장음표시 사용
331쪽
versionis Issoplius fratrihus suis infelicem suam societn lugetilii, is , qui tandem ipse sit , a- Perit , timoremque excutit ; undu cssiciuntur illi xire sortia nati. Ad versae vero mulalionis exemplum sit istud. Nuntius Corintlio missus Oediptam 1 O-gat Tlici Naturum regem, tit Corintiliorum
liuoque Prguum Communi omnium consensu
Post mortem Polybi regis ipsi delatum velit capessore 7 Corinthum adire atinuit Oedipus, ne sorte , quod oracultim praeci I. uerat , incesto flagilio mortis polluemlue , quam putabat esse Meropem Polobi denwrlui uxorem , Iericulum subiret. Dat operam Nuntius , ut ioc cum metu liberet. Sed sinaid ea refert, Unde cognoscit Oedipus impletum jam suisse Oraculum , et Matrem Iocastam eo flagitio rillulam et patrem Laium a se sessse inter .seolum ; alqne hic tantum Concipit moerorem, Ut vagus et exul , estassis sibi oculis , retia quam vitam transigere constituat , in summam Proinde prolapsus calamitatem. D. Quot sunt conditiones ad ρerfectam Pero et ae formam requisitae pM. Tres assignantur. Prima est, ut sit m fgna illa mutatio rerum serme omnium sortunarumque , sive ex felici statu ad infelicem
Altera , ut sit illa mutatio subita et inopinata , ut praeter expectationem ea rerum oria-Jtui' pertur halio , ut metus ac terror repetite
letitiae, vel terrori letitia succedat. Portia , ut sit verisimilis ejusmodi rerum conrersio . Contra quam praeceptiovem peccant
332쪽
Elementa Rhetoricae. 316 imprimis Romantiorum Auctores , qui nullatia Dita verisimilitudinis ratione rerum dumtaxat captant delicias : nec .sidem sacere eu-Tant , modo lectorum animos admirabilitate rei teneant , et delectent. IIahes eximiam Peri Peliae sormam apud Virgilium. α) , ubi
Trojanis iti Italiam appulsis cum faustct Omnia , atque ex sententia cederent , dimissis a Latino rege cum bonis verbis atquc amplis muneribus Legalis , pactaque Aenae Lavi uia Iuno , irarum plena , omnia comRutatiperturbatque : sum mnque in rerum tranquillitalo summum derepente bellum excitat.
De Anagnorisi. D. Q Uid est Areagnor sis pM. Anagnorisi , Litinae Agnitio , dicitur ab Aristotele b) ex ignorantia in cognitionem mutatio : Id est .personarum Agnitio , ex quo amicitia oritur , vel inimicilis inter eos , qui fulices esse det,ent , vel iuselices. Unde colliges per hoc Fabulae ornamentum I. Intelligi personarum inter se agnitionem. u. Amiciliam vel inimicitiam. 3. Felicitatem, vel in selicitatem ex illa agnitione nasci. D. Da Exemplum Agnitionis. Μ. Orestes Iphigeniae frater ad aram mactaudus praesente sorore, quam non Agnoscebat, ait simili sato perire se, ac sororem quam
Dianae immolatam suisse credebat. His illa auditis fratrem agnoscit: inito. deinde inter se consilio aufugiunt , et morti se Orestes ,
333쪽
Elementa Dhetorieae. 33xa. Dicitur ' Actio adjectilia , IIIa voce se cernitur ab Actione prima via , Hujus ne pars quidem esse debet Episodium k sine quo potest esse Actio primaria. Sic potuit aeneas Italiae applicare , Turnumque vincere , omissa Excidii Trojani narratione , ilem et praelerita. Errorum Suorum expositione , quae duo sunt
Episod Ia. 3. Dicitur ejusmodi Actio apte coniuncta cum actione primaria ut nempe petita longi us neque aflectata studiosius , neque contorta violentius esse debere Episodia significetur. . Praecipitur , ut nocessitate ari qua cum
primaria Actione connectatur : ut indicetur sic esse cum Actione illa committendum Epi- sodium , ut sine aliqua culpa praeteriri non Posse videatur. Numquid debuit v. g. Virgilius qui arma virumque eanebat. Troiae qui primus ab oris Italiam fato' profligus, Lavinaque venit littora , suo operi Troiae in. cendium non' intexere 3 num debuit hoc inania Didonis silere , quod jam per totum or- 'hem fama vulgaverat 3 qui potuit ipsa Dido
de iis sum hospitem non tuterrogare, quorum pars magna fuerat Z qui vero potuit aeneas Regiuae de se quam optime meritae , praesese tim roganti narrationem hanc denegare PDebet itaque semper subesse causa aliqua Episodia attexendi , quamquam non ubique Par esse debeat. lD. Numquid Philosophus damnut isodia eum ait sa) nihil esse insulsius Actionibus Epis odicis pM. Appellati eo loci Episodia , quae neque . 4 Cv. 8. Poet.
334쪽
33α . Elementa Rhetoricae. Verisimiliter , neque necessario cum Fabia Ia
cienda, quamvis habeant aliunde admirabilitatis, quod parum ad rem , aut nihil faciant. ,
M. I. Si vim vocis quaeras , Machina dicitur in Poesi quodcumqus auxilium extraordinarie collatum. Nam cum Deos Tragoeditamquam a coelo delapsos produeebant ; vel homines c theatro osterebant , adhibita Μachina , auxilium illud, aut a Diis praestitum aut alio quovis modo , sed extraordinario , ut supra humanas vires exhibitum , Machina solebat appellari. I. Si Dei definitioncm postulas , Machina dici potest Actio , vel Actionis modus quidam viribus humanis superior , qui modo disseili solvεndo adbit, ea 'ur. 4E. Exρlica singulas Voces. M. I. Dicitur Aeίio. Sic apud Homerum irato Achille, miles discessum parabat , retinendus lamen erat, et Minerva Iunonis impulsu in terras delapsa : susceptum redeundi consilium discutit. a. Dicitur pel Aetionis modus , tum videlicet Dens latet, et occulta quadam essicientia iuvat hominis actionem. Sic Iuno Turuum , et Venus aeneam passim juvant apud Virgilium. 3. Dicitur humanis Diribtis sυρ erior. Ecquid enim Deus aliquis excitetur , si virtus humana ,
335쪽
Elementa Rhetori eae. 333Nec Deus intersit , nisi dignus vindice nodus 'Inciderit. Homerum horte reprehendit Aristoteles quod Minervam e coelo deduxerit , milites ut inoraretur : quod Opera , consilioque viri prudentis estici potuisset. D. Quandonam igitur adhibenda est Mainehina pM. Cum opus est scire aliquid V. g. aut
eorum, quae praeterita sunt , aut sutura , qtiod sine Deorum ope sciri omnino non possit , aut aliquid ost agendum, quod suapte natura vires humanas excedat e tune enim licet ad Superorum auxilium confugere. De machina recurret mentio in Carmin ρ Epico et Tragico.
Μ. Quod Graeci elos, Latis Mores dixerunt,
qua voce non tam moves , quam eorum pro-Prietas , et eius indoles et ingenium dosigna tur. Ilores autem diversi esse solent in singulis pro habituum , affectuum , nationum ae talamet , sortunae diversitate , V. gr. ex ba ,hitibus dicitur aliquis justus , mitis , tempe xaos i ex affectibus , amans , iratus , ex na tione , Graecus , Romanus. ex aetate Puer . iuvenis, vir, senex; ex fortuna Victor , vel . . Fletus. Ita morum voce usus est Horatius et Aetalis cujusque notandi sunt libi mores,' itaque per moria Fabulae intelligo ejus,modr inorum graphigam expressionem.
D. Quales sebent in Poesi mores' exhiberiὸ M. Exhibendi sunt Bonr, Convenientes , et Aequabilis leuorio.
336쪽
334 Elementa Rhetoricae. II. Quomodo mores Bonos exprimet Popla pM. Si mores illos issingat , qui virtutis
amorem , et vitii ' odium ingerierent : eoque TeVocet pravos mores , si quos cxltilbere nemcesse sit sa). Ita sit mentio in Aeneiae Sinonis ..ct Mezentii , quo majori sint odio execrationeque eorum mores pessimi. Cum enim sit ille praestitulus omni poesi finis , ut mores jucunde onstituat ; sane liquet a suo suo planctaberrare Poetam , qui malos mores in suum opus de industria velit inducere , ac celebrare. Non debent itaque mores pessi i in viro Prin cipe accurate depingi , minime vero omnium in
D. Quomodo defreibit poeta mores con- oenientra Z I : . M. Quando virtutem cuique tribuit, quas ipsi convenit, . et sic emiuae non tribuet fortitudine .n , quae congruat Achilli ; aut prudentiam , quae sit propria Nehoris. D. Quomodo 'Mores erunt aeqvabuis tenorispM. Si sic ciungantur , ut nou discrepet aliquis a se ipso. Aj ix certe discreparet v. g. si mores primum Ajacis , ac post paulo Ulyssis referret Ea de re sic praecipit Horatiust Si quid inexpertum scetiae committis , et audes
Perso uarii formare novam ; servetur ad imum
Qualis ab incoepto processerit . et sibi constet . . C A P U T IX. . . . . De Sententia. in . Quid est Se itcntia i Μ. Duplex hujus vocis notio est apud Pl-
337쪽
Elementa Melorieae.' 335 me , Estque pronunciatum aliquod de ro aliqua linivei se . Dicitur Dianaea , et eo sensu est vis animi, quae explicat tum naturam rei, lum eas, quae ipsi congruunt, assectiones, Culus est proinde demonstrare quae latcnt , dissolvere quae nexa sunt , moti s animorum mere, augere quae Sunt CXigua , eb quae grauin cilia minuere. Utroque modo ad Fabulae ornamentum pertinet Seu letitia , nihil est ta rueii , quod de illa juxta secundam hanc vocis acceptionem hic agamus , cum tractentur Ilaec in Rholoricis ; sed satis fuerit juxta primam accentionem in sententiam inquirere. D. Quomodo d itur eo sensu iacc exta Tententia λ . M. Est simρleae Pronunclatum uniperse de Dita recte infirmanda. Hinc patet trii licem esse bent uitiae dotem I. esse unam a. dici
si leaeque Sententia pM. Si non dissu udatur in plura . quae tu Iam efficiant quodammodo multiplicem. Ita posset haec Horatii Sententia , pulvis et umbra sumus , sic explicari ac dilatari , .ut illius c'usae asterrentur quam plurimas' adhi-herentur similitudives compat attonesque : unde nou iam una aliqua , quam plures existerent bententiae.
Quomodo eriti unioerse dieta 3 M. Si libera sit ac soluta a loco , tom P re , persona , aliisque adjunctis . quae res a Gliciunt singulares. Talis est haec Horatii, dulce et decorum est pro patria mori. Quamodo erit morata pM. Si vitam recte insormet. Talis est aulam Sententia , qua Pielah et Ea patriam
338쪽
336 Elementa Rhetora M. sic praedicatur , ut xilae propriae dicatur
D. Quodnam est discrimen Sententiam inter , et acute dictum Z M. Sententia pugna caret et conflictu Acule dictum vero totum est in eo conflictu. Exempla subjicio de Sententia pura , de acute dicto pure , et de utroque mixto. Sontentia pura illa est , quae dicti quidem amplitudinem habet ac majestatem , sed contentione caret ; sic dicitur apud Senecam u): Cogi qui potest, nescit mori. Acule dictum pure est contentio sine sententia , tale est apud eundem Senecam illud Hecubae Ille tot regum parens Caret sepiilcro Priainus , et flamma indiget, 'Ardente Troia. Senientia mixta est, cui annexa est con- lentio ; lale est illud: Avaro tam deest quod 'bstet, quam quod non habet. Seposita enim contentione , viget . tamen Sententiae vis et dignitas idemque est, ac si diceretur, Ava
D. Qv d est 'dictio Θ Μ. Dictio se universe describi potest Hu
cendi ratio , quae animi sensa declarat , quo demum ' cumque modo id sat . Atque haulatius petenti notione Dictio , sive- Oxρtoria, 'ἔsive Poetica , aut alia quaecumque allis tur. '
339쪽
Elementa Rhetorieae. 33ήQuaenam est igitur DictιO poetica pM. Est illa dicendi ratio , quae soli meri convenit : ac Proinde quae et coimininc somni Dictioni , et propi ias, sibi tuu uni addictas dotes vindi :at. λD. Quae sunt illae dotes Dictionis poeiloaepi M. Tres vulgo assiguuntur , ad quas caeterae olues facile TeVocantur. I. Pol scit eis tris 2. Majestas. 3. Numerus
D. Quomodo Dictis Poetica erit perspieuαῖM. Cum dictio Poeticu, ut vivae vis aliis ex verbis constet , ac senteutiis i ideo et Huvorbis, et in verborum coatextu quaoreuda est illa perspicuitas. D. In quo ρο sita est Verborum Pervieuitas pM. Iti vocabulorum Propriek- , et rei exprimendae maximu acuomodatorum usurpa tione. Itaque sugienda sunt verba o Mothici atque ex antiquitatis ruderibus, effossa: ad hi
benda, quae VUrsuntur in i Sermone et coiisuo
tu diuti quotidiana , Rique in prianis qliae Iesaiarissimornm auctorum usu nou trita minusquam splendida , Riseruiadu Quae ejus rei verba sunt , de qua loqliemur. zma D. Quomodo ιn Seutoutiis , sipei in Merboamm contextia Fer μι cuitas elucebit Z ii l
euli, neque oblongae , exiluinque non inussanientes iu ducautur Periodi , sit neque , cum dicitur , Avel incisim , vel membratim periodice laboret intricata Dictici: Nuin et Poetis . ut Ox toribus , sua sunt incisa lisa
membra εliae , Verbor tuu , Seu tentiarumqu6eomprehensiones et clausulae , tam aperte quam ccuta ue concludentes . . at di f
340쪽
333 Elementa Rhetoricae. D. Iam Mero qui ctilius , qui sρlendor eseuit poeticae dιctioni P . M. i A proprio dicenili genere , Vulgaricrecedendum esse Poet e statuit Aristoteles cui consentit omnino Horauiis , qui 'ait
'non Salis esse ad Poetae nomen pro di tate sustinendum puris versum praescribi Ferbis , et 'scrilbere sermoni propriora si igit os magna sonaturum.
Quamobrpin postea posuit ' . x idcirco quidam Comoedia , nec no Poemahsset, quaesiveve i quod acer spiritus , et
Nec VerbiS ., nec rebus: iuesti: Disi quod de certo Oisseri sermoni sermo merus. - D. IAn eadem semρer , eaque sublimiseendi ratio usurpatur a Poetis pi N. Cum tria sint apud Poetas , uti aloxastores , genera, dicondi, 'imue , gran mediunia. miscentur illa saepe Inter Se', lem rantur in pluribus Poematibus; disguutitur tamen aliquando', ac plane secernunsitque adeo non hublimem ex aequo dic formam omnia requirunt. Quae tenue ,
grande , quae m0dium P dicendi genus Polent, notabitur inserius' , eum varias me tua Ritis gemui sp ios a Mnes iis sueriltuero universe. haud ivulglirem esse Me Pocticam victionem sed sublimem , sed igid*m , set, 'majestate plenam. D. Unde erisv dratur hujus Dietionis maje ERI, Praeter ea quae diximus 'P ddo inst Qq eam , uiajdstalem: l cyn muri plurimiun