장음표시 사용
181쪽
, t Ial ter, alis veto iaciunt alteratum, id est, differte aecidentaliter, di eum hoe ponit duplex distri.
men inter mebra huius seeundae diuisionis, quo is rum primum est, quod differentiae quae faciunt
tantum alteratum , ut sunt differentia ecim munis, & diffetentia propria, dicuntur differentiae simplicitet, hoc est, sine addito, id est, gaudet nomine differentiae, lato vocabulo sumendo diffe. rentiam , sine aliqua conditione determinante. di augente earum dignitatem; sed differentis sa cientes aliud. vi sunt differentiae propriissimae. dicuntur differetiae speeis es, idest, cum hoc ad dito, impotiante dignitatem constituedi in trinis
sece ipsas species: quod si vis scire, quod est hoc
additum.&hte dignitas 3 Dieo , qud dest ratio constituendi, velintriti sece principiandi specie, quia principia, ut principium. id est, sub rationeptincipiandi. est dignius . di persectius prinei
piato, ut Ιχ. Metaphysices commento o. dice bat Averro es,& mariane quia itiit tentia specis . ea est lubilantia . . deessentia speciei, di principium substantiae est substantia , primo Physic.
eo minento 32 N ix. Metaphysices commento
21. Unde de hae differentia faeiente aliud, quae specifica dicitur, exemplum dat Porphyrius di
cens, ut rationale adueitiens animali, ct contra
hens animal. iacit aliud, id est speciem Animalis, quae dicit ut homo. qui secundum suam desinitionem; est animal rationale; illa veto differentia , quae est moueti motu locali, de uno loco in alium locum, & moueri motu alteration: s, ut cum mouetur paries de albedinein nigredinem. solum alteratum facit, idest, aecidentaliter dis
litte , id quod mouetur a quiescente, id est, illum qui deambulat, ab illo qui sedet. & illum, qui dealbatur. ab illo patiere, qui non de Iba
verba texti tur, vel denigra tuis secundum aliud igitur &c. JNune ponens secudum discrimen inquit, quod seeundum,disietentias quae saciunt aliud, fiunt diuisiostes generis in species. & etiam adiguantur de si tutio nes . quae constituunt ur ea genere,
di differentia, secundum alias veto disseremias, sunt lolum accidentales permutationes. Hinc aduertas, quod Dominus Caietanus hoc discrimen diuidebatis duo, S se inter has differentias, triplex disclimen ponebat, i & bene, qu 3 magis distincte processit, quam Aegadius, Autonius Andreas. N alii; quam i, isti, primum diserimen ponant esse secundam diuisione cum
Ammonio,&aliis, quam Dominus Caietanu dieebat esse primam. Et haec quoad contiisua tionem , diuisionem ,& expositionem praesenti textus. Ad terminorum declarationem modo
verba texi . sunt uerisit et omnis differentia addita alicui alteratum iacit, quae proprii linae, aliud. b Hic
notabit Novicius ex Domino Caietano in te cunda digressione istius capitis, quid pet alterum,&aliud; di quid per facere alteratum, & sacere Aliud,& alte aliud, intelligat Porphrcius, di ex Alberto Mλ- audiuisint gRo, Antonio Andrea , &Ioanne de Magistris: quia alterum, de aliud, disiciunt, Nam,alaad, est
relatiuum diuersitatis in substantia, unde insuci
conceptu quid ditatiuo, importat diuersitatem
substantialem , seu quid ditativam , di essenti lem; hine facere aliud, est essectus d serentiae specificae, seu magis propriae: di quia maior disserentia infert minotem , tr aliud, importat diuersitatem substantialem ratione, ly diuersi
talem, facit alteritatem, seu alterum, latione v
to ly; substantialem a facit non solum alterum, sed etiam facit aliud. Alteratum ver 3 seu alteiu, At emam υν- tripliciter potest sumi. Primo modo communi. puriter potier, inquantum importat quamcunque diueis tatem, siue substantialem, siue accidentalem I. Physi .e. I. I. physi. c. I 3Λ 6. physe. co m. a. sic Albertus tract. I. cap. I. vellus finem dicebat haee vel ba, D eo autem alteratum. vel qualitate aeci.
dentali, vel essentiali, sed differentia magis propria non tantum alteratum, sed etiancit aliud. quia alteratum qualitate ellentiali, aliud factum est: similiter Am. At id reas inquit, quod quando Porphyrius dicit. Omnis differentia alteratum facit, accipit ir, alteratum, largo modo, & communitet, ut se extendit ad alteritatem, di aliet te m. idipsum dicit Petrus Tata retus prosundus Seo tisa , nce ab his recedit Aegidius Romanus. Secundo modo sumitur alteratum, proprie,visa
eii distingui accidente separabili, vel inseparabita, di se est relatiuum diu et sitatis in accidente,&opponitur ad lr,aliud;quod est relatiuum diu et sciatis in substantia, di sic sumitur, tr alterum, in seeunda diuisione distentiae, quando inquit Porphyrius, quod differentiarum quaedam fociunt alteratum,qusdam veto faciunt aliud.Tettio modo sumitur tr altetu pro alteiatione Phr . sica, di naturali, quae fit per Physi eam, di tealem transmutationem, & hoc modo sola diffetentia communis, sumpta ab aliqua qualitate reali, de tertia specie qualitatis, iacit alteratum, ut sie albietatio est motus secundum qualitatem, primo coli tex.co m. al. de coniratia qualitate in contrariam qualitatem primo de generatione textu a 3.3 Phriici tex. i9. di 8. Phylic textu a I. S in post praedicamentis cap. de motu: Sed hic dubitabit Dubi a lo. Novi eius, qualis est illa alteratio, de qua hieto inquitur Porphyrius λ Ad hoc respondeo cum Λ- Prores
uetro e 7. Plii sic. commento I i. Secundo de ani . ni miadum matex. com I 7.&I. de anima tex. commeto 18. qu/uςxi quod duplex est alteratio; una videlicet eorpo. r. ri4 altera vero spiritualis, & utraque duplex. videlicet petisci tua, ct corruptiua, tertio de anima commento et 8. S secundo de anima ar. Ss7. ubi Λuetroes alterationem spiritualem appellat motum aestimatum; de alteratione perte-ci tua loquit ut Philosophus secundo de auuna
textu commento Ial. di i 38. de alteratione vero destructiva primo degeneratione textu M. Est enim passio corruptiua, motus alicuius luis biecti in actu, de una qualitate, quae corrumpit. in aliam qualitat cm, qui acquiritur: passio veto persectiva eli cum aequilitione unius qualitatis, line deperditione altccius qualitatis pis existentis. Tunc dico st differentia comunis,ci propria, Responso. P a qua
182쪽
quae primo faciunt alteratum seu alteritatem
alterationem, causant alterationem corpoream,
quoad accidentia eorporalia, persectivam, vel corrumiam, & hoc sumendo alterationem vomu ito. re di pr. te: ltetum. N a. qui rei Nauicius; qualis est illa alietatio, qui co uenit differetis magis propria: Dico,q, & si dissetentia speeis ea no socii alterationem, sed potius generatione substantialem, de qua habetur 3 Phys.lex. 6 .phys.lex.
c m. C. primo de anima I S. de I a Metaph. te .co m. 7.tamen si sumere uolumus alterationei
proprie. quatenus subiectum recipiens distilentiam speciscam, aliter se habet postea, quam ante sic dici posset. D differentia addita generi facit
alterationem spiritualem persectivam, qua in uis vetὰ faciat potius aliud, vi bene inquit ipsemet Porphrrius in textu, quod animali adueniens rationalis differetitia, aliud secit. Tettid quaeret Nouietus Thom ista; potest ne differentia communis, vel propria sacere aliud, seu differte essensti spisso. tialit et Aa hoe respondit ei illust risiJmus,& Re
uerendus mus D. Caietatius, v non, notabiliter
docens, quod multilm differt dicere, facit aliud, S dicere, Insert aliud, sicuti disset unt etiam sacere, & in se tre: Nam S si differentia propria, ut differentia secundum rudibile,& risibile, inseridi fierentiam secundum rationale,& irrationale a. posteriori, seu ab cffectu,non tamen facit aliud, id est non iacit asinum i se alium ab homine, sed sunt signum, quod irrationale, de rationale, sa-cium esse aliud, id est, essentialiter differte a snsi,
di hominem . bene tamen ἡ conuerso disterentia magis pro pric facit,&inseri alteritatem .idest, diu et sitatem accidentalem, inquatum a priori musat, de concludit illanx Hinc patet quod differentia addita geneti non facit nugationem', ut insit Aegidius tr. Metaph. quaest. II. eou, est actus di stinguetis, de his et ratiorem complementi, ut id in Algidius dici bat quaest. Io. verba textu Secundum igitur aliud netentes differetias,
diuisiones genetum sunt in speetes, & desinition ex assignam ui l ponit nue secundum discrimen. 4 1i inter dfferentias facientes aliud, & faeientes al-eterarum, quod consistit in hoc, quod quado gemis diuidit ut in species, non diuiditur pet diffe- renitas facientes alteratum , sed per differentia sntientes aliud, non enim dicimus, quod Animal. aut est album, aut est nigrum; vel Animal, aut habet pilos & capillos crispos, aut non habet ea pillos crispo, Sed bene dicimus,Vanimal, aut est rationale, aut it rationale: similiter quarndo des nitur aliquid, puta homo, non dicimus, quod homo est animal album, aut habens cica. tricem, nasum limum, vel capillos crispo s. sed benὰ dicimus quod homo est animal rationale: in qua des nitione. animal, est get.' propinquu, te tationale est d fierentia specifica, seu iaciens aliud, quae contrahens ipsum animal, facit aliudidisti hominem . sed de hoe in pro hemio diximus multa, plurima vero in nolito discursu de triplici intellectu 1 Animal enim, & rationale, ... . sunt pariis essentialis ipsus hominis, per quasdes nitur homo, illae ehim sunt des nitionis partes, quae des nitum per talem desinitionem in .
trinsece constituunt, ut primo Phvs c. com. 28. primo de animaeo m. s.&IMetaph. commento
. benὰ dixit commentator Averro est quamuis Isidorus libro primo Et hi mologiarum cap. 26. aliter hominem definiendum existimauerit, videlicet, quod est animal rationale, mortale, tedirenum, bipes , risus eapax; sed hic non desinitio est, nee descriptio, sed quid ex desinitione ,
& descriptione commixtum. hoe igitur est di scrimen inter has disierentias, licet Avicennas in cap. Io. suae Logicae, aliud asgnet discrimen, i. delicet, quod differentia communis, de propria, non constituunt rem cuius sunt disterentiae, sed accidunt rei iam in suo esse constitutae, differentia vero specisca, rem cuius est differentia de nouo constituit; idipsu m dicit etiam Ammonius,
ruando inquit, quod poterat socrates non essemus, de esse socrates. Et Tiberius Bononiensis Averroista inhoe cap. ex Averroe, qui inquit, quAd differentiarum quidam est renouans in . uentum aliqd, & quidam renouans ab alteratione , differentiae quae renouant inuentum sunt. quibus diuiduntur genera in species, di pereas complentur diis nitiones. Vnde per has differe tias facientes aliud complentur dissinitiones. de diuiduntur genera in species. Circa quam diui . sonem generis in species, per differentias oppositasv .g. per rationale, de irrationale; notandum
est ea n ancisco de Matronis in suos constatu li- Ffati ei se labro primo distin quaestione 3. articulo I. cy de Mait ouis. irrationale non est una differentia diuisibilis itialias duas, quia ut sie esset doleniendum ad aliquam speciem pet multas differentias constitu tam . Vnde inquit, quando diuidimus genus per postiuum, de priuatiuum, non est imagi- nandum, quod irrationale, si unica differentia, quae ulterius diuidatur in alias duas, quia cum sint plus quam mille species animalium i rationalium, esset deuenire ad illam specie, quae eonstitueretur per quingentas differentiat, sed potius est imaginandum, quod per irrationale circumloquimur omnes differentiis, quae non sunt constitutivae speciei rationalis. Hse Flamcisci doctrina optima est, sed in uno mihi non probatur, videlicet inquantum dieit, quiad irra tionale est quid priuatiuum, nam nulliam pria uatiuum est intrinsecum constitutilium entis post tui, modo irrationalia animalia sunt entia post tua, ergo it rationale non est quid priuati, Dum, eum sit intrinsecum constitutivum anum alium irrationalium, & ideo videtur mihi pe ripatetice dicendum, quod irrationale quoad substratum, seu quoad differentiara connotata, rest quid postiuum, formaliter vero id est, quo ad nomen, est quid priuatiuum, tenens locumtiui. de se l1, illationale, supplet rnominis positivi. L U, I Lbis tot differentias, quot sunt animalia irra tionalia, quibus differentiti no sunt nomina imposta; id ita me Deus adiuuet ut si hoc voluit dicere Francilius, ut bene dixit: γ s 'rat Novicio,
183쪽
PQ quἰd est illud post tuum commune quod importatur per illud nomen priuatiuum,irrationale Rc0. Respondeo cunis. Thoma I. par. q. ue o. an. . ad primum, P est natura sensitiva, unde inquit co . formit et ad Aue troem primo de animac m. a.
q iod animalia irrationalia non sunt ei ut despeciei, sed specie differunt secunddin diuersos gradus determinatos naturae senstiuae. Et sic patit
discrimen inter has differentias quoad diuisio Nes,ridum nem,de des nitionem. Vbi cum Allietici Magnori Alberim tract. I. cap. . ad oertas, hie veris eati, id quod i qpto hemio dicebat Porphyeius, quὁd scilicet, no titia quinque uniuersalia valet, de utilia est ad di uisiones.&des titiones, quia secundum easdeindifferentia, speeiscas. per quas diuiditur genus,
puta, animal, postea constituuntur.&definiun. t ut Animalis specics, non autem secundum eas
. . quae faciunt solam alteratum. Et hie de diuisone, dedis nitione, praeterea, quaeia pro hemio ea irra Angelu in Thium diximus.
serentia dupliciter pres t sumi, uno modo videli cet pro intem ione, alio modo vero pro re lubiecta inretitioni. seu substrato quomodo hie a Porphytio, in communem, propriam, Ec magis peto. priam est diuisa, formalit et ne, di pro secuda intctitione, an pro substrato, di prima intentioni pyespotiso . Ad hoc rapondet D. Caicianus dubio 3.-dis. serentia dupliciter potest sumi, uno modo materialiter id in pto prima imetione alio modo sorm dii et pro secunda intentione, tune inquit, clhre diuiso duplice in sensum potest facere. pii mus est, ut alia res realis sit, quae dicitur digetentia communis, alia quς est disterentia propria,de
alia quae est d fierentia proprii ii ima ; sed luc sen.
Ius erroneus est inquit D Caietanus,quia una.&eadem res, diuello respectu esse poten d sieteri. tia communis, propria , di magis propria, et bigratia, congregativum visus, est differentia comis munis respectu parietis, qui modo potest esse albus. modo verὰ niger, est differentia propria repetitio. spectu corvi, & cathonis, & maxime pio pria rospectu nigredinis,st ii quaeras, euius est iii e sen- Responsio. sua ettoneu 1ρRespondeo ut est Aegi iiij Romani, qui a smili in cap. degenere dixit. V definitur genus pro re subiecta intentioni; non autem pro ipsa intentione. & similiter omnia quinque piae dicabilia, diuiduntur, de des niuntur pto su strato,& ptima intentione. Alius sensus est inquit D. ait tanus, ut si diuisio intentionis, seu differentiae sot maliter sumptae,& non materiali. ter,iuxta primum tensum. sic quando Porphy
rius dicit, si d. fferentia diuiditur in commune,
propriam, Nptopra j limam; vult dicere, O tres
sunt incidi d uete adi, quotum unus est comunis, alius proprius, ah et vero maxime proprius, qui modi tres diis tendi,uni,cteidem te pectu diuersorum postitit copetere, ta hie sensus a Porphyrio Elt intentus, a quo non recedit Auer. quan
do inquit,s, d Eerentia diuiditur in tres intentiones &e. Et ne quia tales modi sunt tres, quoniares aut diuei uni per essentialia, aut per propriet'
tate . aut per accidentalia. dc unam et res, iure ea essentialis, illi est proprietas, alteri vero accides,
ideo primo dis rentia distis sarii intres interitione . scilicet com uniter proprie, de inagis proprie. Haec D.Caietanus. Ad harae opinionem D. Caietatii, accedit opinios t. q. rq l ann s Anglici,& M auri iij, tr definitur, de diuiditur differentia sor maliter, id est,pro intentione, inccncreto stib habitudine ad disei etia mater alit et sum .piam. Logicus enim diis nit. di diuidit quinq: p
dicabilia in concreto. dest, ut con norant,c lacte
nunt, de supponunt pro fundamento, si autem
in abii tacto leu abstrictiue, & quid ditatiue, p. scindendo a concernentia subiecti. N sundamenti, quia ut se eans delatur a Metaphysico. Sed quid de hoc senserim, in cap.de genere supra dixi. Vnum nunc dico i v acute satis de hac temptet- senti loquutus est D. Caietanus, prosunda Metaphys eae limites, non egra sus. Dubitabit,& iterum Noui eius Thom ista, est. Dubitati. .ca illa verbi tex lux, sdifferentia facietis alterat u ,
dicitur differentia sinpliciter,d fierentia vero faciens at ud. dicit ut disserentia spheiscar. Si di si rentia communis.& propria debent dici differe-tie simplieiter. ergo disserentia specifica. diciturdi fierentia secudum quid, sed ens simpliciter est nobilius eme secundum quid ra. Metaph.tex.c5mcn. 3 quia ens simpliciter est substantia, Sens secundum quid est accidens. Ergo non bene hoc dixit Porphyrius. Ad hoe aeuie fatis more solito Resperurespondit D.Caietanus, cp differentia aliqua dicitur specifica, quia speciem constituit, di ut Albertus inquit, ad specie pertinet, & illa in specie, seu esse specisco constituit, differentia tamen sa ciens alteratum, dieitur differentia simpliciter, sed facit differte secundum quid. Vnde lI,D fi retia simpliciter,duplicitet potest sumi,vno modo videlicet, in sensu composito, alio modo insensu diuiso, in sensu composto, est totum hoc, di se tentia simpliciter. in sensu diuiso vero est indifferentia,& l1 simpliciter idem est, ac sine pei sectiva additione. ed sic differentia faciens aliud speciale nomen liabet, de ψocat ut differentia specifica, d. fferentia ueto iaciens altera tu bique additione, comune nomen retinet, ut inquit etiam
Ant. And. Doctrina illa D. Caietani coprobatur ex Alberto ita et s.c. i. pii prie in medio capitis, dicente, ut nomen . di serentiae limplicitet, non praedicatur de d Eetentia faciente astetatum ratione absoluta, di petiecta , quia super nomen differentiae, nihil addit, q)icia potiat eam in scit mam verae, di propriae uiderentiri neque ab hoc recedit petrus Tata retus 3co tilia, Magittit Philippus Maca gara , Daminicus de boto, de tam dem Aegidius Romanus, dicens, qu Ad illae d: se reti trae, quae solum iaciunt alteratum, non vocantur specisi ae, sed dic ut ut differentiae simpliciter, idest, simplici nomine dictitutdi Eeieuiis, ut est communis, di propria. Et ite concludo cum II. Caietano, quod differentia iaciens alterai v. d. f.
ferentia simpliciter ap pellatur, quasi nihil aliud dignitatis tu se reti ucat u sacete leuitet dii et te,
184쪽
iusserati, a vero faciens a Lud, speel sic a d citur,
quia pei secti sino modo .i. speciscὰ iacit unum,h altero dii Ferre Vbiani inaduertas, si aliquem
terminum communem non reeipere additione,
quandoque prouenit ex impellectione eius, v n.
de Animal simpliciter sum pium. sine addito piactionalii. sne talionalitate, importat nudam natu iam sensitivam, de se est quid impet sectionis in eo, ita cy si alicui homini in tet loquend.um ab aliquo dicatur, veli Atii mal . iniuriam se recepisse existi bii, ac si bellia esset vocatus, mente captus, e rationis expers. si veto sumatur Ani. mal cum aliquo addito pei sectionali, puta cum differentia specifica L rationalitate, tune non iniuriam, sed propriam eius, acquid ditativam dos nitionem tecepisse. gaudebit. quod a simili dicendum est de dissetetitia simplicitet sumpta line addito, de de differentia spe essea, cui additur dignitas, quae est ratio actuandi, speciscandi, ac speciem aliquam absolute constitutat a simili in Di s dicamenio substantis in tertia proprietate, psubstantia seeunda non dicii ut simpliciter qualita sed substantialia qualitas . Licet quandoque additio illa, impersectionem addat ei cui addit. 8e iunc est, quan do illud additum diminuit, vel
est conditio d strahens, unde sortes vivus dicitur homo sine addito, sortes vero pictus, uti mortu
non dicitur homo, sed dicitur homo pictus, vel homo mortuus; similiter substatuta absolute dicitur ens, accidi ns vero cum addito diminuete
dicit ut ensiti subiecto. Haec pro dubitatione aD Caietano mota doctrinaliter explicatiue, di, xiise volui.argu mentum Caietani relinquens illi
pauperculo loeticulo, quem nolo nunc turbare, quia in t xpositione prilem is textus, aliud no habet, nati hoc argumentum, de continuatione Oblongam , Oblectamentis tepletam. Me bat , . necundum liud facientes, de cetQ Hie dubi, Dubitatio. tabit Novicius, an differentia magis propria
facit aliud8 Si non, tali pacto, quia differcntia magis propria aduenit geneti, sed genus non est aliud a specie per talem differentiam con stitura,cum homo, Animal, de rationale, sint unum de
idem,quia secius Animal non praedicaret ut de homine uni uoc 3,ergo dissi rentia magis propria noResponsio. facit aliud. Ad hoc responde tutu, differentia facietis aliud quadrupliciter pote it considerari.
Priinci secundum se . de ite est quidam substantia
vel naturar vi s v.g. Rationalitas consideretur secundum seipsam .i. secutrisum quod rationalitas
est. Secundo considerari potest disserentia facies aliud.per comparationem seu in ordine ad subiectum, quod eli penus. v.g. si rationale compari tad animal quod contrahit, di sic est actus persciens potentiam,vi inquit Aegidius Romanus 7. Metaph. q. o. Tettio, ionii derari potest per c 5- parationem ad speciem quam inii insece cotist, tu aede sic est sotina denominans essentia, quia tribuit nomen, de diis nitionem speciei constitu-iae per ipsa in. Vt verbi gratia,s tationalitas consideretur in ordine ad homine cuius est pars es.sentialis. Quarto confidetari potest differentia la
elers aliud per comparationem ad ea qui di singuunt ut a specie per ipsam differentiam etintilia tuta, de se dicitur specista qora speciem consit. tuit,& illam differre facit a quolibet alio. Ad hoe Responso. respondetur de mente Auscens in sua Metaphy. sca, differentia sentis,ec species,dupliciter possunt considerari. Uno modo secundum te, alio modo secundum rationem disinitivam, primo modo sunt idem , secundo modo velo non sunt idem: eo D de illis, intellectus format i res conceptus ex natura rei distinctos. qui costituunt tria praedicabilia,nam alius est conceptus rationali alas, alius animalitatis.alius vero hominis: Cotra, Cotii Materia, ima,&com positum, secundo de ansema commento a realiter distinguuntur, sed genus sumitur a matella. differentia a sorma, di species a composio io Metaph ergὰ genus,disset tia. de species realiter differunt. Ad hoc respon- Responso. dee ut nega ndo consequentiam, quia genus sumitura materia, differentia a forma, dispecies a co-
posito secundum quandam similituditiem, quia sic usi materia prima per suam potentiam passiuam naturalem, est in potentia ad omnes formas naturales, ita etia genus est in potentia ad omnes d. sic tentias specificas, per quas contrahitur ad
ite specificum ita etia differentia specisca pet cit genus, trahens illud ad determinata speciem,& sicuti compositum eonficii ex materia. N et ma, ita species ex genere & differentia. Et se dis se tentia comparati potest ad duo, videlicet,ad denus cui aduenit,ti tunc non facit aliud, N ad speciem quam costituit, de tunc facit aliud, cum Opposiae dissi realis oppositas constituant species,
habentes essentias differentes: Sed contra hac re. Contra. sponsionem replacat Gratia deus Esculanus. quia tune nullum discrimen es et inter differentia essentialem, de accidenta em,& consequentia probatur: quia etiam differentia accidentalis ad duci
comparari potest videlicet, ad subiectum cui aduenit, de ad illud quod cum subiecto continuit v. g. At do ad duo coparari potes,videlicet, ad
eorpus eui aduenit, di ad esse albu quod cu cot- ...pore suo modo constituit, primo modo facit silum alteratum, secundo modo facit aliud, puta ialbum a nigro, cum esse album sit aliud ab esse nigri, de sic inquit , distet tia substantialis δε-cit aliud, etiam illud cui aduenit. sed differetitia accidentalis iacit solum alterat uni, de non aliud. e. se differentia specis ea, diuisua. de constit ua generis eui aduenit, facit cile aliud de diuers-scat essentialiter . Sed hane opininnem istius Gratia dei nunquam seire potui, cum differentia contrahens genus sit extrinseca rationi generis. de intrinseca rationi speciei. Sed ad dissoluendum eius motivum. Dico, quod differentia quae solum facit alteratum, sicuti de differensia saciens aliud, quadrupliciter potest considerari. Prim A secundum se,de se est accidens, verbi gratia. Albedo secundum se est tantum albedo. Secundo per eo inparationem ad subiectum eis
ius, puta, ad patietem, de sic si correspondet ei subiectum determinatum est accidens propnu ,
185쪽
ut hae albedo qus est in hoc pariete. si telo non
eo trespondet ei subiectum determinatum, tune ἁr accidens commune, ut albedo.Tertio considerari poteti per comparationem ad eonstitutum per ipsam de se est dispositio dans nomen dc deis finitionem secundum quid . non autem simpliciter, cum det ei nomen accidentale, de desinitionem accidentalem. v.psi consideratur albedo in ordine ad album . in arto considerari potest in ordine ad ea quae a suo subiecto distinguuntur, de si e est differentia propria, vel communis: tunc
di eo, i disserentia accidentalis iacit aliud secundum ud, d fierentia vero substantialis facit aliud simpliciter.quod est species consti tuta, & no ge .
nus per differendiam contractum. Contra, de S
bos differentiae communes faciunt aliud lici cogregativum d di regit tuam visus, sunt accidentia separabilia a subiecto in quo sunt, sed ista foriunt differre specie albedinem,& nigredinem, ergo iaciunt aliud. Respondeo, illi congregativum di disgregati v um,dupliciter poliunt considerari, va o modo in ordine ad subiectum eui inhaeret, pura patieti. e se sunt separabilia, alio modo in ordine ad albedinem de nigredinem, de se luntdifferentis essentiales,de in agrs propriae, Albedo. α est aliud a nigredine no statu per subiectu sui ,
sed per differentiam specisca in , sed a Porphytio
conlideratur primo modo, de ideo non faciunt aliud Contra. de pro hoc y d se tentia cominu uit, ct propria non differunt a differentia magis J.ptra, quia omnes iaciunt alteratum, sic. sicut eria communiter de proprie dicta,aduenit suo subie cto, quod est eus in actu, ita etiam disserentia P.
prii lime sumpta aceidit tuo subiecto in actu dest genus, sed differentia propria Be communis facit alictatum solum, ergo de d talentia proprii l- sim Eaccep a facit alteratum solum. Ad hoc resp. cum Paul , Veneto,, differentia magis propria aduenit subiecto,puta generi,sed diuerso modo: nam d fierentia communis de propria adueni ut subiecto actu existenti habenti ultimatum e e specificum, ut albedo de cicatrix aduenit enti in actu completo vi est homo, de non faciunt istae disse. rentis subiectum suum esse partem alicuius compotiti essentialis, sed tantum accidentalis. At di L fetentia specisca aduenit enti in potentia ad esse specisi cu m, ut rationalitas animali, & iacit geti . puta animal,esse partem composti essentialis est species, unde dicimus6homo est aliud ab e quo, per rationale, de alte eum a Socrate, per albedinem, unde compositum accidentale magis het ire per materiam,quam per sormam, ut albia magis hei esse a subiecto,qua ni ab albedine, sed species magis habet tisse per disserentiam, quam per genus quod est subiectum eius. sicuti a simili copositum naturale magis habet esse per sormam, uper materiam, quamur, secus te habeat eompoli. tum artiseiale, quod magis habet esse a materia,u a forma, ut bene inquit Aegidius Romanus I. 1 tirli. ut domus magis habet ine per materiam,
puta,per lapi des, quam per sormam eius qui est accides, ec lic et cmanet una firma cocluso, ip dii.
serentia communis, & proprIa saesunt alterum, differentia vero magis propria sicit aliud. Amplius rationale ocitrati nate sunt d:fferen Aliud Me. tis separabiles cum possint subiectum relinque. re, ergo nullo est inter has ties differentias di eti-men. Antecedens probatur, quia si elati s hetiti ema ad materiam, ita se habet disseretia a s h nu, seeundum Avicennam, sed sol ma potest relinquere materiam, ergo disserentia specifiea potest relinquere genus subiectum. Ad hoe respondei, Resp. disserentiae speeis et duplex est subiectum, vi delicet inhaesionis, quod est genus,& denominationis, quod est species iunc dico, p rationale &irrationale pri sunt relinquere animal, cum ani.
mal possit esse, sine ronalitate, de sine irronalitate, non tamen possunt relinque te subiectum densis minationis, quod est species, potest enim aliquid
esse animal, de non rationale, non autem pol esse
homo quin sit rationalis, vel equus quin si it rationalis rite etiam duplex est subiectum sol mae, videlicet inhaesonis, quod est materia a qua potest separari,& denominationis, quod est copo . situm a quo non potest separari, quia Arma non
potest compotitum relinquere prste resus eorruptionem, de si e subiectum limitatis, uel aquilinitatis, rationalitatis, Nitrationalitatis, non potestiale sine sua disserentia. sum uersaliter ergo I i. communiter igitur, seu Constructio in uniuersum loquendo somnis disset ita ad dia bri rura alicui J. . qualiscunque differentia contrahens,
de determinans aliquidi alteratum iacitJ .i differre facit essentialiter, vel accidentaliter, ut inquit Albertus, Aegidius, de Ant. Αnd. vel rem aliter se habete, ut Pertus Tata tetus. s sed eae quidem J. i. sed illae quidem disteremit L qus de communiter, de propriae suntJ. i.quet dicuntur di fierentis communes, de ui fierentis propristit teratum Dei untd taccidentaliter solum differte faciunt i quae ueto
proprii l mae aliudJ. i.illet vero differentis, quae dis 1 ferentiae proprii dims , uel magis propiis sunt dictae, faciunt disterre ei lentialiter i quae quid ei igitaliud iaciunt J. i. illae uero differentiae qui faciunt differre subitantialiterispecifice uocanturJ. i specierum constitutivae dicuntur, ut inquit Albe tus, de Caietanus, illsueto qui alteratum)i .illae veto differentis, qus faciunt distet re acciuenta litet simpliciter dissetentio. i. appellamur da EOrentis line addito, ut inquit Albertus, de Caieta. nus, vel communi nomine dicuntur differetitiae,
ut inquit Aegadius, de Antonius Andreast animali enim adueniens ratactialis do sterentia r. ra tionale ut differentia contrahens, ec determinans ipsum an misi aliud secti J.i constituita humanam . . . tia
speciem, seu hominem , qui est animal talionale, essetitialiter distinctum au equo irtaticinali lotis autem quod si mouet Ja.illa vel 3 diste tetitia, qtsi mouere, ut Anti Anu. e Petrus Tararetus, vel
motus differentia, ut Ammonius, vel illa differentia, qui est causa mouetidi, ut Alberius, Aegidi'. de Caietanus talietatum solum a quae scente facitJ .i. differre facii solum accidentaliter a quiescentas quate illa quidem aliudiit illa quide etia, scilicet
186쪽
scilicet rationale adueniens animali, aliud secit. i. speciem hominis si te veto alteratum solum se .
. citi. i. hac autem differentia, videlicet uuiescere .& moueri,saeli solum accidentaliter differre L se. cundum igitur aliud facientes disserenitas J. i. secundum illas differentias, quς constituunt speetsdiuisiones generum sunt in species. i.gna descedunt in suas species,ut sunt rationale, S it ratio nate, per quae animal descendit in hominem, &alias animalis species s& diis nitiones ais gnatur).i. ex his differentiis facientibus aliud, componuiue des nitiones quid ditatius squq sunt ex genere.& huiusmodi differentiis 3 .i.quae desinitiones
constant ex genere propinquo, ti talibus differetiit speciscis, nuncupatis secundum autem ea .i secundum eas vero differentias I lus solum alteratum iaciunt a . i. solum accidentaliter disterrefaciunt salteti tales solum consstunt i . i. tu in Ieas alterationes,uci accidentales permutationes
fiunt'aliquo modo habentis permutatione . . n eo quod aliquo modo se habet aliquid, fui
permutationes quascunque,largὰ, di uniueruli. tcr dictas. Sic igitur constructa luera, talis ex ea colligitur.
Chri lucri Disserentiarii aliquae sunt futientes aliud, seu sp
texitialis. cificae,ea quibtis lusiones ut generis in species,
ET quoniam circa bane concluso nem: supra
est ni is dubitatum, ita ut omnia dubia contra eam fieti possibilia, sint evacuata, pro Noui ctis tamen, leues quasda dubitationis afferte Doti
A tutius i. cissabor Et primo arguatur sie. Illa diuisio mo dotum differentis, vel diffcrendi, est in sussciens, sub qua non comprehendutur omnes modi disserendi, sed ista diuiso differendi in hae conelii sione posita, est huiusmodi,ergo est insus ciens. Maior probatur a smili, de definitione, q quandoque dicitur impetricta, cum non evacuat totam naturam tei desinitae. Minor probatur, sia Socratis, de Plato disserunt in i et Iecssentiali hi,& non per has differentias facientes aliud , cum non differant per rationale, ut P differentiam speciscam , nee solum per differentiam coinmune, videlicet albedinem, aut propriam ut similat cm,
ergo dat ut alius modus differendi, ab liis distin- Respon. ctus. Ad hoc respondeo Q duplex est principium differendi, unum uidelicet materiale, qd i it ma teria signata, vel hccclieitas fis Scotista, oliud est princ pium sol male quod est aliqua dria; modo Soetates de Plato distinguunt realiter, suppositaliter,per c intentiam materialem, non aut esu malem, vel essentiatem .sententia haec est Atistotilis T. Metaph. ex.co m. 28. Auertoas in libro de .stuctio dei luctionum disp. prima in solutione
septimi dubii di Themissat a. de Λnima, cap. 2 q.
& g.Metaph. tex.co m. 6.Contra idem est prinei. Ccntra. pium issendi, didistinguendi, eis principitim e sendi ipsus Socratis .eti eius differentia specisco, puta rationalitas, ergo per illi in ilibet ab ala odistingui. Respondeo *Socrates dupliciter potest Rehous disti usui.& ab alio differte, uno modo ab aliquod lucriae speciti tabequo, &sic d fiet tabillo pdifferentiam ratio ualitatis: alio modo Lb aliquo eiusdem speciei, eum quo tonuenit in forma, α sic differt ab eo pet materiam: se pii mo de At i
Λ uerro es, P illa quae diisetunt secundum ipcm,tion distetulit tantum secundum materiam , sed propter formas in quibus est contrarietas: Coti- Contra. tra,vnum indiuidiau, est aliud ab indiuiduo eiusdem speciei, ut Socrates est aliud i p. alciae,sed a liud ,est relatiuum diu et litatis in s. bstantia, et
so illi differunt secundum substantiam. Ad hoc ne syoti. respondeo , O Socratis non est aliud a platone. sed bene est alius homo, nam alius ho, dicit aliti
numero,sed ly,aliud, subflatiue, dicit aliud inspecie, hinc uerum est dicere, Socrates est aliud individuum,id est suppost uni a Platone , sum ea-do ly, aliud adiective.
Secundo principaliter arguo sie: D iserentia Artuitur 1. hie diuisa, eli differentia communis, ergo postea . cum ponitur ut membrum diuisionis, male ponitur quia vi se, idem est diuidens, Adiuisti in; quod eis absurdum. Ad lioe respondeo, quod du Res in o. pliciter est dilerentia communis, uno modo coin unitate praedicationis, seu secundum praedica
tionem, alio modo communitate usus, inquantuptimo cadit in viam communiter loquentium e Tune dico, pilis retia communis hic diuisa, ethdifferentia communis primo modo, Sse habet ut superius,tqui uoce secundum Scotuni, vel analogice secundum Albertum, S.Caietanu, ad tres modos differentiae; differentia veto communis qest primum in in brum diuisonis, est differetici
communis secundo modo conueniens cum illa, sicuti aequivoca aequi uocata conueniunt m n mine cum aequi uocos qui uocante. Vndela iecu Notandum Alberto notabilitet aduertas , γ accidentia com- ς munia,S accidentia propria. a quibus sum ut urdifferentia et differetitia propria,tri pliciter pollunt conliderati: uno modo secunduse.& sic accidens, proprium sunt duo praedicabilia, quae ἐκ opposito ad 4 fferentiam, uiuiduntum uersale, quod est genus ad quinque praedicabilia, vi tuo cum secuti dum Scotum q 8.ta Anio.
And. vclanalogum secundum Albellum itac. a. cap. s. secundo modo consideratitur mordiale
ad sua singularia, ut ad partis sub uti tuas eo tu , ut v g ad hoc, di illud proprau, i, ad hoc, ta illud
accides, di sic habent talionem specteti tertio consideratitur secundum ιγ pcrocii conuem coiia, vel discrip antra ad illa comparata, ev tic ab ipsissumum ut duo modi differentis, qui sunt uisicie. tia com munis.&' dos seretilia propria. Cotta .issu a Ccntia. quod facit conuenire, non iacit u intre, sed acci dens separabile facid conuenite, cum sit quoddacommune, in quo multa conuenium: Λu hoc io itas spon
187쪽
Ipondeo. I, idem diuerso respectu, est ratio couenientis, se ratio discrepantiae. v. causa conue.
olentiae suorum subiectoriam quibus communieatur, ratio vero differendi ab aliis subiectis, mruibus est sorma opposita, ut site ratio di resani. facit conuenire omnia alba, quorum eit visum
disgregate, facit etiam differre alba a nigris,quoarum est ex opposito visum congregare; sic in capit. de substantia. in prima proprietate ly. no esse in subiecto. est ratio conuenientis, per qua Omnes substantiae conueniunt, quatum nulla est in
subiecto est etiam ratio discrepantit, seu differetiae,per quod, non esse in subiecto,subitantiae disserunt ab accidentibus, quς sine subiecto naturaliter esse non possunt I.'Phrsi. dico m. I . dc 3 9. q. Meta. com. 2 .dc 7. Met.com. i. ipsae substantiqvero nunquam in tali subiecto inlissionis repo
Arguitur I. Tertio arguitur principalitri: sensibile est differentia magis propria & tamen non est diisetc-tia specifica, sed genetica. ergo male dicit, quod differentia magis propria. dicitur differentia spo Dodi. cifica. Ad hoc respondeo, P omnis differsitia magis propria constituit aliqua m speciem, se consequenter dicitur specifica; Vbi nota, P sicuti duplex est species, videlicet specialissima, de sub alterna, specialii lima,ut homo, equus; subalterna, ut corpus, corpus animatum, di c. ita etiam duplex
datur differentia, quidam enim est differetia specialissima, seu ultimata speciei speciali ilim , qu Ddam vero non ultimata ,sed intermedia, uel lub- alterna, speciei subalternae: Tune dico I sensibile,desinon est differentia specialissima speciei specialilli mi, est tamen differentia subalterna speciei subalternet,qus etiam dicitur magis propria. Et sequando inquit Porphyrius. qudd dria magis propria faciens aliud, dicitur specis ea, intelligitur, quo 1 ut vel specifica specialissima ultimata, vel specifica intermedia, qualis est ipsa sensibili Dubitatio. tas, seu iplum se ii sibile:Sea hic quaeret Novicius. qii et erit definitio differentiae, prout est unum de Responso. quinque praedicabilibusὶ Respondeo, de differen Triplex esse tia duplex potest assignati definitio. una videlicet pote, differe de differentia incommuni, diuisa intres illos mox ax definiti do, differentiae, de illa se definitur, differentia estque alteratum, seu accidentaliter,uel essentialiter
differre facit; vel differentia est, qua singula inter se differunt quocunque modo. Alia desinitio da . ri potest de differentia communi ad differentiam communem Ac propriam deest talis; dria est quae alteratum sollim. i. accidentaliter differre facit: alia dc tertia definitio dati potest de differentia magis propria, quae talis est. Diffetentia est quod aptum natum est praedicari de pluribus in quale essent ille: quae definitio competit tam differetiae
genericae, quae constituit genus cum quo conuertitur,de ut sic lentibile rei pectu animalis dr disse. tentia generica . quam etiam disserentiae specisi. es quς cortilitia at speciem specialistimam, cu qua conuertatur, ex vinc rationale est disterentia sp cisita constituens hominem, de est conuertibilis
culti hole: deli Ee tertia. desinita ompetit diffe-
rentis, qu est tertiit predicabile, Ecde qua erat
dubitatio: Quod si iterum quaeratur, quomodo Dubitatio. hse differentia communis ad genericam , de specificam,de illis pridicaturi Respondeo ex sentea Rς Τρομtia D. Alberti Magni P praedicatur analogice, Pprius quidem de differentia specifica, quam genetica, ut patet ex definitionibus peculiaribus exrum: nani differentia generica pret dicatur de pluribus differentibus specie, ut est ipsu in sensibile. quod praedicatur de homine & equo, specie dis-
ferentibus r differentia vero specifica praedicatur de pluribus differentibus numero, ut rationale de Socrate, de Platone, qui numero tantum, seu materialiter sunt differentes: Dices, ergo differen Dubitatio, tia genetica, ut sensibile, erit genus, cum praedicetur de pluribus disterentibus specie. Respondeo, Responso. v est differentia ut quid, sed species, de genus, ut Differinxi modus: quia differentia generica tripliciter considerari potest, uno modo lecundum se, do sic est eonsideriit. differentia,alio modo in ordine ad uniuersale, dc sic est species, alio modo in ordine ad sua ii seri γra. i. ad suas partes subiecti uas, quae sunt, laxe scilla differentia genetica, At lie est genus: Sed con Contra. tra hoc instabit Noaicius Scotista, quia ut sit p-dicabilia non essent impermixta. dc tria praedic L. bilia essent v nu prςJicabile, quod salsum , quia I.TOP. cap. q. genus, species, de differentia quanx ibi non nominat Aristoteles, cuin ad definitionem reducatur, sunt distincta pridicibilia: Ad hoc Scotistice, de Caietan istice etiam respondeo notans primo, P d fferentia duplicitet potest sumi, uno modo, videlicet sor maliter, pro per se a sumi significato, seu pro secunda intentione, & sic agis hue dupl2,vel se ilices in ordine ad uniuersale, de se est species,uel in ordine ad suum sundamentum δε se est accidens intentionale potens lac te prsdicabile accidentis . Alio modo sumi potest diserentia materialiter . pro per se denominato, scilicet P aliqua realitate diuidente genus, de eonstituente speciem, sicuti est rationale respectu hominis recundo noto. ιν duplex est spe- Duplees est
ciesrius da iri enim est species sub j cibilis, aedi species. uero est species predicabilia, Edsimila distinctionem diit de genere subiici biji de pridieabili, Aegidius Romanus I. physi. te ue s. species subiicibilis est . quae sol main immediate,& directe poni fisub aliquo genere pridicabili, ut homo sub antis mali; species pridieabilis est, qus praedicat ut de pluribus differentibus numero in quid, Ac hia .. modo materia dicitur species pridicabilis aquatum de hae, de illa materia pret dicatur; similiter deforma, ut anima quet de hae de illa anima pridieatur,non tamen sunt species subiicibiles , cu ma telia deforma non sol mala, licet reductiud, o nant ut sub aliquo genere:his igitur se notatis . Ad dubitationem unico verbo te spondeo, quod dicterentia pio per se denominato,seu pro prima intentione sumpta, non est species subiicibilis, ne tamen potest dici species praedicabilis, sicuti est rationale,quod modo de hoe, modo η ero de illo rationali pridieatur. Et ad argumentum roseon deo, et funicit vi sint distincta sol maliter,
188쪽
Dubitatio Responso. Dubiti vesp.
sicuti patet de pridieamento actionis, Ee passo.
Dis ubi actici S passio sunt idem motus te aliter sistincta tamen sotin alii triphy. II. sic igitur PTyronibus constructa litera, ut clata habeat piat phrtii sententia, aliquot colligamus .
I. cones. Planta est Iab Iantia animala insessis tua. planta dicitur,substantia, inquantam non est accidens. animata, ad differentia lapidis inanimati, in senstiua, ad differentiam animalis quod est sensitiuum: & sic plata disicit ab animali, per sensitiuum, & superat lapidem, per II animatum .
animatum enim nobilius est in animato a. Coeli comm 6 l. nam animatum , N in animatum sunt
disserentis, per quas diuiditur eorpus, hinc& si
planta.&lapis, coueniunt in corpore ita te, discrepant tamen in animatiuitate.
a. concl. Animai es substantia ansmuta sensititia. Atii mal ill si ibstantia sicuti lapis, I planta, animata. ad differentiam lapidis inanimati.& setistitia .ad is intentiam plantae, quae est animata panimam vegetatiuam, non tamen est sensitiua . cum catear Omni sensu nens bile ei, imi&insensibile diuidunt ipsu in vivens, seu corpus anima: uc omni une planiae, se animali. I. concc Brutum, γει /qntis, est Abstantia uni mata sensibilis. ιννutιonalis, mortalis. Et in hoc equus superat animal, per irrationale, quod est nomen privativum conti Otans , &cit cum scribens d serentiam positivam equi per quam equus superat ipsum animal, quod nulla habet dii rentiam in actu, cum secudum se, nec sthemo, nec leo,&c. D ces, utrum holuin est perscct. animal, an muscae Ad hoc en δη s. q. . Respondct Scotus, quod animal est per tectius mulca pei in imuὰ, inquantum ratio animalis permittit, ut animal saliretur in homine, si eo ita hi tur per rationale.& in equo si contrahitur per dis rentiam equi. Musca uero est quid peinctius politive, quia addit supra animal suam differen . tiam, licuti quilibet species aliquam pei feci ione
ponit ultra genus, anima enim musca cum eius dissetentia, de corpus eius, sunt propter hoc animalum quod est musca a.de anima, rex. c m. Quod si iterum qu fras quid de eces op Respondetur, ut qualibet animalis specie,, est nobilior coelo .cu ii cubim sit inanimatum, quoad animata. formati tent. Hinc l7,animatum, squi uoce dicitur de his sublunatibus,& luperioribus 2. Coeli, i co m. 6 o&. t .d fieri enim animatum ab inani. malo, lentu pitino de Anima i9. dc a.de Anima,
bitis. rationaris, ammurtalis.
Sicundum cp de 11js .i. Angelis loquuti sunt
stoici, inquit Hibertus, quod sunt natura animales, metiterationales,tempore aeterni:sed hoe
eii Platonice dictum, ta in doctrina peripatetica non tenetur, de qua re in secunda parte discursus de triplici intellectu plura diximus i sed hie dubitabit Novicius: Quomodo inquit Porph)rius, uidisserentiarum inseparabilium per se, aliae sunt uiuisius penerum .atis vetA sunt constitutium specierum. N paulo post inquit, quod e edem di intentiae sunt diuisuae tenerum & constituti-ue specierum Ad hoc res p. supponendo primo, id quod habet Porph. videlicet, di ni entiae per se inseparabiles sunt isti, animatum, inam malu asens bile insensibile, quae diuidunt corpus rationale, & irrationale, qui diuid ut animat: moriale de immortale q diuidunt animal rationale: I une dico .Vgenus generalis nium habet differentiis diuisiuas & non constitutivas, cum nullum habeat superueniens gentis quod cum una differetra constituit illud: species vero specialissima ha bet tantum d Las constituti uas,no aut diuisitias, cum non habeat alias spes infra se, in quas possit diuidi r genera vero sub alterna habent disteretitias tantu constitutivas, ut animatum, di seu tibile, sunt differentiat animalis,& hi sunt distereoti et diuitius generum superitarum, de costitutius se ne iis inferioris,puta animalis ast ueto sunt olf- scientis,qiis c idem sunt diuisus, & eo tini tutilis, diuisius generis,& constitutius specierim v. g. rationale,& irrationale, sunt disicientis hinu Idiuisius animalis,N constitutivae specierum, ut rationale eonstituit hominem , de irrationale alias specie, animalis, ut equum,leonem, dic. Mortale vero & immortale relinquo, quia teneo se eunduperipat ericos, quAd animal rationale, non est . nus ad hominem N angelum sed eli desinitio hominis. Et se dico .u, di si eadem disterentia est diuisiva,& constitutiva, prius tamen dicitur diui si ua. um prius diuidat genus quoad eius potestatem, quam aduenietis geneti,constituat spe
De simplicitat/ mi. ωid h. t, quod substantia D igiorius non sit δε mara, γει conssistita nec Deus stanimal rationale immortale. Adversus quendum,de re ista tuid loquen-ι em, o mul/jentremem. T quoniam in Concilio Late. ranensi tertio, cogregato sub Leone decimo, anno I 13. seu one octaua, impolitum est Lectoribus philosophiae, ut quoties in erroneas Philos phorum, uel eorum qui se Philosophos esse praetendunt, sententias contra fide, aut bonos moret, impingunt, veram,ac christianam philosophiam proponant ; hoc ego diuina ope, Logicam. philosophiam, ae Sacram Theolo piam legens prestate cupiens, &debens , iuxta illud Iacobi t. Estote factores uerbi,&non audi iatores tantum: cum exponendo hune porphγtii
189쪽
textum, unam expositionem valde seandalo sani inuenerim , cuiusdam logici in sua expositione super hunc locum, vi veritas, cuius non est insundo iacere . elucescat, primo afferam illius uerba formilia fideliinr, ut inde eolligam eius senten. tiam.Secundo illam esse salsam probabo. Tertio veritarem ipsam, diuina fauente bonitate, luce clariorem mam festabo . Vecba autem eius sunt
ista '' Nota ei aiat diuiditur in tonale de irratio' nate, sed iungas rationale simul cu mortali qua sunt driae diuilius aialis, statim fient constituti- uae hominis. Detunt de constituunt homine . di- cendose, homo est animal tationale mottale, si- militet s iungat, atque copules irrationale cum mortale, statim istae dus differentiae constituunt' B tuta,ut Equum, Bouem. de Leonem, dic edo sic. ' Leo est animal irrationale mortale . Ac etiam si V eopules & simul iungas. rationale immortale sta-
tim hae duae dissetentiae sol mini Dei gloriosi sub
stantiam, dicendo Deus gloriosus eli rationalis immortalis, ex quibus omnibus sumuntur istae ' coniugitiones qui constant, quarum prima est haec scilicet: in ima tum sensibile quς eonstituit a- ' nimal. Secunda est lite, ni notu insensibile, qui ' constituit plantam. Tettia est hec. rationale mor- tale, qui constituit hominem. inaris est K c,ra tionale immortale, qui constituit Deum benedi ctum, dee hic sunt uerba eius. Ex quibus talis colc clusio. ligitur concluso. Deus gloriosus de benedictus, est animal rationale immortale, cuius substantia formatur & constituitur per animal, & rationale immortaleasta conclusio qui ex his uerbis colligitur, ut patet illam intueti, duas habet partes. Prima est,u Deus gloriosus & benedictus est apimal rationale immortale. Secunda, v substantia Dei format ut & constituitur: unde utrunq; me
brum esse salsum demonstrabo. Et quoad prima partem dimittendo illam particulam sim mori te qui si sumitur priuatiue, non competit Deo, Quia ab aliquo dici posset, Q loquitur recitati-De: Contra,ille non loquit ut recitatiue, quia noalterius refert opinionem, cum ista opinio nullius sit,&probo prim3 per omnes Porphyrii expolitores super hunc textum, per lI, Deum, nodebet intestigi Deus gloriosus. - ν tibi Ex primo sententia Saho. p. p. q. s r. s. ad
ea Dah. secundum, qui refert uerba Platonis ex Timeo, que sunt ista,o Dii Deorum quorum opifex p tetq; ego &c. v bi D.Tho. exponit per Deos eorpora coelestia,quod Λuer. et 8.Physi. comm. 6 . dicebat, hunc loquendi modum famosum esse apud antiquos. Et cppet Deos debeamus intelligere Λngelos, quos cognouit Auer. i.CCeli co m. aa. clara est eiusdem Averr. sententia a. Metaph. c Om. I I de Ia. Mel.co m. a.ubi inquit ponentes duos Deos, quorum unus agit malum. de ali
agit bonum, sunt vilipendendi,de quod pet inu, hic debeamus intelligere Angelu, testis sit ipsemet Porphyraus,quando inita inquit, quod rationales sumus nos de Dii; cum non posuetit Porphirius,duos Deos, sed unum tantum Deum uorum, ut posuit Arist. 3. Phy.& r a. Metap. signum ergo est euidens. P quando dixit Dei,in num et singulari, per Deu in intellexit Angelum, qui Angelus non potest dici Deus benedictus, ex glo
secund3 probatur ex seni etia Albetti Magni 1. Ex D Albtract. 3 . c. I. in expolitione istius loci; cuius uerba sunt ilia, videlicet; est enim homo secundu diei nitionem, quae dieit citi substantiale,animal ratio. nate mortale,opposita autem differentia, qui est immortale, coniuncta cum animali rationali, c5stitutiva est Dei, secundum quod de Diis stoici loquuti sunt, quos etiam dissiniunt. st dij sunt natuta optimi sicut dicit Socrates, natura animales
mente rationales, tempore autem aeterni,dcci e
ce quid clarius' Tettio probatur ex authoritate D. Aegidii Ro. 3.rx D. Aes mani,cuius verba super hunc textum sunt ista: si- dij Roua. militet ut vult iste Porphyrius, rationale de immortale constituunt Angelum , sed non proprie nisi ualde aequi uoce, rationales Angeli non debent diei,s sint rationales,erunt animalia,& corpora, quod non est uerum, sed ille porpbreius Ioquitur secundum opinionem Platonis, haee D. Aegidius, ubi collige intentum,quod per Deum debemus intelligete Angelum innumero lingulati,& st si hoc est et tunc Angelus esset eorpore ergo si quis per Deum intelligit Deum gloriosuti benedictuin, tunc esset corporeus, quod est in sine abominationis. Quarto probatur auctoritate Anton. Andregi . Ex D. Rutidiscipuli ipsius Scoti, supet hunc locum, cuius. d. verba sunt ista, videlicet rationale autem cu mortali constituit speciem hominis, sed rationale di immortale constituit speciem Dei de intelligentiatum, dec. ubi ly,de, sumitur,non copulataue, sed expositive pro,ideli, intelligentiarum, &iste fuit optimus Theologus, aliter de eo non eis opinandum, vel si sumitur copulative per Deum intellexit corpus cccleste, di Quinto probatur ex Platone, apud D. Augu- , εχ D.Atiis stinum lib. 9. de civ. Dc .cap. l . de lib.3. cap. Iq.
Plato per Deos intelligebat Angelos, dicebat. n. stilii Dij, qui circumeunt coelos prouident si gulatibus generabilium de corruptibilium: alii vero sunt qui dicuntur daemones, medij inter homities de Deos prouident rebus humanis, deest etiam sententia Salio. 2 Plato ita sentetit, in A. de Diuina Provideatis. scaelo probatur auctoritate Diui Boetii, si in- D. . qui is hie per Deum intelligere debemus Deum lio.
corporeum. i. solem de coelum, quaecum animata de rationalia posuerit Plato. Dcorum vocabulo antiquitatis veneratione sunt decorata, idem
dixit Magister Philippus Mucagata super hutietex. qui eum Alberto Magno idein sentit. Septimo probatur,ex Mauritio Scotista q. 26. r. Ex Mauri euius verba sunt ista, uidelicet: iram ratio anima-.tio,& Bulleolis ah ipso posita conuenit intelligent ijs, quae est y mouent se motu voluntari ὀ,dee.dimnit etiam Augustinus 8.de civ. Dei, imitando in hoc Pla tonicos, de maxime Apuleiu in Mandarensem, daemoncs
190쪽
d mones dicens, sunt genere animalia, mente rationalia, animo passiua, corpore aerea, duratione sterna, ibi etiam diuidit animal rationale, in Deos, d mones, de homines, dee. Id ipsum dicit Bulleus etiam in pretianti. s.pre me. Octau A probatur auctoritate, &comuni co-Ea s. te m. i. sensu omnium expositorum Aristo t. super tex. 8.ὸς Am M ptimi libri de Anima, circa illa uerba, an secunduvnumquodq; altera ut equi,canis,hois, Dei, de c.
Vbi omnes petiy, Deum, non intelligunt Deum gloriosum, sed eorpus coeleste, iuxta illud platanis in Timeo,o Dii Deorum,dec. Isti autem sunt Simplicius, qui per Deum glosat coeleste animal
.i. coelum. S. Thomas, cuius uerba sunt ista. Et dicit, Dei;quia credebat corpora coelestia ee Deos,& dicebant ea esse animata. Aegidius Romanus, ius uerba sunt ista, videlicet, Dei, idest corporis super coelestis dic. paulus Venetus, cuius uer . ba i unt illa uidelicet, Deiq;.i. eorporis coelestis, dato Q corpus coeleste sit animatum r Augustinus Suessanus Deus sumitur pro coelo, imo quandoq; pro seclla se Hermes, Enoch. de Met-curius Aegyptius dixerunt, quod cuilibet acinoarenae maris cortes pondet pi .priu sydus, in quorum persona Aristoteles in libro de inundo dixit, quosdam antiqvorum opitiatos esse, omnia vile plena Diis, tilem Thales milesius, ut primo
de Anima,tex. cona. 86.dixu Averro es; Apollinaris Cremonensis,cuius verba sunt illa, videlicet, notandum secundo,quod quidam antiquorum voluerunt corpora coelestia esse animata, de consequenter de numero animalium, proptet liac opinione dicit philosophus in textu, hoi Dei qu&c. per hane dictionem, Dei, intelligens ccirpus coeleslec vide quaeso ne librorum catalogum facete vis dear in re tam clara, vide inquam, quis istorum, dixit,hunc Deum, esse Deum glorioium, qui dos niti non potet , ut inquit D. ThO.p. p. q. r. ar.7. eo quod Deus est quo maius ocogitati non potest, de tandem di Coeli, ex. in v bi habetur, quod motus sempiternus inest Deo. i. concesso , d ab antiquis Deus dicebatur, non quia sit ipse summus Deus: ut ubi inquit D.Tbo. Ecce ergo quomodo tot Illustica philosophi sic Porphyrium, S Aristotelem glosant, quomodo iste lic loques
de Deo vult se excusare dicendo se recitatiue lo . qui, nam 'usto cuius opinionem recitat. si om. nes isti se Porphyrium cxponunt λ reliquum est ut dicat se assertiue esse loquutum, etiam ii Λmmoni j verba tentens, secus dixisse videatur .reci- , lative. Et quare non docuit veritatem clitisita. Nam, cum hoe a Concilio Lateranenti cunctis sit demandatum ρ sed ad veritatem manifestandummodo accedamus: ubi duo volumus improbate, primum videlicet, D Deus non eli formatus, de constiturus, quia Deus est principi urn omnium, . ex pro hemio Met.ec disputatione tertia in sol. i8. dubii. de in causatus. i.iii dependens secundu Omne genus cauis, primo se a.d. a.dc 8. inquit Scot & eii omnium Philosophorum, de Theologoiu communis animi conceptio.
Rε optima. Amplius quia Deus ellet eiusdem speciei cum
Angelo, probatur quia I Met. I s. eommen. con .stituta per eandem disset Etiam omnia sunt eiusdem species, mod3 cum rationale de immortale, o snt differentiae, qui eo inpetunt Deo glorioso, he Angelis, sequeretur quod Deus d Angi sus es, Et eiusdem speciei de haberent genus commune, qui Angelus non est Deus gloriosus de benedictus,
de nota hane rationem de solue s potes, de quὀd peius est iandata est in Λuetro e qui in hoe benὰ se gesἰt miser, quando audies Pot phyrium sic de Angelis loquentem, dixit, vin suo sermone est debilitas: seeundo a nobis est probandum, PDeus benedictus non est compositus ex rationali de immortali, rem igitur aggrediamur, ut nos ri discipuli de hae re sint bene instructi:primo igitur probemus V Dei substantia no si sorma. ta, nee constituta: sed st Deus si summi simples ut habetur de summa itinitate de s de ea tholica, in cap. semiter,ibi, Deus omnin4 simplex incorporeus.&incomprehens bilis est a nobis. Et quia vocabolo tum ambiguitas, errore pa' sae siet. rit. dc obseuritatem intellectui veritatem inten- tate. denit,teste Ammonio in cap. de Gen. propterea iuxta Aristotelis sententiam I Coeli i ro de Auer rois I .Pbys.commen. I.de Simplicitate, de Simplici,compostione de coposito, pro Diuinae simplicitatis essensione, occasione suscepta, cursim aliquid dicamus, aliqua eorum signiti cara affer εtes: Et primo dico, q, simplex illud dicitur quod
simplicitate gaudet, ac decoratur, aqua simplex formaliter denominatur, quae ut denominans, de denominatum , seu abii racium de concretum se habent:concretum enim ab ab liracto suam accipit denominationem ex Aristotele inant ridicamentis. de se prius de simplicitate, an qua principaliori, Ze prim 3 in conceptionem intellectus cadenti, deinde de sinplici in ratione essendi mi nus principali, est dicendum: Dico abstrictu esse principale in ratione essendi, seu in ratione principiandi, quia concretum,de ab st ractum, umpi ude principale nominari solent ab Auer. 12. Meta. com ., Hinc ut ordinatὰ vocabulorum origine contractemus, cum Nicolao de Orbesiis Scolista dico,quod s vocabulorum potius, quim rei nam turam spectamus, simplicitas ut abstractu a timplici, ut concreto derivatur , cui addita, tas, si simplicitas, sicuti addito, ter, sit limplicitcr: vnde reliciis signis alis simplicitatis, seu quot modis . dicitur simplex apud Galenum in prognosticis Hypocratis lib. . prognostico a. Dico ui limpli- simplieiter citer quoad nos tum propositum spectat, mul- multi in astipliciter sumi potest Et primo prout opponitur ad multipliciter di sic ide et i,ae uno modo, apud Porphyrium in eap. de Genere, de a. de Anima, tex. comm. 6 r. Secundis sumitur ly,simpliciter, ut idem est ac leuiter se Porphyrius in cap. de disserentia,d asserentisquς faciutit alteratum dicta ut simpliciter differentis. i. leuiter differenti . Ter. tio sumitur simpliciter. i. pei secti si mo modo, lica .Posterit ex. .lcite opinamur unumquodq; simpliciter, de I. Poster et lex a 3 Quoniam aut uim .
possibile est aliter se habete id cuius eli scientis, lamella