장음표시 사용
161쪽
natorum: quartum opificum: quintum Milatum: sextum Ephororum , oc Praesidum : post rcnium Consiliariorum , &Accessortim rcglorum..nras.lib. I 3. AEgyptis, quoque septcm habuerunt ordines,
quorum se imus fuit Sacerdotum ι alter
Pugnatorum; tertius boum Pastoruuia et quartus Subulcorum; quintus Rustic rum: sextus interpretum zpostremus Gubernatorum naualium. Herodib. a. Arahes trifariam partiti sunt Rem publicam, in Sacerdotes, Agricolas,& Milites. γιοι .tib.ε cap. io. Galli, Iulij Caesaris tempore, diuisi omnes in duo fuere genera Drui, dum, & Equitum, quorum illi rebus diuinis, ac religioni operam dabant; hi bellis gerendis districti tenebantur . comm.lib. 6. Apud Λthenienses tres suerunt gradus et primus Nobilium, dc doctrinae deditorum: alter Illorum , quibus agri erant assignati: tertius Plebis,& Artificum. Diod. lib. I. cap. a. Romani tres quoque ordines ciuitatis constituerunt: unum Senatorum οῦ alterum Equestrem, tertium Plebeium. Liaius lib. I.4 cond. υνbe.
Totidem constituit ordines,&ipse Plato, sed diuersa ratione, ut esset primus Agricolarum , Opificum, Mercatorum , qui caeteris ciuibus, veluti horum ministri,ad vitam necessaria compararent: alter Militum, qui ciuitatem tuerentur:tertius Custodum, quorum authoritate,& consiliores tum pacis, tum belli tempore sererentur. lιλ2. de repab. M si pra. Aristoteles tandem, sex ad ciuitatem esse necessarios ordines contendit secundum res, quae necessario in urbe requiruntur οῦ & constituit Agricolas priruum, seu glebae addictos, ῆ Pastores propter victum: secundo Opilices, propter instrumenta varia. tertio Milites propter arma: quarto Diuites, propter pecuniam: quinto Sice dotes, propter rerum diuinarum procu- curationem: postremo Iudices,& Senatores propter iudicationes, dc consulta
Quia vero , adversus Clodium, para 3 doxo seri. Ia I. Tullio teste: Illa non est ciuitas cum leges in ea nihil valent, eum iudicia iacent, cum mos occidit patrius, quae omnia vincula sunt ciuitatis:Sapientis legum scriptoris, siue Ephorus, Comsiliarius, & Philosophus, siue Druida ,', siue Sacerdos fuerit, summo re erit videre ut .de repakeap. a. tradit Aristote leo.quem ad modum ciuitas hominumisqueaenus, ac omnis reliqua societas he- beateque possit vivere. Cum secum dum eundem Tulluam. a.:aeleg. Iem a II. 13. Constet profecto; Ad salutem ci-
,, uium ciuitatumque incolumitaim , yir
is tamque omnium quietam ,& bratam is conditas esse leges , eosque qui prunum, , eiusmodi scita sanxerunt populis osten-- is disie, ea se scripturos, atquc laturos, quiri bus illi adscriptis, suscepi isque honelle, ' beateque viuerent . Quamobrem, homines e suluis, montibusque ad ciuilem conuocatis societatem, sapientes lcgumlatores, non tam maenibus, quina legibus ipsos firmarunt : nam iuxta illud ,, Chrysostomi Ηοm, deverb. Isaia.Stabilis, ,, firmaque protectio ciuitatum, neutiquam ,, consistit in lapidibus, lignis. dc maeniuntis ambitu, sed in prudentia, & sagacitato eas incolentium . Idcirco de baturno s.
Primus ab aethereo venit Saturnus Olympo Arma Iouis fugies,& regnis exul ademptis. Is genus indocile, ac dispersum montibus
Composuit, legesque dedit Et de Orpheo, Amphioneque ad Pisones scribit Horatius; Sylvestres homines sacer , interpresque
Caedibus, & victu faedo deterruit Orpheus. Dictus ob hoc lenire tigres rapidotque
Dictus, de Amphion Tebanae conditor Urbis
Saxa mouere sono testudinis,&prece blanda
Ducere quo vellet et fuit haec sapientia
Publica priuatis secernere, sacra prophanis . Concubitu prohibere vago, dare iura m
s Sunt quippe leges stabilissimi muri in
concussaque Quitatum fundamenta , in quibus honos quam diutissime detinent, malos arcent, & ijs appropinquare non . sinunt: in his salus bonorum , in his consilia ciuitatis, in his pacis praesidia continentur. Arma imperia parant,leges parta conseruant: sicut sine armis, regna acquiri non possunt, ita sequiuerunt cadem sine legibus custodiri. Qiae porro vita iucunda' Quae honestae, ac securae rationes sine legibus utilissimum est ad
merces transportandas nauigare maria
id leges praestant, quae Piratas undique suppliciis persequuntur durissimis: Nam
lationibus aequiparati L postlimnium f. apiratis f de can. σ postlimin. reuers debent suspendi versus eum locum, ubi deliquerunt. Authsed nouo iure deferv. fugit. Eald. in c. I. 9 iniuria vers. seu furtum de pace iuri firm. & allegat l. rapitalium S. famosos fide panis. Impune occidi possunt. Aurb.
162쪽
ilianae, ic possunt impune derubari. Aasb. nauigia G.de fur. Idcirco excommunicanitie in Bulla caenae&c. Atque ipso iure clitridantur. Eata. in d. auth. nauigia . Nec pollunt creari milites, dc priuilegiis non gaudent Bald. mi. s. in D.C.quibo. ee. mss. Optimum item cit,& necesiarium, commeatus, prosectiones, itineraque conficere: id leges ciliciunt, quς latrones arcent,& grassatores, oc insidiarum pericula longe, lateque repellunt: Inquit enim Calliitratus i. capitaliam s.fragatores F. de panis. se Grassatores, qui praedae causa id faciunt, ,, proximi latronibus habentur ; & si ferro is aggredi,& spoliare institueruiit, capite is plectuntur utique si saepius, atque in iti- ,, neribus hoc admiserunt; caeteri in m is talium dantur, vel in insulas relegantur. is Iucundissimum tandem est libete inciuitate versari: leges obtinent summam libertatem: neque enim sublata libertate leges, neque rursus sublatis legibus, potest esse libertas. Nullis vim, nullis iniuriam, nullis impetum fieri patiuntur: unumquenque in suo gradu, nuaque tuentur dignitate, ita interloquente Theseo apud Euripidem in supplicibus vers.
Nihil est ciuitate praestantius, quam leges Recte positae. Nam dc inscrioris homo sor
Et qui ditior est, aequale ius experiuntur. Vincit autem minor maiorem, si ivllam a causam habeat . Caeterum, quia bene sentite, rectequeo sacere satis cli ad bene beateque vivendum. Tullius ad torquat. tib 6. epist famis. i.
ciuilis Iuris interpres, cuius in ciuitat
honestam, beatanique est conseruate vitam, ut sui muneris primas iactet halias. maxime curare debet reconditos legum cruere scnsus, abditasque vetetu in , suis auditoribus, sententias explicare prudentum: Mentem enim potius, quam verba legis esse seruandam tradit Gl g.imitari l. di si quis impediat Τ.de religioser sum fun. I. quamuis gae in ius vocando. Quod quidem nil aliud est quam de aliquo bene sciit ire inti I lib. 2. cap. l . 23. Sed quia nullum ius, aut pauca, dubio carere solent,ut d cent Doctores t.quod labeo fde carbon edict. G ι.dominus labeo I .de tectam cum in ijs ali. qua contingit ambiguitas, tunc quid Ila- tuendum sit, is seruus plurium g .si numerus f.delegatis, sideicomm. i. scite tradit Vlpianus, dicens : si numerus nummorum ., legatus sit, neque appareat quales sint le- ,, gati; ante Omnia ipsius patris familias, , consuetudo, deinde regionis, in qua ver-
, , satus est exquirenda cii , sed de mens pa- , , tris familias, de legataris dignitas, de cha-
is ritas, dc necessitudo; item carum, quaeri praecedunt, vel quae sequuntur summa is tim scripta sunt spectanda . Quando vero in eis nihil horum apparet; quod mi nimum est sequetur; vi t.nummis F.de legatis 3. idem docet Vlpianus. Nummis linis quit) distincte legatis, receptum est, utri exiguiores legati esse videantur, si neque
is ex consuetudine patris familias, nequi, , regionis unde fuit, neque ex contextu tuis stamenti possit apparere. In dubio enim minus grauari haeredem, quam fieri possit credendum est Ditia cum resamento S. qui in vita f de legatis a.Et id est Benignius quod in dubio sequi tenemur. l. benignius in ambigua Ude legibus. Ea quoque inter-terpretatio, quae actum sustinet, caeteris praeualet. t.quoties g. de rebus dubos l. quoti sgoss de verb. obligat. Aliquando tameli; veluti fauore religionis, non in insualim,
sed quod decentius est amplectemur , ut in exemplo a Scevola proposito in I. titia S. et lias de auro,ct arg.lega.cernere licet. Vnde in obscuris, quod verisimilius est spe .ctati Paulus voluit in l.in obscuris fde regul. iuri Et Iulianus, sensum, qui aptior est rei
gerendae, retinendum esse censuit l. quo ties idem sermo 1. de reg. iur. Quamobre in , nulla erit certior interpretatio , quani quae ex ratione legis elicitur sensti menim ambiguum minime relinquere potest l. hissolis C.de reuo. donat. υθι Baldus se. Verum enim veto, cuin no i ita verita-7 tis planum sit extrahere sensum ubi vige
Antinomia, linum scilicet contrariet .ls. Anton. nebrassense vocab. ιοροι interprete, di ii I iistinianus Li.Lηuua /ta De C. de veteri iure enucl. nullam in iure rellatam esse affirmet; plura tamen reperiuntur, quae inter se nisi subtili concilientur ratione pugnare omnino videntur . Quare an praedictis soluendis antinomijs, ut ab in .ptis an quos vulgo inopes consilii recurrunt caueatur solutionibus: in primis ad titulos, si ib quibus sunt iura locata, respiciendum erit: diuersas cnim solutiones , diuersi plerumque tractatus inducunt: Propterea
Baldus, tollendae antinomiae , in proavi.f. in princ in s. lect.nu. s. methodum tradens:
is Tribus inquit modis iura conciliamuris cum dicimus, aliter hic verbum accipi , , tur, aliter ibi: aliud hic, aliud ibi, diuer, is sa existente ratione significat; vel simp'iis citer hic intelligitur, ibi secundum quid. is Deinde ratio cuiuique decisionis diliis geliter crit perpendenda : cum cnim lin. gul; species proprias habeant rationes di.
uersas etiam neces Ic est inueniant desininitiones, ut idem Iustinianus i. a. contraret in C. de Pet.iar. enucl. monet esse fi-r, a cien
163쪽
is ciendum, dicens; Contrarium autem ali.,, quid in hoc coduc posit uni, nullum, , bi locum vindicabit, nec inuςnietur, Iiis quis subtili animo , diuersitatis rationesti excutiat: sed est aliquid nouum inuenis tum, vel occulte positum, quod disso- is nantiae quaerelam dii latuit, & allain natu- ,, ram inducit,di cordiae fines effugientem. Dispar quoque causa plerumque iura conciliat; veluti tutelae filii consentiens pater non obligatur l. h. cius fide admiauto. Aliud vero est, si voluntate eius fiat deis
curio l. a s municip. id enim publicae
utilitatis causa est introductum Aret. conss so. Ex unius denique legis declaratione, aliarum perplexitas dissoluetur, cu Iu iura , iuribus, soleant dilucidari, I. non es nouum g de legibui quin immo licet in Pan. dectis exploratum iit,nullam legem corrigentem reperiri l. I.g. nulla I. a. s.coctra τι um C.de υet tur euaci. in codice tame
antetiora a posterioribus Principibus
quandoque emendantur l. l. s. i.C.de ems da. eod. cis, dons. Iustin. Sed id aperte conit
re oportet. Iustinianus quippe id se fecisse, saepissime fatetur, ut in I. maximam vitium C.de lib.ρ M., .nostra in ii. delegaι.o alibi. tunc autem hae litandum non erit letum anteriorum correctionem induci. bi vero id aperte non exprimitur, si lexutatur verbo noua in decisionem deno. tante, puta statuimus , Ordinamus , innovamus, decernimus, oc ii milibus, modo antiqua illis non recitetur verbis decisio quod raro euenit, eam irouam , dc correctoriam legem censendam esse. Mas Pa. num. in cap. a. infinde indi. opinatur. Si quam pariter eorum, qui post iurisconsultos imperarunt , constitutionem ab antiquis discrepantem inuenerimus, cor-renotiam esse existimabimus veluti cum maternorum bonoruar usu infructu tantia ii ad patrem non ad filios spectare tu t.
I. C. de bonis mater. Constantinus correxit:
certh iuta vetusta. ι placet f.deae lui. hare .s corrigi concedemus, quamuis in hoc quidam dissentiant, Qua in re Principum historiam tenuisse multum proderit, ne corum incurramus inscitiam, qui po te riores ab anterioribus corrigi quandoquς crediderunt. Pro iure quippEcmili , ut notat Antonius Maria illius in prae . de
commendatione codicis thio octaui c. suere
Olim apud Romanos, Acta populi, & Senatus : Triumphalia Vrbium,& Princi. pum annales; Falli publici; Scrinia Imperatorum , dc Magistratuum; Regella Scribarum; Libri elephantini, linteique;
Tabulae capitolinae ; AEra ad aeternitate nafixa; Columnarum tituli; veteres Inscriptiones, quibus continebantur stadςra i Leges, Plebiscita, Senatusconsulta, Edicta , Decrcta, & Constitutiones Principum: ideoque chronologia, siue temporis characterismus . tum ad falsas praedictorum causas, quae afferri possunt resutandas, vice versa, ad veras eruenda ;tum ad conciliationes legum ex mutatione lemporum; tum ad carum coniun.
itione. sane in eorum singulis plurimum
confert. Nam rcgulariter omnis historiae portio de temporis adnotatione fidem meretum contra de fide nulla periclitari solet, quae clinque certo temporis chara cietismo destituitur. Proinde: Temporis., adnotatio it o l. a. de Olla , terbis illisis Isaia Vidi domin. ei rea D. inquit Chrysost. ,, instar candelae super candelabrum est, is quo, i si tollas ,& lumen sustuleris, om-M niaque tenebrarum , & confisionis ple-
na ieceris. Et post pauca et Quemadminis dum rermini, finesque in agris, fundosis milceri non patiuntur, ita & tempora res,, inuicem confundi non sitiunt: verum abri inuicem ea separantia, & secundum do is bitum ordinem ea disponentia, masn ,, confusione nos liberant.
Merito ergo Charondas Thuriorum lio legislator, telle Diodoro lib. i 2 bibliot. hi- storice a legis scripto iussit ne ullo pacto discederetur, licet omnino male scripta, soret: sed corrigi permisit, si qua corte ctione egeret; ne cui quod fieri soler in I
iudiciis rerum capitalium in licentia, Occasione pateret per argutias intepretandi leges, variasque pro ratis verbis sententias inducendi prohibuit, ite cauillationibus litterpretum legii seueritas, & male stas distraneretur. Nam cum perspexili et in plerisque ciuitatibus pro suo cuiusque commodo, leges interpretando distrahi, iamque torii in prope prisci iuris columen conculsum labare , deflexamque prossus varie legum seueritatem haud polle coniti: cre, inde saeuas in vulgo ea citari seditiones, hariosque tumultu,; singulare quiddam, quo tali Occurreretur flagitio, crico. ita uir, sanxitque; Si queni cuiuspiam legis abrogandi libido, seu necessitas adduxisset i is collo laqueum
primum circundaret: tum in concionem
ad pollulandam a Populo legis emendalionem prodiret, ibique expectarct, donec a Populo de legis mutatione, quid
tetit iret decernerctur. Vbi comitia mutandam probassent: tum ille novae legis
author solueretur . Sin, hanc legis coire clionem concio repudias Iet , tum mox ibi acni, nouo rogalori laqueo, quo vinctus, accesserat, guttur pertringeretur. At so: te longe melius, arque consultiu , utinator Iuris habetetur aut horitas, primus
164쪽
omnium Octavianus constituit Augu-Itus, ut Ex auilioritate ipsius de iure quis
rei n. deret duntaxat L a. f. primus Diuar Atigast ussi. de Origine tur. Unde res eo deu nit, ut ictento Aufiusti more, nemo Iurit consultus appcIlaretur, iusque in te prctarctur, deq ue eo responderet, nisi a l cincipe eam impetrasset facultatem; Quorum omnium sententiae, & opiniones tunc honoris in tantum Venere, ut ex Principum constitutionibus, ab eorum . recedere responso iudicibus non liceret a&ex horum tantummodo scriptis, ut tradit Sigonius lib. I . imperj oeeid. suas Pandectas, caeteris reiectis, confici voluerit Imperator Iustinianus. Ast utinam,
cum retento more, talem, tantamque
in conserendo dignitatem , eadem adli, heretur severitas: non sane tot legum t merarias, ineptasque Scioli vaticinarcia
solutiones, quas idcirco Docti diuinati-uas appellant, di tanquam miserorum refugium,vitandas monent. GlUs. in istium quem habentem in ver. hareditaria ad medium Cfami.heresse.
Cum autem de legibus benε sentiro, easque fideliter interpretari, ad honestam si beatamque vix suificiat fouendam in ciuitatibus vitam, nisi ivt ex Tullio pronun-M tiatum est supra iuris interpres etiam re- ,, cte faciat, ne Comparetur viro consideri ranti vultum natiuitatis suae in speculo,
,, qui considerauit se , & abijt, dc llatim
oblitus cit qualis fuerit: operae pretium erit, ut auditor, & inspector verbi non tantum , Verum dc factor, R exequutor ,, existat. Iacobi I. Inuenta propterea sunt ,, specula naturat. quast. lib. I. cap. II. inquit ,, Seneca) ut homo sple se nosceret. Mul- ,, ta ex hoc consequuta primo sui notitia , deinde dc ad quaedam consilium et Formo- ,, liis ut vitaret infamiam: Deformis ut M sciret redimendum csse virtutibus quic- ,, quid corpori deesset; Iuuenis ut floro, , aetatis admoneretur, illud tempus cs , , discendi, & sortia audiendi: Senex vi,, Vt indecora canis deponeret, &de mor- ,, te aliquid cogitaret. Nam qui ex intuitu
speculi nihil praeter aspectum , & sui vultus contemplationem quaerit: exiguum ,
vel potius, nullum percipit fructum; amoto enim speculo, eius intuitus illico evanescit memoria , siue quia sedulo non
obseruauit, quae obseruanda erant,ut corrigerentur, atque emendarentur; sive quia
reflexa. illa cognitio, quae percipitur in speculo, leuiter assicit sensum, atquω adeo non ita firmiter inhaeret; siue denique contemplantis ignauiam, & veco ciam notat, qui ita te ipIum in speculo contemplatur, ut non intelligat, vel ceγ
non animaduertat, quo vis illa speculi
referatur. Non enim mentitur speculum, cum aut sordes vultus, aut senectutis indicat rugas. Qui igitur se in speculo idcirco tantum contemplantur, ut suae sint
pulchritudinis admiratores, is nihil inde percipiunt utilitatis 4 Quibus omnino similes sunt ij, qui sola legum cognitione
contenti, earum obseruantiam , aut ne
I a gligunt, aut contemnunt. Quandoqui- , dem et Mandata Dei sυt concione 6. in D Psal. III. explicat Augustinus siue cuma, leguntur , siue cum memoria recoluntur,
, , tanquam speculum sunt secundum Apo- , stolum Iacobum . Quod non inficiabitur quisque , ad omnia iura posse dictum cxtendi , cum Ius humanum imitetur Diui
Et leges, quatenus leges a se inuicem inbnime differant. Plato in Minos, seu de lingetib. 7. nam quae differunt, &ad optimum, recto non proficiscuntur calle, non leges, sed potius, edicta, decreta, hominumque instituta censentur. Mars Ficin. ibidem iuargumeato. Sistat ergo proinde se, huic fidelissimo animo tum speculo, non Vt in spiciat, sed inspiciendo corrigatur , qui se quis praeceptis alienos studet mores com ponere, & in agendo, illud Nasonis 3.
de arte aman. sibi nunquam labatur menter
Eligat, & speculum consulat ante suum. Sicut enim usus eo refertur speculi,ut possit quisque ea cernere, quae alioquii
vultu suo intueri non posset, & siqua foeda sunt elui, atque abstergi queate haud aliter lex , quicquid honestum , quid tiu-pe sit, quid item agendum, sugiendum uc videat ut, indicat. Quare Aldobrandini Cardinalis amplissi in i , apud Henricum
Farnesium in apopht. de principe . familiare,, dictum legitur: Iuris, scilicet,scientiam, ,, in actione magis, quam cognitione con ,, sistere. Qia asi callere leges , easque ingenij acumine altissime penetrare parum sufficiar, si mores, & gesta, ipsarum praeceptis minime subijciantur. carmib. I. de 26. concinente Lyrico: Quid tritius quaerimoniae
Si non supplicio culpa reciditur; Quid leges sine moribus Vanae proiiciunt, si neque feruidis
Pars inclusa caloribus Mundi,nec Boreae finitimum latus, Durataeque solo nives Mercatorem abigunt Horrida callidi
Magnum pauperies opprobriu iubet Quiduis dc facere, & par ι virtutisque viam deserit arduae. Cuius
165쪽
c uius rei argumentum , rationemque tur ἔ neque id aegre ferebant, existiman. Lactantius Firmianus Magno Constanti- tes parendo legibus, se beatos late. Et no pandens. lib. q. divin. DMihi. cap 23 ad iure quidem optimo Valerius Maximus stuporem ita ratiocinatur: Quicunquei ιib 6. cap. D hoc aliud plurimum fecit, praecepi a dat hominibus , ac vitam, mo Quod Zaleucus , Vrbe Locrensum a so resciue lingit aliorum et quaero debeat nω saluberIimis,atque legibus utilissimis mu- id: e facere, quae praecipit, an non debeati nita, cum silius eius adulterii crimino ' Si non fecerit, soluta praecepta sunt. Si damnatus, secundum ius ab ipso constitu-V enim bona sunt, quae praecipiuntur: Si tum , viroque oculo carere deberet, ae V vitam hominum , in optimo statu collo' tota CiuitaΔ in honorem patris necessita. V cant non se debet ipse praeceptor anu rem menae adolescentulo remitteret, aliis V meto, ex tuque hominum segregare, in quandiu repugnauit. Ad ultimum , pre
V ter duos agit, & ipsi eodem modo uiuen cibus populi victus, suo prius , deinde fi- V dum est, quo docet esse vivendum ; ne si lij Oculo eruto , usum utrique videndi r V alii et vixerit, ipse praeceptis tuis fidem de- liquit. Ita debitum supplicii modum le- trahat, leuioremque doctrinam suam fa- gi reddidit, aequitatis admirabili tempe-V eiat, si ieipsa resoluat, quod verbis nila' ramento, se inter misericordein patrem, V tura struere. Unusquisque cnim cum au & iustum legislatorem partitus . Lex dit praecipientem, non vult imponi sibi is euippe cii ex Demosthene lib. 1. g. delet ' necessitatem parendi; tanqua in sibi ius ri bus, o senatusconsul. cui omnes hominus V libertatis adimatur. Respondcbit itaque is decet obedire, cum propter multa, & va- Doctori hoc modo. Non possum facere, is rιa ; tum m inae quia omnis lex est in. V duae iubes , quoniam sunt impossibilia. D uentio quaedam , & donum Dei, decre-V Vetas me traicis vetas cupere; vetas tibi' is tum autem hominum sapientum; corre-V dine commoueri; vetas dolorem ue vetas D ctio autem sapientum;correctio autem v V mortem timete s sed hoc adeo contra na- D lumariorum ,& non voluntariorum pec-. V tutam est, ut his affectibus animalia uni- D catorum Ciuitatis autem compositio' ' uersa subiecta sint: vel si adeo putas re- ,, communis, lacundum quam omnes decet' pugnari posse naturae; iu ipse, quae prae' is vivere, qui in Ciuitate sunt. V cipis, fac vi sciam fieri posse; cum au- Ex quibus hactenus dictis, odiosa tan- tem ipse non facias, quae insolentia cst, ut dem , & molesta illa resoluitur quaestio: V homini libero imponere velis leges, qui- I Iur speriti, an Rebus publicis, Cruitati-V hiis ipse non pareas. Prius disce quid do- busque prosint, obstinue potius 3 Vide-V ees, & antequam in orcs aliorum corri- tur nainque hos improbare Plato , cum V gas , tuos corrige . Quis neget iustam ese lib. 3. de republ. turpe esse docci ,&imperi-V se hanc responsione mi Quin citam tria tiae validum argumentutu, in eas adduci V contemptum veniet huiusmodi Doctor, angustias, ut cogantur uti iure quodania,
& deludetur vicissim , quia videbitur ip- aduentitio, & mutuato ab aliis propria V le deludere. Quid ergo faciet ille praece- iuris penuria. Quare male , institutae rei- ptor, si haec ei fuerint Opposita Z Quomo- publicae indicium esse affirmat, si multi
V do adimet excusationem contuni ac ibus , inueniantur in ca Iureconsulti, iucundae, , nisi ut praesentibus tactis doceat possibilia de tranquillae vitae in controuersiis foren- se docere 3 Inde euciiit, ut praeceptis Phi- sibus set E torum lcrentes tempus. Pleri. losophora m nullus obiem perci . Ho- que idcirco, etsi non absque iure, Iure- mines enim malunt exempla , qua in consultis tamen vivere malunt, ut de Un- verba: quia loqui facile est, praei arc dis garis retulit Viues lib. 7. de causis corrupi fiet te vana artitim. Et Connanus lib. I. Hac una de causa aegyptiorum Reges. Caium Caligulam, refert se iactasse Iure-
Diodoro lib. I. rertim antiqu. par. . cap. 3. consultorum scicntiae usum omnem penis
io testante , Omnium belleuolentiam adeo tus aboliturum . Quod tamen non de Iu- assequuti sunt: ut non soluin Sacerdo: i- risiti terpretibus, qui de legibus bene sen-bus, sed singulis aEgyptiis , maior Regis, tiunt, rccteque in ipsis agunt, sed de foriquim uxorum, filiorumque, aut aliorum tintinnabulis, tabulisque accipiendum vi- Principum salutis inesset cura: Procon, deiur, qui aliquot iuris sormulis meminsuetudine nanque recepta, nil agebant riae mandatis, dominari conantur in soroptoplijs affectibus, sed Omnia iuxta legum clientulos suos euacuant, & exhauriunt, decreta. His perinde iudicandi, neque dum ilics icrunt, Ec alunt, non tollunt. congregandi pecuniam , neque puniendi H Fideles vero Iuris interpretes , & qui le- quemquam per supcrbi an , aut iram, aut ri gum sectantur praecenta , Sacerdotes me. liam iniustam ob causam licentia permis- rito appellantur: Iustitiam enim colunt.
Ia crat, scd veluti priuati legibus teneban- ,, boni oc equi prosirentur notitiam:; quum
166쪽
ab iniquo separant et licitum ab illicito
discernunt: bonos non solum metu pinnarum, verum etiam praemiorum exhodio, latione essicere cupiunt et Philosophiam veram , non simulatam sectantur. lib. I.
F. de Go iuri Similes sunt scholarum magistris , qui discipulis literas quasdam
praescribunt , quas ipsi exprimant. Plato in protagora . Vnde horum domus Cicero Ciuitatis oracula vocat; Aa Iureconsultos enim olim sic veteres adibant, ut non solum de omni re ciuili, verum etiam de omni ossicio, di negotio referretur. P. de orat. secta oz. nam. 2Oo. Et sine Iureconsultis, recte Aristoteles assirmat et Ciuitatem bene, faeliciterque habitari non posest. Polit. 3.cap.8. Ac sane, sicut morbi corporum Medicorum curantur inuentis: ita immanitas animorum Legumlatorum ex terminatur prudentia. Demosth.orat. 2. con tra Aristog: tonem . Leges sunt Rerumpu blicarum vincula . Plato a. de lege. Fundamenta libertatis. Cicero pro Cluentio.sedi.Α9. num. 66. Muri Magistratuum contra vulgi importunitatem .Leo Imperator in prooem. constit. ηοueti. Non ergo excludendi, dc ea
terminandi e Ciuitatibus Iu reconsulti erunt, qui legum veri sectatores, dc interpretes extiterint. Quam ob causam , dc ipse Plato annum agens g6. Iuris ciuilis peritiam sibi acquisiuit. Valer. Maximus lib. 8. eap.7. Alexander seuerus sine Iurinconsultis nullum arduum decreuit . Pon-ιan. de magnanimis. Et Magnus Iustinianus, Tribonianum , Theophilum , DO-rotheumque , summopere amauit, dc coaluit. ex s. eumque in prooem. institui. g. I. in I. constitui.eod. La. S. qua omnia C. de veter.iu
Causas rimari , patientiam partibus cum in ciuilibus, tum criminalibus , aures que praebere , dummodo cum iustitia quam maxime in poenalibus misericordiam cxerceat ; perfecti Iudicis ossi
ectus, cum sit inconnivens oculus , arbiter, ct υ index perpetuus rerum , attentὸ vigilans , exaltat humιles , diuitias, hono- .res, regiamque υt plurimum ipsam sectan. - tibus prabet dignitatem.
. a Secus verὸ , ipsa connivente , multi , fplantido tiret prognati loco, supreisaq ue pulcηtra etiam excellentia, diras eatamitates fanexperti. inuare meriιὸ liam Iouis vetustas eam finxis, ipsique Ioui proximam dridii Iedem. 3 Sed forid metus, si eam vocasset Hemdas Daem tuum: hoc est eam legem , qua amriquissima , edi perfectis a omnium Disrum, ab illo calesti domicilio, in animam eius descendit , qui sit iustus indeque in e vilem societatem et Nominis naηque iusti sqaidam aeternus viror, in quo omnιa emi. nent recta , aqua , er sancta . 4 Licet nos ad iustitiam esse naros , neque πλnione, sed natura constitutum esse Ius , dixerit Tullius et Iudicium tamen , quod est. Iustitiae actus, o exquatio ita dila ceratur, ut sape Dominus in Seripturis sanctis , se non inuenire, qui iustitiam δε- eiat iudicium asseruerat.1 Iudicis incium vatdὸ arduum est , proindeque minime suscit, si Iadex velati priuatus , conscientia teste, laudetuν duntaxat; sea insuper, ut aliorum censor, publieis debes praconiis fulgere virtutum et Nullus enim in se reus, quas habere respicit Superiorem,
6 Sanctitas in Iudice quὸm maximὰ expetita . non de neeestate iudiei', actoramque een senda valore, sed perfectioni, munerisque decentia tantummodὸ est tribuenda . Unde praualere videtur sententia illa, quia etiam in lethali crimine, dummodὸ regulas iustitia teneat, Iudex rite ρομ iu
7 Iudicium, ρο δε multiplex illud sit, duplex
tamen illud communiter faeiunt : Civile, scilicet , o Crιminale et Civile nanque dum agitur ad commodum prauatum, flue ex contractu , siue ex delicta et Criminale verὸ , quoties de crimine princi- paliter agitur ad publieam vindictam , etiam δε poena imponatur pecuniaria,
dum tamen. fisco , ηοη parti applicet
s Triplici modo per eivilia iudicia squod etiam
peν eximiaalia fieri decet distrahuntar,' . er Pomponuntur causa οῦ Primis ipsius causa ex apta rimatione 2 Sec si Im, dicis modeaa patientia i Tereiὸ , ρον-tium sπὸ repetita interfogationι . os modos, ad duos, primum scilicet, Er se tum , breuitati consulens , restati Gibo
s. Hae rimatio, quid sit . qua. licet. set diuer .:. - fa eiusdem causa definitione ; stilus t 7 men 'm na curia , I uduibus remittit causam simul eunoscentim , o definien - dam: quia lato modo . Iudex etiam Inqui
tis , veritatem' erudiendi causa , legitimὰ partes queis iηιerrogare . Unia cognitio cause,
167쪽
causa, utpote de iu=e diuino, minim8 p res omitti , ut per Prophetam Danielem
i. Ex hae cause disricta νimatione , ipsam qu que ordo cognoscendi , ad instantiam reduransituendam, de iure posui vo introductus
est qui pariter seruari debet in Principumeausis; sed per Prine em tamea non recognoscentem Superiorem alterari potest,
cum legi non subjciatur positiua: quema modum Moleduni sub Hemica secundo, factam esse legimus.
II Crebra Iudicis 3nterrogatio , non tantum ad pleniorem diceηdam sententiam , causam que d/Dangendam, nee non cognitionem δε tiandam, Myilm etiam , ut si Iudex animo hastet, assae ad Principem referre habeor, plenam iηstructionem mittere pos
tamen usus est Absalon, dum interrogaudo, corda sollicitabat filiorum Israel, venientium ad iudicium .ia Agabilitatis studio, idcirco antiqvitus radices, cauitatum sedebaut in portis: Et apud Romanos tribunitra domas fores interdiu noctuque cunctis patebant: Nam si accessus esset difficilis , facile Iudices ad panue dum properarent οῦ eum in iudicando criminosa sit eeleritas, cr parte ιηandita spreceps terminatis . 33 amuis paena , qua eompensantur crimina setiam vicatur eruilis , utροιὰ imposita a Iure eruili; quia tamen propr/ὰ ir ogatur propter eulpam , ad eriminalia iudicia , principaliter spectare videtur: nam Ubi culpa, ibi pariter reperitur crimen . I Vinduatio, qua redditur malum pana pro ma Io enim , non est ex se opus virtutis , sed indisserens; quare etiam in Iudice, euius es vlesci iniurias propter commune is
num, potest, honestari, o vitiari d fine: proiηde odium, scut o fauor, d Iudιcμhus aeque Messe debet, ut rectἐ iudicent, quod ab ipsis, iure iurando, affirmari pra
,s Iudex. rect/ liberandum absoluet, condemnabit damnantam, atque misericordia , volfacultas est, severitate ubi lex praecipit , utetur, si legibus in omnibus obtempera fierit . . uare absoluendo reos, sicut innocentes damnando, leges violabit. 6 Ita tamen eum misericordia temperanda est
iustitia, ut nunquam 4 misericordia iustitia, er a iustitia assit misericordia . . uod β iudiciν dubietas absit, eor ad severitatem Iege eonstitutam deuenire necessarium sit
ita ut supplicium ἡ delinquentibus sit --
beundum; Iudex dolenter panas imponat:
caius rei causa Vespasianus summopere Si qua virtus est, cuius intellectus, usu sisque humano generi sit necesurius, cata, I est iustitia; nam: datus animae in sanctitate iustitiae. Ecclesiastici o. & Initium vitae bonae facere tulit . iam, quae magis accepta cst apud Deum, quam immolare hostias prou.lo. Haec quidem ut Regina causarum, & arbitra rerum et Haec disceptatrix, urnam sortium tem rat , accidcntium vices alternans, voluntatumque nostrarum exorsa interdum alio, quam quo contendebant callu terminans, multiplices actus permutando conuoluit: Eademque necessitatis insolubili retinaculo moris talitatis vinciens fallus tumentes in casesum.& incrementorum, decrementorumque momenta versans , Ut nouit, nunc erectas mentium ceruices Opprimit& eneruat; nunc bonos ab imo uiscitans ad benE vivendum extollit; quia: Inconnivens iustitiae oculus arbiter , & vindex perpetuus rerum Vigilat attente, Ammon. Marceu.bis.lib. a/. Haec ex latrone Parthorum Regem , Arsacem fecit. Ful. bb. eap. q. Et Hermannum Belingi siliuino ,
obscuro loco natum Othonis primi Caesaris liberis, Albinaeque Saxoni ε praefecit
stidis villi duabus filiabus , ut Populusa themensis sponsalia publice laceret, ac
tria millia draciamarum dotis, utrique scisceret; filioque Lysimacho minas argenti centum , totidemque iugera agriar horibus consita daret, sicut in Aristide 'a tradit Plutarchus ; operata est. Vbi , Exoppolito,eadem rerum Domina conniuente, multi splendido licet prognati loco, supremaque pollentes insuper excerulentia,diras calamitates sunt experti. iacio tenim capita, quae gemes horruere , sianesti carnifices absciderunt 3 Qust graucta, non pauci fortuna superbientes, qrumnas videntur perpessi, dum alter in vincia IR ducitur, alter summa premitur egestate , alius a summo cui ne dignitatis Excutitur . Quς omnia, si scire quisquam velit quam varia sint , & assidua, arenarum numerum, idem iam desipiens , Sc montium pondera scrutati poterit. Vnde meis
rito filiam Iouis, vetustas iustitiam finxit, ipsique Ioui proximam dedit sedem. ita lib. I. g org. concinente Hesiodo, Nicolao dc Valle interprete. Illa quidem virgo est, supero Ioue nata pa
Nomine clara suo, eartuque verenda De
Quam si quis violet lacrymans sua fata, pa
Et Iouis alite pedes, & lamentabile fun
168쪽
Hsmianos queritur mores. ae debita poscit
3 ot sorte ii denti urs esset loquiuus, si Iustitiam dixisset ipsunt esse iovem . hoc est ea in legem, quae antiquissima, &perfectissima omnium legum ab illo caelesti domicilio in animam eius ue. scendit, qui sit iustus, indeque in ciuilem locietatem . Cum enim animaia ,
quae est in mortalis , Deum cupiat imitari, qui iustus est , dc iustitiam dilexit.., psat. 3o immo, qui ipsissima iustitia est, is 1 ddens unicuique secundit in opus
,, suum. pro . 24. fatendum Omnino vi deis
is lur, hanc animae immortalitatem illud esse pedamentum , quo omnis innititur iustitia. Hominis nanque iusti est quida aetermis vigor, in quo omnia eminentrecta, aequa , sancta et idcirco Iustitia, ab aninia, cuius cst propria dos, sese dis- fundit humani generis in communio.. nem, ac iit habitus, siue perfecta illa notio corum, quae cuique conueniunt, eaque, ut par est, dispartiens, de qua Tullius a. de inuent. sese. Iω. n. 76. Ergo
merito dici potest Achaena , virga scilicet illa geometrica aegyptia,apud Apoll.
le de Caelo delapsa , quae cum Nilus diluuiast 't, unicuique suos terminos indicauit,eaque Occasione .Egyptios discordiis, & caedibus eripuit: nam ita una ex virtutihus est , ut aliarum quodammodo lit ductita, proiccarix, coaservatrix .
Caeterum si Iustitia, illa sit poten- tissima virtus, quae usque eo humanae
dignitatis sit propria, ut omnes homines , ne iis quidem exceptis, qui iura ,& leges ignorant, ad eius erigantur splendorem, ipsiusque num cn ,-mari testate in reuerrantur, cum z Nos ad iii. M stitiam esse natos, neque opinione, scdri natura constitutum esse ius. lib. i. . , se l. 28. num. 36.dιxerit Tullius: Iudicium M tamen , quod ipse iustitiae actus , &- exequutio est. D. ii a distrahitur, ac dilaceratur, ut de populo, licet electo grauiter liis verbis conquestus sit Dominus: Expectas ui ut faceret iudicium.&ecce iniquitas; ,. ec iussitia in , εc ecce clamor. Iudicis, , nanque ossicium valde arduum est t, . quia iudicario secundum Philosophum, , I. lit cap. a. iusti iudicium est: proinde minime sussicit, si iudex , veluti praua
tus, conscientia teste laudetur duntaxat,
sed insuper ut aliorum censor, publicis dcbet praeconi js fulgere virtutum. Nullas cnim in se reus, quas habete respicit Supctiorem voretur culpas. Debet ideirco esse innocentiae templum , ubi saccrum omne,& nihil videatur prolanum. Esto innocentiae templum ossiciorum ,, Magistrum apud Cassiodorum I variar. is Ita monebat Theodoricus ) temperan- ,, tiae sacrarium, ara iustitiae : Absita iu- ,, diciari s mentibus aliquid profanum. ,, Nequit sane aliorum criminum esse Iudex, cuius probitas omnibus non est conspicua ; quia erroribus creditur ini fuscatum, quod ad spectum fugit occul. tum . Quod mature Ecclis. T. perpen
dens Sapiens : Noli sinquit) quaerere
, , fieri iudex nisi valeas virtute irrumpere,, iniquitates, ne forte extimescas faciem ,, potentis ,& ponas scandalum in agili- , , late rua. Quia vero inter ipsas delinqui- tu leges, inter iura peccatur, atque innocentia . ubi defenditur vix seruatur 6 incolumis; Salictitas in Iudice quam
maxime expetita, non de necessitate iudicii, actorii inque valore censendmis,
sed persectioni, munerisque lantum , modo decentiae est tribuenda. Ma=e. An-Dη.Sabelli in aureo suo compendio ex Alva-reg.de Uelqc.num. 24. Alioquin , & quis recte iudicare posset, cum nullus Iminmunis ita reperiatur a culpa , ut in ipso non habeat , vel iustitia quod arguat, vel misericordia quod remittat 3 Dicitur ,, quippe D. I. cap. i. Si dixerimus quoni 1 is peccatum non habemus, ipsi nos sedu- ,, cimus, dc veritas in nobis non est . Et is Iob. I s. Caeli non sunt mundi in conspinis ctu eius; quanto magis abominabilis,
is &inutilis homo, qui bi his quasi aquamis iniquitatem Propterea quicqii id plura contrarium suadeant) receptissima est opinio: Criminosum etiam, eademque, vel maiori subditorum labe in . quinatum, posse Iudicem esse, ab eo valere gesta, neque criminis , vel indi. gnitatis exceptione a iudicando repelli, nisi legitimo agitato iudicio priuati nis, aut suspensionis sententiam passiis fuerit et cum valeant ab eo gesta non demerito vitae , seu de muneris potestate illi tributa , & si crimen esset nolotium.
Ant.Sabel loto supra et t. Dummodo lit-stitiae ad trutinam ponderet iudici.i,alias lethaliter delinqueret, reddendi Que
obligatione vinceretur, cum non lit legum dominus sed minister. Sayr. clau. rex lib. I 2.cap. i s. Iet .in sum.lib. I. cap. S6. RO D. Hostath.cap o super Iapten. lea. 77.textu in cap.Deus omnipotens, & alis apud Guaa- alluim Abbatem. Lb. 2.de iudice.defensa.
169쪽
in ando quae em probos illud Tullia-7 num orat. Ia.pro C rima, haud ludices luere delici . Quod, scilicet, omnia iudicia, aut distrahendarum contro , , vcrsiarum, aut pulvendorum malefi-ri ciorum causa , repcrta sunt. amobrem , & si multiplex esse iudicium ii sinu et Rubrica, quae inscribitur de ia&ci ς, ut notant Glla in rab. f. Metit. Io.
ali 1sque permultis: Petrus tamen Greg.&Olacus in praxMop. s. duplex solun ti: Odo ipsum factui: t: Civile, scilicet,& Criminale . Clixa: e nanque duri agitur ad commodum priuatum , siue contractu , liue caecli 'O: Criminale vero, quoties de crimine princi, aliter agitur ad publicam vindictam. etiam si pecuniaria pgna imponatur. ι a. 'de ρυιιι.mduhss. . ιη'. eodem dum rameli Fr sco , non parti applice Iur. l. n. Ffη.de pri t. delict. ι 3 f de sepulch. Mol. cum adductis a Mcncchio de arbit.M.2.cas. 263. Iura idcirco ciuilia, in viti iuris dicuntur .cx eo qroo leuiter, diviciis Petri decet,& more tractentur ciuitatis. .vali. 6 fing qtiod metus eausa. Lprobum. 2.ibi eruiliter, o quosi more ciuitatis β.de verb. Agnificat. Criminalia vero , quia denorant rigorem , dc asperitatem. C pertum. in D.ibi ηοη si castam rigorem tuνis, sed δε- eundὼm temperantiam aquilatis se. Proin-
, , deque Tullius , loco addit citato , Quo- rum alterum leuius est, propterea quod, is & min s laedit, &persaepe disceptatoreti domestico diiudicatur : alterum estis vehementissimum, quod, & ad gra-
, , uiores res pertinet, di non honorariam M operam amici, sed seueritatem ludicis, is ac vina requirit.
Triplici autem modo per ciuilia ius dicta recte distrahuntur , seu quod
iden est )componuntur, ac terminan tur causae distrahere enim pro compo nere, de numidica loquens a plebetis , Caesati iii solo erecta columna, apud quam controuersiς componebantur, Sueton; usia Cuare eap. 81. lepidisIime posuit) nimitum ipsius causae ex apta . srimatione, ad eout ordinem rerum a
plena ludex inquisitione discutiat. Se cundo, eiusdem Iudicis modesta patientia, partibus scilicet in tetrogandi, proponendi, adi jciendi quae ad reni per tinent controuersant, patientiam prae bendo. Tettio tandem , paratum saepe is repetita interrogatione num quid nouiis adiicere velint: Quandoquidem : ludi
is cantem tibo .codicis Theodos sit. i 8. Rdri MaximumUrbis Praesectum seribit m.
is stantinus Augustus oportet cunctitas, rimari , dc ordinem rerum plena inqui. is sitione discutere: interrogandi, ac pr ,, ponendi, adi ciendique patientia ple- is bita ab eo , ut ibi actio partium limita- ,, ta sit, contentiones, non Occursu Iu- dicis , sed satietate , altercantium metas compresserint, saepius requiritur, is ut crebra interrogatione Iudicis fre-riquentetur, num quid noui resideat, is quod annecti allegationibus in iudieiari ma contentione conueniat cum ad alte. ,, rutrum hoc proficiat siue definienda fiuri causa per Iudicem, siue ad nostram is scientiam reserenda. Quae quidem lex, , , ita a Triboniano Ly.C de lutes s. in pau-- ca contracta est. Iudices oportet in ,, primis , rei qualitatem , plana inquisi-M tione discatere, & tunc utranque paris ri tem saepius interrogare; Num quid no- , ut addere desideret, cum hoc ipsum is ad alteram partem proficiat &c. Nam utranque partem saepius interrogare , utriusque addenda prudenter expectare, est omnino utrique parti patientiam praebere , & occursu ludicis aliquid vi. terius alimaturis non obviare, ut tra dunt Vlpianus.ι. p.S. cirra aduoeaιω F de Uicio procres de Olli stratus ι. iv. s. sed σm cognso g.de oscio praesidis. Vt autem a primo suscipiamus exorinio dium , videlicet ut ipse iudex cuncta rimetur ; ignorandum nequaquam C sh, vocem istam Rimandi in re iudiciaria esse propriam , adeo ut Rimari leu rimare per Priscianum nil aliud sit,quam diligenter quaerere, quasi rimulas quas. que perquirere, tractum a suibus , qui
glandes rimantur de rimis ictraria a , a uiliore Seruio is Virg. I georg. T. quod in iudicando maxime obeundum est zunde Salvianus lib. 2.loquens de Dei reis
is cto iudicio: Ut probaret inquit nihiLM ab eo negligi, quem ostenderet Umuer
A sa rimari: Et Mantius Theodorus ιib. s
Qilaesitor scelerum veniet vindexque reo in
Qui commissa suis rimabitur argumen
In lucemque trahet , tacita latitantia fraude. Ea propter,quamuis causae cognitio, dc definitio sint diuersa c. qaamuis. aceu fatus. 3.q 6 c. eausam de rescriptis. status ta.
men Romatiae Curiae ludicibus remittit causam simul cognoscendam , ee eis. niendam , ut refert Barbos. lii dicto cap causam num. siquidem lato modo , Iudex etiam inquisitor dicitur, quia cui2-
170쪽
Ba debet inquirere, de rimari , ut rectam
promat sententiam, iuxta textum mea iraemetanteremo ubi habetur,quod veritatem eruendi causa, in quacunquet
parte litis potest Iudex ligitime interringare: proindeque cognitio causae est deor ure diuino , atque ita omitti nequit, ut docet Triuiaranus decis. 13. num. O. Bb. .
Idcirco legit ut Boistis ι 3. quod ipse me rito , Israelitis plurimum obiurgatis, qui nulla quaestione praehabita, insontem . morte plectere cogitarent,eorundem permissis , tribunal conscendit; & singillatim de seiaioribus quaestionem habuit. Cum. que alter sub lentisco, alter sub ilice Su. sannam , se cum iuuene adulterantem conspexisse, dixisset: perfidia illorum cognita, popuIO, lapidibus obruendos tra-rodidit. Ex qua deinde causae cognitιone , ordo quoque ipsam cognoscendi, ad instantiam recte constituendam , de iuro positivo introductus est, ut tradit Berotus.
. qui debet etiam seruari l. Principum causis . I.dera vox. Cin t DLιs. Doccnt Bursatus
m. 22. -an . . qui tamen poterit alterari per Principem , superiorem non rem gnoscentem. in Clementinsep/, s verb. sis n.
Parisius cons. 2.-π-.4. cum non
subiiciatur legi posti tuae. Baνbnia. cons s.
ait. 3. Quemadmodum actum fuiste Mole. duni narrat Ioannes Bodinus in methodo Bisor. cap. 6. Dum Henricus it. Italum seruum in carcerem duci iussisset; notis adiecta causa , Iudices t ominem liberarunt, prius tamen admonito Rege. Rex iussit illum condemnari, cum rcligicse, ae sancte iuraret, se hominem in scelere
turpissimo deprehendisse, quod evulgari nollet, ac iudicibus succenseret , quod sibi affirmanti fidem non haberent. Li- heraius est tamen a Iudicibus, & earcerihus ereptust sed postea iussu Regis in flumen Scquanam noctu demersus, ne insolentia iacti, populum perturbaret. Qua- Iis autem , & quotuplex ordo cognoscendi causas sit, quaeque ad ipsum spectare videantur requisita , si quis amplius scire percupiat, Barbosam prae caeteris , & Fermosinum adeat Deo M. σναο - XIX. tib. a. ad titi de ordine eo. gnisi-ιm I vhi scitu digna, multa repe-
Ex quibus proinde sequitur erebra Iu-clicis interrogatio, Num partes aliquidri aliud adiicere velint, eisque praebita patientia, quod alterum recte iudicandi dincumentum est ; a quo prosecto Plinii non
abludit locus . lib.Seps. 2. Equidem quo ties iudico, quantum quis plurimum p
,, stulat aquae , do zetenim temerarium eat.
is stimo diuinare quam spatiosa sit causa
is inaudita, tempusque negotio sim re, cuius is modum ignores: praesertim, cum primum is religioni suae Iudex patientiam debeat, is quae par& magna iustitiae est. Non tantum ad pleniorem dicendam sententiam, di vi Tertullianus loquitur lib. I. ad nation. eap. a. ad causam dii pungendam , ad Q. . tiandam cognitionem; verum etiam qui praedictarum legum, alter, & forte potis
iimus finis est ut si ludex animi pendeat,
atque ad Principem referre necesso habeat, plenam instructionem mittere possit; ut ex superius adductis legibus,
omnino patet. Qua proiecto affabili, de
urbana , licet alias affectata, patientia se a in Regem contii ruere, populus iique in sui fauorem pellicere studens unico iudicandi veluti artificio. a.νQ.eap. II. usus estis Absalon, stando iuxta introitum portaeis in via, & omnem virum , qui habebatis negotium, ut veniret ad Regis iudicium, , vocando ad se , & dicebat, de qua Ciui- M tale es tu Qui respondens aiebat: Ex una ,, tribu Israel ego sum seruus tuus. Respon- ,, debatque ei Absalon: videntur mihi χει,, mones tui boni, & iusti, sed non est qui ,, te audiat constitutus a Rege. Dicebatis que Absalon. Quis me constituat iudiri cem super terram, ut ad me veniant om. nes, qui habent ncgotium , εc iuste iudi- cem. Sed di cum accederet ad eum ho- ,, mo , ut salutaret illum , extendebat ina-
, , num suam, dc apprchendens osculabatur, , eum ; faciebatque hoc omni Israel v ,, nienti ad iudicium , ut audiretur a Rege, oc sollicitabat corda virorum Israel. Il- ,, lius forte non ignarus , quod postea do- ,, cuit Iesus filius Sirach Eccles. Congre- gationi pauperum affabilem te facito. ,, Et audiens Sapiens sapientior erit, ocinis telligens gubernacula possidebit . '
laureb. t. ob id antiquitus Iudices mor hantur in Quitatum Portis. Deaur. Is .is ubi habetur; ludices, & Magistros con- ,, stitues in omnibus portis tuis, ut iudiri cent populum ius O iudicio. Et DR. 10.is dicitur. Quando procedebam ad portam is ciuitatis, di in platea parabant cathedramis mihi. Ad idque alludit Horatius, dum de arte poetica laudat.
Iustitiam,legesque,& apertis otia portis. Ita acccssu facilem Iudicem lex desiderat, ut occurrat potius subditas , quam quaer tur, in portis, non in abdito velit. Qua ratione apud Romanos, tribunitiae domu, scires non interdiu, non item noctu T a occlu-