장음표시 사용
141쪽
enim lymphatum eaeeo pauore animum curae perpetuo lacerant. Hic vera sibi sin. git, Illa, quae abominatur. Et si non re v
xa, aeger est, ramcn rerum malarum perinpetua expectatione aegrescit: Meticulosus odit sublimia, ut pote, qui inter ima trepidationum versatur, nili quatenus est intra nubila suarum suspicionum . Nihil clementer, omnia formidabilitet accipit; omnia trahit peiori via . Ad umbra a arundinis . quod aiunt, aut utre conspecto, contremit. Quae vera sunt habet pro falsis; tuta, dc potiora deserit, ut inclinet ad incerta, & reuoluatur ad intuta, & inania; unde perpetuae confusioni relinqui. tur . At ex opposito; Timor ad mensuram adductus, moderatusque, virtuti aug
nanque virtutum effrctus putatur, quae impendentia aduertunt : quare nequaquam est perturbatio, sed cautela, quae si est necessaria , eadem est salutaris : si su- cssua, quid iacturae fit cauendo Hie timor unicuique est stae infirmitatis quaedam veluti conscientia, quae homini perpetuo aurem vellit in hoc , ut tei liniendae appropinquationem vitet , quando quidem , sub omnem , ut aiunt, lapidem subrepit scorpius . Caeter una, ut cautus trictus praeclarus est pruden Hae talus. ita shuic alius adest,& quidcm pudori, &reuerentiae amnis custos, i inmo aut horpietatis probi ,& ingenui cuiusque pro prius . Hoc est quoddam veluti vehiculum diuini cultus, cli mitium, est cumuis Ius, & perfectio sapientiae 3 de hoc enim ad ictum est: I imor Domini expcllit peco' catum. Et corona sapientiae timor Domi ni. Erelisiasti. i. Vnde subditur cap. 1.Serua timorem illius ,& in illo veterasce. Me M tuentes Dominum sustinete miserico
D diam eius, & non deflectatis ab illo ne ,, cadatis. De timore Domini inquit Cassianus de is in man. lib. 4. nascitur compunctio salutaris. De compunctione cor- ' dis procedit abrenunciatio, idest nuditas, & contemptus omnium ticultatum z dera nuditate humilitas procreatur: de humili
ν, tale mortificatio voluntatum generatur is de voluntatum mortificatione extirpan is tur, atque arescunt uniuersa vitia.
d enim, eum obedientia sepulatim ma sit voluntatis, de excitatio humilitatis.
Climaeus in halaparad grad. - . Voluntatum mortificatio, qua extirpamur vitia.& are
seunt; illud prosecto et it mandatorum obsequium , veritatisque verbis humilis subiectio, quae rectam, ut diximus, perficit, & reducit eonscientiam: Quandoqui- φν dem; instar maris humana vita est, B. aio is dat Theodotus litudita catechetoem. IMauo qua cuncti, ceu nauigium. corpus Me iii, gressa, ι maginario trajjcimus; nec desini.' to quodam tempore, ut qui sub sensum D subiectum aequor permeent , nunc naui- antes, nunc in Porium appulsi , quin as- ,, sidue nauigamus, dies noctesque, nec ei ,, tra fluctus, ac t cmpestalem, ut nihil dicam atrox pelaguS Oblectum,neque atrox
solum, sed impendio alium, vitaeque ' curriculo nostrae descriptum. Quod dici ' non potest quantis procellis prae malignis D spiritibus .inhorrescat, qii Oiue incurrantis Demones piratae, qui nos demergant: Id, , adeo non ignorans,ut Sanctus David prς,, cabundus diceret Isti. os . Libera me ab V his, qui oderunt mc,& cle profundis aqua-
tum, non me demergat tempestas aquae. nec absorbeat me profundum , neque vr D geat super me puteus os suum . Uemn. tamen, nigrantes inter tot procellas,ninabo fasque tempestates, ac rapidos ductus 3 praeceptiua Dei eloquia, ipsis dum exanimo subiicimur, Fax, Lumen , & semita nobis sunt undecunque ἔ dicitur enim , , proa 6. Conserua fili mi praecepta patris, , tui, & ne dimittas legem matris tuae. Lisga ea in corde tuo iugiter, & circunda . ' gutturi tuo. Cum ambulaueris gradiann D tur tecum: cum dormieris, custodiant te; & euigilans loquere cum eis;quia mand D tum lucerna est, & lex lux, dc via vitae imri crepatio disciplinae. Etenim apud quemcunque conscientia obruta, di sepulta est. lex ibi emergit scripta . quae vox utique
diuina est publicε proposita, ut iusti, de iniusti rc gula existat monendi vim habens
cogendi,dc ulciscendi. Monendi quidem. quod quaedam leges verius consiliariae sun r, quam cogentes . Cogendi vero , quod in pluribus ex metu legum innincentia est, ex quo inde motu oritur lanctitas, praecipuum hominis decust hic enim ille est, qui cupiditates cohibet ne excurrant ad illicita. Vlciscendi denique quod quae uni est vitio, cunetis est exemplum . illae monitrices gignunt pudorem; quae cogunt morem; quae puniunt, timorem: quo/ncunque ex effectibus lex edat, ea humanae naturae salus est; unde somnis vitae, ochonestas , de quies resilit 'Q Sapropter si aversi oneris reo, recta na uigatione contempta littora deuia sectasti Naviculario L .Qde nauis.ιib. II. Hono rius VIII. Et Theodosius III. R. A. capi talem imposuerunt paenam: minime erit abs re huius si mistici maris, a tecto prae ceptorum deflectendo itinere, remota
que a legis tramite sectando littora per
Ieremiam 44. his item mulctis coercean tur Nautae, dum legitur: Non sunt munis dati usque ad diem hanc, & non timuerunt,
142쪽
runt , & non ambulauerunt in Iege Di,, mini, & in praeceptis ineis, quae dedi cinis ram vobis , α coram patribus vestris. Ideo haec dicit Dominus exercituum P Deus Israel. Ecce ego ponam faciem meau in vobis in malum, & disperdam omnemis Iudam , & assuma in reliquias Iudae. quiis potuerunt facies suas, ut ingrederentur terram AEgypti, & habitarent ibi , dc con- summentur omnes in terra AEgypti, ca- ' dent in gladio, dc in fame, oc consum- r inentur a minimo usque ad maximum , in gladio, dc in fame morientur . Quia vero, finis praecepti est charitas I. s Timotb. i. directa per mandatorum obse uantiam, minime perficietur conscientia, quoadusque in amore fundetur , dcconis qui et cat. Nam de voluntatum mortissis ratione sprosequitur Cassianus ubi supra
,, extirpantur, dc arescunt uniuersa vitia et is vitiorum expulsione, puritas cordis acquiis ritur . per cordis puritatem Apostolicaeri charitatis perfectio possidetur.Quare Pau-M Ius Colodenses 3. hortatur, dicens: superis omnia autem charitatem habete . quod is est vinculum persectionis. Quod si dii ctio, cum dolore plerumque stas voluptates vicissim affert; unde . Amor, dc melle , dc felle, est faecundissimus. ut apud Plautum in Cistellari Meretricula quaedam lepide decantauit: ita tamen anceps distinguere iuuat proloquium. Nimirum: in Deo mellificat, caeteris acerbat. Amor enim, ut apis, osticiosissimus,& sui operis pacisci xelator , si impediatur aculeatus eii; stimulo suo dire sauciat . Ideo amatorcs rerum caducarum delibuti absinthio , acerbissime suam ipsam cupiditatem , immo voluptatem serunt. Pungit illos amor extra alveare suum, dulcis tranquillitatis artificio impeditus. Diligentes duntaxat Deum, nectare alii: ijs favum coniicit iucundum : in Deo solum locum opificis sui reperit. Nam quieuhque alius amor disconueniens, inaequalis, amatissimus, crudelissimus est : & sita, his rebus non natum docet inaequalitas, dc atrocitas : monstrat violentia extra locum ire proprium, nisi in Deo, quem utique , qui amat debet amare omnes, id amari ab
omnibus,cum omnes uniat amores unicus
Dei amor; in quo maxima iucunditas sita est, de super omnia suaui illina. Quid enim
dulcius, quam csse amantem, aut amatum ' Quid suauius utroque t sane nihil
dulcius, qui in amare, aut amari, nisi amare, oc amari simul. Vtrunque facit perfecta charitas. Mundanus, e contra sine a mi isti charitatis amor, sibi etiam obest , sibi deest: certe, ut unum amet odit plures, offendit omncs, errat scmper, dc cum amat,
dc cum odit . Adeo ut Lysiteles apud
Plautum Tνιnummι acta l. Lesbonico compatiens, sic eius excusaret dementiam .
Scis te sponte, non tuapte errasse, ted amorem tibi Pectus obscurasse εItaque amando Deum, non tantum nullo dccipimur errore, nec aliorum amittimus amorem; verum insuper, non vulgari irsum elevamus virtute, purum facimus. defaecatum, acrem, fortem, fidum, Momni vera persectione excultum: Nam is Charitas i. Corinth. I 3. patiens est, benignari est: Charitas non aemulatur, non agit 'π- ri peram, non inflatur . non est ambitios Q. non quaerit, quae sua sunt, non irritatur, is non cogitat malum, non gaudet super iniis quitate, congaudet autem veritati; omnia is su fieri, omnia credit, omnia sperat,omnia
is sustinet. Vnde mirifice, rectam perficit, , , dc complet conscientiam. Pro iis vero, qui certa. sed erronea tur- Io piter laborant conscientia, maxime si ex vincibili prodeat ignoranti ac siquidem . . quae ex in uincibias emanat ignorantia
muniter DD.ὶ idem excogitarunt adhiberi remedium, cuius ad Matc.Filium ορη m. IO. erudite meminit Tul-- lius, dicens : Quorum error eripiendus estis omnisque opinio ad eam spem traducenis da, ut noncilis consiliis, iustisque factis. is non fraude, dc malitia se intelligant eo, , quae velint, consequi posse . Ita S. Tho. r.
a. D. Bonau. a. dist. 39. m. t. q. 3.
Sccius ibidem in report. ad 3. quci. dc comis muniter omnes apud Bati. Mast. Theis.
morat. q. 2. art. 2. num. 2 . Duobus nanque
peccat cognitio modis; apprehensionibus, scilicet, salsis, quae excitant voluntatem , aut veris, quς non stimulant: quare in illis mendacium , in his socors quaedam, de remissa veritas delinquit. Opus unde est, sanda , atque magni siea sensa animi parare , veridicisque mentem cogitatibus ornare z Vtrunque vero operatur ratio et Est
quippe lingua, dc interpres rerum, sed iam serpentis , dum falsitate contaminat; iam canis, dum veritate lambit, dc mulcet. Et quemadmodum canina lingua id sanat. quo potest pertingere, omnibus ita medetur ratio malis ; cum aegrotanti animo sit II medicus optimus . Dioren apud Laert. ιb. o. cap. 2. Fict inde, ut vix percipi queat, uomodo ex sola vol untatis ad Operan- una non applicatione , penitus mentis adimatur error, dc honestis nonachibitis consilijs conscientia deponatur erroneas
ut tolle speculati uis, quam praeticisma gis
143쪽
gis fauendo argumentis , arbitrati sunt
er alieni a* . Nam licet satis sit voluntati, ut possit uclle, aut odisse, quae vellet; nisi tamen, luce cum sit caeca in adiuuetur ali-
qua, cum gemitu , cum nisu volet, plerumque nullo modo volet: Blandimen. tum enim a ratione cupit, quo mitius gu- hernetur ad bonum , ut cardo oleo , axis
unguento voluitur iacile versus apprehensa, est itaque intellectus consiliarius,atque ut semel dicam, oculus voluntatis, prout enarrat, prout hortatur, prout nuit illi , ruit illa pene , S dum ille faedo errat ab u. su, eius illa aberrat usu . Impellitur nan.
que annuloium catenae instar , si unum trahas, alterum contrahes. Quoniam vo- , . luntas cst appetitio boni cuna ratione co- ., niuncta, cum nemo Velit praeterquam is quod suspicatur esse honum I. Rhet- eap.
Io. Ceu virgo pudica in claustris, nihil per se tuetis, nihil audens, nisi quod unus famulus renuntiet, dicta credit omnia ; ila sola in sequitur voluntas fidem ilientis, cxcuius dicto, si veridicus sit nuntius, nullo, nisi res pisat, culpatur errore . iuuat ergo conscietat lani pro regula deponendi erroneam, contrari js rationibus, iudiciis quo Oppositis praeparare qua in maxime voluti talis administriim, ne falsis rumoribus deissa: iget, Ic insistet Domini ira, ut late prae- caeteris probant, Franc. Victoria in relict. de
Λppositis ex quibus hactenus , quidra etiam dubia pro deponenda statuetidum sit conscientia facile comperietur . repetendo si reficiatur memoria: occupan. dum esse paulatim rationibus animum ,
donec quae obuersantur dissicultatum pG- is dera discutiantur. Animi nanque laborare discordia Dial. s. aiebat Petrarchia nullum hoc bellum peius, ne ciuile qui- ' dem: illud enim ciuibus inter se si lioc ho- mini secum est: illud inter partes populi, a in plateis urbi uni; hoc intus in animi , O, interque ipsas partes animae geritur &c.,, IJiuersitatem idcirco illam abiice paulo is addit inferius unum velle iacipe, tuncis composita erit, & immota pax animi,cumis discordes affectus , quasi seditiosi ciues in
ν, unam conuenerint voluntatem. Dubi ras enim est, quae unum quodque contra dictori uiri, aequalibus ambit rationibus. Albere. mag-7. cibiς. tract. I. cap.t. Qua dωre, nisi firmioribus, validioribiisque argu
inentis, dubitantis animus ad unam nectatur partem, iners, dc reses fiet:cum id Λ in. biguitas sigili sicet,quod impedimento est, ne progrediamur. Plato in Cra L Rationabilis idcirco haec adhaesio, non ex quacunque ratione , sed ex probabilibus saltem, modo tamen in serius explicando necessario prodire debet e. per tuas 1l. a.de simonia, c. inqu sitioni de sent. excomm.
Propterea, in rebus dubiis subi praecipue animae pernicies timeri potesti ut in. I 3 offenso progrediatur pede; tutior, & fi
mior pars omnino delfenda est. e.ad audientiam de homic.c.Θηscessi risecando eodem titul e.petitio. eodem titul. est quis positus. de par-nit. distinct.7. c si aurem .eadem dψιηα σc.tuuenis . de ρο al. Quod fundatur in iure naturali, & diuino, quo prohibentur omnes se exponere diuinae ossensis, propriaeque salutis periculo : iuxta illud Eccles 3. Qui amat periculum , in illo peribit.
in ψ.distinct. II.PU.vnic. Et contra ius diui- mim, oc ubi agitur de materia piacati, nulla datur possessio, immo nulla praetcriptio, aut i onsuetudo . e D.vbi D. D de tonsuet. Unde tutior in dubio, ex praeccpto leti eligenda. Quod satis Canones probant
prae-lligati, qui verbis utuntur, minim C simplex consilium, sed obligationem in- ,, serentibus; viaelicet: Via tutior est eli- genda : Pars securior est tenenda: Semiis iam debemus eligere tutiorem : Quod icertius existima inus tenere debemus &C. i
deciditur de rigore, Deponcndum esset Episcopum , qui in dubio illo, tutiorem non elegit partem. Ergo electio huius ni Odi est in praecepto οῦ nam pro transgrcsIione coiisisti, Episcopus deponi non potuin
sc t. c. quiAstis praece u i q.quo 1 .ut passinia, cernere licet apud Fagnaua a.de opin. r. lbab.. ntim. is'. que ad Iul.Caeterum,cuiri ivarijs de causis plerumque contingat, tutiorem in eligendo , non plane apparere I partem I iuris ad regulas tunc cile recur- irendum late demonstrauit idem Prosper Fagnanus ibidem a mim. 229.wque ad as 3- lquas satis proinde , esto compendi SE Alatthaeus de Mattesil .in suo Oposc. elect opin. lita recensuit: In dubio, scilicet, iudicandum vi actus valeat potius, quam pcrcat. l.quotus, ct l. 2.F. de reb.dab.Quam rcganam omnium interpretationum appellai Car-
quod in regione, in qua actum est frequentatur. l. semper in stipui. P. Oret. iur. Iiciat:
144쪽
Item: Ubi eontrariae extant sententiae pronunciandum est pro possessore. t. retia as. C. de rei vendit. Rursus: In dubijsptae serendum, quod benignius est , quod verisimilius, quod plerumque fieri solet. I.semper in distis Lin obseurino I. quoties idem. Ude πειν. & quam plures alias his consimiles.
Theo notante Baldello, Non omnis depo-
ab nenda sit conscientia, verum erronea tan
tum, dubia, & scrupulosa, de qua ramea inferius tecta nanque fouenda, & retinenda conscientia videtur: di ex probabilibus , modo saltem ttatim adducendo , Omni iras permissumeti operari) Regula
manet proponenda duntaxat aqua ratio. natali adhaerendo voluntas alicui practicae probabilitati, niti inanifesto se malit stabis dere periculo, minime liceat aberrareis . Haec autem inter caeteras censetur eis praecipua, nimirum: In actibus humanis, ad hoc ut quis honeste operetur, necesse est , ut habeat certitudinem saltem moralem, de honestate operationis. e. si Pir p ptuno es quis autem is D.de paenit.disinct.7.
ut nonnulli centeant esse de fide propterk, illud Roman. l . Uiniae, quod non est cx,, fide peccatum est, ubi in turpretatur Gloss.,, Fides nostra vult. ut homo agat hoc;quod ne intelligit esse agendum, & peccatum est, quod aliter sit, quam probatum est.
quoia.8. artic. I 3. Certitudo autem moralis,
leu , ut dicunt alii. Civilis , quia ad differentiam supernaturalis, quae plincipijs innititur fidei ,& mathematicae, siue naturalis, quae per demonstrationem acquiri
babilibus tantum videtur consurgere. I.
Iaant et aia1 lura ciuilia. l. non possent f. de legibaI. ez l.in obseur L f. de re . mri haesitandi non partum Itie logis exhibuit copiam- ζao An in moralibus secllii liceat opinionem probabilem secundum se , prael cindendon quacunque probabilitate opinionis op positae, adeo ut humanis in actibus, eligens quod probabile est, non agat te me Ie , sed prudenter, ut suadere student Vase
lalerus. Uiu. praxi. quidam ali, ex
neotericis. vel potius e coatra; ut do
do, atque alij plurimi, quos citat , dc sequitur passim Fagnan. in Do tract. de opinion. probab. sed praecipuὸ ὰ nam. 3 que ad 3qs. Uerum enim vero, minime quidem de hac re mihi quicquam expedit promin-I7ciare, cum nec lovis, aut Mineruae pro libito, sis istagio uti liceat: Hoc unum tammen est, quod si in dubiis, ne animarum saluti inferatur periculum, rutiora,& fi mi ora sunt eligenda , ut satis explicatum est supra; tutius negatiuae, quam astir ma-tiuae haud temere esic puto adhaerere sen tentiae, quae licce neote ieis fere sit destituta patronis, priscorum tamen innititur
sapientiae , ac solidissimis fulcitur iundamentis : Quandoquidem, qui probabilem in moralibus sequitur opinioncm,ab oppositae praescindendo probabilitate, vix percipi potest, quomodo de honestate
moralem leucat tuae certitudinem opera tionis: Certitudo nanque secundum i . Thomam t. s. distinct. 13. quast. a. arti a.
quaest.3. nil aliud est, quam ad unum intellectus determinatio; quae utique determinatio , 'uomodo ait eo esse possit, qui unam tantum partem probabiliter opinatur contradictionis, non satis capio. Ad eam enim non absolute se simpliciterque. determinat, sed fluctuatione, atque formidine , tantum illi assentitur et eum opibnari, uni sit asseruiri parti, cum formidi ne alterius: hoc est haesitando ne pars orposita vera sit. Eald.ιn l. eum in antiq-ribus in 3 Arms.num.6.C.de lar. tiber. 5c communi. ter omnes. Quae formido, moralem molitudinem potius videtur tollere , ut praecaeteris erudite docet Calet. opus tom. I. tract vli. resp. ι3.dub.υh.Surgit quippe moralis haec certitudo ex unica violenta prae sumptione , vel ea argumentis plurimis, . probabilibusque rationibus,quq licet comsiderata seorsim, non certa, sed oppositae cum formidine partis, oc tantum proba .hilia sint,simul tamen, & aceruatim sumpta, moraliter certa, atque indubitatora sunt. Sicut enim plures imperfectae, ac imiudici js, semiplenae probationes, atque adminicula disiunctim considerata , ple nam non faciunt probationem, neque ex
145쪽
Illis cuin certitudine Iudex animum insormat suum, sed anceps remanet. Balao L
ex iIlis plena simul iunctis consurgit probatio , iudicialisque ad causam sine ulla
trepidatione decidendam , susticiens certitudo , iuxta Textam in cap. cum dilectus insueressis & in moralibus, coniecturae plures, ac probabilia argument vi, etsi per se singula , assensum in nobis certum minime generent, sed valde formidolosum, ex omnibus tamen simul iunctis talis consurgit moralis certitudo, quae licet demonstrativa non sit, probabilitatis limites nihilominus cxcedit, & est extra omnem formidinem. Tanium idcirco abest, quod in moralibus probabilis sufficiat certitudo, ut probabilitas, & certitudo opponantur potius, mutuoque sedestruant; quemadmodum, omni conten dit ostendere strenuitate idem Prosper Fa-gnanus dηum. o. ae ad Ios. Λt haec dicta sint obiter. Tandem,quia plerumque nostra nos amchitectamur mala, ipso nostro furiamur 3 9 iudicio,atque ingenio ad nostram uti miridementationem , me quidem minime latet, adeo quosdam timidos laborare scrupulis,ut quς mala non sunt conuitiis etia mcondemnent iniquis, quorum dictamen , cum ex leuibus prodeat coniccturis, scrupulosa idcirco nuncupatur conscientia. c.
Oniam vero ex pluribus, variisque t thalis hic animi morbus potest originari' 'incipiis 3 ipsum tota medendi ratio eius
in inspectione natur radicis, &. causae,dubio procul consistet: Euripide in Bellerois p Me,dictante: Ad morbi naturam Medicum quoq;oportet Respiciente mederi,non imperata pharmaca Exhibendo . nisi morbo conueniant.
Plurimas unde scrupulorum recte ex
ad duo , ingeniosε genera redegit Baldeli.
les, scilicet, & ipirituales, quarum intrinseca , vel extrinseca quaeliber, ipsi homini scrupuliς affecto eue potest . In trinseca enim , sed corporalis causa, frigidior, α aquosior sanguinis , humorumquei complexio, siue innata. siue ex morbo, vigaliis, & abstinentiis fuerit influxa, plerumque censetur. Extrinseca vero , allinium id genus hominum consortiuin, ac domestica consuetudo interdum esse so- .let. Spiritualis item, sed intrinseca scrupulorum causa, inscitia, de ignoranti. quot undana est, quae saepe inpius , nimia ingenii subtilitate,ac superuacanea rerum indagine quoque reperitur permista, dum contra illud Pauli ad Roman. ix nota ad sobrietatem, sed plusquam oportet nituntur sapere . Extrinseca denique, dc spiritualis cauti, quandoque Spiritus nequam sunt, angoribus , inaniumque cogitationum inolesti js acediam,torporemque inducentibus , pias ne Deo Vacent, ac supernis fruantur delicijs, mentes deturbantes: Aliquando vero in semet Deus, qui talibus permittit conscientiae stimulis, vel in delictorum poenam quosdam ita vexari; vel
ad exercitium virtutis, merit Otunique disponit augmentum.
Veruntamen huiuscemodi insensi intrinsecae morbi spirituales adimentur cau-ao is, euellentur radieci quicquid enim de corporeis cum intrinsecis, tum extrinsecis dicendum sit causis , curent Medici, vel Philosophi , quorum interest talia scrut riὶ dum viri sapientes, quibus in hoc pla-rimum adhaerendum esse, aseηt. distinct. 39. cuncti fatentur Theologi; illud Get sonis.
exhibebunt remedium, nimirum: Contra scrupulos frequenter esse operandum; non quidem conscientia retenta scrupulos is a hoc enim sacris aduersaretur canonibus , maxime e. inquisitioni, σ c.per tua . secundum intellectum innocentii. ibiis M. &unanimi Canonistarum sententiae, atque naturali rationi; cum serupulus a Caiet.
nuncupetur conscientiae , sed ipsos flocci pendendo, atque ita deponendo, audacter operari, ut explicat citatus Fagnanus, ubi furanum. 23 I. Hoc sane optimo, scrupulis, qui premebatur ad sanandum fra. trem , pharmaco S. est usus Bernardus; di- ,, cons et Vade frater in fide mea , & facs
crificium sab eo enim se maxime abstin is bat; quod scio scrupulum tuum, quem
is falso putas, nullum esse. S. Anton. 1.Par. tit. .eap. IO. g. Io. Item quidam Sacerdos,
sua sibi confitentem Diuum ignatium
peccata, cibumque idcirco renuentem su
Quinimmo, oc ipse Deus, Virginem Lu-gardein, canonicas singulas his, tertie repetentem horas, ut expresse tradit Tho. Canti prat.vitae author. lib. 2.eap. 1 . Vad Su
Huius denique torius capitis quidem pro coronide, D. Ambrosii epist.as Conssau. ai consilium adsit: Unusquisque, scilicet, is non intermittat opus probabile, sive iplar,
146쪽
si pluribus videatur, siue sine arbitrio sit .
. Abundat enim sibi locuples testis con-' scientiae ; fugat etiam mala, dc opprobria, D etiam si , credat non posse conuinclinam& si elausis parietthus sit coopertus tene. M litis, sine teste, sine conscio, habet ta- , , men facti arbitrum , quem nihil fallit , ad ,, quem facta clamant omnia z denique clamauit, & vox sanguinis. Dipsum unusquisque, & animum suum , seuerum iu- ' dicem, sui vitorem sceleris, & vindicem
criminis habet . Quod cum iam antea , licet non gratiae, sed naturae captu. δε-
17ra s. etiam nouisset Persius, sic lusit vonuste. Stat contra ratio,& secretam gannit in aure, Ne liceat facere id,quod quis vitiabit agedo. Publica lex hominum, naturaque contincthos fas 3 Vt teneat vetitos inscitia debilis actus. Diluis Helleborum, certo copescere puncto Nescius,eramen vetat hoc natura medendi.
Sacros tractantes Canones, ut aeternae Le.
sis ad normam , humanas dirigant actiones; charitatis, & disciplinae reto summopere flagrare debent a
I Meues vetat exemplar , omnibus imitandus proponitur Catronsis , qui testimonio ipsius Domini , non Mut catiri Propheta quibus per visum, aut somnium tantum loquebatur: Ominica percipiebat mandala;
eipsebatur populo, audiebat oretenus.
a Moysis sequeηιuν Canonsa vestigia , si eum
Theologo diuina , ct eum Iurista contemplentuν humavia , clim Itis canonicum ive late ostenditur non pauca ex sacra depromas Theologia, atque Canones, σ Iura inter se maximὰ adiuuentur.3 Ius eanonicum , quoae Dientiarum omnium nuncupatur scientia , est velutι rcgula , σspirituale bonum a rem Diuendum eou. fingit enim ex Pont eam detretis, vel cintiliorum, aut Legatorum, Abbatum, aliorumque Praelatorum inferiora m , vel tantum ex dictis saηctorum Patram, ubi tamen in contrarium nulla viget authoritas
. Cum Iarim ad humana tune eonaertentur Cais nonistae, dum Iura ita dirigent, ae per
scient, ut aeterna fututi dispendia mivivi patiaηtar afferri a ciuari salutis in ea a
Ias ea nicum flatuitur omniηδ esse obfer uantam,faerisque Canonibus a secularibus legibus esse obtemperandam. 5 Camera Iecularia iura , nisi a canoxico diriga n.
rur , animarum saluti, multa inferunt Dineommoda; nam Ius natura sis aliq- ex pendantur ex mauis peνmrttit incestus, o m-nia indisserenter bella,cvtinitates,ae seru tutes, Ius gentium: σ Ias eaesaream VD-
capiones,o P seriptiones, O si mala fidem superae Mi possessori.
6 Media, quibus, ad sacras pro negotio salutis leges tuendas usus sit Momes, qui ρνοιοι pi ad instar prορψιus est Canonistis, ex libro Exodi 3 a. eommodὸ eruantur; dum de libro vita pro salute populi , dei fi eupit 3 σ tra stressoribus poenam, fetieritaris gladio ascribere non sit ver tus . Duplici propterea Plo, Animarum saluti sedulo incumbens quisque exaestuare debet probas Canonsa , charitatis scilicet, disciplina . 7 Gamuis , ut plurimum Mnesta sequantur quandiu illis spes honoris, aut utilitatis inest i viro tamen prudenti sacrarumque Iesum utatori peniιὸν inbibetur eolere vir-tatem ob temporale .lucrum 3 eam perstinctiis animaram Reius sie publicis erratis inuigilet deterrenis, ut nullatenus priuatis inbiet commodis.
8 Verus quippὸ, bonus gelus, ad magna est-git , nec otiari permιttit: scintilia diuina amoris est , σ diuina quaedam vis
haminem in animarum viilitatem , σDei honorem impellens , quo repletι erant quotquoι Αρostolorum post tempora , doctrina, μηctitateque celebres, pro ficuus leges , salubresque canones coηdri
s Ius canonicum , quod plerumque diuinum qu
que nuncupatum est , omnιum primas
Sanctus Fulgentius Ruspensis Episcopus ad bre/, remque viuenia semam , pro animarum falute, ex mera, est' simplici eompilauit charιtate, quem deinde sequati sunt, eadem pietate, Isidorus Hispalin-siis Antistes , Burcharius , Ιuo , Ugo
Catalaunus, Crescontur, Deusdedis dixatis , Anselmus Lacensis , Gregorius presbyter, Gratianus, Gregorius X ILLeν Gregorius tandem IX. vere , ev la
io ouia Canonsa, diuina Bonitati illatas neo queunt vindicare iniurias, nisi vis dia rigantur disciplina ; fummopeia curare debent ne sub obtentu iustitia , ira, σμνονι locum praebeant: nam eteius secun tam scientiam debet esse, qua ipsum supprimat, spiritam temperet, Ordinre Aa
147쪽
da est, hoc R. ut de forta et sque ad portam traaueamus, nimiram de et isto ad Ditiam . Per mediam castroram , summam silicet tenendo aquilarem . Et non parcen do fratri s , adit amicι1, nempὰ nullo car
I a Sicut ιn corporis colligatis mor&s, ipsum ne quit corpus yemem fanari, nisi per mediae nam omnes illa tollantuν assi mones ; ita in mentis languorabas, nisi per disciplinam, Omnes yenitus amoue tur defectas, animae perfectὸ non medetur . I 3 Licit omma peccata simul non sint cσnnexa , sicut inteν se conuectuntar virtutes: quae eam tamen funicula coηteato, in Iongum absimilantur protrocto , quod re mi , peccato pra caeteras expucatur luxuria .
I Omnia praeclara facinora , oeulis notantur ia. uria . O maledictis obloquviorvim linguis obroduntur ; sed ea quam maximὰ , qua a Rectore quantumuis aequo, γ Dθ-ctore quantilinuis probo patrantuν : Nam Rectoris actio, imρrobis semper displicuit
nerationem in punievdo agnos aut, cuius ἔν alia adulteratur iudicium, σ aequitas mulctatur extuo.
16 Fuν Iacob is Sichem Finees in Zambri, Istissae ιη Acbam, Israelita in Galaaditas Beniamiu , Mas , s Iehu in Sacerdotes Baia , Nehemias in Iudaos accedentes ad alienetenas, Mathat as in idololaistram fauientes , propter disciplinae dona , sacris in titeris, plurimum commendan
Nyςiam pictorem quondam celeberri
mum dictitare apud Elianum tib. 3. de I vaν bist. solitu in legimus et Attis pingendi non minimam partem in eo esse positam ut argumentum eligatur pingi dignum , &quod spectantium oculos idoneum sit tenere. Hinc ab Antiquis , Pyroico qui tonstrinas, sutrinasque pingebat , aiellos ,& obsonia,ex quibus rhyparographus vi. cissim dicebatur, Dionysius quidam , co gnomento , anthropographus, eo quod Penicillo, nil aliud praeter humauas repraesentasset species, merito praelatus fuit. PI lib. s. cap. t O. Quamobrem , eodem
in instituto, alicuius praestantissimi viri,
saerotum Sectatoribus Canonum , velut
in tabula, cupiens & cgo,eorundem conis
spectu imaginem pingere dignam: Prin
non istaruιn Moysen tantum ad praetens, intuendum proponam . Illum , inquam , Legislatorem , qui ut verbis D. Baiiii IerameF. I. V UI octogesimum aetatis au nam agens vidit Dcum , ut erat hominiis videre pollibile, immo ut nemini potius is licuit alis, secundum tellimonium ipuus Domini dicentis: Quia si ruerit propheta' quis vestrum Domino , proprie per vi- D sum ei cognoscar, dc per tot an ita ιn IO- , quar: sed non ita famulus nacus Moy ses, D qui in omni domo mea fidelis est; orea ad os colloquar ei in specie , dc non per figuram. Cuius itaque docendo, & eiu diendo Canonistae inhaerebunt vestigiis,si eiusdem exemplo, nune cum Theologo ascendent in montem, & ibi Domini, ac viventis Dei gloriam contemplabuntur:
nunc cuin tui ista descendent in castra , humana tractam es, necessitatibus populi pio uidebunt e. nisi de re uinctiit. proρὰ sint. Nemo enim satis probe Canonici Iuris aggredi valet interpretationem, qui de Iulis Ciuilis apprι me non sit scienti imbutus. Quandoquidem Canones, MLcges adiuuantur ii Iter se. Rebσ in tractis
que I heologoru non delibaucrit. Cum
I cintilicio iure ea coimprch Maantur Pr ἴ-cipue, quae humanum plerumque U. Pistum coliti derantiir excedere. Omnium enim tractatum complectrius Sacra locn- lotum, chri illan:s homi uibus licet abstrusum, cognitu tamen maximE necessari uin : Efficacia:n docet iuramenti et Ecelesiasticarum Censurarum usum . Uotorum ligamina ; & quaecunque loliatione ardua cxcogitari queunt ; ut si imperium immediate sit a Deo an ab Ecclesia e. per venerabilem qui fit sint legit. e so-tIIa de maro.. obed. An impcrator pos ita duci ius Romanum Pontilicem belliam
pa possit se ludiscere imperatori e cum Ecclesa S Maiia ce confit. Quando iuccedat in iurisdictionem impcratoris, c. quod super devoto.Quando dii penter circa logem diuiuam e per Denerabilem,pradicto. -ndo solus dispenset contra conititutionem concinit, c.ex parae de capeli. Monach. An liis
gctur dictis Sanctorum . An possit in fice nouit m articulum inducere, c. eum
Christus de uareticis , di caetera id genus . quae tam ad perpctuam cuiusque beati
iudinem, quam ad talicem militaritis Ecclesiet ita tum spectant. Non Lamen
148쪽
Theologorum usu , speculando , scilicet, dc disceptando , sed statuendo, de-ccrnendo, eaque firmando . quq ab ipsis euentilata sunt. Siquidem ad Lomanos Pontifices,& Sacrosancta aecum enica Concilia, tanquam ad Authores , Iurisseque canonici parcutes , hoc attinere sancitum est in Concilio Mileuitano cap. 2.& in Tridentino Ius idcirco canonicum, quod merito scientiarum omnium scientiam vocat Hostiensis p. I. summ.v. I I. quatenus a naturali disiungitur, diuino gentium, & ciuili ue veluti regula, qua homines ad recte vivendum , α spirituale ab Eccletiasticis Proceribus
diriguntur bonum, nuncupatur. Hid in I.
surgit quippe, ac coalescit ex Pontificum decretis, vel Conciliorum , aut Legatorum, Abbatum aliorumque Praelatorum inferiorum; vel tantum ex dictis Sanctorum Patrum , ubi tamen in contrarium nulla viget authoritas canonica, ut ex multis tradit Barbosa collect. doctor. in I. p. decretidi'. 3. cap. 2.n. 3. . O s. atque ideo, 4 dc cum Iurista tunc descendent in castra ;dmri caetera iura ita dirigent, ac perficient, ut aeternae saluti dispendia minime patiantur asterri: unde salutis in causa , ius canonicum statuitur omnino esse ob
hi sane, non quinis, aut vicenis , sed ue decies ccntenis sic mihi liceat fari animarum salus, cx iure cum naturali, tum gentium, atque ciuili, ni leuaretur a Ca-none, premeretur incommodis et Nam
v t caetera sileam in incestus,& adulterium, utpote carnalia desideria a quibus, Epist.
I.eap. a. abstinere praecιpit S. Petrus , adeo militant aduersus animam, ut Paulus,
ephef. scripserit Immundos non habere haereditatem in regno Christi, dc Dei. Et ad Heb. I 3. Fornicatores , & adulteros 1 Domino esse iudicandos. Quae tamen 1 naturali primaeuo iure, cuius indultu pe
cudum more, concubitus vagus, coitu Gque promiscuus. Instit. mper. Lib. I. tit. 2.
permittebatur, si Canones non prohiberent extra de confata. IcI asin. pcr rotu enor mirer essent patrata. Et licet Ius gentium strictius quam naturale, homines ab his inhibuerit , vetando scilicet, certas coniungi personas, easque coniunctas, Incesti damnando crimine, i. quod seruus f de cond.ob caus & adhuc strictius Ius ciuile
nicum , siue Pontificium, in his, similibusque negotiis, ad scopum ita iustitiae, bonitatis , & aequitatis propius accedit,
Vt qua parte, caeterorum iurium ab ipso . dissident Decisiones, non tam honums .& aequum, cuius attem profitentur se tradere,quam scelus quodammodo continere videantur. Quare illud extra unam sanctam versuterque de maioris.oe obed.communi recipitur plausu: Gladium oporte re esse sub gladio, dc temporalem auth Ω-ritatem spirituali subi jci potestati. Item Ius gentium, quatenus etiam humanum appellari solet, permittit bella, captiuitates, seruitutes &c. di quasi urgente ne cessitate, suo tempore indistincte statuit
esse legitima. Inst. imp.lib. I.tit. a. Quia vero Pharsalia Io. testante Lucano,
Nulla fides pietasque viris qui castrata
Atque ideo iniustam scontra illud Ecclesas. Abstinc te a lite, & minues peccata gerendi belli tueri causam, haud parum
aeternae aduersatur Beatitudini: hinc est, quod iure canonico , ea tantum toleran-iur bella, vel quae ex vera iustitia contra
christianae reipublicς implacabiles hostes,
aut contumaces rebelles iniri solent e. mcut 3. O iur. iur. Ius denique caesareum, seu
ciuile, ut interminatis quandoque litibus Optatus imponatur sinis, Vsucapiones,
derc, ac compleri esto possessori mala superueniat fides, induxit l. eum notissimi iuris C. de prascript 3O .vel Ata anno At ius canonicum, alienae rei scientia , & sic mala superueniente fide, pcnitus inhibet praescriptiones e. v gilanti, O c. m. de praescript. e. possessor. de re ivd. in o. Quin etiam sui no-
nulli addunt scrupulosiores) Sc si pret-
scriptione complexa mala inopinato succedat fades Bald. in auth. ad haec C. de usu. Quibus igitur, circa casdem facti species cunctorum determinationibus principalium Iurium , quas licet innumeras adducere possem; lurisconsultum in L si ita Ivulneratus S m.1. ad leg. aquiliam. fere Imitando rite collatis;his paucis idcirco contenti erimus: satis esse sorte putantes ad ostendenduin, omnia statuta, consuetindinesque, peccati quae sunt nutritiuae improbari per canones, eoque iure minime subsistere, ut in e. esim Ecclesia S. Maria de
149쪽
terum, quibus mediis, quibusque ε studiis,ad sacras pro negotio salutis tuendas leges , quem prototypi Canon istis ad instar iam imitandum proposui usus sit
Moyses; ex II. ea si , quilibet abunde, comperiet, si praeceptorum transgressione sequuta, in tanto quae gesserit constitutus discrimine, attente dignetur pensa-
re. Nam sibi dicenti Domino: Dimittedi, me, ut irascatur suror meus contra cos,
, , dc deleam eos faciamque te in gentem, magnam; omni ambitione, fastuque superior, illico respondit: Λ ut dimitte eis ' nanc noxam, aut si non sacis, dele me de V libro Nio, que scripsisti. Atque inde stans in porta castrorum, ait: si quis est Domi- ,, ni iungatur mihi . Quibus ait: Haec dicit ,, Dominus Deus Israel: Ponat vir gladium ,, super femur suum: Ite,& redite deporta usque ad portam per medium castrorum, V dc occidat unusquisque fratrem, & anai- cum,& proximum suum . Quae, lib. 2o.
a tens B. Gregorius, ad rem ita mirifice ,, nostratu censetur loquutus. Ecce, qui ,, Vitam omnium, ctiam cum sua morti petiit, paucorum vitam gladio extilixit.' intus arsit ignibus amoris, foris accensuS est zelo seueritatis . Et post pa uca . in rc gimine ergo populi utrunque Moyses D miscuit, ut nec disciplina deesset miseris, cordiae, nec misericordia disciplinae. Duplici propterea zelo animarum salutis sedulo incumbens quisque exaestuare debet probus Canon ista: Charitatis, scilicet di Disciplinae: Charitatis utique, propriae nimio utilitatis ne indulgeat studio et D. . sciplinae vero, ut alienis haud negligat culpis mederi: Charitas enim non quaerit quae sua sunt I. rimb. I s. Et via vitae increpatio disciplinae prou. 6.
Verum quidem est, quod virtutis a γ recta plerumque deflectimus via, ut obliquas, & scopulosas utilitatis ingrediamur semitas. Honesta sequimur, sed quandiu illis spes honoris, aut utilitatis inest, in
Contrarium facile transituri, si plus scelera promittant. Ad Maximum proinde Naso. a. de ponto elig. 3. cecinit venustE:
Ipse decor recti, iacti si praemia desint
Non mouet, & gratis paeliitet esse probii. Nil, nisi quod prodest carum est, en detrahe menti Spem fructus auidae, nemo petendus erit.
At reditus iam quisque suos amat,& sibi
Vtile, sollicitis computat atticulis. Ob temporale tamen lucrum, viro pru
denti, sacratumque legum zelatori penitius inhibetur, colere virtutem. Laboeteius, quamuis aliud maxime curet alienam , scilicet salute in ) assequetur hoc quoque. Nam sicut in agro sementi exculto flores non semel internascuntur: ita etiam animus, utilitatis floribus ditescit, oc si solum honestatis quaerantur sttactus, dicente Domino Matth. 6. Quaerite primum regnum Dei, dc iustitiam eius , de haec omnia adij cientur vobis. Uerun- tamen, diuina tantum gloria expetenda est ab cinere, nec aliud nobis fututum propositum. Amor enim , & pet sectus animarum Zelus, sic publicis erratis inuigilat deterrendis, ut nullatenus priuatis commodis inhiaverit cumulandis. Hoc
saepe dixit diuinus Apostolus scribit
Theodoretus. cap. 3.ad illud Corinth. I 3. si linguis hominum loquar Oc. in Non qu romeam utilitatem, sed multorum ut seruetur. Obliuiscitur lucra , ut ab aliis depellat errata; immo non solum obliuisciis tur lucra, sed patitur libenter dispendia :Inquit sane i. Corinth.9. Cum libet essem ex omnibus, omnium me seruum laci,ut ' plures lucrifacerem. Et factus sum ludaeis tanquam iudaeus, ut Iud os lucrarerijs ,r, qui sub lege sunt, quasi sub lege esse s,, cum ipse non essem sub lege in ut eos, quiis sub lege erant lucrifacerem . iis, qui sine lege erant, tanqua sine lege esse in cum sine lege Dei non essem, sed in lege Cia ' seni Christi) ut lucrifacerem eos, qui si-
ne lege Dei erant. Factus sum infirmis in- D firmus , ut infirmos lucrifacerem. Om-8 nibus omnia factus sum, ut omnes DC se rem saluos. Lelus quippe ad magna Co-segit, nec otiari permittit: Scintilla diuini amoris est, de diuina quaedam vis homi-V nem in animarum utilitatem , dc Numi- nis honorem impellens; D. scribente N Ambrosio super Psal. ii g. Zelus est grati , D Dei, qui exquirit, qui superuenit, qui se
M iusti pectori infundit. Hoc ideo Zelo pleni, quotquot Apostolorum post tempora , doctrina , sanctitateque celebres in Ecclesia Dei.
non tantum Summi Pontifices, verum
etiam caeteri noruerunt viti, ut Cyprianus, Hilarius, Basilius, Ambrosius, larysostomus, Hieronymus, Augustinus, atque alii, proficuas leges, salubresque Canones, quibus ne serpant persecem US vitia, iugatas amplexemur virtutes, atque
seculorum permansuras in secula inchoemus faelicitates, nobis ad stuporem
condiderunt. Ius nanque canonicum ,
o quod non semel diuinum quoque nun
p. I. lib., .cap. Ita ins ad illud. iustitie , ac
150쪽
Liber secundus r Cap. VII. Izγ
sani itati quam maxime fauet; ad Rom. . scribente Paulo: Lex quidem sancta ,& mandarum sanctum, & iustum, dc bo.
num; cum sit Immaculata conuertensaninias, Gal. is. Vnde merito, quod re. ctam bene, beateque vivendi normam traderent, ac distortos prauosque mores
corrigerent; Fulgentius Astr Ruspensis
Episcopus , doctrina, pietateque clarus, omni mundano exutus affectu, & solo in animarum salutem zelo charitatis induistus, primus Omnium annum circiter . 6O.
praefatos canones breuiter perstrinxisse dicitur. Sed cum pauca a Fulgentio coiri. prehensa fuisse viderentur, itidorus Hispalensis Antistes, Romanorum Pontilicum Epistolas, Conciliorumque acta, usque ad uia tempora, idest Honorium
primum, qui sedere cepit anno 62 I. in
unum collegit . Quod sane opus post Isidorum , Burchardus Uuormatiensis Episcopus pari charitate flagrans, prosequendum suscepit, ac primus Ius Ponti. ticium in sua loca digestum methodicuordinauit, vigintique libris complexus
est . Cum vero nouis exortis Haereticorum sectis, etiam Berengarius in Sacrosanctam Eucharistiam blasphemus exti.
tisset, atque ideo, non sine animarum
pernicie, multi in Ecclesia Dei obrepsi Gsent errores; Iuo genere Gallus , qui primo Canonicis a D. Augustino inllii utis, Praesectus, postea Carnotensium Antistessiit, praeter alia opuscula, amplissimum Decretorum Volumen ,decem dc septena libris distinctum concinnavit. Caeterum Ilionis opus, cum alia, & ipsius etiam Isidori Decreta , magnitudine stiperaret. Ugo Catalaunus, non multo postquam. scriptum est, in compendium redegit, ac Pannonam iam, siue Summam Dccretorum I ironis nuncupauit. Atque exinde
non defuerunt alii, 'ui etiam Patrum Decreta,ob id collegisse tradu tur, ut Cresconius, Deusdedit Pres uter Cardinalis, Anselmus Lucensis,&Gregorius Prese Dyter. Interea Burchardi, & Iuonis Decretis, ob librorum magnitudinem , ne-nlectis, eorum tantum legebantur compendia, in usuque erant: in quibus cum ara ulta praetermissa suissent; Gratianus,nente Etruscus; Patria, Clusinus; plosesesione D. Benedicti Monaeus Clis ensis ;Eugenio 3. Summo Pontifice , ac Con-nantino Imperante, ad annum Domi-oi II 3. Opus consarcinandum, atque incertis Pontilicum constitutionibus, resor.
amandum suscepit. Quod tamen a men-ciis, quibus scatebat, purgatum . sua: 1Viris quibusdam eruditissimis, Gregorii cie cimr tertii Pontificis aut horitate1 anno
usque, sub Honorio 3. compilationem, eo perducto: Gregorius IX. eadem prinaimorum, de in iure quam maxime studentium Pontificio, utilitate,& charita te permotus, ut & ipse in Decretalium testatur proaemio opera Fratrιs Raymundia Pennasori Barcinnonensis ex ordine Praedicatorum Generalis Magistri, α his tempestatibus vltimis a Clemente 8.
inter Sanctos relati eam, quae nunc extat edidit compilationem Bellam. de Scriptor. Ecclesias ab anno Domni la3o. or Pan ines. Ubifup.cap s. Hoc adeo pacto, charitatis Zelus homines urget, ut alienis commodis propria postponant, dc proximorum saluti tantum incumbant; nam qui ho noribus inhiat, aut propriae utilitati indulget studiosius, nec proximorum pro uidebit saluti, nec Numinis ulciscetur iniurias. Vnde merito s. etbic. s. tales cui pantur, opprobrioque dantur permansuri. Vera enim vero quia iuxta illud Hebre. ia. in disciplina perseuerantibus, tanquarosilijs se offert Deus dcc. Diuinae illatas Bonitati nequeunt Canon istae vindicare iniurias, nisi alienis medendo culpis , Zelo dirigantur discipliner caute obseruan-
,. dum est , quod et Pleruque enim verba
,, sunt quidem D.Gregorii 26.mores. cap. 23. mentem sub obtentu iustitiae , irae imm nitas vastat, dc dum quasi saeuit Zelo re- ctitudinis rabiem explet furoris, iusteque
,, se facere aesti iliat quicquid ira nequiter, , dictat . Vnde, & modum saepe ulciscenis di transgreditur , qui 1 mensura iustitiae, non frenatur, & paulo inserius haec ha-' bei. Non autem iam correctio delii HM quentis , sed magis oppressio sequitur, , si in ultione ira vltra quam culpa me ,, retur extenditur. Ergo repreliensio tem- ,, peretur ad emendationem , non furat; mcdeatur, iton ieriat, ducat in criminis dolorem, non in vindictam reprehensi
nis impellat. Nam oppressionis, & iniuriae reus est qui irae indulget dum corrigit,& correctio, corrigentis est morbus non alieni medet a criminis. Hinc Paulus dicit : Quosdam habere Zelum, sed non se
V cundum scientiam ad Eoman. io. cui sub dit D. Bernardus serm-y.in cavi. Impor
'' tabilis siquideiu absque scientia est zelus.' Ubi ergo vehemens aemulatio , ibi maxi-V discretio est necessaria, q uae est ordina' tio charitatis. Senaper quidem Zelus absq; 'scientia minus esticax, minusque utilis V inuenitur, plerumque autem , & perni-M eiosus valde sentitur. Quo i tur zelus .