmationem aut Negationem se habeat cum uno concludir, etiam certo modo penes Assirmationem aut Negationem se habere cum altero. Adeo ut, si ordinem Naturae spectes is autem ordo
subinde quoad verba nonnihil interturbatur), Syllogismus primo 1. Assirmationem aliquam exhibeat v. g. hanc: Homo est anima , secundo assirmat aliquid v. g. Sentiens de Praedicato istius Assirmationis, et tertio concludit, idem v g. Sentiens s assii mari de Subjecto primae Assirmationis, hoc modo: Homo est animal, et animal sentit, ergo homo sentit, quae operatio procedit juxta I. Axiom. I. Quadr. a. Aut secundo loco negat aliquid de Subjecto, et tertio loco concludit, idem negari de raedicato v. g. hoc modo Homo es animal, et homo non est brutum, ergo animal non est brutum, quae operatio procedit uXta a. Axiom. . Quadr. a. Aut secundo loco Subjectum assirmat de aliquo, et tertio loco concludit, Praedicatum assirmari de eodem, hoc modo: Homo est animal, Petrus est homo ergo Petrus est animal, quae operatio procedit juxta 3. Axiom. 1. Quadr. q. Aut secundo loco negat Praedicatum de aliquo, et tertio loco concludit, Subjectum etiam negari de illo, hoc modo: Homo est animal, et lapis non es animal, ergo lapis non est homo, quae operatio procedit juxta . Axiom. . Quadr. 5. Aut secundo loco assii mat aliquid de Subjecto, et tertio loco concludit, idem dici de raedicato particulariter sumpto, hoc modo 'omo est animal, et homo es rationalis, ergo aliquod animal est rationale, quae operatio procedit juxta . Axiom. 2.
6. Aut secundo loco negat aliquid de Praedicato distributo,
366쪽
et tertio loco concludit, idem negari de Subjecto, hoc modo: Homo est animal, et nullum animal est lapis, ergo homo non est lapis, quae operati procedit juxta a. Axiom. a. Quadr. 7. Aut secundo loco dicit aliquid de Subjecto particulariter sumpto, et tertio loco concludit, idem dici de Praedicato particulariter sumpto, hoc modo : Homo es animal, et aliquis homo est doctus, ergo aliquod animal est doctum, quae operatio procedit juxta . Axiom. 2. Quadr.
8. Aut secundo loco negat aliquid de Praedicato distributo, et tertio loco concludit, idem negari de Subjecto distrib., hoc modo : Homo es animal, et nullum animal est lapis, ergo nullus homo es lapis, quae operatio procedit juxta . Axiom. 2. Quadr. Atque hi sunt odi rimarii, praeter quos dantur adhuc duo Modi Secundarii, quorum operatio procedit juxta Axioma Appendicis ad a. Quadr. et in his primo loco non ponitur A firmatio Universalis seu talis Assirmatio, in quae Praedicatum simpliciter dicatur de Subjecto sicut sit in Modis rimariis), ast Assirmatio Particularis, in qua Subjecto expresse vel implicite praefigatur Nota Aliquis. Qua Assirmatione admissa,
necessum est concedere, ejus Extrema Concordare, juxta Demonstrationem exhibitam hac ecl. cap. 2. n. 3. gitur 9. Aut primo loco ponitur Assirmatio Particularis et secundo loco assirmatur aliquid de uno Extremorum, ac tertio loco concluditur, idem assirmari de altero Extremorum particulariter sumpto, hoc modo : Aliquod brutum es bipes, et brumtum est irrationale ergo aliquod bipes es irrationale, aut Aliquod brutum es bipes, et bipes ambulare potes, ergo aliquod brutum ambulare potest, quae operationes procedunt juxta . Axioma Appendicis; Io. Aut primo loco ponitur Assirmatio Particularis et secundo loco negatur aliquid de uno Extremorum distributo, et tertio loco concluditur, idem negari de altero Extremorin
particulariter sumpto, hoc modo : Aliquod brutum est bipes, et
367쪽
P. III. Sec t. II. Cap. V. 34Ι nullum brutum est rationale ergo aliquod bipes non est rationale, aut Aliquod brutum est bipes, nullum bipes est quadrupes, ergo
aliquod brutum non est quadrupes, quae operationes procedunt juxta a. Axioma Appendicis flos esse omnes odos, ac praeter hos nullos alios suppetere, manifestum siet ei, qui sumpta Assirmatione aliqua, alias inter Extrema ejus ac tertium aliquem Terminum comparationes instituere aggressus fuerit deprehendet enim aliam quamcunque operationem, ut mala Maxima nitentem, non subssistere, quod et hic demonstrare poteram, 1 nimia prolixitas non obstitisset.
9. Ex hoc Scopo Syllogismi clare patet, in Syllogismo unam Praemissam Assirmativam esse debere atque ita rima Regula, quam adduxeram, demonstrata est); hanc Praemissam ordine Naturae rimam esse in Syllogismo, adeoque peccare Logicos in suis istis odis Barbara Celarent, etc., in quibus eam saepe designant postponendam. Patet . Secundam Praemis Iam in Syllogismo, et Consequens ejusdem ualitatis est e debere atque ita Secunda Regula demonstrata est s enim duas illas
Ρropositiones diversae ualitatis feceris, videbis operationem tuam mala axima niti. . . si secundam Praemii Tam Assirmativam feceris Conclusione Negativa, procedet operatio juxta hanc aximam : Quod a matur de Praedicato, negatur de Subjecto, aut Quod a matur de Subjecto, negatur de Praedicato, etc., quas omnes valde facile deprehendes esse malas et falsas. Similes malas aximas incurres si secundam PraemisIam Negativam et Conclussionem Assirmativam feceris; cum igitur Secunda Praemissa non possit in Qualitate dissentire a Conclusione, sequitur, Syllogismum uniformem siue debere. Prima enim Praemissa semper assirmat, igitur vel Secunda etiam assit mat, vel non si prius, etiam conclus1 assirmabit, adeoque Syllogismus erit Uniformis, Antecedente pariter ac Consequente Assirmativis. Si posterius, etiam Conclussio erit Negans, adeoque Syllogismus iterum Uniformis ex Antecedente et Consequente
368쪽
Logica restituta. pariter Negativis Patet . Terminum, qui ex Assirmatione prima repetitur in Praemissa secunda Syllogismi, distribui in altera Praemi arum atque ita demonstrata est tertia Regula . In primo odo, Praedicatum primae Praemissae repetitur in secunda Praemissa, et ibidem distribuitur in secundo Modo, Subjectum primae Praemissae repetitur in secunda Praemissa, et distribuitur in prima Praemissa. Et 1 porro examinandi tibi sunt reliqui odi. Tandem, non licere procedere a non distrib. ad distrib., per se notum est ex iis quae dicuntur praeced. Sec t. cap. 2. . . Sed etiam, cum in istam Regulam
impegeris, videbis te mala Maxima niti; v. g. Homo es animal, brutum non est homo ergo brutum non est animal; Maxima est: De quo negatur Subiectum, de eo negatur et Praedicatum, quod sine dubio falsum, cum Praedicatum possit subalternare sibi suum Subjectum, adeoque Discordare a suo Subjecto Parte i.
1 o. Igitur Proposito aliquo Syllogismo, si ex Scientia de eo judicare velis, examina eum juxta duo prima Quadrata. Quod
si non vacet, et Arte contentus sis, examina ipsum penes quatuor Regulas, qua jam dedi securus de caetero, an in prima, an in secunda, an in tertia Figura an irectus, an Indirectus an in Barbara, an in Celarent, Darii, etc. Nihil horum te angat, nihil horum inquiras bonus est Syllogismus, si modo quatuor illa Regulas servet malus si vel unam ex his Regulis non servet, quidquid sit reliquorum. A U UI.
I. Antisyllogismus est Argumentum per Conversionem Oriticam correspondens Syllogismo ut Petrus non est animae, ergo et Petrus non est homo, et aliquis homo non es animal. Posito enim hoc Syllogismo : Omnis homo es animal, Petrus ed
369쪽
homo ergo Petrus es animal, si procedere volueris a Contradictoria Consequentis ad Contradictoriam Antecedentis, habebis hoc Argumentum Petrus non est animal, ergo non et Petrus est homo, et omnis homo est animal, cujus Argumenti Conclusionem reducendo juxta Schema Part. 2. Secl. 2. cap. 3. Propositum , produces Antisyllogismum initio formatum quia Non et idem est quod mi non hoc ergo Non et Petrus est homo, et omnis homo est animal, huc reducitur Vel Petrus non est homo, et non omnis homo es animal. Rursum Non omnis idem est Aliquis non huc ergo reducitur 'et Petrus non est homo, vel aliquis homo non es animal. Vide Schema loco citato. a. Quia tres Termini dispergendi sunt per Consequens Anti- syllogismi, necessum est illud Consequens constare duabus Propositionibus, quas Submissas vocare possumus. Et in eo disserunt a Praemissis in Syllogismo, quod hae quidem copulative 1bi mutuo ungantur, illae vero disjunctive, instituta scilicet Reductione juxta Schema citatum juxta illud enim
Disjunctivum contradicit Copulativo. 3. Petes quare Anti-subalternatio, et Anti-converssio, non recensentur etiam inter Species Argumenti Formalis. Respondeo: quia non constituunt distinctam Speciem a Subalternatione et Conversione, respective loquendo. Possit enim Subalternatione aut Converssione aliqua, si e Contradictoria Consequentis in seras Contradictoriam Antecedentis, non nancisceris novam
Speciem Argumenti, sed habebis denuo Conversionem aliquam Vel Subalternationem. V. g. haec Converssio est : Omnis homo est animal, ergo aliquod animal es homo. Converte hoc Argumentum Converssione Complexa, seu infer ex Contradictoria Consequentis Contradictoriam Antecedentis resultabit hoc Argumentum : Nullum animal es homo ergo aliquis homo non es animal, quod iterum Converssio est. Similiter si possit hac Subalternationes: Omnis homo est animal, ergo aliquis homo es sinimal, Convertere volueris, resultabit hoc Argumentum:
370쪽
Logica restituta. Nullus homo es animal, ergo aliquis homo non es animal, quod rursum est quaedam Subalternatio. Atque adeo Conversiones Assirmativae et Negativae, itemque Subalternationes Assirmativae ac Negativae , correspondent sibi mutuo per Conversionem Soriticam, seu procedendo a Contradictoria Consequentis ad Contradictoriam Antecedentis. Non sic res se habet in Syllogismo, sed cum illum convertere volueris, videbis Argumentum tuum, quod ista Converssione intuleris, extra speciem prioris Argumenti, id est, extra speciem Syllogismi recidere. CADU VII. De Argumento-a-Dixim-ad Conjuncta. I. Argumentum-a-Divisas-ad-Conjuncta est Argumentum, quod ex Praemictis Syllogisticis infert Conclusionem coacervatam. Coacervatam Conclussionem Voco, in qua et Medium ponitur et ambae Extremitates, sed hae in unum Terminum coeuntes. Proinde 1cut ex Enthymemate Syllogismus, sic ex Syllogismo quodammodo nascitur hoc Argumentum Tale est istud : Petrus est homo, et Petrus es doctus, ergo Petrus es homo doctus Divisa in isto Argumento sunt Extremitates in diversis Praemissis repertae, V. g. Homo et octus in praedicto Argumento Conjuncta sunt eaedem Extremitates in unum Terminum coactae, V. g. Homo doctus in Consequente ejusdem Argumenti. Ultra tres illos Terminos reperitur quartus, quem Basim voco, estque Terminus ille qui cum Divissis pariter a Conjunctis seu affr-mative seu negative connectitur. et Regula hujus Argumenti Integra Divisa in Consequente
conjunguntor non pars cum parte, aut totum num cum
alterius parte. Unde peccat hoc Argumentum : Petrus videt corxum et Petrus videt album, ergo Petrus videt corvum assum: cum enim Divisa in Antecedente sint integra Praedicata, nempe Videns corvum, item Videns album, haec non conjunguntur