장음표시 사용
211쪽
, phyllo n.sue Cissampelos, est Conuoluolum apud Plinium uocatum nostris Volubilis media uulgo Cymbalaris aut Campanella, Cissam
minDrt los a Leoniceno. Dicta est Haedera vitealis: eoquod uitibus adhaereat. γ' ' quemadmodum Haedera reliquis arboribus . Unde etiam uineatoribus mulsa est,eam quotannis extirpantibus. Notat Leonicen apertum erurorem Avicenne qui pro Hedera hac usus est herba,in capitulo Cusib seu recitius Cissos,quod est Haedera.
Sensas, II Aec herba uerum Gramen est, Centum nodia dicta, siue Proserpina. ta. Quare ubicun* Graminis mentio habetur,non alia utendu est . NID: rae efficaciae herba,cuius si uires recte calleremus, profecto una innum in morbis satisfacere posset . Recentiores pro Gramine aliquando atqs usi fuerunt herbis quam ista,uerum errore pericula . Vnde hoc loco id ipsum admonere uolui . Pictura in meo Apulvio tam uiua est, ut expriami magis dextere non positi. A N T H E M I s, C A M. O M I D O N, Parthenion, Camo milia.
Iostorides in huius herbae uocabulo aliquoties uariat. Nam 8c A
themium. 8c Parthenion, Camomiton ait uocari Utrum scilicet flore albenti per ambitu,intus uero aureo colore siue luteo. Quare secundam spem Hermolaus putauit esse Matricaria. Sed falsus meo iudicio, ex similitudine floris qus est Matricarie cum Camomito. Serapion priore pro Camomilla spem recipit hoc est, Anthemida.Nam quae . in capite de Camomilla ex Dioseo adfert,ea sunt apud Diosco.de Anthemide dici Utcuo uero res habet ambarum herbarum descriptio indicat eas omnino hine unius speciei 8c qualitatis. Nam odore pomi spirare ipsas nomen indieat Camomiton; hoc est agreste pomum flores in ambitu albos,instus aureos habetes. Quare sue matricariam pro altera specie capiamus, hoc est pro Parthenio, ut Hermolaus credit, siue aliam herbam quam scuta. similem Camomilae, certe eas es. cosimilis prope esseetus necesse est Crestit in segetibus uulgo herba adeo similis Camomilis ut frequens ter etiam herbarios decipiat: cum foliis & floribus nihil penitus differre uideatur,odore tamen est demore. Germani eam herbam, Caninam, si Sun tabluin ue florem Caninum uocant . Odor eius capiti obest. 8c si crebro utaris, phrenesim inducere creditur. Forte hanc putauit Diostorides esse Par sthenion,quando illam odore subvirosio esse est . Crescit inter segetes, Sciuxta semitas, intermixta fere semper Camomito . Quod autem potam cum melle adinstar epithimi, pituitam, atq; bilem per interiora detrahes re Dioscorides asserit Parthenion, ideo melancholicis & suspiriosis ospirulari indicat ipsam uim h abere euacuatoriam fortiorem quam C momilon. Quod ego facile cum ex odore,tum etia gustu illius herbae ius
Scauerim: quam Germani nobothanen iue nanthemin uocantς
212쪽
hoc est quod antea dixi. Florem Caninum: quamquam eam in usu esse Anon uideam quare nihil etia ausus sum diiunire. Quantum uero attinet ad tres species Anthemidis a Dioscor. positas,quarum una albos,altera purpureoS, tertia uero mellinos flores habeat, puto de illis herbis esse dictum quas Frumentarias uulgo appellamus. Inter quas sunt,quae flos res habent purpureos. Quidam Melanthion esse arbitrantur:eo quod semen nigrum habeat.Sed Melanthion odoratius esse conspicitur. Verulocus subobscurus est, quare atqs coniecturam Permitto. V P H TH AD MO N, C A P v THM O N A C H I, CHRYSION. Ancherbam ob similitudinem cum Anthemide, nisi quodflores sint paulo ampliores,similitudine oculiabo uis referenteS , unde nomen gramcum sortita est,ego crediderim esse eam, quae apud nostrates a quibusdaflos sancti Ioannis dicitur ab aliis caput monachi. Quidam etiam uernasculo idiomate florem Orbicularem, siue Annularem, Propter rotundita Nyn mm . rem qua oculo assimilatur, appellant. Intus flores luthei sunt, in ambitu e -'S- albi quemadmodum Anthemis,sive Parthenion, id est, Chamomitora.
In campis 8c circa oppida inquit Dioscorides natatur, apud nos De quentius in pratis 8c aggeribus prope riuulos . Herba ad uarios morbos
efficax, quamquam raro ea utantur empirici nostri temporis. Valet adtineam, oc serpiginem corporis, tam pota ex uino,qua etiam illita foras. Apostemata etiam rumpit potui data,vel tanquam cataplasina superpo B sita. Cum radice &floribus eam carpere utilisf1mum est Estia alia Ruphthalmon apud Dioscoridem, quae etiam Chrysanthemon uocatur, ab aureis soli js ab aliqs Chryson,in segetibus passim crescens, floribus omnis no aureis,& oculi figuram referentibus. ARGEMONIA, & EUPAT O R2I O lv. 1 l Icolaus Leonicenus inter medicos Italis praestantissimus, libro de eis roribus Plinii 8c Avicenias, manifestissimum medicorum Arabum 8c oo 'innium recentiorum in herba Eupaetorio errorem monstrauit.Nam hersha,quam hodie medici Agrimoniam corrupte, pro Argemone,sive Am Ammonia gemonia uocant,ea uerum esse Eupatorion, ex Dioscoridis descriptione uerum Eupa facile probari potest. Cum contra nemo nisi iudicio penitus carens, Euspatorion esse credere possit quod pharnacopolae hodie sic vocant, quod Avicenna 8c Mesue descripsere. Nam pro Eupatorio quidam utuntur herba Ambrosiana uulgo dicta, alq uero quada herba quae iuxta aquas frequens reperitur:quarum nulla flores habet lutheos. nem semen quod
cum maturuerit uestibus inhereat pretereuntiu,deinde necferratim inter
secta folia uelut Canabis:qus omnia in Agrimonia luce clarius uisim tur . Quamcb aute Diosc . Eupatorion quibusda etia uocari Epalitin scribat,
quasi ad epar referendu sit --ατ fi V-ώ --.i. iecur :tameipsum ab inuetore Eupatore queadmodu Valeriana Centaurea,ato alias eiusmodi
dictam potius putauerim. Quare quisquis est medicoru qui posthac Eu
213쪽
ANO TAT IONES HERE M ANNIC patorio uti uelit. Agrimonia Eupator' loco utatur confidenter. Qusaiastem sit Argemone, siue Arthemon,ut Dioscorides uocat, non est meum dissi ire.de prima enim specie apud Dioscoridem nihil adhuc certi posssum statuere. De altera uero opinor idem quod LeonicenuS, esse eam. quam Argentaream recentiores,& Apium hemorroidarum uocansia colore foliorum dicta fortassis argentea.
Vshodie Borrago ab Empiricis , 8c tota neothericorum schola voea-tur, uerum est Buglossum: ut interim admirari etiam cogar Heramolaum Barbarum, cur dubitauerit Borraginem inter Bu olii species connumerare . Nam 8c soliorum habitus, Sc flos,& tota uirtus Buglosi1 Cum Borragine omnino conuenit. Veruid quod uulgo nunc appellant Buglossum, sylvestre genus, Sc uirtute etiam multo inferius est illo, quod Apuleiana pL in hortis seritur. In meo exemplari Apulei reperio Buglostantam grasphice depictum ea similitudine qua Borrago passim uidetur, ut mihi propter uetustatem codicis ea pictura sola satisfacere possit , si alia argumens
tapenitus deessint. b. , ε SA NGUINARIA, GALLI C R V s.
LIErba Sanguinaria degenere Graminis est, in Italia crebrior natatur . Pueri naso summitatem imponentes, mox sanguinem profluere faciunt. D Ea Galli Crus a ueteribus dicia fuit . Quare errasse Hermolaus uidetur, qui Galli crus putat esse Cristam gallinaceam, similitudi ne quadam no sminis falsus, cum crista gallinacia apud Dioscoridem manifeste sit speciaes Uerbenae,Sanguinaria uero Graminis. C H A M AE P 1 TYS. 8c HYPERICO N. eonicenus Chamaepityn eandem esse putat quam & Hypericon. Liscet autem Dioscorides Hypericon a quibusdam etiam Chamepityn uos cari asserat, ac Ruram quo sylvestrem tamen uti diuersas postea specis es deseribit singulatim: Hypericon enim Rutae foths, alterum uero Sem sPeruiuar at illa aureis hac uero albis floribus . Quare inesse disserentia ambabus aperte reperitur. Ueru nostri temporis medici aliam semnia stuerunt Chamepityn, herbulam passim in segetibus crestante, odore nula
Io.floseulis subglaucis. Ego suaderem loco Chamepitys Hypericon dari: ido multo magis uelle quam herba illam insipida,nihilq3 omnino habetem cum Chamaepity comune. Cum Hypericon eria a quibusdam Clis maepityn dictam Diostor attestetur. Porro qus a Diosco. Ruta sylvestris
,Colopendrion quae hodie a Medicis uocatur, non est ea quam Dio stscor.&ueteres descripserunt. Nam ea neq; pilosa, siue aspera folia haber,ne lopendri serpenti assimulatur maculis. Unde licet Diostoria Postlypodio eam distretasse uideaturitamen quia dc Polypodion etiam Sco=
214쪽
C O M. A N A v E N A R E. Irilopendron dicituocari uel unam esse herbamuel certe non admodu na s Atura ac specie diuersas. Quare malim medicos ea uti herba pro Scolopendrio,qus Polypodion hodie uocatur,in saxis nascens,hirsuta, 8c maculis ueluti serpentis distincta. Verumtamen reperit alia huic admodu mn Gformis, ut ego unam fere specie ausim assirmare,tametsi altera paulo mastgis reserat Filicem,uulgo dicta a multis Cytracis inter has alterutra Sco lopendriam essse putauerim: adeo omnia cum Dioscoride conueniunt.
De Polypodio id animaduertit Nicolaus Leonicenus
ir acris ingenη Io. Mainardus Ferrarien. errorem manifestum depres
hendit neothericorum in herba Pentaphyllo, Nam quam hodie Penta phyllon uocant,herba est tagide complexionis, ubi crescens, inspida
penitus, &radices habens adeo tenues, ut uix appareat. Cum Pentaphyllon herba a Dioscoride descripta, quantum ex uirtutibus 8c efficacia illi: tis deprehendi potest, natura acri Sc calida esse uideat, habeatin radicem subrubram, oblongam, Veratro nigro crassiorem. Quod autem uenenis praecipue medeat, fecit, ut Mainardus putarit esse eam quam hodie Tormentilla uocant: quae licet plaerum septem foliis constet, tamen multis
etiam locis quin foliorum reperitur . Ego huic opinioni facile accedes Brem,nisi Diosc. in descriptione subderet, eam habere flores in pallido candidos, quamqua Ruellius uerterit, in luteo pallidos, quod magis placet . Ruelli: versici Tormentilla autem plane luteos id est aureos habet flores . Deinde ide probariori Dioscor. dicit eam habere radicem oblongam, crassiorem quam Uera Girum, digiti maioris crassitudine: Tormentilla uero radiculam habet ra oro articulum digiti maioris excedente, crassitudine nunquam maior au Griculari digito. Nisi fortasse regionibus calidis, ubi Dioscor. uixit, crassioribus radicibus nasci Tormentillam suspicandum sit. Quod autem Dios scor.scribit, Pentaphyllon a quibusdam Hermodactylon. i. Mercurii dis .gitum uocari, nonnihil confirmare uidetur opinione Mainardi. Nam 8c Tormentillae radix abrupta est, & oblonga, ad instar articuli sue digiti
Vt no tamen uidentur omnese iactias a Dioscor. attributi Pentaphylolo conuenire,cum illis que neotherici Tormentille tribuunt. Nam & ipsa Ndimentiati, uenenis medetur esticaciter. Distenteria radix curat. Constringendi uim uirina. habet. Unde etiam ad oris atq; guis uitia accomodatur. In febribus etiam indiffereter ea utimur. Vulnera consolidat. Breuiter, Omnia praestat, quae
in Pentaphyllo narrat Dioscor. Quare moneo Empiricos,ut frigidam ii tam herbam Pentaphylli loco no ponant inter antidota. Nam illa reper cutiendi uim habet, unde intus sumi non debet:cum omnia illanis in acutissimis morbis ex caliditate, usui sint penitus interdicta.
215쪽
ne eam herbam quam hodie Tapsum barbatu vocant, mea sententia serti Indicatid flos lutheus, si acu caule hirsuta,sed mollia, Lychnitim a graecis uocatam:quod ad lucernam usum esse uideatur. Unde apud nos uulam Candelaria, ab al6S uero propter molliciem tactus, Lanaria dicitur. Quidam hac herba pice parumper illita, pro lucerna utuntur nocturnis Iemporibus . Apuleius Verbascum pro Enula Campana positisse uide ot .nam 8c soliis, Sc floribus Enula Campanacu Tapso barbato magna habet similirudinem . Radix autem Enulae Campanae acrior, magis efficax ad uaria incommoda pellenda. Vnde Apuleius eam a Mercurio Ulyxi ostensam dicit,cum ad Circen ille transiret,aduersus maleficia effiα cacem. Ite 8c ad podagras.Dioscorides addit,ad uenena . Orthopnoicis, ruptis,atq; conuulsis medetur. Quae etiam Platomidi apud eundem Diciscoridem tribuuntur . Unde manifestum est,unius esse generis Verbasa cum,Enulam,& Phlomides.i.Enulam Campanam, &Tapsum barbastum,licet specie sint distinctae. STRICHNOS, SOLA TRVΜ UEGO SICARIA, ALCHE KEN Go. Uam Dioscorides Strichnon,al13 Solanum, recentiores uero Solastrum uocant, illius porro speciem quandam hortensem siue satiuam Diostor. facit. Reperitur & hodie oleris quaedam species foliorum magnitudine ut Britannica siue Beo,dispositione autem similis Solatro. Quae autem sylvestris est, in tres quo uel quatuor species discernitur . Vulgatius illud est quod circa sepes crebrius nascitur,etiam in agris ali oquando, corymbis uirentibus semper,&herbaceiS. Repercutiendi uim habe refrigerat ex caliditate apostemata, loca exulcerata. Altera illius species,quam ex ueteribus Vesicariam quidam uocitauere, corymbis in uesica reclusis at rubentibus: eam hodie Athehengi Arabica uoceno ominant pharmacopolae . Tertia species a quibusdam Hypnoticon,ab M liis Manicon.i. poriferum.i. insanum uocatur Apsum hodie uocant Solatrum mortiferum,corymbos habetin uesica nigros,magnitudine cerast
sit sylvatici:quorum si unum quis comederit,longiore somno obruitur:st plures, moritur . Ad nil valet, praeterquam ad somnifera 3c merito inter
n dubium quin apud Dioscor. 8c Apuleium Nymphara eademstquam hodie Ungulam caballinam aquaticam, siue Arabice Nenufastrum uocant recentiores, Duplici flore reperit,albo at aureo. Ide Dios scori etiam testatur. Frigida est. Unde acutis 8c calidis morbis approprisatur . Floribus potissimum utimur. Radix omnino inutilis est . Quae alρ hos flores habet, ad remedia magis conuenit. Eadem uero utri folioruamplitudo Zc habitus. Flos albe paulo laxior. magis ad Rosiae similitu sdinem vergens: altera in modum Lith aperitur. Que omnia ex Dioscor.
216쪽
quo descripti e licet deprehendere. A
INTUBVS, EN DI VIA, CYCHOREA. OlNruburn ueteres uocauerunt,que barbari corrupte Endiuiam uocant . Recte ici notauit Hermolaus. Est autem herba interpraestantissimas nu sineranda quae latiua est, & inter olera habetur . Endiuiam uocamus. Sui suestris uero Cychorea sue intubum erraticu uocatur.Endiuia certe pre stantior quantum ad medicinam attinet. Inter harum species Taraxacon,
8c Scariolam ponit Dioscorides. Nam quod prestantissimum est IntVbi
genus, Scariola uocatur hodie medicis incognitum . Vidi apothecarios pro Scariola speciem quandam Lactucae agresti maxime sylvestrem soliis nigriorib us, magis crispantibus quam sit Lactuca agrestis, siue Le
porina, carpere,magno scilicet errore: cum sint natura ualde dissimilo
herbae. Ego Endiuiam comunem sumerem. β M.
gopus apud Dioseor. non describitur ex foliis &floribus. In ex optari tamen peruetusto Apulei,herba sub nomine Pedis leporini pictam
reperi, ea certe similitudine, quae nobis exprimeretherbam uulto dente Psassenum Leonis appellatam . Idin etiam ex Meetu uidetur non sore alienum a ueoritate. Scribit enim Dioscor. Lampoda uentrem contrahere & discute; nre duricies apostematvique ambo praestat & Dens Leonis. Est enam adomodum amara Sc stiptica, daturq; apostematibus in potu cum uino co ofxδ quibusdRm in uernacula nostra uocatur Apostematica her Herba Apo Da. CebribuS etiam medetur ex aqua decocta 8c bibita. Hermolaus uideo st-δος tur putare Lagopoda esse eam, quae Caryophyliata nunc dicitur,ab aliis Henedicta, quod mihi non a dct. cum nulla foliorum similitudo sit cum inde leporino: ne. id quod dicit cum maturuerit furfuribus assimilari in Caryophyliata conspicitur, uerum in Dente Leonis, cum floS exaruore,uelutin fauillam uertitur, atq; unico uel flatu, uel contactu dispergitur furfurum more. Est etia huic similis herba quae Lactuca agrestis dicitur,
licet solia habens latiora tamen in eundem morem interfecta,flores etiam luth S,&cu m aturuerunt lanuginosos, albentes ream Itali uocant Caseia lepore. i. leporis domu : quod ad nomen aliquantu quadrare uidetur. C ALLI TRICHON, POLYTRDC H O N, Capillus Veneris. Ioscorides sub nomine Adianthon,describit herbam, quae Capillus Veneris dicitur,ab alijs dicta Calliminon:illius altera species est Polytri Steynt,ressi. chon dicta.ambo in saxis humentibus 8c puteis crescunt. Polytrichon a quibusdam Saxifraga dicitur, foli js constans latioribus quam Callitrisechon,&rotundis fronde oblonga ad modum Polypodii,siue Scolopendrij, intersectis tame & no cohaerentibus ut Polypod'. magnus ergo ero for est neothericoru,qui Calli tricho,sue ut ipsi corrupte uocant,Galiari cui putat esse herba quanda hortensem soliis aptis &odoratis,qus uirus L A
217쪽
22R ANNOTATIONES HERE ANNI' C etiam odore ipso prodit. Caupones cum ea uinum inficiunt. Capiti addicti arladi. modum nocet . Vulgus in uernacula nostra eam uocat Schartacum. Erit iloitur uerum Callitrichum, siue ut barbari corrupte uocant Gallitrichu, i herba Adiantes, a recentioribus dicita Capillus Veneris. L ACTUC A AGRESTIS, EN ρ
l Aruus error uideri potest, quod pro Lactuca agresti,Endiuiam agres istem uocant medici recentiores. Intubum oraticum,sive agreste ueteres
Cichorium uocauere,herbam natura at dispositione longe diuersam a Mea ave Lactuca agresti. Est autem Laestuca agressis,quam Itali Domum leporis, s si Germani uero Carduum porcariu uocant, folio crispanti, adinstar eius se 'η quae uulgo Deus Leonis dicitur: in extremitatibus acumina habet more Cardui, mollia tamen, quae non pungant, nisi admodum parum,cum induruere scilicet. Es illius altera species nigrioribus soli is .magiscis acule latis constares:hanc planu Apothecarii putantesie Scariolam, magna ui :delicetiustitia obcae cati. Priorem Itali inter hortenses herbas receperunt. faciuntq; ex agresti domesticam. Seruit enim illorum mensae oleo , sales s condira. Nd N A R C I S is V S. Arcissus a poetis olim celebrata,nostristemporibus in obliuione pro 'pe uenitud incuriatam medicorum,quam etiam pharmacopolam. Se rapion tamen in sua descriptione uidetnr intellexisse, quaenam herba sit. : Narcissus. Est autem Narcissus herba degenere bulborum, foliis Scyllae, siue etiam sD Porri,flore albo insparso purpureis maculis,aliquado etiato candido, aliquando toto purpureo,odoris suauissimi. Unde apud nos quidam ap ipellant florem Caryophyllaton, licet itali Caryophyllatum alium florem sdesignent quem nostri, Uioletiam uulgo uocitant. Appellantur & ab ali stragessisὁnim quibus istius herbae flores lingua nostra Phyllirae uoce ut opinor a graemutuata. Habet passim in hortis diuitu,ad coronas texendas idonea. : U IC TOR IOL A, PARITARIA.
4 vlli dubium esse debet; quin Paritaria sit ea quae a ueteribus aliquan
do Helvine aliquando Uictoriola sue Victoriar herba uocatur . Quam lharbari ob id corrupte Uitriolum uocant, cum Uictoriolam dicere debe
rent. Errore Plini j notauit Leonicenus, confundentis si ,cum l& natura & dispositione plurimum inter se uarient. Esse autem Paritaria Helxinem, non modo Dioscoridis descriptio insinuat uerum 8c Leoni scenus uir acerrimi iudich.& Hermolaus Barbarus deprehenderunt. Ea de quando Perdicaria,sive Perdicia uocatur eo quod gratus cibus per sdicibus esse creditur: 8c Urceolaris,quod ad emundanda uasaea uti so st
Ο E L ATI N A, HEDERA TERRESTRIS, ELatina sub Helxine ponit D i Os CORI DE s soliis nimiru Hel
lues,sed rotundiorib.&piloss.M. Unde & ego hanc suspicor esse He
218쪽
C O s A NE U E N A R E. deram terrestrem uulgo uocatam, herbulam odore aeri, gustu adstricio Amam es calidam . Constat autem errare recentiores, qui Hederam terreostrem putarunt esse Chamarcisse n. i. Hederam sylvestre: cum illam longioribus folijs quam Hederam Dioscorides describat: ista uero multo brest.
uioribus, rotundioribus constet.
Go certe quantu ex Diosc. descriptione coiectura adsequi possum,Isastis ea est,quam hodie Scandicem. licet falso uocant multi. Est autem, Dioscoride teste fatis herba qua tinctores utuntur ad uiridem colorem, Plantagini foliorum dispositione sit nilismisi quod folia habet magis crassa. 8c
succosa, colore etiam nigriora: semen in caule duorum cubitorum, flore luteo,siue ceruleo, nigra adinstar Gyrii, gustu aspero,&caetera omnia, quae optime quadrant cum ea quam falso Scandicem uocarunt: Nutam a Romanis dictam. Apulei liber testatur. Quaedam exemplaria Dioscos ridis Rutam puto errore scriptorum habent. Hermolaus quaedam so Gmniare uidetur de Luta sue Lutea, ut utrum exemplar erroris conuinceret. Nostro tepore haec herba mercatoribus notissima est, qui inde quaestum faciunt haud mediocrem. Contrita olet male. Sine ea uero nihil possunt proficere infec oreS lanarum.
R HIPPV RIS, CAUDA EQv IN A. Ecentiorum pleri pro Hippuri Hippoquistida. i. Caudam equina, Balteram herbam quam describit Dioscorides sumpserunt. Uerum a Dioscoride Hippuris siue Equisetum tam graphice describitur, ut quilibet fa Mibam. cile intelligere possit quae nam herba sit. Serapion salse citat Dioscoride.
Unde etiam recentiores aberracte putauerim. Ait enim inpetrosis nasci eam foliis rotundis piloris Scip. quae omnia falsa sunt. Nam ut res habet 'a Dioscoride describitur iuxta aquas in locis humectis crescere solio prope iunceo scabro,geniculato. Pictura in Apuleio meo tam dextera est, ut
nihil supra. Ad aemulanda cristallina, ea hodie utuntur Itali. ERINGIONL. V C A C U LIcet hodie in apothecis pharmacopolarum a nonnullis de genere Tribulorum ea quae Eringion uocatur in usu sit, tamen multos etiam reperi,
altero genere Cardui usos, plane spinoso hirsuto floribus purpureis, paulo rubicundioribus. Quod genus Cardui licet ad multa incommoda coroporis ualeat tamen longe diuersum ab Eringio esse dinoscitur. In hoc erarore Arnoldum de uilla noua fuisse comperio: quando tringum compas rat moro spinose. i. Rubo qui tamen nullam cum Eringio similitudinem habet, uerum cum tribulis stipes eius aliquid congruentis habet. Eringi on apud nos uulgo crescit lociS siccis, harenosis . sterilibus,iuxta fluminia ripas ubi harena est, S in maritimis, aculeis duris, ac maxime pungenti Gbus Radicem quo profundissime iacit in terram uix reperieS qui to
ram radice unquam effoderit Haecipis gustu tam suauis est, ut & Pasti st
219쪽
i2 G ANNOTATIONES HEREM ANNIC nacam non imitetur modo,sed uincat. Quidam lingua uernacula Herba inquietam uocant:quod exarefacta,lenissimis flatibus avrs huc illuc. uox lucris rapiatur . Unde puellae suspensam loco coronae habent sub tectis. semper aliqua parte mobilem. Alii Tribulum marinum uocant:eo quod frequentissima in lit toribus maris crescat. Uegetius in sua Mutomedici ona,quam nuper in lucem prodire curauimus,graphice eam destribit. De reliquis Carduorum generibus mox aliquid dicemus. CHAMAE LEON, C A RG
Apulevis ille in herba Dracontio ualde dissentit a Dioscoride errat
Proculdubio a uero . Nam propter uarietatem coloris quareX proprietas te uocabuli etiam tribuirur Dracontio, putat idipsum esse Chama leon αChamaeleon. rem Nam Chamaseon animal est , quod omnes colores quibus appro spinquat imitatur ac recipit. Habet autem herba Dracontion, siue Aron , quam Barbari nunc Barbam Aaron uocant, solia maculis subnigris aeuar is di stines a quemadmodum serpentes quos Dracontas graeci appetilant. Unde Dracontium eam uocauerunt quidam Serpentariam,alii Colubrinam. Nota est radice albissima S quae manducata linguam gutturρD exulceret est elli caustica 3c mordicativa. Huic Apuleius tribuit nomeCrocodillii. 8c Aphrodisis, siue ut ipse Dioscor. Vocat τηι αφροδιτοσλουτIov.i. labrum Ueneris,que omnia ad Dipsacum siue Chamfleonta pertinent. Breuiter ita* de Chamaeleonte meam sententiam explicabo. Inter Cars duos est,quae albis siue lacteis maculis inspargitur: lia habens sicut Laseluce pallentia:hunc Chameleontem album ob uarietatem dictum puto. Germanice Vernacula nostra uocatus Carduus Maris. Semine utuntur Empirici no pyi ' stri ad colicam.miliaeam. Pellit urinas uehementer . Est altera huic solio non ualde dissimilis. nisi quod nigriora habet inter uulgares Carduos re
Germanice putata,flore uiolaceo eam arbitror a nostris Germanis Carduum armen
Myyy tarium siue pecuarium dici: quod radice illius aliquando animalium sis
I se genere Carduorum etiam est Dipsacus, quam Serapion meo iudiρ Bain triasti. cio recte intellexit esse eam,qua utuntur qui pannos praeparant . Nam idipsiam uidetur innuere tota Dioscoridis descriptio. Illius species est sylves stris quae Virga pastoris appellatur:una omnino herba, nisi quod hec seritur, illa sponte prouenit. Frigidam esse putant,vimque habere reper Φcutiendi. s COLYMOS, CAR D U S, Cardus benedictus. Uam Scolymon uocat Dioscorides; haec Hermolao uidetur esse ea quam Itali Camophilum, alq Artizocam uocant, etiam nunc in cibum recarpta immo inter delicias Italorum . Illa quae seritur, dc non
220쪽
nis culta prouenit sapore est gratior:quae uero agrestis habetur,minoriis Abus capitellis,& folio breuiore, eam uocant recentiores Cardum benedi, Cardus h ctum Tametsi ego uiderim, qui maluerint hortensi ista uti loco Cardi μ' -- benedicti , quam agresti. Puto autem uim utri esseimam . Similitudine autem capitum, uidetur hoc meo iudicio rectius uocari posse Carduus pinea, quam Chamaeleon . Nam ipsa capita Cardi magnam habet cum pomis Pini consormitatem . Sunt oblonga, uarijs interstit is distincta, testudinibus ueluti conchiliorum extuberantibus , qualia in Pinis ui
P R V S, Alchanna. Ecte meo iudicio Hermolaus annotauit,Ligustrum dici Arbustum. quod Arabes, & praesertim Serapion Alchannam, siue Henne uocaueo runt, Graeci uero Cypron. Apothecarii nescio quam exoticam herbam pro Alchanna exhibere solent. Uerum uulgo eam crescere Uergilius te statur in Bucolicis, quando ait, Alba ligustra cadunt, uaccinia nigra te guntur . Itali Olivellam a foliorum similitiadine quam habet cum Oli: Olia tarua, Germani autem propter ligni soliditatem, eam Hartrigliam n uncus Sarn En pant: flores albi figura racemorum,redolentes . Ulcera palati, gutturis, linguae, ueretri mirifice perfanat succuS illius,cum aqua rosacea aut Aronoglosse mixtus aut decocta folia cum uino.
E Eiusdem H E R E M A N N I Comitis a
cudendi Herbarii, quo pacto in explicandis Hembarum descriptionibus atq; uiribus proce di suo iudicio oporteat. A P I V Μ. R IS V S, Batrachium, Flammula, Ranunculus A P v L E I V S. Nascitur locis humidis 8c aquosis . &c. usque infinem descriptionis cum nominibus prout in Apuleio habent. Nam in Dioscor. nomina adscripta non sunt . Uel aliter,iuxta uersionem Ruelim DI os CO RIDES iuxta uersionem Hermolai.
Batrachion id est, Ranunculus. Alii Selenon amon. 8cc. usque in M
ORIBAR IVS Si quid apud Oribasium de hac herba habetu hoc loco reponatur. 8 E R A P I O NQuamuis de hac herba Serapion in capitulo de Apio non faciat mentionem, atq; ob id hoc loco citandus non ueniat, tamen in reliquis her APis suadeo eum post ueteres etiam citati.