De confutatione hebraicae sectae

71쪽

alathia littera.

Dars prima

lo illi cata iubar: barast habani leuaccbest lo lebabilipesel lo immo t. halo tedebit balo tistinebit balo hugatia,erose labent balo haut note in inosedot ba are3. halosceobal bug ba are3 veiosceueba cadagauim bano te cadoc scium at invalintabem caobellascia uethanoten ro3enim leasti icio fete ere' cbetobii bala. af bal liotabu af bal sciorast bai are3giuebam vegam ii ascias bebe3 velitasti a vsbitra cbeca scit illae3. veel mi tedamnieitini nee scite tonaar cadosc. seu marom benebem rumi bara elle bamino; bemispar Settaanileu bullam heriemicrari serotioliun veamnsiue coabist lotlegdar lamina tomar labaco u vddaber isti abel iii stera darchi mead otiat vineelobat illisc pati id iratior balo iada glaim to sciatii agia elobe golam a donat bore chebot ba are3 lovas velo igat, en begber ilibu irato. note talabes coab victionisgo3ilia talia. veigasu uapari in vel gabu vbaburiue sciol iccamelu. vecoue adonat labalisti coab lagalu et ter cannesciarim iani3u velo igagia telebit velo igala. si Tatine: consolate consolate populum iri eum dicit de iis vester. loquimini ad cor bierit salem: et dicite ad ea . quoniam completum est tempus eius completa est culpa eius suscepit eni inde manu domini duplicia: pro omnibus ini quitatibus suis. Elox clamantis in deserto: parateviam domini: recta facite in solitudine semitam deo nostro. omnis vallis exaltabitur:et omnis mons et collis humiliabitur: terit obliquum in direptum et a spei a in collem:et reuelabi tur gloria domini et videbit omnis caro pariter: quoniam os domini locutum est. vox dicit: clama et dixit: quid cla/mabo: omnis caro fenum: et omnis misericordiρ eius qua

si flos agri. essiccatur fenum cadit flos qn splis diat insufflat in eum : profecto: senu3 est popul'. esiccatur sensi cadit flos verbum alitem domini stabit in eteritum. sua m5te excelsi

72쪽

De primo meis aduentv xxx

ascende tibi euangeliniis stois exalta in sortitudine vocem tuam:euangeli 3aus hierusalem exalta noli timere. dic ciuitatibus istiGecce deus vester. ecce domitius deus iri norititudine venien et brachium suum do inlatur ei:ecce inercere eius cum eo et opuσillius coram illo, sicut pastor gregem suum pascet in brachio sito congregabit agnos: Et in synusuoleuabit fetas passim ducet. quis mensus est pugillo aqs

et celos palmo aptauit: et mensus et mensura puluerem ter

re: et liberauit in statera montes et colles in bilances: quia adiimit spiritu domini: aut quiscosiliarius eius fuit. cum 4 iusti conssilium et instruxit eum et docuit eum semitam iustis cie:et erudiuit eum scientia et viam prudentie ostendi illi Ecce genteoquasi stilla situle et qua sit puluis bifacie repit' late sunt ecce insule quasi leue qd Miciet. et libanus no sufficiet ad sucrendendum: et animalia eius non sufficient ad holocausta. omnes gentes quasi in nihilum coram eo et minus nihilo et inane reputate sunt apud eum. Cui ergo similem facitis deum. aut quam imaginem ponetis ei. Inuuild sculptile quod blandiet faber aut artifex figurabit illud: et laminis argeteis argetarius. pauper asit mischinus lignu i putribile eliget: artificem quoque sapientem queret sibi: ut statuat similitudineue ne memeatur. Nunqd scitis. nunquid auditis nonne abinitio annunciatum fuit vobis. Runquid non intellexistis fundamenta terre. qui sedet super girii ter re et babitatores eius qpali locuta qui extendit velut cor

tina celos: et extendit eos. sicut tabernaculum ad uiliabituadum. qui dat principes quasi n5 estent iudices terre velut inanes fecit. ac equidem sit neque plantati neque saties lent:ne in radicatus es et in terra truncus eorr: etiam statuit in eos et aruerunt et turbo quasi stipulam auferet eo s. et cui a sint latis meet ero sibi equalis dicit sanctus. Levate in excelsu oculos vestros: et videte quis creauit bec qui educit in nuλ

73쪽

Iudeortim e tapolitio alia, lollion.

Dars prima

mero malitiam eonim: et omnes ex nomine mcat: pre multitudine fortitudinis et roboris virtute usque una in non dei

fici . Quare dicis lacob et loqueris ista bel abscondita est via mea a domino: et a deo meo iudicium meum transibit: nunquid non sciuisti: aut non audivi:deus sempiternus dominus qui creauit terminos terre non deficiet nem laborabit:nec est in uestigatio sapiene eius mat lapso virtutem: et hiis qui sortitudinem non babent: robur multiplicabit: et deficient pueri et laborabunt et iuuenes ruendo ruer. Sperantes autem in domino mutabunt sortitudinem rissument pennas sicut aquisse:current et non fatigabunt ambulabis et no deficient. Et alic quoque prophetiam doctores vestri pro mellis dictam fuisse aiunt in qua vi eorum errores vobis clarius pateant meliusto corrigi possint: ipsorum di/cta ad litteram recitando procedam. Exponit enim a raobi talomone dicente: sola te pso late populii mee sopbete dicit dominus. quoniam tempus captiuitatis eius com pletum est:completa est culpa eius: quonil ab ea placatus sum .stiscepit enim de manu domini punitionem in duplum pro peccatis suis. vox clamat in deserto. scilicet spiritu stanticii versus hierusalem: que dicit parate viani domini. suam enim captiuitatem in eam conuertere faciet. omnis vallis emitabitur:montes vero humiliabiliatur:ita ae via plana: recta et equalis erit. oox scilicet dei dicit mihi clama. spiri tus autem meus dicit ei: quid clamabo. at ille clama in . omnis caro senum. blaenini finis eius est. Idcirco esto craliquam faciat misericordiam: quasi nos agri facillime caindens reputatur. Rullam cnim de sui pina nentia homo certitudinem babet. verbum autem domini in eternum stabiteternus nanet; ipse est et omnipotens: ideo omnia potest. 'χropterea super montem excelsum ascende tibi euangeli sons stola. ex ore enim in eternum viventis euangelq aemis

74쪽

sio exit. in fortitudine ueninsiuper gentes. scilicet ut ipsas puniat. ecce merces eius cum eo est pro iustis preparata. et

opus illius videlicet operis precium quod eis datui us est sicut pastor qui gregem suum pascit: et in brachio suo coim

gregat agnos: et in synu suo portat eos. Eiuis mensus e pugillo aquas et reliqua usto ad clausulam illam . et colles si dilancqs que omnia facere potestatem babilit. Manto massos promi iliones has obseruare poterit. Quis adiuuit spi,

ritum domine et quis est ille qui consiliarius suos esse pos sit. Ecce enim gentes quasi stilla situle coram eo reputate sunt: quo modo ergo ipse ipsum docere possent. et libanus non sufficiet ad succendendum: ut peccatis gentium deus parceret. pari quoque modo. et nec animalia ei' ad holocausta susticerent. omnia enim bec coram eo in nibilum reputata sunt. Nunquid sculptile quod blandiet faber. hoc est sa/beri dolum faciens:ipsum feri eum aut ereum facit. Ertis deinde auro seu argento blandiet ipsu3 alco sigurat. qui autem ipsum ligneum facere vult: vi imputribile lignu3 eligat aduertet. nunquid ergo intellexistis sui damenta terre. id ei lum qui fundauit terram: ut sibi seruiatis: qiit sedet super

girum terre:et babitatores eius qua sit locuste corum eo re putati sunt: levate in excelsum oculos vestros: et videte qacreauit bec.scilicet militiam banc: qua3 in celo videtis. qua quide etia pre multitudine sortitudinis et roboris virtutis creauit. ita ut vhum non deficit:quin nomine vocet. Quare dicis lacob videlicet popule lacob in captiuatione perflmanens abscondita est via mea a domino: hoc est quassiculos suos cessauit ne videret qρ ei seruiuimus: et gentesque ipsium non nouerunt: super nos dominari facit. Et adeo meo iudicissim meum transibit. Iudicium enim meriρii boni quod patribus nostris nobi 5 retribuere debebata facie sua transtre fecit. qui autem terminos terre creauit

75쪽

cuitus Apientie inii estigatio nbn Pedi grationes non igito irat: quodiainst mediantibus flagellis consumes prevaricgitio et finem accipiat peccatii: bono tuo indutia dat. Sed tad Hapso. i. lapsui tuo virtutem dabit:roborando te. Iccirco noli tiniere: deficient tamen pueri: et laborabunt. 23 inlinici vestri qui nune fortes sicut iuuenes sunt. vos aut fit duo sperantes sortitudinem mutabitis.

Confutatio ra silvane expositionem iudei viri st bene considerabitis i p. hi salomon. sam necessaros non parum deficere inuenietis . nam i 3 propbetiam messie recte attribuat. deficit tame principale eiussundamentum. Ipsius mellte diuinitate p ymeta pluries

recitatam. tanqua nulla derelinquendo. insti enim vox clamat in oeserto: parate viam ossi recta facite in solitudine semitam deo nostro. paulo quom post :et reuelabit gloria domineet videbit omnis caro pariter: quonia os domini locutum est. ait et subsequenter:dic ciuitatibus iude. ecce deus vester'. ecce dominus deus in fortitudine veniet: et reliqua de quo quidem mysterio cum nulla ab ipso rabi mentio fiat veritatem ab eo abs ditaue non fui sic merito colligi potest sed id ipsiim caute secisse arbitror : ut doctos aduertentes redderet: ignarisvero ne ise ledeus cu3 essetcbiistiani3are videret. Quaobrem et partem etia illa3 yphetie Ois vallis exaltabitur. et reliqua. sicut sonat:vtim exponit . que prouem, Muid ait. exemplariter intelligenda est. 'hartem quo in illam. sicut pastor gregem suum pascet. et reliqua. supero oris sc ecce merces eius cum eo: et opus illius co ni imcolligat. quod aliquo mo consone n6 videtur. nec rabi da uid ecpositio in hoc secum conuenit. similiter et nem v paraticula illa suscepit emyde manu dfii duplicia pro omnibus peccatis suis. Ibrophetiam insuper partim ad istaei capti una existentem: partimque ad gentes. apud quas captimitati

sunt rabi salomon dirigi dicit i recte autem imboc sentiat

76쪽

per veram deo volente: expositione vobis liquide patebit. ubi etiam de Oplurimis sua et politione contentis memo/ria fiet. Et quibus recta ostendetur vobis sena ita: per quas

ad verum deum nostrum ventre poteritis.

Erponitur rursus propbetia a rabi dati id similiter super messia dicet ite . consolate consolate populum meum vos propbete. ubi ad maiorem corroborationcm sermo replicatus est. loqWimini ad cor bicrusalem: etdicite est quoniam completum est tempus captiuationis eius: et completa est culpa esus suscepit enim de manu domini duplicia i oc est duas captistationes: quas pro omnibus peccatis suis sibi

destinaueram. vox clamat. i. quali vox clamaret in desertoque diceret pinate viam dui: dicit autem semitam deo nos

stro cum ipse sit qui populum hunc de captiuatione educit.

omnis vallis exaltabis. et reliqua. que ola exemplariter in telligenda sunt. Ascensus enim a montibus: et dest clas maximus labor cst ipsi alit quasi via plana existeret nulliu scia tient labore. et reuelabis gloria diti ipsis s. s. a captiuitate exe/untibus . inueniet enim in deserto aquas. ita et videbit om nis caro pariter: qm os diti locutu est ora que in propbetia cotines videbit inscientia et tutellectu: non asit oculo iri vox dici clama. i. quasi vox diceret clama: seu vox prophetie dicit prophete: clama. propheta aut quid clamabo rcspodit. et vox et clama ois caro cinna gogmagog venientium senum. maior enim eo* pars tandem peribit: et ois misericordia eius qua ui stos agri. esto pili res secissent misericordias. illam ob mala lii deis facta pument. Sup montem excelsum asceiade tibi: quiculique enim vult: ut sua intelligatur vox eminentem locu ascendit. cum ergo Syon et idierit a lem: qiiod id eue est:inter iudee ciuitates principalis et sc ade in scrinonem dirigit. ut per ipsam aliis prenuntiaret ciui t. itibus: qaa:i diceret propheta. sit per moniciis c ccistimas

as, abi dama

77쪽

'Pars pri ina

cen de tu stoli seu bierusalem euagell3ans: et noli tiniere. ut ciuitatibus iuda dicas:ecce deus uester. gloria enim sua ad hiemsalem omnino reuertetur. ecce dias deus in lartitudi ne veniet. i. manu forti . non enim ad has gentes hiriniliam das alterius manu indigebit. ecce merces eius cum eo pro hiis scilicci qui durante captiuatione: in istim sperarunt. Sicut pastor gregem suum pascet. boc est sicut pastor bonus qui cum grege suo omnia hic recitata facit: sic deus cit ista/ed ipsium ad bierusalein ducedo: faciet. et notanter dixit gregem suum. vina aiorem affectoem denotarct. ceri uestertini pastorem: maiorem ad suum gregem: l ad non suis. sed pretio custodientem. affectionem habere. Enper residuo vero; phetie: iste raberabi salomonem sequis. iiiii q) aliquibus animam prophetie non lagentibus se magis ottendit: que breuitatis ceu a recitare nolo.

consutatio rao Quantum autem in parte recitata ab ipso distentiant: bebi dauid ne consideratibus facile patere potest. Totis enim viribus christi misterium obtenebras plus atqs nititur. et hoc in partibus prophetie dei aditentii in tangcntibus permaxime o stendit. quibus a littera dissentire processumque prophetis peruertere non curat. inquit enim propheta: vox clamat in descrto: ipse autem quasi vox clamaret: dicit. necnon O proprio deo: sicut littera sonat: Semitam rectam fieri vult. sed pro lsrael qui per ipsum ducetur. Qua fatuitate seu prauitate fundatus: clausulam illam: et reuelabitur gloria domini: pro aqua quam in deserto iudet inti enient: prolatam fuisse: dicere non erubescit et propter hoc dicit * omnis coro pa/ riter videbit. quoniam os domini locutum est: omnia que in prophetia continentur: ubi et videbit: de intellectualdet non sensitivo uisu intelligi ait. 'nartem insuper illam: super montem excelsum ascende tibi euangeli3ans bii: ne I prio

78쪽

euangeliste Iobatini baptiste attribuat: ad stoli et hierrisasiem dirigit. quod quidcin dicere absurdu3 est. illis enim dei

aduentus: per vocem clamantem principaliter euangeli3ai

hatur. similiter etiam ecce delis vester pro gloria dei accii pitianira quippe res est: cr tot peruerit tales ad prauitate3 vestrorum rabi cognoscendam uos non ducant. videtis. n. prophetias christi mitterimn aperte explicantes: ipsos litterati sensu interpretari minime uolentes: eas autem que in sigura id predicant: litterati sensu declarari volui. Ego equidem dico hieremiam de eis:capillito. viti. omnino locutum esse: eum inquit: quo modo dicitis sapientes nos Dinis: et lex domini nobistum est: vere mendacium operatus est isti lus meudax scribanthir confiissi sunt sapientes: perterriti et capti simi. verbum ei; ini domini proieceriit: et sapientia nulla est in eis. si cum autem vera expositione: verum proj etie sensum 1 aibblica explicando ipsorum errores clarius: deo duce patebunt. ip positio. sas consulare seriatim amplius no curo. Eed Esdie qui de christi misterio plus ceteris locutus est. processum animaduertens dico capitula hec tria narratu. scilicet cum duobus subsequentibus claristi misterium aperte explicare: et quemadmodum precedentes prophetae ad inuicem correspono dent. sic et ista cum illis eisdem ccnsentit. nam cum stipe riori prophetia. Letabitur deserta. et reliqua. Ibropheta dixerit eo quia deus ipse pro salii te bonorum ventri rus c 'rat:atque vitioite peccatorum . Sequitur eundem adiiciani3 qui per vocem in deserto clana alitem euangeli Jandus erat hic iterum notificare: pcr quem etiam bonoruue merces ducenda erat propheta dicente. Ecce dominiis deus in fortitudie veniet. ipe sc3 yprie q merces et ' cn eo ducet. et op'gli' cora illo. et sua 2secta dilectoue demostra do subseqns ait

79쪽

'Dars prima

Sicut pastor gregem Muni pascet: et reliqua. que: silcntrabidauid inquest:os edunt delim cum bonis ipsit in sequetibus sic agere debere: quemadmodii bonus pastor cum suo proprio grege operat. cum aut deum in terram venire impose sibile videastpresertim sorma tali qua sepe dictum est: remouens dubium hoc: dei potentia enarrst do propheta inquit Quis mensus est pugillo aquas: et reliqua osa que secerat et que ab ipso: absq3 alicuius consillio fieri possunt: recitado Quibus enarratis pro non credentibus subdit: et libanus non sufficiet ad succendendu: et animalia eius non sufficiet ad bolocausta quasii dicat: eo quia potentiam meam infini, tam non putant: peccatum eo; irremissibile erit. et subseque ter errorem in quem bt tales ceciderunt: remouendo in rcui ergo similem facitis deum. aut quam imaginem ponetis ei. et reliqua. qili quidem error ob prophetia*: mysterii si hoc predicentium: in coli siderat oem ortus est. Re aute de huius erroris punitde: deum: sed semetipsos culparent. subdit propheta: Eruare dicis lacob: et loqueris istaei: abscondita est via mea a d sio: et a deo meo iudicium meu transibit quasi faciem siua a te imiterito abscoderit: praua quippe est locutio tua bec. nunquid enim nescisti aut non audiui flesta dominus seculi deus: cuius sapientie non est inuestigatio: utique sciuisti. nam ex omnibus sciatibus.mi stram manifesta/ret potetiam: in te elegit. Qua inobrem in talem errorem incidere minime debebas. et propterea per xpi adlientst dabit ipse lapso virtute imbijs. s. qui pro vita malo p lapsi et fatigati erimi: cisto robur multiplicabit. pueri aut: hoc est ipm n5 cognoscentes: qui pueri nuncupari possunt. laborabunt tuent ipsum opprchendant: et delicient. Sed tui lenes qui coni

tra x piar et suos erunt fortcs pro eorῖ peccato: ruendo ruci. Q peronico autem in domino mutabunt fortitudinem. et reliqua. Qiae pro maiori bonorum celtitudinei citerauit. et ad

80쪽

propositi corroboratisneni: verba subsequentis capituli x pl)eta sit in per que plurib ' dei operibus circa christi ni sterium expiscatis: narrat Q ob ea ipsa christi opera plures nationes: uis derelictis idolis ad eius fidem venture erat unde et iudet minus excusandi ed magis culpandi sunt. inquit enim post operum narratione quis hec operatus cret fecit vocans generationes ab exordio:ego Dominus primus et cum nouissimis ego stim. que quidem verba: cu3 eo quod super dicto nioysi Deuteronomη .xxxiij. a docto tibiis uestiis explicatur consentanea sunt: videlicet donisenus de mai venit: et de seir ortus est eis: apparuit de monte pharan dicunt enim omnes bas nationes: ut suam recti perent legem vocasse: quam illis recipere nolentibus: alistabel dedit pro quo propheta hic dixit:vocans generationes ab exordio. et reliqua. modo autem cu3 de istahel pauci: sed de nationibus aliis multe: christi legem recepture orant. inquit. et cum nouillimis ego sum. scilicet nationibus uti e conuerse ad christum venient. cuius conuersionis modum narrans propheta: subsequenter ait:viderunt insule stimuerunt:extrema terre obstupuerunt: propinquauessit accellerunt unusquis. proximo suo auxiliabist et statri suo Plaetaeonfortare: consortauit ei arius faber percutiens maluo eum qui cudebat tunc temporis dicens glutino bonum

est: et firmauit eum clauis ne cummoueretur.Quorum verborum sensus est:* gentes iste dei opera videntes et ad suam vetuentes fidem seipsos in ea ad inuicem sic confortas buntur lituemadmodum ante illud: idola fabricando facie/bant qua de causa iudeos permaxime reprehcnde udo: p. pheta subdit et tu istahel serue meus iocob quem elegi: se men abrabe amici mei: ce apprehendi te ab extremis terre: et a longinquis eius vocassi te. et reliqua. . ad particula

s iij