장음표시 사용
241쪽
Prob. v. pars eiusdem maioris' quod scilicetis penetrabialitas distinguatur a qualitatibus . Ninil enim potest fieri impenetrabile per id , quod est de sua natura penetrabile . at qualita tes penetrabiles per se. sunt e & quidem non sis him eum subitantia, cui natae sunt inhaere ei non solum eum qualitatibus, di accidentibus diversae rationis quod est ilIiscommune cum quantitate sed etiam sum qualitatibus eiusdem rationis, eum quibus scilicet natae sunt facere intemfonem, adeoque pon penetrativ. in ea deni parte subiecti . Neque dieas, qualitates 'ellisqundem penetrabiles, ii sumantur ut praeci sar ab unione extensiva, de ubieatione , sed emeimpenetrabiles, si sumantur ur extensae, velut ubicatae. Nam eontra est; sic enim tota ratatio repugnantiae cum penetratione esset exten.
sto, vel ubicatio; quo enim pridiso, nulla saperest repugnantia, illud est tota ratio repu- Antiae. Sed neutra esst ratio huiusmodi reputantiae . non enim extenfios tum quia exteri. no est purus modus, sed impenetrabi litas est delao conceptu accidens absolutum. tum quia, ut
supra etiam dictum est , Christi Corpux sub
speeiebus admittendo extensionem, amitteret impenetrabilitatem naturalem tum demum quia pura extensio si per se Armaliter i epiP snaret penetrationi, persectior extensio , quas que est extensio per aequivalentiam, magiS pe'netrationi repugnaret s adeoque Angelus vis tua liter extensus impenetrabilis esset. sed neque est ratio imppenetrabilitatis ubicatio; tum
s*ῖ militer ubicatio Angelica impenetrabili
afferret. tum qa a ubicatio etiam est , non res . tum quia ubicatio impene. si affert, non aliam celth in ea,
m habet. Sed ub eationis impenetrabilitas, naturalis, sedessentialis eum alia
242쪽
ubieatione, non est ea, quae proprie, 6c pellenti materiali convenit, sed alia , i quae nasti tur ab immota Iitate: ut mox dicam tam de mum, quia impenetrabilitas quantitatis habet protermino aliam eiusdem r2tionis nam quan .sitas non nisi eum quantitate impenetra bilis. eaeterum cum substantia, &qualitatibus penetxabilis est. Ubi eatio contra est penetra 'bilis cum alia non ejusdem, sed diversae rationis sunt natae correspondere eidem spatior ima ginario ergo si corpora haberent a selis tibica tionibus quantitatem, impenetrabilia non essent, eo ipso, quod sunt ubicationum eiusdem ration is eapacia PDlees Penetrabilitas , quae reperitur in AngeIis, Ze in materia , ac forma invieem comparatis, non est aecidens fit peradditum. ergdineque est accidens superadditum impenetrabi
Resix negando consequ. dispari as est 3 qim impenetrabilitas licet explicetur per negationem, est tamen revera vis positiva agentinetrativo resistens: quae vis jam est probata di- 'stincta. hine habeo, quod penetrabilitas non est, nisi talis victutis carent i a ; adeoque non debet esse speciale aecidens. Sic quia potentia motiva deorsum est qualitas, non sequitur ,
quod qui ea carent , pel positivam debeant
Dices r. Impenetrabilitas convenit aliis hquantitate, nam ubi cationes Neapositan a , ἴς Romana sunt per se invicem impenetrabiles. Resp. optime Arriaga, ubi cationes non esse impenetrabiles, sed immobiles . quod si velis illas impenetrabiles appellare, certe omnino alit ex est impenetrabilis quantitas, quae scilicet non ex asExione ad locum, sed quia replens mole sua unum spatiurn , aliam quantitatem impedit, quo minus eodem ingrediatur , i venetrabilis esse dicitur.
243쪽
m Speciebus aB Actenus de natura, de distinctione qua titatis permanentis s de successiva enim alibi satis. Santitas porro eiusmodi primo
dividitur in Continuam , di Discretam . con ainua est, quae habet partes coniunctas, disere' ta, quae divisas. Continuae tres sunt species , linea, superficies, & corpus a quae juxta ali s dicta non tunt tres res, sed tres aeceptiones ejusdem quantitatis secundum aliam, ikaliam dimensionem . instretae quantitatis species
Iuni omne species numelorum, nimirum bi Marius, ternatius, &c.
De Numero autem, seu Quantitate discreta, pro qua una praesens caput apposui , multa Micuntur a Thomistis, quae sunt paucis exami-
Dicunt r. numerum esse veram,&propriam speciem quantitatis . in quo dicto, nisi fallor, duo in eluduntur , aut sequuntur saltem ex ipso, juxta Thom istarum principia a primum est, numerum esse complete realem. alterum est,. esse speciale aces dens a s m inua quantitate eo sentialiter distinctum. Dicunt a. numerum esse ens vere praedIea. . mentale, adeoque unum non per accidens, sed
hod si urgeas primo, numerum com poni ex liaribus entibus completis, quod cim sit rationi unius per ses respondenis partes mineri post e considerari, ut sent quantitates
con Ginuae: atque ita esse completas:&ut sunt .matae augete numerum per suam cuiusque uni.
3atem aliis unitatibus junctam ; atque ita in- ompletas esse. Si urgeas i. non posse furere num multa discreta, quaeq*e nullo pacto in vicem copulantur ι respondent non posse ερα unum
244쪽
unum unitate compositionis , sed posse esse unum unitate ordinis Itaque uestatem hanc numeri realem explicant per realem ordinem p rtium numeri , quae disponuntur sub ultima unitate , a qua speciem numerus habet: & piq.
inde appellatur ternarius a textia unitate, qui' natius a quinta, &e. Si urgeas a. unitates reali ter nec esse primas s nec ultimas, adeoque necesse ordinatas ; respondent non esse tales determinath, sed indeterminate . itaque numerus
accipit speciem ab unitate ultima sumpta, n' nutunitas est, sed ultima est. Haec sanε omnia habent apud me rationem Mysterii . illud ἡ ro, antequam ad rem ve nio, dissimulare non possum, quod Thom istae, qui usque adeo sunt vehementes in excludenda existentia propria, quidam vero ex ipsis etiam essentia materiae, propterea quod ratio unius per se violetur, si aliquid per se existentiatum, aut essentiatum veniat in rei compositionem, ut subiectum; in re praesenti rationem unius
per se numero tribuunt, quamviS unitates prae cedentes , 'quae ad ultimam .comparantur ut
materia ad sormam per se sine dubio existant, fit in sua quidditate sint plen constitutaeo.&hic recurrunt ad doctrinam ibi rejectam, quod
potest res in una ratione completa esse incqni' pleta in alia a ex quo fit, ut materia quamvis completa in sua essentia materi aera in ea etiam existens possit esse in completa in linea totius: qu/d mordicus a Thomistis negatur. Dico igitur i. Quantitas discreta non est spe ei ale accidens a continua quantitate distin- ctum. Prob. i. qui dividit, per hoc praeci sedi . vidit, quia tollit unionem inter partes quantitatis, non vero quia aliquid de novo ponit. ergo per hoc praecishquantitas est discreta,qui α
amisit partium unionem, non quia nDVum acinci dxns acquisivit . r. Hoc novum accidens
in singulis unitatibus non est certe no erus,
245쪽
tare distincta non esti primo, quia ut quaeli' hetentitas est per se 'na , ita & per se est una quantitas secundo, quia id probat ratio D.
Thomae, qua coheiudit contra Avicennam ens per se esse unum , non vero per unitatem realiter a se distinctam i .p q. 11. art.1. ad I. quia sciaticet si res retun per aliud a se, eum illud etiam unum sit, debet esse unum per aliud , adeoque in infinitum. Tertio, quia si homineuάitatis veniar subsistentia,& terminatio quantitatis, satis huius distinctio, tanquam pusi. tivae formae, manet reject tum inphysicis,ubi exclusa sunt puncta terminativa, tum hic, ubi
improbata est positiva subsistentia. Dico i. Quamvis quantitas diservasit talis
praeciso opere mentis, non est tamen formali. ter numerus, nisi per opus mentis ... Prob. i. o. quantitatem esse discretam est esse divisam , seacate e continuitate . at si cuti, praeciso opere mentis , qaantitas habet cunti-Lnuitatem, ita di eo praeciso, continuitate privatur . ergo est discreta , praeciso mentis
'utera pars, quae a Thomistis negatur, prob. I. aut horitate, Fc ratione Philosophi 4 phys. t. r i . Disamuit, inqui t, quod numerans
nouisexu , numerare non erit. ergo manifestum . est ,quod numerus etiam non erit .. Numerus enim aut numeratum , aut illud, per quod nume-
- ratur. Q. d. numerus est aut numerus, aut nu-
merans. Numerans est anima per intellectum: numerata est maltitudo ipsa realis. Sed esse nunieratum in multitudinem est Aenominatio extrinseca a numerante, sicut esse cognitam est denominatio extrinseca a cognoscent . SS-cut ergo cognitio denominat obiectam cognitum, oc potentiam ςognoscentem, ita nume ratio denominat multitudinem numeratam ,
ctam numerantem . Numeratio a α'
246쪽
tem actus animae mensarantis ibidem' testatur Philosephus. ergo numerus non est . nisi peractum animae . Hoc idem habet Avet, Toestum ibi , , dicens , numerus in anima
esse eius in anima est in actu. tum in I suae Metie 9. ubi ait, quod Minerus suggregatio unita /um, o mensuratio et ' & paulo ante ruit, quod Rus alia uniuntur per sua extr- iamum sunt rantis ipsa; aliavese conceptW antum s
hoe modo eontinuum patitur numerum. Idem ait D. Thomah in .d Is. qu. Art. .io. ubi as
serit , quod tempus habet damantum in motu , seil irer priur, es msimus Mus motus sed quantum adid, quod est forma te in tempore ,
hiarapnumerario, tomyttitur γr ope tionem imstellectus numerantis .i Quod autem dicit de te . 'pore, in quantum numerus est motus, idem, dicendum de omni numero.' 'tob. a. as amend' , quae de numerci dseunt Thomistae , nimirum , & quod numerus sit unus a quod sit un unitate ordinis, in quo. unitates ita disponuntur , ut una sit prima , alia secunda, &e. demum, quod ni-erus sit hie potius, quam ille, debet claudi per ulti
. mam unitatent, per quam Armaliter in tali specie const i testur. Sed haec omnia multim dini
conveniunt peractam animae . ergo peractum animae multitudo constituitur inesse numer iaprob. min. εc quidem unitas multorum non
est, ne potest esse ita multis, nisi illa mulini realiter sint aut eadem , aut unitas unum enim . realiter facit aut unitas sim se ci et, seu idemtitas, aut unitas secundum quid, sive unio'. atqui inter di scretas quantitates nee identi taxest, neque unior ergo non sunt realiter unum. testat igitur ut sint unum per opus animae LIlentis, Sc mensurantis. Rursus ordo intre unitates realis non est ι quod ostendo ex dicti g
247쪽
adversariorum concedentium unitates ipsas in . terialiter sumptas indisserentes planὰ eue ad rationem prim ,vel uluml.ergo quod determinat unitates,iisi tribuit rationem primi,vel ultim e est,quod formaIiter se habet ad rationem hic meri. at determinatio non est, nisi ab accepti ne intellectus. ergo acceptio est forma nummri . Et quidem ut unitas tertia constituat, dc detffeciem ternario, non satis est, si sit tertia, sed dei, t esse ultima ; si enim accedat quarta, non est amplius te Arius, ted quaternarius. Atq i iste ntinaccessus si sit mere malis, terna. eius hori habetur, cum aliae sint in te pra ter tres unit tes. debet igitur iste non accesus en. mere latellectu lis, cum scilicet menanume. rans a prima unitate procedit ad tertiam; in ea.q e si sti t. & ternarimn constituit. 3 I
- Dico: Ratio continui, discreti, ες numeri non dicuntur de quantitate essentialiter , sed denominative; adeoque non sunt rigorosae spe .cies Oantitatis. Conuale di ctis,nam qua notas
denominat ut continu per unionςs accidenta .
ara., discreta per neg xiones ejusmodi unionum, umerus per. actum animae, adeoque sunt M. nominationes habi tae Pex sormas, quae accidunt omnino quanxitati . Et de numero quidem expresse Philosophus loci cit. t. 13O. ait, quod sit apridens numerati, arguit enim , quia tempus est accidens motus, quia est numerus min
G Dieo 4. Numerus potest dici per. se unum, quatenus est unum definibile': ad Quod scilieer, ut ex di ctis in I ogica patet, non alio est opus, . quam ulmssit una cognitione consula attingi, quae deinde explicetur per cognitiones communem, de propriam : M sic est in binario, cujus
. tio explicatur peDrficinem communem n -
ineri , ε propriam binarii . Caeterum peris
unum realiter, dc in rigore non est , . imo nes
248쪽
Caput IV. 229 Diect . quod non est per se unuar,net realiter unum, non 'potest esse obiectum scientiaris de multo minas stientiae realis , at numerus est o jectum Arithmeticae, quae eii scientia realis. er. so&est per se unus,&realiter unus: Resp. ad per se unitatem obiectListis esse, si stfit unum definibile quam unitatem numeris competere iam est dicium i ad hoc vero ut sit stientiae realis, non rationalis obiectum , satiaest, si consideretur secundum passiones , quae sub cognitione , non a cognitione illi prove. niunt. Sic universale est obiectum scientiarum. sie est numerus obiectum Arithmeticae. . Diem iterum, videri paradoxum,qubdasa' te rei non detur binarius aut ternarius homi. num. Resp. videri etiam paradoxum , quia homo, de equus non constituant binarium antes malium a parte rei, & tamen hoc aiunt Thomi. stae, qui numerum realen 'on st*tuunt, nisi
inter individua eiusdem speciei . Responsio directa satis constat ex dictisue probatum epimest authoritate, & ratione. binarium, terna xium, &e. quamvis iis re sint materialiter , nomtamen larmaliter. C A P U T . IV. .
- , qua qualer quidam dicuntur. Hanc noti nem vulgo reprobant utpoth non definitionem ..
sed circulum ἔ seuti enim quaerenti , qui est qualitas , respondetur esse id , quo res est qualis: ita quaerenti , quid sit esse quale non aliter responderi potest,quam esse id, quod habet qualitatem, sicuti album dicituro quod habet albedinem. atque ita qualitas per. qu, μι di quale per qualitatem circulariter expli
249쪽
xaω Metaph. Liber Ir. cantur. Adde, quod qui ignorat qualitatem, ignorat p riter quale, adeoque dum qualitas explicatur per quale, ignotum explicatur peraeque ignotum. νOccurrit huic dissicultati Solus ex Boetio , quod haec definitio non est quid ditativa .
propria; generalissima enim , ut sunt praedicamenta , eiusmodi des nitiones non habent: sed est descriptio quaedam, quae datur per nomtiora quoad nos. Et quia, ut ait Commentatori I. physic. comm. 3. notius est nobis composi. tum, quam forma, ut album, quoi videmus
per se subsistere, quam albedo , cuius distinctionem ab albo non experimurs &sapiens, cuius opera conspicimus, quam sapientia, ca. us existentiam solo intellectu attingimus; ideo recth hic describitur qualitas per quale, tan' quam per notius nobis a dc infra quale per qualitatem , tanquam pex notius secundum
Quidquid sit de hac doctrina, traditam IPhilosopho qualitatis notionem censeo opti mam et . nec aliam posse aut magis claram, aut magis propriam afferri, .si recte intelliga, tur, εc explicetur . pro quo sotandum, quod interrogatio per quale. ei uas cui reponitur rei disterentia. itaque perinde est quaerere , qualis est res , ac quaerere7praediuatam , per
quod res una disserat ab alia . Porto differentia rei alia est essentialis, de primas alia est aeci dentalis, &secunda. prima dicitur praedicati in quale quid , seu in quale essentiale. secunda dicitur praedicari in quale accidentale . illa di citur differentia Logica, haec phy sica . Sensus ergo definitionis a Philosopho allatae aest, quod qualitas est, quam reponimus inter
roganti, qualis est res. Et quia supponit, tan' quam per se cuique notum, quod interroga
io per quale petit differentiam, sicuti inter. vos tio per quid petit genus , aut specie in non
250쪽
II. Capurrea lexficat ulterius, quid velit talis interrogatio. sed pet eam notiscat ipsamflualitatems h. e. abstractum per eoneretum cuique per se notum. Quod si in ipsa notione non setvantur ornanea definitionis lues, sed aliqualis eirculus committitur, nil mirum; quia, ut saepe dixi, hoc est proprium primarum notionum G ut in sui definitionem ipsae adducantur , & per se explicentur. Ex his apparer, quod huiusmodi, notio est qualitatis, ut abstraneritis ab essen,
tiali, 'εc accidentali. quare ut contrahatur alru, litatem distincti a substantia praedicamentiιe ienda est qualitas i P0sica, secund.
Hinc est, cur dici vulgo colis everit, qua litatem sequi formam , ut quantitas sequitur materiam . quia videlicet disserentia substan, tialis corporis a corpore est per Armami actus enim est, qui disti nguit . propterea accident tia, quae habent vim secernendi unum ab alio, dicuntur sequi sermam , quae est orincipium distinctivum. Non tamen recte definitur Qualitas accidens , quod sequitur formam ; tum quia dantur qualitates etiam in non habentibu formam partis; tum quia non quidquid sequi 'tur formam, est qualitas s possunt, enim esse vel actiones, vel alii modi , 'quorum munus non est distinguere , & propterea res non dici
turabiis simpliciter qualis, sed qualiter, seu
aliqualiter se habens'. . ἰQuatuor deinde speetes qualitatis traditae ab Aristotele sunt , in prima sunt habitus, didis positior in secunda naturalis potentia, &int potentiar in tertia passio, dc passibilis qualistas: in qua ita sorma , & figura: de quibustis in Iogicis. In his solum superest notaridum,quod nomen qualitatis haberi potest aeriam ubi nullum aceidens positivum, & absolutum
habetur; forma en m, & figura , quae coniux gunt ex varia termiqatione partium quantitar