장음표시 사용
461쪽
eundum Angeli cnm praeceptorem a. 2.q.sO. art. I. est regula , & men rura actuum
agendorum , vel omittendotum de omnibus cauere nequaquam possit Lampsam syde legibus. standum, fidendumquerdeoque sit illius interpretibus , ut forte ineptis , & ignaris, qui vel aequitatem malitiose fingunt, vel cum iniquitato ignoranter eonfundunt : non Artem qu clem aequi, & boni, ut statim, im tia linuetinis. Ius ι pium finitur; sed iniqui, de dupliciti accipimus mali.de quamqua in uiti cogimur iectari. aequitas itaq; simula. ia,no est aequitas , ia approbata lex,sed du
de eis a. Isti utique in sitis documentis, de instit uiis, leges alias super alias congerem di prorsus iu uorant finem, quod elt plures leges tenere , non plures intelligere rit ludcommune,dc usitatum,aMh.de trienu, o fraxisse. Leo eremta. nobis subinde o , o cinendo et Erubescimus, scilicet, line lege
loqui. At quid est sine lege Si λrte absque citatione capituli alicuius legis: &quid potest dici imperitius, quid ineptius, quam non esse loquendum sine huius. mo di lege i tatant quidem hoc modo leges, sed non ut Legi stae ; sed non aliter, qua in legum Indices. dc Elenchi V
teres profecto illi aequitatis antistites adducebant interdum placitum aliquod itiatorum suorum . qui Iuris magis valuissent scientia, sed raro, sed leuiter, dc magis acquiescebant ratione, quam ali rius sententia, atque opinione. Leges vero multo rarius: nam de illis constabat:
de lutei precatione autem earum erat quἴ-stio Leges quippe multae ad unum prOmlitum non sunt allegandae, maxime vulgares; sed lassicit ex inultis ut allege
er facis. GDF. secvi dism Ziamlian clamenti fatἐ de verb. δεηi. Sin.autem quod oc verisimilius est , sine lege, est sine rationes, Dasia, εc modo: erubescant proiecto, qui . sine ratione , dc sensu semper loquuntur , de sine lege, suas eges profundunt. Quod
est utique ostentatio magis memorιae,
quam Legum explanatio. Legis quidem ratio, anima legis dicitur. Milis patens. du de ina. a. Quinimo si legis ratio vincat legem ι potest transgredi legem,
E idam praeterei, ut non legerunt i ges ipsas, iis epitomas quasdam, ac sum.
T. Vini/,quas rubricas vocant, atque utinamomisti, ubi de hoe . aut de illo nego is aliquid legerint dicere, multas leges
duntaxat coacet ire videntur, quas ad
n otia vix applieare valent et in quo prasisertim non paruam , dc imperitiae, fit toris poris sui partem undecunque manis stant. Legum enim rubricae, utique allogati possunt. Gmmodo integrae, di auis thenticae lint. specultae disp. o alle. 6.vmer ina. Rubricae nanque colliMnt se priorem legis partem, posteriorem relinquunt . uti ex rubrica citant legem , cuius prior pars utcunque videtur pro eis facere, posterior autem est omnino contraria, ita ut suimetipsi gladio erebro se iugulent. Alii autem prolixum ex deiscem , aut duodecim conflatum sententiis proponunt sermonem, in fine vero adi μeium : Et ad hoc faciunt illa, di illa lex icum eae tantum ad uuimam, dc quidem leuiter iaciunt sententiam οῦ in qua tamen sententia minime cardo erat negotii , enim Lei intelligi debet non utcunque. sed secundum materiam de qua in titulo
sub quo est posita. Bano. c s. 3. facto. .am. .etier item lax ilia. Lb. l. Etiam si verba legis sint dubia, vel aequivoca Abbati
s via .circa prisc. Alii pariter, cum longam, dc diffusam aliquam preserant sententiam, legem asserunt, in qua duo, aut ad sumum tria possvcana tam diuturni sermonis vix reperiuntur verba: non satis aduertentes, q uod leges rebus; nequaq uam imponuntur vernis ι. νη. Uisau. C. M
Quia lex non debet inseruire de vento , α' eile ludihrio, dc reddi clusoria . Bald. in
nino fluo citant,dc alias super alias imp denter, oc considenter et Nam adeo mul. tas simul aggerunt, Vt nemo sit tam ferreus patie0s, qui eas singillatim sa-st incat excutere. At quod malo ab v nocitatum est, fide illius citatur ab aliis plu. timis , peius. Hos autem interdum me. nimisse pcrcuperem. quod allegans co rectas falso, vel falias leges, de statuta , . de falso regulariter debet puniri. arid. is
σ Hιν apud Fertacb.verbissi et .lu.A. Nec demum desunt alii, qui linguae et o gantioris sycie inaniter permoti proba iam, dc sanam veterum iuristarum quo tum alias parum refert elegantia sermo. iisi cum iurisprudentia, non verborum, sed rerum sit notitia, uastitia g. D.de iustis. O iam) nouis haereticorum iuris prudentiae enormiter postponant libris, in quibus saepissime latent haeresium spinae , de impietatis zizaniae. Hi profecto miselli,
462쪽
omittendo salubria, &vicissim damnosa
sectando, se, suamque conscientian , manifesto exponunt periculo, imminentique iacturae . Horum nanque librorum iecito hamus est, quo inescantur imprudentium mentes, illum si attigeris, laedit , si compresseris, necabit . Scintilla est cineri doloso supposita, si solum illam aspexeris laetet; si commoueris, urit. Fallax est C phareus, facem praeferens ad morum honestatem, ut apparet, tutissimam; ut eit, periculosissimam. Merito quidem anno
a se . ut constat ex Balia 77. tom. a. Bullar.
in indice, qui habetur ad calcem Concilii
Tridentini, cum reliquis , pius IV. etiam approbauit regulam secundam , in qua prohibentur omnes haereticorum Libri, ieet de religione non tractantes , dum modo a catholicis Theologis, Episcopo-ium, vel Inquisitorum iustu examinati,&approbati non fuerint. Nam sub specio blanditiarum, venustatum, similium quo nugarum, haeretici plerumque ad restinguendos omnes pietatis igniculos , dc r tum diuinarum sensum stirpitus de humanis enellendum pectoribus, huiuscemodi
validis utuntur captiunculis. Hoc enim primum excogitauit Daemon , ut per sacrarum caeremoniarum irrisionem , tu
pesque contemptus, ad haeresim sparge
dam sibi viam commuhiret, tum easdem iam disseminato errore constah ter retin tet. Itaque omnes ferme haereticorurn
io ministri sunt inepte satyrici, & proterve dicaces,auentque saepe ludere, dc rancidos aliquot iocos spargere in claues Ecclesiae,&. Petri eathedram, dc Sumini Pontificis crepidam, dc Indulgentias , & Rosaria, &Habitum religiosorum , dc Ignem Purgatorium, de si quid simile. Eo autem qui Dque facundior est , quo pluribus his com cimentis orationem intingit, quibus si fuerit destitutus , instar est implumis auiculae . Ex quibus inferre manifeste licebit, quod cum Haeresis quaedam dicatur
labes elementi i .s i. de hares dc contagiosa sicut lepra ibidem s.terum 2. eius, graui sal tem suspieione, legentes , retinentes, vel
typis mandantes praefatos libros, haud parum reputabuntur intecti s ex traditis per
denuntiari habent, qua m quam leui duntaxat suspicione fuerint notati idem Lem
At Iurisconsultorum generalia hacter I nus exposita vitia ne caetera aliquando reticendo, specialia iubdole obticui videamuro missa quaesumus faciamus. Et
ut Iustitia virtutum omnium prςclarissima, plurimum in rebus humanis spieudoris, ac dignitatis obtinet: sic ludicum delicta, statim praesentiarum in linaino , tanquam dedecoris , dc ignominiae plena , acriori,arctiorique ponenda sunt examini. . Duplicem itaque svnicam , dc veram penitus ignorantes luititiam faciunt; unam
ei vilem, naturalem alteram zquarum apertissime, cum ad Romanos io. loquerelut
A postolus, mentionem lacit,dicens: Igno. rantes euim iustitiam Dei, dc suam quae- rentes statuere , iustitiae Dei non sunt su- biecti. Sanctus proinde Zeno Uaronensis Episcopus se . de iustinis priM.tom. a. BLblist. PP. haec diligenter attendens, causam deceptionis, eorumque interitus , dc eri- iij, his verbis mirifice expressit. Sed cumo de futuro inquit nihil opinantes, praesen- tis tantum viis commoda inspiciant , fal- samque aduersus vetam, pro vera defcnis dunt , sic utramque , mediis e man, ,, bus,oculis patentibus perdiderunt et Dei,
, , cum stultam putant, quod laboret dispendio sug, non dicam 'altatis; sed etiam, si opus sit,& salutis,alijAestis prinD desse, quam sibi; Siaami, quia q- sit, , sapientiε nomine falso vestita; tame scommodis consulendo, quod sine alienis ' incommodis omnino non potest procurari, a quovis vero stultissinio, negari non possit iniusta. Hinc Dei abiecto timore, Ia eiusque supernae , ac intemeratae iustitiae
penitus excusso iugo, contra naturales , ac diuinas leges, quicquam malitiae , aut nequitiae non est, quod intentatum relinquant . Quare iustitiam , dc squitatem inprimis parum nutriunt, eique lauent. Cui
profecto iniquitati, id manifeste opponitur, quod habetur in specia. de aduoca. f. 5-
quent. Ut , n mirum, Iudex sit iustus, di εquus, aequalis, medius, di communis ad dexteram, vel ad sinistram . Iudex quippe dici non debet, in quo non est iustitia.
ibid. de iudice deleg. g. s. ver. item.quod est iu odi.
Erisquent. Deinde , Iudices perturbation
bus, animique passionibus tu iudicando solent moueri tualidis, cui proinde, quae
cohaerent. Nam ut ibidem exino ludex carere debet passionibus animi, quia prece, pretio, odio, vel amore moueri non debet. Unde acceptio p sonarum, eum nequaquam decet, Decuc de 3a d Meg. eodem S. o versitem quod ea odio Eique solummodo parati inclinandum est, cui fauent potiora rura. cap.suborta νεχ' ibin D. de reiadie. Praeterea negligenter,valdeque osci
463쪽
tanter, ac praesunctorie causas, & iudieia
tractam : cum debeat Iudex cuncta diligenter inquitere, & rerum ordinem indagate, & alit iram neccnitatem sitam existimare, & oeliu quentes canonich punire. Deen .de Qc.ονὸinaris, g. 3 .s tittae ine.
se in qualibet. 9am iudex procedens sine
causae cognitione habetur pro priuato. Felin in ea . dilectus eoI. .er a.de rescriptis. Et negligens in causis praesertim ciuilibus, tenetur parti, ad lateresse, ι. I. C. quomodo,o qaando iudex. Caeterum expertus Iudex , curare quidem debet, ne processus friuolis proteletur exceptionibus. cap. eam cese fanιe de aves.s in t non ignoret. C. de fract. σlitis expen. Ueruntamen ad ferendam sententiam, dum properanter impellitur tinmere , de iniuste plerumque Operatur. Quandoquidem Iudex in sentcntiando non debet esse subditus ι. αρο ibi DD. C. de ose res prau. Alias voluntas eius praecise pilata , dicitur nouerca iustitiae. Clem. ρ floralis Sicuti probus iudex non debet esse nimis crudelis, alias remoueri potest l. I. ex ibi Bart. C. de os e. praste. Urb. sed non in atrocibus eriminibus , in quibus ad coercendos malos, expedit exercere seueritatem ιdiuus, de re lariin Alenia Ls prases de poenis. Denique cum Iudicis ia- cubat Officio violentias prohibere, & malis, ac peruersis hominibus purgare prouintias longruit . f. de Oficio nas iustitiae sanctitati detrahet apprime, qui calumniatores, aut testes inhabiles, it subornatos recipit. Innonia es causam de re iudic. σBald. in marga. verb. iudex veri so. Ecclesi rum non consulit, aut praeuidet indemnitati Abba. I Aecorsuet Iin a.col. & quod deterius haec. 6t id genus silmilia inique peragendo , qui criminis in propatulo , se manifestat socium. Ab omni propterea iudicio , de tribunali, iuste arcendus , dc abiiciendus est. Quia qui socius est criminis non potest esse iudex mos in I. Mium
C. de ιι b.causa. in hoc itaque vehementer inuehitur S.Cyprianus ad Donatum scri
hens, dum inquit: Inter leges ipsas delinquitur: inter iura peccatur.
Iudiuum dignitati , ,sessores propius I 3 accedere solent, quippe , qui eorundem socii, ac consiliarij communiret nuncupa tione gaudent, & fiuuntur. Assessor enimis est, quem iudicandi, qui potestatem habet, ita sibi associat, vi in causae cogni tione assideat, & assistat, seque ad decidendum probe, ac diligenter instituar ι. I. C de astris. Quare , sicut virorumque fere indiuilam, α indiscretum est munus; ira defectus , dc. vitia habent ut plurimum .participare eommunia. Malitia tamen , in hoc Assessores, ludiera excedere , dc superare solent: quia magis prauo obesse valent consilio , quam iudices authoritate, dc potentia . Homullius idcirco iub. 7. cap. z. testante Fulgosio in optare solebat potius malum Principem, oc Rectorem, qui bonos haberet consiliatios,& amicos; quam bonum, qui malos haberet, quibus
rerum administrationem committeret. Nam suadere plus est, quam compellere .ri s de seru.corrupi. t. I. g. persuadere. Non
,, enim Roboam. 3. reg. a. responderet pin,, pulus . Quη nobis pars in David,vel quae ,, haereditas in filio Isai. Non utique lapidi-hus fuisset obrutus Λ duram: neque Israel recederet a domo David, nisi peruersum iuuenum consilium,ipsam Regem impulisset Roboam ad augenda, de aggravand tributa. Et quidem Nero, quamquam
natura crudelis, consiliariorum tamen motum insuper instinctu , multa contra
dignitatem fecit et crebro cum ab illis aut diret: Tu haec pateris tu hoc timest ignoras te Caesarem esse teque illorum potestatem habere, non illos tui. X inians in eius vita. Ex quibus, de iure quidem, quisque eorum obligatur ex consilio fraudulento stiret.tur.Z Wilit non se talen. Λtque interdum plusquam taciens punitue
fit. Et saepe septu,ι ut Perillus. qui Phala. ridi taurum donauit qncum suo periit in uentu; sic aliquot i cs malum conlilium iacaput redundat aut horis . Unde lepide lib.
I. in eutro Claudiatilis cecinit.
Quam bene dispositum terris, ut dignus iniqui Fructus consilii, primis aut horibus instet:
Sic multos, fluuio Uates arente per annos, Hospite, qui caeso monuit placare tonau
Inuentas primum Busiridis imbuit aras :Et cecidit saevi quo duxerat hostia, sacri.
Sic opifex tauri; tormentorumque repe
ini sun es a nouo fabrIcauerat aera dolori. Primus inexpertum Siculo cogente Tyran
Sensit opus, docuitque suum mugire iuuen
Quataquam postremo inter satis inter. 4 sit personas, quae nec agunt, nec in iudbeio defendunt, sed causis duntaxat adminiculum praestant, quemadmodum infin, , rensibus sunt Advocati. Aduocati enim,. ambigua facta causarum dirimunt , quae ,, que de sensionis viribus, in rebus saepe pu- , , blicis , dc priuatis lassa erigunt . fatigata
reparant. Laduocari C. de aduo lares rudic.
dc inter illos, qui alieno nomine agunt;&
464쪽
defendunt; de quorum caetu sunt Procu- C Aratores, & Defensores ad lites , & iudicia
Procurator enim est, qui aliena negotia , mandato domini administrat. t. procurator. F. de procum o deferasin Veruntamen, quia in viti js, desectibusque quamplurimum utrique communicant: communi pariter,& indiuisa nota passim signandi, & censu. randi sunt. Hi profecto videntur esse, qui ut in prosessione turbulenta clarescant ad expugnandam veritatem , ore merce. nario procedentes per prostitutas Dontes, vilesque latratus,quo velint aditus sibi patefaciunt crebros; oc io Iudicum curiis,
Qualem utrumque crus ad ambulandum facultatem exhibet; talem in Medicina experientia,& ratio obtinere solent: adeo ut earum altera , vel in Medicis depereunte utraque; eosdem, quos hic ipsi praesertim detestantur, suae incutere
arti coguntur errores.srM MARIUM. insolubili nexu vincientes negotia, laborant ut omnis quies litibus implieetur,oc nodosis quaestionibus de industria iudicia circumscribant. Quae cum recte proc dunt, delubra sunt aequitatis: cum autem deprauamur, foueae fallaces, & caecae . itia quas si captus ceciderit quisquam , non nisi per multa exiliet lustra ad usque ipsas medullas exustus. Sed ut altius videantur iura callere , Trebatium allegant, & Cae- talium, de Alphenum i & Aruncorum, Sicanorumque iam diu leges ignotas, atque ab hinc seculis obrutas multis , & sepultas. Quod dc si patrem quasse finx rit occidisse multas suffragantes illi abs lutionem lectiones reconditas pollicentur, ipsum praesertim si nummatum se serint: adeo ut miseri non semel exclamare cogantur litigantes , quod incertus qui, dam Author apud Caustinum. de Moventi
o furiis, ereboque satae i mortalia semper Continuo, vim laniatu corda serantes. Neglecto nanque Patronatus ossicio, dum Causidisi sunt indocti,clamosi, iniusti, rapacem splendorem illius Marulari nominis cuius tam honorifice Theodosii, dc Valentiniani Novella de ρο tulaudo, meminit, pessimis inquinant sordibus , & Dedant. ias in epistin ad mimem , vocante, dc a pellante Sinelio: Homulos impudentes , is in omnibus p posteros, atque peruersor. eonviciarures, malorunque architectos.
Quoniam: Nec fides integra manet μα- nal. i ta inquit Tacituo ubi spectatur m ' gnitudo quaestionum, quod si in nullius
m mercedem negotia tueantur, pauciori sis erunt:nunc inimicitiae, accusationes,ossia, I I ominem Natura πώ docuit vitam seruare isn tanti m , vetam etiam mortis ommessam: qu.intrems sinoare. mare fieri ad ipsam Hredam, qua ad e ,qumqtie οι potu peritnent animaduertiti nati=g-ονibus vafis assectam, quibus eidem Decurreret medicamentis modum, atque artem prouita excogitauit. a Guia υπὸ esulentorum varistas, ac mMlitudo inpas nost , mentemque voeinenter opprimunti ita pariter in i a nutrisione, non leuem ex Horum nimietate, abaadantia, vita nostra usionem, o eladem experiri solet. α in utique minorem terraioremque Medicina reet et, dum
iudiciu , rerumque usau, atque experien
3 Ex quo proinde defecta, onmiseror in arte originim trahi M. Nam quidam suis experiemiis, suis, vel allevis ita confidunt, ut ubique valere , ae de quocunque firmiter
arbitrentur. χι tamen medendi usus D
o exercitarisMeduis communiter reiicitur, ct reprobatur
4 Netandum ta eo nequaquam experien triarimis totam constari artem. sed e mseruta experimenta ex aliis ,σμ dei e s conficiantur, ea velis determitiare i eidere est in ambiguam rationem . inane iudicιum cum experientia ariesse est an bere, visivata in remediis Mementur, qua videlicet, Pando, ubi, vibus ,σ id
carpit Galanus . Nain medendo eoa licere oportet, o robur, est' morbi cuiusque --
is de iniuriae menturivi quomodo vis moris horum pretia medentibus a sic λti tabes' pecuniam Λduocatis, Patronisque serat. D At de his hactenus; cum alias lib. a. cap. Ia I er II. superius dissertum sit ad sati
talem. dam, homivis, tum nataram , atque Ur
tantis in victa e suetudinem , non D. lam in cibis, veram etiam is potiem bus, ne quicqu- stultum, σ me amindurna operetur. Caera quo ad c stas, ut mari sim, qνι philoso ca indue turnatione, plerique ver), ut omnia experientiis rem'mnant.
465쪽
- ι:us extimeat ea prostitura. Cum metiussit aegrotans relinquere ιν manti creatorIs, o beneficio natura, quam ipsum pericati
7 Sunt ἐ contra praterea non pauci, philosophisis quadem praeirptis Iotis ustrkcti, sed usu artis ferd destituti. Hi nimirum tuis mores futit illi, qui vix ex aliqua , proaima in oppida, demissi Academiat, ad utim tamen, o opus, ιAerpertas litico admouent maηur. Nec lo quod deterius est 3 ὰ υε- teranis veluti t)rones feνanr admoneri , quibus se qdaquatos, nominιs vident ho
enix/ moκemar , qui ei is hortim temerita rem, O improbitatem coercere posist, σdebeant, imos impanὸ , hominum tu capita
potιus grassari finant. Hinc profecto sine bio est, qkad eorum nullo pacto de itiactantia; adeo ut, quia semel ex iis quιρ quam dixerit, ae statuerιt, ne cεί se inc gressa vitia arri omni conatu pertinaei. ter defendere contendat, eὸque obstinaιises,
qαο est imperitiorio Gm autem ex ηs, qua bactenus in Medicos, eorumque exercitatam artem fortasse nimis mordicus dicta maneat; de uecili quis suspicari posset, aliquem apae invidos in ipsos quandoque i, repsisse liuorem : Nihilo. minus , omnis adhue praconcepta penisus cessabit suspicio , si Medi eos nequaquam , aut Medιcinam, sed eorum detestabilem carnificinam,apud bonos merit ὀsem πν odio esse habitam minus, aquiusque dignetur
ponant. . arenon nisi elato benens sederis lumine,nee cibum sumere, aut bibere, vel aliquid aliud agere, quos semel sus perunt ad curam , ullo pacto permittant ἔν neι meritὸ redarguuntur. 33 Ad Mesicos paraneses; eos benivρ hortaηdo. ut Vrsus summ8 velint p=osse, mini vel ι nocere. Vnde e 18 mederi habent, omnia scilicet antecedenter ad operationem sedula meditaηdo: ne Abamara experie tum , infimorum maxima eum iamra
egenorum praesertim j in posterum satiem
CVm ingenti Dei munere; qua ration
non tantum vitam construet; verum I etiam , qua via riget morbi, occurrentibus ab inuasionibus ipsam praeseruari; mentem , dc vim inquirendi homo liberaliter sit adeptus:pri mum omnium amor tuendi sui, quem illi indidit, natura, qu tidianis necessitatibus, & periclitanti illi discordium humoruni concordiae , eum epulis docuit subuenire . Animaduertit idcirco ante omnia . quae nam ad se alendum, ac substentandum sit meret: nempe quae ad esum, quaeque ad potum pertin rent; ut utilia a noxiis distingueret, quemadmodum paranda, de conseruanda es senti calleret. Inde autem, congruentiae illi iam deturbatae, ne id vel accidat, ut obviaret, medicaminibus succurrere in Gnuauit. Quandiu eniim corpus multis esset languoribus, tanquam renascenti subinde tyrannidi obnoxium, quaesiuit quibus, & se muniret aduersus mortam, ne inuaderet, & postquam inuasisset pro lsea Ieret omnino. Quia vero, lib. a. satyr. a. Lyrico improperante Uate ἔ
Ut noceant homini credas, memor illius
Quae simplex olim tibi sederit: at simul asitis Miscueris elixa: simul conchylia turdis τDulcia se in bilem vertenti stomachoque
Lenta serui pii vita. Vides ut pallidus omnis . Cama desurgat dubia quin corpus Onu lium Heiuritis vitiis, animum quoque praegrauat
Atque astigit humo diuinae particulam
In nutritione idcirco, & alimento ipso; dapum multitudine, ac varietate, vita nostra haud liuem , parvique ponderis utique
466쪽
que eladem recipiet, atque iacturam. Nam vitium ventris,& gutturis, non modo minuit aetatem hominibus , sed ut plurimum aufert, cum Eccles. I . aperte scrimrum sit: Noli auidus esse in omni epuis latione, dc. non te offendas super omnem is escam. In multis enim escis erit infirmi. D tas, de aviditas appropinquabit usque adis choleram; Propter crapulam multi obi runt. Nec minoris discrimen exitii patitur praeterea haec , quς hominum morbis remedium affert medicatrix facultas a neca communi corruptelae peste redditur immunis: dum vel professoribus deest exporientia, & usus rerum; vel philosophicunt iudicium; quando ab experimentis, acri ,, adhibito iudicio, nata est haec ars,& au. cta . Nam ubi dogmata,& cognitio scho. lae philosophicae, & excultum ab ea iudi ais cium experimenta non regit , casus est, dcri lcmeritas Medicina, non ars. MMI Iibὰ sode ea scormpt. arιium cap. de medi. propi
Ex his igitur Medicorum inscitiis, omos nium errorum fons,& origo in arte emanauit . Quandoquide in multi solis experimentis, vel suis, vel saepe etiam alienis adeo eonfidunt, ut iudicii, oc obseruatimnis huius uniuersalis inopes , & inermes ἔexperimenta Ibique valere firmiter arbitrentur, cum ea tantummodo possint in anorbo aliquo tam inae,quae viro noceant:
nec idem puero, & seni conueniat: bili so, & pituitoso in hic me . de in aestate s in hac orbis plaga , non veto in illa. Prima quidem , dubio procul, suerunt experi. menta, unde collecta sunt paulatim, quae profuissent remedia, dc medicinae ars fa sto omine inchoata est. Nam vetus val. de rudis, & empirica illa fuit: atque ea , quae casu inuenta erant alicui proiicua ,
epilogismo etiam reliquis qui simili modibo laborare videbantur, accommodat
solebant, ut tib. 2.eap. II. n. a. superius m
,, morauimus. Sed quia experientiae sapad, , Viuem loco nuper citato inquit Hippo-
crates) fallaces sunt, mutantur aetate, se ,, xu, constitutione corporis, loco,tempore:
huiusmodi medendi usus veluti periculosus, de apprime fallax, communiter a rationalibus, dc exercitatis viris reiectus, de explosus fuit: Quia periculo sa experientia est nisi tractetur caute; hoc pacto clas.
4. lib. 2.cap. a.de diuospias prope med. ratio
., cinante G i leno: Uerum quae ab experien- ,, tia ineundae rationes sunt; non perinde is faciles. .Nam quod est in omni expe- rientia, id hic item; ne dum nihil distinais mimus, de confuse rem tractamus, offen- damus, periculum est. Negandum proin-
de nequaquam videtur: Experientiis pluo
rimis totam conflari artem: Hoe quidem non singulare, sed commune proloquium est. Sed idem Galenus, qui prae caeteris,
henter illud probauit, haec scitu digna vlterius adiecit. Nam sicut ex plurimis e is perimentis, scilicet, tota conflatur ars; itari singula experimenta ex multis experien M tiis conficiuntur: quas quot esse oporteat, . velle determinare, incidere est in ambiiari suam rationem,quam quidam Soriri eamri vocant. Soritas enim Rob.steph. thesim . uti testo captiosum, & multiplex argumentandi gentis est; in quo ex uno con 'celso, ad multas conclusiones connexas
assurgimus. Unde plerumque, ea aliquiabus veris, multa falia deducimus. Iudiciunt idcirco cum experientia necesse est adhibere,ut singula in remedijs obseruentur: quae videlicet, quando, ubi, quibus,, dcc. cuandoquidem: Qualem facultatem
is ad allibillandum utrumque erus exhibetis elas. 3.de eo ospharmac.lib.suos. xcap.7.in is fert Galenus talem in medicina experien- D tiam, de rationem habere, Quia'po-- stea etis. I.metis.medendi tib. cap. I. scite
se conclusit. Empirici quidem per expe-
rientiam inueniri omnia contendum ἔδε nos partim experientia , parti in ratione . cum neque illa inuenire omnia queat, is neque sola ratio .
Acritet subindε, huiuscemodi Empit,s eos , qui omni posthabito iudicio, de seinmota ratione, medicam totam artem iu-
niti putant experientiae, pluribus in locis inculcat passim ipse Galenus. Praesertim autem, in isag fiagmento quadam adaersus Empiri ubi lataos, ignorantes, impudentes ἐmagis quam pecude stupidos, ae lapidibus insensibiliores appestat. Item clas. s. detheriae ad son. eap. 3. ubi eosdem indinc is plinatos, ω irrationales vocat, dum altra, non enim nos medicinatum notis
tiam assequimur , quemaduiochim qui . ,, se empiricos , ab sola experientia cogno minant. Illi enim omina disciplina, quu
rerum naturam inuestigat; quoties odia is tos aegros, nulla ratione curant, turpiteris profitentui se remedia panim ab insom is niis, partim a fortuna suscipere. Syndro men demum eorum hoe est symptoma tum; omnium eorum, stalicet, quae prae ter naturam sunt congeriem , ut iple T. classib. 2.mmb.medemea ν. in D. diligenter explicat) carere disciplina, lato firmite is que astruit eadem elasis lib.mn.de via. n
ri oportet loco dicto inquit Hippoerates
di robur, de morbi cuiusque moduma ,, minis item naturam, atque aegrotantis iari victu consuetudinem,uoa in cibis solum,
467쪽
ri Ferum quoque , & in potionibus . cae. inrum, ut cuique salus, dc salutas est coni. mendatissima, cui supra qu/m dici possit ea immodico iudulgemus amore , ita sit . ut nemo omnium hominum aliquid se ad sanitatem nostram faciens profiteatur dicturum, cui non adhibeamus aurem . praestemuν fidein, siue sit 1 ratione dedulium, siue experientia receptum , emus Iromptius, cum urit morbus, ac faces do. oris subdit acerbissimas . Cum hoc in men stat, ut homines perpauci sint, qui philosophica inducantur ratione; plerique vero , qui omnia experimentis quibusdam praemissis prcintcnti sanitatem morbi credant, de considant.
Quo circ/, quaestuosissima haec ubiqueo facta est at , Nam quid non Iarsiatur lio.
alio tuo tam indus io liberatori t An v ro sit unus i in insanus,qui pro assequen. ea valς udine,pem i* parcati His tamen ea adugris constadi r reclamant omnes
ignorare lenςtur : Pr*tςφlia, id est undeta infirmitas originem tra3crit. praesenti is .
in quo scilicet Stadu, di stitu aegritudo exivit a de sutura, boc ςst , utrum curabi
nequit quinimo pecc/re Medicum. qui non solum scienter applicat i firmo medicamenta dubia, ut ser4 om sunt empirica, vςrum etiam si probabilius existimet ea prorutura; cum meliu si aesrorum linquere in manu sui Crea loris , dc beneficio naturae, quam ipsum peruulo exponere . eundςm scilicet supponendo eu bitabili medicinae, late sua- dem, di docte tradum n cap. a πω se M.
usus,expertes reto,qui manum eurationi,hus nihilominus audacter admcuret, euin huius artis ea sit Praecihua pars, non quae
scripta sunt probό intellisere, ac tenerei sed applicationi assuevisse,quae quando inessectione posita est, ac opere ι non es scientis, ted experii. 'o pacto Galenus
in fax de eo l. artιν medie. cap. a. Mediciis nam ex effectivarum artium egenumero
cum opificium aliquod habeat, quod finita actione possit os eiulate) asseueran. ter dixti . Hi nimirum plerumque adolescentes, &iuuenes illi sunt, qui spinis quibustum, ac philos,phicis captiunc lis inedicam sophisticis deliramentis) instructi, nulla peritia herbarum, animantium, elementorum, denique naturae huius nullis everimentis, & eognitione re.
rum adiuti, nulla filiti prudentia ι indicio tamen, & consilio per quim imbecillo
admittuntur ad honores. & continuo ex
Academia, in proxima oppida, & uiuos
ad ponenda rudimenta artis, tanquam manus immitium carnificum; necvn, uersales unquam nouerunt canones, nee
deductionem viderunt artis ad usum, nee ipsi ad opus naouerunt manum a iuueneaut mi e calidi, & confidentes, omnia te. meritati casuum commendant, Adm neri se non serunt irrones a veteranis,qui, bus se ad*quatos vident honore nominis.
Quod si autem ii ii molesti esse pergant,
eos aggrediuntur rixis, & scholaitieis te diculis, hinc clamore petulcaria asse. uerationis, conuitiis, maledicentia co, sunt sibi cedere senes moderatos, dc pu.gnis huiusmodi desuetos, victos emomi considentia. importunitate, odio. Exem.
o proinde cuiusdam . huiuscemodi imstinui Medieastri, qui arteriam pro vena
ignoranter inciderat ue elas. 7. lib. I. me . edo. υρ. 7. m et Galenus t Medieis iuuenibus, de inexpertis parum esie fidem dum . Nec enim quicquam est iam eras. s. sib. v. de simplis. -dicam. cap. 23. n sim idem di erat Galenus) quod non a se deant iuniorum Medicorum quidam . iod utique remeritati potius, quam solertiae ereditur tribuendum i Erercitatum nanque in hiis omnibus, tum natura prudentem, ς . r. lib. 8. aereiad. meden. v. n. Oportere esse Medisum idcitico docet idem Galemis., Quae sanε animi
dotes, Miuque prierosatiuae, ut 6. hiseris, m 3- . . in seris venit usus ab annis :tγronibus, ac incipi eatibus, raro prosecto arcte soleat. Qua de re i cum Medicus nouelim, Sc
468쪽
prae opponatur, ac imper itus di infirmo proinde nocens,eumque in aliquo isdens, ad ea omnia censetur teneri, uetit &imperitus, quippe qui malas, & ineptas i primis aegroto praebens medelas,lege cornelia de iteariis tenetur, idem Angelus in L neeessarios s. ubi qui . f ad Iliama , o l.
peritiam male iudicans tenetur pariter, per Gling. ia L ex x Ioleqs, s de act. O ob.
s ad i. aqvic Quinimo tunc fit irregularis.
ualo Et talis imperitia facit eum teneri de dolo, cum asserat se peritum de arte me. dendi, & non sit. Flo. in I. rdem iuris L muistisnem ad i. aquilium . per ciris. m. in L a. F. quod quisque lar. Praeterea si eius culpa pereat aegrotus, tenetur poena cxtraordina.
ria circa corpus sicut Iudex , cuius culpa periit quis in tortura, Gog. in ι. a. f. quod iu1que iur. ut supra apud Benacb. verv. medI-cus. Nec mirum quidem si cum sicarijs, latronibusqxie, per has ut plurimum alle gatas comparetur leges, dum vix qua quam inter ipsos discriminis , e . . depra Init. ad PUbomam cap. q. se inuenire aperte fateatur Galenus. Inquit enim ris Hocque a latronibus disserunt, quod in is urbibus, non in montibus insidiantur. Quae profeci oli indoctis dicuntur; vis vertissima sunt, ita summam Magistratus siscordiam,& negligentiam arguunt, qui
cum temeritatem improborum coercere
posset , impune eos in capita hominum is grassari sinit hoc solo munitos titulo.
Quod Medici sint .Quasi quippe sola prinfestio medicum faciat, & operatio ipsa o. Quae cum in his, ut plurimum praua, &inepta sit, eandem sane meretur laudem, quam cuidam inexperto, & inexercitato medico, Stratonicus selliuissime contulit,dum: Tuam laudo oixit experientiam:
quia non sinis infirmos computrescereis , sed statim eos liberas, Anton in inelis par. I. ferm. 56. Hic tamen, eorum nequaquam
vesana sit stit temeritas a cum enim ea illis aliqui, de morbo quopiam in commune consulunt, qua mal gnitate, quo liuore
id faciunt, quanto lastidio, re vultuositate accipiunt alienam sententiam, qua authoritate, atque asseuerat iove proserunt suam, qua pertinacia tuetur quisque , quod semel confirmauit,necessisse videatur et idque eo faciunt obstinatius; quo sunt imperitiorest videlicet, non tam iρο-ctantium de se iudicium veriti si quid co-
cedant, quam suae ipsorum conicientiae. cui satisfacere se non putant, nisi omnino victoriam alijs fecerint dubiam, aut victores se, aut certE non aperte victos: nam cedere appellant vinci. Nollem tamen ex iis, quae ex praescri-io pto duntaxat uctitatis nequaquam v ro ex ingenii licentia in hactenus abunde disserui, in Medicos, artemque medicam me contumeliose peccasse, cuique arbitrari aliquando posse liceret novumquorepente me Thessalum , Hippocratis ea-lumniatorem extitisse, dignum qui Ga
leni alterius contumeliis vapularem, styloque cons etcr . Nam osorem corporis , simitatis euersorem , vitae hostem, salutis inimicum, humani generis parricidam , dc plane mysanthropum exclamarent quotquot rationem habent, ipsum is
hercle , qui talia tam inepte cogitaret. Ego etiam homo sum, & humani a me
nihil alienum esset puto . Corpus itaque, quo uac natura circumdedit, ut nobili sesimum peregrinationis animae diuers rium , qua decet charitate complector: Firmam illius, constantemque valetudisnem, ut necellariam ad peregrinationem illam summa fide tueor: Vita , quam I rum omnium Conditor, mortalibus commodauit, non libenter modo utor ; sed fruor etiam iucundistimet Artem medi- eam veneror: Medicos ardenter amo οῦ Sed corporis carnificinam summe det stor; cuius gratia , hane censuram ex indultria peregi. Siquidem Medicos, qui odio habent, illis parere negligunt, salo.
elas. 3. comm. 4. mo. Hippoc. de morb. vulari rex. g. quini ego maxime,aliquando aegrotus penitus abhorrui: illud Eceles 38. assis due perhibente mihi conscientia mea: Dari locum Medico: etenim illum Dominus is creauit, dc non discedat a te, quia operari eius sunt necessaria. Quia vero corporis earnificinam quam in re medica, vinu. per sum affatus, valde exector, & oppido vitupero in non minus ignari, hebetes, ecinexperti exercent Medici, quam venales, dc abiecti illi profitentur Circulatores ne dicam cruenti carnifices,ὶ qui ut
,. verbis Ioc. u. comm . a. tex. 23. eiusdem
ia cumcuriant, sola irrationabili exercitari tione utentes: eos merito ad praesens r darguendos assum .
Hi profecto, eorum ex grege sunt,qua- II les elas. 4. de praecet. ad PUMmam describit ipsos Galenus 3 qui vulgi tantum gratiam
ambiunt, artis peritia penitus negucta i . Nam infirmos, actuque languentes non modo, verum etiam valetudinarios, ita superstitiose curant,cautiusque custodi sit.
ut in hac incurali, de miserabili vita quasi
iugi . de diuturno nimis accuratae circum.
469쪽
Bus, quam insuetae obseruationis cruce, dire patiantur, crudeliterque torqueri, ac tandem misere, infeliciterque tabescere. Expetiamur itaque, si tam minutam, ac religiosam in valetudinis curationem , operam impendant, vi ab usitatis , con- metisque viventium delicijs, suos prohibendo valetudinarios , inter mortis metum , dc cruciamenta vitae, non tantum impune, verum etiam cum lucrosanitatem, quam solidam cupiebant, euertant idc pro vitae incolumitate, lentς, hoc est . molestissimae tractum mortis, hominumque lanienam, illis inhumaniter inserant. Quid sano in caelo, Sole , vel ad ornatum pulchtius, vel ad maiestatem nobilius,uel ad oblectationem iucundius , vel ad utilitatem fructuosius Et tamen huiusmodi portenta hominum , illius radios, . vn, uerso terrarum Urbi salutares , tanquam vnicis, solisque suis tantummodo curandis valetudinariis, & infirmis funestos,declinandos putant. Quod si quando ita ,
vel ratio, vel necessitas, iter eis instituendum praescribat, ut nolentes volentes impingant in solem ι tunc enim vero, quasi qui dira Omnia expectet, simul & fugiat; obuoluto pallio capite, quam celerrime ipsos iubent proripere se se, nec ante consistete, quam extra solis tyrannidem umbrae monitu , se videant evasisse. Nec item de Luna ominantur melius, dum curiosius obseruatit , illius scilicet incrementis, & decrementis augeri, aut minui corporis siccitatem;alternis cieri motibus humores, atque aestuari cum mari dolorum acuIeos modo crudescere, mindo retundi.
Sed, & de gregaria stellarum plebe sutra vulgaribus, ct ignari F, saltem apparenter consultissimi videantur J quid amplius dicam e Hanc enim vantissimis, & pene magicis Caldaeorum characteribus prius m 1-cipatam animantium sanitati famulari confidentissime credunt. Quare non nisi elato benigni sidetis lumine, oc ipsis quodammodo stellis praegustantibus, cibum capere, aut bibere, quos semel susce petunt ad curam , ullo pacto permit tant . Domo nunquam egredi , nisi fausta praeeunte stellarum luce. Nullumque tandem , aut aggredi opus , aut ingredi sinunt iter, nisi postquam siderum oracula consulto, ac diutius sciscitati sint. Lituo praeterea, quidem non augurali, sed medico , diuersas caeli plagas partiuntur , & dirigunt; atque illam capiti pestilentem ι hanc ea itiosam pectori; aliam ventis obnoxiam seuere denuntiant . Quamobrem Hentico Pisano, Romanae Icclesiae Legato , epis 4. ισα. I. BibliM.PP.
scribens Arnu Iphus Episeopus Lemulam
sis, rem acu attigit, omneque profecto in is ipsa tulit punctum,dum inquit; illud enimis hominum genus . quadam austeritat is semper notabile , arti suae reuerentiamin . - sola seueritatis exhibitione conquirit, ecis quasi de benignitate vilesceret , infamatis omnia, quaeeunque miser patientis appe- ,, mus exposcit: V tinam quod ad victualia D pertinet, idem nobis usus, dc abstinentia is praeberetur, ut suspicionem communicari tio tolleret, dc fidem pietas compassionis M augeret. Ad haec desectum imperitiae suae, ,, culpae semper aegrotatilium adscribunt,ut ,, aeger dc inedia pereat, de caluinniae con. ., tumelia crucietur. Denique ad mercedis is augmentum sententiosis sermonibus in- , , cedentes , gratiam sibi miseli cordiae diui- ,, nae praeripium; ut quod miseratio Diuis, , na contulit, de eorum videatur dilige is ita prouenisse. Ex eorum autem indu stria, interim ne stomachus satietate distendatur, ac nauseet; inanitate contrahi, tur, dc languescit: ne caput vaporibus in fuscetur; debilitate deiicitur: ne sanguis incalescat;vitio destitutus, spiritibus contabescit: ne cibis onerentur hypochou-dria , flatibus cruciantur: ne vires Oppr,mantur ingluuie; franguntur inedia:Vno verbo: Ne sanitas apert8 laedatur , per cuniculos proditur, atque conuellitur: de
ut argento, medentium referciantur mar supia ι diuturnitate curae languentium ex tenuantur vitae. in quibus viique grauis
si me delinquete solent; de quicquid mdcmercedis illicite receperint, turpiter su
Aureae proinde illius M. dicos demum i 3 Hippocratis, anxie modo percuperem metit inisse sententiae, quam i .de morb. et Lgar. tex. O. hanc omnibus profitentibus is artem consulto legauit , dicens: Exerceto D cIrca morbos auo: ut prosis i aut ne quidis noceas. Quod adeo tamen vulgatum, tri tumque apud omnes et reputatum, Ut is ibidem comm. 3. edisserit Galenus:Hoc ego D tcnue duxi aliquando, nec Hippocrat
is dignum et siquidem omnibus hominibus is censui esse perspicuum, quod debet spe
is ctare in primis medicus,vt gris comminis det: sin minus, ut certi ne incommodet. Verum tamen , te bene perpensa,eiusque Axiomatis, vera explorata ratione,altsi,dc Hippocrate dignu comedauit proloqvi is Subdit enim. Postquam vero non parumis multos vidi claros medicos, iure ob id re- , pychcnsos, quod vel in mittendo sangui ne , vel lauando, vel medicamento dan do , aut vinum propinando, aut stigida s 3 offendissent; cogitaui mecum fottane, ocri ipsi Hippocrati tale quid usu venisse: ne
470쪽
se eessario itaque multis etiam aliis eius aequalibus medicis. Λtque exinde omniis ' bus anteuertendum duxi, ut si qliando magnum afferam aegro auxilium, ante V perspiciam apud me,non sbium quantum ιν pro turus sim , si ex sententia caciat, sed ,, etiam nequιd laedam . Vnde cautior tria posterum , & eruditior effectus; non i aegroto quidem l ut sorte . non pauci in is solenter audent in medicamentoruui vim unquam est expertus, sed apud se, sui. que in penetralibus ingenii anteceden. ter , sedulo nor semel est meditatus . . Propterea quasi glorianter inquit: Ni., hil itaque unquam institui , qui is apud me prius periculum facerem , ne ,, quid , si votum non obtinerem, oflande. rem aegrum. Hoc nanque in arte maxi. me cauendum est, ne seu pervin praesertim , despectorumque hominum vita ut in Xenodochijs, ac valetudinariis quam .plutimum usu venire solet 3 ad aliena largiter exponatur euitanda pericula: Quandoquidem, infirmo qui pharmacum praebet , ad sumendam de ipso pharmaco e perientiam, grauiter iustitiam laedit: quo. niam de illo, ais profuturum, nec ne, sicut de caeteris; adhuc probabilis, nulla. viguit opinio. Quare probabilia o inittenis
dore ia, ut quis adhibeat incerin , Iethaliter peccat 3 cum vitam languentis iniuste manifesto exponat perIcul O, Ita
mihi loco praefare, cum Galeno asserere et Proinde a Is, qui artem adcliscunt sat scio, ' prodesse aut, non laedere indignum visum Niri, ut mihi quondam , quod ab Hippcruciate lueris mandaretur: at vero Mediis cantibus iam non dubito, quin eius visis appareat. insedit quanao per vehementis medicamenti usum te ineratium, perimi contingat aegruin: maxime tum sem ' tient, cuius nunc Hippocrates vi mant oculos proposuit.
Dum ethnicis inimis indulgendo senten. tijs , sacram dogmaticam, Naturales Philosophi, in scepticam curiose transiferunt disciplinam ; naturaeque vireS, vanis superstitionibus augent: Veram, Et rectam haud parum contaminant,&labefactant Physiologiam. SUMMARIUM.t Sistit ex indubia omnium Veterum uniuers si senteatia , o innis sapiemiae eam diaina,
n . humana, amη. ue artium, in qui ire libris Mesalea legis integra , eν undique perfecta retosita est cognitis et ita iaprinc pio Genesis totam ybliologia, siu/naturalis scientia comprebensam esse m sertim historiam, tau ostenditur, σ ma. ni festὸ probatur. a Gm autem ea, qua ex saeris habentur literis fixa, s stabilia siser, dogmatica discipli-
utique sortem reeipient, eor εque Se ctatores, Dogmatici dice tur. Dormatici enim proprie nominantur, qui de .s, qua
discutiant firmam , O stabidem , se inue nigegloria 'tur υeritatem. Unde nox ticorum Iecta apud scientificos, nobiliorem semper assequuta est De m .s Philosopbi quamquam rabnuit Did υπνam veritatis induιitanter protulerunt, ιd ex dogmaticis saerarum scripturarum ισι--nκι feliciter hauserunt inua adeὸ iv pr tia illa sacratissima habuerunt eloquia , Mad ea complete nsscenda, ipsos nequaqua nauigare , o transfretare pigeret, Ut ue nullorum pasmeomprobatur exemptix. aiax alto dolendum est, qGdex nostris Philosopbis sacram dogmaticam quidam ad si emicam , Er or bonaam tam sedec re sectam transtulerint ι semper scilicet
querendo, ct haesitando, ac Ut magis, magisque dubitent, eerta, σ indubitata pomponendor dum risidia vanas, inutiles, ae
s Id etiam euiuis Philosopho sed ebriniano praesertim in vaiae tarpe est ; ita Platovis.,
Aristotelis , aliorumquesemiter adbarere sententia, ut quicquid dixerint, irrevoca. bile decνetum sit a d ipsos. Nam de re. hus non tantilm druinis, wνώm etiam h manis, o naturalibus opiniones eos terium
est hab-isse complures quidem falsas, quas
dium , omnemque adhibebant conatum.
nai, futilibus, vanisque inducti argumentis , vituntuν incautis eos plen. suadere, ab adaersarioram oppostιs rationibus uad vindicare . 1 Ad hos autem naturales insinuandos, tuam
dosque imperceptibiles ess ctas , ea utuntur arte , qua naturalis Magia fae s plenia commariter solet appellari, quippe qax, tilm secretior quadam, o ast ino