장음표시 사용
151쪽
per Cl. ΜENGA IN A I. Bonon Tom. II P. I l. p. 23 I. asa et ΜVS SCHEN BROECKI E ais de pisi . p. n. Sed minima omnino quantitate ossibus, ut ex libris duabus ollium humanorum calcinatis non vltra grani obtinuerit EN GHI Nus maiori copia anguini inest, ut alibi ostendetur.
Ne gluten illud intermedium , quod elementa fibrarum terrestria nectit, simplex est; sed qua oleo,
et aere multo fixato componitur. Haec enim arte
cliemica inde elici possunt per destillationem, aut X coctionem diuturnam, et in qua ratione lauecce tui dam solidis animalium partibus euocantur, an eadem λ- tione minuitur illarum partium cohaesio et soliditas.
Os aliquod durisIimum destillationi admoue et urge igne satis forti, transibit primo latex aquosus notabili copia, iamque os ipsum residuum, hoc latiee pri u tum , multo fragilius est , quam antea. Iam adauge ignem, transibit spiritus urinosus et sal volate aleati mina vi ignis productum , transibit multum quoque oleum, quod antehac inter ipsa ostis elenmenta latebat, nunc vi ignis inde propulsum et empyretiiDaticum simul cum hoc oleo prorumpet aeris copia ingens, summe nunc elastici, qui ante fixatus erat in illo gluti-tine aqueo - oleo , et cuius tanto maior copia obtinetur, quanto solidior pars animalis fuerit ita ex ossibus educitur aer, qui vollamine suo ducenties superat ipsius ossis molem et ex cornu cerui eductus es molem ipsus cornu saperauit et, dum in osse fuerat fixatus eius totius fecit partem septimam, per experi-'mqnta Cl. A A L E sa in f gelabis Stati C. G. ρ ρ Πρ. Tum vero expulsa aqua, oleo et ab re os fragilissimum in carbonem versum remanet, digitis facile conterendum aliqua tamen adhuc ex agua vi cohaerent ossρ elementa , quia vase clauso nunquam ultimum illud
oleum, quod etiam in carbone adest, separari potest:
152쪽
13L PRAE L pcΤ. IN H. BOERHA AVEquodsi vero igne perto in aere libero, nigrunt illud etvstimum oleum consumis, tum demuti omnis cohaessio sublata est et in cineres, seu elementaris terrae lamina fatiscit pars antel1ac solidissima. Et a contrario si ossa expulsis liquidis iam fragilia aqua aut oleo denuo
imbuantur non solum avide taec fluida in se rapiunt sed etiam maiorem ita soliditatem denuo recuperant, per experimenta BoERHAAVI Chem. Tom. II. 360 et Cl. Avae A qui oleo coetum cornu cerui ullum, pristinam soliditatem recipere obseruauit diis de Us natisr. n. 6. Imo ipsi cineres, aqua aut oleo imbuti, collaesionem nouam ineunt, ut etiam testae dociniasticae inde conficiantnr. Ex quibus clarum est solida corporis nos risfamina per se non cohaerere, sed neyum illum deberi glutini fluido ex aqua, oleo et aere composito, quod e inter illa insinuat, eaque reuincit. Et conspirant experimenta physica lanc in rem perfectissime. Ita notum est: cylindros duos marmoreos, aut metallicos politissurios, exacte sese continoentes planistima superficie, aliqua vi inter se cohaerere ex ipso contac tu magis vero cohaerere interposita humiditate quea multo magis si oleo mi vinculum intercesserit, tΜVssCHEN AROECKIl experimenta docent. Aerem vero multum ad liganda corporum Mementa conferre,
ex eo coneludi potest, quod, quo solidius est corpus
eo maiorem aeris quantitatem contineat quod eo aere aufugiente elastico a fio et extricato, corpora satiscant et cohaesio tollatur, id quod in solutioue corporum , in sermentatione et putrefactione cernitur, ubi et aer fixatus elasticus redditur, aufugit et ipsa corpora resoluuntur et contabescunt Gluten ergo illud quod solida elementa nectit, ex aqua, leo, et aere, permiXtis atque intricatis constat Nec sine ratione glutinis appellationem huic materiae tribuimus reapse enim sub ea brina elici ex solidis
153쪽
INST1Τv Tio NE MEDICAS. 3 animantium partibus potest. Musculi, ligamenta, tendities, i per aquam diu excoquantur, et in spisset hic adcoctum, spissam largiuntur elatinam, quae ulteriore Asiccatioue in verum gluten animale densatur, quale siniariorum gluten est, ex ilibus et ramentis, corii animalis, ratum. Ipsa ossa in scobem rasa et in machina Paniniana cum aqua decocta, abundantiussimi in eiusmodi gluten suppeditant quod in fetu ad j in adulto homine ad Z in sene minorem rationein ossicit ex Et Lii calculo. Hoc glutine ablato ossa fiunt rasilia, eo restituto ossa iam fragilia soliditatem
suam ceu perant, obseruante Cel. RETRO HAw,' Chlymca IEures p. 6 Cartilago fere tota in eiusmodi gluten abit si in t apiniano cylindi o decoquitur. Sed non ignis 1olus, aut aqua igne agitata gluten
hoc soluere e cohaesionem terreorum staminum minuere potest etiam id putredo potes . opsa enim durissuri ossa aeris' terni iniuriis exposita vi putrescere incipiant tota fatiscunt in elementarem terram; cadauera quamuis exacte occlusa, temporis iniuria sic mu- tantur, ut solus cinis supersiit, aperto sarcophago figuram utcunque referens cadaueris, sed minimo impetu in pu fuerem non cohaerentem collabens, iam soluto
per putredinem omni glutine quod stamina solida olim inter se nectebat Eiusmodi exeinpia plurima
Ex omnibus hisce clare patet, nil1il vere solidi in animali corpore deprehendi, praeter vltimas terrae elementaris particulas, has intermedio fluido queo, oleoso, atque aereo inter se mutuo necti, inde oriri sibras, seu prima stamina, e quibus ali e solidae corporis partes originem suam 1abent. Hactenus ergo, quid fibra sit et unde oriatur, vidimus, nunc ad membranas transeundum est . Hae
oriuntur, quoties non in longitudinem solum, sed 3 etiam
154쪽
etiam lateraliter fibrae sibi iunguntur, ut quaedam plana et amellas constituant, in latum quoque expansas, cum minima profunditate haecque est dea membrana implicitumae. Si plura eiusmodi plana fibros sibi mutuo superpossit coliaereant, ut maior densitas, accum latitudine profunditas maior oriatur, iam composita est membrana ex simplicioribus sui similibus et robustior. Si plures iterum lamina fibrosae sibi mutuo superponantur, neque tamen in omnibus plani planetis sese contingant aut cohaereant, sed per epimenta so- , tum lamellata hinc inde sibi noctantur, ita vi spatiola
multa vacua intercipiantur , textus oritur peculiaris,
cui nomen telae cellulosae dederunt anatomici, quae latissime diffunditur per omnes corporis partes et cuius multiplex es utilitas, alibi melius enarranda. Ex hac cellulosa tela arctius stipata ac condensata omnes aliae firmiores membranae oriuntur, siquidem omnes Ilae diuturna adoratione per aquam in meram cellulosam
fabricam resolui possunt, quod inuentum inprimis Ill.
Vinii coercentia hiιuiores. Si membrana ita disponatur , ut in se ipsum redeat et cauum quoddam liquido continendo idoneum efformet, tunica ocatur, et ipsum cauum a membranis ita formatum generalitervas appellatur. Huius porro variae sunt species, prout figura varia est, aut usus varius, aut varius liquid in eo
contenti, aut moti status. Huc pertinent arteriae, venae, sinus, aluei receptacula.
sit in frum/nt fu facta te. Instrumenta , quasi
προ -εργον, ad opus sectenduin apta, etiam Organa dicta sunt. Intelligimus vero hoc nomine corpus firmum, tyod talem figuram nexum, stum firmitatem habet, ut per id ex proposto artis certi motus excitari Mollini a cedente caussa motrice. In omni instrumento
155쪽
INsTITUTIONE MEDICA s. 3s consideranda est primo firmitas, quae apta sit eleuando ponderi dato, aut mouendo hinc mathematici sibi singunt vectem tanquam lineam infinite rigidam finisexilem. Secundo consideranda est 'gura eadem enim massa diuersi limis figuris recipiendis idonea est, at pro diuersa ura es ectus edit diuersiissimos Ferrum siue in globum fundas, siue in perticam producas, siue
in aciculi in extenues siue diducas in bracteam, idem semper ferrum manet, sed aliam continuo actionem
edet, prout aliam assumterit figuram.Tertio plus spectandus est pro diuerso enim instrumenti situ actio quoquo varia est. Vectis quo propius habet hypomo chlium elevando ponderi et quo remotius X tremum alterum, eo
maioris efiicaciae est. Situs perpendicularis fulcri cuiusdam magis idoneus est eleuando aut sustinendo ponderi, quam alius quiscunque vel lo rigoni parallelus, vel obliquus Quarto denique exus attentionem meretur. Si enim e nexu suo cum aliis partibus in aes ionem conspirantibus solutum sit in frumentum, omnis eius
actio sublata est ad euidenter apparet in horologio portatili, ubi, si minima quaedam particula e nexu suo
soluta est, mox aut perturbatus cst motus machinae totius, aut in integrum cessat, si nexus illius particulae cum reliquis ad motum regularum automatis absolute necessarius est Idem in nos ro corpore obseruatur. Si e. g. cuidam acetabulum tumore quodam expleturita', ut caput ollis femoris extra eum articulum protrU-
datur, is omni etiam molimine adla ibito reci us ince' dere non poterit, sed laudicabit continuo. Talia vero instrumenta in nostro corpore existere, cuiuis notum esse debet, qui partium solidarum corporis humani notitiam habet anatomicam, qui nouit aliam aliarum partium figuram, alium situm, alium nexum, firmitatem aliam, unde etiam diuersae larum actiones
156쪽
Icivinita definiuntur a neclianicis in corpora resistentia firma et dura, quae aliud corpus ustinere valent, ita ut nec dilabi intur, nec deseruantur ab incumbentis pondere. Ita in homine pedes extremi sulcimentum sunt respectu totius corporis, et spina dorsit respec tu capitis ac partium adnexarum premitur enim illa et a tota mole capitis et a costis omnibus ac mu-.1culis in vertebras insertas, et a proprio pondere vertebrarum sibi niuiuo incumbentium. Unde etiam intelligitur Academicorum Parisiensium obseruati, hominis staturam de die minui mane vero cum e lecto
surgat augeri dum enim tota die pondus capitis et reliquarum partium, spinae adnexarum agit in uexiles
Iamellas, corporibus vertebrarum interpositas ea comprimat neceis es. noctu vero dum decumbimus, elatere suo restituto et cessante prestionis causa, eaedein Iameliae resiliunt et corpora vertebrarum magis didi cunt; unde mane surgens homo maior est se plo,
Iummi sunt fulcimenta longa ad perpendiculum credia basi latiore instructa, ut eo melius onus incumbens sustinore posituit. Tales columnae in homine sunt ossa tibiae quibus totius corporis pondus sustinetur. Trabes dicuntur fulcra horizonti vel parallela, vel quocunque modo inclinata. Harum minor vis est, quam columnae , quoniam a perpendiculo recedunt. Tales trabes sunt costae respec' u sis sterni et spinae.
Prs V crita vocamus eas partes in corpore hu-lnano, quae tali figura et firmitate praeditae sunt, ut circumpositae aliis tenerioribus, possint impedire vim externam irruentem, sustinere impetum et partem teneriorem reconditam defendere. Ita cranii ossea et
sphaeroide galea propugnaculum est respectu cerebri, et specus vertebrarum respectu medullae spinalis, et thorax osseus respcciu pulmonis ac cordis.
157쪽
INSTITVTio NE MEDICAS. 137 Tequinenta sunt inuolucra cor iaceae tenacitatis, partes alias molliores ambientia, eas que defendentia. Iale teguntentum respectu musculorum et cellulosau membranae cutis est tale est epidermis respectu papillarum neruearum in superficie cutis distributarum. Talia su sit inuolucra cerebri membrana ea, meninge dictae, inuolucra neruorum, et musculorum tendineae aponeta roses.
Hypomochlium est proprie punctum fixum, cui vectis innititur et circa quod rotatur. Vectis autem mechanicis es in frumentuna longuininflexile, quod aptum est eleuando ponderi, si aliqua sui parte punctum fixum habeat, circa quod moueri positi, et alia parte potentia motrix applicetur. Est suriplicissima machinarum in mechanicis, virium tamen ingentium, quae eo magis crescunt, quo vectis extremum longius est et quo potentia motrix ab hypo, mochlio magis est remota supposita simul rigiditate vectis debita et hypomochii satis rino. Ita notum est, in C A1Μ dicere solitum se globum terraqueum loco suo dimoturum si daretur linea infinito longa et rigida et punctum absolute fixum. Tales vectes in corpore humano sunt musculi omne , praecipue longiores ossibus mobilibus inserti. Sed hypo-mochlia sunt vel ipsi articuli si una, vel horum protuberantiae, apophyses, vel ossa peculiaria minora, maioribus addita, circa articulos ita trochante maior οὐ si femoris hypomo chlium praebet musculo glutaeo ita patella hypomochlium retensoribus tibiae praebet, vasso externo , interno et recto emoris. qui sine patella nunquam cum debita firmitudine crus extentum seruarent, quod vel ex eo apparet, quod fracta vel lata per alios casus patella, perpetua sit vacillatio,
158쪽
mo idea, olecrana condyli ossium humerorum sunt hy- pomochlia, quibus vis musculorum augetur et articu li firmiores redduntur, ne vacillent. De hisce consuli
li si et plura alibi dicentur de musculorum actione. Cuneus dicitur proprie pyramis triangularis, cuius latera sunt triangula aequicrura, acutangula in hoc effectus, corpora diuidens est ad illorum resistentiam, ut altitudo pyramidis se habet ad latus, oppositum angulo verticis Latiore sensu pro cuneo sumitur quodvis corpus firmum, polyedrum, quod ex basi latiore
vel in punctum acuminatur, vel extenuatur in lineam tenuem adeoque vis omnis impressa sese exserat vel in punctum vel in lineam. In homine dentes incisores et canini veri cunei sunt, quorun illi in lineam scindentem, hi in apicem terminantur. Trochleae vocantur orbiculi sulcati, quibus circumducitur funis, duci orius di stus, cuius ope pondera elevantur. Horum orbla Ilorum alii sunt mobiles et circa axem volvuntur, alii fixi sunt. Priores hoc commodi habent, quod in interior orbiculi circa axem volubilis parte tantus non sit affrictus, quantus a fune esset in exteriore et maiore orbita. Posteriores hac commoditate carent, quia fixi sunt. Ambae tamen hae trochleae id habent commune, quod directionem potentiae motricis mutent; sicque motum aliquantum facilitent; e. g. vi homo pondus o librarum et vltra, in pauimento positum eleuet, nonne vim maximam adhibere
debet, ut illud sursum agat quoniam et ipse sursum niti debet, contra propriam suimet prporis et ponderis eleuandi grauitatem y Magnum certe nixum adhibeat necesse est, si manibus id eleuare velit. At ope funis, cum pondere prius connexi et circa trochleam ducti, iam
multo faciliore molimine id sursum uehet. Nihil
159쪽
quidem auget trochlea potentiae ootricis vim, sed sa-cilitat motum, mutata solum directione, cum nunc deorsum trahendo eleuetur pondus, et deorsum quisque facilius trahat quam sursum. in corpore humano talis potentia est in orbita oculi, pro musculo obliquo superiori Hic enim in fundo orbitae ex foramine nerui optici, iuxta internum latus leuatoris palpebrae superioris exortus, procedit ad canthum maiorem seu internum oculi. Ibi exiguus est orbiculus cartilagineus, ex osse frontis productus, per eum orbiculum musculus hic tendinem suum transiicit, qui tendo mox ubi ex orbiculo illo exiit, retrorsum in orbitam, versus posteri rem et exteriorem bulbi oculi partem reflectitur, ac latescens iam paulo post mediam globi oculi partem,scleroticae inseritur. Hinc musculus, in fundo orbitae
ortus, qui oculuia retraheret, nunc ope huius trochlea , direct ionem mutantis, partem oculi posteriorem ac exteriorem ita vertit et versus eam trochleam trahit, ut oculus et anteriora petat, et pupilla deorsum ac introrsum versus nasum dirigatur sic, ut obieci a infra oculum ad latera nasi posita, videre possimus. Ita etiam tendines musculorum, manus ac pedes mouentium fasciis tenacibus ad ossa religantur, ne loco suo ex siilire possint agentibus illis musculis ut bene depinxit C HIV k; et haec ligamenta, tendines musculbrum reuincientia, verae trochleae sunt. Frinis. Ita vocatur corpus longum, flexile, tereta tenax, trahendis vel eleuandis ponderibus aptum. In homine omnes musculorum tendines veri funes sunt, saltem id praestant in corpore humano, quod in me ha-nicis funes. Tendo enim ipse in actione musculi non mutatur sensibiliter, nec agit per se sed obsequiosus sequitur potentiam contrahentis sese musculi, et senis. instar pondus adnexum trahit.
160쪽
Praehιm macilina es ex duobus planis, certa et determinata vi se mutuo adprimentibus constans. Vayilla utraque talis mact1ina est. Diaphragma et musculi abdominales pariter vice praeli funguntur, quibus contra se mutuo agentibus viscera abdomiaial a valide premuntur quae pretii summi emolumenti est in pronaotione sanguinis venosi cliyli propulsione, in alui et uritiae excretione ac denique in partu. Follis receptaculum est, quod fluidum inprimis a eum, in latam caueam receptum per angustum se Tamen reddit et exprimit puluio in homine verus sollis cst, qui, inspiratione ampliatus, magnis in aeri volUmen tauri et exspirando per angustam lottidis rimam Propellit. Cribrum corpus firmum variis pertusum foraminibus, dicitur, ita ut per illa transire possint determinatae niagnitudinis corpora , et alia crassiora, ac foraminibus maiora excludantur. Talia cribra sunt omnia viscera , per quae in determinatos usus secernitur peculiaris liquor. Quid aliud vasa lactea sunt, per quae .Claylus tenuior, crassiori faeculenta parte exclusa resorbetur quid at id renes sunt, per quos lixivium sanguinis a luco-Oleo -latinum secernitur, retento interim humore utiliore chylos , lacteo, seroso saltem id in statu naturali obtinet, in morbis aliter res se
Fistrum est corpus porosum , multis foraminibus, sed exiguis et inuisibilibus praeditum; et omnino l-fra cum cribris conueniunt, nisi quod cribra maioribus, si tra minoribus foraminibus constent Charta . . emporetica, aut typographica, in experimentis chemicis pro fltro adhibetur, tenue solummodo liliuidum transmittens et limpidum, omni crassiori viscoso et faeculento retento, quod se per poros chartae subducere non potest. Tota externa internaque corporis su-