장음표시 사용
181쪽
INsΤITVTIONE MEDICA s. 16ctum prohibet, loco suo dimoueas, aut eximas Incipiendum ergo si a corporeis. Sed homo duplex est,iaras et femina, quibus plurima communia , quaedam vero alterutri peculiaria sunt Clarum vero est, communia prius eis pertractanda, utpote magis generalia ae dein ad specialia, quae utrique sexui propria sunt, transitum fieri oportere.
g. XLVI. Qitae iterum, vel in aditim, vel in eo, quod fera ineipit, corpore spectar pti aut, sed tamen de priori iterum prius genitui Quaestio iterum est, an ab homine adulto an a nascente corpore et ab ipsis hominis rudimentis indipienda sit physiologia' Verum cum obscurissima sint ea,qqae circa generationem et euolutionem fetus in tero con tingunt, cum plurima adhuc incerto, pauca solum ex analogia aliorum animantium a claris viris detecta sint cum praeterea fetus multa habeat peculiaria, quae in adulto homine non oblident, et cum Corporis iam adulti fabrica longe distinctior et euidentior sit, facile patet, a corpore aulto, utpote distinctiore ac notiore, Urdiendum.
'rum omnia illa ita cohaerent inter se, ut , fit orbem eundo, niuasi causo et est Iuum vito flant: suis inmisnbilis, sicultas es in reperiundo ordine qui non peccet in leges bonae methodi. 'Alia dimetallas, quae in assignando ordine occurrit, haec est, ut scilicet nihil assumatur, nisi iam cocinitum ad demonstratum sit adeoque ut nona situ: de actione quapiam, nisi omnia, quae ad actionem illam explicandam requiruntur, prius cognita ac demonstratas sint.
182쪽
sini. Verum haec difficultas ineuitabilis est, cum ita inter se conspirent partes corporis humani, ut altera ad altortua functio nem suum contribuat officium. Cormusculus es et agit vi ac fabrica musculari ; ergo antequam de corde agatur, deberet iam actio muscularia esse eo inita Sed idi sim, musculus ut agat, indiget sanoui ne vitali per arterias a corde allato ergo tactiomu ut explicetur, praerequiritur cognita circulatio sanouinis et cordis ac arteriarum actio. ita etiam in liis omnibus functionibus res liabet ' Hinc quicunque se tuetur ordo, semper aliqua nondum demonstrata 1upponi debent, atquci ut certa astumi, quae postea aliis in locis primo demonstrabuntur. Rectissime enim dixit HIPPOCRATES, omnia in corpore unas no se a bore ad modum circuli, ut nem inuenias, ubicunque principium quaeris, initium, ubi finem facere en taueris ullam iubemus in corpore nostro partem primordialem, a qua incipere postemus ita, ut nihil copamur assumere non demonstratum. in hoc omni
methodo in medicina ineuitabile est nec a medico postulari potest ordo mathematicus. Sed mathesis so-j iij eontemplationis filia est, scientia est mere specula.
tiua medicina naturam pro basi liabet, ad hanc ipsam adstrino itura et una natura corporis iumani adeo sit intricata, non admittit illum exquisitum ordinem mathematicum , qui scientiis mereoli reticis pro . prius est.
Optantis tamen videtur, qui ab alimentis imm irincipiens, per successitas horum iu corp0re usi maesne, rei ne defluat ubi hau corpus sum G ru, tactiones iiisdem quum enim ex his assumiis, hii up tare I atis, et assidue permutatis, coum corpi I, per ea sui agat, clarum est illud hoc modes aer me pos cognosci.
183쪽
Ab alimentis Alimenta, quibus nutrimur, multum diuersa sunt a natura corporis nostri; verum per aclioties viscerum ita Ut intUr , Ut in naturam corporis nostri transeant et apta fiant, restituendis illis, quae per vires vitae continuo de corpore nostro deteruntur et eliminantur. Adeoque 'ptima videtur molliodus,
qua incipitur ab iis, e quibus corpus luimanum fit et constat. Quod enim a parentibus accipimus, exiguumeerte esst, et spumescentis libidinis molecula quae dein
hui moleculae supercrescit mole corporea, ducentarum et plurium aliquando librarum, haec omnis ab alimentis aduenit. Ad excellentiam liuius methodi multum facit, quod alimenta, quibus utimur, seu sibus antea explorari possint, et examinari chemica encheiresi, atque ex hisce praecognitis obseruari successive in corpore humano eorundem mutationes, quomodo nempe assumta in ore mutentur per manducationem et saliuae niveique admistionem, quomodo degllatita mutentur in ventriculo et intestinis, tum horum ViscerUm actione propria, tum tigni bilis, succi pancreatici , et aliorum timo'rum affussiones; quomodo pars mutati alimenti liquida resorbeatur venis bibulis lympha in itinere suo dilua tur demum iniundatur sanguini, et humorum copiam augeat quomodo tandem id ipsum, quod de alimen iis in massam nostrorum humorum iam transiit viterius ita elaboretur et mutetur, Vt inde quoque partes solidae corpolia nostri detritae reparari possint.
Sunt igitur, veIIosida, vel siquida, adeo ire e lintri
1ιne ponte dabat, terra ut isoria farra, profana fabularis, et ipsa rei natura, oret deinde devium A.
184쪽
Alimenta omnia vel se ut solida vel liquida id est
esculenta vel potulenta Solida nihilominus sim esculenta ex sua natura non nutriunt, sed necesse est, ut prius in materiem fiuidum viribus viscerum redigantur. Caro fumo indurata liquoribus ventriculi et intestinorum macerata, calore digesta resoluta, in liq*amen prius resolui debet ut per venas bibulas resorberi, san- uti, infundi pollit et nutrire. Vnae litet alimenta, quibus timur, duplicia sint, solida et fluida, nihil ta-nien nisi fluidum, nutrit et ipsa alimentorum pars nutrititia aut fluida esse debet, auso conuerti post e ui
fluidum. tis a Primaeliis etc. Alimenta prunaeuis mortalibus au
modum simplicia fuisse, atque intra victum vegetabilem et aquae potum substiti ex sacris pagulis doc mur. Sic enim habet textus sacer Genes. I, 9: di--xitque Deus: ecce, dedi vobis omnem herbam asse rentem semen super terram et niuersa ligna , quae habent in semet ipsis sementem generis sui, ut sint vo bis in escam. , Omne ergo, quod de terra sponto
nascebatur in omni onere egetabilium, homini in cibum cedebat, et in potum aqua soles; nam mi lusante diluuium ignotus erat mortalibus. Docet idem fabularis historia, cui semper aliquid veri subest, vixille primos homines simplicissimis de terra nascentibus alimentis, nulla cultura, nulla arte emendatis; ut id in tam L. I. c. V. Ocet VI Dius elegantissmae, dum ait:
Ipsa quoque nummis, utroque intacta, nec ullis
Mucia vomeribus, per se dabat omni tellus.
185쪽
Cornuque, et in duris haerellici mora rubetis,
Et riae deci frant pari illa Iovis arbore glandes. Imo et profanae iis oriae scriptores idem testat itur de antiquis quibusdam gentibus ita HAE scriptor antiquissimus, loquens de Croeso in Persas expeditionem suscipiente dicit a sapiente Lydo diuitias im
fuisse bellum 1is verbis: aduersus tales' viros Xpedi- tionem paras, rex, qui coriace subligacula, qui e co- ,,rio reliquam vestem ferunt; qui non quibus volunt, cibis vescuntur, sed quos habent, ut tot regionem
asperam incolentes. Ad haec potu non vini tuntur, sed aquae, non ficus ad comedendum, nec aliud quid quam boni liabentes. , L. i. c. I. Tum etiam Io DOR 's 1 CVLV L. IL c. q. dein sero de victu priscorum Ae yptiorum refert, dum ait senatos adeo parua
educant facilique impensa, ut vix credi possit; nam tum scirporum, tum aliis radicibus, quas sub cineri bus coquunt, cum caulibus palustribus, quas partim secoetas, partim assas igni, partim crudas, pro cibo prae-
bent, liberos nutriunt. Omnis sumtus in pueros, quousque ad aetatem perueniant, a parentibus impen--sus, non excedit drachmas viginti.,,
Cum hoc tamen simplicissimo victu et solius quae potu, quam maxime longaeu vixerunt primi mortales. Humores quosdam Mimasiuvi, et alias horum aries. Dein sensim illis, quae terra ferebat, alia in cibum addita sunt Lac primum forte fuit, quod sui pauerunt ex animalibus, ipsa docente natura, quae singulis re gens natis seu hominibus, seu animantibus t c in uberibus maternis praeparauit. Addita dein et oua sunt, et post diluuium demum carnes animalium dixit enim tunc Deus Noachor omne, thod mouetur et vivit, Merit vobis in cibum si Genis c. IX. v. 3. Hinc con-
186쪽
cessit illis omnium animalium mentium sum. Sed et potui tunc accessit vinum primus enim Noa post diluvium plantavit vineam bibensque vinum inebriatus est. Ge f. IX. v. et . a I.
g. L. Interita musti Iosis vegetabilibiis, et aqrta, ab antiqui imis temporibus usque tu ociernuin diem usi in se
flentactilivia vitae, imo integrae aliones his eontentae
viser' solo gramine et foeno ix se fit es homo; alii solis fore u sentati piscibus carnibus et in re alii οῦ mualii otiin ferine vegetantium piscium, reptilium, O Iatisirini, ge s m,nsis adhibent grιod hixas, et ingluvies, ut olim, si hodie dotes. Incredibile dictu est , quam variis sae fuerint in alimentuna primae gentes. Ante fruges cognitas plurimis glandes frumenti loco fuisse notarunt varii scriptόres. De Arcadibus d.
CHus hos glandiphagos nominauit, unde et oraculum habet: Glande fastor musta ob re tibi pummus Arcas. tum et IVVENAL 1 loquens de prisco victur saepe horridior glandem mictant marito. Pyra Diuestria manducabant Argaei et Tirynthii, Athenienses ficus, Maeotici et trium dierum spatio semel tantum edentes Sauromatae milium, Medi amygdalas alii aliis vixerunt. Vigetobilibus solis, toto nempe, vixisse homines iam antiquishmus auctor no ME Rus reliquit idem
a OONus et alii, unde etiam illos lotophagoa
187쪽
INE T PT a I mari Mi DP a s I67 vocavere. Patit hi Saliarae et adiacentium in Afriea populi. Fuit vero lotus iudicio doctillini viri M A V, 1bliis, spinis, floribus, fructu, similis iubebis P PONL s de Atlantibus refert, non vesci solitos anima, libus habet et aen Aso L. V. Braclimanes iiii Olo rhus, intra compositum quemdam circuitum frugaliter vixisse, et Gemnaues, quod etiam philosophorum Indorum genu erat, ex frondibus et fructibus sylli effribus viventes, vestes ex arborum corticibus habere. Ipso Epicuret:s, licet lanianus voluptatis alterior, vita asemen frugali sontentus, aqua, polenta et pane hordea, ceo vitam sustentauit et Philis ur , teste Mi Lo-S TR AT O A THEMA E , tantae abstinentiae fuisto dicitur, vi nullo cibo nisi actu victitarit. Solis sicubus et aqua Moschiis et Antimosim sophistae vixerunt contenti ut robusti Pythagoras et eius assectae, quoniam antimarum transmigrationem crediderunt, capsenibus vesci nefas rati, vegetabili solum victu si sunt. Anaclioretae multi, qui in desertis Palaes' inaedogebant, a te carnes, nec pisces manducabant unquam , ut ex historia ecclesiastica constat vegetabilibus solis, i iis nulla coetione mutatis, vescebantur. I gramine et foeno est. Nabucla odonosor solo foeno continuos septem annos vixit inter seras donec poena ob superbiam eius completa esset. VLΡ1vs
quoque exemplum refert pueri in sylvis reperti, qui a prima iam infantia, quadrupedum more ingrediens, solo gramino vixit L. IV ob IO, Piscibiιs Solis piscibus Babyloniorum vixisse tribus
ranei maris insulis disserit, dicit his, qui in Maeotidebahi ant, carnem magnorum piscium sole siccatam et
188쪽
m puluerem coiitu sana pro farre esse et hodiedum sinus Arabici ilicolae sic suum panem papant, fame alias, obsterilitatem soli enecandi tum et moderni standi ac Lappones frigore induratis piscibus in panem tuntur. Sanctum Ioannem Baptistam in deserto locustis vesci solitum scribunt S. Marcus et S. Mattham Euangelistae, et hodie Arabes locustis vesci, frequentemque hunc apud eos cibum esse, fidem facit ei. HAssEL- quis et XIV. Carnibus. Aethiopum gens, quae Africam ad au-srale mure incoluit, teste Hai o morem, carnibus solis et lacte vixit sine pane. Erant tamen hi maximi omnium atque pulcherrimi simul et iiακροβιοι, id est longaeu dicti Centum enim et viginti annos plerumque vixisse proditur. me his loquens Harum more CS ait, horum cibus caro cocta potus lac Variae aliae nationes aliis animalibus et olim vixerunt et hodie vivunt.1 artari carnibu equinis semicrudis veseuntur et sanguinem equinum potant. Arabes carnem et lac cameli
magni faciunt Septentrionalibus quibusdam populis,
lupi, vulpes, arandi in cibum veniunt. Guineae et Se- negat incolae canina carne vescuntur Sinenses quoque canes saginatos in forum pecuarium agunt venales,uti nos porcos. Nigritae canes, catos, elephanti carnem aliorum animaliun intestina, aues varias cum interaneis deuorant.
Alii coriaceam rhinocerotis cutem in deliciis habent et bilem animalisun recentem pro condimento mensis adhibent. alii serpentes . lacertos vorant ut Verum Omnino maneat, de gustibus non esse disputandum. Europaei quidem moratiores abstinent sordidis eiusmodi dapibus, non ideo a Dei gulae temperant satis, dum omne fere vegetabilium, omne quadrupedum animantium, quatilium, et amphibiorum genus hominum lautiorum mensis insertur, dum nudus et simplicior
victus non modo sussiceret, sed etinii ad sanitatem plus
189쪽
eonferret exemplo rus ficorium. Verum apud stiores' ingeniosa gula esst, ut renouentae damna amem. PETROΝ. Satyric.,,
Itaque singulis hortim, seorsunt, vel commissis simul,
crudis, aut praeparatis, tens homo vhιit, viget eget, reficitur. Nec tamen vari8tas usumptorum magnam adeo differentiam nutrito corpori adfert in materie, vel in Ectionibus. Qitare si in homine sano facultos, quarex tam diuersis, mutando, constituere hiimam u0rpisspossit. Certis limum est, quod constemus illis, quibus nutrimus; sed materies, per quam nutrimur . ab ipso corpore subigi mutari et ita elaborari debet, ut huere pollit per vasa minima et restituere partes corporis detritas ac deperditas. Hinc ingesta non stificiunt alimenta, sed requiritur creati corporis perfecti si1ma machina ex illis elaborari materia nutriens possit. Quum vero in homine robusto ac sano parum referat, quo alimento utatur, quum diuersi homines ex diuersis alimentis, hi ex vegetabilibus, illi ex animalibus, alii ex crudis, ex coctis alii vitam ac sanitatem suam sustentent et perdita restituant, quum ex solo pane et aqua homo in casu necessitatis vivere possit ex solo pane et aqua, ex solo gramine in citatis exemplis, reparari postin fluida et solida corporis animalis, clarum est, esse in corpore ipso facultatem vi cuius alimenta adeo diuersarum qualitatum in unam eandemque, O mogeneam, fluidam, materiem nutrititiam redigantur, ex qua cum fluida, tum solida nostri corporis, reparantur Confirmant id obseruationes medicae , quibus eonstat, nonnunquam per vim morbi acuti ita emaciari h0mine , ut vix ossibus cutis haereat, paucarum nillilO-
190쪽
vis morbi difflauit, ex quocunque assumto demum id sit, modo ingesta viribus concoquentibus proportiouata
Ex hoc ipso simul docemur, medicum non adeo seuerum esse debere in praescribendis diaetae regulis, maxime his, qui robusti et sani unt, contra quod sae- peccatur a scrupulosioribus. f. LII. Dote nihikminus rem issem, mutationem hanc fe- Iitius ab Diui pro varietate assumti, vel pro diuerstato praesparationis, qua haec mittata fuere antequam corpori
Licet ex omnibus alimentis vi sabricae et viscerum, elici ac elaborari positi nutrititia materies, ultimo semper eadem, experientia tamen ostendit, felicius eam extraes ionem perfici atque absolui, pro varietate assumti, vel pro diuersitate praeparationis. Quaedam enim alimenta copiosam habent materiem , unde nutriens piaretur humor, quaedam exiguam continens iterum alia,texturae tenerioris quae sunt,facilius hanc largiuntur, dic eruntur citius alia, quae tenacioris aut durioris indo lis dissiculter, et multo longius in tempus protracta dige-sione hanc materiam praebent. Neque hoc totum est j sed etiam requiritur iusta proportio inter assumtorum indolem et vires coneoquentes. Frustum panis atri labore deses in rusticum mire rescit; debilem, urba- anum , litteratum opprimit grauistinae et angit. Cro-ata pane et lardo vescitur et ardentem e frumento spiritum assatim haurit, integerrimae sanitatis; et tamein haec victus ratio plurimis aliis esset pestifera. hi in et pro aetate variare vici us debet et trucidaretur tenellus infans, si alimentis adultorum sarciretur Ipsa na