장음표시 사용
451쪽
sim contrariae, quod tunc accidat cum
is possessori mala fides additur χcia die.
Quare, & merito quidem, per ea cam empediatis A .s AG.pMUM Oiurium eorrectio eorum e relie inhibetur interpre .libus . cum ab his maxime vitanda sit.
chMd..d pri--σsit. dein finia. u. 34. alii. Nam canones ira runt interpretandi,
Qir imuis autem haec ita sint: & Ius Ca-ν nonicum Argonauticarum sacra sit illa Nauis, Palladis, hoc est supernae sapientiae fabricata consilio. quam apud Natalem
Comitem Uth-.lis. 6.ev. la. inter h-dera fuisse collocatam , ethnici exindo a lati sunt Poetae ι nauticarum tamen, quoruniam scilicet peruersorum Cano-nistarum ineorrecta malitia, adeo errorum fluctibus reperitur vexata, ut in e rum decisionibus , atque sentent ijs, secu
latibus te us, & institutis, Ecclesiasticam aduertus libertatem, illam subiicere . ne di eam obruere non dubitarint. Praeli
let sanE, in aliquibus, ecciesiasticis legibus Ius Ciuile, ut apud Tuscum tit. I. inclus 7ς. panim videre est : ubi nihilominus
agit ut de anima . eiusque salute, vel dra Ieccato, Ius canonicum praeualet semper, ubique ibidem m4. Quinimo, Ius ciuile, contra Ecclesiam non seruatur, nisi in eo quod 1 Iure Canonico est approbatum
c. iure'. inmιLMιμ. Sacra Canones ibi . non permιttunt, quod liberi inde nati , omni paterno spolientur beneficio atque alimento, lex illa contrarium praecipiens nulla, de inualida est. Sicut ex eo quod in
aduo. ut caetera eiusdem farinae missi exempla faciamὶ Ecclesia non patitur fi- Iiam in adulterio deprehensam, a parenti- . hus occidi poM: Ira illa tanta seueritate, metito expoliatur, Ec desumentes paena saltem extraordinaria puniri imperat, ut apud Sahellium Sa-mad res triarati verbo MMisas a. 7. Meeu DB. Gamobrem si quovis colore ficiat quis, ordinet, de Ira Nicet in genere, vel in specie, directe, vel . lnditeoε. tacite, vel expresse , ex quavi tauia, vel praetexta conmeminis, priuiis rem, vel cuuislibet quaesitae rationis statui in , de dureta contra iurisdictionem, &potestatem Ecclesiae, per tradita a Thoma
-sicam violat, dilaedit immunitatem ἔ E 'dem l detur, violaistin que pariter, si quis Ecclesiastica iura seculatibus statutis ,
ac decretis quouis modo conabItur sub ij. cete . Quaris uidem immunitas Eccla-siastica, alio nomine,libertas, Sc exemptio etiam dici soler. Diu steri veta. 1--1as im
ώκ,quq libertas per subiectionem,de coarctationem maxime tollitur, ac deletur. Cum libertas subdita, de coarctata , proprie non dicatur libertas Liaoriam C. de
v ae igitur ut propheticis Isitie ro. q uetri usque modo prolata sunt, apposite ver-- bis absolua j qui condunt leges iniquas,dcis scribentes totustitias stripserunt. Narnis sibi propterea taliasixenuit, ut opprimeri rent in iudicio pauperes idem subdit Pro- is meta de vim facerent causae humilium is populi mes,ut essent viduae praeda eorum,
is de pupillos diriperent. inare, di si Iuris
statuta gelum ostentent , ut temporales
Ptincipes benevolos sibi emeiant, doct ri
nam venditent,ut illiteratos decipiant: e tu tamen consiliis minime assentiri oportet: Etenim qui specie de si is iurium
mundanorum Principum . Ecelesiasticam impugnant Iibertatem , Summos Pontili. ces arguunt; eorum censuras , aequissimo latas iudicio promulgare audent irritas, de non seruandas . Libellos propositionibus scandalosis temerariis, dc erroneis passiariaspressis contra piam Sacri Concilii Tndentini mentem - - D. peruulgant.
Ploinde, dc quid aliud indicant, quam si quia est aelus s ut dicunt i Zelum esse amarum LMMil. bi qua domina ut gloriantiar)doctrinani ene contentionem,quae animos irritat , di cordiam parit, odium excitat.crudele denique ac luctuosum in1 natur exitium Vbi autem contentio , ac
is Zelus huiusmodi nant, ibi Sapientiam , is qua pudica est, pacifica, modesta, ni adi- talis, bonis consentiens ,plena miseritor-- dia, ot fructibus bonis, non reperiti, idem ., docet Diuus Iacobus, de s qua existit;
is Non est inquit ista sapientia desursum
., descendens; sed terrena, animalis , diab is licti ubi enim Zelus, de contentio, ibi imis constantia, di omne opus prauum. Hic I a Zelus, caueant amabo Reges, ac vere catholici Principes, ne ipsos, nomine sellat, hanc doctrinam, ut pestem fugiant; e suis ditionibus, nisi caedes, euersiones , incen dia, aliasque id genus calamitates pati velint, mimi dabitam, ut hostem arceant. Ipsos enim Imperatores, Reges, Respuis Nicas, Principes, de omnes cuiuscunque stat
452쪽
status, cteonillilanis extiterint, ex Tra-- distino sessa .rap. ao. quo largius bonis is temporalibus , atque in alios potestate sunt ornati, eo sanctius, quae Ecclesiasticiis iuris sunt; tanquam Dei praecipua, eiusque o patrocinio tecta venerari, ac tueri oportet. Recordenturques pissime sibi nun . quam ab Λpostolicae Ecclesie decretis recedendum esse, ut falsis mendacium Dictorum assertionibus aures, de animum praebeant: ad Hebaap. 13. monente Α--1lolo , Ne doctrinis variis, di peregrinis is abducamur; sed I-t Tia G.-.o.ut depo-- sit tam ii desiter custodiamus . Nam iis ,, profecto, qui sunt ex contentione, & quiis non acquiescunt veritati, creauiat autem is iniquitati, iram, indignationem , tribula- ,. tionem ,&angustiam, idem Apostolus 'It τ.I. comminatur aperte.
Naturae lumen, quia naturale est; ad noritiam hominis naturalem illustrandam Iimitatur duntaxat: Humani proindeo intellectus imbecillitate , temeritate,'
praua erudientium institutione, alijsque de causis, haud parum impediri , & d . bilitari potest , ne aliquando suum se tiatur effectum . inamobrem prsisti luminis sola illustratione Metaphysici sussulti, dum putant quoad singula , generum, siue quoad singula de sing Iis pςrsectam se posse obtinere scientiam , atque subtilissima quaeque de
ipsis,inutili curiositate nituntur indaga- re: non sine graui literatorum censura , plerumque delinquere, de errare vehementer solent .sUMMARIUM.. ' I cam omnia ab AEarbore natura propter , minem comitiastur, er formata: sttotia , ut eo pro libito uteretur, fugissens etiam dedisse lumen , indubitatum est: Sed alivando a tali tumiue, sua iniuria homine, frendente , illius amissa partieati peritia quam ex inpiosismo fonte iamdudum amaplissimam bauserat I labore , sutare consequenter in posterum erat redis
uperaretur tu torpore, in ammo veia acamen, quo conat, Decusetur,intelligat, apprehendat . . , quomam uos natara M.
Mficio habemus , lumen natura merit.
lis alii umi e, quoad singula generum, siae quoadsuula desino lis,omnium eo. ctam se posse habere scientiam et Nam Iicet Meram sica sit Aientia de quolibet g
singillatim, ad aliam , π aliam partis calarem vident risectore feteηtiam. 4 Et ia magis errant, qui se existimant, Me s to naturati lamiae, de Deo, Inraugent ae Oieνis id genus stibuιbus in panisatiri posse perfectam habere scieratam . L - , mea enim naturale limatatum est ad fistum modo nuitiam hominis naturalem ib. lustraadam, qua ortum dacis 4 se κερ -- qui immaseriales, ct incorporeas qui Oditates, O Ote liti improportionatas, attin
pro nunc tantummodὸ consideretur ex parte patemue, minimὸ ex parte obiectiὶ eisia immaterialia non tantilm,vetam etiam cis ea corporea, in alios graues ploumque ia-bimur errores: non qκὸd natara ipsa , si naturale lumen, falsa proponat; cam vero . ram dumtaxas m : sed quia is emor tas 1παῆ, maiora se quari tantis, id manses 8 permittit. vique ad hoc paulatis per
6 Falsa itaque muliorum opiniones, non ad Iucem sum natura fumma, qua decipit nemi-xem , sed ad tenebras, Dii imaginem ali q.am lucu camosam . Sicut enim , qua. ecfil re cernit, ex natura luce cernit equa non cernis, ex imbecillitase sua non
ιemittis P a veris ficta ,σ simulvia profotidis, ct veras remιt, ea cam fraude , CT deceptιone eernin ita eum intellectus fallitur nox ipsam decipia nasuralis splendor , sed imbecutitas inrea , qua d plagis alι- euius αρ pareatis algumenti , se extricare
7 Extenuatur. σ hebetatvir tamen ex pluribas causis Me naturale lumen οῦ praesertim ex praua educatorum , Magistra que dis Sιone in pueritia acremac Nam perperam educati , dicere temper volunt, quod ase. svetiora. Unde Eminentismo Praecept ri, non amem medroeνi imo tradendi sunt pueri, ηe discant in teueris, quod eis poste/dediscendum est, ut aliquibita ostenditur exemplis.s Propterea ressare potest om is admiratio, βiarantibus in verba magistri, qMnquam merperii, hoc ita insitum sit, ut iud gestam illorum doctrinam, audacibas, o tueaarum inplectendam propa M irgeam ruaquam
453쪽
ipsa sati pro ter inanem subtilitatem, me-
st' obtenebratur praeterea bari modi natura lumen studiorum.neglictu , atque segnitie et cum tardι meute, d sententrarum dictora que sapientum scrutatione maxime abis. horrea uι. Vnde nata est incredibisti in bo. minam pectoribus Deordia , atque inertιa ,
' qua latissim8 digusa, pro dulcissimo habes,
. . alienis oeutis omnia inrueri, aliena fide omnia credere. Utique stultitia maximo.. 'rad improPeratur .
Io Cum P, .mtasia, siue imagi alio sit petuliaris amma administra, oe intellectui ea rerum simulaci et, qua sensus bauferant prias ia- tuenda propo uat: dum υiribus suis lavi li
genter abutitur, Ut recta detorqueat , ordinata eonfundate, tunc ita natura etiam de
bilitatur lumen, ut ad certum intestictum veritatis, nstus stacto , in quibus vald/ d minarar, aeredere sinati Indistinctis enim , inordinatio , ετ perturbatio motus oeci rum iu phantasia, intelligendi acta υebe. menter disturbant. II Praefato autem vitio , vald/ pra eatem la- . borant Metapisset, dum vanis actι phan- tasmatibus nimis subtilia , curiosa, inu. tuta Psrunt. Nam si ad speculam duce
rentur , quemadmodum eorum quendam a V Zenone Culleo perductam feruvi rerum inutilium voratorem: Mique manifeste cer
e r i intilia posteris tamen honorificὰ mandarunt, ut Favorinus Philosopbtu. qui Thosita lauret quaesiuit, quartanam febrim plurimum eomendauit. Hugbaldus, qui de caluitis artificios/ scripsit. Et Lu.' clamΜs, qvi summa industria, qua de Musca diei, excogitari pa D t luculenser per
I 3 Cum vero aliud iis, ad oblecta η dum buma' num ingenium, O aliud ad defatig ndum,
- lia feribere mimum si moderat8 fiat,
videtur laudandum:seeundum autem / con tra --ἐ ostenditur esse υiιuperandum . Nam superuatanea acumina , eὰm primst maudiantur , appareot quidem miracula ; at .se consideνatius expendantur , agnoscuntur, opesutia, qua amplam υidebautur ba bere Deci m gravitatis . I 'Huius autem secundi leverit subιilia , em illa υidentur, qua d Mera ob ineis , de Deo 'praefertim , angelix, alii vis rebus pietatis qua diuina qaadam illustratiose dua
de rdes ,-acute permittendam est,ne foruidem nitatur is veti mo in graues indu
MVndi Author , uniuersorumque Q.
premus Artifex , qui cuncta ad ho-I milias plasiuauit usu tu; haud dubie his quoque utendi assiuenter. scientiam fuerat elargitus; alimui frustra videtur illi parasse, quae ipse nescisset unquam ad suum applicare usum . Quandoquidem id se
stra sectatur, cuius euentus nihiI Operatur.
Sed homo a tali lumine discedens, densas in tenebras miseranter, & infeliciter est prolapsus. In quibus tamen adeo ussit, atque ipsum extimulauit necessitas, & admiratio; ut non semel diligenter quaereret, quae erant occulta, i piumque penitus latebant. Perindeque illius amissae particula peritiς, quam ex copiosissimo sonte iamdudum , amplissimam hauserat, per graues labores deinceps inposterum erat
extundenda . Unde quam plures, vel neqcessitate impellente, vel adducente ad. miratione, quin imo incitante voluptate 3 ad contemplationem naturq, omni
licet alias prςduto in sese ultro conlule
talirico iratu . Quoniam ex Epicarmo venoru Lambinus in I. sermon. D r. p. recte. appositeque censuit Horatius I dum celeΑbri sententia protulit: . d. -- .-nil sine magno Vita labore dedit mortalibus.
Dedit idcirco Homini ipsa natura sensus ut operetur in corpore et in an mo ve a ro ac Miri n. quo cernat , speculetum in telligat, apprehendat , Natura enim
o de otio sapientis eap. i. inquit Stoicus in nos ad utrunque genuit, & contemplationiri rerum , & aetioni . Tum praetere1. Iudi 'is cium contulit, quo sparsa, & dissipata , velut indagine quadam , colligat ad nan ciscendum verum, quod cum se putat
assequutuin, acquiescit ei, quod Verum iudicat, contrarium reiicit. Iudici Ira a nanque ex coimriuni Philosophorum sententia I .de anima , est amussis, & ror- mentis, rationis, scilicet, approbario, & i inprobatio; quae postquam in veri inuestigatione elaborauit, tunc Iudicium quasi Censor, quid abum sit circumspicit, quid ex qua ue nascatur , quid cuique sit consequens, quid alienum , quid repugnans, quid consentaneum z
454쪽
eonfusi denique, & permissa disiungit, & exactam, quis obtinere quibit eogni-
disiencta conciliat , rerum nodos tangit, is tionem λ Naturale nanque lumen , quividi explicatissime dissoluit. Quin etiam is naturale est l. ρ.are. I. A. inquit ulterius adiuvamur experimentis, ac vsh Henricus limrtatuni eli ad solum iisodo rerum , intentionc animi, studio , seduli- , , notitiam hominis naturalem illustran.
tate, memoria, exercιtatione, quae quan- eam, quae I .met.tap. 1. Oitum ducit a se
do sua cuique non siissiciant. accedant sis, quippe qui mi materiales , dc incomaliena per doctrinam homini ab homine ..poreas quid ditates, utpote illis in propor-
traditam. Usu enim, dc exercitatione I. tionatus, attinge te nequit . Inter obie- mei. O . . comparatur. Et ex Comicis ctum enim ,& polentiam necesse est in .
Graecis hoc amplius decantatur . terueniat propolito', ut passim docent Sapiens eris, sapientibus saepe assidens. Theologi, ac Philosophi. Iob.1detria ii. Idaea autem iunt eunctis mortalibus inis A legitur: Forsitam vestigia Dei compre- commune proposita , quae quoniam nos is hendes , dc omnipotentcm vique ad per natiirae beneficio habemus, idcirco natu- is sectum repertes . Et ibidem 36. Ecce Deus tale lumen nuncupamuta& quae consequi- magnus vincens scientiam nostram. mur, naturae lumine quo, omni eo quod Similis autem bc si non eiusdem ex puris naturalibus cognosci potest noster quoque detectu proportionis quia tan- proportionatur intellecias: lex Henrico t. ue tum consideratur respectu pincntiae ) cir- par. an. 3. ε 3. num. 6 dicimur: assequuti. ca immateralia, & incorporea non modo veruntamen plerique sane, & qui prae- scibilia , verum etiam materialia , desertim Metaphysicam , siue naturalem eorporea , mustos, ic graues plerumques profitentur Theologiam, grauiter errare lahimur in errores, qui naturae tamen tu insolent, dum firmiter autumant hoc solo mini sunt imputansti; nec circa ca conis
naturali sustulti lumine, quoad singula , tingunt, que nobis natura ostendit, sed generum, seu quoad singula de singulis, nostri ex temeritate ingenij maiora 1 omnium exactam se poste, di distinctam quaeritantis proueniuἡt, dc intellectus .
habere scientiam , atque notitia tu. Licet enim nobis Natura proponit, vera enim ex philosophicis disciplitiis , dg ex sunt , quia vcio una sunt nobis ingenitae ipsa maxime Metaphisica , omnium nori infortitationes, atque anticipationes, non titia quoad genera singulorum, hoc est ita quidem sal forum , cum nihil sciatiit nisi. uniuersali, dc quoad eius generalia, nobis vcrum, omnibulque ad coanoscendum inesse possit; quia de quolibet genere en- sit expositum , non autem talium. I. P. . tis considerat Metha playsica , ut ibidem eap. 2.text. s. nempe a vero, dc Verorum cum omnibus Philotophis q. 3. nimi. 6.idem opifice : Quia veritate, quae Deus eli, docet Henricus: nequaquam veto quoad cognoscitur omne verum, ut ea Diuo propria, dc particularia cuiuscunque sci Λugustino.8 de trinit.cap. 3. I.par.art. 26.q. o. bilis, siue ab alijs considerati particula- num. a. docuit Henricus . Er sicut sensus tibus obiecti scientiis . Quocirca i. mri. non potest errare eirca proprium Obie cap. a. text. l. dicitur. Arbitramur scirea ctum; neque intellectus circa id, quod omnia sapientem , sicut conmigit Mς- qc id est in limplici intelligentia. l.p .an 36taphysicum scilicet, cum Metaphysica-ν qua l. 6.num. . idem tradit Henricus. Qua ob sui praestantiam eA iuperitis uictis lib. a propter , quq vera assequimur, ad ea , is eap.3. namg. sapientia nuncupeturi nolis naturae face deducimur: quq non asse
secundum unum quodque scaentiam ha- quimur,in iis natur destituimur lumine. - bentem . quemadmodum ponit antiqua uuae porro falsa pro veris colligimus ra-- translatio. EIi 'de accedit praeterea, quod tione aliqua probabili; in ijs fallimur dea- . eum Metaphysica sit uniuersalis, dc am, sitate tencbrarum , aut fallaci aliqua luce piissima omnium scientia, quam sum- o simili verae; unde etiam verisimilia no mopere decet siue materiali, liue imma- minantur. Falsae ergo multorum opinio teriali de omni dissetere ente ; quia ex nes , non ad lucem sunt naturae, sumptae, Pnilosopho , loco nuperrime adducto et quae neminem decipit; sed ad tenebras, o Selentia uniuersalis de ente lini pliciter imagine aliquam lucis .aptios am. Que- is considerat, dc de eis, quae sunt entis per madmoduin,quae vculus vere cernit, ex is se , dc ideo considerat etiam de primis naturae luce, cernit: quae non cernit, ex is eausis, dc principiis emis simpliciter, de imbecillitate sua non cerisiti qliae vero is quibns s sacra, tamcn Theologia excepta j ficta , dc simulata pro solidis, Si veris cer is nulla scientia particularis scintromittit: nit, ea cum fraude, di deceptione qua-- Quomodo ergo , hoc solo naturae lum, dam cernit; quae sit quidem in naturae tu. ne, de Deo, Angciis , dc id gcnus scibili- ce, non tamen ex ea ipsa luce, sed ex rebv s, quoad sinsula ta lingulis periectam, bus interiectis luci: Sic cum, aliquo quiis
455쪽
apparenti sallitur argumento , non eum decipit . naturalis splendor, sed imbecillitas ingenii, quae a plagis illius argumenti e tricare se ad praesens non valet, erit, canitur autem, ubi propius erit admota naturae lux , maiore studio , attentione , die ipsa, monitu cuiusquam, aut doctrisna. Non ergo lucis naturae copia quemquam fallit, sed inopia . Quo sensu a. metop. I. sortε legitur: Μanifestissima in is natura sunt dicti cilis cognitionis in vertis is late tua; non propter se, sed propter nos 3,, quia dispositio intellectus nostri ad ipsa esto similis dispositioni oculorum vespertilio-- nis ad trucem solis.
Extenuatur tamen, plerumque hebetatur, & ex praua recipientium habitudine,7 non parua hoc naturale lumen laborat
inopia , praesertim dum in pueritia,inepta hauserimus disciplinam, exitialique instia, tuti fuerimus educatione. Nam tantum
abest, quae a crepundiis didicimus vllo
altatis auctu euelli, aut saltem debilitari queant, accedente potissimum pertinacia, ut maturrime potius radicescant, sensimis grandescant,demum conualescant. PrauEM enim educati a pueritia adrectare. 4. in-
,, quit Philosophus in dicere semper voluntis quod assueti sunt dicere, & iudicant im,, conueniens, quod extra illud est: atque sti ad id ad quod assueti sunt, maxime est eis M applicabile animo. Vnde 3. de doct. e s. is V. Io. Sanctus nugustinus inquit et bi,, animum occupauerit alicuius erroris opi- nio , quicquid aliter asseruerit scriptura ,, figuratum arbitrantur. Controuertebaturis idcirco olim satis vero nunc ad rem nin ,, stram ) apud Quintilianum lib. a. de instis.
is orat .cap. I. An pueris in instituendis , pro tinus praecep ore optimo esset viendum lVbi illorum suasio , qui idoneos rethori
pueros non eoirtinuo tradendos emineti sesimo putarunt, sed apud mediocres suc-eessiuE emet detiendos,esto silentio nequa. qua fueris prςterita;viguit tamen csturoru sententia, qui melius Optimis ad imbuendos miti Mos esse magistris illico existim 2 runt. Ea inducti ratione: Quod apud ipsos
,, discipuli quoque melius instituti sipse is inquit Quintilianus aut discent quod
is inutile non sit ιmitari, aut si quid errauerint stati in corrigerentur t fit indoctus, , ille , etiam probauit sortasse vitiosa, dcis placere audientibus, iudicio suo coget. ,, Propter quod Timotheum clarum an arte tibiarum, ferunt apud Alex. ab Alex. lib.2. .a3. duplices ab ijs, quos alius instituis set, solitum exsere mercedes, quam si rudes traderentur . Idipsum proiecto ad Linam de init. m. 'ist. 7. prope med. Sanctus Hierony nius scribens , etιam grandioribus insinuauit exe lis , dum inquit sVnde, & tibi est providendum, ne ineptis is blanditiis is utinarum , dimidiata dicer
,, verba filia consuescat 3 α in auro, atque is purpura ludere, quorum alterum linguae, o alterum moribus osticit 3 ne discat in te., nero, quod ei postea dediscendum est.
Gracchoruiti eloquentiae multum ab imiantia sermo matris contulisse scribitur. Hortensii oratio Inter paternos sinus coa-', luit. Difficulter eradicatur, quod rudes animi perhibuerunt.Lanarumconchylia,
quis in pristinum candorε reuocet Reti,, cens testa, ait, dc sapore retinet, & odorε,, quo primum imbuta est Graeca narrat hiis is stoma , Λlexandrum potentissimum Reis is gem orbisque dos nitorem,& in moribus,
is oc in incessu, Leonidis Pedagogi sui, nonis potuisse carere Vitijs, quibus adhue pMis ruulus fuit insectus. Mirandum ergo non est, eos qui paululum literario in studio sunt progressi; s aliquibus, circum a malis institutoribus perceptae doctrinae carceres ut ita di eam
liaerentibus ἱ adeo videri iam metam pertigisse, ut eorum inutiles ad amussim repetant speculationes, eosdem sequantur damnatos errores . Hos solos duntaxat dicunt ingenium habuisse metaphysicum, quasi ambiguitate nominis, extra hanc naturam, aliam in quandam nouam , dc inusitatam credant eta translatos. Hinc quare fit, quod horum lectatores, vix audacibus, licet alias inexpertis ingeniis,
sua amplectenda, ct retitauia da dogmata proponant . Primum altrictam propter loquutionem , & ex breuitate obscuram. Hinc propter intricata, , & obliqlias sente tui aS: tum etiam ob immodicas subtilitatcs , quibuS plerumque nota exacuunt iugenia, sed perturbant, de frangunt; tenebrasque,& hallucinationem inducunt aciei mentis, dum cianantur minutias
quasdam tenuissimas ostendere, de inuti Ies per se, re quae intentionem obtutus ingenii lubterfugiant, ac fruit centur, nocialiter quidem, quam si fila monstrare quis vcllet rudentum illius nauis, quam Mirmecides apud Plinium tib. . . cap. 21. fabricatus est , apicnia contectam : vel
dispunctiunculas Iliados , quae ibidem apud eundem nuce capiebatur. Tales quippe huius acuis , ac litigiosae philosoplitae quidam fuere Libelli. qui nomin Aristotelis forte ementito in totam pas sim legebantur per Galliam: de quibus
tamen apud Dionysium Petauium tom. theolog.-ζm. cap. 3.nuns. 8.ita testatur Rigoreus: lii diebus illis. inquit legebantur Parisiis libelli quidam, ab Aristotele, uris diceriatur , compositi, . qui docebantis M
456쪽
L iber Q uartus. Caput IX. 623
is Metam Padi delat nouo a Constantiis poli, de a Graeco in Latinum translat , qui quoniam non solum ρωdictae haeresiis ceuiusdam Almarici inlicet in sententiis is subtilibus occasionem piabebant; imo &ri alijs non dum inuentis praebere poterant; . iussi sunt omnes comburi, de subpaena is excommunicationis cautum est in eodem iConcilio squod videlicet anno Domini irro . Philippo Augusto Rege F anco- . tum Parisijs habitum est ne quis eos de
cetero seri here, legere praesumeret , vel quocumque modo habere. Utinam quoque , illius quodammodo sententiae ana. thematizatae forent extortae quorundam
opiniones, nostris , a curiosis, de vanis Metaphysicis, ne dicam Sophistis excita. tet temporibus: quandoquidem non tam Bella ad supernaturalia transitarent s nocex dogmatibus qualibuscumque isthae natura, ut cunque obseruatis, de mimotis , deque i, , quis naturata omMin tekceduntiari libere, de audacter disp.ra
Obscuratur praeterea, di huiusceimilax , lumenque,naturae studiorum negle-s ctu, atque ianitie. Mente nanqueriin- . elabundi, de inqueris valde oscitantes, ob ingenii hebetudinem . sententiarum dictorumque a scrutatione maxime ablior ,, rent; Tales enim .meti rex. t s. inquit., Philosophus odiunt sermonem pers M tatum: quia non statim pomns caper ... De quibus prolacto Commὸmator addst: is Quidam contristantur per sermone s. vam perscrutabilem ιδc causa in hocmis sint quia lintellectvi eorum non potest re ,, tinere , dc comprehendere ipsussi. te . . ipsis i possibile est, ut addiscant: ant
, Propter errorem contingentem eis, quia ., assinaiunt disputationem eum mereὲtio.., ne. Et credunt quod protervire in sethaone est malum; sicut malumest protervi- ,, re in mercatione. Protervitas quidem,sn mereatoribus, quaedam vilitas, de illi.
heralitas est,misertim dum petulantende in latenter ad minimum usque qtiadra tem , in sibi reddenda ratione; commulae . nute apicem, de rigorosae iustitiae imi a deste attingere saligunt. Nam minima, . non debent esse in consideratione ι. μω g. de D. s. de avia adia. ex
maxime vero apud magnifieos, εe liberales, quibus ex Philos8ho vi ethie.ea M. conuenit duntaxat circa magna versati . Quare Statutum , siue lex in materitia odiosa faelens mentiolisn de disitore, vel creditore , non habet loeum , si de-hitor, vel etianor sit millimae sumin . σήδε μα- ωt δὲ C. δε do. te non
men omnia in veris, di persectis seientijs, nullam obtinent veritatem . eum iam'. itat. s. liquide habeatur t Scire autem ar. ,, hi tramurynumquodque simpliciter, sed ,, non sophi stico modo, qui est secundumis secidens cum causam existimamus co i, gnoscere propter quam res est, quod 1υ .is lius causa es idc non contingere hoc aliter
se habere . Unde unita est incredibilis ici hominum Sotibus socordia,atque inertia, quae latissime diffusa, pro dulcissimo habuit alienis oculis Omnia intueri, aliena fide omnia crederet nihil quaerere, nihil scrutari. Ex qua sane stultitia, quae vix pueris, de vetulis videtur credibilis; conis perium ab omnibus undecumue est , etia modo non Heesse in scholis magnosnaagistros, qui quicquid fecerint,statu rint , dixerint vel populi gentiles, vel siα-guli hominum illorum; tanquam Verum rectum, binaumaecipiunt in luce naturq,
dc de eo disputatitat tiliter: quod esse in- cinissimum hemo non videt, nisi qai ipse
infinit Uerum in rebus humanis, tot tabilis forsan esset uidocta, his censura Iit ouiuium est grauissimum , in his, quae pietatis sunt. Scinditui illico velut regna Iuminis: Hoc verum in lumine naturae: illud in lumine fidei. Quod utique ab-mmum est. Nam mim minxitim idem A. recta ratio, & fides t .it Refirmas inpare. arti Ioequa'. 2.mon. s. olirhino eoiscordam, is & ambobus rationabile est credere. Quia ,, esithotitatem recta talitinnitus non d is serit, in ratione cosideratur cui cre- dendum, ut docet Augustinus O vnar D sir.eq. a .Quinimo; tidem,ddit, e σου. s, lle als pr.ear a. Sitirinia enim I sius ianiis per rationem cognitamspicus veritatis ,, Authoritas, siue eua non valet autho.
tertim, cum mantasia, siue quod idem est 3 vis imminatiua limaginatiolo enim 'grfide, Mantasia incitur, sieue mago dicimi phantisma, ut ex vulgata Aristotelis Interprctum Iole lani, rexi. /i. nate, traninatione in sit peculiaris
rata Miuueri, quae emporis sensis 1lam obiectis sibi t , tam uam expi ratores imminent, hauserant prius , de communi quem divunt sensui, qua poterant fide tradiderunt; intuenda priis.
Caeterum in hoc tamen pHeclaro ob urbηου munere, vitibus suis tam licenter ab titui. ut inpissime recta detorqueat, o, dinata eonfundat, dissipet sociata, disi cta coniungat, obscuret illustria, alta dω
457쪽
rimat, extollat humilia, onmia susque, deque permisceat. Quadere, in quibus
dominatur maxime, tyrannidemque prς- sertim exercet, ita naturae debilitatur lumen , ut ad certum intellectum veritatis, nullo pacto eos accedere, nec demonstra-- tionibus credere sinat. HenricGandau. I.
se contingit c paulo superius ibidem xx n. o.
is ipse inquιt ea dispistione animae cuius
is scilicet naturale lumen circa verum nonis fallitur, ut dictum est. κε. 3. sed ex diseri positione corporis, & virium inferiorum, is quibus intellectus . utitur ad suam Ope rationem , quoad specierum recepti M nem ἔ Vt quanto organum phantasiae , &is aliarum virium sensitivarum organa suntri melius disposita, ut imagines puriores, ,, stabiliores,ordinatiores recipiant, de conti struent, quae per hoc habiliores sunt, utri species intelligibiles ab eis abstrahanturis putiores, stabiliores , & ordinatiores sis tanto intellectus, mediantibus illis cer. M tius. & simplicius intelligat, & E con. is uerso; ut quanto ex indispositione orgari norum , imagines impuriores fluat bilio- is res. & inordinatiores recipiant, de con.
seruent 1 quibus habent abstrahi species is intelligibiles, impuriores , fluxibiliores.
δε ει inordinatiores; tanto intellectus meis diantibus illis, minus certe , &obtusius,3 intelligat . Vnde, ut vult Philosophus D 7. Hasarat- Indistinctio, inordinatio, is & perturbatio motus specierum in phanis rasia, multum actum intelligendi distulis hant. Haec proindE Phantasia, siue Imaginatio, mira vanitatis artifex, inversis r rum, quas acceperat imaginibus , Centauros , Sphyngas, Geriones , Chymerasemngit. Haec absurdissimas rerum Ipecies, ingeniosa somniorum machinatrix eflat. mat . Haec prodisiosis rerum si ululacris, corporis eludit lenius. Haec admirabiles perturbationum animi seditiones, motusque sollicitat. Ilaee mentem mendacibus veritatis larvis excaecat. Hic homines inanissimi obiectu metus, atquω maeroris intringit,& animum spectrorum
terriculamentis exterret. ri pra ueris, v I . a. Sed
quod maxime ad rem iacit institutam iHaec est, quae non tantum opinionum fallacia, sed veritarum languore, interu
terius est furiosa .inutilitate , per inania philosophiae nostram distrahit mentem, virtuti caeloa eoque solummodo natam. Quate talibus nugis, scientiam nullam, sed potitia captamus ignorantiam . Nam scire quod non prodest, & inutile est, proximum ignorantiae videtur: Quando.
quidem, quod utile, & proficuum est
consequenter ignoratur. Nam 1 contrariis valisu est argumentu, per Euerard. in topicis legalibata tio 7 Sielr.Andr. Gra mar.iudialect. kgIib. contrariet ue,atque alios apud Barba .auum.iuristoc.27.num. I. 3Ηoc autem praesertim vitio laborant
Metaphysici, dum abstracti cominus soli gaudent attigisse Intelligentias: igno
rant tamen humani intellectus imbecillitatem, & insumcientiam, cui vix datum est , ut eminus valeat ipsas contemplari. Noua . di inusitata gloriantur scite, sed viui , quae nostro inseruiunt, ipsos undecunque latent. Repugnantia delectantur Philosopherum placita concordares seu
certam veritatem indagare,manifes e n
gligunt. Alienos plerumque lubet errores refutare; sed proprios pertinaciter probant . interos percupiunt alta edocere; minime vero se emcndare. omnia nosse demum se iactanti nisi tamen se ipsos , indubitanter conuincuntur. Multorum idcirco inutiliumque phantasmatum tenebris naturi lumen, diuino ouod hen ficto , eorum relictum est intellectus, potius obruere,& obscurare nituntur; quὶ mri veritatis luce fouere, & alere perquirant. is Nam prouerb. M. Qui inuestigator mais is lorum est, opprimetur ab eis.Sed utinavi,. ad speculum, in quo similes contemplarentur, mihi adducendi cui iosos aliquando diu optata, foret permissio; eodem utique, sed libenter ipsos afficerem stommate, quo ex illis apud Laertium lib. 7.ev.I. Zeno Citticus quendam lepidissime carpsit reru nouatoremue dum proprio in specto vultui pere Graius est ab eodeian huiuscemodi scilicet proponere covenire videremur inutiles, ac ventosas qu stiones. Ne autem minime latet, quam libens apud Gellium , noct.anteib. 7. cap. Ialosophus Favorinus, in has inutiles, ae inopinabiles materias frequenter dicebat.
is Vel ingenio expergificando sinquit Ru-- thor ratus idoneas, vel exercendis argu is iis, vel edomandis usu distacultatibus tis seuti eum Thersitae laudes quσsiuit, &is cum febrim quartis diebus recurrem et L is laudauit. Lepida sanε multa ,& non si-M cilia inuentu, in utramque causam dixit; ri eaque scripta in libris reliquit. Sed in s is biis laudibus testem etiam: Platonem is produxit, quem scripsisse ait Qui quaris tanam passus conualuerit, viresque in te is gras recuperauerit; fidelius constantiusiis que Ustea valiturum. Idemque praete- ,, rea Poetae, & oratores .etiam exercuere non pauci . Exem a ad manus adsunt & ut e tera fine innumera sileamὶ cuius
dari Hugbaldi aliis facundi meret, elaborata
458쪽
tata de caluis in elegia, Carolo Calvo Ini peratori dicata, cuius initiales omnes incipiunt a litera C. ubi caluities summopere commendatur. Et in Luciani Museat Tanta enim ibi industria prosequutus est omnia,qus de musca dicra aut cogitari potant, ut vix aliud quicquam in hoc genere magis luculentum reperiri va
verum enim vero i aliud ad oblectanis dum ,& recreandum; aliud ad desiccan is dum, cu defatigandum humanum ingenium, inutiles, & inuuctuosas, visum est sapientibus esse, scribere, &pertractaro is materias . Equidem . Homines, quamuisis in turbidis sint i orati Philip. a. stu. I43. min. 39. inquit Tullius in tamen si is modo homines sunt, interdum animis is relaxantur. Unde arcus subinde remit. tendus est, cum suae ingenio fetiae etiam sint permittendae, ociocari quandoquiliceat , sed temperanter, dc modeste. Cui
utique rei, ex animo, of . Iinea. ZI. num.
is ros. his verbis idem assentit ut Tullius; is dicens: Neque enim ita generati a natura is lamus, ut ad ludum, &iocum facti esseri videamur, sed ad severitatem potius, diis ad quaedam studia grauiora , atque litato. - ra. Ludo autem, &ioco, vii illis quiis dem licet, sed sicut somno, oc quietibus,, caeteri suetum cum grauibus, scri sique re-- bus satisfeceramus. inod & Scriptoresis plurimi, quanquam graues, & seri ut
in eorum passim voluminibus cernitur ad refocillandos, & exhilarandos animos interdum accurate secerunta contra vero oleum , & operam perdunt, quicunquo
minutas adeo quaerunt inutiles subtilitates, ijsque impensius student, ut ingeniorum potius, quam acuant, dc foueant, naturalis iplatum luminis obscurant vigorem , teguntque fulgorem . Pleraque
sane ,& superuacanea acumina , cum primo audiuntur apparent intrandar at si considerarius expendamur, acrioriquω subiicia latur exauiti t. agi Olcuntur saepe
sutilia, qu*amplam speciem habere videbantur ad alia quippe illa videmur, quae a Metaphysicis, de Deo , Angelis, aliisque a 4 rebus pietatis cognoscendis , q uaeque diuina quadam singulari illustratione ad summum attingi queunt, supersti ε indagantur . Quamquam enim , nihil in christiana pietate tam reconditum sit, nullum adeo sublime, de excelsum MDs erium, cuius non magnas, de admir hiles rationes ingenium humanum inu niat et nauet tamen quisque modo operam
sobrie , diligenter, industile om nrteiecta ,, inani iubtilitate. Quoniam nihil eit ini.
quius eoηtrouerserima lib. I. prop/D. aie ,, iat Stoicus3 his, qui nusquam putantis esse subtilitatem, nisi ubi nihil est praeteris subtilitatem. Putidi quippo, ac petulantis hominis est; In scyrpo ut aiuntὶ n
dum qu*rere , praesertim ubi res communis, &stylo communi, ut saepius occurrit,tractanda est. Quare super his argut ijs, leuibusque subtilitatibus iidem vehenaeuter excandescens Seneca; Lucillo suo, is e l. o. ema med. apposit E scribit. o pueri riles ineptiast in hoc supercilia subdu- ,, ximus in hoc barbam demisimus Hoeis eriquod trities docemus,&pallidit Hine,, ergo fit, quod impia permistione , multa in metaphysicis itudiis,catholicae religionis leui non ab ite iactura, turpiter exaugurentur, & e conuerso non pauca gratis
Qui Ieges in docendo super leges tant im
adijciunt, earum penitlis vim ignorando,atque rationem quod alias nil aliud est,quim plurςs tenere leges, intelligere nequaquam Non legum interpretes , sed ipsarum animati indices ad summum , & elenchi nuncupandi vide utur Quorum praesertim hic, ad censuram cum in genere, ilim in specie
grauiores redduntur, & reuocantur
a Societas idciria , rati est animali, ad quam oe in hac vita mortari , σ in ahem illa sempiterna Deas ipsam insitan, profectὸ
es neutiaris; adeὸ ut alterum aiserius a miniculo adiutum, ea commodd valeat peragere, qua sesola nunquam compleret. Hinc sociabile animal, omnium pre appellari Dist .
3 . a verὸ, magna illa commanitas , σμ- cietas est, qua ex bene sint conficitur vitia, . citroque datis, o acceptis et ex societate, ut plurimis vllae beneuolentia oritur. a cilm ρνπρομον ad commoda eorum is
ρ niter sit propria, quὰm ad aliena 3 max moram lamastuam id caasa esset, vis eius
459쪽
eomprimeret manus , alcyae ab hominum eonvictu omnem aueret iniuriam .
6 Ne autem , ct ipsa iustitis quodeque eam
res I res reuere , non plures intelligere .
6 Iliadfatis vulgatum proloquium. Erubescimus, scilicet, sine lege loaui, isti uter exponitur, Ἀωδε de credira rubrica, aut
textus plurium legum intemgatur citarime, utiqae, qui id exercent Oput. legam non reunt interpretes , sed I ites, σ Elochi.
modi a qui fl- lege., Me pacto erabeschniloqui; astensores memoria non peritia secta. tores sunt. Nam sensas, σ ratis , anima Iegis dicitur . 7 sunt propteria quidam, qui nou tam imperiistia, quam torporis impulsu , multas tura quidem allegast, quar, is fortasu rubricas, est fammaria, vix ferestri, aut bis legerantrienes ex salo tuuis leges citavi, cuius prior pars, v cnuque pro eis vireto fatere; posterior autem peritas est eoaetraria. Ali, ver ι , νηπumeris pariter legibus pro a ut eo tam sermo em a1 auquam fulciendam sente tiam, in qua lamen cardo αι-
parum diseror est maxus I ita defectas,in vitia has eat participare man munia In Melamen Assessores malitia Iadices excellant fores ρι eramae magis obsunt coasilio, Dam Iadices ainboritare, o p uatia , ut va's , ac plurimis oste ditur exemptis.14 Gua qMam inter eos , qai nec in iudicio agunt, neque defendant, sed eaasa dua taxat adminicxlum manu , υι Iant A uocati . s inter ιllos, qui aheno nomine agam . . defendant, de νον- eatu sunt
AD societatem, mutaramque beneu in sentiam, & in hae moriali vita , dc ini altera illa sempiterna, a Deo nos esse con- duos. & institutos, est prosecto qui ambigat nemo. Naturalis eat ni id nimis stum
460쪽
tam iis eaeteris necessitas iacit; cum sa.
eevniuersas animalibus , varie tegumenta tribuerit, testas scilicet, coria, spinas, villos, setas, pilos, plumam, pennas, squammas, vellera: hominem tantum. modo nudum , & in nuda humo natali
obi jeeerit die ad vagitus statim , & ploratum a quibus quippe ostenditur solius societatis beneficio, ea se posse aliquando possidere, Et quamquam omnium loco diuina illi ratio sit attributa, cuius i: lustratione, longε plura manuum adminiis
culo valeat comparare, usu tamen multiplici , unus nequaquam implere , & per . . sicere potetit, praesertim in solitudineis , non sine incommodis quamplurimis, &maximis. Accedit praeterea; quod caeteris naturq, sponte perspecta. cognitaquividentur quς prosunt, quaeque nocumento sunt; aliquibus etiam . industria quadam naturali , herbae quibus inedica vis inest notae sunt; sicut vitae alia necessaria multa, quorum,homini cognitio tantum est communis, ut quilibet nimirum v leat per rationem ex uniuersalibus princiapijs, ad singulorum perceptionem , quae
degendε naturae creduntur necessaria , peruenire. Quae utique, cum numer
siora sint , unus, dc singularis, propriae rationis vi, dubio procul, nequaquam et a re, dc distincte attinget. Societas idcircorationali animali est peculiaris , ut ait rum videlicet, alterius adminiculo adiu tum , ea queat peragere, quς se solo nunquam complebit. Hinc l .etiui. . habetur ἔ,, Homo aptus est ad caetus, societatemque natura. Et quid porro oratio prsterea ipsa, huic animalium uni duntaxat permissa, quem in solitudine usum habere valebit Etenim reliqua, communi quo dam modo, affectiones pateficiunt sitas; Canis iram latratu; libidinem Equus, hinnitu , maternum amorem . Gallina, glo- eitu , de id genus caetera r Λt homo, str-monis commodo, conceptus animi uniuersos, tantummodo valet explicare. Ex
quibus itaque facile comperitur , illum, caeteris quotquot sunt etiam quς videntur 1 congregatione non omnino reuulsa s ictat.s apprime capaciorem . Iniecelesiaste perinde Salomonis A. iam me approMtur, praestare amplius esse duos , is quim unum. Habent enim emolumenis tum inquit suae societatis; si unus ceci. derit, ab alio fulcieter,
Quia vero I. de num. 36. dineente Tullio i Magna illa communitas 3 est, quet conficitur ex beneficijs vltro ciis troquentis, receptisque, quae mutua .is et grata dum sunt , inter quos ea sunt,
is firιna deuinciuntur societate: Homini ideirco societatis glutinum addidit etiam
animum ad benevola nitam manifeste apositum. At huius emodi inde exorta
dore foras ebulliat, & ferucar, refrigerato tamen ardore illo,intro ut plurimum ita se recipit ad se ipsam, ut quisque te nerrim E se unum amet; in alios rigidus, atque asper. Vnde maximorum invita tumultuum id causa esset, quando ad se, ac suas utilitates quantum quisque, vel ingenio valeret . vel vitibus pertraheret 3 nisi in locum mutuae beneuolentiae Iustitia successisset, quae atridas comprimeret manus, atque ab hominum conuicta iniuriam Omnein arceret. Hinc merito ibidem Tullius M. .nam. m. Societatis, de communitatis binas partes facit; lustitiam, stilicet, bc Beneuolentiam 3 dicens: is Iustitia, in qua splendor est maximus, ex is qua boni viri nominamur : 6c huic e is niuncta Beneuolenti quam candem, vel, , benignitatem, vel liberalitatem appellatiis licet. Sed iustitiae primum munus est, α,, ne cui quis noceat, nisi lacessitus iniuria: is deinde , ut communibus utatur pro comis munibus, priuatis, ut suis . Equidem I stitia, virtus est illa omnium domina, caeteratumque regina; a qua in omne hominum genus leges. de iura manarunt rq uae benefactis honores, dc praeinia; male. factis ignominias, oc supplicia proponens: studia bonoru excitat, maiora improbirate exerceti Qua igitur svi tata, non domus
vlla, non ciuitas , non hominum inter se societas , non ipsa denique uniuersitas re. rum stare, ac tueri se, ullo temporis spatio plane, ac persecte queunt. ideoque
ne caeca interdum, dc ipsa obrueretur ignorantia, aut prauo impediretur asse. Aui necesse suit, ut quam ex cuiusque animis pellebat ,.vel tarditas cordis, vel praua affectio, legum cossit inaret vis 3 dc potestas maior . Quamobrem id, quod ex usu erat omnium ad quiete, & veneviueuduim permistrum communi consensu iis , quos censebant sapientissimos esse, homines magni iudicii , 5c quietis . affectibus; ut ipsi . quam εquitatem mentis
suae lumiue essent intuiti ad publicas 'tilitates ederent et eam, siti videretur, a Dperet hominum caetus, confirmaretque,
εc constabiliret magna potestate , paenis ,
Magni ergo isti viri, quibus hoc negotium ab aliis erat demandatum, libenters utique, si potuissent, aequitatem ipsanuis suissent populis ob oculos . quo nihil
fuisset conducibilius congregationibus, societatibus hominum: sed cum aequit