장음표시 사용
221쪽
Qui scripsit Pandectas ato ante illum Symon Ianuensis herbam Biatrachium siue Ranunculum sub nomine Aph risus aut Flammuis descripserunt. Nescio tamen, an recte descriptionem Dioscoridis intellexerint. Nam uidetur ideo putare hanc esse Ranunculum Q in fluminibus nascitur quod ranis familiaris sit: cum Dioscorides idipsum Apium sylvestre uocatum testetur. Nascitur aute in fluminibus 8c fontibus herba; seulio prope Nasturth fluuialis . caustica 8c uehemens, in qua libenter Raunae uersantur . Nescio an hanc Neotherici putauerint esse Batrachium. Flammula autem quam ipsi uocat, nequaquam in fluminibuS nascitur. sed pratis 5 hortis. Hermolaus Barbarus putauit eam esse Pedem comis num. Verum meo iudicio deceptus. Nam Pes corvinus herba uulgatissima, neo arrodit carnem, ne risum illum comouet mortiferum. Quam quam mira foliorum similitudo huic cum Flammula intercedat. Esto aut em Flammula sol is stricitioribus, paulum subnigricans puto Ranuncu
lum dici ob uarietatem macularum, quae nonnihil ad colorem ranarum saccedere videnrur, earum scilicet, quae maculatae conspiciuntur, uiridi ac nigro siue cineracio colore. Herba es satis nota empiriciS solent eam applicare apositematibs prope maturis loco caustici, uel phlobotomi. Nam mox aposterna aperit. Putat ex hac herba natum adagium de risu Sardonio in Sardinia enim Dioscoride 8c Plinio autoribus, uenenlata nasci traditur risu comesta exanimat. Dicitur ergo non immerito Apium risus a recentioribus. Veteres etiam Apium sylvestre dc rusticu uocauerunt. SE QUA T V R NUNC EX G
D E N O qualitas sue complexio ipsius herbae: aut si Galenus non ponit, ex aliquo Neothericorum . Constantinus Apio tribuit tertium gradum caliditatis . Ego Batrachi on.sue Apium risus calidu initio quarti.& siccum in tertio crediderim Nunc ad remedia ueniendum, & ponendi ex ordine auiores iam citato, una cum alηs ueteribus 8c recentioribus qui herbarum uires expli cent, uidelicet Vtendum hac in re nonnunquam opera SYMONIS I AsN U E N S I S, at PANDECTAR TI, ubi non hallucinantur,
quod illis ramen familiare est . Nam hia ex ueteribus 8c probatis autoribus permulta congesserunt,quae cum iudiciu Oportet recipere. 3cc. Dioscorides AetiuS
222쪽
plicium,a Medicis hactenus non re cte intellectorum.
tione sauguinem spargente aperit.Et paulo post,Estque maxime nocens haemor rnoldio us, re ano . Quantum in ho c a uero errauerit mesue, nemo est,nisi talpa caeciot si qui nesciasiquando certum sit ueterum omnium testimonio Aloen habere uim & naturam adstringendi, Sc sanguinis eruptiones coinpescendi. Id quod in primis monstrat Dioscorides,qui lih. 3,cap. x . in hanc scribit sententiam. Aloe uim habet adstringendi,&cum aqua frigida pota sanguinis excreationes cohibet. Quinetiam sanguinis eruptiones ex haemorrhoidibus factas sistit Et congrmat eade Galenus lib. s. de Simplicibus medicamentiS P.M. ita scribens,Et Mutinat fistulas profundas , & ad cicatricem perducit ulcera quae dissicile sanantur, & maxime ea quae fiunt in ano &genitalibus. Apertius uero praedictis authoribus Μesue uerba confutat Plinius libro naturalis historiae.αν. cap. .ita disserens.Aloe sanguinis excreariones si modicae sin drata climae pondere ex aqua: si minus,maceto pota sedat. Vulnerum quo sanguinem,&undecun fluentem sistit per se ,uel ex aceto. Hemorrhoidum quom abundantiam leniter sistit.Item Avicenna lib. L. cap. ω. in hunc modum scribens: Aloe quando ponitur cum uino dulci super haemorrhoidas, Sc fissuras ani, tunc sistit sanguinem currentem ex eis. Praeterea Galenus lib. 4. Therapeuticae methodi cap. .ubi proflluuii sanguinis curarionem re professo tractar, nullum
efficacius remedium ad sistenda sanguinis profluuia esse docet, quam id quod cxparte Aloes
conficitur. Eius autem haec sunt uerba, Optimum omnium quae noui medicamentorum, quoeriam ad cerebri membranam haemorrhagias tutissime uremur,inquod nunclabiiciam. Thuris pars una. Aloes partis unius semissi misceturi mox cum urendi tempus instat, tantum huius cum oui caendido subigitur,quantum mellis reddat crassitudinem: hoc dehinc leporis mollissumo pilo excipitur,deinde tum uasi ipsi,tum ulceri toti liberaliter imponitur. Vritur etiam eo dem medicamine Galenus libro de uenae sectione in glutinanda arteriae incisione , adeo ut sola clarius sit, Aloen ex natiua,pprietate nem aperire uenas,ne sanguine ciere.Quod Vero aliqua do sedis uenas aperire uidet,hoc ex accidenti fit, uidelicet excrementa biliosa id sua acritudine agentia ad ea loca mouet.Id quod δύα alijs medicinis fieri Ges.lib. G.Aph. 4'.scribi ita inquiens. Huic homini expurgatione ambo hsc optima euenim quod. .&superfluitates expelluntur, 3 quod ex acritudine eorum quae excernuntur, Paulatim aperizur Os uenae, quam uocant haemorrhoidam. Proinde male admodum Hesue uiribus Aloes tribuit, quod magis hiliosis excrementis,id sua acritudine agentibus,erat tribuendum.
Annam Arabum at recentiorum, qua nunc passim ad molliendam aluum nobilium Utuntur, esse diuersam a Graecorum,ex eo primum liquet: quod eam,teste Auerme Cordubens post Galeni tempora in usum medicorum uenisse constet. Insuper quod etiam diuersa sit eius a manna Graecorum operatio. Arabum enim manna medicina est,aluum molliens, Grsco rum uero potius adstringens. Arabum uero mannam mollire aluum, diutina iam experientia comprobatum est, ob id prolixiori demonstratione non opus habet. Hannam autem Graeco rum adstringendi ui esse praeditam,testatur in primis Dioscorides libro primo, p. 8o. de manna ita tradens. manna thuris probatur,quae candida S pura, uelutin thus grumosa est,Thuri autem eandem uim habet. Thus uero hahere uim adstringendi,& cruenta uulnera glutinandi, satis ex capite. 's.lib.primi Dioscoridis liquet. Item Hannam adstringere multo clarius indicat Galenus lib. ς.Thera.metho. cap. .in hunc modum scribens. Est autem Manna medicamen-rum quod magis quam thus adstringit. Idem quo docet lib. Thera.metho.is. mP.x dicenS,manna est purgamentum Thuris,levi adstricctione praeditarat hoc etiam nomine Thure ipso ad nonnulla utilior.Thus enim puru tantum mouendi facultatem obtinet, utpote nullam adfringendi uim habens. Μannae uero, etia corticis Thuris paululu est admixtum, unde scilicet adstringendi uim habet.Ex quibus iam satis constat , Μ uen rribus locis falso Galenum cita se. Primo de simplicibus medicamentis capite de Μanna, ubi Galenum mannam cum Scam monia permiscuisse scribit. Secundo,eodem libro capite de Scammonia, ubi iterum impuden- er Galenum Scammoniam cum sexcuplo mannae miscuisse asseuerat. Tertio,in Antidotario suo ubi de medicinis solutius agi confeci onem quandam de manna ex Galeni inuentione de
scribens.Certum enim admodum est 'amam hanc de quascribit mesue , Galeni temporibus
223쪽
C in usu medicorum,ut diximus, non suin, proinde nec de ea quicquam scribere potui incogni :
ta enim prorsus erat. Vel si ullus eius apud Gal. antiquos Q usus aut mentio fuit,certe non sub iea uoce fuit,sed potius sub voce mellis aerei. Quamuis, ut errore decimo quin ro clarissime ostendemus hoc mel aereu alio nomine Saccham dictum fuit. Praeterea ex praedictis facile iudita obunt studiosi quantu Petrus Crinitus,tib.1ς. de honesta disciplina caP.ν. cecuciuerit.Is emire isi alias oculatissimus sit,tamen manna graecom eandem esse cum Arabia astruere nihil ueritus est. Id talibus argumentis ostendere conatus est, quae magis, si adiudiciu exigas,diuersum p- habunt. Proinde caueant medicae professionis studiosi, nominis Mannae similitudine decepti, ieandem apud Gricos Sc Arabes recentiores in esse existiment, animaduertantq; ,antiquis in ita re semper,in aerio autem melle nunquam usum eius uocis fuisse.
Er Rheubarbarum nostrum, ne nominum te fallat ignorantia,in lige id quo nune passim iutuntur medici. Per antiquom uero quod Dioscor.Galenus,at Plinius, & qui istis uetustio
res,describunt accipe. Considerandum autem prae caeteris erit,quod uulgus medicorum Rhea ibarbarum,& Punici Rauedseni uocant, hoc Galenus interdum Rheon, aliquando Rhiam,in erdum etiam Rheam ponticu m,Dioscorides Rha,&iuina quosdam Rheon, secundum alios svhian, inius Rhacoma,Celsus radicem ponticam appellat. Quod ideo admonendum duxi, ne nominum diuersitate quis deciperetur Verum Rheubarbam,quo nunc passim Officinae uruntur,& quod me edescribit esse diuersum ab eo, quod Antiqui depingunt manifestum fieeπ eius notas; qus ab rjs quae in eo offenduntur, quod ab antiquis describit,sunt omnino diue Rheom LUNam Rheon antiquor reste Diciscor.lib. . cap. . radix est nigra,maiori Centaurio similis. minor tamen, Sc magis rubens,sine odore,fungosa seu laxa, nec ponderosa. Subscribit Sc Gai: isib de si Iicibus medicamentis ad Paternianum cap.αι8.isa inquiens. Rheon quod a quibus- , dam Rheon ponticu dicitur,radix est magna Sc n ra,fungosa,leuis,odore carens, gustu ces faciens,& leniter adstringens. Necdissentit Plinius lib.,σ.cap. 11. ita scribens. Rhacoma affertur exhis quaesupra Pontum sunt regionibus. Radix Costo nigro similis, minor & russior paulo, iD sine odore calefaciens stuμ adstringens. Ea uero quae iam in usu est medicoru, uehementicismum odorem habe nullumq; eum Costo nigro similitudinem gerit. Et praeter id quod odo irata est,teuis etiam non est,tinmo quanto grauior,tanto melior a Ioanne mesue & ab omnibus lputatur .Adde quod istam quo diuersus est usus. Antiqui enim sua ad uentris purgationem snon utebantur,sed adplaerosq; usus alios adhibebant,quos opereprecium non est hoc loco re ferre, quando ex Diosc .Plinio,Galeno,reliqui'; facile disci possunt.Certum tamen est, huic smaximam &praecipuam uim adstringendi fuisse. Ita Avicena quociet lib. i. sui Canonis cap. ςS . purgandi uim Rheuhabam non adscribit , id quod facit & Fen.is. Cano. 3.Tract.1. CaP. . sed . Rheuharbam inter medicinas adstringendi uim haberes,ut passim quo alias enumerar. Nam lquantum ipse sciam, nunqua Rheuharbaro usus estAuice a tanqua medicamento Purgante. ostri uero secuti Ioannem mesue inter caetera purgantia medicamina tanquam praecellentissimum suum Rheubarbarum collocant: nec enim uim purgatoriam minorem Marico h heta uod & uerum eta non solu insues,sed etiam Averrois ac recentiorum omnium autoritare,ipsa experientia didicimus. Accedit ris omnibus quod nostrum non a Ponto, ut ueteri sed ab extremis meridionalis Indiae partibus ad nos uehitur. Quae singula certe satis superta de lclarant, nostrum Rheubarbarum ab antiquom esse penitus diuersum. Nam si in eo de quo si hune uim purgatoriam antiqui inuenissent proculdubio silentio non praeterhssent. Hoc non snimaduercens Averrois isse Cordubensis satis impudenter Galenum nota eo quod constri lla.minata. gere uentremscripserit eon.Vnum adhuc praeterire non potui: scribit Ioannes mainardus. lreconditae eruditionis uir librositarum epistolarum medicinalium sexto,se a Sigismundi regis sSarmatum medicis didicisse,in eo bello quod contra Moschos fortissime rex gesserat, repertum
esse aliud Rheon,communi quidem satis simile, sed penitus inodorum:quod dubio procul iustid quod ueteres pingunt.Omnes enim antiquom notae in eo deprehenduntur. Affertur nam lv ex iis qus supra Pontum uel Bosphorum sunt regionibus, prope uidelicet Rha flumen ,radix inigra,&costo nigro interitis magno Centaurio interius similis, minor tamen & rumor, sine odore,calefaciens gustum & adstringens,laxa, subleuis, & dum masticatur pallida,& ad crO- cum vergens. Quare non est quod post hae haesitent studiosi, euharbarum nostrum is anu-
Μnes fere nostra aetate medici Serapionis atq; Avicennae errore sequentes,id genus San guinis Draconis,quod nunc passim in usu habetur, succum herbae cuiusdam arbitrant, quae a.
Graecis Siderius,a serro,quoniam glutinandis uulneribus apta pncipuu in bello haberet usui i
224쪽
uocata est. Verum eosdem esse falsos manifestissime ostendit Dioscorides Lib. 4.Cap.11. Nam Aas de Sideritide herba, omnibus eius generibus plenissime scribens,ex nulla eiusdem specie talem exprimi succum edocuit, quo Medici pariter atq; Pictores ad suum umq; OPuS uterentur, quod tamen si uerum fuisset, nullo pacto silentio praeteriisset. Quare multo probabilius est ita de Sanguine Draconis statuere, quod sit eius generis metallum quod a Dioscoride Cinnaba
ris dicitur. Nam huic omnes Cinnaharis notae, quas recenset Dioscorides Lib. s. CaP. s.conueniunt. Quemadmodum enim Cinnabari precium ingens est,ut post Dioscoridem quoq; t statur Plinius Lib. 3.Cap. ν. eoq; pictores uariandis in pictura lineis, ac Hedici ad ea quae sanguinem sistunt, utuntur: ita duplicem hunc Scin pietura S medicina usum compertum habemus in eo quod purum Sanguinem Draconis appellant. Nam rarus inuentu est atq; dissicilis, nec minus charus quam legitur fuisse apud antiquos, & hoc quando syncerus atq; incorruptus uenundatur. Etenim qui passim in Seplasiariorum ossicinis uenaliS habetur, adulterinus est,ticet eum pro uero in medicinae usu recipiamus,ut Plaera etiam alia,sicut insequentibus fusius narremus. Sentit nobiscum exactissimi iudicii ui Nicolaus Leonicenus in epistola ad AngeissPolitianum.Nemo autem existimet Cinnabarim DioscoridiS esse eam, quam nos uulgo Cenalarium vocamus ea enim factitia est, ex argento nam uiuo conficitur,uenenum est. Dioscoridis uero minime factitia est, nem uenenis connumeratur. Quod ideo admonendum duxi, ut hoc pacto medicinae candidatos ab exitiali errore reuocarem, ne scilicet,si Cinnabarim in Re ceptis,sic enim suas compositiones uocant, scriptum inuenirent, pro ea nominis similitudine decepti, Cenabrio nostro uterentur,quod uenenum esse manifestum est. Cur autem Cinnabarim hanc Dioscoridia Sanguinem Draconis nominent,ea ratio in promptu est. Nan durat adhuc antiquom quorundam in hoc nomine persuasio ac opinio, qui Cinnabarim illam,quae ad usum picturae & medicinae adhibetur,ex draconu atq; elephantoru sanguine permixto fieri putauerunt. Hoc quod Dioscorides hs uerbis indicat.Profundi coloris est. Eam ob caussam crediderunt quidam Draconis Sanguinem Cinnabarim esse. Opinionem hane uulgarem securus est & Plinius libro paulo ante citato. At eam de Sanguine Draconis opinionem esse falsam,liquet ex eo potissimum, quod Dioscorides de Cinnabari non libro secundo inter medicinas exanimalium sanguine sumptas, sed potius quinto inter metalla tractauit. Galenus quom medicus nobilissimus,suo de Simplicibus medicaminibus libro. s.Cinnabarim inter metallica recensuit. Averrois pariter in Lib. ς.Colliget Cap. 43.Sanguinem Draconia inter metalla connumera adeo ut luce meridiana clarius sic, Sanguine Draconis non succum,sed potius metallu esse.
Vicenna Cap. σοι. x.Canonis scribit Napellu esse uenenu perniciosum,destruens bibena R. At mox oblitus eorum quae scripsit,capite eodem hunc potari suadet,dum inquit,Delet ata haras linitum Se bibitum. Quid quaeso absurdius aut dici aut scribi potuisset ab homine qui re liquorum se magistrum facit Annotandum ita , quod nostrae aetatas Herba in Napellum nO- Napessum. minant,hoc a Graecis latini Aconitum uocatur. Et id Plinio Lib.α γ.Cap.1.reste,omnium ue Acomtum. nenorum est Ocyssimum. Quod etiam confirmat Galenus Lib. de Simplicibus medicamentis
Cap.,o.ad Paternianu,dicenS Aconitum ualde uenenatum esse. Ita Sc Dioscor. Lib. . Cap.νi. Aconitu inter uenena recenset,dum est. Enecas Pantheras, sues,lupos,bestia': omnes inspe
sum carnibus,& illis in cibo appositum. Hinc cavendia ne in potu au i cibo sumatur. Id quod Paulus Aemneta iis uerbis monuit. Aconicum quidem cognomento Pardalianches exedente ct istalem vim habet. Eamq; ob caussam intus cauendum est. Foris tamen in carnibus quas exedi oporteat uti licet. Ita & reliqui omnes Aconitum laudant,si abstergendum aliquid sit ex corpore: nullus autem unquam Priter Avicennam,in potu propinandum docuit. Caeterum idem Avicenna. i.Canonis Libm,Cap. ς; .succum radicis Pentaphylli medicinam pemitiosam esse docet.Eius autem fisc sunt uerba. Succus radicis eius est medicina perniciosa. At quam falsa docuerisiostendunt ea quae de eo succo Dioscorides Lib. 4.Cap.;s.in hunc modum scribit. Facit Ec radicis recentis succus ad iecoris pulmoni'; uitia & istalia uenena. Quod θύ Apuleius Μadaurensis cap. i. de herbarum uirtutibus indicat,cum ad morsum serpentis herbam auin folium potam ac contritam mire utilem esse scribit. Quae si uera,ut nemini dubium esse scio, certe ex diametro cum Avicennae sententia pugnant. Haec & si manifesta fere omnibus sint, attamen quia multis errandi occasionem dederunt,ideo hoc loco admonere duxi. Nam Savonarata ce lebris sua aetate medicus, radicem Pentaphylli non aliam ob caussam non auius est in quartana Proprinare,nisi quia damnaretur a principe. Ita Sc Iacobus de Dondis, cognomento Aggregaror,huius radicis suco inter uenena perniciosa ex Avicennae autoritate numerat. Tanta habet
Avicenna apud nostri saeculi Medicos autoritate,ut medicina mortiferam faciat salutare, salu-Μ. 2
225쪽
tarem uero perniciosam, adeo ut non immerit ,rei grauitate commotus, Leonicenus rarae Gruditionis uir, in hunc modum exclamauerit. miseret me humanae uitae quam uideo quotidie
sub Avicenna non tanquam principe,sicut iuniores medici adpellant, sed tanqucm saeuo ry sanno periclitari. Proinde eae eo intelligent studiosi,quantum insaniant hi qui malunt cum Aui-cenna aut aliquo alio,cuiuS uerba Pro oraculiS habent,errare, quam cum his qui medietnam a fontibus hauriunt recte sentire. At satis ea de re in praefatione nostra dictum est.
1VI Uas hic facio diuersas ac pugnantes inter se recentiorum de Buglossia atq: Boragine seniarentias,ex quibus facile aequus Iector aestimabit,eosdem nihil horum intellexisse, atq; adeo nihil miru, si reliquis etia errandi occasione prestiterint. Vnum aute hoc ostenda, Buglossum nostrae aetatis non eme antiquoruBuglossium,sed eam quam nos Boragine vocamus. Nostram uero Buglossum esse eam herba quam greci Cirsion, Sc propter magna quam habet eum Buglota in similitudine,aliquando Buglossium magna, appellant. Commutatae nan inuice duaru herham appellationes sunt,quae enim huic & iIli notae uiresis tribuunt,mutatis hac ratione plantigconueniet. Quod equide no aliunde certius nili ex ambaru descriptionibus deprehendi potest. Bu ossi autem descriptio apud Dioscor. lib. . cap. iis . haec est. Suglossius uerbasco similis, folia in terram decidua, aspera,nigriora , bubulae linguae similia,quae quidem in uinum deiecta, Voluptate Sc teritia animi facere credunt. Paulus praeterea Aminera in sexto de Ruglosso itidem scribit,dicens.Buglossium humi ducalida temperamento est eam ciet ob caussam uino inie ' laetitiam animi facere dicitur. Galenus quom lib.6.de Simplicibus medicamentis, cap. m. nihila Pauli uerbis a sientit. Quod 3c Plinius Lib. ας Cap. s.facit, dum ait Iungitur huic Buglossus hora lingciae sarmiis tui praecipua quod in uinii deiecta, animi uoluptates auget, & uocatur Etr phrosynon. Iam ista si quis sub examen uocauerit,solc clarius uidebit, Bu ossium hanc uererisi ellianosita Boragine. Nam iuxta Dioscor. descriptionem folia aspera Bc nigriora Boragini no-stnae magis quam Ruglosso competunt, quae albicante folio penitus est. Quodqr Buglosso nullus non ex antiquis laetitis S uoluptatis spem, si in uini pocula demittatur,tribuit,Boragini passim adscribitur. Iactat quotidie gens nostra ad cordis hilaritatem multo eius cibo utendu e se. Porro Marcus Cato Cap. o. suidere Rustica operis, insitionem arborii docens, eum infimgitat quatenus & quomodo surculos inseruisse Sc circumligasse oporteat, addidit Insuper lin gua bubula obtegiro si pluar, ne aqua in librum permeerream lingua insuper libro alligato, ne cadat. Ex quibus sane constat in operiendo trunci & insitae stirpis rotunda sectione, rotundio re potius quam longiore folio uti praecepisse: at Boraginis tale est eius uero quae nunc Sugio sus habetur, longa folia sunt, ideo operiendae rotundae stirpi minus apta. Exhs quoq; colligitur caput. s.secundi Canonis de Bu ossa seu lingua Bouis .apud Auicenna esse caput de B ragine uostra Nam herbam esse habentem lata folia, Sc cordis confortativam scribit, que sing Ia a nostra Buglosso sunt aliena at Boragini penitus cognata. Irain non immerito Avicennan tat sui seculi Medicos, qd non uera Rufossa uterentur, sed aIta quae non easdem utilitates haberet Caelem quod Au ossius nostra sirea herba qua Graeci Cirtan uocant,ex eiusde quo de scriptione ostendemus.Diose aute Lib. . Cap. 1io. eande ita depingit. Cirsion folia Suglossio similia haber,leniter hirsura, longiora rame,albicanria, & in extremitatibus aculeata.Quod uero in caule summum est, circinnarum, hirsutum , capitula habet in summo purpurea, que postremo in pappos evanescunt.Haud aliter describit Plin .Lib. ιν. cap. s. inquiens. Cirsion cauliculas est tener dilucubitoru, triangulo similis, foliis spinosis circundatus,spuis mollessiant, folia Bouis lingus similia, minora, subcadida, S in cacumine capitula purpurea, qussoluunt in lanugines. Considera iam, an no singula haec Buglosso nostrς conueniant Siem folia expendes, certe in Ru OG longiora, uelut Plinius ait, minora, in Boragine autem decur arae rotunditatis,& inulto maiora sun r. Purpurea item in summo caule capitula qus in Cirsio describu eius potius sunt quς Baglossius nunc dicitur quam Boraginis, quae caeruleos thabet flores. Coi feritam iam cum naturae exemplaribus utriusq; historia, carptas in ex horto Ruglossium S Bo ragine diligenter contemplare Sane prior illa Bu ossi historia nostrae aetatis Boragini respondebit, posterior aut Cim , Rug ossio nostrae undim conueniet. Sunt enim Ruglossi folia Ion. ra qua Soraginis:albicantilsa haec contra nigricant:illa surgunt&per se stant in altu nitentia, Boraginis in terra iacent. Quare consulto secerint medici cu Bu ossam ex ueterv autoritate ad
usum medicinae adhibuerint, si Boraginem potius nostram,quam illam quae passim Buglossa
226쪽
Fuerunt, &adhuc sunt magnstinc medicos dissensiones de Eupatorio&Argemone, quam corruPro uocabulo passim Agrimonia nominant. Nam ex ueteribus quida,quos Diosc. etiam norat,putauerunt Eupatoria esse ueram Argemone cit tamen ab Eupatorio in uniuersum di ferret. Qui equide error ad nostra uis s cula durauit. Herba em qus uera est EuParo iv,OmneSnost staris Medici Agrimonia esse credunt. Id ueru esse ex Eupatorij notis a Diosc.lib. .ca.sS. Cradicis, manifestissime deprehendere licet. Quae quide tales sunt. Eupato tu herba est sturi- Eupatorium. Cosse, singulariS:eXit ex ea uirga tenuis,lignosa redia, nigra,pilosa,cubitalis, &aliqΠ maior, B ita haber per interualla partibus diuisa quin fere aliquando tame pluribus, in folhc Dahisue foliis similia. Nigricant Sc haec et a serrae modo in extremitatibus incita. Semen serimedio cauli adnascens,in terra annuens adeo hirsusir ut uestibus siccam haereat. Insuper quia Pli Mij lib.aς. cap. c. descriptio omnino cu Diosc. quadrat proinde commoduduxi eande huic sub ηcere,ait em. Eupatoria regiam autoritate habet,caulis lignosi, nigricantis,hirsuti.cubitalis,ali 'n Sc amplioris, foliis per interualla Quin folri aut Carabis, per ambitu incisis quini partirore ipsis plumosis, radice superuacua. Iam si ueriratis diligens indagator, eas notas Aetrimonio nostrae accomodauerit,huic certe in uniuersum copetere comperiet.Estem in ea singularis uirga, lignosa post4 aruitduricies, plumosa, undi asperitas,color nigricans,&folia per intualla Penderia, serm modo incisa,adeo ut hanc esse uera antiquom Eupatoriu nemo nisi Leheride caecior fit,no intelligar.minimeaut mira recentiores medicos ea in re esse lapsos .cu em Arabes sequanr aurores,eis in describedis plantis fide maxima adhibeant,qui Sc ipsi alius aliter de eadere tradidem facile illis erradiansam exhibuerunt. Avicenna nan Eupatorium scribit esse herha aromatica, haberem folia Canabis flore Nenupharis. At qd alia ab Agrimonia nostra he ham esse Eupatoriu significet, quis est qui n5 agnoscat Constatenimher ham uulgo Ammonia nuncupata nem esse odorata, nem habere flore sicuti Nenu phar, imo ita exiguia, ut uel Ne nuptiari, uel eius flori collatus, nulla ipsius habeat similitudine.Μesue praeterea Eupatoriu folns Centaures minoris,floribus subcirrinis, longitudinis, paucs constare,dicit. Quod certe ram simile uero est, Φ Centau in folia Canabinis,& subluteus color albo similis est. Porro qd omnium maNimia est, non sine magna temeritate mesue Eupatorio uim purgatoria adscribit. nullusem uerou nec Avicena quide,quic tale, ne per somniu etia, de eode cogitauit. Immo Diosc. BContraria magis uim in eo praedicat dicens. Semen dc herba ipsa cumuin o pota,dysentericis Scmorsis a serpentibus opitulant. Hoc etia Plinius confirmat scribens. Semen Eupatorij dysentericis in uino potu auxiliat unice. Ex istis manifestu admodu est, Arabes, Avicenna marime,quidc alias modicu simplicia medicamentoru habuit noticia, at Hesuen, Eupatoriu uem nunqi cognouisse: atm adeo uihil mim si nem eorunde imitatores. Proindestudiosis indies orandum est, ut bona fortuna in uera peritu incidant autore,quando Galeno Lib. . de tentiis nat ratibus Cap. 1 .reste,in quemcunm quispia primu inciderit preceptore, talis emoriar, non expectans aliquid aliud ab eo quod didicit amplius addiscere. Hinc tande haud aliter qua Hedicus ille olim Romanus omnia suasorii committunt monentes aegros ut P cen quo Dη sua cuis remedia secutit. me profecto si iuniores medici animo volu lassent, ex fontibus magisquariuulis,bonis qua malis praeceptoribus , medica arte hausissent,in eum errore non incidissent, Ut Eupatorio pro Agrimonia uterent,sed uera magis Argemone ad usum medicinae accomO dasiensicuius iam,quoniam prorsus ignota,omnis apud nost aeraris Medicos usui perqt.
vicennarin. S.Can . . Trael. .Cap. n. hunc in moduscribit.Rutas uestris no est His mel ut quida existimauerunt. Quae sane uerba non paucis errandioccasione Praebuerunt, qd
passim Harmel pro Cicuta interpretati sunt. In que eria errore interpres Averrois quinto Coia liget lapsus est,dum impudentissime Harmel Cicutam interpretat: no animaduertens quod eo loco Averrois Harmel calida Sc sicca in tertio ordine scribat, Cicutaautem inter letalia uenena Bigiditate sua enecantia numeret a Diosc. Galeno,Plinio ac alῆs. Diosco. nan lib. 4. p. m. de Cicuta ita scribit.Cicuta inter Istalia frigiditate enecans est Galenus uero lib.de simplicibus medicaminibus,semen Cicutae prae omnibus alηs frigidissimu esse testat. Plin. aut lib. ας. p.4 . de ea in hunc modu disserit. Semini Sc foliis cicutae refrigeratoria uis:quae si enecar, incipiunt algere ab extremitatibus corporis. Quare a tam crata errore nullo pacto uindicari potest interpres ille leuisquis tande fuerit. At connivendu erat,nist is error etili oficinas nonnullaS occupasser. Nam iisce oculis Antidotariu nerum admodu uidi, quo ad annos non paucos ad conficienda medicamina usus est Pharmacopola quida,in quosemper Harme P cicute femine interpretatuerat nec animaduertit errore donec per me tande admonitus fuit.Quod uero Harmel no sit --
227쪽
C men Cicutae, sed ruta sylvestris manifestissime indicant ea quae scribunt a Diosc. Iib. s. ca. 9.de irata sylvestri in hanc sententiam. Vocant quida agreste ruta Harmala. itide scibit Gal. Lib.'. de :simplicibus medica. cap.ri .dicens.Rutam syiuestrem quidam appellant Harmala. His acedit quod descriptio Hatmel apud Auerroim Cordubensem in totum conuertit ruta sylvestri. Aie lenim. Harmel calida & sicca est in tertio ordine, incidit humores crassOS, prouocat urina Sc menses ualet dolori coxendicum,& pituitam purgar.Has proprietates omneS Galenus maXime, . Rura. Dioscorides Se Plinius Rutae seluestri tribuunt. Galenus enim Iib. de simplicibus medica . cap. sit . de Rumita scribit. urinam &menstrua prouocat Rum,coliq; dolorem sedat. Dioscorides autem lib.;.cap. 9 ira inquit: Apposita menses &urinam cit, Scum uino pota, quartanas finit. Sanat agrestis Ruta itidem coxendicis dolores quadraginta diebus pota. Avicenna praeter- :ea secundo canone. cap.; ci.omnes praedictaS commoditates Harmel adscribit dicens. Est in isiua Sc subtiliatiua est bona dolori iuncturarum,&sciaticae cum desuper Iinitur. Prouocat uri- nam Sc menstrua,& confert colicae uentosae. Proinde mirum est istorum deinde in quarto Ca- :none non fuisse memorem. Insuper cum Ruin sylvestris,ut ex ueterum testimon's traditur, habeat uim incidendi Sc discutiendi lentos Sc tenaces humores in articulorum doloribus, certum est eam utilius adhiberi ad catapotiora de hermodactylis confedtionem, quam Cicutam: quan ido haec sua frigiditare eosdem potius augere possisi quam tollere:illa uero sua caliditate magis incidere arm discutere adeoq; uirium quod eκ tenacium humorum muItitudine Prouenit, au- iferre. Accedit 's, quod etsi Galenus lib. quinto de Simplicibus medicamentis probet quaedam suehementer frigida hebetandi sensus gratia,ubi impatibiles crucient dolores: usum tamen dicatae in totum damnat,ut quae non solum frigiditate,sed etiam superflua humiditate sit inmieto D.Nemo deniq; ueterum Cicuta aliter usus est quam quod extrinsecus eam apposuerit, nullus autem eorum intra corpus adhibere iussit . Id quod omnium maxime ostendit Dioscor ides de Cicuta. Cicutae usu in eam scribens sententiam. Multos habet in medicina usus. Collyris quae somno sdolorem leuansi commode miscetur succus. EXtinguit idem sacros ignes,&qus ferpunt. Quia setiam concisa herba comaq; eius mox testibus emplastri modo imposita, nocturnas libidinum simagines in somno auertit. Languent genitalia emplastri modo imposita. Lac extinguit, Sc lauirginibus mammarum incrementa compescit, Sc Puerorum tesses nutrimento augeri prohi- sher. Plinius quo loco paulo supra citato, prster prsdicta Cicutς nihil tribuit,adeo ut satis iam sconstet Harmel non es. Cicutam, sed potius rutam sylvestrem. Caveant stam posthac medici - :nae canclidati,ne pro semine rurae sylvestris Cicutam, cuius succo Plinio lita1ς. cap. n. testeolina jD Athenienses ad mortem in publicis 6c capitalibuS iudicibus utebantur, ad medicinae usum ad- ihibebant. Non sit, per Apollinem oro, tanti unus accentus, ut quum H A R Μ E L. . apud Arabes scribatur cum aspirationc,ut quidam nugantur,significet Cicutam : cum uero ne aspiratione, Ruram uestrem: quando interdum ex tantista notula hominum uita periclite itur. Verum Harmel descriptio potius ad ueterum notas exigatur,ita enim mox apparebit esse rutam sylvestrem.
Pue libro suo de simplicibus Medicamentis, cap. de Aloe in hane scribit sententiam, Ad lloe mixtum cum melle est minoris solutionis. Et paulo post,Et adhue etiam est conturbat tuuis j faciens colorem uentris, Sc nocens stomacho.Imitatus est autem hoc loco, ut aIias fere ubi , t Avicennam, ut lib.1.c p. 6γ.ita de Noe scribit. Permixtio ipsius cum meli minuit uirtutem :eius: At nihil istis italsius dici potuissis, nemo arbitrositans mentis est,qui non intelligat, quan- ldoeκ diametro cum ueterum planitis,ratione deniq; Sc experientia pugnent. Quantum ema primum attinet quis est qui nesciat melli suapte natura inesse uim subducedi uentret Et ut morosis ueteris inscitiae promagnatoribus,qui sua mordicus tenent, fatis fiat, ecee d ueterum testi monii s comprobabimus. Hippocrates libro de morbis qui extra, de melle ita doeet, Mes aute scum caeteris sumptum nutrit, colorem. bonum facit,solum uero potius emaciae quam refici at,locium enim ci supra' modum purgat. Ite Galenus lib.3. de alimentis , cap.3s. imuit, mei lhabet quandam acritudinem, qua ad egestionem excitat uentre. Dioscorides etiam lib.Σ.cap. .ita scribit. Crudum mel inflat aluum,& tussim proritat. Paulus praeterea Aegineta lib.t. ea', iss. ait. Hel coctam magis alit quam aluum subducat: non coctum, contra. Subscribit Paulo lAlexander Aphrodistus sectione.1. Proble. Ri.inquiens. Hel incocta tergit &purga coctum latere tantum potest. Adde quod Paulus utitur etiam melle cap.f. ad dericienda alvu puerom. ia iquitem. reo si pueri aluus adstricta fuerit,mel cibo adiectu dabis. Si at mel se solo uen em ssubducere notest, Aloe cur non idem plus efficeret, additu alteri quod simile uim obtinet Hinc est quod mellius lib. i deuictus ratione,in capite de fis qus uentre citant,Damascenis,irem ma lliis utatuum plus subducant mel adqcipraecipiat. Ait enim i Damascena humida dc arida melli
228쪽
consecta,madefacta,ut plus teneant mellis, mansam solitaria. Sibis mellis compositio ab G Aheatur,plus subducit quam si dulce uinu potites. Quod uero Aloe iuneta melli plus subaucat
aluum, testatur in primis Dioscor. ubi supra,ita scribens.CE resina aquaue,aut eo 'O melle ex cepta aluum pota soluit.Id quod Plinius etiam Iib.i'.cap. 4. confirmar dicenS,Devorans Piliu
lae cum mellis decocto, aut terebinthina resina, ad purganda interiora . At quid ΟPuS in re manifesta plus squo uerbosum esse Pergemus ital ad secundu, monstremusq; Aloen non obessee stomacho, ut Hesie insani sed eunde magis roborare. Hoc quod docet Gal. lib.s.de simplicibus medica. cap.x .in eum modii scribens. Aloe est prae omnibus atris medicinis stomacho a commodata atq; utilis. Quod Sc Dioscor. subsequentibus uerbis significauit.Aloe mixta aliis quae purgando sunt,minus noxia ea stomacho reddit. Praedictis subscribit Oribasius in Com Pendio medicinae cap. de Aloeinquiens. Aloe acutu quide non est catharticia, macho autem aptissima. Plinius quoq; lib.,'. cap...ita scribens.Confirmar stomachii Aloe,adeo ut nulla uis contraria infestet. Ex istis satis liquet,quantum a uero aberrauerit in describenda Noe Melae cuius equidem plura adhuc alia sunt errat quorum aliquasuo loco attingemus.
Assa qua nostri passim nunc ad alvu Ieniendam utuntur, antiquis penitus incognita suit: uel si cognita fuit, certe eam in medicinς usu no probauerunt: quando nullus aliqua deifia mentione faciar,sed tanta de quadam specie lenes,quae r iri,id est,fistula ab eisdem nominat. Quapropter diligentius aduertendum, ne cum in libris Graecorum Cassam fistulam scriptum inue niemus,altera putemus intelligi, de qua Arabes atq; recentiores loquunt. In quem sene errore Leonicenus,uir dignus cui multum deserant bonarum literarum cupidi, in epistola ad Heno chiu, pigrosq; ex medicis iunioribus incidita scribit ,sem cognouisse ait,qui cortice Cassis fistu laeArabicae, ad citanda menstrua utebantur,cum Cassia lignea potius ad eunde usum recipere debuissent,ex Dioscor. acalioru Graecorum medicorii autoritate. Et cum nullus ferme si inedico, qui non sciat lignea dictam,ab alia Cassa arabica esse diuersam, non necessaria duxi plura de istac re commentari.Si qui tamen forent, qui ista non caperen illi utriusq; descriptiones conferant,&mox quod diximus deprehendent. Vnu in qd maiori reprehensione digna est hic preterire no potui,hoc.LNon aniuerderunt nostri seculi Medici uulgare nostra Cassia lignea, a uera multu abesse. tetra em est,inodora & pe Rnitus aspernenda, immo nihil habet quare Cassia putari debeat id quod Dioscor.atin Pliniuie- genti,rem ipsam in manu habenti,facile constabit.Dioscor. etenim tib 1.cap.1Σ.de eligenda uera ac optima Cassia ita scribit. Eligito rubescentem,amabili coloris bonitate praeditam, corallio Cassie electio. lapidi similem angusta ualde, longam cratam &fistulis plenam,erodentem in gustu, & cum
feruore aliquo adstringente, aromatum modo odoratam, uini Odorem, ferentem. In eandem
sententiam Sc Oribasius lib.,. de uirtute simplicisi scribit. filigenda Cassia est quae rubea est boni coloris,corallio similis,lenuis, nitida, ualde longa,& pinguis in fistulis,&in gustu erodens, stiplica cum igne multo,uelut aromatu similis odore. Vbi,ur obiter monea, non dipticis legendum,sed δίκτακ id est, erodens. Nec dissentit adieris Plinius lib.1, cap. 19.Adde quod Cassia terruitate corticis, odore. & gustu adeo similis est Cinnamomo, ut duplum eius Dioscor. & Galeno lib. de simplicibus medicamentis ad Paternianti cap.νι. testibus,pro CinnamΟ-mo poni possit:quorum certe nihil in Cassia nosin deprehenditur adeo ut uix credibile sit nostra hanc esse uera Cassi, sed eam magis quam Diosc. falso Cassiam appellatam esse scribit, mitrae cum reliqua similitudinis,quae gustu nec acri, nec odorata, inhaerentemq; medullae corticem habentem deprehenditur. At relinquimus ista ueritatis
exquisitoribus diligentius pensi da.
XLNnotanta est in primis autores Graecos de ea radice sub nomine Turbit nihil penitus erapsisse, barbara em uox est Turbit,& a posterioribus medicis quaecunq; ea sitsic appellata. Nam quod apud Diosc. lib. . cap i 6. de Pityusa haec uerba grsce inserta sunt, uam uocant Turbi id a posterioribus factu est, & Dioscor. adiectu. ea enim in nullis ueteribus graecis aullatinis te Runtur codicibus, nec etia legi debent. Proinde cum greci nihil de ea cerci tradant,necesse est, nomae aetatis medici eius radicis descriptionem in Arabis perant. Quod etsi tentaverint, non estramen quod cerci quicquam de ea radice apud eosdem ossiendere queant: quando mae per
T V RBIT intellexerint, dissicile,imo serme impossibile, fuerit diuinare. Aliud enim μ
229쪽
C ipso scribit Serapio aliud Hesue. Serapionis equide haec de Turbit uerba sunt, Turbit in plantata que in littore maris nasci in locis.s.que mare coOPerit quando crescit: quando uero est tranquillum non tangit ea. non enim nascizur intra aqua, nec Procul ab ea. Habet folia similia fotha
planisqus dicitur Arasatis quaviS hoc uerbum corruptu sar, ac pro eo legendii,Ifatis nisi quia sunt erassiora. Habet stipue duobuS palmis longii, diuisum in summitate. Flos eius mutat colorem suu ter in die:quia mane est albus, S meridie declinanS ad purpureii colore, in uesperis uero fit rubeus. Radix uero eiuS Odorifera est,&alba,qus quadomasticat calefaciesingua. Quod si uerti hoc est Turbita Serapione Hauritano descriptum,certe nihil a Tripolio differr. nam o -mnia quae Serapio de Turbit scribit,ea Dioscorides ac Plinius Tripolio tribuunt. Diosc . nano Tripolium. lib... cap.ris. de Tripolio ita disierit. Tripoliu nascitur maririmis locis,quo fluctus peruenit ®reditur, non tamen in arida, neq; in mari. Folia habet Ιfatidi similia, crassiora rame Caulem dodrantalem in summo se diuidentem. Fertur flos eius ter quotidie mutare colorem. Hatutino enim albet, Meridie purpuresci Vespere puniceo colore fit. fyadix illi est candida, odorata, gastu feruida. Plinius uero lib.1s.cap.ν. Tripolium in hunc modum depingit,Tripolium in maritimis nascitur locis,ubi allidit unda, ne in mari,nem in sicco, folio Isatidis crassiore,palmo alto,caule in mucrone diuiso,radice alba,odorata, calida gustu. Hinc Pandectarq deprehenditur error, qui in suiSPandectis, multa mendatiorum pIaustra continentibus, duo facit capita,
linum de Tripolio Diosc. alterum uero de Turbit Serapionis: quasi Turbit apud Serapionem sit aliud a Tripolio Dioscoridis. Verum Serapionis Turbit,quod ide est,ut iam ostendimus, cum Tripolio Dioscor . non esse Turbit quo nunc passim ossicinae utuntur, ex eo manifestu fit: quia radixTripolii secundum Dioscor. & Plinium odorata est: qua uero nos utimur pro radice Turbi .ea omnino odore care Proinde Serapionis Turbit esse non potest. Quod aute Tu hic mesue non sit Tripolium apud Dioscor.adeoq; diuersum ab eo quod Serapio describi t, facile ex eiusdem uerbis animaduerti potest. Inquit enim. uinit est radix herbae cuius folia sunt, sicut folia ferula minora tame,& est ex habentibus lac. Horum nanq; nihil in Serapionis Tu bit deprehendere licet. At nec Turbir descriptio,secundum mesue, eae genere habentiu laccon stare potest.Nam si uera esset,consequeretur Turbit a me e descriptum uel esse aliquam specie Tithymalorum,uel radice Pityusae , quorum tamen neutrum astrui potest. Suntetenim septem Tithymalorum species,Dioscoride lib. . cap.1sς. teste sed nulla earum esse potest Turbit a me sue pictum.Siquide nulla ex illis habet folia similia ferul , qualia habet Turbit Hesues, ut con stat ex Dioscor. singulas Tithymalorum species per folia, ac flores,& reliquas notas describen te. Ne Turbita Mesue designatum inclusae lactariae herbae radix dici potest . folio enim piceae constat, non ferulae quemadmodum ex lib. . cap.1m.Dioscor. liquet, cuius de Pitiusta hec sunt uerba Caulem ex se mittit cubito maiorem, multis geniculis interfectum,acuminatis. foliolis uestitum, piceae similibus. Nec dissentit Plinius lib., . cap. 6.dicens, Piritissem quidam in Tithymali genere numeransis utex est similis piceae. Accedit iis quod haec radix Pitiusae non Turbit a Serapione sed Scebram, id est, Esula iiuncupaturesdqiuod palam fiet conferenti ea quae Sera rapio de Scebram ex Dioscor. autoritate scripsit. Quod si uero quis contendat Turbit a me edescriptum esse posse uel Lattay in uel Peption, quando Scillas inter lactarias herbas connumeret Dioscor.is sciat neutrum fieri posse cum utrius radix a Dioscoride censeatur inutilis. Videant iam ueritatis amatores quot dissicultates, dc quidem inexplicabiles occurrant medicis, A rabum placita sectantibus. hi enim non modo a Graecis sed a seipsis quoq; dissentiunt. Proinde si ueritatem rimari animus est, omnino satagendum, ut folium uiride inspiciatur ,&an sit folio Uacidis,aut ferule simile:uel etiam neutro,diligentius con*deretur. Scribit aute soannes Μaia
ardus , exacti iudiciti uir primo suarum Epistolarum libro se a fide dignis intellexisse, quod ea radix qua pro Turbie utimur,ex planta accipiatur, qus follio Hyrti constet. uod si uerum est, certe secunda Tithymalorum species erit. Hsc enim ut scribit Dioscorides, folia habet Hyrto similia Clarum itam in iam dictis,utrosin, de Serapionem dc Hesuen, aberrasse. Plura ea de re legito apud Leonicenum in Epistola ad Hieronymum Henochium.
1 rabes uniuersi Sandaracham esse gummi scribu quod alio nomine Vernix appellatur. Id quod in primis Serapio indieat ita scribens. Sandaracha est gummi calidae dc siccae comple monis, S est simile Grabe,sed non est ita durum,& in eo est parum amaritudinis . & affertur a terris Christianorum. Graeci contra δc Latini per Sandaracham lapidem metallicu intelligunt se Fuitq; quondam Graecis Sc Latinis scriptoribus duplex Sandaracha. metallica pluribus locis fossilis. Galeno enim Libro de simplicibus Medicameniis ad Paternianum Capite. 130. teste, lata fertur a Ponto,Cappadotia, Sc Cilicia,&est lapis ignei coloris. Plinitis quoque Sandaracham libro . 34. capiae . in . inter Hetalla connumerat dicens . Inuenitur Sc in aurarii s dc in argentariis
230쪽
metallis, melior quo magis russa,quo magis uirus redolens,ac pura Mabilis . Dioscorides Aetiam L. b. . Cap. ets. inter metalla de Sandaracha agens hunc in moduinquit. Eligenda Sandaracha e quae ad latietate flammeo colore ruffescit,fragilis plana,pura , dccinnabaris colore est quo, sulphuris etia uirus olens. Altera deinde fictitia & adulterina Sandaracha est,qus ex cocta cerusta Et, qua foeticius pictores qua medici usi sunt. De qua Plinius Libro quinquagesi mo quinto, Cap. s. ita scribit. Fit adulterina S ex Cerussaon fornace cocta . Et Vlatruuius septimo I uae architecturae comentario, Cerusia,inquit, cum in fornace coquitur,murato colore ad agnem incendri Sandaracha fit. Lapsos itaq; arbitror Arabes ,quod Sandaracha esse gurni Purati erunt, cu eande ueteres omnes inter lapides metallicos connumerarint . Id quod ex eo etia colligi potest, Arabes omnes uires quas Prisci uers Sandarachae,qus metallu est,tribuunt,me quo , , quae gummi est,adscribunt, quod neri non posset si diuersae essent. Vix enim duas res inuenies quam uirtutes ex aequo sibi conuenient. Quod aute Arabes easde, quas Graeci suae Sandarachae tribuerint,facile ostendemus ex iis quae utri de ea scripserunt.Inter Graecos aute Dioscol, c tradit de Sandaracha. Vires cocturamq; eas de Auripigmento habet. Resina excepta ea si Sandarachaeli defluuia1anat. Cum pice scabros pellit ungueS, pediculosis eN Oleo prodest, panos cum adi uireS. Pedistulit. Narm&oris ulceribus accomodata est, &cu Rofa Ocinteris pustulis &condulo malis.Dat dc contra purulentas excreationes cum mulso,&contra uetere tussim, cu resina in cenditur per fi lauapore eius in os attracto. Voce purgat cum melle lincta, dc suspiriosis curesina deuorat. Eade uero inter Latinos Plinius,ubi supra,de Sandaracha quo scribi si inqui ens. Valet purgare, sistere, excalfacere, perrodere. Suma eius dos stiptica . EXplet alopecias ex aceto illita. Additur oculoru medicameris. Fauces purgat cumelle sumpta. Vocem limpida &canora facit. Suspiriosis tussientibusq; iucunde medet cum resina terebinthina in cibo sumptata Iam istis Araba de Sandaracha placita confer, Sc nihil quod a praedictis pugnet offendes. Seri flne plus aequo uerbosior simo nus Avicena, qui Lib.1.Cap. ν.deSandaracha in hanc senten tia scribit, sufficiat. In ipsa est stiplicitas Sc proprietates retinendi sanguine. Desiccat fistulas quae do cum ea suffumigatur. Eius sumus prohibet catarros. Fluxum deni sanguinis de amma humidum sua exiccatione arcet. Vtuntur ea luctatores, ut difficultate anhelius non incurrantia Quare, ut fine tandem faciam, errasse Arabes uerisimile est, Sandaracham gummi statuentes cum eκ uetarum decreto potius lapis sit metallicus.
Accharu antiquorum est id, quod Dioscor. Galenus ac Plinius describi speciem mellis esse dicentes, & oh eam etiam rem de eo inter mella loquuntur. Dioscoridis autem haec de Saccha ro lib.1.cap.ν;.sunt uerba. Vocatur Sc quoddam Saccharum, quod mellis genus est in India , felici Q Arabia concreti. In uenit id in harundinibus concretione sua sali simile, Sc sub dentibus instarsalis confringitur. Galeni uero lib.σ.de simplicibus medicamentis, ca s,st . de Saccham haec est semen ita, Saccharu aut uocasii ex India laesici asportat Arabia,in harundinibus con crem,estes mellis species. Hactenus Galeni uerba recitauimus. Plinius ecia lib. H.cap. s. de Sac charo scribens, nihil a superioribus uariat, eius haec sunt uerba: Saccharon 3d Arabia fer .sed laudatius India. Est autem mel in harundinibus collectum, gummium modo candidum den tibus Dagila. Amplissimu nucis auellans magnitudine,ad medicinae tantu usum. His quocu subscribit Alerander Aphrodistus lib.α. problem. ta inquiens. Quod Saccar Indi appalant, mellis coagulum est, sole cogente rores, conuertenteo ad mellis dulcedinem,quod idem mon
te etia Libano fieri certum est: fit Saccar id proxima salis glebulis candidu, fiamle,uim id q -- Q tergendi purgandi melli simile habet. Saccharon uero hoc antiquom nihIdiTerre a sale Indo in primis ostendit Archigenes,antiquissimus medicins professor,qui id Indicii tale,&harun Archisen .d1neu metuocauit. Paulus itide Aegineta lib.α. Saccharusale Indu nominat.ait enim. Erses Indicus colore quide&concretione communi sali similis,gustu aute melleus. Hoc idem Avicennaquo ...Canon .capite de asperitate linguae febricantiu scribit, inquiens: neat in ore sale qui
ab Indis deportatur, colore salis, dulcedine mellis. Cur aute Saccharu sese Indu nominarint nulla alia caussa est, qua quod sua concretione sali simile fit,candorem ac Mabile in eo siccita rem, S cu diluitur humore aliquo, liq uefactionem,que in faIe incuna hac similitudine osten dat. Dictu est Sc hoc Sacchari genus, qd ex India sectici Arabia portahat, Candit,quia nimia
Iolis excandescentia multu obduruerat. Est aute sal Indus, seu Saccharu Candum,aliud a Zue charo nostro Candi atque Tabemeth. Nam Tuccharum Tabemeth nostro tempore non pomtaturex India,sed ex Tuccharo nostro quater uel quinquies excocto, lucelli maioris corradendi gratia, seplasiarii Veneti facere didicerunt: harundines quom immittentes , supra quas uideri possit conglobatum: διί gosapio inuoluentes, ut naui ex Orientalibus regioninus inuectum
putetur. Ita etiam nostrum Z V C CHARV m Candi res lacticia est, cuius mate-