장음표시 사용
161쪽
INsTi v ΤIONES MEDICA s. 4r perficies siliri vice fungitur , tenui is unum exlaalandova Dorem, qui vix nisi frigore condensatus se prodit et magna etiam arte collectus, mox leni calore totus aufugit. O les vasa caua dicuntur, praedita figura Itomogenea, id est simili per omnem decursum, per quae humores non interrupto cursu in sanitate fluunt. Ad hahe classem referuntur omnes arteriae, quae ubi sunt conoidei,
in quibus unguis fluit a basi ad apicem; omnes te nivenae, quae sunt ubi pariter conoidei, sed in quibus liquidum contraria ratione fluit ab apice ad basin denique canales cylindrici, quales nerui esse videntur, et breue illud interuallum, quod inter arteriae finem et
venae initium, cylindricum interiacet.
Alim magni sinus sunt, in quos influunt et rursus es uunt humores, e t men lege, ut luxus liquidi non omni temppre aequabilis, sed interruptus et tanto fluxus inaequabilior, ac tardior sit, quanto aluei excipientis capacitas maior est Demonstrant enim hydraulici, quod fluidi retardςtur celeritas, quoties id ex angustiore spatio in latius diffunditur id etiam docent
Ilumina. Tales aluei in nostro corpore sunt sinus hinne venosi cerebri, in quos venae reducem a secretione sanguinem refundunt, aliquantuitum ibidem hospitaturum, donec aliis venis receptus ad cor dextrum reuehatur. Auriculae quoque et sitius cordis tales aluei sunt, in quibus sanguis, contracto corde, pro momento
haeret, donec eiusdem ventriculi relaxentur , nouamque sanguinis copiam recipere possint.
Receptacula sunt caua, in quibus pro tempore stagnat humor colloci us sensim in usus adhibendus 'aut quacuandus et ab alueo in hoc disserunt quod diu retinent collectos humores. Talia receptacula sunt vesicula fellea vesica urinaria caua ostiuiri, med ut 'lam
162쪽
Iam continentia, cellulae membranae adiposae, collectam pinguedinem seruanteS. Addi etiam possent, quae in textu non habentur, antliae et altiluae, nam et liae machinae in nostro corpore deprehenduntur. Antii autem est machina
hydraulica, quae vi fabricae suae et emboli a causa mouente impulsit, liquidum per tubum proiicit ad di stantiam ac altitudinem determinatam, impedito simul regressu liquid per interpositas valvulas, ex natantum parte liquido cedentes. Cor iam si consideremus, vera talis antlia est, quae sanguinem, in suas cauitates receptum, vi maxima per canales arteriosos proiicit ad extremus corporis partes. Valuulae vero tum cordis et arteriarum , tum etiam venarum, regressum sanguinis impediunt, adeoque eundem prorsus in nostro corpore, quem in machinis Itydraulicis sum habent. Enumerata modo omnia instrumenta in corpore adesse demonstrat anatonae demonstrat eadem horum firmitatem, situm, nexum, guram verum natO- me non monstrat horum instrumentorum proprietates et usum, quoniam haec ex sola scientia mechanica cognosci possunt. Haec ratio est cur dicat in textu functiones horum per leges mechanicas feri et per eas tan
Fluidae veν partes intra firmas confinentur, inmventur, in motu determinantet:r, miscentur. Imarantur, mutantur, vasa cum uexis in δε ensis Πιρnt, homi mparietes atterunt, uintant, resiluunt iunt fine nctumeriuxta seges hygrostaticas , hydraulicas . tovethnuitas, ideoque et iuxta has ultimo ex oui debent ita taminit oecuratisima primo ali habeatur uniuscuiusque humoris, quoad lingularem illi indolem, et hine unice pendenter
163쪽
INSTITwΤio NE ME Di CAS. 343tes actiones eius, prout per omxe genus experimentorum innotescere potest. Haectenus de solidis eorumque proprietatibus egimus, iam hoc paragrapho de fluidis agemus.
Continentur. Hoc generatim verum est siue eitim moueantur motu accelerato, sitie retardato, siue
sagnent, siue extra sua vasa fundantur, vi in hydropicis semper tamen intra partes firmas continentur et ipsa natura fluidi postulat vas firmum coercens. Mortentur. Nullum liquidum es in corpore animali hactenus cognitum, quod vel non actu moveatur, vel saltem non aliquando in motum deducatur. Ipsa pinguedo, iners illud et lentum oleum quod aliquando diu asseruatum vix non solidum sit, funditur et mouetur in circulum aucto motu et calore, per labores corporis, et per febre). Vidit hominem obesum ill v A N Wa DTim, qui in morbo acuto centum librarum pondus amisit, intra dies non amplius quatuordecim, pinguedine fusa et de corpore per urinas, sudoreS, Umaliis humoribus euacuata, Coae Cransdian. Boues saginati et pinguedine turgidi si in dimitas detiones abiguntur, motu corporis ita macilescunt, ut vix in Lsibus medullam inueniant laniones, nisi disserant mortem horum animalium, donec quiete in stabulis et largo pabulo pinguedo restituatur. Hinc recte dici potest, liquid omnia vel moueri actu, vel certo saltem tempore in motum deduci. Determinantur. Nullum est enim fluidum in corpore humano, quod ex vi propria moueatur, sed quodcunque mouetur, actione cordis et vasorum mouetur Dum in ardenti iii a febre, ubi omnes humores pervas celerrime pelluntur, rupta narium arteriola, summo cum impetu sanguis exsilit, exceptus vase purissi-
164쪽
nio, licet calido, quiescit illico, et nullum motus intestini signum exhibet. Quare in sanguine non haeret causa proprii motus adeoque necesse est, luida determinari in celeritate ac directione motus a olidi. et hoc inde magis patet, si consideremus, tu id non solum a corde ad omnem corporis peripheriam deferri, sed etiam inde retro verti ac plurimis in locis corporis contra propriae grauitatis nisum moueri sursum , ac tandem redire ad idem principium motus, unde initio fuerunt propulsa. Mise vitur. Dum scilicet diuersi humores ita inter
se confunduntur ac diuiduntur, ut in massam visu homogeneam abeant. Miscet talis humorum fit plerumque in vasis illis, in quibus a parte angustiore inlatiorem fluunt humores, nimirum in venis maioribus, sinu bus et receptaculis haec enim organa proprie permixtioni destinata videntur nunquam vero fit in illis vasis, in quibus humores ex latiore basi fluunt in loca angustiora, ut in arteriis , quia ad misce lana requiritur vas latius, inplius. Hoc euidenter patet in chylo , qui, cum noster ii mor nondum sit, semper humoribus inquilinis debebat misceri, dilui ut fluidis nostris assimilaretur magis magisque homogeneus redderetur. Verum idem ille chylus, dum oscula vaso rum lacteorum semel ingressus est, semper in vasa latiora fluit ad ipsos usque cordis ilialamos et in toto hoc itinere cum lympha totius corporis permiscetur. Sanquis e visceribus abdominalibus redux fuit in amplam portarum venam ibique permiscetur Sanguis totius corporis ad cor dextrum odii miscetur exacti Lsime in sinu et auricula, et ii ipso ventriculo.
yyaran tir. Verum etiam humores inter se per- 144ixti iterum a se inuicem segregantur quam actionem
secretionem adpellamus maec proprie sit in arseriarum
165쪽
INs ΤΙΤ VTIONES MEDICAS. rum finibus, quando arteriae admodum exiles factae, ramulos edunt adhuc exiliores, per quos selum tenuiora sanguine rubro luida ferri possint, ipsis rubris sanguinis particulis exclusis. Atque ita, quae antea permixta fuerant liquida, nunc denuo a se inuicem secedunt ita in renibus per horum fabricam secernitur urina, pars
nempe sanguinis aquosa, et quidquid adeo attenuatum est vi ab aqua solui, et cum illa per vascula retialia secedere possit. Ita fabrica mammarum a sanguine chylus, in encephalo spirituosus lateae, in hepat bilis, in parotide, pancreate, glandulis congeneribus saliualis humor a sanguine segregatur. Mutantiir. Humores nostros aes ione solidorum mutari, euidenter patere credo , quis consideret, quomodo in sanitate ex chylo sanguis rat. Clivlus
enim paulo post pastum deprehenditur sanguini adfusus quidem, sed nondum subac' us. Docet id venae sectio. Si enim homini post autum prandium mittatur sanguis, non raro praeter serum et partem rubram sanguinis inuenitur superfluens albidus clayiosus liquor. Post aliquot vero horas chylus, cum sanguine circumactus per vasa, mammarum fabrica ab eodem separatus, lac exhibet, quod naturam et a sanguine et a chyla mersam et quasi mediam inter utrumque habet. Incipit enim in aes e iam nasci illud concrescens, quale in sero sanguinis adest caseum enim densum tenacem lac praebet dum chylus instar emulsi coagulabilis non Vn te an euidens hylo indugsta mutatio est. Post decem vero vel duodecim a pastu loras, mera
circumduci ione et miscet humorum et omnis lay.
lus et lac ipsum disparet, euidente argument , iam omne hylosum liquidum in sanguinem conuersumelle. Ergo luida quoque a solidis mutantur.
166쪽
I46 RAELEc T. IN H. BOERII AAVEHactenus dictum sui de illis mutationibus, quae
fluida subeunt a solidis iam expendamus quoque mutationes eas, quae solidis inducuntur a luidis: Vasa cum nexis instrumentis mouent. Moueri per fluida omni momento vitae solidas partes corporis, Certum est , et est hic perpetuus inter fluida et solida duumviratus, ut alterum ab altero moueatur. Cestent arteriae reagere in contentum sanguinem, breui quiescet tota fluidorum massa cesse sanguis impellere ac distendere latera arteriarum breui tempore quies aderit solidorum, immo totius macilinae. Ergo quid a solidis et haec vicistim ab illis mouentur Immo vero omnem motum in corpore animali per sola fluida excitari obseruamus. sta mouentur a musculis, ii a nervis et isti demum a fluido subtilis uno. Siue demum
assumas, fluidum per arteriaS, venaS, neruos, aduenire musculo stat res haec indubiis experimentis. Distissis enim ligatis, aut destructis, neruo, arteria, vena, ad partem motus facultate praeditam tendentibus
illic videmus motum illius partis tolli Cor omnes mouet humores corporis, sed ipsum fluido sanguineo in eius caua impulso mouetur. Imo post mortem absolutam impulsa aqua calida in ventriculos cordis, quandoque incipit cor palpitare veramque diastolen ac systolen imitari, ut experimenta primo J IJ v et WEPFERvΜ, postea alios anatomicos plurimos do
Parietes afferunt. Omni momento physico fluida per canalus corporis nostri moueri, docet ipsa, quae circumductione humorum posita ost, ita Sed potentiae quibus hic motus peragitur,validissimae sunt; imulque sanguis ex corde propulsus propellitur in arterias conuer Ontes, semper angustiores, semper sangurire plenas et proiicitur ea vi ut omnes totius corporis brie
167쪽
INs ΤΙΤVΤiONES ME Di CAS. 147riae eodem tempore dilatentur paulo postea arteriae,
sese conti ilientes, sanguinem receptum per fines suo, propellunt in venas comites, et Vrgentea vi, ut in ipsum
usque cordis dextri sinum fluidum refundatur. Ex motu ergo adeo valido, adeo veloci, in vasis semper plenis, magnum Triclum oriri et ex affrictu particulas so- lidas deteri necesse est, uti videmus deteri corpora ex
affrieti in experimentis physicis Sic videmus etiam, quod gutta cauet lapidem , non quidem vi, sed saepe cadendo. Quis si magno volumine, magnoque impetu moveatur monile sic ripas deterunt et absumunt flumina sed detritus ille se labet in vas, nostris pro
velocitate liquidorum fluentium maiore vel minore, et in ratione superficierum sese confricantium. Iam vero in vas maioribus maxima est sanguinis velocitas in minoribus et a corde multum remotis minor qui dein velocitas est, at ratio superscierum sese confricanti uincrescit, unde etiam detritus crescit ex hac saltem ratione, nec ipsa vascula teneriora multum possunt 1uic resistere, quippe quorum elementa minus firmiter cohaerent. inues o motu humorum in febribus acutis augetur etiam detritus solidorum et ita augetur, ut etiam sensibilis fiat. Si quis consideret urinam liominis, acuto morbo decumbentis, quantum non turbata est quanta et quot amenta solidarum partium detrita non
exhibet 'mo nisi corpus nostrum assidue reficeretur
et restituerentur perdita, hic solus detritus, ex alterna fluidorum et solidorum actione oriundus, breui machinam nostram destrueret absque alia causa.
Restituunt. Et hic effectus fluidis nostris debetur. Et certe simina admiratione dignum est, quod eadem illa causa, quae destruit et deterit solidas corporis nostri partes, id ipsum, quod deperditum est, restituat. Quod autem hoc ita sit, extra dubium est. Etsi enim per alimenta varia quisque prospiciat iacturae sui cor-
168쪽
poris reparandae, nihil tamen ex omni alimentorum
senere nutrit, nisi quod in fluidum ex his redigi pol est Solu fluidus hylus ex alimentis elaboratus perua a lactea absorbetur et massae sanguinis infunditur quidquid in fluidum verti non potest, id onine cumflecibus per aluum expellitur, neque quidquid ad nutritionem corporis confert ira igitur et iii reciprocatio est; olidis mouentur fluida et vicillim oli , da deteruntur a fluidis et ab iisdem restituuntur vici sim solida detrita in massam fluidi abeunt et fiuida ui- eissim in solidas partes densantur. Quo autem modo se fluida fiat illa restitutio deperditorum quam nutritionem vocamus, non est liuius loci, sed alio capite e professo dicet r- ,
Fiunt hue actiones. Cum iam aderranus generalesillas actiones et mutationes, quae a solidis et fluidi in nostro corpore oriuntur, quaestio nascitur, quibus exorincipiis clarius explicandae sint. Atque 1citur intextu quod iuxta leges hydrostaticas, hydraulicas et iubet, nicas ultimo exponi debeant, quatenus en pe eneralibus harum legibus subiecta quoque sunt nostra corboris fluida Fluida enim nostra generales omnium fluidorum proprietates habent, aeque acininia alia fluada aqua vinum spiritus Vini etc. adeoque qui aquid destri uitate fluidorum, de minuti particularum, harum mobilitate elasticitate et figura dicitur, id etiam de
nostri orporis fiuidis verum est. Illa ver licientia, quae senerales omnium fluidorum partes et actiones expliat idocet hydro at a vociatum, unde e illa Generales fluidorum nostrorum proprietates explicandae Diat Hidraulica vero dicitur illa scientia, tuae tradit eses, o lieatque phaenomen fluidorum per canales destit ho motorum. Sed fluida nostri corporis mouentur per anales et determinare possumus canalium in corpore nostro guram alii enim sunt convergentes, ut arte-
169쪽
INsΤIT TIONE MEDICA s. 1q9riae, alii divergentes, ut venae etc. Quidquid ergo hydraulici de uidis per canales vel convergenteS, Vel divergentes motis, demonstrant, etiani de nostris humoribus, intra arterias ac venas motis, verum erit. Insuper quidquid iidem demonstrant de liquido per ramos
in truncum confluente, vel ex trunco dissiliente in ramos, id quoque de motu nostrorum fluidorum dici potest. Ita tamen ut te. Nihilominus tamen haec onania non sufficiunt. Omnes enim hae demonstrationes eo solum collimant, Vt generales et communes omnibus fluidis proprietates, aes iones et passiones exponant, non vero peculiares quae fluidis et solidis humanis tantum conueniunt. Hinc adhibenda sunt alia experimenta, quae singularem nostrorum humorum et solidorum
doceant indolem plurima enim in latice obtinent, quae in aliis fluidis non inueniuntur, neque adeo e generalibus fluidorum proprietatibus repeti possunt. Ad haec non attendens turpi fame falli potest. An in C H ED E s, aut subtilissimus alius mechanicus ex generalibus fluidorum proprietatibus explicabit, quid accidat, si uncia alcoliolis cum vncia spiritus urinae miscoatu δsi dicat liquores hos binos mixtos pondere ae strare binos non mixtos, grauissimum ad fundum descendere leuiorem supernatare, nil cςrte dicet. Melius chemicus ipso experimento demonstrabit, irae duo commixta densari in corpus solidum, quod ossam Helmontianam vocamus. Quid de album in ovi, quod ab al-cohole et aqua bulliente coagulatur quid item de sero sanguinis pariter ad ignem coagulabili, quid boni dicet mechani uc nisi horum fluidorum peculiares proprietates ex aliis experimentis nouerit prius. Hinc omnino praeter generalia illa, etiam pliysicis et chemicis experimentis opus habemus, per quae peculiaria corporum attributa innotescant. Quantum non distert
170쪽
lympha In solidis iterum nostri corporis quanta non est diuersitas Dum in hydraulicis motus fluidorum explicatur per canales canales illi non sunt viventes, non propria vi vitali se conti aliunt, nec easdem motus causas habent. Unde licet quidem verum sit de nostris canalibus id, quod de cono de cylindro, aliisque, alia figura praeditis, tubis demonstrant mechanici, tamen praeter generales has ex hisce scientiis repetendas leges et aliae sunt, quae sciri debent, quae nostris canalibus, non mechanicis, propriae sunt. XLII. Vitae hi anae nomine, hie Dei, sensis perna' ato, intelligo eam corporis, li0adirma, fluida conditionem,
quae omnino requiritur, ut commercium mutilum inter mentem et corpus duret quodam modo, aut queat restitui
utcunque, nec neces se sit id omnino tolli. Non enim hievitae veram dejinitionem dare adsiti licet. Vt neque clariorem in his initiis deam sanitatis sngere possum, gitam es data.
Vitae hamanae etc. Antea vidimus, hominem binis constare principiis distinctissimis corpore nimirum et spirituali substantia , adeo mirabili lege inter se ni tis, ut in se mutuo agere queant, modo, quem non comprehendimus, effectu, quem solum obseruamus.
Verum quaestio hic est, ex quibus signis intelligere posssimus quod haec principia adhuc unita sint, aut si forte iam separata sunt, ex quibus scire possimus quod adhuc coniungi possint. Ex omnibus certe ; quae demente intelligimus, quam fere tantum ex fide cognoscimus nihil certi erui potest. Unde ex parte mentis non possumus dare definitionem vitae. E. parte cor