장음표시 사용
171쪽
niter,& proprie, &propri)ssime dicatur. Nam communiter quide dis
dicitur , quod alteritate differt quocunque modo, vel a seipso,vel ab alio. differt enim Socrates a Platone alteritate, &ipse a seipso,& puero existen
te, & viroticio, & faciente aliquid uel
quiescenici & semper in aliquo modo habendi se alteritatibus spectatur. Proprie autem differre alterum ab altero dicitur, quando inseparabili accidente alterum ab altero differt. In separabile vero acci.
dens est, ut castas oculor si, aut nas cur.
vitas, aut cicatrix cum ex vulnere occalluetit. Proprijssime autem differre alteruab altero dicitur, quando specifica disse rentia diiseri: quemadmodum homo ab equo specifica differentia differt, rationali qualitate.
Mmonius Albertus Magnus trac.s cap primo.&Cas et anus. Caput hoc de differentia, ad priora sic etit inuant, postquam Porphy. tractauit degenere, de specie, q sunt co relativa. Nutic uult tractare de dissetentia diui.
sua genetis, de constitutiva speciei, inquit Paulus Venetus,qui & si ordine natur et deberet prete edere speciem, tamen praeceptionis consequio,id. st ordine doctrinae ipsi species postponilur
ipsa disserentia, ut is de optime,& scite admodudieat Caietanus, quod ordo praeposterus a Porphytio hic est obseruatus. dum d: intentiam postponit speciei. Nam differetia in pro hemio ptius erat posta,quam species, scut principium prius est principiato, sed huius causa suit, inquit Al .
bellus, ad inuicem corollatio, uel correlatio spe .ciei ad genus.& generis ad speciem, ut eompi ta haberetur utriusque notitia,& laaee inquit Ca i ranus, fuit Porphrtii legitima excusatior Aegidius vero Romanorum decus, & Antonius Andreas eius in multis imitator , Gratia deus, de Scocivas sic continuant: postquam in praecedentibus . Porph1rius det et minati it de uniuetialiabus. vel pisdicabilibus, qui praedicantu r inse, hie nune intendit determinare, di determinat de his quae praedicantur in quale. Nam omne prς- dicabile, aut praedicatur in quid, aut praedicatur in qualit li in quid, ut uidelicet, de plurib.disse. rentibus specie,& sc erat genus; aut de pluribus disserentibus nu meto,de si e erat species: li in quale adhuc d pliciter, aut ui stilicet in quale essentiale, aut in quale accidentale es in quale essea tiale. sc est distet etia.& est praesens caput, quod modo explicandum sumpsimus; si in quale accidentale, adhue dupliciter, aut videlicet in quale accidentale conuet tibiliter, de se est propitiam primo Topicorum cap quarto. Aut in qua leaecidentale non eonvertibile, de se est accidens cω-
mune, quod est xltimum praedicabile, ut insta suo loco dicetur; unde a retendo de mente Aegidii de Antonii Andres, io talem diuisionem tria reliquorum pridicabilium, dicendum; quod primo determinat de differentia, quae est prsdicatum c gentia ter secundo ueto depraedi ea bilibus, quε prs dicantur in quale accidentale. Diuiditur Diniso. praesens caput de disserentia a Ciletano in tres partes: At secundum Aegidium, Antonium Andream, Ioannem de Magistris, de petium Tata- rerum egregium Seotistam . paulum venetum, Burteu. Melius eaput hoc in duas diuiditur partes.In quarum prima, diuisones aliquas digetetiae affert, quet sunt quinque, partim diuisono, de partim subui uisiones, ut inquit Aegidius . In secunda uero quinque affert differentiae dissi nitiones, quamuis descriptiones illas appellet Petrus Niger. quaestio. I. concluso ne prima, quasta illis diuisionibus colligit, hinc inquit Anton. Λndreas, quod Porphyrius differentiam dilli guit ut ligat, de secund3 elisit, ut dissulat, ει se in duas partes principales diuiditur hoc caput, videlicet diuisuam, in qua apparent quinque diuitiones, de diis nitivam, in qua apparetit totide divinitiones . Sed hic dubitabit Novi eius. quot sunt ius, differentiae diuisiones/Ad hoe respondent Balleus,Gratia deus,& Socinas, i sunt tres; Λegidius veto,de Paulus Venetus, Plunt qui
que,sed concordati possunt, quia illi dicunt esse quinque diuisiones, de sub diuisones illi vero di.
cunt esse tres tantum principales diuitiones. Diuiditur praesens texrus intres partes: in pti DIuNo te ma ponit diuisionem trimembrem ipsus differe tua. tiae dicens, quod d4irerentiarum: alia est coinmunis,alia propria, alia uero inagis propria, seu pro ι 4 ατ ptiissimi: In secunda parte assignat tria exempla de differentia propria: In tertia vct A parte, comparat hae e tria signa sicat a d irerentiae , declarando earum conuenientiam .de discrepantiam. In
prima parte inquit porphyrius, uod differentia
communis est illa, qua una res differt ab alterare,alteritate id est accidentaliter,uel a se ipsa, verbi gratia,Soctates disteti a Platone, alteritate, id .eli aliquo aecidente,puta albedine, quae facii socratem esse alterum a Platone in accidentalibus, eo quod aecidentia unius non sunt in altero, tu xta naturam accidentium, quae numerantur , de
multiplicantur ad multiplicationem subiecto. rum sine quibus u O possunt naturaliter esse. pAmo Phrscorum, textu 39. quarto Metaphylacisa s. de septimo Metaphylices, commen. secundo. ide hoc si sunt acetuentia producta per actione transeuntem, secundum Scor. Primo Post e. q. q.
172쪽
ad seeundum argumentum . vel so erates alter ἰ-tate dii et a seipso, v.gsocrates sedens differt a seipso currente di senex a seipso puero, per accidentia iuuetur is de senectutis, inquit Alb. q sunt augme Hatio, de diminutio,& 3. Physi. t 7. Uria propria est , qua alietum diffeti ab altero accidente inseparabili,ut sortes simus . i. habens nasum simum, disti a Platone Aquilino. .habente nasu ita redit'. Aquilinum: finseparabile vero accidens, dec.Jponit nune in hac se eunda parte textus, tria oepta de dria propria, seu aecidente inseparabili,de sui. v. g. nati curvitas, uel fimitas in uaso simo, qui simus dicitur, quia naso smiae comparatur, insit Alb. it. n. inquit Apuleius plato latus iacie, SOVerba teri . crates aute iron, sed oblonga: fCestas oeulo tu .J
secundum Boetium. i. ceruleus oculorum color,
uel glaucus oculorum color,qui cssius, uel csruleus appellatur licet Aegidius. Atit. And. de plerique alii inendosum habeant textum , legentes,
verba textri cicitas, ta male: ide cicatrix cum ex uulnere occa.
lueritJ i. callo indutata fuerit S inseparabilissa.cta, qus indiuiduorum stigurata appellant ut, si
bus cognoscuntur, licet Aegidius legat, cum coluerita. post vulnus indurata fuerit via. Λnd. uero legit, concaluerit. Albertus vero. S Gratia de
occaluerit. i indurata suerit,di Ioan.de Magi litis verba te lux occalluerat. i. indurauerit. spropriissim E aut EdiD
sei re,&cu in hac tertia patre, diffcrentiam maxime propriam declarat . di omnes tres ad inuicem coparat dicens id fieretitia magis propria est, qua alterum ditiari ab altero per disterentia specis eam. v. s. Hoino differt ab equo, per rationa litatem, de dicit, cp omnis Uifferetitia facit altera. tum, id est ellentialiter, uel accidentaliter differis re, faciens rem alii et se habere, cui aduenit, sed communis, de propria iaciunt solum alteratum, id est diffeι te accidentaliter, differetillae uelo ma si, propiis faciunt .a.disserie essentialiter, di uo.. cantur spiciti cs, conlii tui ius specierum. Nam alterum, eli tilatiuum diu ei sitatis in acciue uti. bus , aliud, vero relatiuum diu et statis in si stantia . Ad tet mitio tum declarationem nunc
Vecta textui s D i ferentia. J Iste terminus, differentia deri uatur a verbo differo. d)fieis, di dupliciter sum iis
tu uno modo, uidelicet pluraliter oc adiective i. in numero plurali se a Q. Metap. t. com .i a. disse rentia sunt alicui eidem entia. i. in aliquo conuo.
nium,& in aliquo differunt,& 2. de Anima, tex. is a differentia in subucio disterunt in esse, de I. de Anima sa. & decimo Metaphγsces et 3. dist renita secuti dum speciem. differunt secundum formas, de decimo Metaphysices a . disserentia
in materia, de covenientia in forma disserunt secuti dum accidense alio modo sumitur. differentia,singularitet.& substantiue, fac i2. Metaphys. commen. 3 9. dicebat Auerto ea quod magna ui L. ferentia est interea, quet disserunt secundum esse . de intellectum,& ea quae disserunt intellectu tantum, di quinto Metaph Isices, commento I distet entia lubilantialis qualitas dicitur . sic iupια caci Porpbr. d. fiet tiam specificam vocat
rationalem Oualitatem:& Io. Metaph. I .d gerentia non est inter ea, qui sunt extra genus, sed inter eaquet sunt in eodem genere se dicit in prisenti Porphyrius, ν homo differt ab equo, pet rationale, licet commune eis sit animal vi genus. Differentia vero substantiue sumpta, adhuc po- Disserentia
teli dupliciter sumi, uno modo, vidit ieet primo vii ix Dintentionaliter. v.g pro rationalitate. qtis adue. xςa sumi niens di contrahens animal, constituit speciem, puta hominem: alio modo sumitur secundo intentionaliter, id est pro secunda intentione, pr ut est quidam respectus causatus per actum collativum intellectus, comparantis eam ad naturam genericam, quam diuidit, cum gentis diui. datur per differentias oppositas, s ad naturam
specis eam quam constituit, di se sumitur in prilenti;& seeundum Scotum est unum dequiti.
que prs dicabilibus, de se potest duplicitet sumi,
uno modo videlicet,vt quid, di sic est species uniuersalis,de pet suam differentiam, quae eu, praedicari in quat differt ab aliis prs dicabilibus. si prod. fierentia magis propria sumatur, vel conii dorat ut vi modus, di sic distetentia non ist speetes, sed praedicabile distinctum a specier nullam ha betis differentiam, nee dc finitionem quid ditatiu
Quod si dicas, quid de differentia pro prima Dubitati
intentione sumpta Θ praedicatur ne de sua specie e
Respondeo differentia haec pro prima inten. Resp. tione, dupliciter potest sumi, unci modo, videli. cet in abstracto oc sic non praedicatur de specie, ilia enim est salsa, homo est ratio italitas: alio moconlideratur in concreto, de se p taedicat de spe, dicendo homo est rationalis. Dices, utrum differentia sic sumpta sit forma, Dubitatio.
Respondeo forma tripliciter potest stimi uno Responso modo pro quadam entitate educta de pol. tilia ε' materiae,ves inducta iti materiam . qus est altera Lisi. 'pars compositu sic secundo Pnytic tu ira, com q. a de Anima so. 7 Metaphysice conimento I. de octauo Metaphrtices, commetit O scprimo, dace bat Λ uerri quod forma est principium, de causa substantiae demonstrataeueu tutis tantas particu alaris, quae dicitur hoe aliquid, de in libro destructionum .disputatione cecinia, in solutione se
cundi dubia dicebat idem Λ uertoes, ut forma illa dicitur per quam ptimo, de quiduitatiue ensest ens, a qua prouenit operatio in quolibet et, te, est enim sorma substantialis actus primus, faciens unum per secum materia,principaum. quo, propriarum operationum 3. de Anima, ter I. de
hoc modo lumendo formam, differentia non est forma r secundo modo sumit ut forma metaph scaliter,pro omni quid ditate communicabili,ut quod, vel quo,de sic genus, species ,& disterentia dicuntur formii genus enim dicitur forma uni uersalis, & disserentia forma particularis a Phy.a 8. I. Metaph. 7. 7. Metaph. ηῖ.& 8. Metaphria c. com 6 sic s. Metap.co m. 33.S 3 . dicebat Aueri partium, quaedam sunt formales, & quaedam materiales, α quia priua genus contrahitur per disse a
173쪽
.. disserentiam, deinde causatur speei es; ideo I.Viys et combas dicebat Auertoe . ip partes desinitionis,ut sunt genus, de differentia prseedunt diis nitum. Tertio modo sumitur forma, pro quidditate eommunieabili, contrahente alteram quidditatem, ex qua contractione resultat tertia entitas,ex natura rei distincta ab utraq: illa tu quid ditatum,& se genus dicitur materia species, de Dinserentia dieitur eius forma ro. Meia physi. com .di . 8e tune sumendo sol mam tertio modo, di DDubitatio. serentia est forma: Sed dubitabit Novicius de rigine ipsus differentiae,seu inuentione ei quo γη ψ- modo inuenit ut 3 Ad hoc respondeo cum Arist. I. Topic. c. q. ut ibidem bene dicunt, Alexander Aphrodiseus, Auetroes, de S. Thomas in summa Logices ex opusculo 48. videlicet, p cum perspicit intellectus,aliqua duci, vel plura conuenire in aliquo essentiali, di d. gerre in aliquo acciden. tali, v. g. considerans intellectus Socratem, Ze Platonem, conuenire in Animalitate, de Rationalitate, di differre in albedine, vel caliditate, abstrahit albedinem illam in qua dii fetunt, vel smitatem,
de cieatricem, & imponit eis nomen dissetetis comunis, vel disserentiae propriae. Amplius considerans intellectu s, si aliqua duo conueniunt in at . cpio essentiali, de disset unt in alio etiam essentiali, v.g. hominem, de equum eonvenire in aliquo
essentiali, quod est animal, R differre in alio etiaessentiali, puta in Rationalitate, tunc intellectus abstrahit hanc rationalitatem, in qua homo. dc equus disserunt, de tribuit illi nomen differetiae
speciscet, si verὀ reperiet, Q hoe in quo ista diis
runt, competit multis distet entibus specie, tune tribuit es nomen species subalternae, ut est ly, corporeum, A nimatum, sensibile, quae sunt differentiae sub alternat, et generi es, seu constitutius g Dubitatio. netum sub alternorum. Sed hie dubitabit Nouit eius, an differentia si substantia, vel accidens P0 '' Respondit ad hoe Petrus Niger q. 33. sui clypri dubio secundo, ν abstrahit ab utroque, quia intentio differentis potest applicari, substantiae, de accidenti, de si e differentia subfiantialis lubstantia tu est substantia, differentia vero essentia. Cotii L hs accidentium est accidensSed ista resposci pa .ee eius dixerim nullo modo potest stare, eo quia. differentia pro seeunda intentione sumpta siue applicetur substantiae, siue aecidenti, semper est
. resp.&eon accidens, cum iit ens rationis. Secunda opinio
iratio. est cuiusda in suo qus sto, more solito exponem iis bractea vento, qui dicit se lectitasse multos auctores, & nullum vidit, di cum suo soluat Apollo, arguit,decretando ex viscetibus Λristotelis, ut ipse inquit, differentiam esse substant ram. Et ad hoc adducit multas rationes. Sed ista opinio ri,diculosa est: cum nihil distinguat differentiam.
Et ideo subolatibus nihil fructuosa, ut patet lippis , de tonio tibus. Et de hoc suo quaesto, illud
mihi dicendum occurrit, quod de quadam muliere disit quidam iuuenis, quidam enim mulier valde Ot nata, cuidam iuueni dixit,no ne pulchrasum cui ille dixit, O mulier multa, de pulchra Quat tibi appensa. Sie etiam huic quet lito multae
sunt Averrois au ctoritates appensae, doctrina vero in eo tontenta turpis est, friuola, dein fructuosa. Sit igἰt ut Tertia nostra opinio nullum 3.Propes re relinquens lis sitandi locum, quae haedistinctio- ip M , ne perstringatur. Differentia dupliciter sumi potest, uno modo uidelicet pro secunda intentione, alio modo pro prima intentione: si sumitur pro
secunda intentiolae, prout est una species uniuersalis, quod est ad quatum subiectum huius libri, sic sit prima conclusio contra primam spinionem; Diffetentia est accidens, clim sit ens ra- itionis eonsequens comparationem passiuam in- 'tellectus postibilis comparantis unum obiectum cognitum ad alterum obiectum cognitum, haec conclu sio verissima est, de in schola subtiliu satis comprobata; si vero sumatur differentia pro prima intentione, sit secunda conclusio. Differentia , coheti pro prima intentione sumpta, nec est substantia,
nec accidens positiuξ, utrumque tamen permissu ei Dico non positive, quia si distet entia vidissetentia, politive, do actu esset substantia, tunc omnis differentia esset substantialis, de si e nulla
daretur differentia accidentalis. Si vero diffetentia ut differentia esset accidens tunc omnis dist rentia esset aecidentalis de nulla substantialis, de hse eo ne l. est cotta fecunda Pi opinionem.Tertia 1.Cones. conclusio, permissiuὰ dissetentia est subsiatialis de accidentalis, eo differentia primo intentio innaliter sumpta applicati potes s ubitantiae, dc accidenti. Et si e differentia substatialis est substan tia. V t verbi gratia Rationalitas, quae differre fa .cit hominem, de equu sub Animali,vi inquit Porphrtius cap.de differentia. Disserentia vero essentialis aecidentibu4,est accidens v. g.disgregare visum, est dissetentia accidentalis, quia eli differentia albedini qui est accidens;li militer contanuude discretum sunt differentiae accidentales, quia sunt differentiae qualitatis, quae est accidens. vnde licuti differentia substantialis est intrinseca substantiae, ita etiam disserentia accidentalis est intrinseca accidenti, extrinseca veto substantiae, quod benὰ tetigit Auetiora. 7. Metaph. co m. I .
vhi inquit accidentia habent quid ditates. V binotabis Nouiete, I duplex est substantia, quaedaenim est substantia secundum rem, de secundum modum, Zchse est substantia cuplexa subsistens, seu hoe aliquid,vt Socrates, de hic equus. Alia substantia est secundum tem, sed non sec sidum modum,quae dicitur substantia ineompleta, de talis ε . Vsubstititia est differentia, substantialis de si e qua-do Aristoteles videtur separare differentiam isubstantiis, non simplicitet separat disterentiam
a numero substantiatu sed a numeto substantiarum persectarum. Et per hanc doctrina, pau cis verbis, cuilibet interroganti satisfacies, dedisserentia. V trum sit substantia vel accidens, quae
fEt eommuniter, de proprie, de propriissime, Verba textu, dicaturJ Hse est prima diuitio Differentiq; Sed
dubitabit quis,cur dixit, scommuniter λὰ Respo. Verba textus deo cum Alberio tract. s.cat. I. video commu- bnis dicitur, eo u talem deserentiam attendunt . a
174쪽
tommunIter loqnentes, seu quia tales ἡ;fferet; aestini in v s. apud communiter loquentes: ut dicit
triet etiam Tiberius Bononiensis. Vulgus enim assi-pnando rerum differentias, per ea res ad inuicem
differre putat,quae fot inlecus in rebus per sensus communiter apprehendit; id ipsum etiam dicit Petrus Tataretus scotista, notabili primo,&Caietan dubio primo notabili, tertio talia sunt lens bilia accidentia.quae eommunitet differetiar dicuntur, quia sunt accidentia eommunia, qui comuniter,& leuiter faciunt unum ab altero differre,licet eommuniter;id est, large, exponat Grati
Dubitatio. deus Esculanus Et proprie J Dices, cur dicitur Responso. propries Respondeo cum Alberto, ut ideo proprie dicitur, quia per causam naturalem est appropriara illi in quo est, ut est simitas, vel Aquilinitas in naso quae simitas dicitur accidens proprium,quod fluit a materia, sicuti etiam crispitudo capillorum, glaucedo oculorum,&c. non au
tem dieitur accidens proprium, quod fuit a sorma, ut est ris bilitas in homine, qui fuit a forma speeisca hominis, quae est rationalitas, & hinni-bilitas in equo, quae quit ab e uinitate . seu dissorentia specis ea equi, quam eum ignotemus per accidentia cireumloquimur 7. Metaph. 4i. & 8. a Metaph. com . . vel magis appropria te per equi nitatem, ut inquit Auleennas. q, equinitas est ta-tii in equi nitas. Vel dicere possumus, vis a disi fetentia dicitur propriὰ . quia facit disserte pi prae per appropriata materialia, vel quia est in v-su proprie loquentium .i. Philosopho tum, pr
pter di rentiam communem, qua utitur vulce
Verba texi'. magis proprie, seu propriis meJ Dices, cur dixit Porphyrius propriissi in Respondeo cum AlDi blatio . herio. quia est forma sentia iis, di ratio speciei λς soni uiti, est disserentia, principiti substantiae ut forma perfecti materas , & determinatiua eo tuu sonis eius. α principium rei, quae composita est ex materia,& forma; est enim dissi rentia qualitas
naturalis generis, persectiva potentiae illius, &determinatiua communitatis, S colationis eius
ut inquit Avicennas i vel ideo dicitur propriis-mε. quia est in via magis proprie loquentium,
Icilicet sapientium, qui cognoscunt differentias magis proprias rerum differentium: sed iuditio Caletanus. meo melius dixit D.Caietanus, O magis proprie dicitur, quia causatur ex his, quae maxime rebus inlunt,ut sunt differentiae issentiales, quae constiverba texti tuunt res se d fierentes. I Dieatur J. Ammonio inquit, ut ideo sae habet Porphrtius, ut indiearet se hoc vocabulum extruxisse, seu inueniss Est enim hic loquendi modus apud veteres usitatua. Hinc Mauricius in q. -pisdicabiliti, animaduet. it, in doctrina subi ilis Doctoris esse obseruadu, i quando inquit, dicitur, demente aliorum linquitur . quando vero loquii ur ad mentem propriam his utitur verbis, videlicet. Dico, potest
iu dici. vel dicendum; quod obseruat etiam STho. in sua aurea sumina, quando inquit, Respondeo
'i an dicendum. Et Arist. 3.pby. I 8 sed hic occurrit duuisio discieri rixario; qualis nam est ilia differentis diuisio, ititiae, communem, P Iopriam, & magis propriam Mhot respondent Alberius Magnus, Aulaennas. I. pinis. Caietanus. δε Paulus Venetus, ip diuisio ista
est, Analogi in sua analogata, non autem aequi uoci in aequi uocata.sicuti erat diuiso generis, in genus politi eum, Naturale.& Logicum : ti diuisso speciei in speciem sumptam pro pulchritudisne di pro illa qus ponitur sub genere: di quod si
Analogi in sua analogata pat i, quia differentia prius pridicat ut de cisierentia magis propria. si de propria,& communi; unde Avicennas in hoc cap. inquit, D signiscata speciei. generis aliter se habent, quam signiscata differentiae . quia ex signis eatis ipsius generis, solii in tertium . puta. penus cui supponuntur species, deseruit Logico,
di ex spniscatis speciei. sola species quae ponitur sub genere. & de qua genus prs dicatur in quida sed tria fgnificata distetentia omnia aὰ Philosophum, tam realem ut Physicum, quam rationale, ut Logicum, pertinent: Ant. And. veto. N petius opinis. Tata retus Scotistae, Auer.&Tiberius Bononiemss,sco.q. 13.ad primum, Anglicus, ct Maurit ius aliter respondent dicentcs, V diuiso ista, est vocis in suas fgnis cata, seu squi uoci in sua squDuocata, non tamen pute squi uoce, sed secuitum illam squi uocationem, secundum quam vox signiscat unum proprie, alterum verὁttalum
ptiue , nam differentia prius dicitur de differetia magis propria, deinde per quandam similitudinem, & transumptiue dicitur de differentia propria, &eommuoi . licet opposto modo loquat
vulgus sic hic secunda opinio non multu di- . .
stat i prima: sed cum Ammonio dieete possis 3' pipi mus, ta Bulleo, si est diuiso puti a qui uoci in sua et quivocata, heuii est diuiso senetis, ita spei
in sua signis ata: unde diccbat Ammonius in cide genere in principio, si breui Iaci studens triarcliqua pis dicabilia non nominauit Porphyti . . Utvr rad illum sol sumiaque nomitiauit genus, despe- .ciem, sed genus, de spetias non dicuntur simpliciter.i. uno modo seu uni uoce,sed squi uoce, ergo S reliqua ilia pridica bilia etiam ite se habent. v. inum in quibus eii differentia. Sed Scoti opinio est optima, quam infra melius declarabo.
Et nihil obstat dicere, es, differentia principM . a.
liter dicit ut de magis propria; quia genus dicit mi. s. se uti quivoce, di principaliter intenditur de gentre dae opinionia Tettio modo sumpto: quod iacit primum prs dicabile, scuti differetia tertio modo sua pia ta- iicit tertium pridieabile. Sed hic dubiis, i N, Dubitatis uictus, quot di qui sunt attributa ipsius o is magis propris pro prima tutentione sumpts 3 Respondeo ad hoc cum Ioanne de Mahistri, cu i ς Dbio tertio, Petto Tata reto notabiliteicio, di Tiberio Bononi est Αuetro ista super hoc cip ut dedisserestia, O triplex est oscium di Gientie, in m. delicet diuidere collituere. dc diis ni re dest, ires ij j dicti e sunt actus disseimis specisci, seu magis proprii tia .
Pro prima intentione sumptς. Primus e , diui dere genus, a quo differentia nominatur tot maliter dimisi ua genetis. Secundus actus est, coniti-
. t utre speciem, a quo differentia dieitur sormalixei constitutiva speciei. Tettius actus ea sacere differa
175쪽
d Ferre speciem, quam eonst ituit, i qualibet alia specie, a quo actu differentia dicitur formalit et differentia, de quod talis disseretia habeat distinguere, apparet ex hoe, cli differentia magis propria, est praecipua pars definitionis, quae definitio dicitur terminus 1. Physic. tex. I9. 6. Metaph. tex. a. de primo Topici c.4. eo si terminat esse nistiam definiti, de distinguit ab omni alio ipsum
des nitum. Verba texi, i Socrates differt a se pso . puero existente, de viro tactoqr Contra hoe dubitatur, dictum est d. steremia inuenitur, quando intellectus considerat aliqua duo, quae in uno eonveniunt, de in alio disserunt, sed Socrates senex. est idem nume. ro eum seipso iuuene,& unti non differt a seipso, ergo male dicitur, U Socrates senex differt a s x s uso . ipti iuuene. Ad hoc Respo leo. non valet ista consequentia, sortes senex differt a seipso puero, ergo Sortes differt a seipso; est enim Sie arguere a secundum quid, ad simplicitet. Et ideo dico, θ ista propositio duplicitet potest sumi, unum o propci ἡ, vidi eamus, soties est senex, &Sortes est puer, de Sortes senex no est sortes puer, de hoe modo sumpta haec propositi ,est salsa. Alio modo sumit ut i mprci prae . Sortes alio modo se habet .i. cum aliis accidentibus quando est senex cum accidentibus senectutis , de alici modo quando est iuuenis cum accidentibus iuuentu iatis, de sic est vera, Soties seno differt a seipso iu-
. uene, quia idem Sortes est modo eum iuuentute in hoc tempore, de postea eum senectute in alio tempore, semper perseverans idem numero sotiates, differens a seipso solum aecidentaliter, peris mutatione talium accidentium , in talibus tem.
poribus facta, de sic idem sortes in diuisus a se e si sentialiter, hypostaticὰ.di suppositaliter, potest a seipso differre aecidentaliter, inquantum modo b . est sub uno acei dente, modo vero sub altero. lnis v ς sepirabile .eio accidens est, I in his verbis com Dob; i ii. . pletur diuisio trimembris ipsus differentiae: Sed statim quaeret Novi eius quomodo sumitur sus-Resp. notis. scientia huius diuisoni, Respondeo sic Omnis differentia, vel facit differre substantialiter. vel facit differte accidentaliter. Si aecidentaliter, adhue dupliciter. Aut, videlicet,per accidens separabile, & se est differentia communis, aut petaccidens inseparabile materiale, ut simitas in naso, de si e est differentia propria : Si vetd facit differre lubstantialiter, adhue dupliciter, aut vide licet genere, ut hominem,& colorem, aut specie. Vt hominem, de equu per rationale, de sic est ter. tia differentia, quae dicitur magis propria seu specifica. .constitutiva specie , de haec sola differentia est, qua iacit tertium pridieabue,de apud Albertum tract. s.cap. I. ab Avicenna liedes nitur, differentia est uniuersale. simplex pradicatum,de specie in quale quid . Disserentia vero com unis, di propria, faciunt pridicabile accidentis: his igitur sic declaratis, de dubitationibus explicatis: literam eonstrue. si prius a me fueris monitus, ne dicas, O sortes diffeti a Platone alteritat ea.diuersitat ut quidam dixit, de ante ipsum Grati adeus.
sed 3leas alteritate . i. aecidente, quod nest vis, esse alterum ab alter .i accidentaliter disserte; de ratio est, quia alteritas est differentia sun data in aecidente, Diuersias veta differentia sun data in substantia, Nessentia; sic ue Metaph. cap. de diuerso, de ex Auertoe, tradi. . Metaphrsicas habetur, ut unum est diuersum ab alio per suam essentia. sed differens est per aliquid existens in essentia.de
H. Metaph. t ex com. 23. diuersarum rerum, diuersae sunt etiam definitiones. Vnde Plato sedens , non est diuersus a Socrate deambulante, sed illi diis milis io. Metaph .eom. io Caue etiam ne diis
cas ut illem et paula insta notabiliter dieit v, dis . ΩΣ 'serentia communiter dicta. ideo dicitur communiter. quia in .st communiter in omnibus, namhoe salsum est, quia tunc differentia debet et dici potius conuenientia, illud enim in quo omnia conueniunt, non differentia, sed couenientia est dicendum; S u, ita sit, testis sit Albertus Magn
trare . c. i. Cuius verba sunt ista. Nee tales disi ferentis communes.ideo dilutur,' ita rebus in- sint communiter, quas faciunt differte. s. n. se esset, non dicerentur diffrentiae, sed conuenientis: sed eue ita dicuntur, uide supra grauissimo rum Logicorum varias, ac sapidis interpretatio. nes, glosulas. de glosamenta .Qui enim facilia n.
cilitet legit, sicile sustates disseminat: liteta igitur sic construe.s Differentia ver J i. de differentia etiam, quae Christrictio
tertio loco ponitur inter praedicabilia, ut termi- littera. nus qui uocus communiter, de proprie.& pro .ptii lime dicatura i. dicatura me se m muniteri. .d s rentia communis, Ac largo vocabulo diffreremia, quo modo ea vulgus, de communiter io quentes utuntur, inquit Albertus sEt propriὰ4.1. alio modo dicatur differentia accidens inseparabile, siue a natura vi essitas oculorum, siue aca. su, de fortuna, de cieatrix e sim ex vulnere occalluerit. I Et propritis meJ. i. maxime proprie, seu sp ciso; ut rationalitas in homine. Nam communiter differre alterum ab altero diciturJ .i. dicit, de nominatur aliquid com muniter . i. differentia communiter sumpta. unum differre ab altero.
1 Quod alteritate differt quocunq; modo I . i. qil qualitercunq; etiam leuiis mὰ differt ab aliquo, alteritate.i.aceidente,quod est resativum diuersitatis in accidente. s Ves a seipso, I . i. dum unum, Ze idem diuerso accidentali respectu differt a se.
ipse s .el ab alio I . i. ves quod d Grat ab alio a se . ,
distincto seeundum substantiam , de essentiam .sDiffert enim Socrates a platone alteritateJ.i ae cidentaliter, Et ipse Socrates a seipso J Et pueroeat steteJ .i. ex eo quὀd erat puer, Et viro facto, I. i a seipso nune cum sit vir Adultus. I Et faciente aliquid, vel quiescente4 i Et idem Socrates nume . . ro, nunc quiescens dissere a seipso, prius Deiente aliquid, seu operante aliquid, vel deambulante. Et semper in aliquo modo habendi se alteritati. hus spectaturi. L8e hie differentia comunis s semper spectatura. i.considera turrinaliqno modo .i secundum aliquem modum 'abendi seJ.i habendi se diuersimode ad seipsum,vel ad aliti D
176쪽
te itat Ibu a. quibustunque alterationibus .vel paccidentia cuiuslibet genetis siue cito. siue tarde
separabilia sproprie au tem differre alterv m,ab altero diciturJ . i. proprie seu per differentiam propriam, dicitur unum esse diiseres ab alio s quando inseparabili accidente4 .i. per accidens, quod a subiecto separari non potest. vnum disseti ab
altero. In separabile vero accidens est l. i. illud appellatur accidens inseparabile svi cscuas ocu
3 lorum I . i. caesitas, seu caeruleus oculorum color,
secundum Boetium. I Aut nasi curvitasJ.i. nasi obliquitas,ut est simitas, vel Aqui linitas sAut cicatrix cum ex vulnere occallueritJ .i. Aut cicatrix
cum callo indurata suerit: propraim me aute di L ferre alterum,ab altero dicitur . i. tune denomiis
naturaliquid differens ab aliquo, propriisti me, seu differentia propritis me dicta squando specisi ea differentia differt I . i. quando aliquid differt ab aliquo per differentiam, quae specifica, seu speciei constitutiva dicitur. s quemadmodum lio. mo ab equo, specifica differentia differt a .i. Homo dissert ab equo pet speciscam dissetentiammationalis qualitate J.i. rationali qualitate , secundum Aegidium, Ant.Andream, Ammon tu, tilo de Magistris substantialis enim differentia, qualitas dicitur s. Metaphys.co m. I s.constructa
igit ut litera, duas ex ea colligamus .
I. Cone. rex. Prima concluso. Diuisio trimembris disserentiae, in communem, propriam, edi propro'smam, ιβ a Concto. Novhyio sugieienter trudita. Secunda concluso.
Ista es vera proposito, Socrates senex iussera a Dip .so puero. Arguitur i. contra primam conclusionem. Argui ita tur primo omnis bona diuisio debet esse bimembris, di per mebra Opposita secundum Boetium in libro de diuisone, sed ista diuiso est nobi membris, sed trimembris, & non per membra opposta,ergo. Minor probatur, quia seu meminbrum sequitur ad aliud ; unde valet haee consequentia, disserunt magis propriὰ, ergo proprie,
differunt magis proprie, ergo comuniter, id est, aliquo accidente,vel disserunt propriὸ, ergo com Responso. muniter. Adhoeq. 23. Respondet Scotus, Ee in cap. dedi intentia q. I. Ant. Andreas, Visa diui. so, & si non actu, aptitudine tamen est bimem bris,ad a ctum autem reducitur hoc modo: Disserentiarum, quidam est magis propria, de quae dam non magis propria; Non magis propria duplex, quaedam eli propria, quidam vero communiter, di sic uniuersaliter omnis diuiso non bimembris reducitur ad bimembrem, licet nos se .pra aliter posuerimus hanc reductionem,& infra
de mente Porphyrii aliter dicemus: de ad illudes unum membrum diuisionis sequitur ad aliud . Respondeo, o debet intelligi cum pricisone .i. cum ly,tantum,quia quilibet differetis facit dis.
ferre tuo modo; unde differentia communis niscit praecise.i.tantum, differre communiter .i. alb
quo aecidente, Disseretia vero propria facit dis.
fere accidente proprio materiali inseparabili sed non tantum, similiter differentia specisca iacit differre per alietatem,sed non tantum, sed etiam per alteritatem: Sed contra, si differentia substa- Centra. tialis specifica iacit etiam alteratum. i. differre a cidentaliter, arguo se. Differentia substantialis facit alteratum, sed id quod facit altera i ii, est accidens proprium, vel commune, ergo differentia substantialis est ac eidens proprium, vel commune. Ad hoc respondeo θ facere alteratum cotin- psit dupliciter, videlicet qualitate essentiali di qualitate accidentali, differentia principaliter facit alteratum. i. differre qualitate essentiali, ex conse. quenti vero qualitate accidentali, non formali. ter, sed virtualiter inquam tim maior differentia includit minorem. Secundo arguitur principaliter se. Istae tres Arguitur 1. differentiae, aut inter se differunt, aut non, si nodisterunt, ergo sunt una differentia, & non tres;
si differunt. arguo se, omnia quae differunt per aliquam differentiam differunt, sed istae tres disserentiae differunt inter se, ergo per aliqua aliam
differentia disserunt. N se erunt quatuor, de non
tres,& vltra quaero de illis quatuor differetiis e dem modo, videlicet. Aut non differunt, de se sunt una differentia, aut differunt, de se per alia differunt, de erunt quinque, & se deinceps erat processus in ins nitum, qui non datur primo posse. tex. I 8. ergo non sunt tres disterentis. Respon Responso. deo, P illae tres differentiae inter se non ditierunt, sed sunt diuersae. vi inquit S.Tho. q. . de poten tia Dei ait 3. ad secundum argumentum, di Pau
Ius soncinas in hoc cap. de differentia in principio ubi inquit, differentiae sunt diuersae n5pe ea liquod eis additum, sed seipsis,quialo. Metaph. t .a a. illa differunt, qudi genere, vel specie disterunt, & sc differte, di esse diuersa non sunt ide. Ad illud, ut omnia quae dissetur per aliquam dis. fetentiam disterunt. Dico, θ valet in suppositis,DO autem in principiis. i. valet in indiuiduis , de
compositis, quae conueniunt in conceptu gene
rico, seu in genere, de discrepant in conceptu spocifico i. in specie constituta per differentia speciscam, v.g. Homo, de Equus differunt per rationale .ec irrationale, δή conueniunt in Animali, se etiam Socrates, de Plato, qui dicuntur supposita Naturae humanae de naturae equinae:Contra,pto Contra. picr quod unumquodque, di illud magis, primo Poster. t ex is . sed supposita seu indiuidua differunt propter differentias, ereo multo magis disserunt ipsae differentiae, de se differentiae inter se differunt,de non sunt diuersae. Ad hoe respodeo, q/pς ψ v disterentiae non disset ut, sed sunt rationes dis- fetendi, seu dissetentiae sunt illae per quas res c5ostae ex genere, de disserentia differunt de se ha et quoad differre,ut quo, id est, vi rationes diseserendi,& non ut quod. Lut illa quae differunt, sicut Anima non intelligit, sed est ratio intelligendi tertio de anima tex. com . . de sic anima dicitur intelligere, ut quo, suppositum vero hominis, puta. Socrates,ut quod, cum actiones sint suppoli
177쪽
torum; unde Anima non irascitur, neq; gaudet, primo de anima ecim. 63. ubi inquit Themistius. θ Anima se habet ut Aeles, quae non incidit , sed
per illam incidit gladius,&forma est illa per qua actio tribuitur primitus ipsi enti, secundo de anima tex.eom. a . Ad propositionem illa, propter quod unumquodque tale, Sc. Respondeo, P valet quando id in quo si comparatio, competitvmq; extremo, unde non valet, hie est ebrius propter vinum, ergo vinum est magis ebrium, quia vino non competit ebrietas, licti si ratio, di causa inebriandi. ipsi hominia se etiam a simili quia differre non eompetit suppositis, de principiis. t. disserentiis qua lunt principia disserendi seu sa. ciendi differte . ideo auctoritas ista nihil obstat, hine apparet veris ina illa Aristotelis, S Moti
sententia, tr Omnis differentia differentium re ducitur ad aliqua primo diuersa. Sed de hac re, quia alibi diximus, haee satis rArguitur 3. Tertio arguitur. Illa diuiso no est bona. quae sub nulla specie diuisionis suffcient et assignatae, eontinetur, sed haec diuiso hic a Porphrrici tradita est huiusmodi. ergo ista diuisio non est bona. Minor probatur, quia Omnis diuiso, aut est per
se, aut est pet aces densi si per se, aut est generis in
species, ut animalium aliud rationale aliud irra tionale, de eonsequenter , aut homo, aut equus,
dee. Aut totius in partes , ut ipsus domus aliudiandamentum, aliud patio, aliud tectum G Aut vocis in significationes, ut canis alius Marinus, alius terrestris. alius coelestis. Si per accides, aut est subiecti in accidentia. ut pannorum alius albus, alius niger. alius viridis; aut e conuerso accidentis in subiecta, ut alborum,aliud est paries, aliud lae die. Λ ut accidentis in accidentia, ut alis horum, aliud dulce, aliud amarum: sed nulla harum diuisonum est pridie a diuiso a Porphy.rio tradita ergo non bona. Ad hoc eommuniter Respondet Ammonius, Albertus, Λ uerroes, Boetius, Ant. And. de D. Caietanus, hane diuisionem
suis cientem esse , ac scite a Porphyrio traditam; Sed de qualitate, qualis ex pis dictis diuisionibus si ista, supra tangebamus i secundum Alberta, A uicenam, & Caietanum, est diuiso Analogi in sua analogata, sed est seoti opinio q. dig. Ant. An dreae, A verrois, S Tiberii Bononiensis, est diuisio aequi uoci in sua aequi uocata, non Iecudum primum modum aequi uocationis, sed penes s cundum modum. Primo enim libro Elencho tu,ne modi eis cap. a. tres sunt modi aequi uocationis, quorum quivocatiose primus est, cum est aequiuo eum a casu, ut canis
respectu canis marini, coelestis, de terrestris, de quibus aequaliter pridicatur. Secundus modus aequi uocationis est,cum est squi vocum a consilio, ut risus respectu hominis, de pratorum, dicimus enim v prata rident, & homines rident, sed homines vere, de proprie, prata vero metaphorio cen transumptiue,seu t rana latiue, si militer sanude Animali pi dicatur pet se, de urina veto ut signo sanitatis, de medicina, ut effectiva sanitatis, oc de dieta ut eon seruatiua sanitatis, metaphoriace, de transumptive. Tertius modus squivoca-
t Ionis est. cdm terminus smplex fgnificat tan- tiim unum, copostus vero significat duo, ut imis moriale signis eat duo, cum sit concretum, de immortalitas unum, tam sit abstractum: Hinc cum
suis discipulis respondet scotus, st diuisio diis
Tentis in communem , propriam , di magis propriam, vel maxime propria, est diuisio aequi uoci in sua aequi uocata, de nulla aliarum diu istinum,
quae sunt in argumento enarratae, eo u hoc a
men, d: fierentia, proprie signiscat ditirentia specificam,transumptiue ver Ueu secundum mei
phoram, signiscat differentiam communem, de
propriam , iuxta secundum modum aequivoc
tionis; neque hoe muliam discrepat a serarentia Aliorum,sed modus Id quendi est diuersus, quia
auctores primae opinioni xponunt analogia, seu Ganalogum purum medium inter aqui vocum, αvni vocum, Scotista vel A dicunt, analogum reis duci ad squi vocum, vel uni vocum . unde secum
dum eos. Aut est aequiu cum analogum, aut
riuo cum analogum e sed hic statim quis dubit, Dubitαο.ret. Videtur, Udifferentia pridicatur non an logicE, nec squi uoce , de differentia communi, propria, de magia propria, eo-illa ratio, videliacet, quia differentia pridicatur prius de differentia spe risi ea, quam comuni, de propria, nulla est, quia animal prs dicatur uni uoce de homine, de eis quo ,3c tamen per prius nobiliori modo pridieatur de homine, qui est nobilior equo si dicat Responso.
quis, nego animal si genus, ad hominem, de riuum,quia T. Metaphy.com. 28. dicebat Aue roes, cp est quoddam commune genus equo, desino, quod non est nominatum, ergo Animal
non est genus hominis, S equi. Ad hoe dico cum Contriti
Petro Tatareto cap .de specie, tale genus proximum astio, & equo, est brutum, seu significatu nomine Biuti, cuius ad squata differentia est, i rationalitas . Sed cum hoe, animal erit genus ad hominem, di brutum, sub quo h tuto continetur ut partes subiectivae eius, asinus, de equus. Et se animal saltem etit genus mediatum,di remotum ad asinum, Ze equum, propinquum vero ad hominem, di brutum,& sie uni uocὰ prs dicatur animal de homine.& equo,& nobiliori modo de homine, quam de equo. Et se impugnatio stat in
Λd quam respondeo, animal squaliter pri- Responso.
dicatur de homine, de equo, quoad conceptum
geneticum. i. inquantum animal, seu inquantum homo de equus communicant,& conueniunt in
animalitate a pridicaturvet O in squaliter secundum prius,& posterius quoad differentias speci scas: Cotta, senstiuum, vel sensibilitas,qus est Gntra. differentia animalis, a qua sensibilitate sumitur
Animalitas, in homine est nobiliori modo, si in
equor Respondeo-hoc prouenit no ab anima' Resp. litate, quae aequaliter est in utroque, sed a rationalitate, quia contrahitur animal ad hominem no . biliori modo per rationale, quam ad equum per irrationale. Hi ne secundo de anima tex com. 3 c. tertio de anima eom. .' Metaph. 2. I. Metaph. m. ia Metaph.co m. a. de Primo de araco m. 7.dic
178쪽
dicebat Magnus commentator Averrori, ut ge nus quandoq: de suis speciebul pr dicatur uni- uoce, ut animal de equo, bouem c. quandoq; ve ro secundum prius, & posterius, di hoc propter meliorem differentiam , perquam contrahitur, Animali & sic te manet indubitata opinio scoti- statis, cpista diuiso disserentis in commune, propriam,& magis propriam, est diu iso aequi uoci in sua aequi uocata videli e et, iuxta secundum modum aequi uocationis, ab Aristo. r. Elent horum
capite secudo po stum. Licet probabiliter etiam, non multum a subtili schola reeedendo dici pos. st cum Ammonio,'est diuiso squiuo ei in aequi uocata, iuxta primum modum qui uocati nis, quod nos supra cum Ammonio nihil proteruiendo dicebamus: quod si dicat Scotista, quid respondes ad rationem nostri Doctoris; quabat non esse diuisonem vocis in sua fgnis eata, quoad primum modum aequi uocationis, eo spnon sequeretur ad diuidentia, nee diis nitetur ipsa differentiaρ Respondeo Q sequitur ad diuidentia. dicedo, disserentia communis est differentia,
differentia propria est differentia,&c. nec neces se est,ut sequatur ad istam, animal latrabile eur. rit, ergo canis currit, sed sequitur se, eanis mari. nus est ea nis, eanis coelestis est canis, &e. Ad il.
lud,st tune differentia non esset dissinibilis. R spondeo, ιν hie non diis nitur disserentia illa qui diuiditur in disset etiam communem propriam , di magis propriam, sed definiuntur membra diuidentiai, si dicas, insta a Porphyrio des nitur differentia communis ad has tres. Respondeo illa est descriptio, quς nec puris squi uocis denegat. Et se possemus dicere, u ista est diuiso squiuo es primi ordinis,&q, seu ti homo pridicatur sil
uoce primo modo de homine picto,& homine vero, seu rationali,& lapideo ut inquit Averro estu prologo primi libri phys corum, & tamen no men hominis prius verascatur de homine vero, quam picto. Ita etiam hoc nomen, Disserentia; est commune, differentis eommuni, propriae, di magia propris, per prius tamen prs dicatur,& v riscat ut pro nobiliori signiscato, puta, pro disserentia magis propria. Erat secunda eonclusio circa exemplum a Porpbrtio datum;jista propositio erat vera; Socrates senex, ditati a seipso puero. Quam conclusonem prius quoad tetminos; secundo quoad sensum, explicabo, tertio potissimis argumentis impugnabo. Primus terminus es ly, Socrates, Fuit enim primus philosophorum, cuius sequaces, Socrati ei deinde sunt appellati, ob cuius frimo statem;& primitatem, auctores,eius nomine in exemplis cando utuntur, suit enim Socrates
moralis Philosophus, in moralibus Aristotelia Magister, in speculativa philosophia parum versatus, ut in prologo primi Phrsicorum,& primo
metaph.tex. co m. s. dixit Λ uerrora: Alius termi
nus est ly; diisetti qui dupliciter potest sumi, ut
dixit Scotus in q. 1 .& ciarius ibidem Ioanes Anglicus,vno modo, videlicet pro disserentia in coismum, qui diuisa est in tria significata,seu in tres modos differentiarum; alio modo Idmitur In eo muni, pro differentia communi communitet diis cta, qtis est primum significatum differentiae, α dicitur accidens separabile. hie uero sumitur ly. digeri, secundo modo, quia primo modo, cu fit tantum vox, nec iacit differre, nee non disserte. Alius terminus est, senex, seu senectus, di puer, seu pueritia. Hine a Mauritio monitus, nihil ta. men quoad hoc, ab eo edoctus, Dieci cum Fe nelio ambiano tertio libro de subtilitate rerum, quAd octo sunt aetates ipsus hominis . s. prima. Insantia a principio natiuitatis usq; ad quartum annum. Secunda est pueritia,a quarto anno vGque ad decimum. Tertia est pubertas usq; ad I 8. Quarta est adolescentia usque ad as. Quinta est iuuentus usque ad 3 3. aut clo. Sexta est uirilis a tas usque ad quinquagesimum. Septima dicitur senectus, usq; ad sexagesimum quintum. Oct ua dicitur decrepitudo, quae frigidissima est, di fecissima, ad quam Deus optimus Maximus, inutilitatem proximi, nostrorumq; di pulorum, di ad laudem,& gloriam nominis sui, me perducere dignetur. lite pro terminis sint adnotata. Mod 3 vero con lusonem istam, quoad verum sensum explico, dicens, v ly, differt, sumitur hic secundo mod3, ut bene in corpore ciuistionis a limitauit seotus. Nunc vero quoad tertium pollicitum, contra talem conclusionem, arguo . Et ptimo, Differentia est relatio, quae requi est duo extrema in actu, sed Socrates senex, S Socrates puer, non sunt simul natura in actu, erg3so.
crates senex no differt a seipso puero; Minor probatur, quia fundamenta distinctionis sortis pueri, a seipso sene, sunt pueritia,& senectus,qus nosunt .sim ut, cum poetitia incipiat a quarto anno usque ad decimum,senectus vero a quinquagesimo usque ad sexagesimum quintum; nam distinctio socratis senis a seipso puero iandatur in senectute, & terminatur ad pueritiam, Distinctio vetδ sortis pueri a seipso sene, undatur in pueritia. terminatur ad senectute, sed se est, O pue. ritia Socratis. N senectus eius, qui sunt termini, di sundamenta istius relationis puta differentis, non sunt simul in eodem tempore,ergo Socrates senex non differt a seipso puero. Ad noc respondent Scotus,q. di .de Ant. Andreas in eap. dedisserentia dubio secundo, q, extrema Mationis esse in actu, dupliciter potest intelligi: vno modo, videlicet quoad existentiam . i. O actu simul am. bo prs sentialiter existant: Alio modo quoad rationem reserendi; tunc dico, & si puerilia, di senectus Socratis non sunt simul quoad existentiam, sunt tamen simul quoad rationem reserendi: quia actualiter reseruntur, & ratio est, quia prius, di posterius, quae sunt accidentia temporis, vi q. Phrse. tex. I I s. dixit Themistius, & non
possunt esse sine tempore 3. physi.tex. co m. I . &II. etaph.tex eo m. 29. licet non simul exili at, sunt tamen s mul secundum rationem qua rci
runtur , nam quando prius est sub ratione prioris,tune etiam posterius est sub ratione posterioris, quoad rationem referendi,quamuis no quoad
179쪽
contra. ad actualem existentiam: sed eontra hane scotiresponsionem replico se, η. physic eom. 7.& s. metaph. cap. de priori prius naturaliter illud est, quod poleti esse si ne alio, & aliud no sne eo, e
go prius potest esse sine posteriori , & se non
sunt simul, nec quoad existentiam, nee quoad Responso. rationem reserendi δ' Ad hoe respondeo quAd, prius, de posterius dupliciter possunt sumi: visno modo soridialiter pro ipsis relationibus prioritatis, & posterioritatis, alio veris modo fundamentaliter, id est, pro fundamentis talium relationum prioritatis, & posterioritatis r tune
d eo, qudd I si tandamentaliter prius potest
esse sine posteriori, non tamen formaliter, quia ut se sunt eorrelativa, vel correlationes. qui sunt simul natura, id est, unum no potest esse sine alio. ut bene dicebat seotus I. sen. diit in .a s. quaest. 3 .di
se impossibile est pri esse sine posteriori, ite Franciscus de Matronis super prs dicamenta dicit, qd causa prior est natura suo cffectu sundament Iiter, simul rero formalit et, sub habitudine cauia salitatis, &esne initatis , hinc dicimus. pate esundamentaliter, id est, ut homo, est prior filio, formalitet veto, sub habitudine patet nitatis, destiationis,lunt simul natura, se etia i smili, senectus S pueritia, & si sundamentaliter no sunts mul, quia existente Socrate puero,tunc tempo. ris non est senex,& quado est senex, no est puer; formaliter tamen. id est, quoad rationem rcferen Coatra. di sunt simul: Contra hane responsionem iterureplico. Si prius, & posterius, id est, senectus. &pueritia sormaliter essent simul, tune coexisteret cum eo existentia sit telatio, sed ista non possunt coexistere, quia illud quod non est,alteri noco existit, ut arguatur se. Quando aliqua sese hahent quod unum smpliciter non est, di alterum se habet per modum fluxus, ita vi partim sit, repartim non si, non siint simul , sed senectus, &Iu u entus se se habent, ergo non possunt esse simul. Maior est Scoti in primo distin. 39. qui st.
unica in principio. Minor probatur, quia quan do Socrates est senex,tune pueritia eius smpliciter non est, nee naturaliter potest regredi in post pridicamelis cap.de oppositis;& senectus est in luxu, transiens ad decrepitate, ergo n5 possunt coexistere, & se nullam habent habitudine; nee pueritia, &senectus Soeratis secundum rationere serendi possunt esse simul; nec consequenter differentia sun data, S terminata ad illas. Ad hocvrsp. pollem multa dicere, sed breuiter dico, , hoc valet de eo existentia reati,qus est relatio requirens extrema ia actu, sed ista coexistentia, seu relatio, quae est inter senectutem existcntem, vel partim exist entem, di partim fluentem, & pueritiam nihil existentem, est relatio rationis, quae est entis ad non ens: & se pueritia, & senectus sunt s. mul quoad actum reserendi, quamuis non quo
ad actualem exilientiam, di cosequenter, vera est
ista propositio Socrates senes, differt a se pumro ; de qua supra erat dubitatum, di dubium se
remanet solutum, videlicet, quod sortes senex,
daeserta se puero, licet senectute actu tristente
Iuventus pertransierit. Secundo principaliter artuo se . Sortes se. Arguttura
nere differt a seipso puero, et sta non est idem sibi puero. ergo nee est idem sibi. Ad hoe respon- sc tudit Scotus ,&post ipsum, Ioannes Anglictis, di Dominus Maurit ius, negando hanc consequeri tiam; sortes non est idem sbi puero', erg3 no est idem sibi, quia ad diuersitatem accidentalem, nosequitur diuersitas substantialis, verbi gratia, cadi eo, sortes senex dissert a se puero: differentia
attenditur penes senectutem,&pueritiam, quae rsunt accidentia, quando vero subinfers, ergo foetes non est idem sibi, tune differentia attenditur penes substantialem terminum, qui importatur
petiy, sibi; quod esi relativum reciprocum,& sieeli dieete, idem differt a seipso, quod est falsum:
Maurit ius veris scite, unico verbo dicit quod ilia consequentia non tenet, sortes senex differt a se.
ipso puero, seu non est idem stii puero, ergo noest id in s bi, quia mutatur quale in quid, id est, si transitus a diuinctione sun data in qualitate, ut est senectus, ad diltinctionem fundatam in quid ditate, id est, in substantia. Id ipse in dicit
etiam Ant. Andreas, addens, qu3d ad diuersit tem . seu distinctionem accidentalem non sequitur diu et sitas essentialis, bene tamen ἡ conuerso . ad distinctionem essentiaIem sequitur dis in .ctio accidentalis cum maior distinctio qualis est essentialis, inserat minorem qualis est acciden talis r Sed contra hane scori responsionem aD ontra uos e. Aeoniunctis ad diuisa interminis acci entalibus, valet consequentia; sequitur enim , sortes est homo albus, ergo sortes eli homo, m. go ili mili sequitur in bona conlequentia, sortes senex differt a ieipso oueto. ergo sortes dissert a seipso. Respondeo Villa regula arguendi a Resp. comunctis ad diuila, valet in terminis accidenta libus non distrahentibus; nec diminuentibus, modo senectus, di pueritia sunt termini dimi.
nuentes. Contra; senectus, di putrilia non sene Contra determinationes diminuentes,cum sint ac ei dentia naturalia ipsus hominis, cum quibus vetesiluatur natura humana in ipsis sorte. Rcspou deo quod licet pueritia non diminuat a ratione Socratis absolute sumpti, inquantum nec addit ad egentiam Socratis, nee diminuit ab illa, di . minuit tamen in ordine ad multitudinem ter. minoiu, quia plures sunt in antecedente, quam in consequente; & sic argueres multituditie ac cidentali, ad multitudinem essentialem, eli arguere a secundum quid ad simpliciter, verbi gratia. Si quis diceret, Socrates senex differt a seipso puero , ergo sotres senex diffeti a seipso
in antecedente importatur multitudo causata ab accidente, videlicet Socrates, ut senex. N SO crates ut puer, est unus homo secundum substan-
tiam, duo vero homines accidentaliter, idest. duo concreta accidentalia; sed quando innitu epostea, ergo Socrates senex disteti a seipso . insertur multitudo essentialis duorum hominum
realiter distinetotum ; quod est falsum: α ita dici etiam iterum potest, ut supra dicebatur,
180쪽
quod mutatur quale in quid, ut bene dicebat
Tertio principaliter arguo sie.sortes senex dinfert a se puero, ergo sortes senex, & sortes puer disserunt , & se sortes senex, & sortes puer sunt multa, ergo sortes, Et sortes sunt multa; probat consequentia, quia differentia est species multiis
tudinis sequitur enim, dii erunt, ergo sunt multa, cum differentia sint alicui eidem entia lo. Metaph. co m. I a. Sc s.Metaph. cap. de eodem, de diuersis. Ad hoc respondent Ioannes Anglicus, de Mauritius ex sentetia Scoti q. et . negando istam consequentiam; sortes senex, dc sortes puer sunt multa, ergo sortes, de sortes sunt multa, est enim in arguendo fallacia a secundum quid, ad sim .pliciter : quia sortes senex est eris secundu quid, ut est aggregatum ex sorte, de senectute quae est
accidens , sortes vero absolute sumptus, est enssimpliciter, seu sola substantia, de sic quia modus arguendi est sophis licus, negatur consequentia; quando arguitur, sortes senex, de sortes puer sunt multa, ergo sortes, dc sortes sunt multa, A guttur enim a secundum quid, ides , a sorte sene,
ad simplicitet, id est, ad sortem simpliciter sumptum. Remanet igitur firma conclusio quod istap ropositio est vera,Socrates senex differt a seipso puero, sumendo differentiam primo modo, id est pro accidente separabili, non autem pro di L ferentia propria, vel magis propria.
Universaliter ergo omnis differentia addita alicui alteratum facit. sed eae qui
dem, quar&comuniter& propriae sunt, alteratum faciunt, quae vero proprii sit me aliud. Quae quidem igitur aliud faciunt, specificae vocantur: illae vero qua alteratum , simpliciter differentiae. animali enim adneniens rationalis differentia, aliud fecit: eius autem quod est moueri, alteratum sol tim a quiescente secit. quare illa quidem aliud, haec vero alteratum sollim fecit. Secundum igitur aliud facientes differentias, diuisiones generufiunt in species, & definitiones assignantur,qus sunt ex genere & huiusmodi dis.
ferentus: secundum autem eas, quae solum alteratum faciunt, alteritates sol tim
consistunt, & aliquo modo se habentis
permutationes. Dominus Caietanus, textum hune ad priore
textum, sic continuat; postquam in prima parte huius capitis, enumerauit tria signis eata differentiae, nune primam differentiae diuisionem a Lsert, ex conuenientia, & disconuenientia talium fgniscationum ipsius differentiae; conueni etiaest, quod commune est omni disserentiae sacere alteritatem, dest,tem aliter se habere; da strepan-
tia vetὰ est, quod disserentia communia, di pro pii , iaciunt solum alteratum, id est, disset te accidentaliter; magis propria vero facit aliud, id est,
differre substantialiter:disconuenientia vero co- sistit in tribus. Primum est, quod differentia coinmunis,&propria,quae iaciunt alteratum simpli. ei te idest,tato vocabulo dicuntur differen iis . sa 'cientes vero aliud speciscae appellantur. Secundum, quod iacientes aliud diuidui genera in species, non autem facientes alterum. Tettium, differentiae facientes aliud ingrediuntur desinitione, iacientes vero alteratum, minime: Aegidius Romanus vero, di Petrus Tata retus, a quibus in uno discrepat Ant. Λndreas . sic textum continuant;
postquam supra posuit Porphyrius primam diuisionem distet entiae, di membra diuidentia declarauit, nunc infert unum correlarium, deinde ponit secundam diuisonem disseretis di dupleti disscrimen assignat inter membra diuidentia: Dices Dubitatio. quae discrepantia est inter hos grauissmos viros in hoc Respondeo quod Caietanus,ad que quo ad unum accedere videtur Ant. Andreas, S mu RςΦφη cagata, dicit,hane esse primam diuisionem dies rentiae,& supra esse enumerata solum fgnis eata differentiae. Et luim et oblitus, supra dixerat quod isti diuiso differentiae in eommunem, propria, di magis propriam, erat diuiso Analogi in analogata cum Alberto:Aegidius vero, & Petrus Tata retus dicunt, hane es e secundam diuisione, cuius opinionis fuerunt Scotus qussi. 23. Ioannes
Anglicus, Maurit ius, Ioanes de Magistr. cones. I.
Solus Hispanus, Albertus trahet. s. cap. I. Ammo
nius, & clarissime Boetius. quam opinione probabiliorem existimantes dicimus, lisne esse secu dam,&non primam differentii diuisonem: Di Dubii alio. ces est ne aliud discrimen inter istosῖ Respondeo Responsio. quod se . nam Caietanus ponit triplex dii crimen inter differentiam facientem aliud, de iacientem alteratum; Aegidius vero, Ant. And. Petrus Tata retus: Ioannes de Magistris dicunt, duplex esse hoe discrimen.& melius dicunt: di haec quo
ad continuationem. Quoad diuisonem vero;d, D uiso te, uiditur prssens textus intres partes principales, secundum Aegidium,& Petrum Tataret v,a quibus no multum dissidet Ant. Andreas. In prima, ex praedictis insert unum correlarium, quod potius deberet esse s nis prscedentis textus. In secu da ponit secundam differentis diuisonem in tertia vero, ponit duplex discrimen inter differetias facientes aliud, di facientes alteratum: quoad pii . Mamam partem igitur spectat, eorrelatium est , in quo comparat quoad conuenientiam . di disci
pantiam membra dictae diuisionis, dicens, quod uniuersaliter omnis differentia facit alteratum. idest, saeit rem aliter se habere,sed disserentia cci munis,& propria iaciunt alteratum, idest, disset- re accidentaliter solii m. sed differentis magis propriae faciunt aliud. id est, differre substantialiter, di essentialiter, di ptopterea appellantur specisi cae, id est, constitutivae specierum; Deinde ins rens secundam diuisone inquit, quod Differem tu, aliae sunt quae iaciunt aliud.i.disset re essenisti alla