Philosophia peripatetica tomis quatuor comprehensa, authore Jo. Baptista de Benedictis e Societate Jesu. Tomus primusquartus Tomus quartus. Metaphysica

251쪽

x x Metaph. Eubre II. iis, istis improbabiliter dicerentur in speeinliaecidente eonsiste repropter id unum, quod ab Aristotela inter species qualitatiis numerentur.

CIrca qualitatum contrarietatem ilhid du.bitatur, utrum ea ab ipsa qualitatum na tura, an vero a mera subjectu inca citate oria

tur , de rursus quanta sit eiusmodi oppositio. Circa intensionem illud superest, ut videatur, utram ea sit propria quali tat is . Quoad primum compertissimum est apud om nes, aliquas qualitates esse inter se ratione sui oppositas. non ob virtutem subiecti limitatam. assensus enim, & dissensus,amor,& odium eae .cax circa idem incompossibiles sunt etiam in Deo,qui est subiectum ineu quasi subiectum infinitae capacitatis, quaestio igitur de calore, & sti. gore,&similibus,in quibus nasci opphsitionem

x ipsa qualitatum natura cum communissima fere omnium sensu opinor contra paucos Ree. Ratio est x. a priori ; contraria enim sunt, quaesub eodem genere maxime distant. distantia autem sub genere non est, nisi per differen tias oppositas dividentes ipsum genus. ergo. calor, & frigus, εcali aequaeviscontrariae qua, Iitates fisi mutuo contrariantur essentialiter,&ex tatura sua , 6c non praecise propter graduuiu intensionem , & subiecti incapacitatem . i. a posteriori subiectum calidum qua tale habet sinciale cum frigore repugnantiam Potius , , quam cum alia disparata qualitate, ut docete retentia s praevalente enim agente frigiν do, non alia qualitas, sed caloe expellitur. At si tota qualitatum eiusmodi pugna a me . o subiecti limitatione . procederet .mpn PO

252쪽

reatis in se plutes gradus qualitatis recitere , nihil esset . cur griaus ealoxis potius ι quam alterius qualitatis ad fruoris introductionem ex pellerentur. s Dices. Si oppositio esset ex natura qualita. tum , non solum se asiniecto extruderent qua. iitates in gradu intenso, veram etiam remissos quilibet enim gradus utpote homogeneus eum reliquis , adeoque participans naturam , & rautionem totius, habet consequenter eandem cum contraria qualitate oppositionem. hoc auia 'tem est falsum a qualitates enim contrarim in gradibus remissis sese mutuo in eodem subiecto compatiuntur . ergo contristi etas non est exna. tuca , sed ex intensione qualitatum , adeoque

ex mera limitatione subiecit . . . in. Resp. quemli t gradum euilibet eontrariae qualitatis opponi in actu primo, in quo Ain maliter conustit contratietas qualitatum , quae natae sunt se ab eodem subiecto in vicem pellere proponionaliter , ut duae quantitates ab eodem loco Sed ut hane aptitudinem se quatur actualis expulsio , requiritur tanquam conditio, ut in expleta gradualis latitudo contrariae qualitatis in subiecto' s tunc enim quilibet vel minimus gradus qualitatis ab agente introductus expellit actu de contraria qualita. te, quantum de sua inducitur. Simila quid contingit in activitate qualitatis, quae quidem essentialiter est operativa, sed non est essentia iliter operans s ad hoc enim requirit, ut parsum careat eo gradu intensionis, quem l psa de

Deinde contrarietas ista qualitatum natu ralium tanta est , quae naturaliter superari non potest, potest tamen divinitus. Ratio primueu ab experientia, quae est alterum a ratione in strumentum , quo omnia dogmata inveniuntur , ut rei) aiebat Galenus. Nunquam enim

253쪽

34 . . Liber α&-sti dum , sed quantum aequirit de

una , tantum amittit eo ipso de opposita qua, litate.Signum ergo est nqn posse qualitate eius. modi se mutuo compati in eodem subie . R tio secundi quia ex duplici qualitate conuaria posita in eodem subiecto etiam secunditar gradus intensissimos non sequi lux impossibile, quod certe non in contrarietate, sed in cocitra. dictione superata .ae de eodem verificata ton. siliit. Deus autem potest omnia , quae contradi. Qionem non im Plic m. Dices. Calor laeti subiectu in calidum, ade

ρος non frigidum. quare si idem esset frigidum. - . di non esset, Sed contra est s tum quia intantia.probra incompossibilitatem qualitam

tum etiam secundum gradus remissos, imo, Beprobat incompossibiles quali taetra etiam dispara. ., cum in eodem senili albedo habeat facere subiectum non dulce. tum quia ealor non ha-ias sormaliter facere subiectum non frigidum ,.sed hoc habet negatiotiigoris consequens natu

valiter positioiaem eatoris , quaeque potest a Deo mixMulose impediri habet solum calon non licere frigidum, sed simili et albedo habet non sacere dulce, nee proinde non positat simul stare albedo, & dulcedo.

Quod attinet deinde, ad intensionem, com. munissima est omnium Peripateticorum cum Aristotele. sententia. solam qualitatem intendi posse, quamvis non omnem . Hoc secundum dico propter Thomistarum, pluriumque ex Nostris sententiam statuentium intellectum, di voluntatem potentias accidentales realiten ab anima distin as, in eapaces tamen intensio. nis , ac remissionis. Primum prob. quia neque substantia, neque quantitas, necdae alius quivis modus per se loquendo intensionem , aeremissionem suscipit. ergo sola qualitas interi. dibilis, as remisibilis est . antec. prob. primo

quoad substiniam . di quidem nec potest tribui

254쪽

bui substantiae completae , nec primae iniensio i ipsi initis sub virentin μspieiunt di aliunde non possunt invicem uniri penetra tive, cum 'debeatur sux cuiqvie ' .antitas , qvie est impenetrabilitas. Rursus , nec possunt plures Diniae substantiales soli, numero dis stin e naturaliter poni in eadem materist , ut in pissicis probavi ex eo , quiω vel superflue. Tent, Vel repugnarent. cum enim quaelibet forma suum exigat temperamentum, si duae 'formae essent in eademi maletiam , vel- du γibi essent temperamenis; atque iis qualitatates ponerentur in odem materia ultra ιturalem mensuram vel esset in materiis imnum temperamentum si de sie tantum fice

ret una, quantum duae ibrmae substantiales adeoque alterutra superfluetet. Det quantiuinte res etiam est manifesta , quia eius sor. malis effectus , qui est exeludere omnem mistentiam naturalem penetrativam. eonsistit ire

indivisibili, adeoque multiplicati; deintendi non retest in eadem parte suincti . idem die dereliquis modis s quamuuam per accideris ,&ra tione tetmini modus aliquis, actio nimirum di passio calmae quodammodo sit intensionis εsicuti enim qualitas , ita & actio productiva, Munio inluesiva qualitatis multimicatur in ea dem parte subimi. His autem astio, εt unis non habent per se, sed ratione termini di rurstam intensionem non faetulit quiω intensio est inter homogenem iactio autent, et u ais

gradus specie distitit abactione, de unione 'ab

terius.

255쪽

De existantia Substantia immateriatis

Uistere substantiam immaterialem inmm plerum satis constat ex dictis in physicis ,

animae nostrae spiritualis existentia re Fic.de,& ratione naturali probata est . quare 10 Iis praesens devolvitur ad substantiam immate ..3ialem completam, quales sunt Angeli r quos quide Hstere Fides istis doeet: sed utra aliqum naturalis ratio idipsum convincat , difficultaseu. Proponam breviter praecipuas, quae is lene circumferri , ut examinem , quantum in singoIIis sit momenti ad ei usmodi veritatem suadeli. dam , aut, quod Ponnullis videtur, etiam deamoi, strandam.

Prima ratio ducitur ex motu Caelorumqui a' propria ipsorum Hima esse non mtest, ut pro. bavi in phyficis : nec potest esse ab animabus separatis, quia nec ab iis anth unionem cum corpore s cum non possint naturalitexerearivxtra eorpus; nec post , qui antequam separa rentur, Caeli iam movebamur: nec demum po rea e lis motus a Deo, quia causa primaa qn agit per secundas . stat ergo . v l lis motus sit ab intelligentiis. . Sed nihil probat a quia isei li negotio is motus tribui Deo potest cum Philosopho ra. Mel.tunc autem causam primam. dicimus agere non per se sed per secundam, eum aliundε supponimus adesse secundam, in quam commode refundi actio potest. Rursus ab actione experimentali ter nota arguimus saepe existentiam causae s

256쪽

eundae ,eum illa actio speciali tunis, proprietatis, sim litudinis, vel umilis αnexiovis causam secundam exigit. at in re praesenti nihil tale apparet quae enim in motu CPliad Angesum specialis proportio, &exigentiaὶ Postremo ut Caeli causam productricem ita

Angelo non quaerimus, ita nec gubernatricem , ae motri em . Cum enim in motibus sistendum

sit in primo Motore immobili, ad quem motus omnes resolvantur, proindε eit, si in eo sistatueaut in hoc, aut in illo. Nullus, ergo inconumniens est, si motus Caeli Deo immediath ad. feribatur. Altera ratio derivatur ex energumenis , Magorumque incantationibus, Dex quεs experimur plura fieri mirabilia , supra vittutem humamnsm. εc praeter divinam, quae stilicex almiracula falsa in odium , contemptumq; Deita tis patrata extendere se non potest: huiusmoda autem multa facta legimus a Magis contrasen, dc plura faetenda adversus Ecclesiam ab Antichristo. Restat ergo, ut haec probent substantiae immaterialis completae existentiam.

Sed cur ista tribui non terunt animabusda Innatis, quae ex Dei permissione pactum cum Magis ineant, di mirabiles est ictus operentur ZNon potest , inquiunt, anima separala estectus eiusmos operari ex duplici ratione . i. 'uia si tales estectus corpo i alligata operari non P test, multo minus potest ab eo, seiuni as aliter orpus impediret animae virtutem Ode ueunio cum corpore noxia esset-anun di per consequens violenta . h. quia per hylagorum incantationes scimus dicto clutis empora ad spatium valde dissitum transferri r hoc autem anima non potest a si enim ita nec movet, nec movere Mest corpus , cur est physi sieeiunita , dc per consequens intime appli.

cata cum Iota sua virtute motiva bs quanto suiuus movere sic potest aliud corpus . cui.

257쪽

i s Metaph. Liberti. tam perseeth vi rautem suam non appIicat Verum quamvis isthaee probabiliter dicam1

tur, adhuc tamen efficaciter non urgent. ad I. enim respondetur, quod licet torpus impediat vim animae corporis alieni locomotivam . non ideo unio cum corpore est illi absoluth violenta squia per unionem habet, ut possit exercere vim sensitivam c quam exercere extra corpus non potestri ex ea comparare sibi rerum cori.

gnitiones: qui est proprius modus intelligendi

an imae rationalis , adeoque illud detrimentum virtutis motivae compensatur a commodo lon. maiori virtutis tognoscitivae. Ada. potest dici, animae vires locomotivas per unionem

eum corpore limitati, quia simul debet corpux vivificare. certum est autem, quod qui plura simul essicit, minorem rem ad singula vim ad. hibet . Non ergo est ex defectu applicationis , quod corpus coniunctum non ita celeriter movet, sed ex defectu virtutis ad alias eration ex distractae, ac proinde minoratae. Accedit φquod motum corporis coniuncti anima per se sola non esticit, sed medio organo, & oper tione vitali , ad quam spiritibus est opus, ac ne vis ἱ adeoque tantum potest ipsa, uuantum isti a quia universim tantum potest eausa per instim mentum, quantum potest ipsum instrumentum per se. A t separata impellit , movetque per serquam vim non habere non recte colligitur ex eo , quod illam non exercet in eorpore; adeo. que efficacius multo movere poterit separata , quam coniuncta. Postremo quamvis conce. dam , unam animam non posse tanta celeritate corpus moVere, non tamen ex hoc sit, non pos se, ii multae simul animae coniungantur Tettia ratio descendit ex necessitate mora thanteeedenti, quam habet Deus ad optimum tquod sane si verum est, non aliud superest ad Angeli existentiam concludendam, quam .- uendere, sine eo universum non esse optimum,

258쪽

Id autem probatur squia utinium uni ortu includit manifeste muni, di nobili IIimam gradum substantiae spiritualis completae s 'eum enim huiusmodi gradus sit persectio rem sisteas in indivis bili ,ει optimum universum di omnes irersectiones includat c in iis enim, in quibus .est progresti in infinitum , optunum in. telligi non potest 3 eonsequena est, ut istum etiam gradum in volvat. - Haec ratio e ait esset 3 si neeessitas Dei an, tecedens ad optimum eiuraciter proharetuτ . Sed quia de hac dubitant valdhum rei, magniqs authores, neepraesens locus ei sententiae disitsitiendaeest aptus, ab ista equidem otione tum propugnanda, tum impugnanda supersedeo , Unum vim, eam stare dato , Mod sit efficax, intra lineam solvis probatalitatis. Quarta ratio M .habet. Deus universiit tereavit ad sui gloriam, de mantistationem: a que hie svis, ut detur on esse essentialem , est certicon naturalis, adeoque praehimendus. At sine Anteit e, identia talis manifesta io sussicienter non in tu e s non enim superesset, nisi homo, cui per ani-in ereationen, se vellat Deus manifestare . Amno autem, qui non e gnostit nisi dependenter sensibus , adeoque multumdiminute, de impersine, non potest uni rerisn comprehendete, adeoque non pinteli finem se manisestandi a mo intentum unii, opsere.

Sed tuit hare probatio ex eo, quia non distinguit inret id, quod est , aut potest esse hό. minc debitum iure physico ereatiovis, M id

quod est , aut test esse ipsi dehitum iuremo . tali meri rum. Concedo evidem comprehensionem hum universi non eo , nec poste, esse homini debitam ex primo jure r.ego imm n, non posse effulli debitam ex secundo . Certe fi hominem mus inpurae naturae stata condidium, adeoque naturalem sui cognitio h . L nem

259쪽

neu in praemium selicitatis obtinen- per me. xira illi .proposuisset , comprehensio universi ad hominem non ut in via , sed ut ita terminoeonstitutum pertineret sesquatenus per illam comprehensonem Delim ipsum abstractivo gnosceret ν- modo naturaliter possibili peris Gissimo evideret . Quod autem nomo de facto

fit in altiorem Mem ordinatus , quam ad naturalem universi comprehensionςm , est ultra rationem naturalem,quam unam hic inquirimitis.

Quinta ratio soler peti ab exigentia praesentis lini 'ersi relate ad sui comprehensionem a qui se cel; unum qinodque iniectam naturalitei: exigit exerere vires suas intentionales , quantum potests aliter frustra vires illas a natur aecepisset . at quodlibet obiectum bala et vixes obiecti v s sufficientes ad Qt comprehensionem, ergo exigit i stas exerere. Sed non potest exe-xere telath ad intellectum humanum , qui bo est universi. mprehensivus ergo eaisit intφι

. Haec etiam ratio videtur silvi ex modo ai, His ; quia licet intellectus humanus eoniunctus Guy corp*re non sit eapax recipiendi ab unis verso impressionem comprehennuam ι est tamen capax , ut eam recipiat separatus , ad quam scilicet se per merita. naturalia disponere suffieienter ita potest, ut constitutus deindε in sua naturali felicitate per universi comptaehensi nem , eiusdem etiam expleat exigentiam. s. Fed ista solutio non videtur tecte proeeder J. qui sic expletivum naturalis exigentiae statuitur decmndens merito, adeoque a liberi te rasiona lis ereaturae: qais autem Me dicat, ni si qui simul velit asserere, a libertate eiusdem Pen de re , quod istas cales ciat, quod hum..

Rotea igitur meli asaesponderim , Minue comprehensi, universi debeti nae . ratae jure et i mphin γλε, πι

260쪽

s elicitatem , ouae scilicet non incognitione, sed . in amore eontistit , ut in Ethicis probatum est. a. si haec responsio non placet, nega universum sui comprehensionem urigere, ut exigit . ignis calorem . cognitio enim non est persectio obieeti, sed potentiae cognoscitivae : exigentia ergo naturalis, quae est ad sui persectio, nem,nulta est in universo ad coprehensionem, . sic Rursus quamvis causa etiam essici sexig t producere effectum suum in alio, id tamen

non exigit simplicitet , sed selum, dum est completa, & lassicienter applicata. quare si

Deus ex omnibus creaturis solum ignem pro duxisset, nullum esset in hoc miraculum,nuod, ignis non comburat ex desectu materiae , aditer

miraculum de iacto esset, si Sql, qui probabili

ter est igneus nihil in Caelo reperiat , qu*4 comtaxat: rursus miraculum esset, quod mulsi a sint in Caelo vi sibi lia ,.vel audibilia, quae tamen . quod sin t lam longe dissita , nec videri a nobis possunt, nec audiri. Idem die de univer sis, qQod sui comprehensionem non egigit, ni si ficta suppositione potentiae comprehen uvae,sed ne suppositionem absoluth non exigit. Ultima demum ratio desumitur ex Dei ne cessitate ad optimum nonantecedenti, sed consequenti ue quamvis enim Deus non sit antecep denter neeemraxus ad optimum, constat tamen. quod semper iacit osmorum . Sicuti ergo ex - eo squod ignis semper apud uos comburit, argui mus, quod ubique etiam comburit,& in posse, rum etiam eodem modo eomburet , ita qui . in iis, quae, scimus, Deum sempex optima fecisse scimus , recte concluderη possumus optimum fecisse in praeeipuo suo opere , uni

verso scilicet condendo sinuod quia optimum pon est sine optimo arx substantiae immate. xialis completae, hanc etiam condidisse dicen si iun est.