장음표시 사용
141쪽
ut sunt, lor,& lux horum inferiorum lux enim coelorum non est ex primis quilitatibus sapores omnes,odores,atque soni. Non enim daret sonum percussus aer purus.
SI oportet semper uno corrupto aliud generari,& uno genito at ud corrumpi. Si lutio. Materia nequit esse nuda omni forma,quemadmodum primo libro ostendimus. A que hac de causa,non potest agens ullum hoc efficere, ut sorma una de materia auferatur atque pellatur, nisi adducat aliam quam in materiam imprimat: neque aliter materiar natura fieri patitur.Rursum quia plures formae ultimae non possitnt simul inesse eidem materiae, oportet etiam ut agens nouam sormam substantialem adducens aliam pellat priorem,sicque ex cosequenti compositum prius & ὶbstantiam priorem corrumpat.Atque hinc fit,ut semper ad umus gene
rationem comitetur alterius corruptio:& econtrzrio,corru-Gι,uratio ptionem unius,alterius generatio. Constat iamcn non esse mutus alis ob hoc necessarium, ut quoties homo quispiam nascitur, a-rius est ιον- lius intereat eiusdem speciei,id est, alius homo. Satis est,alia rupi. o. - aliquam substantiam periisse, cuius scilicet materiam nune νψλοι. i. de habet genitus homo: sicut genito igne, oportet non aliumstenerati ignem corrumpi, sed aliam tantum subsantiam ex qua ge-ncratur. Cum enim materia sit finita,& non I offit qui quam materiae creari virtute naturae: non est existimandum, crescentibus arboribus N in altum expansis brachiis , hane omnem materia similiter gibni , et creari, sed oportet eant dem materiam aliunde sumi. Nisi e ym eadem materia sie per varias transiret formas,oporteret esse infinitam mater: arcum in infinitum pergant generationes.
VNde procedat generationum dc corruptionum diue sitas, ut haec magis hoc tempore aut producantur aut ob .2.Γ.intereant. Solutio.Si coeli omnes immobiles starent, ut postis stener a. iudicium futurum credimus,nulli haberetur generatio,iauiala corruptior seruarentur tantum res in suo esse ,& in stabilitate sua permanerent quod sunt. Motus igitur coelorum , sunt causa generationis, & corruptionis in his inserioribus. Et quidem motus primi coeli mobilis,qui semper in viginti quatuor horis absbluitur, causa videtur sufficiens eius transmutationis, quae fit secundum diem &noctem.
142쪽
Caeterum eius transmutationis quae fi t seeundum diuersas
anni partes, iam producendo , ni , orrumpendo, causa est motus proprius lolis ab Occidente in Oilentem, pei circulum zodiacum: quem motum complet unius anni spatio. Eius enim adventu omnia germinant,& senex iuuenescunt: eius autem discessit labuntur,& occidunt & ve. erascunt omnia.Vnde cum tempus aduetus, S tempus d. stelliis sit aequale, utrunque secundum sex signa: sequitur, eciam tempora generationis,& corruptionis aequalia esse.
VNde est quod quaedam sic facile generantur, & quod
est inter quaedam tam facilis transtus, aut tam facilis transmutatio: ut nubis in pluviam, Ec pluuiae iterum in nubem. In aliis vero est difficilis nimis, & longa generatio, es corruptio, & inter alia difficillima transmutatio. Solutio. Quaedam sunt corpora imperfectiora, modicam di Dositionem, vel proportionem qualitatum sufficientem MDi reputantia,quae facile generantur, ut vapor ex aqua facilδgeneratur, quoniam nihil requirit sibi praeter modicam impressam leuitatem. In aliis vero,ut persectioribus,oportet multo tempore perfici eas quas rerum subsistentia requirit persectivas qualitates, & naturales vires, dispositione'; necessarias, ac natiuas complexiones:quae cum frequenter mu rae sint,ae variar,neque ita facile aut ita mox effectibiles,co- sequitur, longiorem temporis tractum ad talium generationem requiri. Id quod Baptista Mantuanus inter poetas Bapti a Christianos sarile princeps, pulchre admodum testatus est Mutuanus his versibus: Omne quod excelle, opus,& sublime suturum da baatavir est, Difficiles ortus habet, incrementaque tarda. Inter quae giua in lib. autem non multa est distantia, & quorum dilpositiones ne- Parthei cessariae non multum differunt alterius ab altero, ut inter pluviam S imbrem,aquam atque vaporem, in his facilite
quoque oportet e sse transitum.
SI idem postit semel corruptum reuerti.Solutio. Eadem secundum speciem etiam si totaliter species deleatur, ut
esse in vermibus putredine natis videtur quotidie redire conspicimus, sed numero idem natura potens non est reducere , sed tantum secundum speciem, ut testatur ae Ari-itoteles. Fcrma enim semel expulsa, si corruptibiliue sit, penitus
143쪽
r DE GEN. ET COR. RER. N AT. LIB. V. penitus corrumpitur,&iam quasi annihilata reuocari non potest. Si vero sit incorruptibilis, cuiusmodi est sola anim1
rationalis,hanc certe natura ut creare non potuit,neque dare,neque de potentia materiae educere: ita nec poterit post expulsionem siue emigrationem reducere. Quis enim roducat aut reuocet spiritus corporeis defunctos officiis, qui iam olim emigrantes e suis tabernaculis vias abierunt o cultas,locaque incolunt nobis prorsus incognita, ubicunque
domino visum id fuerit Quis rex sic potens', quis ita sapiens Philosophus Z Quis ita fuit eximius naturae peria spector aut descrietor, qui potuerit vel charorum suorum, vel suam etiam ipsius animam reuocare, semel Dei nutu de suo tabernaculo eductam Cuius, quaeso, vel peritissimi medici ad hoc deuenire potuit experientia λ Non est qui hoc faciat,non est qui valeat, non est inquam usque ad unum.Imo vero unum nouimus, Christum Iesum , Dei patris unigenitum filium, qui viam vitae,& red.tum ex mortuis primus ipse inuenit,eamque ut in Psalmo scribitur nobis manis flauit in se credentibus: ut quemadmodum ipse posita anima um placuisset reassumpsit eandem, inque corpus reduxit:sic & nostrae aliquando animae post longam emigrationem in sua redeant corpora, cum eo pariter in aeternitate plenitudine coelestis gaudij fruiturae. Verum non secundum naturam est haec virtus,neque sub eius limitibus haec pol stas stringitur: sed naturam omnem excedit & superat, s cundum virtutem diuinitatis inhabitantis in eo, quae illicum patre& Spiritu sancto est communis,in perpetuisaete nitatibus. Cui soli sit psalmus perpetuus, laus, & iubilatio sempiterna ab omni creatura anselica,& humana, nunc, in
principi pacis,pro assumptis in carne miseriis, ad dignam gratiarum actionem. Dre impassibile corrum, tis quid ei narrate elementa qui istis, aut quae vestra substantia
Vos ver. bomines commixta atque mendicatim congregata corpora, generationem ῬGram explicate nobis.
Quid stis, unde decisi ex quibus compadi et in sua tandemtutatis
144쪽
.. Iumento domἰue Deus, quod de limo terrae fecistἰ nos : σ com- te etsi in nobis quaternas inimicitias irre. oncibabiles. Has tu princeps pacis miro conne tis Ddere : donee terminatis Diduc , prorupant in exitum, donee dissoluatur que tu continebas. aec ommisi nostra aequa fora,haec nostra miseranda coditio omnes nos quos aquam a labi, Cr in terram molentes nol mes defuere. elementarιbus pendere nos corporibus:Iuus tu angelicis tene coaequasti stirit bus. Quid νενο nosipsos femus eiulantes3 nonne tuam magis sortem, Iesu boue commiserara ac deplorare nos oportuit Verbum patris patri coaeternum de terra non eras,neque de terra fumebas tibi cibum, νι πiueres. Neque fontium aqvis potabaris,in aere non restirabas, ignis
fiam nesciebas, nec tu, neque pater aeternus.
Propter me vero accepisti ad me:quod ego sum tu factus es,mer
Verbum dico coangusatum, Cr abbreviatum nimis similem in te Hemantarem litem suscipiens mecum. Et mortis legem voluntarie in te ipsum suscepisti,ex ea tu nil, Ium xii computresceres , si non a dextris tibi abliti et saluator, omnipotens g nitor tuiss. I Lorum s ra crudestas accessit ad miseriam pauperis, no sunt pash Ham periodum decurrere, atque pervere γitam corporis tui. In melio roboreae fore corporis tui, Ies' piissime, iniqui inuas
runt animam tuam, tollere eam tibi.
In bgnum subuectum, viribus defect*m,animam expirare fecerunt te,o mira beatissima. Et de bino depostum,communi tradiderunt omnium matri:ta
quam mortuum a corJe,mis eribus terra. Tis vero unicus inter mortuos bber,non potuist,quia noluisti,ridera correptionem.
Nec putrefactum est tabernaculum anima tua a fortitudina dianinitatis tua quae inhabitare non desinebat in eo. Euge Cr titare quicunque diuis dominum: quoniam mortuus a morte surrexit. Occisus est unus, reuixit . proiectus in terram, o surrexit. Pro corruptibili seminato in terra corporis grano, immortale recuperauit atque glorificatum. O felix commutaria dexterae excelsi . pro mortali λῖψιο g r catum recepit agnus Dei
145쪽
Quare tacemus,o homines quae ad nos bine portio deducta est mortalitatis nostra:vita aterna qua reparauit m repromisit nobis Ibitis,ibitis corpora,ibitis dicimus in mortem: computrefietis G elementari inimicitia, quae compacta est . habitat in vobis. Sed nunquid obliuiscetur misereri Deus aut relinquetur in sereore mira nostra suscitanssuscitabis nos domin in momento, in ictu oculi:m n Missima tuba. Et surgemus incorrupti,σ nos immutabimur : quoscμnque hoe munere donaueris. Et fet nobis a te Olargissime princeps, beata retributio : felixeommutatio,cum sideris insolio gloria tuae, qua est se tem . Beneilictio alaritas, sapientia,Cr graitarum allio, bener, irtus, m fortitudo mo nostro in secula. Et q-i occisus est agnus dignus est bis omnibus: queniam resurgens a mortς vitam inuenit a progenie in progeniem omnibus quarentibus eum in humilitate.
GAria patri, filio Cr stiritui sancto. Sicut erat in principia, . nunc σsemptr,. insecuta secul
DE MIXTORVM ET IMPERFECTOR VM G E
R I p Ps 'mist , cum in spiritu psalleret Deo
ex omni crcatura, mirum in rebus ordinem: quod e sient quaedam ingenerabilia prorsus αincorruptibilia, certas legea sibi dei criptas i uiolabiliter obseruantia,quaS non Praetergrediantur in secula seculorum:ex quibus sum nimirum coel ses spiritus , atque virtutes, sol, luna, stellae, atque coelorum orbes. Sub quibus prospexit quaedam nullam habentia determinatam legem suae generationis , sed verbo Dei sare tantum: ut dum ille iusiurit, α quand0 iuuerit, gi-ἶuan
146쪽
LIBER V Ι. l. I rgnantur& eorrumpantur.Si enim dixerit altissimus, statim
ignis de coelo,aut pluuia,aut grando,aut ros, aut pruina,aut fulgur,aut tonitru descendet:& cum placuerit illi statim cessabunt. Nullam enim habent legem determinatam, ut per petuo existere debeant.Sunt sub his viventia omnia, quae licet secundum indiuidua non habeant determinatam subsistentiam: co .istat tamen ea secundum speciei generationem perpetuam habere stabilitatem. Ob hoc mixta pers ctiora dicuntur, eo quod habent generationem, re subsilientiam magis determinatam prioribus, quae facile subito aut gignuntur,aut totaliter pereunt,atque tab hoc mixta impetieaiora nuncupantur, de quibus modo praesentem institui
De tribus aeris regionibus earumqκe dists-sitionibus diuertis.
Voniam auic in impersectiora illa mixta corpora in Vastres
aeris regione pene omnia videntur generari, idcii co tae mi r oce iptius aeris dispositione atque diuisione primu dicedum. nes cssi Aer itaque yniuersus in tres regiones, seu parte, diuersimo Pit Ar . qm lis os .dii ing 1 r: n pessi prerna,infima mediam iasb.Me.
ae motum,qui per se ad calorem faciendum est sufficiens. In hac aute parte nubes haudquaq uam generari possunt,neque reperiri,neque conseruati,tum ob nimia ipsius a terra & mari vade nubiu eleuari debet maceriodisi uiam,& nimia altitudine ad qua nubes neque ut pertingere,decete& remorat
in media regione aeris: tum propter calorem dc motum cir cularem,qui impedit nubium congregationem. Leuatur ta- men ad ea exhalationes calidae & Iaccae, quae ob caloris & leuitatis copiam,facilius quam nubes demiores, aut vapore earum materia possunt alcendere,& minus detineri:quae ex . . halationes, in aeris hac summa regione varias faciunc appa- . . . rentias,ut statim dicetur distinctius. Infima autem regio terrae vicina, ob re sic etionem raciorum solis a ici ra reues beratorum vehemetius incalescit tum etiam propter vapore, de
exhalaxioae, qu 2 cElidae sunt naturae a terra &aqua eleuata,
147쪽
Tertia aeris regio,ea est portio, quet inter summam & infimam interiacet media . Hanc vehementer constat frigidam esse,ex iis effectibus quos in ea percipimus qenerari. Ad eam enim non pertingit illa dicta radiorum solarium reflexio.Neque.eius ad in em tanta est.viginitas,neque ei revsera ipso puia zmiatia. mayi sinaeεipsa μεstem frigida,quia & a sphetra ignis distat, ut ab ipso calor ei non veniat,& reflexi a terra solis radii ad ipsam usque non pertingunt, sicque inter duo calida velut media constituta, inter suprema dico & insi amregionem, suum hac ratione frigus vehementius intendens valde infrigidatur,condensatur, inspissatur,ea actione quam naturales per antiperistasin vocant, id est, per contrarii ci
cumpositionem v id actio per antiperistasim, σ quomodo per tale actionem media aeris regio sit multum frigida. GA. οῦ I. Vae res ut cum sequetibus impressionibus clarius conspiciatur, praemissum atque praecognitum oportuit, quae sit huius actionis quam diximus, virtus atque natura. Cum igitur contingit contrarium a suo contrario ita circundari atque concludi , ut virtus actionis eius non possit foras exire, ob sortem contrarietarem undequaq; impedientem, tunc necesse est reflexam hanc virtutim in eo a quo emittiatur receptam duplicari atque sortificari. Huius est expo
ampliuris rimas facilius,& cissum utitur ardeatiu2,.quam n e ir m dia quando ab interioribus egressus calor non reuerberatur a circunstante aere. At hyeme, a vehementer fri-pido aere circunstante reuerberatus duplicatur in intimis.
Iia ipsum patet in lignis,& facibus, & candelis. Multo enim ess norum flamma uiuacior hyeme,quam aestate. Eadem haec ratio est,quare qDistigialcita in habitant ampliori ei bo sine,&.matiari egeant uulsi mento , is qui in calidiori--λlis , cunη-lamen calidio es ere eistis nis edine existimari a Ua. r. pia t. sic ut ad propositam rem reuertamur cum in Aret. degra dia regio aeris Digida includatur inter fiamma & infimam,dine. calidas regi Gnes, tela se sortificat: & tunc magis, quando contraria stitit sortiora. Nam in aestatis medio, cum ista inse ' rior pars aeris sit propter directam radiorum solarium reflexi0nem calidii sima, media portio aeris cotrario efficitur stis dissima. Ηycme vero, quando non est multa contrarietas, min
148쪽
minus est stigida. Hae autem portiones aeris,non habent terminos omnino determinatos, sicut nec elementa. Nam permotum caelestium corporum,adductis coniunctionibus stru dis vel aqueis, elementum aquae crescit, & aer minuitur. Adducti, vero coniunctionibus quae pro aeris faciunt generatione, ut calidis & humidis, minuitur aquae splaaera, & cr scit aeris porti Hyenae enim aquae plus quam aestate abundat,& aestate plus qua hyeme cretat aeris terminusata co .ctingit,region m mzdiam um tempore esse maiorem , ut in 'hycine, ere, & EutΗmnc ,quam aestate,quando directa &sortissimas , at ium xeflexio etiata illud ad iris trium
partem trahi quod aliis anni partibus,tu non ita calor praeualet,ad mediam pertinet.Haec anti peristasis duobus potest modis fieri,quippe per partium contractionem & maiorem compactione: & per qualitatis activae a sortiori circunsepis
incrementu m,re stexis specie bus. De iis qua in s. prenutriris regione generantur. c A r. II L Quidvapor
P Ex influxus vero astrorum ,& per calorem solis eleuanis G exbati tur a terra & ab aqueis locis ut ex mari, fluminibus,pa- tio. Iudibus sit btile, & tenues quidam sumi, qui si multum subtilas suerint xv h mentςr iiij si1kri , talinus μα -- Si vero densiores, calidi.tempuvate &humidi ,. ρο-
res dicuntur. Eriluuationes autem hae , elim si rirsacile infimam di mediam regionum ponorrantes, ads Femam pes Meaiunt: ubi cum aere circumactae in quo sunt,& hoc motu vehementer calefactae,ac propter ignis vicinitatem inflammatae ,iuxta materiae diuersas dispositiones vel uniformiter vel difformiter succensae , miras exhi-
bent species,nunc draconum, nunc caprarum, nunc lancearum, nunc candelarum , vel facum ardentium. Sunt enim
plerunque exhalationes viscosae,& facile propter siccitatem inflammabiles, quarum partes saepe contingit secundum Opacitatem vel densitatem difformem non simul succendi, aut simul etiam succensas non similiter ardere atque lucere. Vt cum pars anterior,crassior & densor non ita velociter suecenditur, aut non ita plene quam posterior quae est rarior. Atque iuxta hanc dissimili tu inem,diuersas cotingit reru apparentias videri,quoru coplures Aristoteles primo Meteororum libro enumerat. Saepe autem conspiciuntur tanquam
volitantia sydera, quae no sunt aestimanda e firmameto pro
149쪽
V is DE MIXTIS .ET IMPERFECTI s
; ecta ad nos cadere sed fiunt haec, dum exhalatio inflamma rasursum quaeres moueri,a nube deorsum pellitur , sicut cupita reuerberatur a corpore cui obiicitur. iu ςciam regione eomingit videri hiatu . absque ii ilammatione, quandis nisn inrendies rexhalatio propter defectum viscositatis,&illuminata in partibus extrinsecis propter earum raritatem, medio autetii ob sui opacitatem non illuminato, velut prosunditatem intermediam videre nos existimiamus: quae si Quid voragna sese Fit, vorago:si non4sa maga a, hi----Θmi tur. Sic go , Cr hia autem vorago nobis aut hiatus apparet,quomodo pictorum s. ars eadem volens effragere, circuniecto lucido colore atque ereo per circuitum,in medio colorem crassum atque obscurum intermiscet,ut sic vel puteus vel hiatus aliqui, appareat, dum in medio claritatis sese monstrat obscuritas: atque huiusmodi improssiones phantasietiara drcuturi apparent enim
quod non sunt. Ex dictis igitur facile est harum descripti nes colligerer quippe ut stipulae ardentes sint exh1latio quam calidam ct siccam diximus mota ad supremam aeris regio- . nem,es ibidem ignis vicinitate incensa, habens figuram fil-pularum ardentium Iorris est exhalatio ad acris supremam regionem evecta, atque in sola longitudine, siue latitudine ardens. Capi a saltans est exhalatio in suprema aeris regione incensa,pavi tim & carptim ab una parte ad alteram flamma discurrente: quod si exhalatio talis veluti scintillas quaiadam spuat, scintillae dicuntur. Stella errans est exhalatio in suprema aeris regione secundum longitudinem di latitudianem multas habens partes exiguas, diffusas & incestas, etiam quo ad crassitiem. Sic lancea volans, eiusmodi est exhalatio,
lanceae imaginem reserens. Ignis perpendicularis exhalatio est perpendicularem figuram exhibens. ignis fatuu, seu cai dela ardens est exhalatio ad infimam aeris regionem eleuata,
S ibi per antiperistasin incensa, quae dum quaerit ascendere sursum, a frigoie mediae regionis depellitur, & apparet quas saltatis,loca decliuiora quaerens ,unde & ad aquas ducit sequentem.
De generatione cometae. C A P. II i.
I.si. A Pparent autem interdum in stellarum modum com Metri L Liar. Est autem cometa non congregatio multarum fleularum, neq; de natura coelesti neq; quo ad corpus, neq; quo
d caudam , sed tota est de natura escmectari. Generatur
150쪽
autem hoe modo: Cum enim virtute solis & aliorum astrorum eleuatur multa nimis materia calida & sicca , grossa &pinguis, beneque inflaminabilis, ab his terrestribus usque ad
summam aeris re gionem, ubi circumgyrata ad motum aeris inflammatur aequaliter,& aduenientibus continuo exhalationibus multum diuque nutritu ,generatur cometa. Cuius materia si sit in medio grossior, & in circunstatibus par tibus rarior, videtur tanquam crinitus, & vocatur stella co- , mala. Si partes hae longius deorsum protendantur, dicitur caudata Si vero partes subtiliores suerint inserius demisiae, dicitur stella balbata. Fit autem cometa potissimum autumnali tempore,quoniam tunc & calor est m1teriam sufficiens eleuare,& caloris temperies facile permittit absque dispositione materiam bene conglobati & conviscari: quod in aestate non sic permittitur,quando etiam non sic facile gros.sa exhalatio propter solis ardorem dissipantem, & mediae regionis summam frigiditatem valet ad summa regionem
transcendere.Verno autem tempore, non est plerunque calor tantam materiam sufficiens eleuare. Hyenae vero & seu gus & humidum repugnant.Est autem cometa signum commotionum, bellorum,litium, traditionum, hac potissimum de causa,quia tempore generationiS cometae dominatur c lor, qui corpora animosque hominum ad huiusmodi accendit. Peculiariter vero principibus di tur PDrtedere mortem,
quoniam aer quiny amr est μ viission ex nateria cometae,principinusdelicatis dido cere, quam dibu ricolis. Spirant praeterea magna viventi, ob uriditatem nimiam: exhalationes siquidem munus viscosas,atque ideo non inflammabiles, in ventos abru
ra - i Ferdiu- Ηgenti quantita a lapidem vento sublatum cecidi et Nicomacho quoque Athenis imperante, com in apparente, magna ventorum vis circa Corinthum d bacchata est. Generatur autem aliquando in septentrione, aliquando in austro, nonnunquam ab occasu aequinocti l : mouetur autem ad motum astri exhalationem attrahentis, aut iuxta motum supremae regionis, ab oriente videlicet in occidentem. Seneca tamen asserit nonnunqua se
ri ex septentrione in occidentem per meridiem, & ex septen , trione in orientem. Quod bc se vidisse asseuerat, cuius ca