장음표시 사용
121쪽
' obiici infima' unitas, & distiGctio debet sumi ab eo , quodest infimum in rebus. Daunitas. distinctio numerica est infima. ergo debet sumi a materia , quae in rebus est i
- ' Distiniatorem, quod est infimum in rebus, uas constituit, transeat major quas non eo ituit,n o maiorem .' in Α-lis ergo disti - mo numerina sumitur ab ultima eo uni ieris. etione, quae in hHeeitari & similitet iama , & accidentibus. In toto autem a materia
simul, de forma, per quasconstituitur 3 quan quam nonnisi secundam ultimum , di in K. mumiipiarum praedicatum , quod est indivi.
Non est hiesermo de veritate serinali, quae
est conformitas propositionis eum tinde qua multa in Logicis . est semo M v xitate transcendentali, quae eompetit soli in N
ovanienti. Hanc Aureolus in I. dist parte art. h. censet esse ipsum ens, in quantum tandat negationem entis apparentis i sive , ut
ipse loquitur consistit veritas in segrevtione
emus libre ab olini sibi extraneo positivo. uc P ni .est verus homo , quia non est homo pis Mus, .ecer imitationem, aut mctaphoram homo. si rum est verum aurum , quia non apparens dumtaxat aurum , quale est orietatis eam. Similiter balsamum dieitur'erum, duris nihil extranei admiscet, quod similitudinem quidem , um 'ipso habeat, sed ipsum inmeninon, sit. Itaque sumit verum prosincero, M
Vφritatem pro eo, per quod res est, quod est,se non est , qdod nun Ost, quamquam esse 'vide
122쪽
t ut . Ex hoe inseri summam rationem veritat Is
in Initate reperiri, quia sola Deitas est satiris iv pura Oummeque segregata ab omni re,
ratione , Quae. non sit Deitas 3 cum omnis creata .
essentia aliquid admisceat persectionis a se dvstinctae, & per conseq ens aliquo pacto extra'neae, pertinentis tamen ad propriam sitam per
Haec veri acceptio sine dubio bona est, λει sc in . saepe in hoc sensa verum vulgo usurpari et Videtur tamen, quod nulla per hoc ratio ex pli tur , quae non .explicetur omnino eadem per rationem. velentis , vel unius, vel buni iRatio enim per quam res est , quod est, est malissimE ratio ipsa entis r Ra tio, qua non st, quod non est , quamvis appareat esse, est ratio
unius, ulterius declarata per negationem etiam. apparentis, Ratio demum, qua res pura est, di segregata, omni extraneo pertinente ad
suam naturam, est ratio boni abiolati inserius
declaranda. At Vt ergo verum im portet novam, dc prope an niis passionem, die t sumi eum D. Thoma, de teliquis scholasticis prolente, in quantum cpnsormi, vel conserminili cum intellecta gnoscente. Et 'uidem si verum, & salsum s
mantur secundum primam harum nominum impositi em, certum est ea competere actibus animae,. juxta celebre dictum. Philosophi o.
Met. t.8. rerum, o falsummo in rebus , sed in mente. hinc distrimere veri a bono, quod imμd est perfectio cognoscentis , diocreis &a, malo, Auod illud est deis tus potentiae, hoc
obiecti. Actualis ergo vetitas formaliter non est, nisi in cognitione, seu potius in 'assima, aione, ec .sudicio enuneiante rem esse, aut non esse . Ab hae denominatur , in intellis.ctus Nerus, ac obiectum . verum , sed interudinus per modum: vexifieati , obiectum per
modum ver atis; adeoquet intelles
123쪽
so6 '' Metaph. Libeν I. sive est verus , obiectum active οῦ Hinc fit, ut ratio veri, ut communis omnienti, stet pro eodem, ac ratio veri ficati vi ; Midem sonet eris verum, acens, quod natum est reddere veram propositionem, quae ipsa enunci et esse Κ quod est. Ad hanc rationemaonsequens est ratio transcendentalis Falsi, seu potius Falsificativi s & competit omni enti s . quia eo ipso,quod habet reddere veram proposi tionem enunciantem esse, quod est; habet reddete salsam propositionem enunciantem vel esse, quod non est, vel non esse, quod est. Quamquam, ut satear, ratio falsi communitertia non sumitur ; sed vel stat pro ente , quod propter similitudinem sui cum alio natum est inducere intellectum in errorem, quo aliquid salso judicet de ipse; quo pactoot halcum d F citur falsum aurum. Vel falsum stat proimpo D sibili, seu pro duplici possibili, ut stante sub cognitione falsa, Messentialiter in veriscabili: ut silpra est declaratum. Rursas, quia cognitio, a quaens eri deno.
alii nationem mutuatur, potest esse, vel creata, vel increata, censeo, verum dici ens per ordi nem ad utramque . di verssmode tamen s ab increata enim denominatur actu verum; a crea Ia denominatur verum non actu, sed aptitudi .ne. utraque denominatio est enti essentialis ;.tam enim est simpliciter necessarium , ut quod visens actu cognoscatur a Deo, quam ut possit cognosci a creatura. Verum cum ordo ad divi nam cognitionem prior sit in ente , quam or do ad cognitionem creatam, quemadmodum
cognitio divina prior est etiam possi bili cognitione creatas consequens est , ut prima en-
is qua veri notio sit habitudo ad divinum in Atellectum.
Accedit, quod di vina eognitio non solum est Prior cognitrone creata, sed etiam est prior i p s4. ente creato. Pro quo nota, in cognitione lis divi-
124쪽
Quasio. IV. Caput III. . O divina esse duplicem habitudinem ad creatum
obJectuna rationenostra separabilem, alteram ratione cognitionis. alteram inratione ideae , seu i. causae exemplaris . prima habitudo ex genere importat, ut obiectam si mensura ve 'vitatis; ex eo enim, quod res est, vel non est,
cognitio vera, vel talia dicitur . Sed altera ha- bitudo e ψpposito facit , ut cogallio sit mensu ra obiecti sui , quod proinde praxis appellatur, dc definitur operatio nata elici conformiter ad
Hinc est, ut optime D. Thomas primam veri notionem ex hac ultima habitudine sumpserit , dicens, qu0d sicuti arte ueta dicuntur vera per ordinem. ad intellectum nostrum , ut domiax Vera, quae assequitur similitudinem sormae inpaente artificis praeconceptaes, ita res naturales, quae sunt Dei opiscia, veta dicuntur , in quan tum equunt tir similitudinem specierum,quae lsu 'tin mente divina : ut verus lapis, qui ab sequitur propriam lapidis naeluram , iuxta prae- concepit 'nem divini intellectus. Eu ergo x xi tas obiectiva eatis consermitas , dc adaequatio
rei cum sua idea, quam perfecte imitatur Et haec quidem prima est veri notio quam reliquae ConsequunturAulusenimens respicit exemplar.
a quo pendet x , quam aliam quamlibet cosn i ii nem pendentem ab ipse. i. Unum est, quod in hac notione dissimulati non debet, quodicilicet ea competit ensi no' in sita abstractissima ratione, sed in qua tum
contrahitar ad creatum quod unum sciliceccum entis increati, ut nulla est causa efficiens, ita & nulla exemplaris. Uni
Ve i lissima ititur, &transcendens vexitu in conformi in s.cum sidea consistere non potest in i ii in quantum idea cognitio est. Deus igitu es ira quantum conformis cognitio
ni ip urn a*rmanti , ac de eo praedicanti illam
ῆς sectionς,id qua propria Dei notio consistit
125쪽
Ex his praeterea conficio rationem veri ab Aureolo explicatam cum communi debere coinqcidere, ut subsistat. hoc enim est aurum esse Verum , &non apparens aurum, habere in se omnino, quod opus est, ut nomine, & conceptu auri explicetur. & quidem a parte rei nec aurum est oric halcum , nec orichalcum est aurum, &utrumlibet alteri assimilatur. dum ergo orichalcum nego esse verum autum, hoc dico, quod orichalcum non habet in se, quod per vocem , & conceptum auri significatur . qaare dum e contrario aurum dico verum esse aurum, aurum dico in se habere, quod per hanc vocem , conceptumque voci correspon. dentem importatur. Ueritas igitur omnis petoidinem ad in elleistum exprimitur . Unde
dc verum ab August. in Soli l. definitur. Muod
sic se habet, ut cognitori videtur. Ex his Aelle est decidere, utrum veritas sitenti ad aequate intrinseca, & essentialis . aut enim sumitur vetitas creata, quae est habitudo conformitatis ad divinam ideam , aut fumi lux veritas universim pro aptitudihe id explicati per propriam Vocem, dc conceptum, utraque importat aliquid de intrinseco; omnis enim conformitas, quantumcumque essentialis, importat terminum adaequale distinctum , sine quo nec esse potest , nec intelligi. rursus Ommnis seu cognoscibilitas, seu significabilitas importat sotma lissime potentiam, quae possit de cognoscere, &signi dicare, a qua res extrinsece cognoscibilis , di significabilis, sicut ab effecti va potentia producibilis denominatur. quare ratio veri non recte assignatur, ut obiectum
intellectus fieret enim, ut supta deduximus cpetitio principii sed debet assignari tatio ipsa
Quod si ratio veri sumatux sundamentali ter, ea est adaequale intrinseca enti,cum it ipsa ratio entis. Rursus est adaequale enti intrins
126쪽
ca cum Veritate .connexio o nam quodIibeta eas creatum supponit essentialiter εc exigit in priori causam divinam, quae in esse cauis diis vinae ope antis a proposito per cognitionem .ideamque essedius constituitvrs adeoqReopu gnante idea divina, quilibet creatus estinus xepugnat. Deinde cum quaevis e uiscum suo este tu. sit essentialiter connexa, ut patet ex iise quae diri sunt'. i. de connexione interextrux ncam , dc intrinsecant rei. possibilitatemi sit autem omnis creata cognitio obiecti sui esse. cius ι consequens est, ut fit in quovisente eo nexio essentialis cum sui cognitione, adeoque di cum quolibet intellecta creaxo, qui cum pos sit cognoscere omne ens, connectitur etiam te se, ut causa cum este tu, cum s Muslibet entia
De Bono, tertio entis attribui .
H me si postremaentis proprietas, de a
P rum in praesenti, plura in Ethicis. num ex genere id sonat, quod Peli'ctum ι id bonitas, quod persectio. ita bonum cum erite converti tur; nam & omne ens bonum, & omne bonum ens. Vix tamen, & ne vix quidem e 'φlicat sic acceptum rationem , . quam, in: ente ipso sormalitet non intelligas.. debet ergo. ut terior aliqua notio boni inquiri, quae entis sit
. Bonum , seu pris tum est duplex , aliud absoluti in se tale, aliud tale respective, Malteri. Bonum, seu perfectum absolui iami rur pro integro, ac toto, cui scilicet nulla pars daest magnitudinis naturalis, ut dicitisr F.Meti integrum vero aliud. essentialiter, cui nulla persinio, nullapars deest essentiae ipsis con
aitutior atque hare intestitas nulli enti deessu
127쪽
potest . aliud integrum substantialiter, cui ni. hil deest ad substantiale complementum: Quo pacto materia sine tinna a bona , dc integra' non est, cum sit substantis litet incompleta. aliud integrum quantitative, cui nihil deest ud integralem persectionem et quo pacto malus est homo manu , vel crure debi lis . aliud integrum accidentaliter , cui nulla desunt debita acciden tia: quo pacto mala est aqua non frigida. Bonum deinde iespective, 3c alteri , quod non tam perfectina dicitur, quam persectivum, respicit appetitum, ut proprium ei as obiectum:& i. Eth. de filii tur, omnia appetunt: nore
quasi quodlibet bonum appetibile sit a quolibet
appetitu , sed seiuni per distributionem accom'mia am hoc ab.uno, illud ab alio, e ut scilicet bonum eis. hine recte Philos. 6.Lhic. c. V. di xit , Salubre, o bonum hominibus , obus diversum s album autem, rectum idem . quia, ut notat ibi D. Thom. album , & rectum dicunturabsoliue, sanum, & bonum iespecti, &consistunt in proportione aliqua ad ali quid . Utrumque porro bonum entis communis me stantis proprietas est. De bono quidem abis soluto, ut sonat essentialem integritatem, res est extra dubrim'. Certum etiam id est de bono
respectivos eo ipso enim, quod bonum in se est, bonum est di sibi, per quod terminat inna
ram saltem inclinationem proprii appetitus: de alteri, per quod terminat inclinationem eli, citam saltem divinae voluntatis amantis in crea tis estectibus suae perfectionis imaginem, &vo leniis nobis manifestati per creaturas veluti per suae vestigia bonitatis. Malum verbi, quod opponitur bono, tot modis dicitur, quot bonum . aliud ergo malam absolute, quod confunditur cum impersectione , ae desectu , qui si essentialix sit, pro prius est chimaerae : si vero sit substantialis ii
128쪽
aegralis, aut accidentalis, propriusεst creata inesse suo deficientis,& limrfectae. Aliud est malum x pecti vh consisten . in drssonan tiae improportione alicuius ad aliquias quo pacto malus est aquae calar, ω homini.
De malo cele trimi. est qua mo, in positi
one , - .in negatim C insistat, quam Iubet .
brevissime definito. Et ptimo quide de malo absoluto consistente in imnersectione, ac dese Ictulis nulla est; illud taim eviden inritat in negativo , quid enirn est impersectio, quam neg*tio perfectionisὶ Tota controversia est de malo respectivo , de quo inquisititio,.uumni n t in eius at ilia in eo uno abs.lvatur Huod subiectum , ωι inest, persectione debitR. pri
vet. Sunt enim , qui sequuti antiqvorum V stigia nutu esse malitiae in malo. autumant
Praeter huiusmodν privati uiem quare&pris :cise malum aquae calorem, quia illam debit astigore spoliat , & praecise malum intellectui .rrorem, quia stientiam ab eo Niliti di sie de
eum ente. - tum qua manim non est bo' num ergo ista Hum no* est ens; adeoque
Para, Si positivum imae, ut subiecto discon' venienso malunt esset, subiectimi intelligeretur mala disti tum per illud si tivum s qu04 quia bon' in se est , denominatio mali prae. sta lux a bono; imo malitiaripsa non esset ynisi bonitas formae , quod in terminis Pu
129쪽
Iit Metaph. Liber t. . Oppomum mihi verius videtur ι qtramvis
enim certissimum sit omnem boni negationem. . malam essa. non tamen dicitur ad convertentiam, ut similiter omne malum sit boni 'nega tio. quod probo I. a priori. Malum respeAiiuum consistit in dissonantia , disconvenientia,& improportione alicuius ad aliquid. atqui haec potest per ipsum formae positivum haberi, praecisa re, vel ratione privatione consequen- te. ergo aliquod malum formaliter est in positivo . min. prob. quia dissonantia, seud Tor initas invenitur inter duo positivas cum sit formaliter non negatio, sed resatio. dc quod adversarii dicunt, dissonantiam non esse , nisi
catentiam consonantiae, non plus habet sun damenti, quam si quis diceret, consonantiam non esse , nisi carentiam dissonantiae. Proseis .cto ut in Musica sunt toni se ipsis dissonantes,
qui quamvis non se mutuo exeludant, sibi mutuo tamen discrepant: sic&in physica possunt esse entitates, quae propter naturae discon ve nientiam, & difformitatem sibi mutuo repu-. gnent. Distormitas autem entitativa quantumvis explicetur per negativum, positiva certhestuequemadmodum est positiva distinctio quam. vis declarata per non esse; quod sane nihil est praeter esse unius, &esse alietius. sic &dissor. mitas licet significetur per non esse unum, si cui aliud, re ipsa non est, nisi unum, & aliud . sic homo per suum ipsum esse rationale larma- Iiter distormatur a bruto . quid ni ergo pote rit calor per suum esse positivum improportionaria quae, atque esse per consequens aquae malus t. a. Aliqua bonitas consist i sor maliter in ne gati Vo. ergo aliqua malitia consistit sermali. ter in positivo. con est rectas bonitas enim, quae est negatio, excludi tmalum: non negati Vum . . aliter esset negatio negationis . ergo p sitivum. antec. constat in proportione, dcoet . .
130쪽
diae parthim in toto, qui nihil imamrret distine etain. ab ipsis parti . ordinatis exigit praetr
rea partes tantas, ac non maiores. amittia
tar ver solam novae partis additionem. sic v. M tus numani pukhritudo in proportionestens, compintur in talioratione r nuationem excessus in Dartibus ;unde si longioe sit misis,sin
grandiora labia, si tres oeuli .drea mp' re deformitas eonsu it ι non quod adlatum m aliquid ex praeexistentibus positivis, sed qui positiviun de novo additus. Manifestum eris est formis bonitatem ineludere istinaliter,ut sui
completivam . demuMtutivam, neotionem adtinuebonitas aliqua ire ne tione sita est . . 3. Quod natum est augere malitiamC. ma utra est . at positiyum ipsum me se auset malitiam
negationis. ergo per semalum est e non solum per Negationem consequentem . Min. prodi ius est errare, quam neseire: ius est trist ri stquam non gaudere. hoeautem niali augumeta;
tum supra mer m ea rentiam bonitam oppositae unde . nisi amsitivo ipso errori aliquiae Ad r. Patres l-uunturde in in inmitiis ue
s de respectivo, id-MMi Merruod est vilius navaricl
ote. 3. defenso, de sensibiti .raeluc , nigredinem tenebris . 'ostremo explia catur malum per negativum , tanquam per id , quod in malo est mani semus
Adάo Bonum respectivum, quost eum ente convertitur, non est milibet, sed alicui bonum. unicuique stilicet proprium, ut Aristor. loquiatur . di in hoc sensu vera est maior. dist. dein . de min. malum qua malum respective non est bonii absoluth nmo min.nyn est bonum respective illi, cui insonat, concieui di sonat, negis minorem, di sin eadem distinctione consem