장음표시 사용
221쪽
quadruplex est quid ditat, ut Inquit illuminatus Doctor Franciscua de Matronia in bio conflatu Quadruplex libro I. disti 1.q s.cirea sine. Et prima est qui sest qui di s di a , quae est necesse esse, sicut est Deitas, seu 'd et quid est tiri. Secunda quid ditas est, quae est ne
eesse non esse, licui chim era . Tettia est quid di .
laseontingens esse, sic est Natura rei creatae, qui potest non esse, de ideo contingenter potest esse ieci cy cum Deus si agens liberum . pol produc re.& non producere ad libitum. ipsas creaturas. Quarta est quidditas contingens non isse. scuteit esse uia rei creabilis. quae ite non est, ψ tamepotest esse ; modo definitio non explicat quid ditatem primo, de secundo m odo sumptam; sed bene explicat quidditatem creata 1. de . modo sum p ' piam. Sed hie qui tet Novi eius. differentia con-ttahens genus, est ne essentialis, an aecidentalis
..t ipsi necle nudibili Respondeo ad hoe cum
'' S. Tho .p.p.q.:s .ar, in corpore, si non est essentialis, aut ea D. rhoiuae verba sua lilia, Rationaleiticludit ut in s gnis ratione hominisi minus communis, quod tamen non est de tignificatione animalis magis communis. Vnde alia est signifieatio animalisnalia animalis quod est homo. Idipsum dixit etiam Nicolaus de Orbellis Seotista ,
.sen. diu. a.'. 7 nee est et penitus accidentali eudifferentiae eonstitutivae specletu potentia prius. stit in genere, deinde faciant v num per se cu genere. His igitur sic praemissis.literam costrue.s Definiunt autem eam, de hoe modo J.i. sic a-
si mo modo disterentiam definiunt peripatetici,in i, quit Alberius. LDifferenti est,quae de pluribus, di differentibus specie,in eo ιν quale quid est, p- dieaturi .ti talis est alia peripateticorum disserenistiae des nitio. Differentia est uniuersale,ut inquit Avicennas, quod praedicatur de pluribus a. mulistis, differentibus secundum speciem, in eo quod quale quid .i .in quale inquantum est forma, ct in quid inquanium est deessentia speciei per ipsam disserentiam constitutae mationale enim,umortaleJi .haec differentia, Rationalitas, Ac morialitas de homine praedicat u J .i. quae de homine simul, per modum adaequatae differentiae hominis,pis
dicantu r siti eo quod quale quid est homo,dici d tale homine essentialiter dicuntur L sed no in eo quod quid estJ i. non pridicantu i in quid de homine squid est enim homo nobis interrogatis I.i nos inquisiti, quid est homo, sconueniens est' dicere animalJ. i. eonu ementet respondemus, homo est animal. quale autem animal inquill - is J. i. nobis inter togatis quale animal est homoeli rationale,de motiale conuenienter assignabimusJ s.conuenienter respondebimus, cphomo est animal rationale mortale: Rebus enam ex mat etia,de forma constantibus J.i. rebus ex materia
de forma constantibus in natura,vel alte. vel secundum proportionem ad materiam, & forma constitutionem habentibus J .i. vel eonstantibus rebus ad similitudinem, di proportionem materiae,ec formae,in Logicis, constitutionem habentibus, inquit Albet us. squemadmodum salua ea materia quidem in aether sol ma autem fgu,
raa .L scuti statua ex materia aerti est.& fgnra. vi forma. sse de homo ecim munis, di specialis 3 .Lhomo communis, qui in multis est Ex materia quidem proportionaliter consistit ex genete. ex forma autem differentia I .i ut materia quidem similiter proportionaliter constat, ex genere, ex differentia autem ut ibrina, ut partibus essentiali. bu eius. s Totum autem hoe, animal rationale mortale, homo es . i. totum hoc simul, animal rationale mortale.eli homo qui est speetes quem admodum illi e statua i se uti illi e in arte. totum consit ut um ex re, Ze figura. in statua r i Deseriis Eunt autem. de hoe modoJ. i. des niunt praeteread: tertio modo differentiam, inquit Arit. Λndapis
si peripatetici. ut inquit Albertus Ioifferentia est, quod aptum natum est diuideteJ i. Differetia in illa, quae no solum diuidit, sed ex ratione sibi pro pria, ipsa differentia inquantum differetra est,ap. ta nata est distinguere. diuidere, de seiungere. inquiunt Albertus. Ad Caietanus, per suam Oppositionem se a quae sub eodem genere sunt 3. i. species
sub genete contentas J Rationale enim,& irrationale l. i. N hoe tali erempto si manifestum, να-tionale , de it rationale, quae sunt differentiae animalis, una postiua de altera priuatiua loco positiva posta, ut in qua unt Alpha rabius, & Α uicennas. DHominem, ta equum,quae sub eodem genere sunt,quod est animal diuiduntJ . i. hominem . de equum seiungunt,separant, didistinguut, quorum genus est anunal;est enim irrationalitas priuatio rationis, quam nos Bruta litatem consuevimus nominare, tracta s. cap. septimo, inquit Albertus. Sic igitur litera constructa, tres ex ea colliguntur.
Prima conetaso. Issa digerentis desinuis. Disse- a. Cone. ter. ventia es unιtieuale quod praed eatti, de pluribus differentibus speciem eo quod quale quid. a Porphyriaia , Ad tradita. Secundu concioso est. Disterentia , Coisil. qua potestalem. n aurem essentia generis diuidit, prassicatur in quale essentiale, de eo cuius es deferentia. Tertia concitiss. Disserentia in apta nata disi 3. Con Ldere, ea PsIub eodem generastini. SED contra primam eoncl. Arguo,& primo t. Argum argumento Alberti Magni tract. s. c. 6.a quo sumpsit Aegidiusq. vltimatia per caput de disse' i .rentia a quibus accepit S c t. q. 2 7. Se a Scot. Anti
Λnde Ioannes Anglicus, S Maurit ius. 4 quibus omnibus sumpsit tandem Bulleus. Argum e tum autem est tale: Omnis bona des nitio debet copetere cuilibet contento sub definito, sed hae e des-nilio, nempe pridicatur de pluribus differentibus specie in eo quod quale quid o non cum perite uilibet disserentiae, ergo non est bona des nitio. Minor probatur, ea suis cientia conditionum ad Coditiones bonam desinitione requisitarum, qus suu Mea. Prima vi definitio si conuertibilis cum delini ii Eie uisito, conueniat soli desinito, ec cuilibet contento iri
sub illo,seu cunctis speciebus rei definitae .Phr.
222쪽
sc.e m. 42. ,ecuda ut adaequat tin explicet essentia,
ει quid litate disiniti. Tettia ut saciat differre ipsum desinitum a quo utiqi alio, m do difflicti a hic definita non competito idisserentiae, quia noco uenit d intentia. speciei spatissam . seu di fierenRespon. mul tia vltimae, qυς pridicatur de una sola specie. Advpi . hoe argumentum, quot sunt capita, tot sunt re sponsones. Et prima responsio est talis, Di fiet
tit specisci in pati eis sunt notet.&nominati, disserenti s velis geneticae sunt notς & ceris, S prs- dicantur de pluribus differentibus specie, ideo de omnibus differentii, dictum est: Seeundum L gicam probabilitatem eui se Utit, verum esse, cydisserentia prsdicetur de pluribus differentibus
specie. Responsio ista dii Marsilii , ut inquit
Paulus Venetus, quam recipit Caietanus, de dicit se des nitam me differentiam, non MOmnis,
disserentia sit talis ed quia omnis differentia nobis notat, pridicatur de pluribus differetibus specie. Ouod ex D.Tho. a. Poste. lect.i3. comprobat, ridiculosa videt et Alberto tract. s. cap. 6. inquit
enim clarum isse, ut quaedam differentia da tqus non de pluribus diserentibus specie, sed de una sola specie prs dicatur, & notum est omni Philosopho. ci, dis nitio conuenire debet omni, & sui de solio .de ses differentia des nitur. per piae dicati de pluribus differentibus specie hoc debet omni differentiae conuenire,& soli. Et ideo ridiculo- a. Resp. sa est hie seliuio. secunda te sponsio est 'ultinis differentiae specierum sunt nobis ignotae, Ni deo pereas non des nimus. Vnde duplices sunt dissetentis videlicet simplices,& composts. sinu-pliees sunt differentiae geneticae, ut corportu in incorporeum, animatum, in anima tu, & istae pri dicantur de pluribus differentibus specie, sicut
rationale mortale, quorum aggregatao conuerti.
tur eum differentia vltima hominis, non praedi- .mi catur nis de ho miner hane solutionem recepit Bulleus, & Aegidius Romanus, sed deridendame, istimauit Alberi us, quia per rationale morta- i te circumloquimur simplicem hominis disserenistiam qus est unus smplex hominis actua. na di f. se tentis subs ramales sunt de e stentia congrega-a εῖα congregatum 4x eis est unum essentialiter s. Metaph coni. 7. unde illa s mplex differentia vocetur, Α; tunc, A. differentia, pridicabitur de H. na sola specie, & non de pluribus specie disseten. tibus ,& sie des nitio vitiosa etit, sicut prius. a. at h. Tertia resnonso est; ii praedicta dissetenti des nitio se est intelligenda; omnia quq disterunt specie, differentiam habent aquam glossam extortam vocat Aviceiatias, nam pret dicati de pluribus
differentibui specie, idem est quod pridicati de pluribus spectibus; sed hete solutio non est adeo
extorta, quin cum Aristotele possit comprobati; nam a. Physi. tea. 3. inquit Arist v natura est plincipium, causa motus.& quietis, di tamen coelueti ens naturale, & non quiescit, di terra est ensnaturale, di no mouit ut, α ideo des nitio se po-
ἡ test intestigi; natura est principium. i. Omne si mouetur, di quiescit habet naturam; di secundo de anima ua. a. habet Philosophus; Λnima est
actus, quo primo uiuimus. sentimus,mo remur, odi init iligimus, 'us no possunt prouenire ab omni anima, ergA sic est intelligenda ammt despitio I onini, que vivunt,sentiunt, nouetur, Λ n-tellinunt habent animam r & se nulla area scabri uicena huic solutioni imputata eximia O. ar
ta solutio est cy d sinitio debet intelligi. ticu tum telligitur definitio um uersalis primu petili ini nias cap. s. Di s nitur enim uniueri ala peccati de pluribus seeundum aptitudincm , sic et quandoq; actu non prcilicetur nisi de vi Osicut sol de uno sole , phei: ix de una psemce, dici, Sic etiam differentia aptitudine pridis . t de plaribus disserentibus specie, quamuis aliqua sinerentia actu, non sit nisi in una soli specit; us Iolutio licet ab Avicenna sit reputata omnino nulla, est tamen Iamblici ti simplicis inani epit dicamentis, in explicatione illius secundi teguis; diuerso tum generum,& non subalternatim positorum, &e. ubi dicunt definition m hanc intelligendam isse secundum potentiam Logica, ut hiesit sensus. D. intentia est cui non repugnat pis-idicari de pluribus dissetentibus specie di hic semini est subtilis, S profundus inquit Gietamis. iomnis enim differentia est apta pridicati de pluribus differentibus specie, via differentibus numero; ut rationale possiet quantum est ex se, praedica, ri de multi setationalibus specie distinctis; licet desacto hoe Platonice toti cedat Porphyrius Quini s- PAib. ta solutio est Albem Magni ab Avicenna, Aspha
rabio, di Auerro e sumpta, di Aristoteli attributa,qus in hoc consistit, tu hic definit ut vera d fiete. tia, quae est differentia superior, non autem d fierentia ultima conuertibilis eum specie, quae nunest vera differentia quin di fierentia ilia in se coa-tinet , scilicet. V t diuidat genus, constituat i peciem, di ad unam indiuidualem naturam deiceminet: primi duo actus dissetentia compctunt per se, ltimus veto per accidens r tunc itiquit P definitur hic differetia ea ratione qua diuiuat sc nus, di conssiluit speciem qui ratio est tibi es sentialis,di non sub ea ratione, qua conuituit vi tima in speciem, qus est sibi accidentalis, sed lite Alberti solutio non est ia exacta, R peti patitio, ut ipse putat, licet & consentiat ei Caietanus; si non est maior ratio quare si magis det stetitia differentis, diuidete, quam constituere spe e aspecialissimam . nam aut intumque erit cilen trale, aut viruinque erit accidentale: di se non se- ἀquitur eius glossa , quia se uti de latione differentiae non eu constituet e speciem specialissima, ita nee constituere speciem si baltetnam, sed dicendum est quod de ratione disicientis est constituere speciem abstrahedo a specie subal urna,& specialtilima. Et se iuditio meo no bene dixit Albertus, o omnibus pridietis solutionibus taciquam erroribus abiectis hale est sua,& peripatetica sententis. Sexta solutici ab Albet to Origina- e . Res Caiata, est D.Caietam,quae in hoc sistra; vasta di f. tana ferentiae definitio, tres habete potest iubilacia tabiles expolitiones; prima est. ιγ differentia nominata hic desaltum ecunda ιγ disteremia praeci ei seu
223쪽
seu pure sumpta iTertIa. y hie desinit ut disserentia tormaliter, per praedi eati de pluribus differentibus specie positive, vel negative per non repu-1. Resp. snantiam. Septima responsio est Aegidii Roma. ni in hoe eap. de differentia dubio viii mo, di serentiae essentiales sunt nobis ignotae seeundum Boetium in libro diuisionum , de ideo per aliqua
vocabula cireum loquimur illas duFetetias essentiales. sciit rationale, & mot tale circum loquuntur differentiam essenti, lem hominis, Ee ideo hienon des nitur illa differentia essentialis, sed disterentia communis. quae istam essentialem circu- loquitur, de si recte meministi Nauicie . hic I. Resp. rat secunda responso supra tradita . Octaua reis sponso mihi satis probabilis est, u secundu mentem Porphyrii, nulla dat ut disserentia limplex. de ultima, conuertibilis cum specie specialissima.sed si omnes differentiae, communes sunt ad plures species, ut ex eius verbis patet quando inquit, PRationalitas competit hominibus, de Deo . i. Angelo, sed omnes differentiae sunt eompositae, ut si dicamus. γ differetia hominis est, rationale mortales Bruti, irrationale mortale; Angeis, rationale immortale,a quo non recessi Aegidius. de Burteus: Sed opinio haec Porphrrii falsa est, quia rationalitas , seu discursuitas soli homini copetit. di non Angelis, ut malὰ dixit Porphyrius Platonice loquutus, de eontra eu benὰ dixit D. Aegidius
Rominus, rati nate, di immortale, constitu ut
Angelum valde impropriὰ , de aequi uoce, nam si rationales dicerentur Angeli,essent animalia corporea, quod no est verum, sed ille Porphyrius i quitur secundum Opinionem Platonis. Non a te sponsio est Patili Veneti dicentis, O differetra duplicem habet habitudinem ad suum genus, quarum una dicatur habitudo emanationis, qua emaa genere se uti sorma a materia, alia di habitudo determinationis sicuti sorma determinat materiam. Vnde sicuti forma prius emanat a materia, quam determinet eam, ita etiam prius differentia emanat a genere, quam determinet illud. Et se quaecunque differentia, ut dicit habitudine emanationis, est praedicabilis de pluribus disse ietibus specie, ut autem dieit habitudinem deter. minationis aliquando prsdicatur de una sola specie, aliqua do vero de pluribus seeudum P genus determinat ad unam speetem, vel ad plures spes, non enim dis nit hic Porphyrius differentiam, ut diuidit genus aut constituit speciem, quia vicostituit speciem dedit primam desinitionem, ut autem diuidit genus dabit tertiam, sed eam hic desinit absolutὰ in eo quoad differentia. Decima,&r & ltir c Vllima responso eli subtilis Doctoris sco. q a T. Ant. Andreae dub. s. Ioannis Anglici, Ioannis de Magistr. dubio LPetri Tata leti,Veis ora j pari hesis, Nicolai de Oibellis, Tiberi j Bononiensis in digr. propositio ueptrina, di Gratiad ei Elculana, qui hunc subtilem, diis cilem, de perplexum passum, admirabili gressu, de aquilino volatu, superas volitando per arces, penetrauerunt e scotiergo respotisici in hoe eo usistit in subtilitate , de profunditate fundata, quam ne it rideat Λlbeti ,
ra: ione, de auctoritate comprobabimus: Duplis Duplex ea est differentia, quaedam est differentia ultima seu Discrumia specialissima, quidam verri est differentia intermedia, seu subalternae ista des inloco petit species intermediae seu sub alternet, quae praedicat tile pluribus differentibus specie . non autem disserentiae specialis imae, quae tantum praedicatur de pluribus differentibus numeror intermedia . enim differentia est, ut corporeum incolporea, animatum Ananimatu sensibile insensibile disse. rentiae vetὼ specificae, seu ultimae sunt, rationale, de illationale, ad sensum supra declarat ur de probat ut a simili quia sicuti datur duplex species, videlicet, specialissima, Ze subalterna. de Pot phyrius ine. de specie, assignauit des nitione speciei specialissim q.quae tantum competit speciei speciali cs ms,de aliam, quae competit speetes subalternae rita etiam in hoe eap.de dis rentia, ast gnate debebat unam des nitionem differentis vltimate seu speeia lusim , de alteram differentis intermediae. seu lub alte in aer illa est definitio differentiae suta alteras. Quinta vero definitio in s ne huius rapi tis tradita, est differentiae specialiis maeret ii dicas Dubiti Porphyrius in eap. de specie, assignabat una desi. nitionem communem viriq; speciei, scilicet speciali si mi, de sub altern s. qus igitur in hoc cap. e rit des nitio disserentis quae ut communis disserentis specialissimi, de subalaertia ρRelpo die Sco. Resp. Seos.
tus quod est ista; Dalfetentia est qus pridicatur de pluribus in quale de ab hoe non diisentit Matstius quae des nitio,videlicet, pridicari de plutibus in quale, abstrahit a pridica ri de plurib' di Diaten tibus specie,de a prς dicari de pluribus diffe
rentibus numeror haec est get mana Scoti responsio: Et quia hanc tesponsionem irridet Albertus, sed ut a risu abii ineat, de flere compellatur,Scoti ea veritas sic probetur: 5e primo auctoritate potia
phyrii in libro de interrogatione, de respontione super praedicamenta Aristotelis, ubi inquit, noomnem differentiam pridieati de pluribus differentibus specie; imo in cap. de specie dicebat id e Porphrrius,u, de si differentia pis dicatur de plu-
tibus differentibus specie, non tamen praedicatur
in quid, quemadmodu genus, quod non nis de differentia subalterna seu genetica potest intelligi; Amplius in eap. de coitatibus at lignando discrimen inter proprium, de d. fferentia ira, inquitu, proprium est differentis, ut de pluribus speciebus dicatur, ergo si Φpe, signum eit, quod differentia quandoque prsdicatur de pluribus dili renti h specie,de erat differentia generica,ta qua-doque de differentibus numero, de erit differen tia specisci. Vt rationale de homine, de Angeislo, proprium autem dicit ut de una sola specie euius est proprium 1 de ui disseretitia continet spes,
ut rationale continet nominem,de Angelum, ac .cidentia vero continentur cie Scoti igitur resposio sima remanet, O desinitur hie a Porphyrio differentia substertia, non autem dissetentia specialissima, nee disterentia communis ad inter mediam, de ultimam. Sed contra eam arguo sic. Si Cosita. ista Seoti tesponsio esset veta, tunc sequeret pr
224쪽
praedicabilia csse plura quam quinque; conse quemia probatur, quia disterentia ultima seu specisca non pridicatur nisi de plutibus disterenti. bus numero, ergo est aliud uniuersale a di fierentia sub alterna, quae praedicatur de pluribus disserentibus specie sicut species specialii sua a quae Ρ dicatur de pluribus differentibus numero, est
liud praedicabile a genere, quod praedicat de pluribus disserentibus specie: nam sicuti tam genus,
quam species pindicatur in quid , a simili tu differentia intermedia, quam differetia ultima praedicat ut in qualet de sic praedicabilia essent plura Responso. quam quinque. Ad hoc respondetur, P genus, de spes non tantum disserui,pet pdicati de pluribus
differentibus specie, ee pdicari de plutibus diis retibus numero, sed et quia ly, praedicati in udiar qui uoce conuenit generi,de speciei, quia geuus dicit partem essentiae, species vero totam essentiam, nam uniuet sale prs dicans substantiam, aut
praedicat partem materialem substatiae, εt sie est genus, aut partem formalem, de se est di fierentia, vel totam substantiam, de se est species, quae dicit totum esse indiuiduo tum, de ideo genus, de species iaciunt d uo pindieabilia: at praedi eati in quale substantiale non aequi uocE, sed una uoce competit dissetentiae .ltimae seu specialissimae, dedisserentiae sub alternae seu intermediae, di sic sa-ciunt unum tantum uniuersale, de diisnitio ista, est tantum disserentiae intermediae,&n5 vltimae. Contra. sed contra; quia tunc differentia communiter sumpta secundiim nullam definitionem competeret differentiae ultimae, de differentiae inter me.
dit, quia in illa desinitione oporteret poni, praedicati de pluribus in quale,sne dissetentibus specie, vel numero, de sic t qui uoce conueniret eis, Responsio. quod est contra datam responsionem. Ad hoc respondetur, ripsius differentis in communi, hici posset esse des nitio, competens uni uoce, disier&tiae ultimae,dedisserentit intermedit, videlicet p-
dieari de pluribus in quale; quod dici non pol, de praedicari in quid, respectu generis, de speciei,
Contra. quibus competit aequivoce. Sed contra hac seo-ti,de Ant. And. responsonem replico: sicut gen pretdicat ut de hoc oc illo genere tantum numero differentibus Metaph. co m. a. ita etiam differ ita communi sciam diuiditur in ultima, S intem
media . Aut de illis pridicatur ut de numero di Gntentibus di sic em species ultima; aut vide sp cie dissetentibus, de se et it disserentia comunis,
ergo in alὸ dicit ut st hie desinitur differetia subal
Resp . terna. hoc pro b coto respondetur, si differentia sub alterna hic dis nita, se habet ut genus respectu differentiarum sub alternatum, quae se habet ut species illius, de non ut indiuidua ultimata, de ideo non est differentia ultimata, nec hic desinit differentia communis ad differentiam substet. nam, de specialissimam, ut bene dicebat Scotus. sed xlterius non quidem arguendo , sed qu stet 1. Dubitatio. do dubitabit Novicius Albertista. Primo qui renon disini uti Porpbγtius differentiam in comu
ni, ut est tertium uniuersale commune differetit
subalterni ci dissetentis specialiis in. ae, sicut in c.
de senere, di statuit genus in communi. man autem genus subali cinii na,vci generalissim uia i se Dcbiet. cundo, cur potius disserentiam inter edi. ii, , Mid stoentiam specialissimam desiniuit Polyhγt. cum in c.de specie, speciem specialis ara in rati,n pridicabilis desintuerit, de ma speciem sub-l Λ H- ternam Z Ad prianum respondetur, Ddifferetitia . ut incommuni fuit a Porphyrio definita, quando dixit , o differentia est illa qua differunt a se singulat, hic enim dc finitio ei copetit prout abstrahit ab intermedia, de ultimata. Ad secundum re- Ad seeunda spondetur a Mauritio Scotista, ultimi differen refron
iis sunt ignotet, Ze ideo vltima disserentia no fuit a Porphyrio des nita, sed ista responso non p.ti rstare, ea I. Metaph.cc m. i . de S. Metaph. c m. . disteretitias substantiales nobis ignotas, ob latu-tiam earum, per accidentia possumus circumloqui , & se Porphyrius differentiam ultimata per
aliquod accidens debuisset circumloquutiu vel deletiptiua des nitione des niter Et ideo aliter est respondendum, ut supra dixi,jPorphyrius non cognouit dissetentiam ultima tam simplicem in actu exercito nominatim. Sed aggregata ex pluribus dissetentiis sicuti ista differentia, mortale rationale, se habet respectu hominis, de hanc differentiam ultimatam bene desiniuit porphylius, quando dicebat, O dissetentia est qua species abundat a genere,ut homo abundat ab animali, prationale mortale, de sortὰ ab hoc non valde alieni sunt, Aegidius, de Bulleusi,si quirat iterum .d x
Nouicius. qualem nos secundum veritatem,a Rignare possemus vltimata .seu specialissimae disterentiae desinitione Ad hoc te pondeo, o sic pos- Respons i . sumus differentiam ultimatam des nite. Diste:etia est v niuersale, quod praedicatur de pluribus, differentibus numero, in eo quod quale quot; dc
exemplum esse posset, vi rationale praedicatur pluribus hominibus, numero tantum d fferenti.
bus; vel clicere etiam possumus, 2 Porphyrius mactu s gnato definiuit, de cognouit divitentiam specificam specialissimam, qualis esse posmi talis differentia, licet quoad actum exercitum de ea non excplis cauerit de hoc fecit assignando quintam des nitionem differentiae, dicens, o disterita tia est quae ad esse coducit, de quod quid erat ei se, do cp rei pars est. de paulo insta inquit, si apu-tudo ad nauigandum, non est substatis completivum, quia non est talis differentia, quales suntqtiae speciscae die untur disserentit, alte tam si' ciem facientes, quicquid dicat ille Bulleus atterens probabiliter posse sustineri, θ nulla eli differentia ultima conuertibilia cum specie specialissima, deo quaelibet disset dita est in plus qui ui
genus, vidiste enim debebat Averroc T. Merarii. com. 3. dicentem , Odifferentia snalis est: su stantia, de desinitio rei, S l differentia est causa
speciei 5e accidentium eius, ut secundo cilico m. 8o. de I. ccxlieom. 7 . habebat etiam commentator Auer es: quod benὰ patet per illa Porphyrii vel ba iniet ius perscrutanti,d: de primo argu mento haec satis.. Secundo principaliter dubitabit Novicius;
225쪽
omne dis nitum, differt specie ab aliis per suam
des nitionem, quia definitio quae unum est cum definito I. Metaph. eom. ai.dieitur terminus qui separat, di distinguit 2. Physte2. 9.& 6. Metaph. ex a. Sed differentia non differt, erra nee potest desiniti. Minor probatur, quia subiectum, puta, d fierentia; & pridieatum, puta, differt; si gnis cantur sub modis oppostis, cum differetrisit abstractum,1 ly, differt, si concret si sed nullum concretum praedicatur de abstracto, non enim dicimus, Albedo est alba .ergo, dec. Λd hoe respondet ut dupliciter, primo θ differentia dif-ntiab alii uniuersalibus dii statione, di specie, nee significatur idem per subiectum,& praedicatum sub rationibus disparatis. na non est incon ueniens in respectivis, ut concretum praedicetur de abstracto, quado abstractum sumitur ut ud, di concretum ut modus; Nam dixit Porphyrius in Meaecidente V accidens contingit seu acci dit eidem subiectci inesse, di non inesse. Vbi acci- deus est abstractum, &ly, accidit, est concretur&lloc no est absurdum, quia accidere eli modus accidentis, sicuti subsistere per se, est modus substacitis perse hs: se etiam a simili dicimus. dit serentia differt per suam defici itionem specie ab aliis uniuersalibus. Secundo responderi potest; P differentia non differt ab aliis .niuersalibus pluam des nitionem, sed est ab illis diuersa a veleetertio responderi posset cum Alberto tradi. s. c. s. v cum desinitio, de definitum sint idem T. Meia phy. 1 r. S ad inuicem conuertantur 8. Metaph. com. 17. scuti disseteta a seipsa differt ab alia differentia, ne detur processus in infinitum, ita etiaseipsa dili inguitur ab aliis, per suam definitiones hi realiter identis eatam, principia enim Dia,se. ipsis disserunt, inquit Albertus, quamuis lupposita aifferant per disserentias: ut dicit Scotus. 1ed Contra. contra; Desinitio, & definitum distinguunt salutem ex natura rei secundum Scotum, quavis sola ratione, secundum Caietanum IIoste.c. I. ergo
disserentia pet suam definitione potest differte, Resp. di non seipsa. Respondeo unico verbo pro nun quia de hoc alias ι θ differentia, di sua definitio sunt realiter idem,s nares, licet sint duae realita. tes,& ideo disserentia differt ab aliis per sua di ii . nitionem, ut per eandem rem,& sic. dicere, cst disserentia differt sua definitione, est dacete, cae das. fert seipsar differentia enim seipsis distinguunt, ut supra edi Alberto diximus, de nuc Bulleus qua
dicatur de toto, A. Topic. c. a. Scd differentia ethpars specier, sicuti, di genus s. Metaph. 33. ergo n. a disseiciaria non prςdicatur de specie. Ao hoc te. r spotidit Aegidius Romanus, negando minorem, dicens,ui differentia non est pals , sed totum, na& si rationalitas est pars, cum a minalitate constituens hominem, tamen non est disserentia hominis, sed ipsum rationale, quod importat totum compotitum,ec non patiem: si e respondet Λegi. dius sequi putans Avicennam, v rationalitas noesi disseientia hominis, scd rationale,quod dicit
totam essentiam & quid ditatem hominum di ga
hane responsonem supra impugnauimus, aliter Melior resp. 'melius respondemus concedendo, v differentia
est pars speciei, dicendo O rationale est pars sp ciei, quia cum sit pars des nitionis 'eciei, erit et pars speciei, definitio enim hominis componii ex animali,& rationali: quod rationale si est parades nitionis, est etiam pars desiniti,cum praedicetur in primo modo dicendi per se de speciei tria enim esse praedi eata primi modi dicendi per se,
videlicet genus, differentiam.& des nitione r. Metaph .co m. ii dicebat A verro es: ti ideo aliter ie- .spondeo.& dico, o differentia est pars speciei. in 'essendo, di totum in pt dicando, non quidem in abstracto, sed in concreto, & praedicatione denominatiua essentiali; esim differentia substantialis qualitas dicatur s. Metaph. I9. dic edo Homo est rationalis r vel rationale est totum in prs dic ado, quia prsdu fide homine, di de singularibus hominibus sub homine contentis: Sed contra par x ira
est materia totius a. physi.texeom. 3 i. &3. phys6s.le materia non pridieatur de eo cuius est materia, ergo differentia quae est pars totius meciei non praedieatur de specie. Ad hoc respondeo, P st spars in qua um componit totum , est materiai N 'iius.sed una pa rs respectu alterius poteli esse ser-ma v.g.Anima est sorma corporis, qua uis homo componatur ex anima, ct corpore, iuxta illud se- cudi de anima 3 . anima, di corpus sunt propter animatum. Ad illud verou pars non prςdicatur Ad illud i.
de toto. respondeo v de si differentia hominis, q spoa est pars hominis, non praedicatur de hominem abstracto,dicendo, Homo est rationalitas, bendtamen prς dieatur in concreto,di denominatiue,
ut Homo est rationalis; sed quoad hoc, s pluravis, ad caput de genere Nouitie recurras. Sed tandem dubitabit hic Nouitius Scotista, si differemtia secuti diim nolitum Doctorem diuiditur in specialissimam, di subalternam, qui erit definitio differentia tu bal terna Ad hoc respondeo se debet des niti. Differentia subalterna est qus 1 dicatur de pluribus differetibus specie in to 'tild quale. Sed contra quis replicabat, Nam propriu, Contra. di accidens etiam praedicantur de pluribus uisse. rentibus numero in eo quod quale. Ergo ista dos nitio competit alteri a des nito, di P conseques non est bona. Ad hoc respondeo cum Λ viceva, πιν& Paulo Veneto, ia, cum uniuersale diuidatur in
quinq; pridicabilia, ipsum debet in te lipi in dis
nitione disierentiae loco generis, di quia disse tentia est qualitas non accidentalis, sed essetitialis s. Metaph. eom. 19. ideo in des nitione differentiae debet intelligi modus p ts dicandi essentialiter, de non accidentaliter. Et tuc des nitio distetentiae subalterias debet se intelligi. D se te tia est uni uersale essentialiter prs dicabile de pluribus d fferentibus specie in eo quod qua indicitur essentialiter ad excludendum proprium, d accidens, qui praedicantur in quale accidentaliter; deinde iubiungitur,an quat ad excludendum genus &spe .ciem, qui praedicantur in quid, de non in quale. Hine notabis Notiicie, et genus dicit coceptum /
226쪽
seu realitatem pol ei talem es stinguibilem, de determinabilem. I ideo praedicatur in quid: Disserentia vero dicit conceptum seu realitate act ualem distinguentem de determinantem, di ideo P dicatur in quale . species vero dicit conceptum.
seu realitatem distinctam,& determinata, de ideo praedicatur in quid ι cum omne praedicabile dicens conceptum determinatum, vel determinabilem praedicetur in quid, & omne praedicabile dicens conceptum determinantem, ves determina. tiuum praedicetur in quale, nee ab hoc recedunt Paulus Venetus de Gratiadeus Esculanus.
cultur i. Erat secunda concluso qu)dd freηtia praeti. catar in quare. Contra quam conclusionem in .so tripliciter,& primo arguo sic. Quid dicituri quid ditate, sed differentia praedicat quid ditatem, ergo d iserentia pridicatur in quid i Maior pro batur ex Porphvrio infra, quando dicit, u dicterentia est quod quid erat esse speciei quam constituit; Minor probatur; quia si differentia non pridicaret quid di talem speciei, non poneret in
eius desinitione, sed ponitur, cum des nitio componatur er his quae constituunt rem definitam
I .phys .co m. 28, I. de anima eom. I. iv 7.Mctaph. Resp. scoli. com .4 Ad hoc argumentum respondetur a Sco-to'.α8.de ab Ant. An l. dubio ultimo super e. dedi fierentiar a quibus non discordat Caietanus dubio s. in hoc c. de d fieretia,hoc prius supposito, ut ad interrogationem iactam per quale,conuenient et respondetur per disserentiam, S ui s.cuti se habet in composito reali, in quo est aliud, ut materia, di aliquid ut sormar ita proportiona. litet in composio rationis, aliquid reperitur, ut materia,& aliquid ut forma, quorum unum se habet,ut potentia, ct altetu se habet,ut actus 8. Me taph, i s .de quia differentia non se habet, ut materia,erit igitur ut forma.de quia Forma, Actus, de Qualitas idem sunt differet ia erit ut qualitas spe .ciei, de sic praedicabitur in quale. His addit Care. tanus. O merito Porphyrius addit; proportionaliter; quia genus nec ipsus disserentit, nec speciei est vera materia; similiter nec disserentia speciei, i vcl generis est forma, cum tam genus, quam disseientia sit pars, de quia pars non praedicatur de toto non enim dicimus,u homo est anima ge. nus veto,dc differentia praedicantur de specie; di-fendo homo est animal; N homo est rationalis,
in praedicatione exercita. ideo metito ad didit se. cundum proportionem, Sc. N hoec Caietani do .citina Averroi est consormis, qui 8. Metaph. co.
men. 6. dicebat, I materia non pridicatur, genus
vero praedicatur de specie; bene tamen genus a Lsmilatur materiae ia. Metaph. co m. rq dc s. M vesp&scoll. taph. 33. hoc igitur supposito: Ad argumentum Ant An3 An ex Seoto, Ant. Λnd Ioanne Anglico, de Mauritio
' Hybernico, respodetur;ui aliud est praedicare ud,
aliud vero pisulcati in quid, licet enim differetia praedicet quid, seu essentiam per modum in t-mantis. Ac denominantis, non tamen praedicatur
in quid per modum subsistentis, quomodo praedicantur species. de genus de suis inferioribus u. Cotitii. bus communicantur: Sed contra hanc scoli te.
sponsoncm se arguo: emne peti Inens ad quid ditatem alicuius per quod illud subsistit piae dicat ut in quid de illo, per modu subsissetis, sed do irerentia pertinet ad quid litatem speciei per quam species subsist it, et o differentia pridica i de sp
cieret modum subsistentis. Maior probatur,ua supposium,seu substantia prima, subsist it incia . municabiliter, per suam personalitatem, quae est pcr suam sotinam,seu differentiam, quς te habet, ut sorma; ut patet in praedicamento subfl at s in principio, & in eodem eap.proprietate tertia. Minor probatur, quia des nitio explicans rei quid ditatem 7.Metaph. s. componitur ex genereide disserent ia,& disterentia est pars quid ditatis expiria is per des nitionem, ergo disserentia pia dicatur in quid per modum subsistentis. Ad hoc respon, Responso. detur, licet differentia specis ea constituit q d-ditatem,ut pars, non tamen praedicat ut in quid,
nam prsd. cari in ciuid , est pridicari essentiam smodum 4ssentiae, seu per modum per se satis, sed hoc modo non prsdicatur dasse tentia,sed p modum formae informantis.& denominantis, de se licet differentia prsdicet quid ditatem quam constituit, non tamen praedicatur per modu quid di . tatis, de vi uno verbo me capias Nouicie. volo dicere ia, aliquid est quid ditatiuu constitutive, seu pertinet ad quid ditatem constituti ue,quod non est quid ditatiuum praedicatiue, seu non pertis et
ad quid ditatem pridicatiue, seu in quid no pret.
dicatur. Hinc dicebat Tiberius Bacilletius ut disserentia pridicatur quid ditariue, non tamen in
quid ; Genus pridicatur quid dilative. detrud, des natio vero praedicat,in quale quid Hinc quatio sen .dis. I . q. a. dicebat Doctor subtilis, cp dissi nitio est ratio longa exprimens quid, di quale .i. conceptum quid dilatauum ex parte lealitatis cotrahi bilis .i. ex parte generis, quod prs dicatur inquid, de ad speciem per d: intentiam dc terminatur. Et conceptum qualitatiuum ex parte realitatis actualis contrahentis ipsum genus a. ex parte ipsius differentiar: Sed dicet Novicius, hoe veru Dubitat M. est de differetia specifica de genere proximo, quae constituunt speciem specialtis mam , hic vero loquimur de disserentia genetica, de mente Scott
Genus,videlicet propinquuin,oe remotu a physco m. 28. Ze s. Meoph. co m. Io. ita duplex est etiadisserentia,una, videlicet propinqua diuidens, de contrahens genus propinquu m, sicuti s uni rationalitas,de animes: Alia est differentia remota,seu sub alterna respectu generis remoti, unde qua dodicimus, definitio explicat quid ,de quale, veruest, ta de des nitione speciei specialiis mae, quam speciei sub alternae, seu generis sub alterni:volo dicere ui sicuti rationale contrahit animal ad standum pro homine.ira etiam ista differentia subal
terna, videlicet. Animatum contrahit corpus adstandum pro planta, vel equo, cum utrumq; tuo
rum si corpus animatum. Secundo principaliter contra pridictam con- Arguitur a.
ciuisarguo sie. Omne quod pridieatur in quale, est qualitas: Sed differentia per te pridieatur in quale,
227쪽
ero digerentia est qualita, .sed concluso est sal quantum digerentia determinat generis potensa, ergo altera prς mimium, non maior, ergo mi. tiam, di quale si ipsum tenus, fgniscat. sp nor, ergo ista est salsa, differentia praedicatur in ciet ver3,inquant lim,vt formale principium se quale. Maior probatur, ex libro praedicamento- eiem constituendo, eam sormaliter determinat. rum, in cap. de qualitate,ibi .qualitatem qui dedi Disserentia enim ideo speciei essentialis dicitur, eo secundum quam quales quidam dicuntur, & quia est eius determinatius.& ut formale intrin- infra in eodem cap. talia autem die untur ,&α secum principium , compostum, seu specit m , minor per te est veta; concluso sit salsa pio determinat: Genetis vero differentia dicitur es-batur,quia si differentia est qualitas, erit accides, sentialis, non quod ipsum speciscatum suppo sed accidens est posterius substantia,disseretiave nat, sed quia ita ipsum genus qualiscat, ut ipsum M per te est prior specie . ad esse specis eum trahair qualitas veto acciden- Adhoe uno supposito Respondit Scotus, di talis nihil horum iacit, & hoe aeutissmὰ . satis Antonius Andreas, quibus sti filagatur Caieta. notabiliter, post Scotum, docuit Dominus Canus dubio nono. Inquit enim Scotus, quaestim letanus. ne viges ma octaua, quod scuti dunt ex est a- sed contra hane responsionem arguo a Spri' se: ctus, videlicet primus, & seeundus, secundo de mo sic, Differentia specisca, ut rationalitas, ad- anima textu commento α. Actus primus est qui uenit animalitati, tamquam actus secudus actui iacit ens simplicitet in actu, qualis actus est ani- primo, ergo praedicatur in quale accidentaliter,ma intellectina respectu corporis physici organi- anteeedens probatur, quia rationalitas aduenitri potentia vitam habentis, secundo de anima tex animalitati, quae est actus primus intrinsece con- tu sexto,& hie dicitur actus perfectus,tertio Phy stituens ipsum animal, ergo rationalitas adu scorum, commento decimoquinto. Alius est nit illi ut actus seeundus accidentalis. Secundo cciri actus secundus . qui praesupponit ens in actu qualitas accidentalis praedicatur in quid, et gusmpliciter, di facit ens tantum in tali actu, si malὰ dicitur quad disserentia accidentalis prae cuti, verbi gratia, Albedo dicitur actus parietis, dicatur in quale. Antecedens probatur, qu non simpliciter constituens parietem in esse pa- niam qualitas ut est unum de decem praedicame-rietis, sed constituens parietem secundum quid, tis praedicatur in quid essentialiter, de suis par
id est inesse albisco quod diei etiam potest de mo tibiis subiecti uis, seu suis speeiebus; qualitas tu 3.Phys.lex.ε. ubi nota quod licet actus diui- nim praedicat ut in quid, de Albedine, di aliis suis
datur in primum, di secundum,actus secudus est Deciebus&c.ergo nec Scoti, nee Caietam respo- operatio, actus primus diuiditur in substantia- sici vera.
lena, & accidentalem: quando dicitur, V albedo Ad primam instantiam contra scorum facta est actus secundus, nolo dieere, si sit operatio, Respondeo, quad rationalitas aduenit animali sed qu8d est actus primus non primis primus, ut isti tam qui m actui primo, nec aduenit ei, ut a est substantialis,sed seeunda primus, ut est albe - ctus secundus accidentalis, sed aduenit ei viaωdo respectu parietis. sie etiam duplex est sese primus accidentaliter, suta differentia secudum m di duplex est qualitas, & ita a duplici qualita- se, in actus primus substititialis, licet adueniat te, duplex est modus ipsus qualis: Modo dico P alteri accidentaliter inquantum no est de intrin- di si differentia est qualis,sumitur ab actu primo, seca ratione illius, sicuti dicimus, qu3d homo scilicet a forma specisca, quae est qualitas essen. accidit animali, quia nullum inferius est de in-tialis, & ideo differentia & si praedicatur in qu trinseea ratione siti superioris, quamuis homo in
te, praedicatur in quale essentiale, non autem in sest substantiar sed dices, ergo unus actus PrI- quale accidentale, sicut praedicatur proprium, di mus aduenit alteri actui primo. accidens. Modo ad argumentum respondetur, P Respondeo,quod animalitas est actus primus Respotita. differentia est qualitas essentialis 3.Metaphr. tex. respectu animalis, S eum hoc est in potentia ad commen. I9. de non est qualitas colenta subprs- ulteriorem actum primum, depeliactiorem, qui dicamento qualitatis, sub quo non sunt nisi qua est anima intellectiva, quae verius dicitur actus litates accidentalest & ideo Scoti vestigia ut in primus ipsus homini intrinsece eonstituus ip- multis solet sequutus Dominus Caietanus, diis sum hominem; animal enim per suam animalixit, quis d dupliciter contingit praedicari in qua- tatem, non est in ultima actualitate, non am-le; uno modo, videlicet, accidentaliter, sicut al- plius ordinabili ad ulteriorem formam substambum praedicatur de homine, dicendo Homo est tialem, quia ordinatur ad formam intellectiva, albus I alio modo essentia litet, sicuti rationalis ut ad ultimum complementum : Homo enimias praedicatur de homine, dicendo, Homo est prius uiuit vita plantae, post vita animalis,& tan- rationalis; tune inquit, quod differentia no pri- dem vita hominis, ut seclido degeneratione aui dicaturin quale accidentaliter, sed in quale esseti- malium capite a. dicebat Philosophus et tunc e tialiter: sed quoetet Novicius Thom ista, quare nim esset in conueniens quod unus actus primus differentia praedicatur in quale essentialiter λ Λ- adueniret alteri actui primo, quando ille actus cutissime statim respondit ei suus Reuerendiss- primus prae existens peruenit ad ultimam actua mus , qudd ideo differentia praedicatur in quale litatem, verbi gratia. Rationalitas est actus pri- essentiale, quia est qualitas essentialis generis, & mus hominis α ultimatus, & ideo non amplius
speciei, licet diueinmodὰ: Genetia quidem, in- ad alium actum primu substitialem ordinabilis,
228쪽
considerat . Arni; tur extra teriis eme lusionem.
eum homo per suam so mim intellectivam ha
beat ultimum complemetum enti tauu . quam
uis si ordinatus ad vitimam pellectiomm , qu sest vita sterna, in Dei visione, vel dilectione coissiliens rad secundam verὰ instantiam contra Caietanum factam Respondeo. q, qualitas accidentalis pridicamentalis, dupliciter potest eonsiderari; uno modo in ordine ad se a insitiora , di siede illis praedicatur in quid, ut si inter togati, quides albedo Respondeamus, quod eli eolor. Et interrogati, quid est color Respondeamus, qd est qualitas. Alio modo cons deratur qualitas respectu subiecti in quo est, ct se pridicatur ta- tum in quale accidentale: Disserentia vero. prs- dicatur in quid eodem modo de suis inserio tib , in quale vero essentiale de specie cuius est disi tentia , di sic quia qualitas quandoque praedicatur in quid, quandoque ad cireum loquendum differentiam essentialem ponitur in desinitione,
Tertio principaliter, & vltimo contra tertiam concl.dubitatur Cur dixit Porphyri us cp differetia est diuisua spectetum . quae sunt sub eo degenere,& non dixit v, i si diuisiva geneti 13 Adhoe dupliciter te spolidit D Caietanus, di primo rosponsione communi, quod quia in posteriori includitur prius,verbi gratia,in homine includitur animal,& maxime quando posterius ponitur ex plicite . ideo cum dicitur, v disserentia est diuti sua specierum. intelligebatur quod est etia diui-
sua generis prioris: Sed hac solutione non eon tentus melius caeteris, peripateticos intuitus Dominus Caietanus, aliam ex proprio marte affert
Llutionem in hoc consistentem omne quod diuiditur quoddam totum est , di quia est quoddato tum ess ale. secundum quam totalitatem .
penus est totum in Omnibus speciebus,di totum in singulis speciebus: non enim pars esentiae a malis trahitur ad hominem per rationale, di pars ad brutum per irrationale, sed tota est in v. troque. Et est totum potestativum; inquamum est totum issent ἰale non diuiditur per differentias in species, cum partes essentiae eius non sui
species et inqi an tum vero est totum potestatium
bene in species per do intentias diuiditur; quia paries potestativae, vel potentiales eius sunt ipset species, quae in genere sunt potestate. Hoc supposito res odit Dominus Caietanus. quod quo niam differentia non est diuisiva genetis loquantum est totum essentiale, sed est uiuisiva generis inquamum genus est totum potestativum, ut in intelligatur, quod differentia partes potestatis generas secat, ct separat. de consequenter quod ipsum genus, ut totum potestativum est , diuidat; ideo dixit Porphyrius, quod differentia est apta nata diuidere ea quae sub eo de genere sunt,
de non dixit. quod est apta nata diuidere genus: se mi iligitur Albetti dictum tracta. I. cap. I.
quando dicebat. 'uod non essentia generis, sed potestas eius diuiditur per differentias,quia cum
essentia genetis simplex sit,totas mul est in diu
dentibus ipsum; uti de tota est in homine, di i ta extra hominem in equo; de totum hoc ex Auberto, di Caietano est bene dictum. a quibus nec tecesi t Antonius Andreat, ut supra dicebamus r sed contra dubitabit Novicius: potestas generas radicatur in essentia genetis. ergo in quocunque genus est secundiὶm suam essentiam . iueodem etiam erit secundum totam suam virtutem, & potestatem. Ad hoe respondetur negando consequentiam; quia essentia generis est 1implex natura, potestas autem & virtus generis noradicatur in ea, prout una est, & indivisibilis illa essentia; sed potius tandatur, & radicat ut in
ambitu suae eommunitatis, di ideo nullum est in conueniens, quὀd genus diuidatur seeundum ambitum sua communitatis, simplici generiseia
semia remanente in diuisa: & depraesenti lecti ne haec sint dicta. Vide Nouicie. quae a nobis in hae lectione sunt dicta, vide etiam quae dixit, quidam in hoc loco, quae ut leuia, ae sutilia r linquo, passim enim si hi contradicit: legas, Nabii meas a risu si potest hae enim sunt illa quae melius est ignorare quam scite, di melius flentio praeterire, qui in nominare cum rebus bonis obicem ponant, ut in Enchiridion cap. . . dicebat Diuus Λugustinus, di i a. Metaphysic commento II. prius dixerat petipatetico tum Magi- siet Atiliotelis.
Agignant autem &hoc modo. DissetStia est, qua differunt a se singula. namq; homo, & equus secundum genus no dif
ferunt , sumus enim animalia nos, ct o
qui: sed additum rationale disiunxit nos ab illis,& rationales sumus,& nos, & dii: sed moi tale appositu disiunxit nos ab iti
lis. Exactius autem pertractantes ea, quae
ad differentiam pertinent, dicunt non quodlibet diuidentium ea, quae sub eode
genere sunt, esse differentiam , sed quod adeste conducit,& quod quid erat esse quod rei pars est. Neq; emim quod natum est nauigare,est hominis differentia, & si sit proprium hominis. dicere enim possumus,animalium haec quidem apta esse ad
nauigandum, illa vero minime, diuidentes hominem ab aliis. sed aptum natum esse ad nauigandum, non es substantiae
completivum, nee cius pars. sed aptitu.
do sollim ipsius: iccirco quia non est talis disserentia, quales sunt, quae specificae dicuntur differentiae. Erunt ergo spocifice differentiae, quaecunque alteram fa
ciunt speciem, & quaecunque in eo quod quid erat esse accipiuntur. Et de differentia quidem tot sufficiant.
Dubitatio. Respon Tes.septim'.
229쪽
contiminio Tiabus differentiae, des nitionibus supra declaratis, nune in reliquo istius rapitis, reliquas duas affert porphyrius, inquiunt Ammonius, Alberistus Magnus trares. eap. 8 Petrus Tata retus. Gradivis. . tiadeus murteus,&D Caietanus r Diuiditur ptae. sens textus in tres partes principales. In prima ponit quartam differentiae desinitionem, di illam eis xemplo probat. In secunda ultimam affert dis rentis des nitionem de mente peripatetieoruma inquit Albertus meliorem,de aliarum correctiva,
quam desinitionem differentiae speciscae esse, supra dicebamus, siue ista des nitio si correctiva solius tertiae des nitionis,ut vult Aegidius Romanus; siue tertit, de quaris, ut vult Philippus Mucagata; sue quartae tantum, ut volunt, Boetius, Ant. Andreas, de Tataretus, sue omnium quatuor, vi traei. 3 cap. s. dixit Albertus Magnus, de
post ipsum D. Caieta nux, de Solus Hispanus: Echanc secundam partem probat per aptitudinem
ad nauigandum , seu ad Naues remorum motu
impellendum,ut inquit Ammonius; vel adduc dum, & regendum Nauem per artem, ut inquit Aegidius. In tertia ver3 parte, eorrelatium eo
cludit, ut inquit Antonius Andreas, quod illi sunt differentia spee scae . quae alteram eonfli g,posito teὰ tuunt speciem ab aliis distinctam. Intentio uer3:ω,l de expositio praesentis textussit istar Disserentia est qua una species, cuius est differentia, differt ab alia. nam si species non disset unt in genere,
differunt in differentia;Verbi gratia, Homo, de e - quus ecinueniunt in animali, digerunt tame per rationalitatem. quae conuenit homini, de non equo ; de per irrationalitatem , quae conuenit t. quo, de non homini. Similiter, rationalitas com
petit homini, de diis, id ell, Angelis. qui sunt ani malia Platonica, inquit Caietanus. sed mortaliatas, seu potentia ad moriendum, distinguit hominem ab Angelis, quia mortalitas hominibus conveniens, de non Angelis, differte iacit homines, de Angelos ad inuicem:Deinde quintam dos nitionem differentiae affeti ix sententia Peripa.teticorum dicentium, non omne distinguens
unum ab altero, est differentia, sed id quod est intrinsecum rei, pars rei, quod quid est rei, iblam ad essentiale esse conducens; quod probat, quia de si aptitudo ad nauigandum separat hominem aposteriori, ab aliis animalibus, non tameest d,crentia hominis, perquam homo constituitur, sed proprium eius, de non est differentia,
quam i pecificam nuncupamus r& tandem concludit, quod differentia est, quae speciem iacit, addita geneti, de praedicatur in eo quod quale e , de Harius nos eum Avicenna dicere possumus. Aifferentia specifica est uniuet sale, quod substa tialiter praedicatur,de pluribus disserentibus numero in eo quod quid. Sed ad terminorum declarationem nunc accedamus; ubi magis distincte textus dilueidabitur.
Veiba textus sDisserentia est, qua differunt a se singulaJ singula; Nota hic quod per lingula, no debemus in- lligere lingulatia, qui non solum lingularia, ita etiam species per suas differentias differunt,
Elyverbi gratia, non solum plato, ab hoe equo disiseri per rationalitatem. sed etiam species hum na, a specie equina digeri per suam differentiam, quae est rationalitas, sed peti singula, intelligere
debemus species ipsas, sub eodem genete colentas; quae dicuntur singularia, id est, minus uniuersalia. respectu generum magis uniue ili um, ptiis mo Physic. textu quarto, de vi primo posteriori textu quadrages moquatto, dixit Diuus Tho
t Disserunta Hie notabis Nouicie, quod non est idem modus loquendi, tum dicimus, ν alia qua latet se diffetunt,de ali ua inter se sunt diuersa, Io. Metaph.t excom. I a. illa enim differte diei iamus, quae in aliqua parte essentiali utrisque eommuni,conueniunt: se homo,de equus differunt. quia conueniunt in animalitate, seu animali. vis trique communi, edm animalia smus nos, de eia
qui, inquit Porphyrius: hinc dicimus qu3d licuisti homo d. Et tabequo, ita etiam des iacio hominis dissere squamuis seipsa I a definitione equirilia uero dicuntur diuersa qui in tali parte caenistiali non eo ramunicant, vi se, qu madmodum homo est diuersus a triangulo, cum non move
niant in parte egentiali generita,quia genus tria guli est fguta , genus ver 3 hominis est a iis nisi ila etiam des nitio hominis, quae est, animurationale, diuersa est a des nitione trianguli, qui est, Figura plana tribus lineis contenta e iuxta illud quarti libri Metaph.tcI. commento a'. diuersarum rerum diuersae sunt definitiones r hineseia quitur,illa inutiem differre quae ex genetrict disi fetentia sunt composta; dc ideo sinplicia, ut DL qui est essentia prima sine malesa ia Metaphysi. p. de different et vltimae, quia ea genete, de diis rentia, non constant, differre non dicuntur, sed distingui, vel esse diuersa, sic essentiae pradicam Diorum sunt diu et si, & eorum quiduitatis Io. Metaph .commento a. Vnde sequitur, omne disseretis isse quodammodo diu et sum, non autem omne diuersum esse differensi de qua re benedixit Aueri quarto Metaphisces ret. S a 6. de ibidem Sanctus Thomas, de priano semen. distin. s.
quisione prima, arti c. 2.ad tertium, prima par te, qu stione 3.arti c. i. ad tertium, d qu sitro .s arti c. i. ad secundum. His term ima igitur in pissenii breuiter declaratis, primo ,bitis definitionis suprapostae sensus est aperiendus: Ammo
nius qui clem sic inquit; Differentia est quod natum est seiungere, ea quae sub eodem genere co- tienti supra tinentur; nam rationis particeps,id est, rationa- postae ex Amte,de Mortale, cum additur animali,hominem ab monio Alta equo separauit: neque ab hoe tecedit Albertus, si ieran tractatu quinto, capite Octauo. Animaduertes,
quod cum Porphyriux dixit, quod rationales sumus Nox homines, de Dii, seu rationale esse formam lin qua communicant homines, de dii,
pro opinione quorundam stoicorum hoc est di .ctum, qui dicebant nos, Ee Deos, esse univocὸ animalia rationalia, quod Porphyrium repte. hendens dicebat etiam Aegidiuar Dominus .ietanus vero explicatius iudicio meo , quam
230쪽
isti. diae t t D fferentia est qua differunt ἰ se nuIccin singula .id est,sngulae species pro disserentiatum diuersitate, diu et si modὰ natura generis pat
reu' Tatat, sicipantus: Petrus vero Tatare tua Scotista, valde
gitur, hanc definitionem declarando notabili quarto dicens. disterentia est qua differunt a sengula. id est, singulae species; unde ex Scoto in I. dist. I a.quaest.2 animaduertit Uly liingula a non sumitur hie distribuliud. quia nulla est disseten , tia omnibus speciebus communis, seu per Omnes species dist tibula; qua deseruat a seinuicem singula. idest, omnes species, nam per rationale non differunt homo, di equus; vel Bos, & Leo acum non in omnibus his animalis speciebus repetiatur lationalitas, nam lieet homo ab omni alii specie differat per rationale, quia rationale est in homine, aliae tamen specu es in quibus non est ipsum rationale, nec inter se, nee ab homine
differunt, per rati alet sed bene tinnitur hie tri singula I particulariter. α loco signi particula. tisa&lie sensus est a Disset ea ita est qua differunt a se inuleem singulae. i.aliquae species, vi. per rationale disseti honio ab equo, Leone die. nomautem per lationale differt equus a Leone, cum in Resp scoli. neutro eo tum sit rationale: Ze hoe ben dixitP trus Talaretus. partim Aut. adream sequutus aquos sequens B sileus, dixi e p h. diffitiitio sieest intelligenda ; Dissetentia vii qua una specie disserti singulis speciebus sub eadem genete coatentis; Nam de rigore set monis h xc cutilia: dii. serentia est qua differunt a se singula. i. singula specus , c um nulla lit talis differetilia qua sum, la species sub eodem genere ab inuicem distetati quia tic per illam differentiam species conueni,
ren t de non clifferrerit. Nos vero ab his non rece dentes cum Am c. e. io tua Logicae dicimus, ut dissetetitia ellium uetiale, quia Urierunt iniet ie
suuitant aliter aliquae species, sub eodem genere
eontentae et seras Nouicie me voluiisse hic Ditetidere, nullius momenti esse, sicuti inoi eris seca
ea quae quidam dicit supet hic Porphrcii .erba.
Et quia Divno argumento asinino iecites nominat asinum, ab asinorum ruditu.ob nimiam laetitiam,quia in Logica nona Da autur, perterritus,ad
quinta de sinitio mi d fierentis explication elio. peto. Et quia ilici solet , P differentis non diffei ut
ut quod, sed vi uc , sicut dicto at Sco. n I. diit. q.
in par. a. unicuique, quo,corresp Odet propriuqe,ut deitati Deus, si eantes ligas,v NOvicie, di inferentiae non dictetunt ut quod, ideit,usi sunt supposita seu indiuidua quae differunt, sed disseruiatim quo, id est faciut disserte,seu lunt taliones disese tendi, vi aliis supra ex Albello, dc Bulleo diximus, eum quo hie bullauimus verba texi . sExactius autem pertraetantes &c.JNue quintam ponit his verbis potphylius:disseremiae tan.
tum specificae des nitionem, omerium, vimen issuram omnium aliatum desinionum;quam ex aeliorem des nitionem . Peti patriacis aucupa
tus est Porphylius,inquit Albertus; inquit enim illam esse sp .edicam cissitientiam, quae ad esse conuucit speciem cuius est differentia; eli quod
quid illius. S pat, sormalia essentialis illius spe-ciei. Au effri hic te meminasse pora et Nota acie, Ad esse. corum quae supra diximus, quod esse dupliciter
sumia. ur, videlicet nominaliter, deri nitaliter; hae vero sumi nomina liter . prout esse idem est, .i inruod essentia rei. siue res illa fit substantii, suet accidens: quamuis esse simplieiter dieatur de subitantia: ecundum quid ve id de ateidutite primo physic. 62 quinto Physe commento. 2 primo de generatione e mento Ir. Et quod ud verba tot erat iss 6 per lite verba idem intest igitur,ac per esse , seu tilentiam . nam quid ditas rei est tilentia rea, quae quid ditas in substantiis est simpliciter, in ieci deutibus vero Leutidum quid .' : Meta- Dubitatio. physi. commento Ps. unde ii quaeras quia1 xii siduitaQRespondeo quod quid ditas tic Logi e uin Responso.
scribi potest , quiddilai est quam Mnificat disinitio , vel per quam responde is ad intermgatione saetam per quid, vel quates 7. Metaphvs commento 39. In quod rei pars estJ idest, quod Verbaueditui illa differentia lit para essentialis ipsius sublaan
tiae, ut exponunt Aegidius, de Antonius Andreas. Hinc dieit Dominus Caietanus. Albertum se quu tus. quod differentia condueit Melle, id est. condueit genus aes esse speris eum, de est pars en. sero, dest, desinitionis rei ut Ammonius dacit, q- , 'compo aitur ex genere, α differentis: disserentia enim substantialis conducit rem ad inesmplici ter, non autem ad esse secundum quid, seu ad esse quantuni quale &e. Sed quaeret Novicius,istis N partacula minc declaratae . de in des nitione Dubit
d:fferentiae specifer positae, uidelie et conducere adcile. esse quod quid rei, tu esse partem res, suntne lyamma. idem signis eantia λ Respondeo 'non,quia nomina lynonama idem signiscar,quorum unum non ponitur ad explieandum alte tu, ct ideo non usitant ut indoctrina demonstrativa 1 .Physe .co in mento a. . Phylle. 12 p. de i .cceli c5
mento primo, eo ui iti scientia nihil debet superfluum poni, sciu nee in natura primo Physi. co mento So. Sed istae tres particulae se se hadent, dua ultimae explicant primamr,Nain cum dixerint peripatetici ut distetentia coducit ad esse, nequis putaret, ut talis differentia specisca conduceret ad esse secundum quid .ie magis exponentes
dixerunt δε ad quod quid erat Hic ubi iterum sit initur in a ιθ d. quod ici pars est, id est . quod uaerat esse est pars essentialis speciei hoc modo;cOstituti; constat. n natura specis ea ex duabus pat-tibus essentialibus, quae sunt genus, α distet etia;
de hoc modo loquendi ad pisdictorum coit a
Iionein, usus est Aristia .Phylicito.i ci anchoatiu Edi in tex. I a. completive. lti fert enim ex praedictis
ibi Atist. quod non solum materia. sed forma e
tia inest natura, ne quis putaret se deforma accideti tali loqui, dixit se loqui de forma, quae est
secundum rationem, id est, deforma subitantiali, eu ne amplius quis existimaret, eum loqui de folina substantiali separata a materia, quem admodum est intelligentia moueos orbem, dixit
se verba facete de so imis substantialibus, quae sunt in ipsa materia, a qua separamut tantum ra