장음표시 사용
501쪽
Sophista, ebsemodo primam non seviter
peccant. Nam dam venator m more om
'Ridem, non arti, sed i alliditati, o Uu- iae , tota , aetnendi tribuatur victor . Nam huicismodι fartitihm , O IAbdothmven indigenus , nec et am pro ferarum te natoribtis , satis a Platone ρνοbat vir. 9 Sagacitas quanquam ιm propri8 saltem) al, qualis sit species Prucentiae ; Illi tamen vehementer oppenitu ν . Nam sieAt ὸ propria, o oldιnata deficiendo prudentia , Impru dentia , T emeritas , Ihconsideratro, Incon. stantia, id genus illi contraria resultant vitia : ita tuam excedendo, Asturia, Fraus, Dolus , o Calliditas, hic d fixant, nec deficiknt.
o si celitas alta, s optima magnifice sua
xia, qua uniuersa opponitur fortitudint,ab ipsa tollenda o adimenda est. Aliter enim, opera, o retia crat libet venator ignavismeperdet i a Nititiminias tamen, non minui, e rando pec cant Diale i , qaam Vreatores tenendo
ii Mus posse liberρ vetari saeuisares, σomnium ingrata sagacitate , uno quasi pagno vat re comprehesdere . non qui dem generosa , ct experta Drtitudinis; I d iunavia , disidiaque iliad valgrauis Em biema, peν Ardeolam, pennatamquaseruum expressum; potiori ratione videntarportendere .
EA. siquidem, quam superius cἡm lib.r.
I niaxime , Dialecticae data, dc utili admisisa commoditate , unde Tullius. a. desin. Dct. io 3. nam. 72. quod ipsa praeterea temeritatem , dc ignoratiot,em , omnibus tollat a rebus etiam virtutem dixerat: Non est prolacto, cur iccte ab Epicuro non tantum, verum & a 2 enone iIonnulis lisque alijs Philosophis , irrideatur . tamque pessundetur acerrime . In ea sane , ibidem apud eundem Tullsum tib. I. Dct. 62. num.63. Nullam vim existimauit est e,nec ad melius vivendum,nec ad commodius disserendum, Epicurus ipse.Zeno vero υt serm. So. enarrauit Stobeus in tum iustis mensuris , quae non triticum, nec
aliquid quidpiam alicuius pretii, sed paleas , dc stercora metiunt r. tum araneatum telis, quae niustas ad summum recludete habent scurriliter comparabar. Ibidem ulterius legitur apud eundem Stobeum, ab Ariste ne, luto viarum Dialecticam esse assimilatam: quia, ut illud inutile cum sit, alios etiam transeiantes prosternit; sic ista cum parum prosit, suis tiam , incautum, argumentis adoriatur: Item Clitomachus Lunae mutabilitati le- is pide appropriavit. Quemadmodum sinis, , qui r) Luna crescendO , ac minuendo pro,, ratione temporis se mutat: sic Dialectiis cus, nunc refutando, nunc concedendo seri flectito Grysippus lib.7. cap. . testante I acrtio) talem attein , iuuenile appella uit studium. Argesilaus,alearum lucium,
qui non sine delectatione decipit, Stob. ubi sepia . Et Carneades Polypum auruxit ad amusssim imitari. Quandoquidem sicut ille cyrrhos suos auctos industrie deii orare satagit; ita Dialecticus grandior,& peritior factus, suas refellit ,& refutat opiniones. idem Stobeserm .s 2. Quibus praeterca , aliisque sexcentis exemplas, ut ipsius Dialecticae petulantiam ostentent, &
antia leui; antiquorum non modo, ve rum
502쪽
rum.& recentiorum passim scatent, deabumiant pagjnae. Verum enim vero, haec, & id scommata genus, . suae si forte teddantura incudi; nemo certe mancbit in hiuio , in - eos duat at iactata fuisse Diplecticos, ae quorum griphis , inanibusque cauere, α
fugere argutiis suos Colosiens cs cap. a.zni .
,.xe monebat Apostolus, Dicens : videte ,, ne quis vos decipiat per Philosophian , is dc vanam fallaciam. Tantum proinde inprimis abest, ut Epicurus, veram dc synceram aliquando damnauerit, xuiiecer. - rit Dialecticam, ut tib. io. dictante Laertio , quandam semper.retinuisse visua . sit diuerendi, & argumentandi. artem , . quam licet Logicam , aut Dialecticanus - non appellauerit, sed caeterorum Philosophorum more Canonicam dixerit. Libros tamen argumenti Logici, de Sectis, scilicet, de Iudicio, aut Principio, dc Cain. none multos, dc varios desci ipsit. Quini-m', co q uod percontanti sibi, quid nam. esset apud Hesiodum Chaos, ex sola ex- . plicare sophistica disciplina non potuisset, eius Sectatores vehementer eli abo . minatus. Nec aliorsum praeterea, illo - Zenonem Citticum stoico collimare voluisse dicto, unquam videtur putandum . . Quamuis enim omnia eius monumenta perierint,assertet tamen veritatis quia dam: a Platone, apud quem , Parmenides significat Socratem in dialecticis, a Zeno ne fuisse inlli tutum , licebit attingere. Zenonianae quidem Logica , Platonis in dia-
logis continentur multa: ut in Parmenii de iret qua de agitur ortum, motu a M. cidentia, interitum; id est causas , quibus . res generatur, dc effectus, 3c adiuncta , accidentia , dc oppolita , quibus res cor . rumpitur, dc interit. Item Comparato
rum genera, simile, dissimile, maius,mi , nus, par. item , de Genere, dc Specio atque Ideis plurima ibidem disput atio est, ut in philia,& Politico de Genere rursiis, dc Specie , de toto item, dc parti ;sicut de Diuidendi, de Definiendi ratione, dc lege. His enim duobus Platonis dialogis , Socrates, a Zcnone, Logicis diuidendi, di deifiniendi praeceptiS informatur. Unde lib. 7. east. l. recte concludit
Laertius: Laudandum merito Lenonis esse ardens ad Dialecticam studium, in
qua adeo profecit, vi multa etiam artioc praeclara addiderit. Caeteri vero quid senserim Philosophi, quorum recte diu idendi, destiniendi, dc argumentandi finis,
es scopus tantummodo colere fuerat studium; non ex illorum indifferenter verbis , sed ex inconcussa mente, dc intentione, eruendum est. Vetba enim non sunt
curanda, si constet aliter de mente. I. O
niam indignum C. de test. i. i. ter a. C. commuη. de lega. ubi Bald. apud Beria b. tu.V. dc
id genus plurima apud Sabell. Ium. iuers
. Et quis unquam cordate negare pote-3 rit, omnem praecipuam illorum,aliarum
que curam in dialecticis semper extitisse persectam, dc consummatam et Id sane in Brut. sest . I 7s. n. 43. clare, dc aperie retulitis Tullius, diceus: Hoc idem in nostris conia tingere intelligo,quod in Graecis, ut om- δε nes sere stoici, prudentissimi in differen- .do sint, de id arte faciant, sintque archite-- cti pene verborum: ijdem traducti adi Dis putando ad dicendum,inopes aperiantur. Praestitit hoc praesertim ex Graecis Perg/menus Galenus,qui cum se logicis Philo. sophoruin decretis cognoscendis dedisset;
animaduertit non modo lectarun cum o
scetis alijs, in lo3lea theorica ,discordiam; sed singularum inter se sectarum dissensionem esse . in Pari pateticis logicis non in ullam; in Academicis maiorem; in Stoicis, m/ximam. Itaque nulli Sectae sopraecipue addixit, sed electivus tantum; vie singulis scilicet eligeret;quae placerent.
Quamobrem, cum logicas icctas omnes
cognouisset; scripsit de suo iudicio non ex Aristotclis arbitrio ) de Demonstratio,
ne libros qui adccim, aliaque pcrmulta , quae vel pacis incendio, vel amicis don ta, vel furto sublata,perierunt. Gefherus,iu eims vita. Sed dc ipsum adhuc praecesserant non pauci; ut Hippocrates Cous, quem iidem Galenus I. method.eap. IO. Omnium imethodorum authorem fecit, licet nouis omnia methodice ab eo , in arte medica ipertractata astruerit. tib. 6.ev.6.or lib.Rcap.
8.uic in. t.bist. Philosopb Socratem facere videtur non solum Ethicae inuentorem, sed etiam Logicae prosessorem, cum ait: Dia ,, lecticam tacultatem perfecto animaduertit. De Arithippo verooninibusque illius sectatoribus Cyrenaicis, locus est apud
Laertium , ιn eius vita: quod Logicam , propter eius summum usum attingebat.
Euclides item Megaricus, totaque eius succcilio, Logicam in primis arripuit : Et
eius discipuliis Eubulides Milesius, hos
dialecticae repetit modos; Mentientem, scilicet Latentem. Occultum, Soricenia,
Cornutum, Caluum, de consimiles alios, vitis deum orat. Nec demum ali j defuerunt innumeri, ut in vitis mitis pase
sim testatuit Laert. qui pariter Dialecticae
arti,arde*tem non semel praestarunt amma rem. Quin etiam, dc ipse Christus Domi. nus, Apostolusque illius prae caeteris Pau
503쪽
Augustinus) peraeutos, inuincibile' de
Iudaeis, se dilecticos semper exhibuerunt. Sophisticam econtra , Dialecticae scilicet partem illam,in qua nec ad melius vis 4 uendum, nee ad commodius discurrendum quicquam ut Epicurus inculcabat superiusὶ penitus inuenitur,ita fere Omnes rei ciunt,ut Eccles.37.diserte habeatur.Qui
, sophistico loquitur odibilis est : in omniis re defraudabitur . Non est enim illi data a ,, Domino gratia: omni enim sapientia defraudatus est. Uere quidem is praepon- aerat stercora: muscas capita limosa prinsternit via: flectit mutabilitare: inutilit te fastidit: delectatione decipit; opinio numque sitarum refutatione Polypumis imitatur, ut iam apposito enumerati immproperabant Philosophi. Hinc itaq; Olympiodorus Monachus in Ecclesωρ.8.rem l 3. Bdlisit. PP. haec pauca, quanquam magni ., fica iure protulit verba . Qui nequaquamri sapiens fuerit, esseaeni tamen vultu , im-M pudentiam prae se tulerit: hoc est, quiis contentiosis sermonibus, captiunculisque ,, sophistiuis se se efferat: redargutus , im , , pudentiae paenas dabit, odioque habebitur . Odibiles idcirco apud Sacerdotes AEgyptios,in spientesque Sophistae omnino ruerunt: Nam cum illi praestabilissimi Viri μνι lophae. 8. Valeriano tesse rin Ni- hil aeque ut ille inquit abhorrerent,
D quam ιnanes eorum nugas, & cauillosas M verborum argutias, argumentorum quo
is decipulas innatulae viribus indagandis, is eiusmodi notς homines per Suis hierogly-M phi ficum significarui, r. Eodem intellectu ,, apud Haebreos, suillam abstinere praece-M ptum ait Philo, admonitosque nos, ea diis is uina lege, ut Sophistas euitaremus, peris euitabilem huiusmodi animalis impuriis talem et Illi enim, acutissimis tantum , aseis curatissimisque rerum distinctionibus , is quod per bitidam animalis ungula minois terpretatur, qtiasi luto inliae sitantes . ita, , illis adhaerescunt, ut inde nunquam auel. ,, ii possint, sed ad extremam usque sene-M ctutem, ibidem computrescunt; nam &is Porci, nihil illustre , nihil purum , nihil
,, limpidum amant; sed turbida tantum , ,
,, spissa, & sordida , & seculenta sectantur rhi neque his praecipuam statuunt voluptatem . Nequaquam proinde immerito apud Epiphanium lib. I. sipiente pro heterodoro, Λntiochiae deprehensus , indeque, omnibus tanquam exosus , euitabilisque eiectus filii quidam Aetius Syrus ; qui primum auri labet, deinde sophisticis, ita addictus studiis, ut ,
Omnes vinceret, ac superaret; Nam, ut
Mario . ait Augustinus. is Sunt multa, quae appellantur sophismari ta, falsae conelusiones rationum, di pie is rumque ita veras imitantes,ut non 'lumis tardos, sed ingeniosos, ct minus diligenis ter attentos decipiant.
Hanc tamcn minime abominantur, sed praecipites potius nostrates partem pros s quuntur Dialectici; dum munerum prinsertim, Obsequiorumque causa, sapientiores, quam praestat, videri se ambiunt, . vehementerque percupiunt . Plato enimis Hippia maiori interprete Ficino Sophisis stam vocat eum, qui se sapientem videriis magis, quam esse studet, pecuniarum sis honorisque gratia. Eorum itaque versurta ingenia , versatili leuitate desultori in , huc , atque, illuc volitant; in nugis, ocquisquiliis triumphant; in seriis tamen & grauioribus rebus, non parum hebe
scunt. Ea insuper rerum inuentio, quam expedite, atque in omnem argumentandi ea primunt occasionem : illa celeritas animi transferentis se in omnem partem. omnia ubique rimantis, omnia colligentis r ea demum mentis feracitas, produ-
. centis tam multa, tam varia, tam apta
rebus, tam opportuna temporibus, lain decora personis; si non ex falso, ex apparenti saltem vero, non temere censentur prodire. Plausum proinde captant duntaxat, bullatas passim proijciunt sententias, aurium ad summum carnifices fiunt, inde exigendo mercedea , unde nuda praeter vetha, nil aliud commodi exhib fi re valuerunt. Quare apposite, in sophis siue de ente prope sin. lι geniorum hanc aditem nuncupauit ιpse Plato, venationem, is dicens: Constato Theae rete, sophisticam is facultatem appellandam csse artem , quae ,, in conciliando , comparandoque versari tur 3 animaliumque gressibilium , dc ter is renorum domesticorumqtie Venatio est: se hominum videlicet priuata captura obri nummorum mercedem; &iuuenum dueri uitum , atque nobilium , opinione virtuis, , tis, disciplinaeque irretitio . madm dum enim lollicitus Venator , ut seras cubilibus excutiat, huc, illucque discurrit, sursum , deorsum : duris obseptos
dumis horrentibus perrumpit aditus. penis dentium rupium, montiumque iuga superat, nihilque refugit arduum e ita quidem tolera Sophista, ut gloriae generosa puluere , in capturam hominum plurimum sordescat, impavidam ad pericula mentem parat; nullis, quanquam exanallatis parcit Iaboribus; nihil penitus intentatum relinquit;nihilque demum ex se prster effrinatu impetum, quo insignis,ac
spectabilis fiat, sua sta indoles ministrans;
adulterinae tantummodo audaciae, sortit
dinisque signa, dc prodigia plostre. Tria
504쪽
Liber Quartus. Caput XV II. UI
Tria vero quam maximε bonum de-eere Uenatorem , tu tithe, set de fortitudi- ne euea med. fatis studiose , idem tradit, , philosophus Plato dicens; sonum vena. , , torem decet explorando dis currere,& Ω- ,, Raciter insequi, neqtie ignaue desistero. Nisi enim ferarum ad obseruandas late-hras , huc , illucque vagetur, callido fugaces sectetur; dc inuentas fortiter, viri. literque detineat et nec id unde quaerit inueniet; ncque quaesitum unquam adipiscetur a & inuento aliquando fruetur. ProindE nihilominus peccant, vehemen.
terque delinquunt Dialectici illi. qui ut
venatici canes, Opportunis in vijs, diligentius , quam par est, omnia vestigant, oc subodorantur;ac deinceps consequen. tia. scilicet, antecedentibus connectendo; quid ex quo efficiatur, aut apparen ti, aut probabili argumentatione conclu.dendo 1 unde postea, singula indubitan . ter definiunt, circumscripteque comprehendunt omni ex parte indesinenter risniantur. Non quidem sui alibi dictum est j me penitus latet, Iudicium mentis amussim, oc regulam esse : approbati nem , videlicet, & probationcm rati nis , quae postquam in veri diu laborauit inuestigatione, tum ipsum Iudicium quasi censor , quid aptum sit, quid ex quo uenascatur, quid cuique sit consequens, quia alienum, quid repugnans, quid con
sentaneum circumspicit, explicatissam que dissoluit: ex hominum tamen ne quaquam Opinione, sed ex rerum dunt xat veritate sumendum, serendumque est. Apparens enim illa rerum vetitas ,
uani nostra fabremit finxit opinio .elicatissima quidem , & tenuis est; contactu dispergitur , comprehensione di Gnuit. interque digitos collabitur, quasi
is aquam pugno strinxeritnus. Est enim is infirma semper , atque incerta omnio ι,, I. ps I cap. 26. tera. 44- inquit Philol. ,, plius visque, ac natura ipsius innae in- ., firma assentione continetur. Hinc est, quod notriamum . hocum per singula vagantium Dialecticorum peccat intellectus opinionum fallacia,& veritatum lanis guore, sed ut plurimum etiam inutilitate. Vnde curiositas, & inutilitas mentis, sipientibus parum arridet, potiusque prohibenda , quam fouenda est et Scire quippe quod non prodest , proximum est
ignorantiae. Velle illud scire,iam est eum stultiliae infamia. Iam nocet scire , quod
non prodest οῦ impedit quod prodest i imcommodum , est commodi ostaculum, dc noxia sunt contemptus salutis. Fieriis quandoquidem non potest etiariamquem- is admodum lib. a. cap. a . pulchre tuadetis &lian. vi qui rebus nullius pretii ope.
is ram diligentem nauat , possit magnis, is & praeclaris vllis negotiis vaca re. Cum is enim omnis cogitatio in ista conseratur , is necesse est, ut ea negligat, quae reuera ri sunt admiratione digna .
Extra organum item quoque Dialectis ei sunt, dum Venatorum more, argumentorum captiunculis, & insidiis, ita sagaciter prosequi,& irretire incautos student, vi minime virtuti ,& arti, maxime veto calliditati, & astui omnis adepta reseratur victoria . Hoc enim surtiuun ,,& subdolum venandi genus , quanquam
latiorem veluti rem, uno nomine com
prehensam, 7. de tegib. musia. aliquando receperit, & ad serit Plato ; plane tamen , omnibusque numeris persectum , nec unquam dixit, nec penitus conimen in
is davit. Ait proindE. Peaestrium ergo ve- is natio,vobis ista relinquitur, sed nec doris mientium,quae vicibus quibusdam inter, is positis fit, nocturnaque vocatur,& ocio- is forum hominum est, laude digna habe. tur. Neque etiam, quae in laboris remisi, , sione fit, de retibus Queisque, non con is stantis animi viribus, ferarum domatri atrocitatem. Sola ergo quadrupedum is venatio illa restat omnibus optima , qui acq uis, canibus, corporis viribus agitur.
Nam quibuscunque diuina curae est fodi. titudo; ij quadrupedes omnes cursu, vulneribus , telisque, manu propria venando vincere debent. Quod sane , si sagacit te, ac sallacia , feraru m exercita adeo nos stomachatur venatio, ut seruilis magis ,
quam libera, a tam celebri rςputetur Ise .ro: quid igitur turpius, dc indignius dia- lecticis in congressibus, technis, & fra dibus etit, quam homines in ere, de lie . . o betare Est tamen Sagacitas siue Dolus, siue Calliditas, strue dicatur Astutia quq dam studiosa , dc considerata Prudentia ,
cum in aliquo 'su rationisaaltem cum ip ta similitudinem habeat a. 2.q. 6.a s. Prudentiam siquidemianimi esse habitum,u
les Quare,sicut a propria.dc ordinata dosi. et edo prudentia, imprudentia, merito, Inconlideratio, Inconstantia,& id genus il li opposita vitia similia inolescat. 2.2K. I.
per tot. eandem pariter excedendo,ibidem, . quass. 3s .ma tu. Astutia, Fraus, Dolus dic. . penitus non adimuntur.
Horum autem Dialecticorum vitiosis Io prudentia si qua tamen prudentia est
Prudentia carnis, quae Rom. s. Deo ini . mica est, ad summum vuletur vocanda.
Siquidem haud parum ciWa vltimum, de ipsa Mordinatur finem, dum sui semperasse.
505쪽
asseelae sint in insidiis in alietinii itistitiams culentur attente, ut hinc suas captent
Vtilitates. id , quod si ipsis iste uicem
dat stib manus, ibi vero quandiu. aucupati sunt, erae, ac primariae Prudentiae opinionem apud imperitos adipiscuntur, quanquam id, vix sit umbra Prudentiae , nedum similitudo . Quoniam, nec alium quenquam tali appellatione dignum cenissemus, quam illum, qui ex iis, uuae stilia sunt secernere potest viiliora , ex oppor. tunis maxime opportuna, e multis bonis eligete optima.& conuenientissima.Nam illa falsa Prudentia , cuius modo aliquot species ex D. Thoma, sum ei ter como
memorauimus, eorum tantummodo est,
qui prima huius virtutis elementa attigerunt, nee dum ad stlidam Prudentiam perducti iunt. Nec sane vera Prudentia,
ex aliena imperitia ,. socorda aue ullam captat laudem , aut commoda i hoc potius est negocium malitiae . siue subdolae calliditatis. & ingeniola nequitiae, quae
peruet se componit se in imitatione uia, Ptudentiae.Haec sepe est origo praui consilii. Flaec est earum serarum propria hos , quibus neque vini Deus attribuit, . neque eas ullo armavit aculeo 1 sed solas ipsis concessit insidias callidas,& versutos colos. Non enim calliditas cst pruduntia, . sed simia prudentiae . & habitus rationis deprauatae, ad fallet dii na, & cendum erectae . Callidus utique cit is, qui cum ingenio subdolo in aliorum abutitur perniciem saepe seipse, suis compungit acu minibus. Qui enim in altum mittit la.., pidem, super caξ ut eius cadet, & plagia is dolosa, dolosa diuidet vulnera: & qui λ. ueam λdit, incidet in eam; de qui statuit ,, lapidem proximo suo, ostendet in eor &,, qui laqueum alii ponit, peribit in illo i Ξιιι a . Sic itaque s Callidus dicitur, quod
eius animus sicut opere manus, usu comcaluit. Certe calleres apud Rohert. Si e Phanum, teile Sipontino in nihil rere est, quam scire et sed plerumque plus scireo , quam se itu sit opus, eaque per ilia, sicuti spiculo alienam simplicitatem fige te. Vi rium proinde calliditas est , animo illi
prorsus auersum, dui generositas, & sin. ceritas alta , dc optima sit adent. Vnce Tullius . l. inquit rMemi, , nerimus aulcm ctiam aduersiis infimos ,
is iustitiam csse seruandam. hst autem in. fima conditio,& fortuna struorum, qui is bus non male piaecipiunt, qui ita iuhcntis uti, ut mercenariis ad Operam exigenis dam,dcausta praebenda. Cum autem dum ,, bus modis , laest aut vi, aut fraude fiat
,, iniuria: fraus quasi vulpeculae ruis Leonis is videtur 3 utrumque alienissimum ab hinis mine: sed fraus, odio digna maiore 'Rh insequuta tandem ignauiter no desistendi praeda ut nuper praemisimus
Ir platonicum, suis venatoribus, nouisti. mum emanauit praeceptum; quod adeo aptum, opportunumque videtur 3 ut eo neglecto, & totam deficere venationem adhue necesse sit. Huc sane collimat, attendit huiuscemodi tantummodo artis inst itutum , ut militaris videlicet excitc. tui, & exerceatur Qrtitudo. Rege enim Persariam , idcirco exeunte venatum , vim libello, ubi viris militaribus venationis exercitium plurimum commendauit, iris memorat Xenophon) Epheborum ain; idia pars vicis:m ab eo educitur, no alia de causa,nisi quod bellicarum rerum haec meditatio verissima videtur esse. CNIuefacit nanque ad surgendum dilucula,& ad stipora, caloresque perferendum . atque etiam ad itinera , dc cursus exercet. Praeterea sagittis,iaculisque bestiam pet re necesse est, ubicunque inciderit. Saepe ei iam acui animum in venatione oporistet , ct iicientc se feroci aliqua feta nam
quae sese offerunt bestiae fellendae sunt 3 ab
iis autem cauendum , quae In Vcuantem
irruunt ι adeoque non facile quis repe-iriat,quid nam corum,quae bellum habet, a venatione absit. Bellicae autem krtit ,, cini, sicut de cuilibet roboris exercitio,, maxime reluctatur ignauia. Fortitudiniis siquidem contra i ta sunt ignauia, & iussi.,, tiae iniustitia, inquit Tullius a. deisaeret. βαSa. a. 163. Quare nisi venator ωrtit
divi, ac solicitudini aeque consulerita adique inertem a is omnino respuerit igna. uiam, operam dc rcita ignauissime pet-det.
Verum enim vero , non minus curando peccant Dialectici, quam Uenatores t ra tendo hoc salubre pretceptum quae enim in uno genere conueniunt, in alio des cent maxime, ut de statu virginali,& emniugali gratia exempli, communiter do. icent DD. sunt proind. eorum quidam nugaces, & vani ostentatores s Quo prinsecto hominum genere nullum aliud impudentius e inutilius) quippe qui in dis a serendo omnia tenere , & adeo possidete
se iactant; atque veluti pusno, omnium ingenia iam suo acumine fortiter, viri. literquc potuisse concludere pertentant; ut nullius artis, ac disciplinae, quam ex omnibus adduxeris facultatibus in m dium ignatos, & inexpetaos,vel aliquam do fateantur inuum . Et quid enim tam ἰ .
reconditum, α scutum ivi ips aiunt esse potest in rerum arcanis,quod Illi sua industria, miraque sus ingeniι solertinis . . atque agi ljtate non sint cxacte complexi Tama
506쪽
Tanta est horum hominum, tam male
feriatorum impudentia, tamque insolens protervia; ut cum oculis s ut dicitur) cornicum auii sint configere, nemini debeatcste mirum , si de rebus, quas maxim εο napertas habent, contra Omnes senten. tias, & iudicia pronuncient audacius, &qi iam par est iniquius. Tum enim videas cos, suam opinionem, elato supercilio tueri accuratius, sic , ut periculum sit si coneris eos de causa dei jcere, ne sua effra:- nata licentia , in te impensius saeuiant, quam velles, acrius inuehantur, suaque Stentorea, & vocalissima loquentia, ira , illasque rationes inuidiose traducant apud imperitum vulgus, tibi omnem re spondendi libet latem eximant. Illi quidem nihil nesciunt,qui tam serio per Omnem disciplinarum circulum pervolita inrunt, ut eorum iudicio,vel iple Plato caecutiat , Aristoteles ineptiat, Cicero garriat, Λ quinas deliret, oc Peripatetici omnes miserabiliter errent. Quoniam , ut in Andr. prol. festiue ludit Terentius: Faciunt nae intelligendo , ut nihil intelligant. Quam autem dccipiantur, & a rect a aberrent ratione, hi latagentes, dc nimis Is operosi Ardeliones; hoc ex tali apposito, de ipsis adiuiscio cognomine, neminem Pigeat, taedeatque aucupari. Ardelio nanisque svi in Attalum Martialis liba. epig.6. lepidissime inuehitur Homo inquietus huc aque illuc semper volitans, saliens, manus iactans, togam modo deiiciens , modo deponens, M omnibus negotiis nullum tamen ab solliens se immiscens, dicitur. Idem unde Poeta :Declamas belle, causas agis, Attale,bellE: Historias bellas, carmina bella facis. Componis belle mimos, epigramma sabella: Bellus Grammaticus, bellus cs Astrologus Et belle cantas.& saltas Attale belle; Bellus es arte lyrae,bellus cs arte pilq. Nil bene eum iacias, facis attamen Om nia belle; Vis dicam quid sis magnus es Λ delio.
QuarEhi vani, & ambitiosi Sophi stae ut
ipsos veriori,& propriori nomine vocem: Sophista enim ille est, ut in Protagora in ,, tis loquitur Plato; Qui rationes ad sapien- ,, tiam pertinentes colligit. Et consequenter per omnes sciematica vagatur facultates ; cum Sapientia l.νeth. cap.ro sit multarum rerum , dc admirabilium scientia nequaquam prouidi, bonique amica ,&salubria Venatoris adhuc tamcn Iccipient
praecepta, cum adeo fallo, ficteque rec,
piant , ut ignauiae , dc desidiae potius, veriusque portendere symbolum, se proindant. Nam stellaris Ardeola, siue Asteria auis unde Ardeliorum . quo cognominantur, derivatur nomen a quc ampigro, Ac inutili seruo in i plam fabulose conuerso p. de histori animal. cap. I p. t
ste Philoispho, dicta , & nuncupar siluit. Quorum demum Emblemate 84, sic cleganter meminit Λndreas Alciatus, di
Ignavi, Ardeolam stellarem effingeres
Et studia,& mores,fabula prima miti Quae famulum Asteriam volucris sum. psisse sigu ram Est commenta et fides sit penes histo.
Degener hic veluti, qui cevet in aero Falco est , Dictus ab antiquis vatibus Ardelio.
Dialecticis Rhetores, neglectis rationibus, veritatis iudicium ita debilitant,& ext nuant; ut falsa confirment, vera reijciant,& nugacis Sophistae,mendosique potius Assentatoris munus , onusque suscipiant. SUMMΛRIUM.
I in amyuam Rhetorica nullo determinato in genere occupetur, sicut caetera aues occupari Iolenι ; Dialemca tamen maximὰ aqui- poliet, eiusque vera communiter nuffc patur propago . Et si in aliqao ; ad summam in hoc υισentur di1ferre, quod an ius , σfusius Rhetorici sequantum, Dialactici verὸ frictius, σ si ualius. Und/isti pugno,im autem palms eiusdem risimilantur manus . a Utraque proinde Ars veritatis indaganda publicandaque maxim/ detinetur studio; diundendo fel licet, σ componendo, Dialectiea; deeernendo verὸ,-iudieando, Rbetorica . Valde tamen Rhetorici ; Dialecticis tene tur I eum veritatis ιndaganis, inuenisudaque, Dialectica, dumaraim instrumen
3 Semota itaque ab eloquentia , veritate, abi ctique a nobis dialecticis praeceptis, nutat etiam, est vacillat tota dicendi ars:uam ex veritate Manes de omitur quicquid in vara orati is structura consentaneam ,σ ne.
esbrium est , eum omne H ipsa ad νρ rem suppeditet. 4 Sed ea quoque de causa Dialicti , er Rheso. rica coimdere prateria videntur 3 -Ι ex
507쪽
rebus, accommunem omrium pervie/em ,
anis sua thesauras impudenter prodiganta ita re is rethor is, suas sibi demandata
partes impraue exequutuur. Eoννm vero a gi metuis, sta/ potius ineptiis,si cet ratio , vel iudicium ad assentieadum sit velox ' duendoram t meu carentia expet/ta unitatis inesco . oe iηexpotum omni χὸ Ie νeddit. Un loquaces ad D mum , o vreissi tales diti poteruat ,eloquentes is τὸ , Rhetoresque nequaquam. Cum ex rerum verisau, cognitione, ruaaimὸ r dandre, o storeas oratio. Ex hac autem incognita, G' ignorata dicesdorum veritate, multa Rhetor/bus adhue -- tantur absurda I praωtim eum ea eon. inendand finipiunt, qua alias maximὸ vituperanda essent: er ea aggrediuntur rue. da, qua potius abolenda , o destruenda forent . In malios quini usus, Ie tingua dispergit: cum aliquando sauiat ut bestia,euννat ut flumen, stactuet ut profundam cui passim plurimi Geclamatores testaretur, m ex academiis, Di enfer ad eaulas Dam ini-M transferunt eloquenliam . νεωὸ p. petriti ira commeudabilis in Scia tis reos ilie antiquitas declamandi, oe oran di fuit et Cam veteres sapientis de Uret tibus, o vitais, etbicar bdiotas quam tapi. ὶsuas c. trouersias tantummodo probarent.
Sed circa Demetrν Phalerei tempora faventari caperunt e trouersia illae ficta ad imitationem fori, σ a Romanis forenses causa nuncupata; qua dei d/ sensim ad inultorum perviciem maxime inualuerant. In quo eιιam dicendi genere fatendum est , a veteri usa summὸ discrepare hostratem ad. hac eloquentiam . Nam veteres illi ta β' rosibus ommureris fuam ita exerrabant iuuam, er vorem , ut d Dbditate , ct δε--ritate iuduiatis tramyaam recederenι m traia. Recentiores verὸ mini pudet, etiani capitis in eausis futilia, s leuia miscere. od valia cariam dedecet Declamatq-
larem , siad Malatoriam . . uaram etiam distium absignantur sines; eam ιlia ad commune bonum audientes conda mi ista υοῖ, animorum vροι firmies concitationes ta
tammod3 impiare stadeat. Unia prioris Decisa valdd ramoeniatis sectatoνibus, asemius graistra obiurgantur professores, licetiadissereato non omnes; sed praesertim ',qui laMam ut plateant, siu/ bonum , stud maelam aliquid sinu, contendum Dadem. ia υοδ Oraram uestrates adulatoria , σμpulari Harimum incarebant Rhetoνica ἔeoram eloquentia , vstium illias nune facta
censetur, euius duntaxat animus, caicunque
seruatio expositus, sibi impetrauit, pmnia sua dicta , o facta agere ad alienum arbia trium, o indὰ compendia tractare . maximρ adulatorum, O assentatorum pro fictδ character est. 1ὲ μηnulla memorantar impromia, Da in hosi naves, mendacesque iaciuntur asse uatores . Nam ea quidem diem, quatia non funi,sed qualia cupiunt, ut audientιbus appaream , mere mendatium , mera impostura , merum prastigium est. Cum ὰ natura rei in his D. mentis semper, vel augendo excedatur, vesininaendo deficiatur. a Pudeat ideireὸ non p4ucου ui aliquando men tiri, vel in utramque partem dicere ibonam asseueranter deceηr maximὰ decere Orato rem . Nam bovi Oratoris in utramae par tem mendaeitre dicere nequaquam vicium
II Rhetorieam propterea ciuilis, o legatis pro is ginem esse scientia , aperiὸ docuit Philos
phks. Cam ad bonum cνuitaris, utraque ita solarier conspirare videatur, ut si qua tex , a ut inueterandus mos ahquando ponendus,
vel amouendus est ; ad eloqMentis abeatas operam prouidi confugiatur. inuis utiqae non vagantις, ιν instabilis .sed simito conrs leniis, Oseium, o munus est. H Guamobrem diligenter cavendam est ἔ ne probitatis expertιbus , dicendi copia quaηdoque
trad itur . Nam Rhetores nequaquam tam
faciemus , sed quadam furentibus arma, ineptismi potius ministratimas.
NVllo determinato in genere quanquam
Philosophus i. Rbet. cam. insinuauerit 1 occupari Rhetoricam cuia vis oratoria caeterarum ea opposito artiri u , id circa
duntaxat, quod illi substratur . minime sit instituta, sed in omni re posita,& collocata indifferenter discurrat, & vagetur Dialecticae tamen , ut ibidem habetur, aequiti pollet quam maxime,eiusque vera nuncupatur propago. In hoc enim ad summum discriminari inter se videntur, quod aper lius , & fusius Rhetores . Dialectici vero strictius, dc frugalius loquantur. Qua sortasse ratione sapud Tullium a. de sin. sis 67. num. II. Ciuicus Zeno , Dialecticam pu- is gno; Rhetoricam autem eiusdem, palmaeis comparauit manus . Zenonis est hoc stoi- , , ci s scripserat ipse omnem vim loquendi, is ut iam ante Aristoteles, in duas tribulam sis esse partes, dicere: Rhetoricam palmae; Dia- , , lecticain pugno similem esse dicebat,quod is latius loquerentur Rhetores: Dialectici auis tem compressius. Et quidem , istarum vitaque si recte perpendatur facultaS, veri
508쪽
tatis, indagandς, publicandaeque maxime
detinetur studio et Duaidendo scilicet, &componendo Dialectica: decernendo vero, & iurii cando Rhetorica, ut passim in phaed. υes de pulciti Plato si piissime docuit. tuam Obrena, ut ipse inet elarius ostende-rcs, eius dein manus, hoc est , eiusdem fere Inuncris; dicendi Artem esse palmam , &volam; ibideum paulὸ post 1ned. ita eleganteria subdit: veram .i; cenat artem absque veri-
- latc, neque esse aliquam, neque unqua tui
1 bre. Tencntur itaque summe R. laetores ipsi, Dialecticis: cum ab illis plane doceantur, Vm uerium tribuere in parres, latentia explicare definiendo,obscura explanare in interpretando , ambigua primum Videre, deinde clistinguere, postremo habere regulam , qua vera, ct falsa iudicantur, & quae quibus propositis sint, quaeque non sint
consequentia, ut in Bruto, sedi. i 78.
diligenter animaduertit Tullius. Propterea ingeniose Ficinus in eodem Lalag.pro-ρὰ in. Platonem sic epilogando, dicit: Praeis cepit, ut a Dialectico facultatem discat diis is uidendi, atque componendi, quem esse, , Vult praecipuum veritatis indagandae, in- is ueniendaeque instrumentum. Hac itaque dicendorum veritate abs eloquentia semota abiectisque, quibus ipsa facile indagatur praeceptis; nutare iam inde caepit omnis vcra, & persecta Rhetorum ars,magnaeque in dies ingeniorum inclinationes factς sunt;donec pol trema in haec tempora desitum est, quibus vivae , ac spirantiscifigiem eloquentiae prope nullam,
tenemus , Vmbris tantum , eiusque vanis
imagini hus utimur. lnda sane, ex imieli. cienti veluti penu ab ude depromitur quicquid in Orationis structura maxime deceat, quidque simul, quo verborum lumine, quo sentcntiarum colore, illuminari scien .
ter , & distingui peropportune possit.
Hincque cordate animaduertitur prς terea, quomodo non causae , non personae , non temporis semper, & ubique , coloris cius. dem tractus; idem, v nunique duntaxat simplex congruere queat Orationis,& con. citationis genus : quid , quibusque in cau sis , aut orationis partibus acute , concise .
que dicendum sit; quid subtiliter, & enu.cleate, quid callide, quid placide, quid sedate : quo nihil in delitatendo, ratiocinando. docendo possit esse limatius; quid contra granditor, incitato,contcntiose,s,lendide, quo nihil augendis, cumulandisque
1en tentiis,ad illust rcm vcrborum,& rerum ornatum cumulatius augeri, nihil exaggerari possit elatius. Ipsa nanque praeia omnia , ad stuporem administrat veritas; adeo ut inutilis, & vana dicendi quaelibet sit facultas, ubi dicendorum Feritas penitus ignoratur. Hinc in Phaedro, Hia de putachro paulo post med. ipse Plato praeclare sicis infert: An non necesse est , eum qui recteri dicturus sit, veram m ea re, de qua loqua- is tur intelligentiam habere t Q .loniam, ut , , ibidem Socrates , apud eun dc ri addit in se. rius: Quicunque veritatem inquit igno- rat, Sc opinionibus ducitur, dicendi quo.
is que faculta lesu, Vt videtur, inertem exhi. M bet, atque ridiculam . Sed illud praeterea aedibus adhuc, ut maneamus in noli ris mimine praelercundum,
sed maxime notandum putatur: ea potissimum de causa Dialecticam , di Rhetoricam , eodem plane loco etiam habendas esse, quod ex utraque sui Sophiliae infestis citer exorti, & enati sunt. Genus quippθhominum turbulentum,ao fallax,ad ipsam perdendam veritatem, prauisque animos ad imbuendos opinionibus , infausto sidere progerminatum duntaxat. Qui sicut in dialecticis viantccedenter disserebamus )ad communem Omnium perniciem, artis suae thetauros, non tam libenter conserunt,
quam prodigunt impudenter : ita in Rhetoricis, non te omnino ignauiter deserunr, sed strenue, atque constanter demandatas
sibi partes, stolide ingeniosi, impense exe- 'quuntur. Hinc illae insidiosi, vibratiquo sermo itis argutiae ad simpliciorum animos
implicandos:hinc genus illud praestigiarum
ea uillationibus, Versutijsque Constatum et hinc verborum aucupia, dc tendiculae literat uin: hinc labyrinthi nexus, effugia , ludificationes: hinc contortae , & aculeatae periodi: hinc denique solerti istinae rei, gae , quibus rusticorum , aut inexpertorum iuuenum mentibus callidissimi in eis pliarum artifices illi imponunt. Quibusue proinde , cum ratio, & iudicium cluntaxat sit citum , dicendorum autem cxpetitae carentia veritatis, inethcax ,& rude : l'quaceS ad summum , atque verbosi esse poterunt, eloquentes Vero, rhetoresque nequaquam . Quandoquidem veram, & proprii' eloquentiam voco, Absolutam Expressionem eorum, quae dimente, secundum rei concipimus veritatem aptis , atque commodis verbis
quod positum est in perfecta cuiusqueis
linguae cogntrione , cum connexion Ocongruenti sermonis, & rationibus ao-
pUuis j quod est iudicii non solum acu
tissinii , sed etiam solidi, ac circumspecti. Id prosecto, eleganti scr mone, I.
de oratia ect 86. num. 2o. iam dudum expresserat Tullius, dicens ς Ac mea quidem ,, lententia , nemo poterit esse omni lauderi cumulatus orator, nisi erit omnium reis rutri magnarum , atque artium scientiam. consequutus. Etenim ex resum.
509쪽
se cognitione efflorescat, & redundet opor. is tet oratio; quae , nisi subest res ab Ora. , , lore percepta, & cognita, inanem quanis da in habet eloquutionem , dc pene puerilem. Nam sicut de Lucio Catilinata,
Iib. de eius contaret. in princ . hene expresiit ballustius : satis eloqaemia , fastior Drum: ita aliis de multis, repetcndum id ipsum iuvabit, si eos in carrando facundos, in argumentis postea fractos,& pueriles cernamus. Oppido proinde miratur Plato, loco superius adducto;
. dum quisque conatur Orator honi, ilia. lique ignarus, horum tamen naturam , conditionemque, caeteris scdulo suade-- re . Inquit enim οῦ Quando igitur Orari tor boni, malique ignarus, Ciuitati si is militer affectae suadeat, non ora tonori in umbrae animi laudem, tanquam equus is illa sit , composita ; sed de malo tanis quam bonum id sit, disserens; vulgi -
,, que opiniones aucupatus, mala facete
is pro bonis, inducat: qualem putas, ora. is rorem huiusmodi segetem , quam s euitis messurum Ex eadem praeterea incognita , & dicendorum ignorata veritate,cius huc sprc-6 rae indagationis studio , adhuc Rhetoribus glauiora , deterioraque qliana plurima imputantur absurda , cum ea praesertim commendanda suscipiunt, quae aliis forsitan vituperio Iaborarent infando, aut tuenda aggrediuntur, quae adoliti
ne potius , & destructione indigerent. Non quidem satis caleo in quantos se vius versatilis lingua dispelgat. Cum enim voluerit saeuit ut bestia, currit ut fluuius, fluctuat, ut profundum. Et ut
caetera D. lacobo . veriora remittam
Apostolo quamcumque fucatis verbo. rum imaginibus pingit speciem , veri adstipulatione repraesentat. Sed hoc penitus haud ignoro , quod si ulterius, elaborato quandoque fulciatur eloquentiae artificio , eadem petulantius patrare studet, quae summe in rebus abominatur iustitia , dc in iudicijs horret incorrupta aequitas . Quare merito cleganti metro a.tris .eirca med. conqueritur Poeta , canens;
Discitur innocuas, ut agat facundia causas
Protegit haec sontes, immeritosque
Testantur id quotidie in rostris strepitantes , ac tumultuosae Declamationes, quae
non amplius, domesticae exercitationis gratia institutae i sed ex academijs , ad contentiosas causas , disceptationesqueis forenses nunc iniuste videmur tram si usqVetus autem ille declamandi , alter. candique mos , solemnis quam fuerit 7 olim , ex variis scriptoribus abunde iam liquet : cuius siquidem utilitas maxima , mirabilisque fuit οῦ nempe quod tune, lydio quasi lapide scripta sua probarent . Quoties enim apud multitudi' nem dicimus, facile eapetimur numis lix sit inuentio, num dispositio concinna , modo apposita eloquutio '. dc quan quam taceant auditores, ex illorum tamen vultibus intelligere fas est, album , an atrum quod aiunt calculum, recitantibus , aut dicentibus , nobis adiiciunt. Hinc veteres Sapientes ex mora li parte Philosophiae , ut virtutum vi. tiorumque laudes, dc vituperia colligerent , omnem declamandi suam petebant materiam , slib. 2. -rou. 3. dicen.
te Seneca, quod: Declamabat Nais controuersias ethicas.) Donec exinde, circa Demetrii Phalerei tempora frequentari caeperunt in scholis controuersiae illae , a Romanis Cicerone puer usurpatae, forensesque causae, ac controuer-
siae dictae. s Fictas ad imitationem sori, , maletiaSapud Graecos dicere, circa De- is metrium Phalerea ita stitutum. Latinos , , dicendi praecopiores, extremis L. Crasis si temporibus caepis. e , lib. a. cap.4. Quin tilianus, ex Cicerone, docer . Huius
autem iam dudum elapsae rei ; postquam Neronem Caesarem, primo imperi, anno , publice declamatorem fuisse, eum. que Oratorum quam plurimos esse sequutos, breuissimcistylo descripterat, diserte, lateque meminit, de clare. I betor. nam. 3o; Suetonius Tranquillus, dicense., Sed ratio dicendi, nec una omnibus, necis singulis eadem semper suit: quando va- is rio modo, quisque discipulos exercue- runte Nam & dicta praeclarε, per om- is nes figuras, per casus, & apologos, aliis ter, atque at iter exponere . & narrati is nes tum , cui ter, & presse; tum latius, is & vberius, explicare consueuerant: i is terdum Graecorum scripta conuerterra. ,, ac viros illustres laudare, vel vitupera- is re et quaedam etiam ad usum communis is vitae instituta , tum utilia , dc necesi is ria, tum perniciosa, Zc superuacanea
is ostendere et saepe fabulis fidem firma- is re , aut historiis demere , quod genus
is Thesin Graeci vocant di donec sensim is haec exoluerunt,oc ad controuersiam ven. M tum est.
Quo proinde in genere, adeo immutas tam esse, di ego fateor forensis contentionis rationem, ut a veteri valde discrepare videatur hodierna adhuc curialis loquentia. Nam quemadmodum Author Dia
510쪽
Liber Quartus. Caput XVIII. 46
lati de Oratoribus, apud Ioannem Hama burgium in animaduersad fatyric. Petron. Ar bis.ρνπὸ prine. diserte testatur: Ad haec esficien ga, veteres intelligebant opus esse , is non, ut rictis controueritis linguam modo, , , & vocem exercerent, sed ut his artibus
pectus implercnt, in quibus de bonis, oc
, malis, de honesto, de turpi disputatur. Vnde postea, id recentia ingenial non a pauca fastidire consucta diuersa a forentibus causis pertractare methodo, imo ad incra deflecti nugamenta aliquando com pulsa sunt. Praesertim sane , dum cruditionis ut consequantur famam, quadam prurigine ardent, vel plura citandi, quae ad manem potius ostentationem , qua acauiae ad robur attinent οῦ vel ex qui ii tam uel nantis styli lasciuiam componendj, Varias expositionis colligunt laguras, quae non magis leuitatem, quam orationis frigiditatem, auditoribus ingenerant. Quid enim tam frigidum, atque alienum, quam vel in discrimine capitis, aut fortunarum, ambitioso genere orationis se se ostentare,& Pedium illum Blaesum de quo Persius
satyr. l. plane imitari, qui sacrilegii, dc peculatus postula ius a Cyrenensibus,causam capitis dicens, non se oratoriis, ac iuridicis defendit lacertis 3 sed Neroni placiturum sperans, leuia carmina , & faciles verosus in Senatu recitauit ipsum inde, sic merito exagitauit Pocta, canens.
Fiar es; ait Pedio Pedius quidὶ crimina rasis Librat in antithetis, doctas posui illa figuras Laudatur bellum noc, hoc bellum Z an Romulo ceues
Meia moueat quippe, & cantet si naufragus assem Protulerimὶ cantas cum fracta te in trabe pictum Ex humero portes 3 verum nec nocte paratu. Plorabit, qui me volet incuruasse qucrcta . Superuacaneum equidem non modo, sed& maxime puerile videtur, nugacibus causis in foro exordia adtexere, tralaerequidiffusius, di in transitionibus, ac petergis luxuriare, quae omnia ludentium sunt potius declamatorum , quam negotiosorum lisminum: ad eosque pertinentia, qui longos amant circuitus, & diem ut aiunt; dicendo erimere. Pulchre autem de hac re Satyrieon.I. sic monet Petronius Arbiter.
Haec ipsa inquit tolerabilia essent, si ad
,, eloquentiam ituris viam facerent: nunc ,, dc rerum tumore, dc sententiarum vani sese simo strepitu , hoc tantum prosiciunt, ut ,, cum in forum Venerint, putent se in alium ,, terrarum Orbem delatos . Et ideo ego ado-
, , lescentulos existimo in scholis stultissimos
o fieri, quia nihil ex ijs, quae in usu habemus
, , aut audiunt, aut vident. Hac etiam fortasse de causa ut in Gorgia,
s seu de Rhetorica adnotauit Ficinus argumen
to) binas in species, in philosophicam, scilicet, Sc popularcui, seu adulatoriam, uni uersam rhethoricam recte secuit Plato: illam idcirco apprime commendans, quia veritati adhaeret, bc fauet: hanc vero summe vi tu herans , quia veritati quandoque
nocci, saepe citae repugnat . Quandoquidem illius finis est, certis, rerum, ver 'rum, morum rationibus audientes ad coni. mune bonum perducere: alterius autem per coniecturas turbae verisimiles , concitationesque animorum , quodcumqueo libuerit impetrare . Talis tamen adulatoriae Rhetoricae , non omnes indissere merredarguit sectatores; sed eos duntaxat, qui ad id incumbunt assidue, ut quicquid libuerit, quacunque valeant ratione audientibus persuadeant, absque delectu ; id est , siue malum, siue bonum , siue falsa sit ratio, seu vera, vel commiseratio , vel concitatio , vel coniectura . Nam sicut apud Tullium de amicit sect. II r. n. 9 I. Adulatio, , , vitium est levium hominum, atque fallari cium ad voluntatem loquentium Omnia,
ri nihil ad veri ratem: ita populatis, & ad is latoria rhetorica, apud Platonem, eodem in is di logo', nil aljud putatur, quam Studium is quoddam, non artificiosum quidem , sed sagacis animi, aptique natura, atque poteri stas,ad humanam consuetudinem sibi conis, , ciliandam.
Quia vero, quidam nostrates, nequa. ro quam videntur Oratores, ad id semper , quod optimum est verba diligere, idque duntaxat spcctare, qua oratione , Cives ex eorum verbisquὶm optimi queant eu
de re, in quo Rhetoricae philosophicae, maxime typus resplendet; sed popularem, diadulatoriam profitendo, auditorum gra tiam plurimum captantes,commodo prae sertim neglecto communi, aucupantur sproprium : Horum inde eloquentia , vitium illius nunc laeta ad summum cense tur, cuius animus, cuicunque seruitio expositus, sibi imperauit omnia sua dicta , dc facta agere ad alienum arbitrium, & i de compendia tractare. HM ipso pro
cto charactere, adulatorum mores, qui se totos componunt, finguntque ad eorum gestus, ac motus, quibus hiandiuntur; a. s. 3. Petrus Damianus, copiose satis e pressit, dicens: Quis ambigat eum; cum detur occasio, fauotibilius Dominum . suum verbis obtinere, ut eum blanda poser sit adulatione mulcere;atque eius animum
capiat, quod sibi magis placeat callidus. M obseruatqr eaplorat, oculis gliscit, gesti is bus innuit, festiuitarem sereni cordis prae- , , tenditipendici ad nutum,ut sic Herile prae-eeptum