장음표시 사용
301쪽
18o M taph. Liber III. potest eorum indigentia, & in lassicie tuta suppleti per alios effectus similiter indigentes , dc insufficientes. debet ergo dari causa sibi ciminnino su Mesens, & alterius non indiga ad existendum.
Declaratur magis argumentis vis, detegendo allaciam, quae Theologis nonnullis imponit; ut pulent, factam rationem demonstrativam non esse . aiunt enim ex insufficientia cuiusvis effectus argui causam ab eo adaequale distin et1sti,que satis habeIur in alio contingente.quod si simul sumatur tota contingentium series ,
sicuti haec non est unus, sed multiplex estectus; ita eius non ξst quaerenda una i sed multiplex causa: quae videtur lassicienter haberi intra seriem . Vetum si res penitius inspiciatur , constabit palmatis in eo sallacia , quod dum
inquirimus effectus in lassicientis causam , quae sussicientiam det,. si reponitur causa una intra seriem,reponitur ens adaequale sibi insufficiens.
quasi jam sussiciens&sibi, &alteri ad existendum. hoc enim est, quod contendo facto ad versus Atheos Irgumento, nullam prorsus esse in tota contingentium serie eliandi sufficientiam , nisi intelligatur extra illam ens nece se satium, adeoque per se sussicienter existens . dum igitur inquiro, a quo sit effectus A con 'ringens, si per causam contingentem respon des, nihil prorsus dicis ad curiositatem explendam , cum de ea, imo & de infinitis eadem siit omnino inquisitio, si eadem est Omnino con tingentia, εc insuisicientia , adeoque multi
plicis licet effectus non potest elle . nisi una causa ultimata, in quam omnium sufficientia resolvatur. Vide, quae de hac te latius dixi
. Praeter haec ordo, qui intercedit in serie Contingentium, est effectus, qui non potest haberi a causis infinitis contingentibus inclusis
in serie,oc debet ceteroqui haberi ab aliqua cauu
302쪽
I. Caput ITI. agi nec quacumque, sed intelligente. ergo extra seriem totam contingentium datur causa, dc
quidem intellectiva. antec. prob. quod enim talis ordo petat intellectum disponentem, est evidens; si enim ordo , qui reperitur in artes et is, non potest non est e ab .intellectu ordi. nante nam quis sibi fingat, domum,templum, . horologium , dc similia non ab aliquo artifice perfecta , sed casu & temere in pulcherrimam
symmetriam incidisse quanto magis id est
verum de x'petibus naturae, in quibus ordo maior, &Hirabilior quod si ars humana eo laudabilior est, quo masis ad naturam accindit, eamque melius imitatur a maior sane erit in natura, quam in arte sapientia, euius est scilicet idea persectior , quam ars scilicet sequi potest , assequi non potest. Iam Vero is quod talis ordo a nullo intellectu incluso in
serie contingentium provenire possit, ex eo apertissime constat , quod multi ludo quaecumque per accidens ordinatur, quoties nulla est una causa totam intendens, & ordinans . Sic in domo si singuli caementatii singulas partes aedificent, nullo totam architecto cognoscente, atque ideante, recta domus dispositio si existet, casu , & temere exiit et . atqui nullus intellectus inclusus in serie successiva contingentium potest totam seriem disponere s quia non potest
disponere partes , quae fuerunt ante se, quaeque erunt post se s aliter operaretur, quando non esset. ergo si serie est ordinata , dc non casa ordinata, necelsario datur icitellectus ordinans extra seriem contingentium. Ad hanc rationem reducitur altera, quae fundatur in altero principio, omne, quod movetur, ab alio movetur : ex quo sim i liter colligi
tur, debere dari primum movens immobile rquemadmodum ex eo, quia omne, quod fit, ab alio fit, sequitur debere dari primam causam incausa tam . Veritas autem huius principii PhiIV. de Bened. T. IV. N sic
303쪽
: Metaph. Liber Ira sic intellecta quod nullum mobile potest esse lcausa adaequata sui motus, demonstratur ex lPhil. & D. Thoma. Quod movetur ad aliquam petiectionem , non potest eam in se adaequathpraecontinere s aliter mobile ad eam non est et, cum proprium sit mobilis qua talis esse admotum suum in potentia. Et quidem, quod Iadaequale in se continet perfectionem alicuius leffectus, non potest ad illum moveri ; quia
sic moveretur ad acquirendum, quod habet . ihoc autem est impossibile ; quia motus est actus lentis in potentia ut in potentia, estque via ad acquirendam perfectionem , quae deest. Om. Ne ergo, quod movetur , ab alio moveri debet aut totaliter, aut simul agente. Altera ratio satis efficax , quaeque si minus metaphysice evidens, nata est tamen pruden. etem omnem de opposito formidinem excutere, ducitur ex consensu omnium gentium Deum aliquem esse unanimiter testantium: quam rationem pulchre , dceleganter concludit maximus Τyrius dissert. h. his verbis et God se eon. Cionem euas , omnesque simul artes eonvenire rubeas, ac de Deo ex iis quaras s putasne aliuἀpictorem , aliud satuarium , aliud poetam , aliud dicturum isse philosophum y Verum enimvero in aliis videbis alia s nec unquam eadem saluere homines, nec enim bonum idem omnibus, nec idem omnibus malum, nec idem turpe, aut honestum , ut de legibus, iure taceam , qu pro cuiusque placito in omnes ita partes disrahun. rur , ac vellicantur, ut non modo non gens cum gente, sed nec urbs cum urbe, nec familia cum familia, nec homo cum homine, nec unus aliis quis interdum secum ipse coissentiat. In hac tanta pugna, contentione, atque opinionum varietate, in eo leges ubique terrarum , atque opiniones conis venire videbis , Deum esse unum regem omnium, o patrem. huic multos additos esse Deo: alios ,
qui supremi illius filii sint, γ quasi in imperio
304쪽
Leuasio I. Caput III. iis ιeollega, In eo Gracus cum barbaro, Mediterra; reus cum injuiano, sapiens cousentit eumsulio .
Ut si usque ad extrema Oceani littora processeris, hic quoque Deos inventurus sis , dc pati Iopost. -us ab omni avo duo , aut tres extiri terunt tam abiecti homines , ut sine Deo, sine ullo sensu aberrarent, me. Ex his nihilominus hominissus aliquid de dioina natura Atelliges , Nam invitι hoc Ieiunt, . in υθι dicunt Idem testatur Plutarchus lib adversus Colotei
Epicureum. Si terras, inquit, inven . re poteras Urbes muris litteris, regibus, domibus , opibus , numi ate carentes, g mnUorum , theatrorum nescias s urbem temptis , diisque ea.
ventem, qua precibus, jureiurando, oracula non utatur, non bonorum eau Iacrificet, non maia sacris avertere nitatur, nemo unquam vidit .
ded facilius urbem condi sine δείο ρ se puto
suam opinione de Diis penitus subtata , Cιυμ satem coire, aut constare. Tullius quoqtie 2. de Nat. Deorum : Inter omnes , inquit , λmnium gentium sententia constat ; omnibus enim ennatum es, m in animo quasi insculptum , ese Deos. quales sint , varium est ἰ esse nemo negat. Qui pIura de hoc cpnsen su omnium hominum volet, consulat Recupitum l. i. de exist. Dei q. 2O. Hoc posito, sic arguo. Nulla persuasiona . turalis potest esse falsa. at persuasio, quod Deus sit, est naturalis. ergo non . potest esse falsa. maior est cesta , quod enim est natur .le, est ab inclinatione natur e , non ab arbitrii libertate : natura autem in malum lautia non inclinat, ut inclinaret, si inclinaret ad falsum, quod malum est intellectus. Rulsu natura , ec arbitrium quamvis conveniant in prosecutione solius boni, disserunt tamen in xl me, quod arbitrium est ad bodum apparens;
in quo saepe decipitur : natura est ad bonum reale , ideoque nunquam sallitur , neque N ι enim
305쪽
rens , sie potest falli lapis petendo centrum apparens . minor autem est evidens. ex notione
'naturalis ; ut enim ait Philos.WEth. cap. Naturate est, quod ubique eandem s
tutate dicimus, quod apud, omnes est i m. ignis naturaliten diei tui comburere , quia ubique comburit , 6e hic, ει apud Persas , et apud Indos . Si ergo, ut vi sum ea , Dei exi. uentis pinua apua omnes est. eadem , natu anilis sit oportet ; adeoque vera. Neque obstat , quod aliqui omni esse negaverint f ut enim non infringit evidentiam primi principii eom. plexi, dc in cognoscendo, quod eius veritas 1,aucis fuerit in dubium revocata : ita nec frau- di esse debet evidentiae primi principii ineo plexi,oc in essendo, quod eius existentiam Pro. lasoras primus ,& post ipsum paucissimi negaverint. Accedit, quod si Platoni exedimus apud
Reeup. cit. Nullus ab a selescentia usque ad senc- tem in hae opinione, quod Dii non sint, perse
' Τertia ratio des endit ex principiis morali. bus cuique rationis compoti evidentibus in mis
teri, virtutum ,ae vitiorum , quae quidem negato Deo, omnia corruunt. ι
Pietas, religio, charitas quae Peum respiciunt, e virtutibus in vitia transeunt , ut est evidens, sed reliquae etiam virtutes nullae sunt a cessat enim omnis honestas , quae tota est por c'nsor mitatem vel cum Dei lege, . vel eum rationaliriatura in quantum ad Deum, ut ad finem ulti.
mum ordinata' cessat omnis inhonestas, se
sant omni lege, 6c oblii tione praesertim nata. qua reliquae pendent . cuius scilicet nul Nietatam plius legislator. Quod si proterviat 'Athias . mansuramia huc, remoto Deo, inlio uestatem,& vitium, ex hoc ipso efficacius evineixor Deus s vitia enim si sunt, mala homini sunt:
306쪽
I. caput o sunt: in quae tamen opinio Deum tollens noti . ducit modo, sed rapit, ut experientia demon, strat . Si ergo Atheismus verum habet, bona est homini eius opinio; verum enimis bonum intellectus proprium . Rursus haec opinio maloruomnium nominis sons est, di origo. bonum elago hominis proprium maximum homi in istum traheret s atque adeo malus esset homo, quia bonusest: quod in terminis Iepugnat. Ex quo apparet, quam inepte, quam in n. sulio dixerint Athei nesci' qui , xeligionem quidem nullam esse; expedire tamen ad regia minis felicitatem, ut religionem esse vulgo exta stimetui. Haec sane qui perpendit, & confert, pugnare secum manifesto deprehendet.Sis enim falsa est religionis opinio, mala est humanae reipublicae . non ergo potest ad eius felicitatem conducere ι nemo enim felix esse ex analo , idc
strantur. ιPRimus conceptus, quem de Deo forma.
mus, probamusque ex creaturis , est,quod sit prima causa ι qui conceptus duo dicit,unum de negativo, quod ab alio non sit: alterum dei elativo, quod ab ipso sint alia . ex utroque comceptu, praesertim vero ex negativo Praecipuas
Dei persectiones demonstrare in praesenti
Igitur ex aseitate, seu independentia sequi. tur primum in Deo necessitas e istendi, tota enim dc praecisa ratio contingentiae est dependentia, dc abaleitas . hac ergo remota a nulla potest continginti :1 Hresse. antes.Prob. remota dependentia ab alio , nec qii aliud ,quod
Potest denta re elio, nec EGiest res ipsa sibi di 3 . . . tuum
307쪽
suum esse dene te , tenderet enim per se ita maximam sui impersectionem. esse ergo inde, pendens est esse in amissibile . Cons L aut enim esse sibi detraheret naturaliter , vel libelle. naturaliter, nunquam esset haberet enim naturam sui esse ablativam : qiis est natura chimaerica . si Iibeth s jam sibi esse sub traheret per liberam volitionem . quod estim.
possibile; quia impossibilis est effectus destru.
livus cauis suae necessariae, quam scilieet pense supponit in priori existentem . Cone a. ubi causa , &eGctus sunt idem omnino, adeoquo non sunt eausa, & effectus, nisi eminenter actio etiam eminenter talis sit eadem c rtet, indistincta. ergo talis res ident incat sib, omnem determinationem ad esse tum in acta primo, tum in actu secundo. ergo nulla esta a taIi ente indifferentia al esse α adeoque nulla contingentia. Conss. ena a se aut est: ne eqssarium, aut impossibile: sed supponitur non, impossibile. ergo est ens necessarium , maior prob. si enim contingens esset, da, quod non esset, eo ipso esse non possiet i quia non ab alio mi supponitur; non a se s evidens enim. est quod transit a non esse ad eta, non in se , sea in alio habere causam sui esse. hine, ut supr, notavi, viso effecta contingente, naturaIitem inquirimus distinctam causam . qui tua seeundo infinitas, ει illimitatio imvmni persectione. t. quia necessitas existendi clare non potest eum ulla imperfectione vet nama . ergo involvit - omnem persectio. nem. anteced. prodi imperfectio est meritum non existensi i quare potest eius existentiruprudenter odio ha ri. -at repugna necessitatatem existendi prudenter odio haberi . ergo repugnat necessitatem existendi stare cum im Persemione . 2. quodest necesse esse , praestateontingenti adaequatatu ultimatam essendi sus scientiam. sed non posset have praestare, nisu
308쪽
I. Caput infinitum esset . quod sie ostendo. Illud ens, quod simul cum alio non intuerat complexum persectius , est infinite perdictum Iolum enim infinitum habet , ut additione non ma joretur. at quod est alterius ultimata, Madae quata essendi sufficientia , non potest cum illo quid persectius constituere ; si enim constitue.'Tet , cum totum complexum existati virtulo
solius entis necessarii , effectus persectione superaret causam fiam. Et quid Deus,-ha Orig. existeret vi solius Dei. at Deus, inh-o supiponitur quid misectius o. eNo quid perie. 'citas Deo existeret vi solius Des. ε' Sequitur textio , Deum esse essentialiter uni. cum , & implurificabilem. Prob. esse singula. rem essentiam, cui Qulla sit par, est manifesta perfectio. atqui Deo ex demon st ratis competit omnis persectio. ergo nulla est ipsis possibilis par essentia s adeoque essentialiter unicus infamator ostenditur 3 tum quiae naturali ducta dum oueni iam laudare maxim h volumus nullum nabere parem dicimus . tum quia quod cumque mictu sivum impersectionis est eviden,
ter persectio. atque non habere parem excludit a Deo istinctionem, & quidem maxi. mam , quod fit stilicet impunt: contemptibi
lis r ut videre est in Diis gentium j: tum dehmum , 'aia non habere parem secum asteri a solutissimum ,&Μonarchieu' universi domunium: quod ut est evidenter seriectio,iraevia denter tollitur pet regni consortem.alter enim ab altero aequalis omnino potentiae impediri posset, quominus perficeret , quae vellet. col. ligatio a tem ,εc sympathia liberarum voluntatum&impossibilis perseest, di imperfectio, nem involiens, utpoth unius ab altera depenis 'dentiam mutuam importans . .
Sequitur quarto, Deum esse ens omnino simis plex, nullam scilicet ineludens compositi uem ex partibus realiter distinetis. Prob. vςI
309쪽
rra Mataph. Libre III. enim quaelibet ex iis, itibus esset infinith pei se dc jam essent plures Dii. vel singulae
essent imperfectar, aliisque indigentes ut na-1urali complemento: & jam Deus infinite perfectus non estet . cuni partium suarum imperia ctionem includeret ..Neque instes, argumen eum probare non posse in Deo multiplicitatem ullam admitti ne Personarum Oidem. contra aenim ast squia sola Personatam multiplicitas tantum abest, ut Dei unicitatem imminuat, tae lius augeat . quanta enim est illa unitas, quae
Mein pluribus sit λ non tamen plurificatur in ea Tatione, in qua est unitas certe unitas limitata hoc ipso limitata est, quod vel in multis esse Non Pinest, ut Petreitas: vel si in multis est . auia esse desinit, ut humanitas. Unitas autem vivina tam est perfecta, ut redundet etiam in oppositum suum . quate posita in tribus & in. divisi manet, & tres Personas ad summam tra hit indivisionem naturae. Smultumuinto, Deum esse actum purum onomine enim puri actus venit ens nullam m. tentiam non loquor activam, quae de suo cono
Cep u perfectivitas, adeoque persectio est, sed passivam potentiam , quae de suo conceptu perlectibilitas, adeoque imperfectio est admisscens. atqui Deus ex demonsttatis omnem omanino per rectionem involvit. ergo Omnem Om.
nino potentiam, seu passivitatem exeludit . quod est esse purum actum. Sequitur sexto, Deum esse omnino immutabilem. quod enim nullam habet potentiali talem determinabilem peractum supervenientem,&intrinsec. immutatiuualiud est plane immutabile. talis est Deus eo ipse, , quod est' actus purus, exeludens omnem intrinsecam Perfectibilitatem . ergo,&e. maior est nota ex ratione motus, actus stilieet entis in potentia, prout in Potentia . quare quod omnem po stentiam , seu passiyitatem excludit ,
310쪽
9euastio . Caput Iss. nis motus , & mutationis est incapax . Sequitur septimo, Deum esse intellectivum. I. quia intellectivitas ex terminis est persectio. Deus autem omnium perfectionum est cumulus. h. in creatis estectibus reperitur intellectivitas . ergo & in Deo. prob. cons.
nulla enim persectio simplicitet simplex potest in este tu reperiri , quae in causa non sit l. aliter periectior esset effectus, quam causa.. Deus hutem est omnium contingentium cau sa. 3. Deum esse ex ordine,&pulchritudine universi demonstratur . talis autem ordo n a solum non potest esse sine causa, sed neque sine intellectu. ergo hoc argumentum dc demon. strat Deum esse, dc intellectivum esse. . Deumelse in agendo liberum omnes sibi persuadent saliter frustra ipsum orarent, quem non missent ullatenus flecteres quis enim ignem Oret. , ne comburat Z et i sine ci gnitione libertas cor stare non potest. Sequitur octavo, Deum esse volitivum. tum quia volitivitas est perfectio simpliciter sim.plex. tum quia est perfectio in creaturis inventa. tum quia Deus, ut modo probavi, est enstiberum: liberum autem larmatissime est voli
Sequitur nono . Deum esse suum ipsum actum intelligendi, ac volendi. I. quia s*cus per suam substantiam Deus mobilis esse i ad tormam intellectionis, ac volitionis di. stinctam . quod est contra perfectam ipsius immutabilitatem . a. intellectio , dc volitiosi sunt formae realiter a Deo distinctae, aut sunt a se s atque ita sunt plures Dii : aut sunt a Deo ue atque ita Deus, qui unus debet
esse causa adaequata suorum actuum, omnem
eorum persectionem deberet in se praecontine res adeoque frustra illi actus Deo superadderen tur, nemo enim moveri potest ad acquirendum , quod habet.