De natura lucis / Authore Ismaele Bullialdo Iuliodunensi

131쪽

sa colori

e colorem.

indidum

ratum pera plendorem cernitur;

loris ut causi sit cur coloratum idea enicaciter moueat pellucidum, tu biicit

idem Simplicius p

etenim . Decialis qua coloratum ideta eo .ser olor est, non quatenus color, sed quatenus

Quia igitur color mouetem caciter ὐ pellucidum actu, nihilque sine luce videtur, sed Omnino color in luce videtur, ideo in luce

emcaciter mouet pellucidum, sine luce non mouet essicaciter.

Oportet ergo esse actu pellucidum vi ozor ipsum moueat, actu pellucidum non est in luce. Ergo lux est id quod actu cfficit perspiculam, seu pellucidum , est ergo tu actus pellucidi seu perspicui. Lux ergo talis non est ignis, neque prorsus corpus aliquod aut a corpore effluxu sic enim eo corpus sed estiguis, velim huiusmodi praesentia in pellucido sunt tenebrae priuatio talis habitus in eo Empedoclem reprehendit, quod dixerit lumen ferta inter coelum, terram nobsin sentientibus Pellucidum definit quod

132쪽

visibile est, non per se sed per alienum colorem Lux ipsi est quasi pellucidi color. Pellucidum potestate tenebrae sunt. Pellucidum inuisibile sine colore sunt, id quoque quod vix cernitur, quale videturi nebrosum. ' Visio fit quando lux actu pellucidum efficit,i color mouet pellucidum, veluti aerem, ab hoc verbcontinuo mouetur sensus

organum.

Democritum reprehendit eo quod dixerit fore accuratissimam visionem, exacti se sinam si vacuum intermedium daretur, , posse videri formicam si in celo esset. Haec est breuiter exposita Aristotelis de luce sententia, cuius definitionem tradidit ex unico ludis effectu eam colligens, non considerato genere sub quo lux poni debui, non inquisitis omnibus differentiis, non perpensis proprietatibus,, eius actionibus,&caeteris quae ipsi conueniunt ex quibus natura illius &definitio deinceps innotescere potest. Paucis etiam Aristotelis progressum pera curremus quem Keplerus doctissime examinauit in appendice ad C. i. Paralipome-nων in Vitellionem. Color visibilis est,m mouet mediurnpelluci-

133쪽

pelivei luci actu, inite luce color non videtur, nec mouet quia actu non est pelluci dum sine luce: quapropter lux est actus el- lucidi. r

At quare non dixit lucem esse actum coloris, nam non minus in actum colorem tra ducit lux, Quam medium, utrumque enim non mouet aut mouetur nisi luce pra siente. nec magis color est color sine luce quatenus ορο , visibile quam medium est pellu cidum,&ideo visibile:& sane id aperte asserit Simplicius lucem perficere colorem ad agendum cui medium, huius talia sunt verba ad hunc Aristotelis textum, λυρλo 3 αεμ lege Hi male enim habent Aldini Codicis Biblioth. Thuan. His

a luce perficituro uidem qui in ebris

non mouet aerem exterior illustratum: M

134쪽

Commentar. 67. in lib. a. de anima ruuantem necessariae finvidere quia colores sunt in obscuro inpotentia, o ipsa facit eos in actu, Ut moueant diaphanum,secundum quod est diaphanum caret luce, aut illo quod i a luce scilicet re

lore, hanc reiicit Aueurois, etsi sequente Commentario a fateri cogatur lucem vi sibilem esse per se, colorem mediante luce.

Id quoque animaduertit Iulius caliger

exercitat. s. ad Cardan .nu. . Lumen aurem est adlus coloris non visi sed ideatur,ad post illos omnes idem notauit Ioannes Kea

plerus.

Deinde quamuis lux necessaria sit ut color moueat medium, non manifestum est an lucis actus det me aio qualitatem, qua habile reddi possit, ut moueatura calore, vel coalori ut mouere possit nudium, quod sine luce iam ad id ut moueatur aptum est ivtrum autem sit experientia docebit. Sit medium pellucidum actu, coloratum in obscuro, quod si lux huic adesset in medium ageret, lux quae medium collustrat, reddit ipsum pellucidum actu, quare chabile quod a colore moueatur, at coloratum in obscuro delitescens non mouet pellucidum, contra si medium sit obscurum, & coloratum sit illustratum mouet medium

135쪽

obscurum, quare potius est lux astus colorum, quam pellucidi. Oportebat itaque Aristotelem ostendo, oucem actum esse pellucidi potiusquam e lorum, nam si aliquis dicat lux est actus ecia

latis o visibilis est, tam bene definiet lucena quam ipse Aristoteles. Non esse actum pellucidi lucem supra pro bavimus sed per se esse omnia pellucida, ci

lunt. Ostendimus etiam lucem non opera

kmo p catalla incerta positura. Nisi vero pellucidat alia sint natura sua, ut lux illa penetrare possit a luce talianusi quam reddi possunt, alias non esset absurdum, 'inpossibile, lucem posse opaca pel

lucida reddere nam lux etiam sua

Sed si respondeant in quibusdam corpori-

pellucidi luce praesente inducatur, cinaliis tum adesse Ad tale responsum dicam non ideo a luce actum pelluciditatis, sed iam factum esse natura sua pellucidum, id est per quod tu permeare possit, quia habet omnia

' R ipsum traiiciat, sed solum

modo sequi lucena esse que traiicit pellucida

136쪽

M DE NATURA

de per quam in illis, iam omnia cernantur quod nullus mente compos negabit. Lux non est ignis, notat implicius haec aduersus Timaeum dici apud quem lux est species ignis. Lux per repercussionem, vel refractionem unita ignem generat in coma bustibilibus, eaque incendit quare lux unita ignem generans ignis est, Wignis non alius, quam lux condensata, Munita licebit mihi propius intueri ignem accensum, verbi graξeia, in taeda ardente, ignis ille conglobatus totus lucidus est,&in uno globo simul sunt lux,&ignis in gradu intensissimo, tam ca

loris, quam illustrationis quantum vero ab illo globo receditur imminuuntur calor, illuminatio, quia diffunditur lumena taedaζει ratione dupla interualorum remittitur;&qui calor intensissimus, ignis dicebatur in globo lucido calor uni pliciter dicitur indi stantiis conuenientibus. In speculis item ustoriis post repercussionem lucis dum paulatim ipsa unitur, cin conum procurrit augetur calor, tandem augmentum tantum suscipit, ut inflammare possit,&comburere,

id est, ignis esse possit, in igne itaque lumen

condeusatum, in lumine codensato ignis,

x experientia manifeste ostendit, at si lux

137쪽

conden fata ignis est erit etiam corporea quod ipse simplicius fateri coactus est com-

i- ταρρο ς. Dicendum stur a forari corpore radios corporeos exeuntes per corpus

coeles transmitti ad regionem sublunarem sper elesie corpu quasi immateriale existens immaterialiter o sine impedimento roseuntes per corpus ero oblunare non amphus sic proceden tes, sed quasi iam materiale exiens Maec ille Graecus Scholiastes, interpres Aristotelis, qui Capere non potuit, nec ali multi bona: mentis 'iri quomodo ' Q Cκει ν φοροῖς Calor ab ipsis, lumen eo citur aurato ae reabidarum latione. motu . in quomodo concipi potest lumen solis ad noς defluere attrito aere a pha r solis. Sane Hristoteles non bene meminit eorum quae ualit, de coelo scripserat si riores sint cum

m libris de anima dixit lumen esse solam

138쪽

ti DE NATURA

presentiam lucidi fergo illa sola susscit,sine

attritione aliqua deinde libenter quaererem a Peripatetico an lumen quod generatur ab ignibus nostris fiat attritione per motum cum ipsi minime moueantur circulariter. aut rem linea. Ille itaque interpres ad radiorum corporeorum effluxum se conuertit; nam aliter no potest sphaera solis aerem comtingere,, ferire; deinde verum est lumenisne aliquo attritu a lucido effluere dc non

terere medium.

Ne defluxum quidem a corpore vult esse ut si non defluit quomodo totum medium, actu pellucidum flicere post corpus lucidum, nam certo. definito spatio coerce tur, quare nullum erit pellucidum spatium, nisi illud in quo lucidum est quod expcrientia refellit,i confutat, nam spatium quod a lucido occupatur pellucidum non est, decesse est ergo ut aliquit effluat a lucido, quod medium pellucidum iliciat quid est igitur ir:esentia incorpore habitus eius ob quem fit pellucidum, quae verba nullum

bonum,&rectum sensum habent lux enim non est hibitus id est forma pellucidi, iam notavit Keplerus ob naturae diuersitatemnam pellucidum ut tale nusquam coloratum est, nullam habet superficiem, & densio

139쪽

fatem,&in illo lux non terminatui Addo nullam formam essentialem Uinternat subiectum informare per modum agentis inpatiens, agens enim destruit patiens, immutat, at forma essentialis conserua uxvero per modum agentis inpatiens, pelluci dum sormat, quia coloratum reddi si fiant actiones ab exrerno agente in patio ij lux ergo non est actus, aut habitus pericu 'nec sunt tenebrae priuatio formae alicuius in pelucido, sed absentia agentis exieri n

patiens corpus tranulum luminis.

Deinde ut supra ostendimus lux es in medio quasi mobile, at nullum o si Di mat medium per quod iratis 'I

currit ergo lux nos 1 bimi hic

pellucidi,& praeterea docuimus, pellucido

rum' opacorum differentium

est ad transmittendam lucem pellucidum est, nam pelluciditas nihil aliud dicit , me sua a profunditateria transire sinit, non Caluce non itaque lux est habitu . Vel f pellucidi sed oeulis solummodo ii xur sua sunt pellucida

140쪽

111 DE NATURA

E X superioribus quoque satis liquido cohastat, Empedoclem ec e .secundum rei veritalcm apposite sensisse, cum dixit lumen inter colum,&terram ferri,a sole enim indesinenter effluens, reuera inter coelum, terramque sertur.

Pellucidum definiens quod visibile est

non per se, sed per alienum colorem naturam illius destruit nullum enim pellucidum, ut pellucidum visibile aut coloratum est, nam pellucidum transmittit lucemi colorem, inque eo color aut lux non terminatur,

ideo quatenus pellucidum cerni nequit, nihil enim videri potest nisi quod lux terminata tangit sed deceptus est Aristoteles qui putauit pellucidum quatenus tale videri posse, non proprio colore sed alieno, qui lux esse ab eo censetur. Naturalis autem ordo inspiciendus es , dati sunt oculi animalibus ut viderent, ad videndum lux in oculum incurrere necessario debet, quare a lucido emuere deferens species rerum cum colore, S magnitudine earum, quia piaraque corpora luce aliena indigent ut videantur, luce collustrari debetis forti ut ad oculum lux repercussa feratur quae obiecta ipsi retegat, lux itaque est ut obiecta manifestet cum ergo lucis allapsus