Mich. Archangeli Lupuli ...Theologiae dogmaticae lectiones

61쪽

ret , dici non posse consummatam Praeνarieationem , deletam iniquitatem , et adductam iustitiam sev iternam post adventum Christi, quum vitia uhique grassentur, tuter Chri stiu- nos maxime i 3) 7 Sed res glossemate noni indiget. Satis perspicue oraculum docet , Christi morte Divitiam iustitiam pro mundi peccatis expiandam , ut revera eXPiata est , et suppeditanda hominibus remedia , quibus et Praeterita purgare , et sutura possint cu-

vere i4 . Id quod opportune praedixit ISa-

,3 Potissimum id Rabbinorum argumentum, in quo triumphare videtur Rabbi Isaac in Munim. Fid. 14ὶ Hunc autem esse Danielis eriti explica-lum , subactiores Iudaei consessi sunt, in primis Rabbi Simeon in. Beressith Rabba, et Babbi Manasse beta Israel in nrmino πιιae ; ubi et hanc

fuisse veterum Iudaeorum sententiam, aperte ad

serit. Accedit sincera Rabbi Samuelis consessio in epistola ad Rabbi Isaac , quam in Dionysii Carthusiani Commentariis habes, in haec verba : a Videtur , Domine mi , Danielis Prophelia, quaeri scribitur nono Capite , iam completa esse ; ubia sic dicitur e Post sexaginta duas hebdomadas η occidetuae chriuus ; et Meniet populus eiam Priu-- ciste ν inro , destruetque CiMitatem , et do-

62쪽

PrUter scelera nostra, et lisore eius SANA

u mum , et erit consummata destructio desolata

ex tionis perpetuae. Et non est, Domine mi, du-α biura, quin destructio perpetuae desolationiέα sit haec captivitas , in qua iam sumus. Nama iam sunt mille anni , et aperte dicit Dominus a per Prophetam , quod erit desolatio perpetua a propter occisionem Christi, sicut est desolatio ου nostra post occisionem Christi. Non enim coma minatus est desolationem perpetuam , nisi postae occisionem Christi. Et si voluerimus dicere quoda ante occisionem Christi fuerimus in desolatios ne : Respondent nobis Christiani, quod antea illam mortem non fuit desolatio nisi septuaginta a annis I et post hoc fuimus reducti in Terramae Promissionis, et suimus apud Deum in gratias et honore. Certe , Domine mi , non video eu α sionem. De iacto enim probatur nobis , quod a postquam a reaedificatione Templi completae α suerunt septuaginta Hebdomades annorum, tuneu Iesus occisus a Patribus nostris, et PoStea vere nit Dux , scilicet Titus ; et Populus , scilicet a Romani , et secerunt nobis secundum Prophe si liam uiam. Hodi sunt mille anni, et nihilo-α minus in ira Dei sumus; et tamen nos in ipsore speramus, expectantes adhuc venturum Mes- Siam , et reversuros nos ita Terram Promissi

α nis ; et Civitatem atque Templum instauraturos, o suturosque in gratia , et honore apud Deum et

63쪽

3a L1BER QuINTus. TI SUMUS ; cuiusmodi et innumera patent in Scripturis testimonia. Adhuc igitur quid Rabbinis restat , nisi ut removeant tandem

ab oculis Velamen tenebrarum , ut videnteSCredant , ut credentes videant

Ex Aggaei, et Malachiae Prophetiis Mes

siam advenisse eMincitur.

I. At vero ubi temporis plonitudo adpro-

Pinquabat , adhuc clarius venturi Regis missionem desideratissimam Divitii nunciarunt vates. Hinc Aggaeus inconsolabiles Iudaeos

quippe antiqui Salomonici Templi gloriam maiestatemque in Zorobabelico post Babylonicam captivitatem excitato desiderabant )ut altiori proposita spe relevaret : Haec dicit Domistis exercituum, inquit Cap. II.

adhuc tanum modicum eSt , et ego commoυε- hs coelum , et terram , et mare et aridam ,κ Nec desolationem hanc fore perpetuam , sed a temporalem. Heu , mi Domine , non est ista a excuSatio , et evasio consona : et vana videtur u talis expectatio.

64쪽

DR De EsLT. Vallai 33 et movebo omnes gentes , ET VENIET D

plebo domum istam gloria , dicit Dominias exemituum . . magna erit gloria domus istius novissimae plusquam Primae, dicit Dominus exercituum: et in loco isto dabo ρα- cem , dicit Dominus exercituum. II. Templum igitur Zorobabelicum Salomonico longe splendidius futurum , Dei Interpres praenunciat , eo quod Messiae praesen tia erat exhilarandum. At vero tota quanta quanta erat , funditus est eversa Templi in Ies in postrema illa Urbis sub Τito calamitate ; abhinc et septingenti supra mille essi aerunt anni , ergo Venit iam ante excidium Messias gloriae Princeps , qui id erat sua maiestate impleturus. Sed quid hoc : adhuc uinnum modicum quum anni Aprope quingenti ab Aggaei vaticinio ad Christi adventum n merentur Z Utique modicum ; namque iam ter mille quingenti et amplius anni erant, ex

quo Messias expectabatur. ι .i,: ι ,.

III. Quis at Rex gloriae iste , qui adventu

suo commovebit coelum et terram , et movebit omnes gentes , nisi Iesus Nazarenus p Sane Commotum est Coelum , quum Gabriel Angelus ad Hebraeam Virginem missus; quum Coelestis exercitus supra Bethleem in eius Tom. VL. 3

65쪽

34 D3ER QuINTus. ortii convenerit; quum stella Magos ad praesepe addo erit; quum vox Patris de Coelo intonuerit in eius baptismo ; quum Spiritus

Sanctus tamquam Ventus vehemens linguarum ignis specie in discipulos sit prolapsus ;quum Sol in eius morte defecerit. IV. Commota est terra innumeris patratis a Domino miraculis. Commota et portentis ingentibus , quum oraculum Delphicum , et quae multa antehac loquebantur , Veluti ex condicto siluerint, teste Tullio Diuinat . Lib. II. Quum deorum signa in Capitolio conciderint , ut ex Dione Lib. XXXVII. Commota est Orrendo terraemotu, qui ubique terrarum Christo exspirante insonuit, de quo

Plinius Lib. IL CU. XL VIII. Commota

demum commotione omnium gentium , Per Evangelii praedicationem in universam terram, horrendasque ubique Christianorum Strages , diris saevientibus undique persecuti nibus.

TV. Commotum est mare, et ex ConSensu quum terra illo moriente eSt concussa. Commotum , quum illi tumido , ac fremebundo 3 imperavit Christus . et sedatis procellis facta est tranquillitas. Commotum , aquas ubi Suassensit, sanctissimis illius pedibus calcatas.

TUS GNCTIS GENTIBUS . qui veniet

66쪽

impleturus gloria domum, nisi christus ἡquem Iacob suturum evectationem gentium

nunciavit Genes. XLIX. r Vel quis DOMINUs EXERCITUUM , qui daturus e

rat pacem mundo , nisi Iesus Nazarenus ,

qui ab Isaia PRINCEPS PACIS praevocabatur, in quem et Zacharias Baptistae pater intenderat : illuminare his qui in tenebris , et in umbra mortis sedent , ad dirigeridos pedes nostros IN VIAM PACIS p Quo terris adfulgente pax hominibus est nunciata ab Angelis Gloria in excelsis Deo , et in terra PAX HOMINIBUS bonae pota talis. Qui in hoc ipso templo Euangelium Pacis erat ipse praedicaturus, et templo adhuc

stante pacem erat morte sua daturus mundo,

non quomodo mundus dat, sed quae peccata exinguit; Qui post resurrectionem' suam diascipulis , et proinde credentibus omnibus ita ipsum , pacem dedit inquiens PAX VOBIS e VII. Sed et adhuc expressius de Messiae ingressu in Zorobabelicum templum ΜaIachias inquit Cap. III. Ecce ego mitto Angelum meum, et praeParabit piam ante faciem meam , et Statim Oeniet ad te lum suum Dominator, quem pos quaeritis , et Angelus Testamenti , quem pos pultis. Porro quis Dominator , vsm Iudaei quaerebant, et An-

67쪽

o LIBER qmNTus gelus Testamenti, quem expectabant , i nisi Messias qui in templum suum erat ingressuis rus p Quum autem templum hoc ab octodecim ferme saeculis sit eversum, dicant Iudaei. quisnam alius esse poterit Messias , nisi

Christus Iesus , qui adhuc Parvulus ingressus est Templum , quum a Virgine Matre ex purificationis lege oblatus est hostia. Deo acceptissima , aliquando mactanda ' 'VIII. Ingressus utique est templum Iesus Messias, quemadmodum praedictum erat ab Aggaeo , et Malachia , et ibi ad perpetuam Iudaeorum non credentium confusionem , testimonium suae Divinitatis , missionisque suae accepit , et accepit non ab alienigena , vel gentili , sed a Iudaeo, qui videns Iesum , vidit gloriam novi templi, antiquo Ionge illustriorem , vidit io quem intenderant ΡrOPhetae , quem Patriarchue suis iamdiu sollicitabant votis, Angelum Testamenti. dominatorem gentium ; et videns ProphetaVit reprobationem Iudaeorum , qui in propria venientem recepturi non erant. Is suit Simeon viriustus , qui Redemptorem suum cunctis desideratum geutibus a saeculis promissum intemplo aspiciens , hanc Deo plenus eructavit

vocem Lucae cap. II. Nunc dimittis sem

vum tuum , Domine , secundum perbum tuum

68쪽

in ρace. Quia Miderunt oculi mei salutaratuum. Quod parasti ante faciem omnium ρο-

ρularum. Lumen ad reoelationem gentium , et gloriam Plebis tuae Israel. Adhuc vero I daeorum perfidiam , incredulitatemque veluti prae oculis habens , sic satus est Virginem Matrem : Ecce ρositus est hic in ruinam , et in resurrectionem multorum in Israel , et in signum cui contradicetur. Et tuam Usius animam pertransibit gladius. SEcTIO IV.

Ex Vetticinationes conversionis gentium et adfictionis Iudaeorum Messiam

adstruitur adueniSSe. I In rem nune longo probatam experimen

to Sermonem intendo , ne quid intentatum relinquam, quod obstinatae pervicaciae non convincat Iudaeos. Primum vero ex Prophetarum libris id constat. Messiam . qui salva turus erat mundum . EXPECΤΑΤUM GΕΝ-TIBUS diei. Hinc Iacob ubi de Iuda prodieturum illum vaticinatur , et φse , inquit . ora EXPECTATIO GENTIUM. Isaiae item XLII. 6. Dedi te inquit Deus , in foedus

nopuli , IN LUCEM GENTIUM, ut ver

69쪽

38 LasE em erus res oculas coeconum . et educeres de eo clusione νιnctum , de domo carceris Sedem

tes in tenebris. Et XLIX. 6. Ecce dedi te IN LUCEM GENTIUM, ut sis salus mea usque ad extremum terrae. Et Aggaei II. B. Ee mouebo OMNES GENTES , et oeniet DE

SIDERATUS CUNCTIs GENTIBUS. Iam

vero conversionem gentium in Christo Iesu impletam , quis non videt 8 Nec enim in eo morabor , quod demonstratione non indiget. Ea quo Iudaeos exagitat Tertullianus Lib. ado. Ad. cap. XII. AFice uniuersas nationes de ooragine erroris humani exinde emem gentes ad Dominum Deum Creatorem, et ad Deum Christum eius. Et si audes , nega prophetatum. Statim tibi promissio Patris occurrit in Psatais dicens: in Filius meus es tu , ego hodie genui te; pete a me, et dabo tibi gentes hereditatem tuam, et

Possessionem tuam terminos terrae . .

ΙΙ. Et sane conversio gentium ex illo est auspicata Christi praecepto , quod Apostolis auis secit Marc. XVI. IS. Euntes in mu dum universum , praedicate Eoangelιum omni Creaturae. Quod et in Iudaeorum condemnatiotiem expressissime fuerat ab Isaia

praedictum LXVI. 39. Mittam ex eis , qui salvati fuerint, ad gentes in mare , m

70쪽

Dieam , et L diam tendentes sagittam e In Italiam , et Graeciam , ad insulas Ionge ,

ad eos qui non audierunt de me , et non piderunt gloriam meam. Et annunciabunt gla riam meam gentibus . et adsumam ex eis in Sacerdotes , et Leotias, dicit Dominus. III. Nec vero impleta tantum conversi Gentium , missis per universum orbem Ap stolis ; sed et illud insuper , assumpturum se ex gentibus novos Sacerdotes qui offerrent novum sacrificium , quod ipse reprobato veteri instituit, . Obtulitque , hostiam nempe mundam , Deo acceptam corporis et sanguinis sui. Quod apertissime praenunciavit Ma

lachias I. 7. Non est mihi Moluntas in

mobis, dicit Dominus exercituum , eg munus non susc*iam de manu Mestra. Ab Ortu nim solis usque ad occasum , magnum eει

nomen meum IN GENTIBUS , et in omni

Dco sacriscatur , et offertur nomini meo oblatio munda. Μunda sane , quandoquidem nec indignitate offerentium potest umquam inquinari. IV. Iam autem dicant Iudaei, an non Complementum Conversio gentium acceperit simul atque Provincias mundi sortiti sint Α-postoli , et nomen Dei, Evangeliumque Praedicaverint per universum orbem y Sane testis